phuïng vuï thaùnh theå
Phuïng vuï Thaùnh theå ñöôïc chia thaønh ba hoài roõ reät töông öùng vôùi 3 coâng vieäc Chuùa Gieâsu ñaõ laøm khi laäp bí tích Thaùnh Theå (x. QCSL 48):
1. Ngöôøi caàm laùy taám baùnh... cheùn ruôïu : Chuaån bò leã vaät
2. Ñoïc lôøi chuùc tuïng, taï ôn : Kinh taï ôn
3. Trao cho caùc moân ñeä : Hieäp leã
Chuùng ta seõ laàn löôït baøn tôùi töøng hoài.
ch. iv : chuaån bò leã vaät
ROBERT CABIEÙ L’Eucharistie, sñd, tr.93-101; 150-151; 174-181;219-222.
JOSEPH GELINEAU Dans vos assembleùes, taäp II, Descleùe 1971, tr. 412-416
Hoïp nhau cöû haønh phuïng vuï, taäp II, Ñoàng Nai 1992, tr. 317-333
TRAÀN NGOÏC QUYØNH Cöû haønh maàu nhieäm taï ôn, Tu saùch ñaïi keát, 1996, tr. 141-155
NGUYEÃN HOÀNG Tìm hieåu phuïng vuï thaùnh leã, sñd, tr. 53-77
PIUS PARSCH La sainte messe..., sñd, tr. 141-169
60Daâng leã hay chuaån bò leã vaät?
Phuïng vuï Thaùnh Theå ñöôïc khôûi söï vôùi moät chuoãi nghi tieát mang teân khaùc nhau tuøy theo moãi gia ñình Phuïng vuï. Taïi Taây Phöông, noù thöôøng ñöôïc meänh danh laø Daâng leã. Danh xöng naøy gôïi leân nhieàu dò nghóa, taïo ra nhöõng cuoäc tranh caõi khaù gay gaét, ñaëc bieät khi phaân tích nhöõng töø ñöôïc duøng trong nhöõng kinh nguyeän keøm theo nhöõng nghi tieát naøy.
Goïi laø daâng leã thì cuõng ñuùng, vì ñaây laø cuûa leã ngöôøi ta ñöa leân baøn thôø ñeå daâng cho Thieân Chuùa. Tuy nhieân, cuûa leã ñích thöïc khoâng phaûi laø baùnh röôïu, maø laø Mình vaø Maùu Thaùnh Chuùa Kitoâ. Trong hoài daâng leã, baùnh röôïu chöa ñöôïc truyeàn pheùp, vì theá chöa phaûi laø cuûa leã thöïc söï. Tuy nhieân, trong nhöõng kinh nguyeän, ngöôøi ta ñaõ duøng nhöõng töø, nhöõng kieåu noùi daønh rieâng cho Mình vaø Maùu ñaõ ñöôïc truyeàn pheùp tæ duï: Cuûa leã tinh tuyeàn, cheùn cöùu ñoä (hanc immaculatm Hostiam, Calicem salutaris) v.v. Coù leõ, khi duøng nhöõng töø vaø nhöõng kieåu noùi naøy ôû ñaây, ngöôøi ta muoán chæ tröôùc (anticiper) nhöõng cuûa leã seõ ñöôïc truyeàn pheùp trong hoài hieán teá sau naøy.
Ñeå traùnh nhöõng dò nghóa aáy, QCSL Roma hieän nay ñaõ ñoåi cuïm töø daâng leã thaønh chuaån bò leã vaät (QCSL 48). Tuy nhieân , nhieàu laàn vaãn coøn duøng cuïm töø daâng leã (QCSL 133.166).
Ñieàu chính yeáu cuûa vieäc chuaån bò leã vaät laø ñöa ñaët baùnh vaø röôïu seõ ñöôïc hieán teá leân baøn thôø. Nhöng qua doøng thôøi gian, nhieàu nghi tieát ñaõ ñöôïc theâm vaøo, laøm maát ñi yù nghóa nguyeân thuûy trong saùng cuûa noù.
Vì theá, tröôùc khi ñi vaøo töøng nghi tieát vaø nhöõng kinh nguyeän keøm theo, thieát töôûng cuõng caàn phaûi nhìn laïi vaøi neùt lòch söû chính yeáu, ñoàng thôøi tìm ra nhöõng yù nghóa cuûa baùnh röôïu trong hieán leã Thaùnh Theå.
i. chuaån bò leã vaät qua caùc thôøi ñaïi 61Chuaån bò leã vaäât trong caùc theá kyû ñaàu
Thaùnh leã Tieäc ly khoâng coù hoài chuaån bò leã vaät. Neáu coù, thì phaûi coi vieäc hai Toâng ñoà Pheâroâ vaø Gioan ñi doïn phoøng tieäc laø nhöõng ngöôøi ñaõ thöïc hieän coâng vieäc naøy. Caùc ngaøi daõ doïn phoøng, baøn aên vaø ñaët caùc thöùc aên leân baøn.
Nhöng khi baét ñaàu hình thaønh böõa aên huynh ñeä (agape) thì vieäc chuaån bò leã vaät cuõng baét ñaàu ñöôïc theå hieän, tuy vôùi hình thöùc raát ñôn giaûn. Nhöõng ngöôøi döï tieäc mang cuûa aên ñeán phoøng hoäi vaø chia cho nhau cuøng aên, chæ giöõ laïi moät phaàn baùnh vaø röôïu cho vieäc hieán teá. Hoï ñöa baùnh röôïu naøy ñaët treân baøn vò chuû söï. Thôøi thaùnh Hipoâlitytoâ, coâng vieäc naøy ñöôïc daønh cho caùc phoù teá96
Khi böõa aên huynh ñeä khoâng coøn nöõa, caùc tín höõu vaãn tieáp tuïc ñöa cuûa leã ñeán ñeå tham döï thaùnh leã. Cuûa leã phaàn lôùn laø baùnh vaø röôïu, nhöng daàn daø ngöôøi ta cuõng mang daàu, vaûi, traùi caây vaø tieàn baïc. Nhöõng cuûa leã naøy ñöôïc caùc phoù teá tieáp nhaän vaø ñeå treân moät baøn ñaët gaàn baøn thôø. Trong soá nhöõng cuûa leã naøy, caùc phoù teá chæ ñöa leân baøn thôø nhöõng gì caàn thieát cho vieäc hieán teá. Nhöõng thöù coøn laïi daønh ñeå nuoâi döôõng caùc giaùo só, lo cho caùc coâng vieäc cuûa Giaùo Hoäi vaø giuùp nhöõng ngöôøi ngheøo.
Vì moãi ngöôøi ñeàu mang cuûa leã leân daâng, neân vieäc daâng leã vaät keùo daøi khaù laâu, nhieàu khi gaây naùo ñoäng vaø maát traät töï. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà, ngöôøi ta baét ñaàu toå chöùc nhöõng cuoäc kieäu, coù baøi haùt keøm theo haàu giöõ ñöôïc söï trang nghieâm, soát saéng. Trong khi ñoù, Ñöùc Giaùm muïc choïn moät soá leã vaät vaø ñoïc moät lôøi nguyeän treân nhöõng leã vaät naøy, goïi laø lôøi nguyeän treân nhöõng gì ñaõ ñöôïc löïa ra (oratio super secreta), hay lôøi nguyeän treân leã vaät (oratio super oblata). Töø secreta veà sau bò hieåu sai laø kín ñaùo, bí maät, vaø vì theá ñaõ ra leänh phaûi ñoïc thaàm lôøi nguyeän naøy.
