NHÖÕng chöÕ vieát taéT

103Nghi thöùc cho giaùo daân röôùc leã

Cuõng neân baøy toø söï hieäp nhaát aáy ra beân ngoaøi baèng vieäc cuøng haùt chung moät baøi. Ca hieäp leã trong saùch leã laø moät caâu tieàn xöôùng maø moïi ngöôøi haùt nhö moät ñieäp khuùc keøm vôùi thaùnh vònh. Ca haùt khi leân röôùc leã laø moät vieäc neân laøm, duø döôùi hình thöùc naøo. Nhöõng ai phaøn naøn raèng laøm nhö theá thì khoâng coøn suy nieäm ñöôïc, laø ñaõ khoâng hieåu ñuùng veà vieäc suy nieäm. Suy nieäm khoâng phaûi laø chuyeân chuù ñeán nhöõng suy tö rieâng cuûa mình, nhöng laø taäp trung vaø qui höôùng suy töôûng cuûa mình veà moät muïc ñích. Hoï cuõng hieåu sai veà vieäc hieäp leã: noù laø vieäc rieâng tö thaät, nhöng ñoàng thôøi cuõng laø moät vieäc phaûi coù tính coäng ñoàng roõ reät.

Tuy nhieân, sau ñaây laø ñieàu quan troïng hôn nhieàu: Ñoù laø nghi thöùc cho moãi ngöôøi röôùc leã. Thöøa taùc vieân giô Mình Thaùnh ra cho ngöôøi laõnh nhaän vaø noùi: Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ. Ngöôøi laõnh nhaän thöa Amen roài laõnh nhaän Mình Thaùnh.

Phuïng vuï môùi laäp laïi moät thoùi quen ñaõ coù raát laâu ñôøi vaø doài daøo yù nghóa. Giaùo daân khoâng chæ laõnh nhaän Mình Thaùnh roài aên ñi. Vieäc hieäp leã laø moät haønh vi töï yù, moät haønh vi lieân heä ñeán Thieân Chuùa. Vaäy cuoäc ñoái thoaïi ngaén nguûi naøy coù yù nghóa gì? Linh muïc noùi: Trong hình baùnh naøy thöïc söï coù Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ. Ngöôøi nhaän laõnh traû lôøi: Ñuùng nhö vaäy. Toâi tin chaéc nhö vaäy. Tieáng Amen ôû ñaây laø moät lôøi tuyeân xöng ñöùc tin.

Nhöng coøn moät yù nghóa nöõa. Vì Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ khoâng chæ nguyeân söï hieän dieän vaät lyù cuûa thaân xaùc phuïc sinh cuûa Chuùa, maø coøn chæ thaân theå Ngöôøi laø Giaùo Hoäi (Cl 1,24), thaân theå maø Ngöôøi ñaõ thieát laäp vaø noù ñang tieáp tuïc soáng trong lòch söû, thaân theå maø ta laø thaønh phaàn, vaø ta ñang xaây döïng baèng ñöùc aùi. Neáu caâu Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ hieåu theo nghóa thöù hai naøy, thì tieáng Amen coù moät yù nghóa thöù hai töông öùng laø: Vaâng, khi thoâng hieäp vôùi Mình Thaùnh Chuùa, toâi muoán goùp phaàn xaây döïng vaø cuûng coá söï hieäp nhaát cuûa thaân theå Ngöôøi laø Giaùo Hoäi. Nhö vaäy, nghi thöùc nhoû beù naøy vöøa laø vieäc tuyeân xöng ñöùc tin, vöøa laø moät daán thaân trong ñöùc aùi. Thaùnh Augustinoâ ñaõ nhieàu laàn quaûng dieãn hai yù nghóa naøy.

104Giaùo daân röôùc leã baèng hình baùnh

Tröôùc heát laø laõnh Mình Thaùnh ñöùng hay quì. Quì thì laø theo truyeàn thoáng vaãn quen. Thöïc söï, thoùi quen naøy chæ coù töø thôøi Trung Coå, vaø nghi thöùc trong saùch leã ngaøy tröôùc cuõng khoâng baét buoäc. Noù bieåu loä ra beân ngoaøi taâm tình thôø laïy. Vaø ñoù coù theå laø moät lôïi ñieåm khieán ngöôøi ta deã chaáp nhaän.

