NHÖÕng chöÕ vieát taéT
ii. nhöõng kinh taï ôn cuûa caùc theá kyû ñaàu
tải về 0.93 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- 81Kinh taï ôn cuûa saùch “Didacheø”
- 82Kinh taï ôn cuûa thaùnh Hippoâlytoâ
- 86Lôøi tieàn tuïng vaø vieäc taï ôn.
- 87Kinh naøi xin vaø vieäc thaùnh hoùa leã vaät
- 88Töôøng thuaät vaø Truyeàn pheùp
- 89yeáu toá tuôûng nieäm
- 91Chuyeån caàu, hieäp thoâng
- 92Moät vaøi thaéc maéc lieân quan ñeán vieäc chuyeån caàu
- 93Lôøi chuùc vinh keát thuùc
ii. nhöõng kinh taï ôn cuûa caùc theá kyû ñaàuMoãi Giaùo Hoäi, moãi gia ñình phuïng vuï ñeàu coù nhöõng kinh taï ôn rieâng. Taïi Ñoâng Phuông, kinh naøy ñöôïc meänh danh laø Anaphora, coù nghóa laø daâng tieán (preùsenter) hay leã vaät (offrandes), trong khi Taây Phöông goïi laø leã qui (Canon), vì coi ñaây nhö laø qui luaät baát di baát dòch ñeå cöû haønh thaùnh leã. Anton Hanggi vaø Irmgard Pahl ñaõ coù coâng thu thaäp caùc kinh nguyeän naøy laïi moät taäp saùch lôùn vôùi töïa ñeà laø PREX EUCHARISTICA (Kinh taï ôn - Kinh nguyeän Thaùnh Theå), maø chuùng ta ñaõ ghi trong thö muïc. Ñeå theo doõi moät phaàn naøo veà dieãn tieán hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa caùc kinh taï ôn, chuùng toâi ghi laïi ñaây maáy kinh taï ôn cuûa caùc theå kyû ñaàu, vaø moät vaøi ñieåm lieân quan ñeán söï hình thaønh vaø phaùt trieån kinh taï ôn I, töùc Leã Qui Roma.
Chuùng ta cuõng khoâng xeùt tôùi noù coù phaûi laø kinh taï ôn ñuùng nghóa hay chæ laø nhöõng lôøi chuùc tuïng ñoïc tröôùc vaø sau khi aên cuûa caùc Kitoâ höõu ñaàu tieân, maø ta thöôøng goïi laø Nghi thöùc beû baùnh hay Böõa aên huynh ñeä (agape). Theo Bouyer, thì ñaây laø moät böõa tieäc thaùùnh cuûa moät giaùo ñoaøn coøn raát gaàn vôùi Do Thaùi giaùo, vaø ñoùù chính laø tieäc Thaùnh Theå cuûa hoï 127. Coøn theo G. Dix, thì baûn vaên cuûa saùch Didacheø khoâng phaûi laø moät kinh taï ôn ñuùng nghóa, nhöng chæ laø nhöõng lôøi chuùc tuïng cuûa böõa aên huynh ñeä 128. Traùi vôùi hai taùc giaû treân, J.P. Audet cho nhöõng chöông IX-X cuûa saùch Didacheø chæ laø nhöng lôøi huaán giaùo veà vieäc beû baùnh, vieäc naøy vöøa khaùc vôùi vieäc cöû haønh Thaùnh Theå ñuùng nghóa, maø oâng goïi laø Ñaïi Thaùnh Theå (Eucharistie majeure), vöøa khaùc vôùi Böõa tieäc huynh ñeä maø oâng goïi laø Tieåu Thaùnh Theå (Eucharistie mineure)129. Cho duø baûn kinh naøy coù tính chaát gì ñi nöõa, söï lieân heä cuûa noù vôùi nhöõng lôøi chuùc tuïng cuûa caùc böõa aên Do Thaùi thaät laø roõ reät. Tuy nhieân, ngöôøi ta cuõng nhaän ra söï khaùc bieät, ñoù laø ñoái töôïng cuûa vieäc töôûng nieäm : nhöõng coâng vieäc Thieân Chuùa ñaõ thöïc hieän nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ vì lôïi ích nhöõng keû tin vaøo Ngöôøi. Kinh naøy cuõng coøn roõ raøng nhaéc tôùi cuoäc soáng vónh haèng, ñeán cuûa aên cuûa uoáng thieâng lieâng, ñaët ñoái laäp vôùi nhöõng cuûa aên cuûa uoáng vaät chaát. Veà vieäc cöû haønh Thaùnh Theå. Haõy taï ôn nhö sau. Tröôùc heát treân cheùn: Laïy Cha, chuùng con caûm taï Cha vì vöôøn nho thaùnh cuûa David, toâi tôù Cha, maø Cha ñaõ maïc khaûi cho chuùng con nhôø Ñöùc Gieâsu, toâi tôù Cha; toân vinh Cha ñeán muoân ñôøi. Veà taám baùnh ñöôïc beû ra : Laïy Cha, chuùng con taï ôn Cha vì söï soáng vaø söï hieåu bieát maø Cha ñaõ ban cho chuùng con nhôø Ñöùc Gieâsu, toâi tôù Cha. Toân vinh Cha ñeán muoân ñôøi. Nhö taám baùnh naøy tröôùc kia ñöôïc raûi raùc treân caùc ñoài, nay ñaõ ñöôïc thu hoïp neân moät, thì Giaùo Hoäi cuûa Cha cuõng ñöôïc thu hoïp töø cuøng coõi traùi ñaát vaøo trong Nöôùc Cha; vì chöng, söï vinh quang vaø quyeàn naêng laø cuûa Cha, nhôø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, ñeán muoân ñôøi. (Khoâng ai ñöôïc aên vaø uoáng Thaùnh Theå cuûa anh em, tröø phi hoï ñaõ ñöôïc röûa toäi nhaân danh Chuùa; vì Chuùa ñaõ noùi veà ñieåm naøy. Ngöôøi noùi : Khoâng ñöôïc vöùt cuûa thaùnh cho nhöõng con choù) Sau khi aên haõy daâng lôøi taï ôn: Laïy Cha chí thaùnh, chuùng con taï ôn Cha vì danh thaùnh Cha maø Cha ñaõ cho ñeán cö nguï trong taâm hoàn chuùng con, vaø vì söï hieåu bieát, vì ñöùc tin vaø söï baát töû maø Cha ñaõ toû ra cho chuùng con, nhôø Ñöùc Gieâsu, toâi tôù Cha. Toân vinh Cha ñeán muoân ñôøi. Chính Cha laø Chuùa quyeàn naêng, Cha ñaõ taïo döïng taát caû vì danh Cha, ñaõ ban cho con ngöôøi cuûa aên cuûa uoáng ñeå höôûng duøng, ñeå hoï taï ôn Cha; coøn chuùng con, Cha ban cho cuûa aên cuûa uoáng thieâng lieâng vaø söï soáng vónh cöûu, nhôø Ñöùc Gieâsu, toâi tôù Cha. Tröôùc heát, chuùng con caûm taï Cha, vì Cha laø Ñaáng quyeàn naêng; toân vinh Cha ñeán muoân ñôøi. Laïy Cha, xin nhôù ñeán Giaùo Hoäi cuûa Cha ñeå gìn giöõ Giaùo Hoäi khoûi moïi söï döõ vaø kieän toaøn Giaùo Hoäi trong tình thöông cuûa Cha, vaø qui tuï Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc thaùnh hieán töø boán phöông vaøo trong Nöôùc Cha, maø Cha ñaõ daønh cho Giaùo Hoäi; vì chöng, vinh quang vaø quyeàn naêng laø cuûa Cha ñeán muoân ñôøi Xin cho ôn thaùnh ngöï ñeán vaø theá gian naøy qua ñi! Chuùc tuïng Thieân Chuùa cuûa Ñavit ! Ai laø ngöôøi thaùnh, xin haõy tieán leân; ai khoâng ñöôïc thaùnh thieän, haõy saùm hoái; Maranatha. Amen. (Haõy ñeå cho caùc ngoân söù daâng lôøi taï ôn, bao nhieâu hoï muoán) 130. 82Kinh taï ôn cuûa thaùnh HippoâlytoâNeáu coi kinh taï ôn cuûa saùch Didacheø laø kinh taï ôn cuûa theá kyû I, thì theá kyû II khoâng löu laïi cho chuùng ta kinh taï ôn naøo roõ raøng. Chaéc chaén, caùc coäng ñoaøn tín höõu luùc aáy vaãn cöûû haønh Thaùnh Theå, vaø khi cöû haønh hoï cuõng coù nhöõng kinh taï ôn rieâng. Theo chöùng töø cuûa thaùnh Giustinoâ töû ñaïo 131, thì sau khi nhaän baùnh vaø ruôïu coù pha nöôùc do coäng ñoaøn daâng tieán, vò chuû toïa, nhôø danh Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn maø daâng leân Thieân Chuùa, laø Cha muoân loaøi, lôøi toân vinh, chuùc tuïng, taï ôn ñeå caàu cho nhöõng ngöôøi maø Ngaøi ñaõ ñoaùi thöông. Coù leõ baáy giôø chöa coù kinh taï ôn nhaát ñònh, vaø moãi vò chuû toïa coøn ñöôïc pheùp öùng khaåu ñoïc nhöõng lôøi chuùc tuïng tuøy theo khaû naêng cuûa mình, vì theá khoâng döôïc ghi cheùp vaø löu laïi cho haäu theá. Sang theá kyû III, chuùng ta coù kinh taï ôn cuûa cuûa saùch Truyeàn thoáng Toâng ñoà. Moïi ngöôøi ñeàu coâng nhaän ñaây laø kinh Taï ôn ñuùng nghóa. Tuy nhieân ngöôøi ta ñaõ tranh luaän nhieàu veà nguoàn goác vaø nieân hieäu cuûa noù. Ngaøy nay, ngöôøi ta thöôøng gaùn cho thaùnh Hippoâlytoâ laø taùc giaû. Ngaøi soáng taïi Roma cuøng thôøi vôùi Ñöùc Pontianoâ, vaø cuøng ñöôïc töû ñaïo vaøo khoaûng naêm 233 132. Trong baøi töïa cuoán Truyeàn thoáng Toâng ñoà, thaùnh Hippoâlytoâ vieát: Giôø ñaây, vì loøng yeâu meán taát caû caùc thaùnh, chuùng toâi ñi ñeán ñieåm thieát yeáu cuûa truyeàn thoáng thích hôïp cho caùc Giaùo Hoäi, ngoõ haàu nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc giaùo huaán caùch caån thaän giöõ ñöôïc truyeàn thoáng coøn toàn taïi tôùi ngaøy nay, theo nhöõng gì chuùng toâi ñaõ laøm, vaø moät khi ñaõ yù thöùc ñöôïc ñieàu ñoù, hoï ñöôïc neân vöõng vaøng 133. Thaùnh Hippoâlytoâ noùi veà truyeàn thoáng naøo ñaây? Coù phaûi truyeàn thoáng Roma khoâng? Theo B. Botte, chaéc chaén thaùnh Hippoâlytoâ ñaõ duøng uy theá rieâng mình maø xaùc ñònh moät soá ñieåm. Tuy nhieân, xeùt chung, chuùng ta coù quyeàn tin raèng, ñaây laø truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi Roma vaøo ñaàu theá kyû III 134. Chuùng ta coù theå keát luaän gì ñaây töø kinh taï ôn naøy? Tröôùc tieân, ñeå hieåu roõ hôn lieân heä cuûa noù vôùi nhöõng lôøi chuùc tuïng Do Thaùi cuõng nhö ñaëc tính rieâng cuûa noù, xin ñoïc laïi baûn kinh do B. Botte döïng laïi maø chuùng ta ñaõ ñaêng tröôùc ñaây ôû trang 21-22. Ñoïc baûn kinh, chuùng ta phaûi ghi nhaän ñaây laø kinh Taï ôn ñaàâu tieân coøn giöõ ñöôïc, trong ñoù hy teá Thaùnh Theå ñaõ ñöôïc cöû haønh rieâng reõ, khoâng coøn chung vôùi böõa tieäc huynh ñeä nöõa. Tuy vaäy, lieân heä cuûa noù vôùi nhöõng lôøi chuùc tuïng Do Thaùi vaãn coøn roõ neùät, khoâng nhöõng döôùi hình thöùc cuûa kinh Berakah, nhöng caû trong tieán trình cuûa nhöõng chuû ñeà neàn taûng Cuõng nhö nhöõng lôøi chuùc tuïng cuûa kinh Ha - Mazon (x. tr. 113-115), Kinh taï ôn cuûa thaùnh Hippoâlytoâ laø moät lôøi chuùc tuïng veà vieäc taïo döïng theá giôùi vaø muoân vaät trong ñoù: Nhôø Ngöôøi, Chuùa ñaõ taïo döïng neân taát caû; veà coâng cuoäc cöùu chuoäc: Chính Chuùa Gieâsu Kitoâ laø Ñaáng ñaõ ñöôïc Chuùa Cha sai ñeán laøm Ñaáng Cöùu Theá chuoäc toäi chuùng ta: Ngöôøi ñaõ giang tay chòu khoå hình haàu giaûi thoaùt nhöõng ngöôøi tin töôûng vaøo Chuùa khoûi khoå ñau; Ngöoøi ñaõ thi haønh yù Cha ñeå gaày döïïng cho Cha moät daân toäc thaùnh thieän. Vaø, nhö Berakah III cuûa kinh Ha -Mazon ñaõ nguyeän xin cho vöông quoác cuûa Thieân Chuùa mau ñeán, kinh Taï ôn cuûa thaùnh Hippoâlytoâ cuõng xin cho daân Chuùa ñöôïc qui tuï laïi trong Hoäi Thaùnh. Tuy nhieân, neáu coù nhöõng söï gioáng nhau trong hình thöùc kinh Berakah cuõng nhö trong nhöõng chuû ñeà neàn taûng cuûa lòch söû cöùu ñoä, thì cuõng coù söï khaùc bieät to lôùn trong nhöõng saéc thaùi rieâng bieät cuõng nhö trong caùi maø G. Dix goïi laø chìa khoùa Kitoâ giaùo (the christian key)135, vaø J.P. Audet trình baøy nhö laø ñoái töôïng cuûa vieäcï töôûng nieäm 136, nghóa laø lòch söû cöùu ñoä maø Chuùa Cha ñaõ thöïc hieän nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ. Ñaëc ñieåm naøy cuûa kinh taï ôn Kitoâ giaùo ñaõ ñöôïc kinh taï ôn cuûa saùch Truyeàn thoáng Toâng ñoà nhaán maïïnh ngay töø ñaàu: Chuùng con taï ôn Chuùa, nhôø Con Chuùa laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Sau ñoù, baûn kinh tieáp tuïc keå ra nhöõng coâng trình maø Chuùa Cha ñaõ thöïc hieän nhôø Chuùa Kitoâ, cuõng nhö nhöõng coâng vieäc cuûa chính Chuùa Kitoâ. Kinh khaån nguyeän Chuùa Thaùnh Thaàn noùi ñeán nhöõng coâng vieäc do Chuùa Thaùnh Thaàn thöïc hieän, nhöng vôùi tö caùch laø Ngöôøi tieáp tuïc coâng vieäc cuûa Chuùa Kitoâ. Ñeå keát thuùc, baûn kinh ñaõ ñöa ra lôøi chuùc tuïng rieâng, nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ maø toân vinh Chuùa Cha cuøng vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn: Chính nhôø Ngöôøi, moïi vinh quang vaø danh döï ñeàu thuoäc veà Chuùa, cuøng vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn trong Hoäi Thaùnh, baây giôø vaø cho ñeán muoân thuôû muoân ñôøi. Amen.