Vieäc caùc tín höõu ñeán daâng leã mang cuûa leã ñi theo ñaõ ñöôïc ghi laïi trong nhieàu buùt tích cuûa caùc giaùo phuï. Thaùnh Cyprianoâ khieån traùch moät baø giaàu coù daùm tôùí döï leã maø khoâng mang theo leã vaät :
Baø laø ngöôøi giaàu coù ..., baø töôûøng baø coù theå cöû haønh böõa tieäc cuûa Chuùa... khi baø ñeán maø khoâng mang theo cuûa leã, theá maø laïi nhaän moät phaàn cuûa leã do ngöôøi ngheøo mang tôùi. Baø haõy nhìn xem baø goùa cuûa Tin Möøng...97.
Thaùnh Augustinoâ quaû quyeát laø meï ngaøi khoâng ngaøy naøo khoâng mang cuûa leã tôùi baøn thôø 98. Coâng ñoàng Maâcon (585) ra leänh cho ñaøn oâng ñaøn baø khi ñi daâng leã phaûi mang cuûa leã ñi theo. Nhieàu coâng ñoàng khaùc cuõng nhaéc laïi leänh naøy, tuy caøng ngaøy noù caøng maát hieäu löïc 99.
62Vieäc daâng cuûa leã trong caùc leã chaëng vieáng
vaøo theá kyû VII-VIII
Cuoán Ordo Romanus I coøn ghi laïi cho chuùng ta leã nghi phaûi giöõ trong hoài daâng cuûa leã vaøo theá kyù VII-VIII. Sau ñaây laø baøi töôøng thuaät cuûa cha P.J. Kramp, S.J.
Phaàn daâng leã baét ñaàu. Sau khi ñoïc baøi Tin Möøng, thaày phoù teá leân baøn thôø, nhaän töø tay giuùp leã cheùn thaùnh vaø khaên thaùnh... Baáy giôø Ñöùc Giaùo Hoaøng ñöùng daäy khoûi ngai vaø cuøng vôùi ñoaøn tuøy tuøng tôùi nghò vieän (senatorium). Goïi theá vì ñaây laø choã cao hôn trong loøng nhaø thôø, daønh rieâng cho caùc nghò vieân vaø nhöõng nhaø quí phaùi ôû Roma. Taïi ñaây, ngaøi nhaän cuûa leã cuûa caùc tín höõu.
Töø moãi ngöôøi, ngaøi nhaän baùnh vaø moät bình röôïu nhoû. Ngaøi trao röôïu cho thaày toång phoù teá ñeå ñoå vaøo moät cheùn lôùn do moät phuï phoù teá caàm. Sau phuï phoù teá coù moät giuùp leã ñöùng caàm moät bình ñeå ngöôøi ta ñoå röôïu töø cheùn vaøo. Ñöùc Giaùo Hoaøng trao baùnh cho moät phuï phoù teá ñeå thaày trao laïi cho moät ngöôøi khaùc, vaø ngöôøi naøy boû vaøo moät khay do hai giuùp leã caàm. Ñöùc Giaùo Hoaøng ñi qua nhöõng nhaø quí phaùi ñang ñöùng taïi choã theo thöù baäc cuûa mình, beân caùc oâng roài beân caùc baø. Khi ngaøi töø beân caùc baø trôû veà, moät phuï taù baét ñaàu nhaän cuûa leã cuûa nhöõng tín höõu thöôøng, beân nam roài beân nöõ. Neáu soá ngöôøi tham döï ñoâng ñeán noãi vieäc nhaän cuûa leã maát nhieàu thì giôø, caùc linh muïc coù theå phuï giuùp.
Khi nghi leã keát thuùc, Ñöùc Giaùo Hoaøng trôû laïi cung thaùnh vaø röûa tay. Nhöõng vò nhaän cuûa leõ cuõng röûa tay. Baáy giôø thaày toång phoù teá leân baøn thôø, vaø ñaët nhöõng cuûa leã ñeå hieán teá leân baøn. Xong, thaày nhaän töø tay thaày phuï phoù teá ruôïu cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, roài cuûa thaày phoù teá (trong nhöõng ngaøy leã, cuõng nhaän ruôïu cuûa trieàu ñình nöõa) vaø ñoå vaøo cheùn cuûa leã. Thaày phuï phoù teá tieán laïi choã ca tröôûng, laø ngöôøi trong suoát thôøi gian ñoù, cuøng vôùi ca ñoaøn phaûi haùt thaùnh vònh daâng leã, ñeå nhaän bình nöôùc. Thaày mang bình nöôùc leân cho toång phoù teá, vò naøy nhaän laáy vaø ñoå vaøo röôïu. Baáy giôø, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñöùng daäy ñi leân baøn thôø, cuùi mình roài nhaän baùnh töø tay toång phoù teá vaø ñaët treân baøn thôø. Toång phoù teá nhaän töø tay moät phuï phoù teá ñaõ ñöôïc chæ ñònh, hai phaàn baùnh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, daâng leân cho ngaøi ñeå ngaøi boû theâm vaøo vôùi nhöõng cuûa leã khaùc.
Nhö vaäy, moïi ngöôøi ñeàu coù leã daâng. Moãi ngöôøi, töø Ñöùc Giaùo Hoaøng ñeán ngöôøi nhoû nhaát trong coäng ñoaøn, ñeàu ñem phaàn cuûa mình maø goùp vaøo hieán leã Thaùnh Theå. Nhö taát caû nhöõng cuûa leã naøy ñöôïc taäp hôïp laïi treân baøn thôø, thì taát caùc caùc tín höõu ñaõ ñöôïc lieân keát vôùi nhau cuõng laøm thaønh moät coäng ñoàng cuûa leã tröôùc maët Chuùa cuûa trôøi ñaát vaäy 100.
63Vieäc daâng cuûa leã trong thôøi Trung coå
Vaøo thôøi Trung coå, sau khi phuïng vuï Roma truyeàn qua Phaùp, bò aûnh höôûng ngoân ngöõ vaø khuynh höôùng thaàn hoïc taïi ñaây, thaùnh leã daàn daàn xa giaùo daân. Trong phaàn daâng leã, hoï khoâng coøn tích cöïc tham döï nhö tröôùc nöõa. Ñi xa vôùi ñôøi soáng thöôøng ngaøy, ngöôøi ta duøng baùnh khoâng men thay cho baùnh coù men laø thöù baùnh vaãn duøng trong caùc böõa aên, vaø coù theå mua caùch deã daøng taïi caùc tieäm baùnh. Vì baùnh khoâng men coù theå giöõ ñöôïc laâu, ñaøng khaùc, ñeå toû loøng cung kính, ngöôøi ta laøm thöù baùnh rieâng theo hình troøn, ñeïp, maàu traéng, neân khoâng caàn giaùo daân ñem leã vaät ñeán daâng trong phaàn daâng leã nöõa. Thay vì daâng baùnh, hoï daâng tieàn.
Daàn daàn ngöôøi ta cuõng theâm vaøo nhieàu kinh ñoïc keøm vôùi nhöõng nghi tieát môùi ñöa vaøo ñeå thay theá cho vieäc daâng cuûa leã cuûa giaùo daân. Vaøo khoaûng theá kyû XIV, ta thaáy ñaõ coù ñaày ñuû nhöõng kinh vaãn ñoïc tröôùc ñaây khi thaùnh leã chöa ñöôïïc canh taân theo saéc leänh cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II. Ñaây laø nhöõng kinh ñeå linh muïc ñoïc thaàm. Nhöõng töø ngöõ nhieàu khi coù tính haøm hoà, tuông töï nhö cuûa phaàn leã qui. Chính vì theá, trong thôøi Trung Coå, ngöôøi ta ñaõ goïi hoài daâng leã laø moät Tieåu leã qui. Xeùt chung, noù ñaõ laøm maát tính ñôn giaûn vaø linh ñoäng cuûa hoài daâng leã luùc ban ñaàu. Giaùo daân khoâng coøn tham döï caùch tích cöïc. Hoï ñöùng ngoaøi vaø coi nhö ñoù laø vieäc rieâng cuûa chuû teá. Phong traøo canh taân phuïng vuï ñaõ coù coâng neâu leân nhöõng khuyeát ñieåm naøyù, neân Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ chæ thò cho söûa laïi nhö chuùng ta thaáy hieän nay.
ii. yù nghóa töôïng tröng cuûa baùnh röôïu 101 64Baùnh röôïu töôïng tröng cho cuoäc soáng
vaø con ngöôøi chuùng ta
Thaùnh Albertoâ caû trong moät luaän ñeà veà thaùnh leã ñaõ vieát: Coäng ñoàng giaùo daân khoâng chæ daâng leã vaät beân ngoaøi, maø ngöôøi daâng leã ñoàng thôøi phaûi daâng chính mình cho Chuùa nöõa.