Ñöùng laø moät thoùi quen coù laâu ñôøi hôn, vaø coù moät yù nghóa raát ñeïp: noù nhaéc cho chuùng ta raèng, chuùng ta laø nhöõng keû ñaõ ñöôïc soáng laïi. Ñaøng khaùc, Coâng Ñoàng Nicea (325) ñaõ caám quì goái ngaøy Chuùa Nhaät, laø ngaøy Chuùa soáng laïi. Beân Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, tín höõu luoân ñöùng khi röôùc leã. Vaû laïi, ñöùng trong thöïc teá coù nhieàu tieän lôïi hôn (nhaát laø khi ngöôøi trao Mình Thaùnh ñöùng ôû buïc cao hôn ngöôøi nhaän): noù giuùp cho vieäc leân röôùc leã ñöôïc ñeàu ñaën vaø mau leï. Chæ caàn coù moät ñieàu nöõa phaûi thi haønh theo nhö Huaán thò veà Maàu Nhieäm Thaùnh Theå (1967) yeâu caàu, laø tröôùc khi laõnh nhaän Mình Thaùnh, moãi ngöôøi neân laøm moät cöû chæ gì ñeå toû loøng toân kính, nhö baùi goái hay cuùi mình, nhöng phaûi lieäu sao khoâng laøm caûn trôû vieäc leân xuoáng cuûa caùc tín höõu khaùc (EM 34).

Thöù ñeán laø neân laõnh nhaän Mình Thaùnh nôi mieäng hay nôi tay? Chuùng ta ñaõ ñeå caäp tôùi vaán ñeå naøy trong phaàn noùi veà bí tích Thaùnh Theå, trong muïc Röôùc leã trong tay. Tuy nhieân coøn moät soá ñieåm caàn noùi theâm.

Röôùc leã baèng mieäng laø caùch phoå thoâng ôû caû beân Ñoâng laãn beân Taây, ít laø töø thôøi Trung Coå cho tôùi nay, vaø döïa vaøo nhöõng lyù do khaùc nhau. Taïi Taây Phöông, vì loøng troïng kính, ngöôøi ta khoâng daùm giô tay ñeå laõnh nhaän, nhöng le löôõi ñeå thöøa taùc vieân ñaët Mình Thaùnh treân ñoù. Ngoaøi ra, vì baùnh khoâng men thöôøng moûng vaø ñöôïc caét nhoû, neân ñeå vaøo tay coù theå bò rôi rôùt hay bay ñi. ÔÛ Ñoâng Phöông, ngöôøi ta coù thoùi quen röôùc leã caû hai hình vaø thöôøng theo caùch laáy Mình Thaùnh nhuùng vaøo Maùu Thaùnh, vì theá phaûi ñaët vaøo löôõi, chöù khoâng theå ñaët vaøo tay, vì nhö vaäy Maùu Thaùnh seõ dính vaøo tay, laø ñieàu baát kính.

Vieäc laõnh nhaän Mình Thaùnh trong tay ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong nhöõng theá kyû ñaàu tieân. Caùch röôùc leã naøy coù ba caùi lôïi. Tröôùc heát traùnh ñöôïc nhöõng baát tieän veà phöông dieän veä sinh maø vieäc röôùc leã nôi mieäng chaéc chaén coù theå gaây ra. Tieáp ñeán, caùch laõnh nhaän naøy ñoøi hoûi nôi ngöôøi röôùc leã thaùi doä tröôûng thaønh hôn, bôùt coù veû treû con hôn. Sau heát, tín höõu chuû ñoäng hôn khi röôùc leã: hoï laõnh nhaän Mình Thaùnh Chuùa.

Moät soá tín höõu boái roái khoâng daùm laáy tay ñuïng tôùi Mình Thaùnh. Vaäy thöû hoûi luôõi hoï coù thaùnh hôn khoâng? Chuùa laø Ñaáng thieâng lieâng, ñieàu xuùc phaïm tôùi Chuùa khoâng phaûi do tay hay do luôõi, nhöng do nhöõng tö töôûng xuaát phaùt töø trong trí loøng con ngöôøi. Neáu thôøi tröôùc ngöôøi ta coù lyù do ñeå cho cöû chæ le luôõi laø toân troïng, thì nay nhöõng ngöôøi lòch söï laïi cho raèng le löôõi laø cöû chæ khinh bæ, thoâ tuïc. Cuõng coù ngöôøi lyù luaän raèng, chæ tay linh muïc môùi ñaùng ñuïng tôùi Mình Thaùnh, vì tay linh muïc ñaõ ñöôïc xöùc daàu thaùnh; vaäy tay thaày saùu vaø nhöõng thöøa taùc vieân ngoaïi leä khaùc ñaõ ñöôïc xöùc daàu thaùnh chöa, sao Giaùo Hoäi laïi cöû hoï laøm nhöõng thöøa taùc vieân cho röôùc leã?