83Kinh Leã qui RomaChuùng ta bieát raát ít veà nguoàn goác cuûa Leã qui Roma. Nhö ñaõ noùi treân, coù leõ kinh taï ôn coå cöïu nhaát laø kinh taï ôn cuûa thaùnh Hippoâlytoâ. Leã Qui Roma coù nhöõng lieân heä roõ reät vôùi kinh naøy, nhö nhöõng caâu ñoái ñaùp môø ñaàu lôøi tieàn tuïng, nhö lôøi töôøng thuaät veà vieäc thieát laäp Thaùnh Theå, hay kinh töôûng nieäm. Nguoàn goác gaàn nhaát cuûa Leã Qui Roma maø chuùng ta bieát ñöôïc laø moät baûn vaên noùi veà caùc bí tích cuûa thaùnh Ambroâsioâ (+397). Ñaây laø baûn phuï luïc cuûa nhöõng baøi giaûng daønh cho caùc taân toøng, trong ñoù coù ghi cheùp nhieàu kinh coù nhöõng caâu, nhöõng phaàn gioáng vôùi Leã Qui Roma 137. Coù leõ noù ñaõ ñöôïc soaïn thaûo töø thôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Damasoâ (366-384). Coù nhöõng taùc giaû cho noù ñaõ ñöôïc dòch töø nhöõng baûn Hy ngöõ tröôùc ñoù 138, nhöng nhieàu taùc giaû khaùc laïi cho laø noù ñaõ ñöôïc soaïn thaûo ngay töø ñaàu baèng La ngöõ 139. Tuy nhieân, tröôùc khi tôùi vaên baûn hieän nay, Leã Qui Roma cuõng ñaõ ñöôïc söûa chöõa vaø theâm bôùt nhieàu laàn. Neáu ñem so saùnh baûn Leã Qui hieän nay vôùi baûn Leã Qui ñaõ coù töø ñaàu theá kyû V chuùng ta thaáy coù nhöõng khaùc bieät sau: * Tröôùc phaàn Truyeàn pheùp coøn thieáu kinh Cuøng hieäp thoâng trong Hoäi Thaùnh (Communicantes) vaø kinh Vaäy, laïy Cha (Hanc igitur). * Sau phaàn Truyeàn pheùp, thieáu kinh töôûng nieämù ngöôøi cheát Laïy Cha, xin nhôù ñeán (Memento etiam) vaø kinh Xin cuõng cho chuùng con laø toâi tôù toäi loãi (Nobis quoque). Taát caû nhöõng kinh naøy, tröø kinh töôûng nieäm ngöôøi cheát, ngöôøi ta ñaõ thaáy coù trong baûn vaên cuûa theá kyû VI, nghóa laø noù ñaõ ñöôïc theâm vaøo trong khoaûng thôøi gian töø theá kyû V ñeán theá kyû VI. Nhieàu ngöôøi cho laø Ñöùc Leoâ Caû (440-461) ñaõ thöïc hieän nhöõng thay ñoåi naøy. Chính ngaøi cuõng truyeàn theâm vaøo kinh Xin Cha ñoaùi nhìn (Supra quae) caâu Hieán leã tinh tuyeàn thaùnh thieän naøy ñeå choáng laïi laïc thuyeát Manicheâoâ. Coøn kinh töôûng nieäm ngöôøi cheát coù leõ ñaõ ñöôïc theâm vaøo döôùi thôøi Ñöùc Gregoârioâ Caû (590-604). Chính ngaøi cuõng truyeàn theâm vaøo kinh Vaäy, laïy Cha (Hanc igitur) caâu Xin an baøi cho chuùng con ôû ñôøi naøy ñöôïc höôûng bình an cuûa Cha, vi döôùi trieàu ñaïi cuûa ngaøi, theá giôùi ñang bò loaïn laïc, chieán tranh. Nhö vaäy, coù theå noùi, töø ñaàu theá kyû VII, phaàn Leã Qui Roma ñaõ ñöôïc aán ñònh haún vaø giöõ maõi hình thöùc cho tôùi ngaøy nay. Neáu ñem so saùnh vôùi kinh Anaphora cuûa Ñoâng Phöông, ta thaáy giöõa Leã qui Roma vaø caùc Anaphora coù ñieåm khaùc bieät coát yeáu sau ñaây: * Leã Qui Roma khoâng khi naøo thay ñoåi, nhöng laïi coù nhöõng phaàn thay ñoåi, nhö caùc lôøi tieàn tuïng, caùc kinh Cuøng hieäp thoâng (Communicantes), vaø Vaäy, laïy Cha (Hanc igitur). * Traùi laïi, caùc gia ñình Phuïng vuï Ñoâng Phöông söû duïng nhieàu kinh Anaphora, nhöng caùc phaàn trong kinh Anaphora thì khoâng bao giôø thay ñoåi. iii. chuù giaûi caùc yeáu toá trong kinh taï ôn84Nhöõng yeáu toá caáu taïo neân kinh taï ônKinh taï ôn goàm vieäc taï ôn vaø thaùnh hoùa. Linh muïc môøi giaùo daân höôùng taâm hoàn leân ñeå caàu nguyeän vaø taï ôn Thieân Chuùa; ñoàng thôøi lieân keát hoï vôùi mình trong lôøi caàu nguyeän, ñeå nhaân danh taát caû coäng ñoaøn daâng lôøi caàu nguyeän leân Chuùa Cha, qua Ñöùc Gieâsu Kitoâ. YÙ nghóa cuûa lôøi caàu nguyeän naøy laø toaøn theå coäng ñoaøn tín höõu keát hôïp vôùi Ñöùc Kitoâ maø tuyeân xöng nhöõng kyø coâng cuûa Thieân Chuùa vaø hieán daâng hy leã. Nhöõng yeáu toá chính taïo neân kinh taï ôn, coù theå phaân chia nhö sau: a] Vieäc taï ôn (ñaëc bieät ñöôïc neâu roõ trong lôøi tieàn tuïng) khi linh muïc nhaân danh toaøn theå daân thaùnh maø taùn tuïng Chuùa Cha vaø caûm taï Ngöôøi veà taát caû coâng trình cöùu chuoäc, hoaëc veà lyù do naøo ñaëc bieät, tuøy ngaøy, tuøy leã, tuøy muøa khaùc nhau. b] Vieäc tung hoâ: toaøn theå coäng ñoaøn hôïp cuøng caùc thaàn thaùnh treân trôøi, haùt hay ñoïc kinh Thaùnh, Thaùnh, Chí Thaùnh. Lôøi tung hoâ naøy laø thaønh phaàn cuûa chính kinh taï ôn, neân giaùo daân vaø linh muïc cuøng haùt hay doïc. c] Kinh caàu xin Chuùa Thaùnh Thaàn : Hoäi Thaùnh ñaëc bieät keâu caàu Thieân Chuùa duøng quyeøn naêng ñeå hieán thaùnh caùc leã vaät do loaøi ngöôøi daâng tieán, nghóa laø laøm cho trôû thaønh Mình vaø Maùu Ñöùc Kitoâ, vaø ñeå cuûa leã tinh tuyeàn ñöôïc röôùc laáy trong khi hieäp leã, ñem laïi ôn cöùu ñoä cho nhöõng ai laõnh nhaän. d] Phaàn töôøng thuaät laäp bí tích Thaùnh Theå vaø phaàn hieán thaùnh: hy leã ñöôïc thöïc hieän nhôø lôøi noùi vaø vieäc laøm cuûa Ñöùc Kitoâ, hy leã do chính Ñöùc Kitoâ ñaõ thieát laäp trong böõa toái sau heát, khi daâng tieán Mình vaø Maùu Ngöôøi döôùi hình baùnh vaø hình röôïu, khi ban cho caùc Toâng ñoà ñeå aên vaø uoáng, vaø khi truyeàn cho caùc ngaøi phaûi laøm cho maàu nhieäm naøy toàn taïi maõi. ñ] Töôûng nieäm: nhôø vieäc töôûng nieäm khi thi haønh meänh leänh ñaõ nhaän töø Ñöùc Kitoâ qua caùc Toâng ñoà, Hoäi Thaùnh töôûng nieäm chính Ñöùc Kitoâ, nhaát laø nhaéc laïi cuoäc khoå hình sinh ôn cöùu ñoä, söï soáng laïi vaø leân trôøi cuûa Ngöôøi. e] Daâng tieán: nhôø cuoäc daâng tieán trong chính cuoäc töôûng nieäm naøy, Hoäi Thaùnh, vaø nhaát laø Hoäi Thaùnh taäp hoïp taïi ñaây vaø trong luùc naøy, daâng cuûa leã tinh tuyeàn leân Chuùa Cha, trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Hoäi Thaùnh coù yù khoâng nhöõng cho caùc tín höõu daâng leã tinh tuyeàn, maø coøn hoïc cho bieát daâng chính mình, vaø, nhôø Ñöùc Kitoâ laøm moâi giôøi, moãi ngaøy moät hieäp nhaát hôn vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi nhau, ñeå cuoái cuøng Thieân Chuùa laø moïi söï trong moïi ngöôøi. g] Chuyeån caàu: caùc lôøi chuyeån caàu cho thaáy hy leã taï ôn ñöôïc cöû haønh, trong söï hieäp thoâng vôùi toaøn theå Hoäïi Thaùnh caû thieân quoác laãn traàn gian, vaø cho thaáy leã vaät ñöôïc daâng tieán ñeå caàu cho chính Hoäi Thaùnh vaø moïi chi theå, coøn soáng cuõng nhö ñaõ qua ñôøi laø nhöõng chi theå ñaõ ñöôïc keâu môøi thoâng phaàn ôn cöùu chuoäc vaø ôn cöùu ñoä do Mình vaø Maùu Ñöùc Kitoâ ñem laïi. h] Vinh tuïng ca keát thuùc kinh taï ôn: ñaây laø lôøi chuùc vinh Thieân Chuùa, ñöôïc giaùo daân taùn ñoàng vaø keát thuùc baèng lôøi tung hoâ. Kinh taï ôn buoäc moïi ngöôøi phaûi kính caån vaø thinh laëng laéng nghe; nhöng cuõng phaûi tham döï baèng nhöõng lôøi tung hoâ, ñaõ ñöôïc truø lieäu trong chính nghi thöùc (QCSL 54-55) 85Boán kinh taï ônTreân ñaây laø nhöõng yeáu toá chung cho moïi kinh taï ôn maø QCSL keå ra. Chuùng ta seõ theo ñoù ñeå tìm hieåu töøng yeáu toá rieâng bieät. Tuy nhieân, tröôùc khi ñi vaøo töøng yeáu toá, chuùng ta neân bieát qua veà boán kính taï ôn hieän nay. Goïi laø Kinh taï ôn vì coi yeáu toá taï ôn vaø chuùc tuïng nhö yeáu toá neàn taûng bao truøm taát caû maàu nhieäm Thaùnh Theå, nhö chuùng ta ñaõ phaân tích yù nieäm kinh Berakah cuûa ngöôøi Do Thaùi ôû treân. Noù cuõng ñöôïc goïi laø Kinh nguyeän Thaùnh Theå, theo nghóa noù laøm neân Thaùnh Theå vaø laø taâm ñieåm cuûa vieäc cöû haønh Thaùnh Theå, töùc thaùnh leã. Kinh naøy baét