Thaät vaäy, leã vaät töôïng tröng cho taám loøng cuûa ngöôøi daâng. Chuùng ta cho ai vaät gì laø ñeå toû loøng quí meán ngöôøi aáy.
Trong toân giaùo, leã vaät coøn töôïng tröng cho chính ngöôøi daâng, vaø ñaáy môùi laø giaù trò vaø yù nghóa ñích thöïc cuûa leã vaät. Chuùa khoâng caàn leã vaät, vì moïi söï trong vuõ truï laø cuûa Ngöôøi. Abraham vaâng lôøi Chuùa daïy, ñem con ñònh hieán daâng laøm leã vaät, theá laø ñuû chöùng toû taám loøng hieán daâng cuûa oâng vaø ñaáy laø leã vaät maø Chuùa öa thích. Ñöùc Meï, trong giôø phuùt quan troïng cuûûa truyeàn tin ñaõ thöa lôøi xin vaâng. Ñaáy chính laø leã vaät ñeïp loøng Chuùa. Chuùa Gieâsu tröôùc khi daâng leã teá treân thaäp giaù cuõng ñaõ hieán daâng leã vaät cuûa taâm hoàn khi Ngöôøi thöa vôùi Chuùa Cha trong vöôøn caây daàu: Xin ñöøng theo yù con, moät theo yù Cha maø thoâi.
Hoïc hoûi yù nghóa cuûa baùnh, röôïu, chuùng ta thaáy noù töôïng tröng ñaày ñuû chính con ngöôøi chuùng ta. Baùnh laø keát quaû coâng lao khoù nhoïc cuûa con ngöôøi. Ngöôøi ta thöôøng noùi : Ñoå moà hoâi, soâi nöôùc maét, môùi coù cuûa maø aên. Baùnh nhö theá töôïng tröng coâng lao khoù nhoïc cuûa con ngöôøi vaø chính söï soáng con ngöôøi.
Nhöng beân caïnh ñôøi soáng vaät chaát, coøn coù ñôøi soáng tinh thaàn. Con ngöôøi khaùc con vaät ôû choã bieát vui bieát khoå. Vì theá, cuøng vôùi baùnh, chuùng ta daâng röôïu. Röôïu töôïng tröng cho moïi noãi vui buoàn söôùng khoå cuûa ñôøi ngöôøi: khi vui ta uoáng cheùn ruôïu möøng; khi buoàn ta uoáng cheùn ruôïu giaûi khuaây.
Daâng leân Chuùa baùnh vaø röôïu laø chuùng ta daâng leân Chuùa taát caû ñôøi soáng vôùi moïi noãi vui buoàn söôùng khoå cuûa ta. Chính nhöõng caùi ñoù deät thaønh cuoäc soáng hieän taïi cuûa con ngöôøi.
65Baùnh röôïu noùi leân tính chaát coäng ñoàng cuûa Giaùo Hoäi
Ñeán nhaø thôø daâng leã, moãi ngöôøi mang leã vaät rieâng cuûa mình, nhöng khi daâng leã, noù ñöôïc thu hôïp laïi thaønh leã vaät chung cuûa coäng ñoaøn. Leã vaät ñoù cuõng seõ ñöôïc duøng chung cho caû coäng ñoaøn Giaùo Hoäi, nhieäm theå Chuùa Kitoâ. Leã vaät aáy vöøa duøng laøm cuûa leã daâng leân Thieân Chuùa ñeå möu caàu ôn cöùu ñoä cho taâm hoàn, vöøa duøng cho nhu caàu theå xaùc laø nuoâi döôõng haøng giaùo só, ñaàu cuûa nhieäm theå, cuõng nhö cho caùc thaønh phaàn khaùc, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ngheøo, laø caùc chi theå cuûa nhieäm theå.
BaùùùÙnh röôïu ñöôïc choïn laøm leã vaät cuõng vì noù mang tính coäng ñoàng nôi baûn thaân. Taám baùnh thaønh neân bôûi traêm ngaøn haït luùa mì ñaõ ñöôïc xay naùt ra vaø hoøa troän vôùi nhau trong chaäu boät; ly röôïu laø keát quaû cuûa nhieàu traùi nho ñöôïc eùp trong maùy vaøøå hoaø tan vôùi nhau. Caû hai töôïng tröng ñaày ñuû yù nghóa coäng ñoàng cho leã vaät cuûa moãi ngöôøi cuõng nhö leã vaät cuûa toaøn theå coäng ñoaøn, khi chuùng ñöôïc goäp chung laïi vaø ñöa ñaët treân baøn thôø.
Saùch Didacheø (IX) ñaõ chæ cho ta yù nghóa ñoù vaø chöùng toû ngay töø thôøi kyø ñaàu, giaùo daân ñaõ nhìn thaáy yù nghóa coäng ñoàng cuûa taám baùnh, cuûa ly röôïu. Cuõng nhö taám baùnh ñöôïc phaân chia ra ñaây, tröôùc kia laø nhöõng boâng luùa raûi raéc treân caùc ñoài nuùi, nhôø baøn tay cuûa nhöõng ngöôøi thôï gaët, giôø ñaây ñaõ trôû neân moät taám baùnh, thì öôùc gì Giaùo Hoäi Chuùa cuõng ñöôïc taäp hoïp töø boán phöông nhö vaäy.
Thaùnh Gaudens (cuoái tk IV) cuõng noùi trong moät baøi giaûng: Cuõng nhö taám baùnh laøm thaønh bôûi nhieàu haït mieán ñöôïc nghieàn ra boät, nhaøo trong nöôùc vaø nöôùng treân löûa, thì chuùng ta cuõng thaáy trong baùnh naøy hình aûnh raát hôïp lyù cuûa thaân theå Chuùa Kitoâ, vì söï hôïp nhaát cuûa thaân theå ñoù ñöôïc thöïc hieän nhôø söï keát tuï cuûa raát nhieàu linh hoàn nhaân loaïi.
66Baùnh röôïu vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa leã vaät phaûi coù
Ngöôøi ta cuõng coøn nhìn thaáy trong baùnh röôïu nhieàu yù nghóa noùi leân nhöõng ñoøi hoûi maø moät leã vaät phaûi coù.
Cuõng nhö nhöõng haït luùa mieán vaø nhöõng traùi nho muoán trôû neân taám baùnh, ly röôïu, phaûi chòu nghieàn eùp ra, thì con ngöôøi Kitoâ höõu muoán trôû thaønh leã vaät xöùng ñaùng cuõng phaûi ñöôïc nghieàn naùt ra trong aên naên thoáng hoái ñeå taåy luyeäïn cho mình neân trong saïch. Nhöng ñaáy môùi chæ laø ñoøi hoûi tieâu cöïc.