Cho röôùc leã trong tay coøn ñöôïc moät caùi lôïi nöõa laø vieäc röôùc leã seõ tieán haønh mau leï hôn. Ñoù cuõng laø vaán ñeà caàn giaûi quyeát trong nhöõng thaùnh leã coù quaù ñoâng ngöôøi röôùc leã.

Trong moät soá nôi, caùc tín höõu töï laáy Mình Thaùnh Chuùa töø nhöõng bình hay ñóa ñöïng Mình Thaùnh ñaët ôû moät baøn hay moät nôi naøo ñoù. Khoâng neân theo caùch naøy. Khoâng phaûi vì lyù do giaùo lyù, vì laõnh nhaän Mình Thaùnh caùch naøy ngöôøi ta vaãn laõnh töø tay linh muïc laø ngöôøi ñaõ truyeàn pheùp Mình Thaùnh. Nhöng tröôùc heát caùch ñoù khoâng hôïp veä sinh: nhieàu ngöôøi leân röôùc leã coù tay khoâng saïch laém, hoaëc tay öôùt hoaëc run, caàm baùnh naøy roài laïi caàm baùnh kia... Maët khaùc, theo caùch naøy, tín höõu khoâng coøn ñöôïc töï do löïa choïn caùch röôùc leã. Vì trong tröôøng hôïp coù ngöôøi trao Mình Thaùnh, tín höõu coù theå hoaëc le luôõi hoaëc giô tay ra ñeå laõnh Mình Thaùnh. Nhö vaäy laø toân troïng ñöôïc taâm tình hay xaùc tín cuûa moãi ngöôøi.

105Giaùo daân röôùc Maùu Thaùnh

Vaäy taïi sao trong suoát nhieàu theá kyû, tröø linh muïc chuû teá, caùc tín höõu Latinh chæ röôùc leã baèng hình baùnh, vaø nhö theá xem ra khoâng tuaân leänh Chuùa truyeàn vaø laøm cho bí tích Thaùnh Theå thieáu huït ñi?

Thoùi quen naøy coù leõ chæ coù lyù do thöïc teá. Coù theå vì thaáy raèng vieäc cho röôùc leã trong cheùn thaùnh khi coù ñoâng gíaùo daân röôùc leã gaây ra nhieàu baát tieän, vaø vì sôï laøm ñoå Maùu Thaùnh, neân ngöôøi ta thoâi khoâng cho giaùo daân röôùc röôùc Maùu Thaùnh nöõa. Maët khaùc, soá giaùo daân röôùc leã moãi ngaøy ít ñi, traùi laïi vieäc kieäu Mình Thaùnh cho beänh nhaân ñöôïc ñeà cao, maø mang Mình Thaùnh thì deã hôn laø mang Maùu Thaùnh.

Caùc ngöôøi theo Jean Huss (tk 15), roài anh em Tin Laønh traùch Giaùo Hoäi Coâng Giaùo khoâng thi haønh ñaày ñuû vieäc röôùc leã. Lyù luaän cuûa hoï döïa vaøo vieäc tuaân giöõ caùc Lôøi Tin Möøng saùt chöõ. Theo hoï, ngöôøi coâng giaùo chæ trích daãn nhöõng ñoaïn noùi veà baùnh thoâi. Cuõng xin nhaéc laïi, baùnh ôû ñaây chæ böõa aên cuõng nhöï thòt vaø maùu laø hai chöõ ñi ñoâi vôùi nhau ñeå chæ baûn tính nhaân loaïi cuûa Chuùa Kitoâ. Chaéc chaén thôøi xöa, ngöôøi ta thöôøng röôùc leã baèng caû hai hình, nhöng ngöôøi ta khoâng thaáy baát tieän khi chæ laõnh nhaän coù moät hình baùnh thoâi. Chaúng haïn, nhöõng giaùo daân ñöôïc löu tröõ Thaùnh Theå ôû nhaø, thì chæ löu tröõ hình baùnh thoâi. Xöa caùc ngöôøi giuùp leã mang Thaùnh Theå cho tuø nhaân trong tuùi vaûi ñeo ôû coå, chaéc chaén chæ mang hình baùnh thoâi. Traùi laïi, caùc treû nhoû vöøa ñöôïc röûa toäi thì chæ laõnh Thaùnh Theå baèng hình röôïu.