ñaàu vôùi Lôøi tieàn tuïng vaø keát thuùc baèng caâu chuùc tuïng vinh quang Thieân Chuùa: Chính nhôø Ñöùc Kitoâ, cuøng vôùi Ñöùc Kitoâ... Tröôùc ñaây, Phuïng vuï Roma chæ duøng moät kinh taï ôn duy nhaát, goïi laø Leã Qui Roma. Töø naêm 1968, töùc töø khi Phuïng vuï Roma ñöôïc canh taân theo saéc leänh cuûa Coâng Ñoàng Vaticanoâ II, chuùng ta coù theâm 3 kinh taï ôn môùi. Nhö vaäy, hieän nay coù taát caû laø 4 kinh taï ôn chính thöùc. Vì coøn nhieàu kinh taï ôn khaùc nöõa. Taïi sao coù söï thay ñoåi naøy? Lyù do coù nhieàu, nhöng coù theå noùi ñöôïc khôûi ñaàu baèng söï kieän naøy laø khi dòch Leã Qui Roma ra caùc tieáng ñòa phöông, ngöôøi ta thaáy raèng kinh naøy gaén lieàn vôùi moät loái vaên Latinh thaät trang troïng, nhöng neáu dòch ra ngoân ngöõ thôøi nay thì nhieàu choã coù veû vuïng veà vaø buoàn cöôøi nöõa. Hôn theá, kinh naøy coù nhieàu choã laëp ñi laëp laïi khieán ngöôøi ta coù caûm töôûng nhö giaäm chaân taïi choã. Ñaøng khaùc, khoâng theå söûa ñoåi maø khoâng laøm maát veû nguyeân thuûy ñoäc ñaùo cuûa noù. Vì theá caùc vò coù thaåm quyeàn ñaõ quyeát ñònh giöõ y baûn Leã Qui Roma, ñoàng thôøi soaïn theâm nhöõng kinh taï ôn môùi ñeå boå sung nhöõng khuyeát ñieåm cuûa kinh naøy vaø theâm vaøo nhöõng saéc thaùi phong phuù khaùc cuûa maàu nhieäm Thaùnh Theå, maø moät kinh khoâng dieãn taû heát. Nhöõng kinh taï ôn hieän nay, tuy môùi ñöôïc soaïn thaûo, nhöng cuõng theo nhöõng löôïc ñoà cuûa nhöõng kinh taï ôn ñaõ coù tröôùc, hoaëëc ôû Ñoâng hoaëc ôû Taây. Kinh taï ôn II ñöôïc soaïn theo löôïc ñoà kinh taï ôn cuûa thaùnh Hippoâlytoâ, töùc kinh taï ôn cuûa Giaùo Hoäi Roma ñaàu theá kyû III. Kinh taï ôn III theo luôïc ñoà caùc kinh Anaphora Ñoâng phöông. Kinh taï ôn IV cuõng theo löôïc ñoà cuûa hai kinh II vaø III, nhöng duøng kieåu noùi Kinh Thaùnh ñeå nhaéc laïi khaù daøi veà nhöõng bieán coá lòch söû cöùu ñoä. Daøn baøi cuûa 3 kinh taï ôn môùi coù phaàn naøo khaùc voùi daøn baøi cuûa kinh taï ôn I, töùc Leã Qui Roma, nhöng trong caû 4 kinh ñeàu coù nhöõng ñieåm coát yeáu gioáng nhau. Taát caû 4 kinh ñeàu baét ñaàu baèng nhöõng caâu ñoái ñaùp giöõa chuû teá vaø giaùo daân môû ñaàu lôøi tieàn tuïng, sau ñoù laø kinh Thaùnh, Thaùnh, chí Thaùnh... Taâm ñieåm vaø choùp ñænh cuûa caû 4 kinh laø baûn Töôøng thuaät nhöõng lôøi Chuùa noùi trong böõa Tieäc ly lieân quan tôùi vieäc thieát laäp bí tích Thaùnh Theå. Nhöõng lôøi töôøng thuaät coù khaùc nhau ñoâi chuùt, vì theo nhöõng truyeàn thoáng khaùc nhau, nhöng nhöõng lôøi truyeàn pheùp ñeàu gioáng nhau. Trong taát caû 4 kinh, sau baûn töôøng thuaät ñeàu coù lôøi Tung hoâ töôûng nieäm cuûa daân chuùng vaø Kinh töôûng nieäm do chuû teá ñoïc. Ngoaøi ra coøn coù kinh khaån naøi (epiclesis), nhöõng Kinh chuyeån caàu, tuy khoâng theo moät löôïc ñoà ñoàng nhaát. Sau heát, taát caû 4 kinh ñeàu keát thuùc baèng lôøi chuùc vinh long troïng: Chính nhôø Ñöùc Kitoâ, cuøng vôùi Ñöùc Kitoâ vaø trong Ñöùc Kitoâ... 86Lôøi tieàn tuïng vaø vieäc taï ôn.Yeáu toá ñaàu tieân QCSL keå ra laø vieäc taï ôn. Nhö chuùng ta ñaõ noùi, toaøn theå thaùnh leã noùi chung vaø kinh nguyeän Thaùnh Theå noùi rieâng laø moät lôøi taï ôn. Vieäc taï ôn ñaây khoâng hieåu nhö moät lôøi taï ôn thoâng thöôøng, nhöng laø nhöõng taâm tình thaùn phuïc, ngôïi khen tröôùc nhöõng kyø coâng cuûa Thieân Chuùa, laø moät lôøi ñaùp traû toû loøng tin yeâu vaâng phuïc tröôùc Lôøi Chuùa, lôì bieåu loä tình yeâu haèng chaêm soùc, theo doõi, can thieäp vaøo cuoäc soáng cuûa Daân Nguôøi. Ñoù laø nhöõng taâm tình goùi gheùm trong kinh Berakah cuûa ngöôøi Do Thaùi, vaø giôø ñaây ñaõ ñöôïc Kitoâ hoùa . Thaät vaäy, Nhôø Chuùa Kitoâ vaø keát hôïp vôùi Chuùa Kitoâ, lôøi taï ôn cuûa Giaùo Hoäi, luùc naøy, coøn ñöôïc töôïng tröng baèng cuûa leã vaät chaát laø baùnh röôïu, nhöng roài ra seõ trôû thaønh Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ. Nhö vaäy, chính Ngoâi Hai maø Chuùa Cha ñaõ sai xuoáng theá laøm ngöôøi ñeå cöùu chuoäc nhaân loaïi, laïi ñöôïc daâng leân Ngaøi, nhö cuûa leã tinh tuyeàn, thaùnh thieän ñeå ngôïi khen vaø tri aân Ngaøi. Vieäc chuùc tuïng, ngôïi khen vaø taï ôn bao truøm toaøn theå thaùnh leã, nhöng ñöôïc trình baøy vaø dieãn taû caùch roõ reät hôn trong lôøi tieàn tuïng laø phaàn môû ñaàu cuûa kinh taï ôn. Lôøi tieàn tuïng baét ñaàu baèng nhöõng caâu ñoái ñaùp giöõa chuû teá vaø coäng ñoaøn : Chuùa ôû cuøng anh chò em....Haõy naâng taâm hoàn leân.... Haõy taï ôn Chuùa laø Thieân Chuùa chuùng ta..... Nhöõng caâu ñoái ñaùp naøy ñaõ coù töø raát laâu ñôøi. Chuùng ta gaëp thaáy trong kinh taï ôn cuûa thaùnh Hippoâlytoâ cuõng nhö caùc Anaphora cuûa Ñoâng phöông. Nhöõng lôøi hoâ haøo cuûa chuû teá ñöôïc coäng ñoaøn ñaùp laïi baèng nhöõng caâu raát hoà hôûi, noùi leân söï tham döï vaø höôûng öùng heát söùc tích cöïc: Chuùng con ñang höôùng veà Chuùa... Thaät laø chính ñaùng... Sau khi ñöôïc daân chuùng ñoàng yù, vò chuû teá baét ñaàu höôùng veà Chuùa Cha vaø daâng lôøi taï ôn. Caâu môû ñaàu chung cho moïi lôøi tieàn tuïng xaùc nhaän raèng: Chuùng con taï ôn Cha moïi nôi moïi luùc, thaät laø chính ñaùng, phaûi ñaïo vaø sinh ôn cöùu ñoä cho chuùng con. Dó nhieân, ñaây phaûi laø lôøi taï ôn keát hôïp vôùi Chuùa Kitoâ vaø nhôø Chuùa Kitoâ. Sau caâu môû ñaàu xaùc nhaän boån phaän taï ôn thaät laø phaûi ñaïo vaø chính ñaùng, lôøi tieàn tuïng ñöa ra lyù do ñeå taï ôn. Nhöõng lyù do naøy thöôøng rieâng bieät cho töøng leã hay töøng muøa. Vaø ñaây cuõng laø ñieàu khaùc bieät chuû yeáu giöõa Phuïng Vuï Taây phöông vaø Ñoâng Phöông. Ñoâng phöông coù nhieàu kinh taï ôn, nhöng moãi kinh taï ôn ñeàu coù nhöõng phaàn nhaát ñònh khoâng thay ñoåi. Vì theá, moãi kinh taï ôn ñeàu coù lôøi tieàn tuïng gaén lieàn. Do ñoù, lyù do ñöa ra ñeå taï ôn thöôøng laø nhieàu vaø ñöôïc keå leå daøi doøng. Traùi laïi, Phuïng Vuï Roma tröôùc ñaây chæ coù moät kinh taï ôn, nhöng laïi coù nhöõng phaàn thay ñoåi, vaø phaàn thay ñoåi cho moãi leã laø lôøi tieàn tuïng. Tuy nhieân, theo ñaëc tính vaén goïn vaø chính xaùc cuûa Phuïng vuï Roma, lyù do ñöa ra cuõng thöôøng chæ coù moät, vaø ñöôïc dieãn taû baèng nhöõng lôøi chính xaùc, gaõy goïn, nhöng noùi leân ñaày ñuû tö töôûng cuûa ngaøy leã hay cuûa muøa phuïng vuï. Tæ duï, ñoïc lôøi tieàn tuïng muøa chay IV, ta thaáy lyù do ñöôïc dieãn taû baèng nhöõng lôøi vaén taét nhöng goùi gheùm ñuû yù nghóa cuûa vieäc aên chay: Khi chuùng con giöõ chay, Cha giuùp chuùng con cheá ngöï nhöõng thoùi hö taät xaáu, naâng cao taâm hoàn vaø ban söùc maïnh cuøng phaàn thöôûng cao quí. Vôùi soá luôïng 87 lôøi tieàn tuïng trong saùch leã Roma hieän nay, nhöõng lyù do ñöa ra ñeå ca tuïng, taï ôn Chuùa laøm thaønh moät toång hôïp khaù ñaày ñuû vaø phong phuù veà caùc thieän haûo cuûa Thieân Chuùa, nhöõng maàu nhieäm veà Nöôùc Trôøi, veà cuoäc ñôøi Chuùa Gieâsu, cuõng nhö nhöõng neùt ñaëc tröng cuûa Ñöùc Meï vaø caùc thaùnh. Ñaây khoâng phaûi laø moät toång hôïp theo heä thoáng giaùo thuyeát, nhöng vôùi nhöõng lôøi leõ cuï theå cuûa loái vaên ca tuïng, taï ôn hôïp vôùi taâm tình quaàn chuùng, neân cuõng goùp phaàn khoâng nhoû trong vieäc giaùo duïc ñöùc tin, naâng cao söï hieåu bieát veà chöông trình cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa vaø tinh thaàn ñaïo ñöùc cuûa coäng ñoaøn. Caáu truùc cuûa vieäc taï ôn cuõng laø caáu truùc cuûa kinh taï ôn. Ñoù laø moät caáu truùc höôùng veà Ba Ngoâi Thieân Chuùa, khoâng phaûi theo khía caïnh maø thaàn hoïc Taây phöông quen chuù yù ñeán, nghóa laø moät baûn tính duy nhaát trong Ba Ngoâi (nhö lôøi tieàn tuïng leã Chuùa Ba Ngoâi), nhöng laø theo chieàu höôùng cuûa thaàn hoïc Ñoâng phöông, cuõng laø chieàu höôùng cuûa Phuïng vuï: chuù yù ñeán Ba Ngoâi theo phaän vuï cuûa moãi Ngoâi trong chöông trình cöùu ñoä. Lôøi tieàn tuïng nhôø Ñöùc Kitoâ maø ngoû lôøi vôùi Chuùa Cha. Thoâng thöôøng, trong thaùnh leã, Ñöùc Kitoâ khoâng phaûi laø muïc tieâu cho vieäc thôø phöôïng cuûa ta, Ngöôøi laø trung gian, laø tö teá ñeå thi haønh coâng vieäc ñoù. Sau heát phaûi ñeå yù ñeán ñoái töôïng cuûa vieäc taï ôn (taï ôn vì söï gì). Noùi chung, chuùng ta taï ôn vì taát caû nhöõng aân hueä Chuùa ban. Kinh taï ôn cuûa ngöôøi Do Thaùi thöôøng taï ôn vì coâng cuoäc taïo döïng vaø cöùu ñoä, nghóa laø giaûi phoùng daân toäc khoûi aùch noâ leä cuûa Ai Caäp (Td. Tv 135). Trong leã qui Roma, khoâng thaáy noùi ñeán vieäc taïo döïng, tröø trong kinh ñi tröôùc lôøi chuùc vinh toång keát: Nhôø Ngöôøi, Cha khoâng ngöøng saùng taïo nhöõng cuûa leã toát ñeïp naøy... Caùc kinh taï ôn môùi noùi tôùi vieäc taïo döïng ngay töø ñaàu, nhaát laø kinh taï ôn IV. Nhöng trong Kitoâ giaùo, chuùng ta taï ôn ñaëc bieät vì chöông trình cöùu ñoä, vaø troïng taâm cuûa chöông trình naøy laø maàu nhieäm Phuïc Sinh. Caùc lôøi tieàn tuïng duøng trong caùc leã quanh naêm coù nhaéc ñeán maàu nhieäm Phuïc Sinh raát hay. Ñoái töôïng cuûa vieäc taï ôn naøy cuõng lieân quan tôùi vieäc töôûng nieäm maø chuùng ta seõ noùi ñeán sau. Lôøi tieàn tuïng ñöôïc keát thuùc baèng vieäc keát hôïp vôùi trieàu thaàn thaùnh treân trôùi , vaø duøng chính lôøi cuûa caùc vò maø ca haùt, tuyeân xöng raèng: Thaùnh, Thaùnh, chí Thaùnh! Thieân Chuùa, Chuùa teå caøn khoân laø Ñaáng Thaùnh. Trôøi ñaát raïng ngôøi vinh quang Chuùa. Lôøi tung hoâ naøy trích töø saùch ngoân söù Isaia (6,3), moâ taû thò kieán ngaøi thaáy Chuùa ngöï treân ngai cao, coù caùc Xeâraphim ñöùng chung quanh haàu caän, vaø ñang khi bay löôïn, caùc vò trao ñoåi nhau lôøi tung hoâ noùi treân. Lôøi naøy ñaõ ñöôïc theâm vaøo sau, vì khoâng thaáy coù trong kinh taï ôn cuûa thaùnh Hippoâlytoâ, tuy nhieân ñaõ thaáy trong phuïng vuï hoäi ñöôøng Do Thaùi töø khoaûng naêm 200. Ngoaøi lôøi kinh trích töø saùch ngoân söù Isaia, chuùng ta cuõng thaáy theâm vaøo lôøi tung hoâ trích ra töø Tin Möøng (Mt 21,9; x. Tv 117,26): Chuùc tuïng Ñaáng ngöï ñeán nhaân danh Chuùa, hoan hoâ Chuùa treân caùc taàng trôøi. Coù leõ, qua lôøi naøy, Giaùo Hoäi muoán chaøo möøng Chuùa Gieâsu saép ngöï xuoáng baøn thôø ñeå hieän taïi hoùa hieán leã cuûa Tieäc ly cuõng laø hieán teá cuûa ñoài Canveâ xöa. 87Kinh naøi xin vaø vieäc thaùnh hoùa leã vaätTieáp theo yeáu toá taï ôn, chuùc tuïng vaø tung hoâ, QCSL keå tôùi kinh naøi xin Chuùa thaùnh hoùa leã vaät. Töø chuyeân moân ñeå chæ kinh naøy laø Epiclesis. Ñaây laø tieáng Hy Laïp coù nghóa laø Khaàn caàu, naøi xin. Nhöng khi duøng ngöôøi Ñoâng phöông ñaõ gaùn cho noù moät yù nghóa chuyeân moân roõ reät: Ñoù laø kinh caàu xin ñoïc sau lôøi töôøng thuaät vieäc thieát laäp bí tích Thaùnh Theå, ñeå xin Chuùa Thaùnh Thaàn thaùnh hoùa caùc leã vaät. Leã Qui Roma cöù laëp ñi laëp laïi nhöõng lôøi naøi xin Chuùa chaáp nhaän, ñoaùi nhìn, chuùc phuùc, thaùnh hoùa leã vaät, nhöng khoâng heà noùi tôùi Chuùa Thaùnh Thaàn trong taát caû nhöõng lôøi caàu xin ñoù, vì theá nhöõng kinh ñoù khoâng phaûi laø nhöõng kinh naøi xin (epiclesis) theo ñuùng nghóa chuyeân moân. Trong Coâng Ñoàng Vaticanoâ II, caùc ñaïi dieän Giaùo Hoäi Ñoâng phöông nhieàu laàn toû yù tieác raèng, thaàn hoïc vaø phuïng vuï La Tinh ñaõ daønh quaù ít choã cho Chuùa Thaùnh Thaàn. Lôøi than phieàn ñoù ñaùng ta suy nghó. Thöïc ra, ngay QCSL hieän nay, trong ñoaïn noùi veà kinh naøy, cuõng khoâng neâu teân Chuùa Thaùnh Thaàn, nhöng chæ noùi: Hoäi Thaùnh ñaëc bieät keâu caàu Thieân Chuùa duøng quyeàn naêng ñeå hieán thaùnh caùc leã vaät do loaøi ngöôøi daâng tieán (QCSL 55.c). Saùch Giaùo lyù môùi cuûa Giaùo Hoäi Coâng giaùo ñaõ söûa laïi thieáu soùt naøy. Trong khi noùi veà kinh taï ôn, Saùch Giaùo lyù vieát: Trong kinh caàu khaån Chuùa Thaùnh Thaàn (eùpicleøse) Giaùo HoÄi naøi xin Chuùa Cha sai Thaùnh Thaàn (hay quyeàn löïc ban phuùc laønh cuûa Ngöôøi) 140 xuoáng treân baùnh vaø röôïu, ñeå nhôø quyeàn löïc cuûa Ngöôøi, chuùng trôû thaønh Mình vaø Maùu Ñöùc Gieâsu Kitoâ, vaø nhöõng ngöôøi döï phaàn vaøo Thaùnh Theå, ñöôïc trôû neân moät thaân theå vaø moät taâm trí (SGL 1353). Ngoaøi ra, Saùch Giaùo lyù cuõng khaúng ñònh laø baùnh vaø röôïu ñöôïc trôû thaønh Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ khoâng nhöõng do quyeàn löïc Lôøi cuûa Chuùa Kitoâ maø coøn do taùc ñoäng cuûa Thaùnh Thaàn nöõa (x. SGL 1375). Nhöõng kinh taï ôn môùi cuõng ñaõ söûa laïi thieáu soùt naøy. Moãi kinh taï ôn môùi ñeàu coù hai kinh naøi xin ôû tröôùc vaø sau lôøi truyeàn pheùp, trong ñoù xin Thieân Chuùa ban Thaùnh Thaàn. Thöïc ra, caàn löu yù raèng, kinh naøi xin khoâng phaûi laø kinh daâng leân Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñoù laø kinh naøi xin Chuùa Cha ban cho chuùng ta Thaùnh Thaàn cuûa Ngaøi. Ngoaøi vaøi kinh trong leã Hieän Xuoáng, Phuïng vuï khoâng bao giôø thöa tröïc tieáp vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn. Khoâng coù moät lôøi nguyeän naøo daâng leân Chuùa Thaùnh Thaàn. Khoâng coù leã naøo daønh rieâng cho Chuùa Thaùnh Thaàn. Leã Hieän Xuoáng, khoâng phaûi laø leã cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, nhöng laø leã cuûa Chuùa Kitoâ, nhö taát caû caùc leã khaùc trong phuïng vuï: vì vaøo ngaøy Hieän Xuoáng, Chuùa Kitoâ thöïc hieän lôøi höùa cuûa Ngöôøi, bieåu loä vinh quang cuûa Ngöôøi vaø laäp Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi baèng caùch ban Thaùnh Thaàn cuûa Ngöôøi. Kinh naøi xin I, xin Thieân Chuùa thaùnh hoùa leãõ vaät: Chuùng con xin Cha ñoå ôn Thaùnh Thaàn xuoáng maø thaùnh hoùa cuûa leã naøy ñeå bieán thaønh Mình vaø Maùu Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng con, cho chuùng con ñöôïc höôûng nhôø (Kinh taï ôn II); Chuùng con tha thieát naøi xin Cha cuõng nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn maø thaùnh hoùa cuûa leã chuùng con daâng tieán Cha ñaây, ñeå bieán thaønh Mình vaø Maùu Ñöùc Gieâsu Kitoâ (Kinh taï ôn III); Xin cho Chuùa Thaùnh Thaàn ñoaùi thöông thaùnh hoùa nhöõng cuûa leã naøy ñeå bieán thaønh Mình vaø Maùu Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng con (Kinh taï ôn IV). Boán kinh naøi xin naøy, neáu keå caû kinh Laïy Cha, xin thaùnh hoùa (Quam oblationem) cuûa kinh taï ôn I, ñeàu ñöôïc linh muïc vöøa ñoïc, vöøa ñaët tay treân leã vaät. Ñaây laø cöû chæ coå truyeàn ñeå ban ôn Chuùa Thaùnh Thaàn trong taát caû caùc bí tích (x. Cv 6,6; 13,3). Trong taát caû 4 kinh taï ôn, kinh naøi xin naøy cuøng vôùi vieäc ñaët tay ñeàu ñi tröôùc lôøi töôøng thuaät. Nhö vaäy, roõ raøng laø lôøi töôøng thuaät