Con ngöôøi saïch toäi coøn phaûi ñöôïc trang hoaøng baèng caùc nhaân ñöùc. Cuõng nhö naém boät phaûi ñöôïc nöôùng treân loø môùi trôû thaønh baùnh ngon, nöôùc nho eùp phaûi leân men môùi trôû thaønh röôïu noàng, thì con ngöôøi Kitoâ höõu cuõng nhö cuoäc soáng cuûa hoï phaûi ñöôïc hun noùng baèng tình yeâu noàng naøn môùi trôû neân leã vaät xöùng ñaùng vaø ñeïp loøng Chuùa. Thaùnh Augustinoâ vieát: Neáu haït luùa mieán khoâng bò nghieàn vaø hoøa troän trong nöôùc, noù khoâng thaønh baùnh... thì chuùng con cuõng theá, chuùng con cuõng phaûi nhö bò nghieàn naùt bôûi pheùp röûa vaø dìm mình trong löûa cuûa Thaùnh Linh ñeå trôû neân ngöôøi Coâng giaùo 102.
Ngaøy nay, vôùi baùnh khoâng men hình troøn, maøu traéng, ngöôøi ta coøn nhìn thaáy trong maøu traéng ñoøi hoûi taám loøng trinh traéng, thanh saïch, vaø trong hình troøn, ñoøi hoûi moät leã vaät toaøn hieán, khoâng söùt meû, khoâng giöõ laïi.
Maøu ñoû, muøi noàng cuûa röïôu cuõng nhö muøi thôm cuûa baùnh, laø hình aûnh tình yeâu noàng naøn ñöôïc minh chöùng baèng hy sinh, noù laøm cho leã vaät cuûa chuùng ta coù giaù trò vaø ñeïp loøng Chuùa.
67Baùnh ruôïu bieåu töôïng yù nghóa Thaùnh Theå
Nhöng baùnh röôïu ñöôïc choïn laøm leã vaät laø vì noù coøn bieåu tuôïng yù nghóa cuûa Thaùnh Theå nhö laø cuûa aên, cuûa uoáng thieâng lieâng cuûa chuùng ta. Chính Chuùa ñaõ phaùn: Toâi laø baùnh haèng soááng töø trôøi xuoáng. Ai aên baùnh naøy seõ ñöôïc soáng muoân ñôøi (Ga 6,51). Cuõng nhö baùnh nuoâi döôõng thaân xaùc vaø röôïu phaán khôûi taâm hoàn con ngöôøi, thì Thaùnh Theå cuõng laø nguoàn söùc maïnh cho taâm hoàn vaø ban söùc maïnh thieâng lieâng cho chuùng ta nhö vaäy.
Vaø cuõng nhö con ngöôøi khoâng tìm döôïc baùnh, röôïu coù saün trong thieân nhieân, nhöng phaûi duøng lao coâng cuûa mình ñeå coäng taùc vôùi thieân nhieân môùi laøm neân taám baùnh, ly röôïu, thì ôn thaùnh cuõng khoâng theå bieán ñoåi con ngöôøi neáu con ngöôøi khoâng coäng taùc vôùi ôn thaùnh. Söï thaùnh thieän khoâng phaûi laø thöïc taïi coù saün, nhöng laø keát quaû cuûa ôn Chuùa vaø söï coá gaéng cuûa con ngöôøi.
Hieåu yù nghóa baùnh röôïu nhö theá, chuùng ta bieát phaûi tham döï thaùnh leã vôùi tinh thaàn hieán daâng nhö theá naøo. Noù cuõng giuùp chuùng ta hieåu saâu xa hôn yù nghóa nhöõng kinh nguyeäân vaøøù caùc nghi tieát keøm theo trong hoài chuaån bò leã vaät.
68Daâng cuûa leã laø tham döï vaøo chöùc tö teá cuûa CKâ
vaø cuøng chia seû traùch nhieäm vôùi caùc Kitoâ höõu khaùc.
Daâng cuûa leã laø tham döï vaøo chöùc tö teá vöông giaûâ, quyeàn lôïi cuûa daân Kitoâ giaùo, vì theá nhöõng ngöôøi chöa ñöôïc röûa toäi khoâng ñöôïc quyeàn tham döï. Thaùnh Hipolytoâ ñaõ ghi chuù ñieåm ñoù, khi ngaøi cho bieát nhöõng ngöôøi taân toøng ñöôïc quyeàn daâng cuûa leã laàn ñaàu trong chính ngaøy hoï ñöôïc laõnh nhaän bí tích röûa toäi 103.
Taïi Taây Ban Nha, vaøo khoûang naêm 300, coâng ñoàng Elvira ñaõ nhaéc nhôû caùc giaùm muïc laø khoâng ñöôïc nhaän leã vaät cuûa nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc röôùc leã 104. Leänh naøy thöôøng ñöôïc nhaéc laïi, vì theá cuøng vôùi nhöõng ngöôøi döï toøng, caùc hoái nhaân cuõng ñöôïc môøi veà tröôùc khi baét ñaàu hoài chuaån bò cuûa leã.
Cuøng daâng cuûa leã coøn coù nghóa laø cuøng chia seõ moät soá phaän, moät traùch nhieäm. Thaùnh Giustinoâ moâ taû coäng ñoøan ngaøy Chuùa nhaät nhö moät nôi thöïc hieän tinh thaàn chia seû giöõa caùc Kitoâ höõu. Ngöôøi ta ñeán ñaây khoâng nguyeân ñeå hoäi hoïp, ñeå thaûo luaän vôùi nhau veà nhöõng vaán ñeà chung cuûa Giaùo Hoäi; nhöng coøn ñeå beû Baùnh, vaø vieäc beû baùnh naøy ñoøi hoï hieäp thoâng vôùi nhau trong tình huynh ñeä. Nhöõng ngöôøi giaàu vaø nhöõng ai muoán, coù theå daâng cuùng tuøy theo hoï ñònh ñoaït. Nhöõng leã vaät naøy ñöôïc trao cho vò chuû toïa. Moät soá nhoû duøng vaøo vieäc cöû haønh Thaùnh Theå, phaàn coøn laïi ñeå nuoâi soáng haøng giaùo só cuõng nhö phaân phoái cho nhöõng ngöôøi ngheøo, caùc coâ nhi quaû phuï, nhöõng ngöôøi ñang gaëp tai naïn.
Vieäc chia seû naøy khoâng giôùi haïn ôû nhöõng nghi thöùc phuïng vuï nhöng phaûi lan roäng ra trong moïi laõnh vöïc cuûa cuoäc soáng; khoâng thu heïp vaøo coäng ñoøan ñòa phöông, nhöng phaûi traûi roäng ra khaép theá giôùi.
iii. dieãn tieán caùc nghi tieát hoài chuaån bò leã vaät 69Söûa soaïn baøn thôø
Phaàn phuïng vuï Lôøi Chuùa ñaõ keát thuùc vôùi lôøi nguyeän tín höõu. Coäng ñoaøn ñaõ ñöôïc soi saùng, nuoâi döôõøng qua nhöõng gì hoï vöøa nghe trong caùc baøi ñoïc, baøi giaûng, nhöõng caâu thöa ñaùp laïi giaùo huaán cuûa Chuùa trong thaùnh vònh ñaùp ca vaø nhöõng caâu tung hoâ, nhöõng tieáng Amen ñoái ñaùp vôùi chuû teá.
Tuy nhieân, Lôøi Chuùa khoâng chæ maïc khaûi cho trí tueä ñeå thoâng truyeàn söï thaät maø thoâi. Lôøi Chuùa coøn haønh ñoäng, coøn bieåu loä hoaït ñoäng cuûa tình yeâu Thieân Chuùa, coøn loâi cuoán con ngöôøi tham gia vaøo chöông trình cöùu ñoä cuûa Chuùa. Cho neân, ñeán löôït con ngöôøi cuõng phaûi ñaùp laïi baèng haønh ñoäng ñeå ñeàn ñaùp nhöõng ôn laønh Chuùa ñaõ thöông ban. Ñoù laø hieán leã taï ôn, ñoù laø leã vaät daâng leân Chuùa.