Ngöôøi ta cuõng traùch Giaùo Hoäi Latinh laø chæ cho linh muïc röôùc leã ôû cheùn thaùnh. Laøm nhö theá laø gaây kyø thò giöõa chöùc tö teá cuûa linh muïc vaø chöùc tö teá cuûa toaøn theå tín höõu. Thöïc ra, ñaëc quyeàn cuûa linh muïc ñöôïc laõnh caû hai hình khoâng nguyeân vì lyù do ñaõ neâu treân, maø vì lyù do giaùo lyù nöõa: linh muïc laø ñaïi dieän cho taát caû giaùo daân khoâng phaûi vì con ngöôøi hoaëc vì ñòa vò cuûa ngaøi, nhöng vì chöùc tö teá thöøa taùc cuûa ngaøi. Döïa vaøo lyù do ñoù, coù theå giaûi thích laø taát caû giaùo daân cuõng röôùc leã ôû cheùn thaùnh trong con ngöôøi cuûa linh muïc laø ñaïi dieän.

Daàu sao, ta khoâng theå phuû nhaän lôøi Chuùa Gieâsu daïy vaø taäp tuïc trong Giaùo Hoäi thôøi ñaàu tieân. Bôûi theá ta vui möøng vì Coâng Ñoàng Vaticanoâ II ñaõ laïi cho pheùp tín höõu ñöôïc röôùc leã baèng caû hai hình trong moät soá tröôøng hôïp (PV 55. QCSL 240-242). Khi cho pheùp nhö vaäy, Coâng Ñoàng löu yù ta veà khaúng ñònh cuûa Coâng Ñoàng Trento, laø röôùc leã baèng moät hình baùnh hay moät hình röôïu vaãn luoân luoân laø hôïp phaùp, vaø khoâng heà laøm cho giaù trò cuûa bí tích giaûm suùt, vì trong moät hình baùnh hay moät hình röôïu khi ñaõ ñöôïc truyeàn pheùp, vaãn coù toaøn theå Chuùa Gieâsu.

Duø röôùc leã baèng hình baùnh hay hình röôïu maø thoâi, thì giaù trò cuûa bí tích vaãn nguyeân veïn, nhöng xeùt veà maët daáu chæ, vieäc röôùc leã baèng caû hai hình coù giaù trò bieåu thò ñaày ñuû hôn. Huaán thò veà Maàu nhieäm Thaùnh Theå ñaõ trình baøy raát hay veà giaù trò bieåu thò ñoù nhö sau: Xeùt veà phaïm vi daáu chæ, thì vieäc röôùc leã baèng caû hai hình laø caùch hoaøn haûo hôn. Bôûi vì theo caùch naøy, ta laøm cho bieåu hieäu cuûa böõa tieäc Thaùnh Thaùnh Theå ñöôïc saùng toû caùch hoaøn haûo hôn, vaø dieãn taû roõ raøng hôn yù Thieân Chuùa muoán cho giao öôùc môùi vaø vónh cöûu ñöôïc kyù keát baèng maùu Chuùa Kitoâ, cuõng dieãn taû roõ raøng hôn lieân heä giöõa böõa tieäc Thaùnh Theå vaø böõa tieäc caùnh chung trong Nöôùc cuûa Chuùa Cha (EM 32; x. Mt 26,27-29).

Cuõng neân theâm raèng, cheùn thaùnh coù moät yù nghóa ñaëc bieät. Noù töôïng tröng cho söï hieäp nhaát, cho söï thaân maät, vì taát caû ñeàu uoáng cuøng moät cheùn, Töôïng tröng naøy coøn coù yù nghóa ñaëc bieät hôn nöõa trong nghi leã hoân nhaân, khi ñoâi taân hoân uoáng cuøng moät cheùn.