naøy khoâng chæ laø thuaät laïi vaø nhaéc laïi cho trí ta ñeå nhôù maø thoâi, nhöng laø moät taùc ñoäng truyeàn pheùp vôùi taát caû hieäu löïc cuûa noù. Neáu hoûi taïi sao laïi caàn ñeán taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñeå hieán thaùnh leã vaät, thì chuùng ta coù theå thöa: Vieäc truyeàn pheùp hay hieán thaùnh leã vaät laø söï noái daøi vaø laø haäu quaû cuûa vieäc nhaäp theå, vaø vieäc nhaäp theå ñaõ ñöôïc thöïc hieän nhôø quyeàn löïc Chuùa Thaùnh Thaàn (x. Mt 1,20; Lc 1,35). Truyeàn pheùp hay hieán thaùnh laø vieäc rieâng cuûa moät Ngoâi vò Thieân Chuùa, mang danh hieäu laø Thaùnh. Dó nhieân, caû Ba Ngoâi ñeàu laø Thaùnh, nhöng nhieäm vuï rieâng cuûa Ngoâi Ba, meänh danh laø Hoàng AÂn hay Tình Yeâu laø thoâng truyeàn söï thaùnh thieän. Trong caùc kinh taï ôn II vaø III, yù töôøng thaùnh hoùa ñöôïc noái lieàn caùch töï nhieân vôùi kinh Thaùnh, Thaùnh, chí Thaùnh... Sau heát, coâng vieäc rieâng bieät cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn laø hoaøn taát coâng vieäc cuûa Chuùa Cha vaø Chuùa Con. Kinh taï ôn IV noùi roõ ñieåm ñoù ñeå daãn vaøo kinh naøi xin : ñeå chuùng con khoâng coøn soáng cho chính mình nöõa, maø chæ soáng cho Ngöôøi 141. Vì theá, töø nôi Cha, Ngöôøi sai Chuùa Thaùnh Thaàn ñeán vôùi caùc tín höõu nhö aân hueä môû ñaàu, ñeå Chuùa Thaùnh Thaàn kieän toaøn söï nghòeäp cuûa Ngöôøi treân traàn gian, vaø hoaøn taát coâng trình thaùnh hoùa muoân loaøi. Kinh naøi xin thöù hai trong caû 3 kinh taï ôn ñeàu ñöôïc ñaët vaøo choã truyeàn thoáng, töùc sau kinh töôûng nieäm sau truyeàn pheùp. Ñoái töôïng cuûa lôøi caàu xin laø xin cho nhöõng ngöôøi tham döï vaøo vieäc cöû haønh Thaùnh Theå, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi röôùc leã, ñöôïc keát hôïp vôùi Chuùa Kitoâ vaø qua Chuùa Kitoâ ñöôïc keát hôïp vôùi nhau: Chuùng con cuùi xin Cha cho Thaùnh Thaàn lieân keát chuùng con neân moät khi chuùng döï tieäc Mình vaø Maùu Ñöùc Kitoâ (Taï ôn II); Vaø khi chuùng con ñöôïc Mình vaø Maùu Con Cha boå döôõng, ñöôïc ñaày traøn Thaùnh Thaàn cuûa Ngöôøi, xin cho chuùng con trôû neân moät thaân theå vaø moät tinh thaàn trong Ñöùc Kitoâ (Taï ôn III); Xin thöông cho taát caû nhöõng ai cuøng chia seû moät taám baùnh vaø moät ly röôïu naøy, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn lieân keát thaønh moät thaân theå (Taï ôn IV). Kinh taï ôn III vaø IV coøn ñi xa hôn: Nguyeän xin Chuùa Thaùnh Thaàn bieán ñoåi chuùng con thaønh cuûa leã muoân ñôøi daâng hieán Cha (Taï ôn III); trôû neân hy leã soáng ñoäng trong Ñöùc Kitoâ ñeå ca tuïng Cha vinh hieån (taï ôn IV). Ñaây laø hieäu quaû saâu xa cuûa Thaùnh Theå : Chuùa Kitoâ khoâng nhöõng chæ truyeàn cho chuùng ta laøm vieäc naøy töùc cöû haønh Thaùnh Theå, hay noùi khaùc ñi laø hieän taïi hoùa, keùo daøi vieäc hieán teá cuûa Chuùa Kitoâ trong thôøi gian vaø khoâng gian; Nhöng Chuùa coøn ñoøi chuùng ta keát hôïp vôùi Ngöôøi ñeå daâng hieán chính mình laøm cuûa leã daâng leân cho Chuùa Cha. Hieán leã ñoù khoâng keát thuùc taïi nhaø thôø, khoâng giôùi haïn vaøo thôøi gian cöû haønh Thaùnh Theå, nhöng coøn keùo daøi trong cuoäc soáng. Ñoù chính laø cuûa leã muoân ñôøi, hy leã soáng ñoäng trong Ñöùc Kitoâ. Thaùnh Phaoloâ ñaõ khoâng nhaén nhuû chuùng ta nhö theá naøy sao? Toâi khuyeân nhuû anh em haõy hieán daâng thaân mình laøm cuûa leã soáng ñoäng, thaùnh thieän vaø ñeïp loøng Thieân Chuùa. Ñoù laø caùch thöùc xöùng hôïp ñeå anh em thôø phöôïng Ngöôøi (Rm 12,1). QCSL cuõng nhaéc laïi lôøi nhaén nhuû cuûa Hieán cheá veà Phuïng vuï: Khi daâng cuûa leã tinh tuyeàn, khoâng nhöõng nhôø tay linh muïc maø coøn cuøng daâng vôùi ngaøi, caùc tín höõu hoïc bieát daâng chính mình cho Thieân Chuùa, vaø moãi ngaøy, nhôø söï trung gian cuûa Chuùa Kitoâ, hoï caøng ñöôïc hieäp nhaát hoaøn toaøn vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi nhau, ñeå sau cuøng Thieân Chuùa trôû neân taát caû trong moïi ngöoøi (PV 48; QCSL 55e).
Baûn töôøng thuaät naøy, ngoaøi nhöõng lôøi truyeàn pheùp, trong phuïng vuï Roma cuõng nhö caùc phuïng vuï khaùc khoâng laáy laïi ñuùng nguyeân vaên nhöõng lôøi ñaõ ñöôïc ghi trong caùc baûn Thaùnh Kinh moâ taû laïi vieäc Chuùa Gieâsu laäp bí tích Thaùnh Theå, trong böõa Tieäc ly ( Mt 26, 26-28; Mc 14, 22-24; Lc 22, 19-20; 1Cr 11, 23-26). Moãi kinh taï ôn ñeàu coù moät ít lôøi theâm bôùt, thay ñoåi. Nhöõng lôøi naøy, hoaëc laáy töø nhöõng choã khaùc cuûa Thaùnh Kinh, td, Leã qui Roma theâm nhöõng lôøi: ngöôùc maét leân trôøi (laáy töø Mt 14,19, Mc 6,41; Lc 9,16); Cheùn quí troïng (laáy cuûa Tv 22,5); hoaëc laø nhöõng lôøi chuù giaûi thaàn hoïc, nhö: Toái hoâm tröôùc ngaøy chòu khoå hình; hoaëc nhöõng lôøi baøy toû taâm tình kính caån, caûm meán, nhö: trong tay thaùnh thieän, khaû kính. v.v. Trong nhöõng baøi töôøng thuaät do 4 baûn vaên Kinh Thaùnh ghi laïi, chuùng ta cuõng thaáy coù hai truyeàn thoáng khaùc bieät, ñoù laø truyeàn thoáng Luca-Phaoloâ vaø truyeàn thoáng Matheâu-Maùtcoâ. Moãi kinh taï ôn theo moät truyeàn thoáng, vì theá cuõng coù nhöõng ñieåm khaùc nhau. Boán kinh taï ôn hieän nay cuûa Saùch leã Roma ñeàu coù nhöõng lôøi truyeàn pheùp nhö nhau, tuy nhöõng lôøi töôøng thuaät coù khaùc nhau. Trong caùc baøi töôøng thuaät cuûa Kinh Thaùnh, chuùng ta thöôøng thaáy nhöõng caâu: Ngöôøi caàm laáy baùnh, taï ôn (II)... Ngöôøi caàm laáy baùnh, daâng lôøi chuùc tuïng (IV). Nhö ñaõ noùi ôû treân, trong Tin Möøng, cuõng nhö thö cuûa thaùnh Phaoloâ, khi keå laïi vieäc hoùa baùnh ra nhieàu cuõng nhö khi thuaät laïi vieäc Chuùa laäp bí tích Thaùnh Theå trong böõa Tieäc Ly, Caùc taùc giaû Tin Möøng cuõng nhö thaùnh Phaoloâ duøng hai töø Hy ngöõ ñeå dieãn taû, ñoù laø taï ôn vaø chuùc tuïng. Caùc ngaøi ñaõ duøng chuùng caùch laãn loän, vì theá coù theå coi nhö chuùng ñoàng nghóa vôùi nhau. Trong 4 kinh taï ôn hieän nay,ù kinh taï ôn I duøng töø chuùc tuïng; kinh taï ôn II duøng töø taï ôn; Kinh taï ôn III duøng caû hai: daâng lôøi chuùc tuïng taï ôn; kinh taï ôn IV, moät laàn duøng töø chuùc tuïng, moät laàn duøng töø taï ôn. Chuùng ta coù theå noùi raèng, khi laøm nghi thöùc taï ôn hay khi ñoïc kinh taï ôn, Chuùa Gieâsu daâng lôøi chuùc tuïng treân baùnh vaø röôïu. Chính nhöõng lôøi chuùc tuïng naøy naâng baùnh röôïu leân tôùi Chuùa, vì trong Kinh Thaùnh, chuùc tuïng cuõng coù nghóa laø höôùng veà Chuùa. Vaø ñoù cuõng chính laø yù nghóa cuûa töø oblatio cuûa La ngöõ vaø töø Anaphora Hy Laïp. Cha Roguet vieát: Ñoù laø yù nghóa ñích thöïc, yù nghóa qui höôùng veà Thieân Chuùa cuûa vieäc truyeàn pheùp, laø vieäc thöïc hieän hieán teá. Nhöõng yeáu toá traàn gian, laø baùnh röôïu, ñaõ ñöôïc thaàn thaùnh hoùa. Baùnh röôïu trôû neân Mình Maùu Chuùa Kitoâ, khoâng nhöõng trong thöïc taïi cuûa baûn theå chuùng, maø coøn trong nhieäm vuï hieán teá nöõa: Naøy laø Mình Thaày, seõ bò noäp vì caùc con. Caû 4 kinh taï ôn ñeàu noùi leân nhö vaäy. Naøy laø cheùn Maùu Thaày, Maùu giao öôùc môùi, giao öôùc vónh cöûu, seõ ñoå ra cho caùc con vaø moïi ngöôøi ñöôïc tha toäi. Nhieäm vuï hieán teá cuûa maùu coøn roõ raøng hôn laø cuûa mình, nhaát nöõa, ñoù chính laø maùu giao öôùc môùi, ñoå ra cho caùc con vaø moïi ngöôøi ñöôïc tha toäi.