Haønh ñoäng naøy seõ ñöôïc bao goàm trong hieán leã cuûa Chuùa Kitoâ, thöïc hieän döôùi hình baùnh röôïu. Hieán leã naøy khôûi söï töø baùnh röôïu, vì theá linh muïc laáy baùnh vaø röôïu, nhö Chuùa Gieâsu , trong böõa Tieäc ly ñaõ caàm laáy taám baùnh, ... caàm laùy cheùn röôïu. vaøø ta goïi ñoù laø chuaån bò leã vaät.
QCSL soá 49 ghi :
Tröôùc heát phaûi söûa soaïn baøn thôø, cuõng goïi laø baøn aên cuûa Chuùa, trung taâm ñieåm cuûa toaøn boä phuïng vuï Thaùnh Theå (IOE 91; EM 24), ñem ñaët treân ñoù khaên thaùnh, khaên lau cheùn, saùch leã vaø cheùn leã.
Töø ñaàu leã cho tôùi luùc naøy, coäng ñoaøn höôùng veà giaûng ñaøi ñeå nghe nhöõng baøi thaùnh kinh, baøi giaûng. Baøn thôø tuy vaãn coù ñaáy, nhöng chöa ñöôïc chuaån bò vaø khoâng coù gì ôû treân. Baøn thôø chöa laø trung taâm cuûa cöû haønh phuïng vuï. Nhöng giôø ñaây, moïi söï seõ höôùng veà baøn thôø: vò linh muïc, caùc thöøa taùc vieân, vaø ñoâi khi caû coäng ñoaøn cuõng xích laïi gaàn vaø ñöùng chung quanh baøn thôø. Ít ra coäng ñoaøn cuõng quay maët veà baøn thôø.
Phaûi luoân giöõ baøn thôø thích hôïp vôùi vieäc cöû haønh phuïng vuï. Theo luaät hieän haønh, Treân baøn thôø phaûi traûi moät khaên, coù hình thöùc, kích thöôùc vaø loái trang trí hôïp vôùi baøn thôø (QCSL 268).
Ñeå vieäc chuaån bò noùi treân coù yù nghóa toát ñeïp, khoâng neân doïn khaên thaùnh, cheùn leã, saùch leã saün treân baøn thôø, tröø tröôøng hôïp cöû haønh thaùnh leã khoâng coù giaùo daân tham döï (x. QCSL 214); cuõng phaûi saép ñaët nhöõng vaät duïng khaùc nhö bình hoa, chaân neán, giaù microâ, sao cho trang nghieâm vaø ñöøng choaùn quaù nhieàu choã, laøm caûn trôû taàm nhìn cuõng nhö veû ñeïp cuûa nôi uy nghi linh thaùnh naøy.
70Ñöa leã vaät leân baøn thôø
Baét ñaàu phuïng vuï Thaùnh Theå thì ñöa leân baøn thôø caùc leã vaät seõ ñöôïc hieán teá thaønh Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ.... Neân ñeå giaùo daân daâng baùnh vaø röôïu, linh muïc hay phoù teá nhaän leã vaät taïi moät nôi thuaän tieän vaø ñem ñaët treân baøn thôø trong khi ñoïc thaàm nhöõng coâng thöùc chæ ñònh. Maëc daàu giaùo daân ngaøy nay khoâng coøn mang baùnh vaø röôïu cuûa mình ñeán ñeå duøng vaøo vieäc phuïng vuï nhö xöa, nhöng nghi thöùc daâng leã vaät vaãn coøn giöõ ñöôïc giaù trò vaø yù nghóa thieâng lieâng cuûa noù.
Cuõng ñöôïc nhaän tieàn baïc hay caùc phaåm vaät khaùc do tín höõu mang ñeán hay quyeân goùp ñöôïc ngay trong nhaø thôø cho nhu caàu cuûa nhaø thôø hay ñeå giuùp ngöôøi ngheøo. Vì theá, phaûi ñaët nhöõng taëng phaåm naøy vaøo nôi thích hôïp ngoaøøi baøn thôø.
Khi röôùc leã vaät thì haùt ca daââng leã vaø keùo daøi baøi haùt ít laø cho tôùi khi ñaët leã vaät treân baøn thôø. Qui luaät veà caùch haùt ca daâng leã cuõng gioáng nhö caùch haùt ca nhaäp leã. Neáu khoâng haùt, thì boû luoân ca daâng leãø (QCSL 49-50; xem theâm caùc soá 100-104).
Nhö ñaõ noùi ôû treân, ngaøy xöa giaùo daân cöû haønh vieäc ñöa cuûa leã leân baøn thôø caùch heát söùc linh ñoäng vaø soáát saéng. Ñeán nhaø thôø daâng leã moãi ngöôøi ñeàu mang cuûa leã ñi theo. Ñeán phaàn daâng leã, moãi ngöôøi ñöa leã vaät cuûa mình leân daâng cho vò chuû toïa. Hoï laøm thaønh ñoaøn kieäu, vöøa ñi vöøa haùt ca daâng leã.
Ngaøy nay, giaùo daân khoâng coøn thoùi quen mang cuûa leã ñi theo, tuy nhieân vieäc ñeå cho giaùo daân leân daâng cuûa leã vaãn coøn giöõ ñöôïc giaù trò vaø yù nghóa thieâng lieâng cuûa noù, nhö QCSL vöøa nhaéc laïi. Vì theá, thieát töôûng neân toå chöùc vieäc daâng cuûa leã, ít laø trong caùc ngaøy Chuùa nhaät, leã troïng, hay leã coù ñoâng giaùo daân tham döï.
Cuûa leã coù theå chæ laø baùnh röôïu, nhöng trong nhöõng ngaøy ñaëc bieät, cuõng coù theå laø nhöõng taëng phaåm khaùc, nhö aùo leã trong ngaøy leã phong chöùc, baùnh ngoït trong ngaøy kim, ngaân khaùnh hay maâm traùùi caây trong ngaøy teát, nhöõng roå tieàn thau vöøa quyeân ñöôïc trong thaùnh ñöôøng, taát caû nhöõng thöù ñoù cuõng coù theå daâng leân Chuùa ñeå toû loøng thaønh kính ñoái vôùi Chuùa vaø söû duïng vaøo muïc ñích chia seû nhöõng noãi khoå ñau, hoaëc nhöõng nieàm vui cuûa anh chò em trong coäng ñoaøn vaø ngoaøi coäng ñoaøn.
Thieát töôûng, ñeå vieäc daâng cuùng cuûa giaùo daân trong khi boû tieàn thau hay daâng nhöõng taëng phaåm khaùc trôû thaønh daáu chæ tham döï tích cöïc vaøo hieán leã cuûa Chuùa Kitoâ vaø cuûa Giaùo Hoäi, linh muïc sau khi ñaõ nhaän baùnh vaø röôïu, seõ tieán leân baøn thôø, laáy röôïu nuôùc nhö thöôøng leä, nhöng khi ngaøi daâng baùnh vaø cheùn leân, thì nhöõng ngöôøi daâng nhöõng roå tieàn thau, hay nhöõng leã vaät khaùc seõ cuøng ñöùng tröôùc baøn thôø ñeå giô cao nhöõng leã vaät aáy trong cöû chæ hieán daâng chung, sau ñoù seõ ñem ñeå nhöõng leã vaät naøy vaøo nôi thích hôïp.
Cuõng vaäy, khi duøng nhang thay xoâng höôøng, sau khi daâng cuûa leã, linh muïc chuû teá coù theå xuoáng tröôùc baøn thôø xaù nhang chung vôùi nhöõng ngöôøi leân daâng cuûa leã, vöøa hôïp vôùi ngaøi ñeå daâng leân Chuùa nhöõng neùn nhang vaø coøn ñang ñöùng ñôïi ngaøi taïi ñoù ñeå cuøng daâng nhang baùi laïy Chuùa.
Trong khi ñoaøn ngöôøi tieán leân daâng cuûa leã, baøi haùt seõ mang laïi cho cuoäc röôùc moät yù nghóa phong phuù. Ñieàu naøy seõ deã thaáy khi chuùng ta bieát raèng: nôi caùc neàn Phuïng vuï Ñoâng Phöông, baøi ca daâng leã naøy ñöôïc coi laø linh thaùnh nhaát vaø troïng ñaïi nhaát cuûa thaùnh leã, vì ñöôïc so saùnh vôùi baøi ca cuûa caùc thieân thaàn keârubim theo haàu Chuùa Kitoâ khi Ngaøi teá leã mình cho Thieân Chuùa Cha, cuøng vôùi toaøn theå Giaùo Hoäi vaø toaøn theå caùc taïo vaät 105.
71Chuùc tuïng Chuùa treân baùnh röôïu
Nhaän cuûa leã xong, linh muïc tieán leân baøn thôø. Ngöôøi giuùp leã trao cho linh muïc chieác ñóa trong ñoù coù baùnh leã. Theo taäp tuïc hieän nay, dóa nhoû (patena) naøy chæ ñöïng taám baùnh leã lôùn cuûa linh muïc, coøn baùnh daønh cho giaùo daân röôùc leã, thöôøng ñöïng trong bình lôùn. Maëc daàu QCSL hieän nay khoâng ñi vaøo chi tieát, nhöng theo luaät chöõ ñoû tröôùc ñaây vaø coù leõ nay vaãn coøn hieäu löïc, thì caùc bình ñöïng baùnh leã vôùi chuû yù ñeå ñöôïc truyeàn pheùp trong thaùnh leã, phaûi ñöa leân kòp luùc linh muïc daâng baùnh vaø phaûi ñeå treân khaên thaùnh, ñoàng thôøi phaûi môû naép bình khi daâng baùnh cuõng nhö luùc ñoïc lôøi truyeàn pheùp 106.
Theo yù kieán cha Roguet 107 vaø nhieàu nhaø phuïng vuï khaùc, thì coù leõ neân duøng moät dóa to vaø saâu hôn, lôùn ñuû ñeå chöùa caû baùnh leã cuûa chuû teá vaø cuûa giaùo daân, vì trong nghi thöùc hieäp leã, linh muïc vaø giaùo daân tham döï vaøo cuøng moät cuûa leã. Vì theá, ñeå baùnh leã cho giaùo daân trong moät bình rieâng, xem ra khoâng thích hôïp. Bình naøy ñuùng ra chæ neân duøng ñeå caát giöõ Mình Thaùnh trong nhaø taïm.
Nhaän dóa baùnh, linh muïc naâng cao dóa treân ñoâi tay vaø ñoïc:
Laïy Chuùa laø Chuùa Teå caøn khoân, chuùc tuïng Chuùa ñaõ roäng ban cho chuùng con baùnh naøy laø hoa maøu ruoäng ñaát vaø coâng lao cuûa con ngöôøi, xin daâng leân Chuùa ñeå baùnh naøy trôû neân baùnh tröôøng sinh nuoâi döôõng chuùng con.
Khi daâng cheùn röôïu, linh muïc cuõng ñoïc moät kinh töông töï:
Laïy Chuùa laø Chuùa Teå caøn khoân, chuùc tuïng Chuùa ñaõ roäng ban cho chuùng con röôïu naøy laø saûn phaåm töø caây nho vaø coâng lao cuûa con ngöôøi, xin daâng leân Chuùa ñeå röôïu naøy trôû neân cuûa uoáng thieâng lieâng cho chuùng con.
Cha Roguet giaûi thích raát hay veà hai kinh nguyeän hay hai lôøi chuùc tuïng naøy nhö sau:
Nguoàn goác nhöõng caâu naøy phaùt xuaáùt töø nghi thöùc böõa aên cuûa ngöôøi Do Thaùi, nhaát laø böõa tieäc long troïng cuûa caùc ñoaøn theå ñaïo ñöùc vaø böõa tieäc vöôït qua. Ñieàu naøy nhaéc cho chuùng ta nhôù raèng böõa tieäc thaùnh cuûa ta ñaõ ñöôïc gheùp vaøo böõa tieäc Do Thaùi maø Chuùa Gieâsu ñaõ cöû haønh vôùi caùc moân ñeä toái ngaøy Thöù Naêm tuaàn thaùnh.
Ñaây laø moät lôøi chuùc tuïng. Trong Kinh Thaùnh, ngöôøi ta daâng leân Chuùa lôøi chuùc tuïng ñeå ngôïi khen vì Ngaøi thaùnh thieän, cao caû vaø ñaõ ban nhieàu ôn laønh. Ngöôøi ta thöôøng chuùc tuïng vì moät söï gì ñoù, nghóa laø khoâng phaûi söï ñoù ñöôïc chuùc tuïng, maø chính laø Chuùa ñöôïc chuùc tuïng vì söï ñoù. Nhö theá, chuùc tuïng cuõng gaàn nhö ñoàng nghóa vôùi taï ôn. Chuùng ta thaáy trong Tin Möøng, hai töø naøy ñöôïc duøng laãn loän, nhö trong baøi töôøng thuaät veà pheùp laï hoùa baùnh ra nhieàu (Mt 14,19 so vôùi Ga 6,11) vaø trong vieäc thieát laäp bí tích Thaùnh Theå (Mt 26,26 so vôùi Lc 22,19).
Chuùng ta chuùc tuïng Chuùa ñaõ ban cuûa aên, thöùc uoáng, vì Ngaøi laø Ñaáng Taïo Hoùa; nhöõng aân ban ñeå baûo toàn söï soáng cho chuùng ta ñeàu do loøng toát cuûa Chuùa. Quaû thöïc, Chuùa laø Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ laøm cho hoät luùa naåy maàn, cho caây nho moïc leân. Nhöng khoâng phaûi Ngaøi tröïc tieáp laøm ra baùnh röôïu, maø chính laø con ngöôøi ñaõ duøng söùc lao ñoäng cuûa mình, coäng taùc vôùi hoaït ñoäng cuûa Ngaøi ñeå laøm neân chuùng. Noùi nhö vaäy cuõng khoâng thieät gì cho Chuùa, vì Chính Chuùa ñaõ döïng neân con ngöôøi gioáng hình aûnh Ngaøi, ñaõ uûy thaùc cho con ngöôøi baù chuû vaø hoaøn thaønh coâng cuoäc taïo döïng cuûa Ngaøi. Caâu kinh maø chuùng ta tìm hieåu ñaây, nhaéc ñeàn hoaït ñoäng cheá taïo cuûa con ngöôøi, beân caïnh coâng vieäc saùng taïo cuûa Thieân Chuùa. Chuùng ta cuõng phaûi chuùc tuïng Chuùa vì ñieàu ñoù nöõa. Nhö vaäy, nhöõng leã vaät maø chuùng ta daâng leân Chuùa khoâng chæ bao haøm loøng toát cuûa Ngaøi maø coøn caû lao coâng, trí tueä vaø söï coäng taùc cuûa con caùi Ngaøi nöõa. Thaät laø moät vieäc toát, neáu ngay töø ñaàu vieäc cöû haønh taï ôn naøy, chuùng ta bieát nghó ñeán vaø daâng leân taát caû coâng lao cuûa anh em nhaân loaïi chuùng ta ñeå chuùc tuïng Ngaøi. Nhôø ñoù, chuùng ta coù theå caûm thaáy tröôùc raèng: khi aên baùnh vaø uoáng röôïu naøy, chuùng ta seõ ñöïôïc hieäp nhaát, khoâng nhöõng vôùi Chuùa, maø caû vôùi moïi ngöôøi anh em nöõa. Ñöùc tin baûo ñaûm raèng: baùnh vaø röôïu vaãn giöõ y nguyeân hình thöùc beân ngoaøi nhö tröôùc, ñeå nhaéc cho ta bieát nguoàn goác cuûa chuùng.