Neáùu muoán hieåu taïi sao thaùnh leã laïi laø moät hieán teá, thì chuùng ta coù theå thöa raèng, vì khi cöû haønh thaùnh leã, chuùng ta laøm laïi vieäc Chuùa ñaõ laøm ñeå töôûng nhôù tôùi Ngöôøi, nhö Ngöôøi ñaõ truyeàn. Ngoaøi ra, thaùnh leã lieân heä maät thieát vôùi caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ, töùc hieán leã Ngöôøi ñaõ thöïc hieän khi xöa. Vì theá, ñieàu coát yeáu hieän nay trong khi cöû haønh Thaùnh Theå laø töôûng nieäm caùi cheát vaø söï Phuïc Sinh cuûa Chuùa Kitoâ, cho tôùi khi Ngöôøi laïi ñeán. 89yeáu toá tuôûng nieämCaâu keát thuùc nhöõng lôøi truyeàn pheùp ñöa ngay ñeán kinh töôûng nieäm: Caùc con haõy laøm vieäc naøy maø nhôù ñeán Thaày. Chöõ töôûng nieäm laø dòch töø Hy ngöõ anamnesis. Töôûng nieäm laø nhôù ñeán. Nhöng cuõng nhö taï ôn coù nghóa saâu xa hôn caùm ôn, thì töôûng nieäm cuõng coù nghóa saâu xa hôn nhaéc laïi, nhôù laïi. Ñoù laø moät haønh ñoäng cuï theå, coù thaät beân ngoaøi chöù khoâng phaûi chæ ôû trong trí nhôù. Ñoù laø moät baûo ñaûm, moät baèng chöùng. Töôûng nieäm laøm cho nhöõng söï vieäc ñaõ xaûy ra moät laàn trong lòch söû, giôø ñaây ñöôïc goïi veà hieän taïi, dó nhieân khoâng phaûi baèng nhöõng söï vieäc theå lyù, nhöng qua nhöõng daáu chæ bí tích. Trong phuïng vuï Ñoâng Taây, töôûng nieäm laø ñoái töôïng chính cuûa kinh nguyeän sau truyeàn pheùp. Kinh nguyeän naøy khoâng phaûi moät kinh ñeå töôûng nhôù. Vieäc töôûng nieäm cuõng nhö vieäc taï ôn, laø moät hoaït ñoäng, coát taïi vieäc laøm laïi nhöõng gì Chuùa ñaõ laøm, nhö Ngaøi ñaõ truyeàn daïy: Caùc con haõy laøm vieäc naøy maø nhôù ñeán Thaày. Cuõng nhö taát caû thaùnh leã, chöù khoâng phaûi chæ lôøi tieàn tuïng laø taï ôn, thì taát caû thaùnh leã cuõng laø töôûng nieäm. Thaùnh Phaoloâ ñaõ noùi: Moãi laàn anh em aên baùnh naøy vaø uoáng cheùn naøy, anh em loan truyeàn vieäc Chuùa chòu cheát, cho tôùi khi Chuùa laïi ñeán (1Cr 11,26). Khi noùi theá, ngaøi khoâng coù yù noùi ta chæ töôûng nieäm khi hieäp leã, nhöng ngaøi bao goàm toaøn boä nhöõng caùi laøm neân böõa tieäc cuûa Chuùa. Vaø böõa tieäc naøy khoâng chæ loan baùo vieäc Chuùa chòu cheát, nhöng loan baùo vieäc ñoù cho tôùi khi Chuùa laïi ñeán, nghóa laø loan baùo taát caû nhöõng gì theo sau caùi cheát vaø söûa soaïn cho vieäc Chuùa laïi ñeán: Ñoù laø vieäc soáng laïi vaø leân trôøi. Ñoù laø ba bieán coá lôùn trong maàu nhieäm Phuïc sinh maø caùc kinh taï ôn coi nhö noäi dung cuûa vieäc tuôûng nieäm. Coù nhieàu phuïng vuï khaùc coøn theâm vieäc chôø ñôïi Chuùa ñeán, vieäc Chuùa ñeán laàn thöù nhaát, vieäc Chuùa laïi ñeán... Caùc kinh taï ôn môùi thì theo ñuùng truyeàn thoáng thích chöøng möïc cuûa Roma. Kinh taï ôn II khoâng noùi ñeán vieäc leân trôøi (vì ñaõ bao haøm trong vieäc soáng laïi). Kinh taï ôn IV, sau khi noùi ñeán vieäc Chuùa chòu cheát, coøn nhaéc tôùi vieäc Ngöôøi xuoáng coõi aâm ty vaø coøn xaùc ñònh: Ngöôøi leân trôøi ngöï beân höõu Cha. Sau heát, hai kinh taï ôn theâm raèng chuùng ta cöû haønh nghi leã töôûng nieäm ñang khi mong ñôïi Ngöôøi laïi ñeán (taï ôn III), ñang khi chôø ñôïi Ngöôøi vinh quang ngöï ñeán (taï ôn IV). Vieäc Chuùa laïi ñeán naèm trong caùi nhìn töôûng nieäm, nhöng khoâng phaûi laø thaønh phaàn cuûa vieäc töôûng nieâm. Ñoù cuõng laø ñieàu deã hieåu, vì ngöôøi ta chæ töôûng nieäm nhöõng bieán coá ñaõ qua, hay ñuùng hôn, laø nhöõng gì ñaõ hoaøn taát. Tuy nhieân, tuôûng nieäm ñaây khoâng coù nghóa chæ laøm soááng laïi moät bieán coá xa xöa, ñaõ chìm trong dó vaõng, maø laø goïi veà hieän taïi nhöõng söï vieäc ñaõ xaûy ra trong lòch söû vaø coøn ñöôïc taùi dieãn trong thôøi gian vaø khoâng gian qua daáu chæ bí tích, laø nhöõng thöïc taïi hieän höõu thöïc söï trong thôøi gian cöû haønh. Trong Thaùnh Theå coù Chuùa Gieâsu ñaõ chòu naïn, chòu cheát, soáng laïi vaø leân trôøi ñang hieän dieän thöïc söï, vaø khi cöû haønh bí tích, Ngöôøi coøn taùi dieãn nhöõng coâng vieäc aáy, tuy qua böùc maøn maàu nhieäm cuûa bí tích. Vì laø moät hieán leã, neân Thaùnh Theå phaûi nhaéc nhôù ñeán cuoäc saùt teá, ñeán söï cheát. Vieäc hieán teá cuõng chæ troïn veïn khi noù ñaït ñöôïc muïc ñích, nghóa laø khi noù ñöôïc chaáp nhaän. Phuïc Sinh chính laø keát quaû cuûa hieán teá cuûa Chuùa Kitoâ, ñaõ ñöôïc Chuùa Cha chaáp nhaän. Nhöng vieäc leân trôøi vôùi vieäc soáng laïi cuõng chæ laø moät: chính khi soáng laïi laø luùc Chuùa Kitoâ ñi vaøo cuoäc soáng môùi, ñi vaøo vinh quang cuûa Cha Ngaøi. Ta tin Chuùa Gieâsu hieän dieän thöïc söï trong bí tích Thaùnh Theå trong tình traïng hieän nay, töùc tình traïng phuïc sinh, ñang ôû treân trôøi, ngöï beân höõu Chuùa Cha. Maø vieäc Ngöôøi leân trôøi laïi laø baûo ñaûm cho vieäc Ngöôøi seõ trôø laïi: Chính Ñöùc Gieâsu ñaây, Ñaáng vöøa ñöôïc ñöa leân, Ngöôøi seõ ñeán cuøng moät theå thöùc nhö caùc oâng ñaõ thaáy Ngöôøi veà trôøi (Cv 1,11). Nhôø bí tích Thaùnh Theå, ta khoâng chæ töôûng nieäm Chuùa chòu cheát vaø soáng laïi, nhöng coù theå noùi laø ta naém giöõ ñöôïc Ngöôøi trong hình thöùc baùnh röôïu. Coøn vieäc Chuùa laïi ñeán thì ta khoâng töôûng nieäm, bôûi vì laø chuyeän töông lai, nhöng vì ta coù Chuùa Phuïc Sinh vaø vinh hieån, neân ta coù ñöôïc caùi laøm baûo ñaûm cho nieàm hy voïng cuûa chuùng ta. Ñuùng ra, theo dieãn tieán leã nghi, ta phaûi noùi ñeán caâu tung hoâ töôûng nieäm cuûa giaùo daân tröôùc. Tuy nhieân, nhöõng ñieàu trình baøy treân ñaây raát caàn thieát giuùp ta hieåu söï quan troïng cuûa caâu tung hoâ töôûng nieäm naøy. Caâu naøy ñaùp öùng laïi leänh Chuùa truyeàn Caùc con haõy laøm vieäc naøy ñeå töôûng nieäm Thaày maø linh muïc vöøa ñoïc tröôùc ñoù. Leänh naøy quaù roõ raøng khieán phaûi tung hoâ ngay tröôùc khi linh muïc ñoïc kinh töôûng nieäm, vaø thay vì noùi vôùi Chuùa Cha nhö trong suoát kinh taï ôn linh muïc ñoïc, thì daân chuùng laïi höôùng thaúng veá Chuùa Gieâsu, do loøng ñaïo ñöùc boät phaùt cuûa hoï. Ta coù nhieàu caâu tung hoâ, nhöng caâu naøo cuõng chæ xoay quanh lôøi thaùnh Phaoloâ: Moãi khi anh em aên baùnh vaø uoáng cheùn naøy, anh em loan truyeàn vieäc Chuùa chòu cheát, cho tôùi khi Chuùa laïi ñeán. Caùc caâu tung hoâ hieän nay 143 chæ thay ñoåi hay khai trieån caâu naøy ñoâi chuùt, baèng caùch theâm caâu noùi veà vieäc Chuùa soáng laïi, xen vaøo giöõa caâu noùi ñeán söï cheát vaø caâu noùi veà vieäc Chuùa laïi ñeán. Vieäc tung hoâ naøy môùi ñöôïc ñem vaøo Phuïng vuï gaàn ñaây thoâi vaø ñöôïc ñaët ôû taâm ñieåm cuûa kinh taï ôn, bieåu loä caùch toát ñeïp vieäc tham döï tích cöïc cuûa giaùo daân vaøo vieäc cöû haønh maàu nhieäm phuïc sinh, vaø cuõng laø moät caùch bieåu loä chöùc tö teá hoï ñaõ laõnh nhaän trong bí tích Röûa toäi. Baây giôø ta coù theå hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa caâu Ñaây laø maàu nhieäm ñöùc tin, maø linh muïc ñoïc leân ñeå keâu môøi giaùo daân tung hoâ. Ñaây khoâng phaûi laø gôïi leân moät trong nhöõng maàu nhieäm ñöùc tin, cuõng khoâng phaûi laø gôïi ñeán maàu nhieäm Chuùa hieän dieän thöïc söï trong Thaùnh Theå. Ñaây laø nhìn nhaän raèng: trong bí tích Thaùnh Theå, toaøn theå maàu nhieäm ñöùc tin ñöôïc thöïc hieän, ñöôïc nhaéc laïi ñaày ñuû, ñöôïc trao ban cho ta hieäp thoâng. Ñoù laø taát caû chöông trình cöùu ñoä, taát caû keá hoaïch cuûa loøng Chuùa thöông yeâu cöùu ñoä theá giôùi, ñang hieän dieän tröôùc maët chuùng ta, vaø môøi goïi ta tham gia vaøo. Khoâng phaûi chæ toaøn boä phaàn phuïng vuï Thaùnh Theå laø vieäc töôûng nieäm chöông trình cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa, nhieàu phaàn khaùc cuûa thaùnh leã cuõng trình baøy nhöõng khía caïnh cuûa chöông trình ñoù. Ca nhaäp leã, thaùnh vònh ñaùp ca, ca hieäp leã nhieàu khi cuõng gôïi leân maàu nhieäm phuïc sinh, theo khía caïnh rieâng cuûa moãi ngaøy leã. Lôøi nguyeän nhaäp leã thöôøng nhaéc ñeán maàu nhieäm ñöôïc cöû haønh, ñeå laáy ñoù laøm lyù do tin töôûng vaøo lôøi caàu xin. Nhöng chính caùc baøi ñoïc Saùch Thaùnh môùi coù nhieäm vuï