Bôûi vaäy, trong luùc naøy, khi daâng baùnh röôïu leân Chuùa, chuùng vaãn coøn laø baùnh röôïu cuûa traùi ñaát, nhöng chuùng ta bieát raèng, chuùng saép trôû thaønh baùnh nuoài soáng vaø cuûa uoáng thieâng lieâng cho chuùng ta.
Vieäc chuaån bò leã vaät naøy môû ñöôøng ñöa tôùi vieäc hieán teá, nhöng khoâng thuoäc veà hieán teá, khoâng phaûi laø daâng leã ñuùng nghóa. Chuùng ta chöa xin Chuùa thaùnh hoùa caùc leã vaät, maëc daàu chuùng ta bieát raèng caùc leã vaät ñoù seõ trôû neân caùi gì khaùc cao caû hôn vaø höõu ích cho ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa chuùng ta, nhöng chuùng ta chöa xin. Ñaây chæ laø chuaån bò leã vaät thoâi: vieäc daâng leã ñích thöïc vaø lôøi naøi xin Chuùa Thaùnh Thaàn thaùnh hoùa seõ ñöôïc laøm trong kinh taï ôn.
Hai kinh chuùng ta vöøa tìm hieåu ñöôïc linh muïc chuû teá ñoïc thaàm, neáu luùc ñoù coù haùt ca daâng leã hay moät baøi khaùc thích hôïp. Neáu coäng ñoaøn khoâng haùt, linh muïc coù theå ñoïc lôùn tieáng, ñeå coäng ñoaøn coù theå thoâng coâng vaøo lôøi chuùc tuïng aáy vôùi caâu tung hoâ: Chuùc tuïng Thieân Chuùa ñeán muoân ñôøi (Ib.).
72Röôïu pha nöôùc
Khi laáy röôïu ñoå vaøo cheùn, linh muïc pha theâm moät hai gioït nöôùc. Ñoù laø thoùi quen töø xa xöa, vaø trong thôøi Chuùa Gieâsu, ngöôøi ta cuõng laøm nhö vaäy. Ngöôøi xöa coù thoùi quen laøm röôïu nguyeân chaát vaø röôïu maïnh, ñeå coù theå giöõ ñöôïc laâu, vì theá moãi khi uoáng, ngöôøi ta phaûi pha theâm nöôùc. Tuy nhieân, Giaùo Hoäiï ñaõ sôùm nhìn thaáy vieäc naøy mang moät yù nghóa töôïng tröng.
Tröôùc heát noù töôïng tröng cho vieäc keát hôïp giöõa thaàn tính vaø nhaân tính nôi Chuùa Kitoâ. Nhaân tính ñaây cuõng chính laø nhaân loaïi noùi chung, hay Giaùo Hoäi noùi rieâng, vì theá, noù cuõng töôïng tröng cho söï keát hôïp giöõa Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi. Ngay töø theá kyû II, khi töôøng thuaät veà nghi thöùc thaùnh leã, thaùnh Giustinoâ ñaõ nhaéc tôùi vieäc pha nöôùc vaøo röôïu. Vieäc naøy ñöôïc thaùnh Cyprianoâ giaûi thích vaø coi nhö laø moät giaùo huaán quan troïng. Ngaøi noùi: Khi nöôùc ñöôïc hoøa vôùi röôïu trong cheùn thaùnh, ñaáy laø muoân daân ñöôïc keát hôïp vôùi Chuùa Kitoâ, ñaáy laø Giaùo Hoäi ñöôïc lieân keát vôùi Ñaáng Giaùo Hoäi tin. Lôøi giaûi thích naøy coù neàn taûng trong saùch Khaûi huyeàn 17,15, trong ñoù thaùnh Gioan coi nöôùc tieâu bieåu cho muoân daân.
Phuïng vuï Hy Laïp cuõng nhaän yù nghóa töôïng tröng cuûa röôïu chæ Chuùa Kitoâ vaø nöôùc chæ Giaùo Hoäi, nhöng laïi nhaán maïnh ñeán hình aûnh maùu vaø nöôùc töø caïnh söôøn Chuùa chaûy ra. Khi pha nuôùc vaøo röôïu ngöôøi ta ñoïc caâu 19, 34 cuûa Tin Möøng Gioan: Moät ngöôøi lính laáy giaùo ñaâm vaøo caïnh söôøøn Chuùa. Töùc thì, nöôùc cuøng maùu chaûy ra...
Ngaøy nay, khi pha nöôùc vaøo röôïu linh muïc ñoïc thaàm kinh: Cuõng nhö gioït nöôùc naøy hoøa chung vôùi röôïu, xin cho chuùng con ñöôïc thoâng phaàn baûn tính Thieân Chuùa cuûa Ñaáng ñaõ ñoaùi thöông chia seû thaân phaän laøm ngöôøi vôùi chuùng con. Kinh naøy do Ñöùc Leâoâ I soaïn ñeå laøm lôøi nguyeän nhaäp leã trong leã Giaùng Sinh, laø leã möøng söï hieäp nhaát giöõa baûn tính Thieân Chuùa vaø baûn tính nhaân loaïi nôi Chuùa Kitoâ.
73Lôøi caàu cuûa Adaria
Sau khi daâng röôïu, linh muïc chaép tay cuùi mình tröôùc baøn thôø ñoïc thaàm kinh: Laïy Chuùa laø Thieân Chuùa, xin thöông nhaän chuùng con ñang heát loøng khieâm nhöôøng thoáng hoái, vaø xin cho leã teá chuùng con daâng tröôùc Toân nhan hoâm nay ñöôïc ñeïp loøng Chuùa.
Kinh naøy laáy yù lôøi caàu cuûa Adaria, baïn cuûa ngoân söù Ñaniel, ñang bò vöùt vaøo loø löûa taïi Babylon . Anh tuûi hoå khi nhôù laïi nhöõng trang söû oai huøng cuûa daân toäc, moät daân ñöôïc Chuùa choïn vaø höùa cho trôû neân moät daân toäc huøng cöôøng, coù leà luaät khoân ngoan, nhöõng vò chæ huy taøi ñöùc, nhöõng leã nghi thaùnh thieän, theá maø, vì toäi loãi , nay ñaõ bieán thaønh daân nhoû nhaát, ñaõ neám muøi oâ nhuïc treân khaép hoaøn caàu. Tuy nhieân, caäy vaøo loøng thöông xoùt Chuùa, anh xin Chuùa nhaän taâm hoàn thoáng hoái vaø tinh thaàn khieâm nhöôïng thay cho cuûa leã toaøn thieâu chieân boø vaø ngaøn vaïn cöøu non beùo toát. Anh hy voïng cuûa leã anh daâng hoâm aáy, laø loøng khieâm nhöôøng vaø thoáng hoái... cuõng ñeïp loøng Chuùa nhö vaäy (Ñn 3,38-40). Nhieàu ñoaïn Kinh thaùnh khaùc cuõng noùi leân giaùo lyù naøy: Chuùa khoâng caàn cuûa leã vaät chaát, nhöng caàn loøng khieâm nhöôïng, thoáng hoái. Ñoù chính laø cuûa leã Chuùa mong muoán vaø saün saøng chaáp nhaän ( x. Hs 6,6; Tv 49, 9-14; 50, 19ø)
Ñoïc kinh naøy, Giaùo Hoäi muoán chuùng ta ñöøng yû vaøo nhöõng cuûa leã vaät chaát maø chuùng ta vöøa ñaët treân baøn thôø, nhöng ñeå nhöõng cuûa leã aáy ñaùng ñöôïc Chuùa chaáp nhaän, ta phaûi coù loøng khieâm nhöôïng vaø thoáng hoái.