nhaéc nhôû nhieàu hôn heát. Ñoù khoâng phaûi laø nhöõng baøi hoïc lòch söû, quay veà dó vaõng, kheâu gôïi trí toø moø, hoaëc laøm soáng laïi nhöõng kyû nieäm xöa. Theo Hieán cheá veà Phuïng vuï, maø chuùng ta thöôøng nhaéc laïi, thì Chuùa Kitoâ hieän dieän ôû ñoù, Ngöôøi noùi vôùi ta, môøi goïi ta baèng lôøi ñaõ ñöôïc linh höùng. Lôøi naøy noùi vôùi ta vaø ñoøi ta gaén boù vôùi Lôøi Chuùa nhö vôùi moät maàu nhieäm soáng ñoäng. Sau nöõa, kinh tin kính cuõng laø moät kinh nhaéùc laïi taát caû lòch söû cöùu ñoä: khi ta tin vaøo moïi vieäc ñoù laø ta thaønh nhöõng ngöôøi trong cuoäc cuûa lòch söû cöùu ñoä ñoù. Nhö vaäy, ta thaáy raèng phaàn phuïng vuï Lôøi Chuùa khoâng phaûi laø phaàn do Hoäi Thaùnh aùp ñaët buoäc phaûi cöû haønh tröôùc phaàn phuïng vuï Thaùnh Theå, khoâng lieân can gì vôùi phaàn phuïng vuï Thaùnh Theå. Traùi laïi, phuïng vuï Lôøi Chuùa phaùt xuaát tröïc tieáp töø chính baûn tính cuûa thaùnh leã, vì thaùnh leã laø moät cuoäc töôûng nieäm ñích thöïc. Vieäc töôûng nieäm coøn thaáy coù trong caùc kinh taï ôn ôû nhieàu choã khaùc ngoaøøi lôøi tung hoâ töôûng nieäm vaø kinh töôûng nieäm. Lôøi tieàn tuïng laø moät lôøi töôûng nieäm môøi goïi ta taï ôn. Ta ñaõ thaáy, töï baûn chaát, vieäc taï ôn phaûi bao truøm taát caû. Tuy nhieân, trí nhôù cuûa ta heïp hoøi, khaû naêng chuù yù cuûa ta höõu haïn, neân ta caàn phaûi nhaéc laïi, khi thì lyù do naøy, luùc thì lyù do khaùc trong voâ vaøn lyù do phaûi taï ôn. Caùc lôøi tieàn tuïng trong saùch leã Roma hieän nay, neáu xeáp laïi vôùi nhau, seõ laøm thaønh moät kinh tin kính thöïc söï, coù nhieàu chi tieát vaø nhieàu tính caùch gôïi caûm hôn laø kinh tinh kính cuûa caùc Toâng ñoà hay kinh tin kính cuûa hai Coâng ñoàng Nicea-Constantinopoli. Trong Leã qui Roma, ngoaøi kinh töôûng nieäm sau truyeàn pheùp cuõng coøn vaøi yeáu toá töôûng nieäm khaùc. Nhö trong kinh Xin Chuùa ñoaùi nhìn vaø vui nhaän coù nhaéc laïi hieán teá cuûa Aben, Abraham vaø Menkixeâñeâ laø nhöõng hình aønh tieàn tröng cuûa hieán teá Chuùa Kitoâ; caùc kinh Cuøng hieäp thoâng rieâng cuõng nhaéc nhôû caùch vaén taét nhöng saâu xa caùc bieán coáø nguoàn goác cuûa maáy leã lôùn nhö Giaùng Sinh, Hieån Linh, Thöù Naêm tuaàn thaùnh, Phuïc Sinh, Leân trôøi vaø Hieän xuoáng. Nhöng ngoaøi maáy yeáu toá ñaùng keå ñoù, Leã qui Roma döôøng nhö ít noùi tôùi chöông trình cöùu ñoä. Chính ôû ñieåm naøy maø caùc kinh taï ôn môùi khaùc xa Leã qui Roma vaø vöôït haún noù. Caùc kinh taï ôn môùi hoaøn toaøn dieãn tieán theo ñöôøng loái cuûa chöông trình cöùu ñoä. Khi nghe ñoïc nhöõng kinh taï ôn naøy, chuùng ta thöïc söï soáng laïi lòch söû thaùnh laøm cho ñöùc tin cuûa chuùng ta ñöôïc nuoâi döôõng vaø boài boå khoâng gì saùnh baèng. Veà phöông dieän naøy, kinh taï ôn IV phong phuù nhaát: Tröôùc heát nhaéc tôùi söï huy hoaøng cuûa chính Thieân Chuùa, roài vieäc saùng taïo, toäi nguyeân toå, nhöõng giao öôùc ñaàu tieân, giaùo huaán cuûa caùc ngoân söù, sau heát laø vieäc Thieân Chuùa sai Con Moät cuûa Ngöôøi ñeán. Veà maàu nhieäm nhaäp theå, kinh taï ôn naøy cuõng ñaày ñuû chi tieát nhö kinh tin kính. 90Yeáu toá daâng tieánTrong kinh töôûng nieäm, caùi coát yeáu laøm coät truï cho taát caû laø vieäc daâng tieán. Vieäc naøy ñöôïc bao haøm trong vieäc truyeàn pheùp. Nhìn qua, ta thaáy döôøng nhö vieäc truyeàn pheùp chæ töôøng thuaät laïi moät vieäc ñaõ xaûy ra. Nhöng vôùi con maét ñöùc tin, ta nhaän ra ñoù laø vieäc laøm cho Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ hieän dieän trong baùnh vaø röôïu. Tuy nhieân, coøn coù gì hôn theá nöõa; vieäc truyeàn pheùp coøn laøm neân moät hieán teá. Vaøhieán teá bao goàm vieäc daâng tieán vaø saùt teá. Trong böõa toái sau heát cuõng nhö treân thaäp giaù, Chuùa Kitoâ ñaõ daâng chính mình Ngöôøi (x. Ep 5,2; Gl 2,20; Dt 9,14). Vì Ngöôøi baûo ta phaûi laøm ñieàu Ngöôøi ñaõ laøm, neân ñeán löôït ta cuõng phaûi daâng Ngöôøi leân. Trong Böõa toái vaø treân thaäp giaù, Ngöôøi daâng chính mình Ngöôøi vaø chæ moät mình Ngöôøi thoâi. Nhöng töø khi loaøi ngöôøi ñaõ ñöôïc cöùu chuoäc nhôø thaäp giaù, vaø qua bí tích röûa toäi, ñaõ trôû neân thaân theå Ngöôøi, thì trong thaùnh leã, khoâng nhöõng coù Chuùa Gieâsu daâng chính mình Ngöôøi cho Chuùa cha, maø coøn coù Hoäi Thaùnh cuøng daâng vôùi Ngöôøi, Hoäi Thaùnh khoâng theå laøm ñieàu Chuùa ñaõ laøm ñeå töôûng nieäm Ngöôøi maø laïi khoâng daâng chính Ngöôøi. Daâng tieán laø moät haønh vi ñích thöïc vaø hieän taïi. Vieäc töôûng nieäm ñöa vaøo vieäc daâng tieán naøy, neân cuõng thöïc söï laø moät nhaéc nhôû khoâng coù tính lyù thuyeát vaø höôùng veà dó vaõng, nhöng coù tính caùch tích cöïc, hieän taïi vaø höõu hieäu. Taát caû chuùng ta cuøng nhau cöû haønh thaùnh leã, khi chuùng ta cuøng vôùi Hoäi Thaùnh, vôùi chính Chuùa Kitoâ daâng leân Thieân Chuùa hieán teá cuûa Chuùa Kitoâ ñeå taï ôn, ñeàn toäi vaø xin ôn trong khi töôûng nieäm maàu nhieäm phuïc sinh laø maàu nhieäm luoân soáng ñoäng vaø taùc ñoäng trong chuùng ta. 91Chuyeån caàu, hieäp thoângCuõng nhö kinh Thaùnh, Thaùnh, Chí Thaùnh, nhöõng lôøi chuyeån caàu khoâng coù trong kinh taï ôn cuûa thaùnh Hippoâlytoâ. Chuùng cuõng khoâng coù trong caùc gia ñình phuïng vuï Galicaêng vaø Taây Ban Nha. Caùc gia ñình Phuïng vuï khaùc ñeàu coù caû, tuy nhieân vò trí cuûa chuùng trong caùc kinh taï ôn laïi khaùc nhau. Söï kieän naøy cho chuùng ta hay laø chuùng môùi ñöôïc theâm vaøo sau. Trong caùc gia ñình phuïng vuï Antioâkia, nhöõng lôøi chuyeån caàu ñöôïc ñaët sau kinh khaån naøi Chuùa Thaùnh Thaàn vaø tröôùc lôøi chuùc vinh toång keát. Taïi Ai Caäp vaø EÂtioâpi, chuùng ñöôïc ñaët xen keõ giöõa lôøi tieàn tuïng vaø kinh Thaùnh, Thaùnh, chí Thaùnh, trong khi taïi caùc gia ñình phuïng vuï Syri maïn ñoâng, ngöôøi ta xeáp chuùng giöõa kinh töôûng nieäm vaø kinh khaån naøi Chuùa Thaùnh Thaàn. Leã Qui Roma coù khaù nhieàu lôøi chuyeån caàu. Chuùng ñöôïc ñoïc sau kinh Thaùnh, Thaùnh, chí Thaùnh vaø keùo daøi trong 4 kinh lieân tieáp ñeå roài coøn ñöôïc laëp laïi ôû cuoái kinh taï ôn trong kinh Xin cuõng cho chuùng con laø toâi tôù toäi loãi. Trong caùch xeáp ñaët caùc lôøi chuyeån caàu, caùc kinh taï ôn môùi khaùc xa vôùi Leã qui Roma. Trong leã qui naøy, caùc lôøi chuyeån caàu ñöôïc phaân phoái ôû tröôùc vaø sau baøi töôøng thuaät truyeàn pheùp. Chuùng ta thaáy, caû tröôùc laãn sau baøi töông thuaät truyeàn pheùp ñeàu coù hai baûn lieät keâ teân caùc thaùnh. Ñaây laø caùch xeáp ñaët rieâng cuûa Leã Qui Roma, coù leõ khoâng döïa vaøo lyù do giaùo lyù, nhöng chæ do tính thích caân ñoái, laëp ñi laëp laïi cuûa Roma. Trong caùc kinh taï ôn môùi, caùc lôøi chuyeån caàu ñöôïc saép xeáp theo dieãn tieán cuûa lòch söû cöùu ñoä. Cuõng nhö trong kinh tin kính, Hoäi Thaùnh vaø caùc bí tích ñöôïc xeáp vaøo phaàn daønh cho Chuùa Thaùnh Thaàn, thì trong caùc kinh taï ôn môùi cuõng vaäy, nhöõng lôøi chuyeån caàu ñöôïc ñöa veà phaàn cuoái, sau kinh khaàn naøi Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñoù laø moät traät töï raát töï nhieân vaø caàn thieát: Trong lôøi tieàn tuïng môû ñaàu kinh taï ôn, chuùng ta ñaõ nhaéc tôùi caùc thaàn thaùnh treân trôøi nhö xin caùc ngaøi cuøng tham döï vaøo lôøi taï ôn cuûa chuùng ta, thì taïi phaàn cuoái, chuùng ta laïi nhaéc tôùi caùc ngaøi vaø mong ñöôïc chung höôûng vinh quang thieân quoác vôùi caùc ngaøi. Hình nhö theo nguoàn goác, nhöõng lôøi chuyeån caàu naøy höôùng theo hai chieàu khaùc bieät, nhöng laïi gaàn caän nhau vaø thöôøng ñoàng qui vôùi nhau. Tröôùc tieân, chuùng höôùng veà nhöõng ngöôøi daâng baùnh röôïu hay nhöõng cuûa leã khaùc, caû nhöõng ngöôøi daâng tieàn xin chæ yù leã. Giaùo Hoäi höôùng veà hoï vaø xin cho hoï ñöôïc tham döï vaøo hieäu quaû cuûa thaùnh leã. Leã Qui Roma, ngoaøi kinh Xin Chuùa nhôù ñeán caàu cho nhöõng ngöôøi coøn soáng, coøn coù kinh Vaäy , laïy Cha, trong ñoù, vaøo nhöõng ngaøy ñaëc bieät, ñöôïc neâu teân nhöõng ngöôøi môùi laõnh