74Nghi thöùc xoâng höông
Coù theå xoâng höông leã vaät ñaët treân baøn thôø vaø chính baøn thôø, ñeå noùi leân raèng leã vaät vaø lôøi caàu nguyeän cuûa Hoäi Thaùnh cuõng ví nhö höông traàm bay leân tröôùc thaùnh nhan Chuùa. Sau khi linh muïc xoâng höông leã vaät vaø baøn thôø, thì thaày phoù teá hay ngöôøi giuùp leã naøo khaùc cuõng coù theå xoâng höông linh muïc vaø giaùo daân (QCSL 51; x. 105.133)
Theo QCSL, vieäc xoâng höông noùi leân raèng leã vaät vaø lôøi caàu nguyeän cuûa Hoäi Thaùnh cuõng ví nhö höông traàm bay leân tröôùc thaùnh nhan Chuùa. Nhö höông ñöôïc thieâu ruïi trong löûa môùi coù theå toûa ra muøi thôm vaø bieán thaønh laøn khoùi bay leân, thì leã vaät vaø lôøi caàu cuûa chuùng ta cuõng caàn ñöôïc tình yeâu noàng naøn ñoát chaùy trong löûa hy sinh, baáy giôø noù môùi toûa höông, vaø coù theå bay leân tröôùc nhan Chuùa.
Tuy nhieân, höông coøn coù giaù trò thanh taày vaø thaùnh hoùa. Chuùng ta xoâng höông cho leã vaät, cho moïi ngöôøi trong coäng ñoàng, chuùng ta cuõng xin Chuùa thaùnh hoaù khoâng nhöõng caùc leã vaät ñaët treân baøn thôø, maø coøn caû moïi thaønh phaàn cuûa coäng ñoaøn, ñeå taát caû cuõng thaønh cuûa leã thanh saïch, ñaùng ñöôïc Chuùa chaáp nhaän.
Cuõng caàn ghi nhôù, theo chöõ ñoû môùi, tröôùc khi xoâng höông cuûa leã vaø baøn thôø, khoâng phaûi cuùi mình, cuõng khoâng phaûi xoâng thaønh nhöõng voøng troøn xuoâi ngöôïc nhö xöa nöõa, nhöng chæ ñôn giaûn xoâng 3 laàn, moãi laàn moät "cuù keùp". Sau khi xoâng cuûa leã, chuû teá seõ ñi xoâng chung quanh baøn thôø, xoâng baèng "cuù ñôn". Ñeán tröôùc thaùnh giaù, cuùi mình vaø xoâng thaùnh giaù 3 laàn, moãi laàn moät "cuù keùp" 108.
Khi chuû teá xoâng cuûa leã vaø baøn thôø xong, Phoù teá hoaëc chöôûng nghi seõ nhaän bình höông ñeå xoâng cho chuû teá, caùc linh muïc ñoàng teá, neáu coù, vaø daân chuùng. Moãi ñoái töôïng ñeàu ñöôïc xoâng ba laàn, moãi laàn moät "cuù keùp" (x. QCSL 236; CE 91-94).
75Nghi leã röûa tay
Sau khi daâng baùnh röôïu, hay sau khi xoâng höông, linh muïc röûa tay. Tröôùc kia, ñaây laø moät ñoøi hoûi thöïc teá, vì sau khi nhaän nhieàu loaïi leã vaät khaùc nhau, vò chuû teá caàn phaûi röûa tay cho saïch ñeå baét ñaàu daâng leã. Ngaøy nay, tuy vieäc nhaän cuûa leã khoâng ñaùng keå gì, ngoaøi ra caû nhöõng khi khoâng nhaän cuûa leã, linh muïc cuõng vaãn röûa tay. Theo QCSL 52, Nghi thöùc naøy bieåu loä loøng öôùc ao ñöôïc thanh taày trong taâm hoàn.
Chính vì theá, khi röûa tay ngaøi ñoïc thaàm caâu thaùnh vònh 50, 4: Xin röûa con saïch heát loãi laàm, toäi loãi con xin Ngaøi thanh taày.
Sau khi röûa tay, linh muïc trôû laïi giöõa baøn thôø, môû roäng ñoâi tay keâu môøi giaùo daân caàu nguyeän.
Theo cha Roguet vaø nhieàu nhaø phuïng vuï khaùc, thì lôøi keâu môøi naøy laø thöøa. Tuy nhieân, vì khoâng muoán laøm xaùo troän moät soá thoùi quen ñaïo ñöùc, neân vaãn coøn giöõ laïi.
Daãu sao, lôøi keâu môøi naøy cuõng nhaéc nhôû moïi ngöôøi yù thöùc raèng vieäc cöû haønh thaùnh leã khoâng phaûi laø vieäc rieâng cuûa linh muïc maø laø cuûa toaøn theå coäng ñoaøn, vì leã vaäït cuûa toâi cuõng laø cuûa anh chò em. Bôøi vaâïy, caàn moïi ngöôøi phaûi hôïp nhau caàu nguyeän vaø hieäp daâng leân Chuùa. Coù nhö theá, noù môùi ñaùng ñöôïc Thieân Chuùa laø Cha toaøn naêng chaáp nhaän.
76Lôøi nguyeän tieán leã
Nhö nghi thöùc nhaäp leã ñöôïc keát thuùc baèng lôøi nguyeän nhaäp leã thì nghi thöùc daâng leã cuõng ñöôïc keát thuùc baèng lôøi nguyeän tieán leã hay lôøi nguyeän treân leã vaät.
Ñaây cuõng laø moät trong ba lôøi nguyeän chính cuûa moãi thaùnh leã. Tuy nhieân, khaùc vôùi lôøi nguyeän nhaäp leã, laø lôøi nguyeän noùi leân noäi dung rieâng cuûa ngaøy leã hay cuûa muøa phuïng vuï. Lôøi nguyeän tieán leã thöôøng coù noäi dung toång quaùt hôn. YÙ töôûng chính cuûa noù laø : Xin Chuùa thöông nhaän nhöõng leã vaät phaøm traàn ñi ñoâi vôùi loøng daâng hieán cuûa chuùng ta, xin Ngöôøi thaùnh hoùa vaø ban xuoáng cho chuùng ta nhöõng ôn thieâng lieâng. Coù theå noùi, noù chöùaù ñöïng yù töôûng moät cuoäc trao ñoåi giöõa trôøi vaø ñaát. Chuùùng ta daâng leân Thieân Chuùa leã vaät traàn gian, vaø xin Ngaøi ban laïi cho chuùng ta ôn thieâng töø trôøi.
Trong moät soá leã ñaëc bieät, nhö nhöõng leã kính maàu nhieäm cuoäc ñôøi Chuùa Kitoâ, lôøi nguyeän tieán leã cuõng thöôøng nhaéc ñeán maàu nhieäm cuûa ngaøy leã vaø xin ban ôn lieân quan tôùi maàu nhieäm cöû haønh. Nhö lôøi nguyeän tieán leã ñeâm Giaùng Sinh, chuùng ta caàu nguyeän: Laïy Chuùa, xin thöông nhaän cuûa leã chuùng con cuøng daâng tieán trong ñeâm Giaùng Sinh naøy. Vaø nhôø cuoäc trao ñoåi kyø dieäu trong maàu nhieäm nhaäp theå, xin cho chuùng con ñöôïc neân gioáng Ñöùc Gieâsu laø Ñaáng ñaõ phoái hieäp nhaân tính cuûa chuùng con vôùi thaàn tính cuûa Chuùa trong chính baûn thaân Ngöôøi.
Lôøi nguyeän tieán leã coøn giöõ vai troø cuûa moät lôøi nguyeän chuyeån tieáp: Keát thuùc hoài chuaån bò leã vaät, theâm vaøo yù nghóa daâng tieán vaø daãn vaøo kinh taï ôn töùc phaàn hieán teá.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