nhaän moät chöùc vuï, moät baäc soáng môùi trong Giaùo Hoäi, nhö trong ñeâm Voïng Phuïc Sinh vaø suoát tuaàn baùt nhaät, Giaùo Hoäi nhôù tôùi nhöõng ngöôøi taân toøng vaø caàu nguyeän cho hoï nhö sau: Chuùng con tieán daâng ñeå ñaëc bieät caàu cho nhöõng ngöôøi Cha ñaõ ñoaùi thöông cho taùi sinh bôûi nöôùc vaø Thaùnh Thaàn vaø thöù tha moïi toäi loãi. Kinh taï ôn II vaø III, trong nhöõng thaùnh leã coù nghi thöùc rieâng, sau kinh caàu cho nhöõng ngöôøi coøn soáng, cuõng coù lôøi chuyeån caàu rieâng cho nhöõng ngöôøi vöøa laõnh nhaän caùc bí tích hoâm aáy. Ngoaøi ra, trong thaùnh leã caàu cho nhöõng ngöôøi ñaõ qua ñôøi, tröôùc khi töôûng nhôù chung nhöõng ngöôøi ñaõ qua ñôøi, cuõng coù kinh caàu nguyeän rieâng cho nhöõng ngöôøi linh muïc chæ leã cho. Chieàu höôùng thöù hai maø nhöõng lôøi chuyeån caàu höôùng tôùi laø söï hieäp thoâng trong Hoäi Thaùnh. Chính vì theá, chuùng ta nhaéc tôùi teân Ñöùc Thaùnh Ca, Ñöùc Giaùm muïc giaùo phaän vaø caàu nguyeän cho caùc linh muïc, tu só, nhöõng ngöôøi hieän dieän cuõng nhö vaéng maët. Chuùng ta khoâng chæ nhaéc tôùi nhöõng ngöôøi nôi traàn theá, nhöng xin hieäp thoâng caû vôùi caùc thaàn thaùnh treân trôøi vaø caùc linh hoàn ñang bò giam caàm trong choán luyeän hình. 92Moät vaøi thaéc maéc lieân quan ñeán vieäc chuyeån caàuTröôùc heát, coù ngöôøi cho raèng, kinh taï ôn thieát yeáu phaûi laø nhöõng lôøi chuùc tuïng, ngôïi khen Thieân Chuùa, vì theá khoâng neân cho xen laãn vaøo nhöõng lôøi chuyeån caàu, laø nhöõng lôøi kinh xem ra khoâng xöùng ñaùng vôùi vieäc thôø phöôïng. Ñaây coù leõ laø loái suy nghó cuûa moät thôøi, khi ngöôøi ta môùi khaùm phaù trôû laïi giaù trò cuûa caùc kinh nguyeän phuïng vuï. Quan nieäm naøy ñaõ daàn daàn maát choã ñöùng, vì quan nieäm vieäc taï ôn khoâng dính daùng gì tôùi vieäc xin ôn laø quaù cöùng nhaéc. Thaät vaäy, tìm hieåu caùc lôøi nguyeän trong Thaùnh Kinh cuõng nhö trong nhöõng truyeàn thoáng xa xöa cuûa Giaùo Hoäi, chuùng ta phaûi nhaän raèng, trong taát caû caùc lôøi nguyeän, nhöõng vieäc ngôïi khen, taï ôn, ñeàn toäi vaø caàu khaån ñeàu gaén lieàn vôùi nhau. Ngôïi khen vaø taï ôn thöôøng daãn ñeán xin ôn, vì ta cho Chuùa thaáy raèng ta khoâng voâ ôn. Ñaøng khaùc, vieäc xin ôn coøn chöùng toû nieàm tin maø vieäc taï ôn ñaõ gôïi leân trong ta. Taäp Thaùnh vònh laø tröôøng daïy caàu nguyeän ñaõ laøm ñuùng nhö vaäy. Taát caû caùc thaùnh vònh taï ôn ñeàu daønh moät phaàn quan troïng cho vieäc xin ôn (x. Tv 21.30.34.39.114.115). Ñaøng khaùc, vieäc caàu khaån trong caùc kinh taï ôn thöôøng khoâng coù tính ích kyû, vuï lôiï: ta caàu nguyeän nhieàu cho nhau, nhaát laø cho Hoäi Thaùnh. Ñoù cuõng chính laø muïc tieâu cuûa bí tích Thaùnh Theå. Thaéc maéc thöù hai lieân quan tôùi vai troø trung gian duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ: Neáu trong thaùnh leã, ñaëc bieät laø trong kinh taï ôn, ta daâng lôøi chuùc tuïng taï ôn leân Chuùa Cha, qua trung gian cuûa Chuùa Kitoâ, thì sao laïi coøn phaûi nhôø ñeán lôøi chuyeån caàu cuûa Ñöùc Meï vaø caùc thaùnh? Laøm nhö vaäy coù thích hôïp khoâng? Ñeå traû lôøi thaéc maéc naøy, neân ghi nhaän laø trong caùc kinh taï ôn, khi nhaéc nhôû tôi caùc thaùnh, haàu heát chuùng ta chæ xin cho ñöôïc hieäp vôùi caùc ngaøi ñeå höôûng haïnh phuùc vónh cöûu. Coù hai kinh, ñoù laø Leã qui Roma vaø kinh taï ôn III, khi nhaéc tôùi caùc thaùnh thì cuõng xin caùc ngaøi chuyeån caàu cho chuùng ta: Chuùng con kính nhôù, tröôùc laø Ñöùc Maria vinh hieån.... vaø toaøn theå caùc thaùnh. Vì coâng traïng vaø lôøi caàu khaån cuûa caùc ngaøi, xin Cha thöông phuø hoä chuùng con moïi nôi moïi luùc (Leã qui Roma 82); Nguyeän xin Chuùa Thaùnh Thaàn bieán ñoåi chuùng con thaønh cuûa leã muoân ñôøi daâng hieán Cha, ñeå chuùng con ñöôïc thöøa höôûng gia nghieäp cuøng vôùi caùc ngöôøi Cha ñaõ choïn, laø Ñöùc Trinh nöõ Maria.... vaø toaøn theå caùc thaùnh. Nhôø lôøi caùc ngaøi caàu thay nguyeän giuùp, chuùng con luoân tin töôûng seõ ñöôïc Cha naâng ñôõ phuø trì (Taï ôn III). Thieát töôûng, trong kinh taï ôn cuõng nhö nhöõng choã khaùc, khi ta xin Ñöùc Meï vaø caùc thaùnh caàu baàu cho chuùng ta, chuùng ta khoâng heà choái boû söù vuï trung gian duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ. Nhöng, nhö chuùng ta ñaõ ñöôïc tham döï vaøo söù vuï tö teá, ngoân söù vaø vuông giaû cuûa Chuùa Kitoâ theá naøo, thì chuùng ta cuõng ñöôïc chia seû söù vuï trung gian cuûa Ngöôøi nhö vaäy. Vì theá khi xin Ñöùc Meï vaø caùc thaùnh chuyeån caàu cho chuùng ta, moät laàn nöõa, chuùng ta nhìn nhaän hoàng aân Chuùa ban cho caùc ngaøi, ngoõ haàu caùc ngaøi coù theå caàu baàu cho chuùng ta. Vieäc nhìn nhaän hoàng aân cuûa Chuùa ban khoâng traùi gì vôùi vieäc taï ôn, maø coøn laøm gia taêng cho vieäc taï ôn nöõa, vì coâng nhaän mình ñaõ nhaän ôn cuûa Chuùa cuõng chính laø taï ôn roài vaäy. Ñaøng khaùc, chuùng ta thöû hình dung Chuùa Cha ñang ngöï treân ngai, coù Chuùa Gieâsu cuøng caùc thaàn thaùnh hieäp nhau ca tuïng, daâng cuûa leã cho Ngöôøi, neáu chuùng ta nhôø lôøi caàu baàu cuûa Chuùa Gieâsu vaø toaøn theå trieàu thaàn thieân quoác ñeå xin Chuùa Cha gheù maét thöông nhìn chuùng ta, ban xuoáng cho chuùng ta muoân vaøn phuùc laønh, thì chaéc vieäc aáy khoâng heà xuùc phaïm tôùi vai troø trung gian cuûa Chuùa Gieâsu maø coøn laøm vui loøng Ngöôøi nöõa, vì Ñöùc Meï vaø caùc thaùnh laø nhöõng ngöôøi Ñöùc Kitoâ heát möïc thöông meán.
Trong boán kinh taï ôn hieän nay, lôøi chuyeån caàu cuoái cuøng ñöôïc noái lieàn vôùi lôøi chuùc vinh baèng caùch qui höôùng veà söï trung gian cuûa Chuùa Kitoâ, tuy moãi kinh coù nhöõng saéc thaùi khaùc nhau: Kinh taï ôn II laø kinh ngaén nhaát, neân caâu chuyeån cuõng ñôn giaûn nhaát: Nhôø Ñöùc Kitoâ, Con yeâu daáu cuûa Cha. Kinh coù caâu chuyeån tieáp ñaày ñuû nhaát laø Leã qui Roma: Nhôø Nguôøi, Cha khoâng ngöøng saùng taïo nhöõng cuûa leã toát ñeïp naøy, laïi thaùnh hoùa vaø laøm cho trôû neân nguoàn sinh löïc vaø aân phuùc, ñeå ban cho chuùng con. Kinh taï ôn III vaø IV cuõng coù nhöõng caâu gioâng gioáng caâu cuûa Leã qui Roma: Nhôø Ñöùc Kitoâ, Chuùa chuùng con, nhôø Ngöôøi Cha roäng ban moïi ôn laønh cho theá gian (II); Nhôø Ngöôøi Cha roäng ban cho toaøn theá giôùi muoân phuùc loäc chan hoøa (IV). Khi ñoïc lôøi chuùc vinh, linh muïc laøm moät cöû chæ coù yù nghóa daâng tieán, laøm cho lôøi chuùc vinh theâm veû trang troïng. Moät tay ngaøi caàm dóa coù ñöïng Mình Thaùnh, vaø tay kia caàm cheùn thaùnh, caû hai tay cuøng giô cao bieåu loä söï hieán daâng. Caùch dòch cuûa baûn tieáng Vieät hieän nay laøm cho ta nghe thaáy teân Chuùa Kitoâ 3 laàn, cuõng coù yù laøm noåi baät vai troø trung gian cuûa Ngöôøi. Lôøi chuùc vinh long troïng cuûa chuû teá ñöôïc coäng ñoaøn ñaùp laïi baèng tieáng Amen. Ñaây laø moät tieáng ñaày yù nghóa. Luùc naøy noù khoâng coù nghóa laø Chôù gì ñöôïc nhö vaäy, vì vinh quang vaø danh döï maø linh muïc daâng leân Chuùa khoâng phaûi laø moät lôøi öôùc, nhöng laø moät khaúng ñònh. Linh muïc muoán noùi leân raèng: Mình vaø Maùu Thaùnh maø con ñang naâng cao, chính laø vinh quang thuoäc veà Chuùa maø Chuùa ñaõ ban cho chuùng con. Vì theá lôøi Amen naøy cuõng muoán noùi leân raèng: Ñoù thaät laø vinh quang , Thaät ñuùng nhö vaäy, Chuùng con ñoàng tình vôùi lôøi khaúng ñònh aáy. Каталог: Document -> files -> GiaoLy Document -> Sè: 90/2003/Q§-ub Document -> Chương 1 Các khái niệm căn bản về mạng và giao thức mạng Mạng máy tính Document -> BÀi học kinh nghiệM & giới thiệu mô HÌnh giám sát Cộng đồng TỪ CÁc dự Án vid 2009 & vaci 2011 Document -> Qcvn 01 -124: 2013/bnnptnt Document -> TIẾp cận c-d-i-o đỂ NÂng cao chất lưỢng đÀo tạO GiaoLy -> NHỮng chữ viết tắT GiaoLy -> P. Traàn ñình Töù phuïng vuï nhaäp moân GiaoLy -> HỌc hỏi tông thư rosarium virginis mariae (kinh mân côi kính đỨc trinh nữ maria) CỦA ĐỨc thánh cha gioan phaolô II tải về 0.93 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|