NHÖÕng chöÕ vieát taéT
tải về 0.93 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- 34Soá löôïng caùc baøi ñoïc
- 35Thöøa taùc vieân Lôøi Chuùa
- 36Tính öu vieät cuûa Baøi Tin Möøng
- 38Toång quan veà cuoán baøi ñoïc môùi
- 39Caùch saép xeáp caùc baøi ñoïc Chuùa nhaät.
- 40Caùch saép xeáp nhöõng baøi ñoïc caùc ngaøy trong tuaàn
- 41Baøi ñoïc leã caùc thaùnh vaø caùc leã khaùc
- 42Cho pheùp choïn baøi ñoïc
- 43Ca khuùc treân baäc hay thaùnh vònh ñaùp ca
- 44Halleluia hay lôøi tung hoâ Tin Möøng
- 47Baøi giaûng, thaønh phaàn kieän toaøn cuûa Phuïng vuï
- 48Noäi dung baøi giaûng
- 49Tính chaát muïc vuï cuûa baøi giaûng
- 51Lòch söû vaø yù nghóa kinh tin kính 73
- 54YÙ nghóa cuûa lôøi nguyeän tín höõu
- 55Noäi dung lôøi nguyeän tín höõu
- 56Vai troø cuûa caùc tín höõu
- 57Coâng vieäc soaïn thaûo
- 59Keát luaän thöïc tieãn
ii. caùc baøøi ñoïc31Cuoán Saùch ThaùnhSaùch Thaùnh laø cuoán saùch phuïng vuï ñaàu tieân vaø cuõng laø cuoán saùch phuïng vuï duy nhaát trong ba theá kyû ñaàu. Caùc baøi ñöôïc trích ñoïc theo thöù töï lieân tuïc, nghóa laø hoâm nay ñoïc tôùi ñaâu, thì hoâm sau ñoïc tieáp töø ñoù, vaø ñöôïc ngöng laïi theo leänh cuûa vò chuû toïa. Ñoù laø caùch ñoïc Lieân tuïc (Lectio continua). Hoäi Thaùnh ñaõ thöøa keá vieäc cöû haønh Lôøi Chuùa naøy cuûa hoäi ñöôøng Do Thaùi. Hoäi Thaùnh cuõng theo caùch thöùc cuûa ngöôøi Do Thaùi ñeå laàn löôït ñoïc caùc saùch khaùc nhau trong boä Kinh Thaùnh, nhö xöa, trong hoäi ñöôøng, ngöôøi ta ñaõ laàn löôït ñoïc caùc saùch Luaät vaø caùc saùch ngoân söù. Cuõng theo truyeàn thoáng töø xa xöa, Giaùo Hoäi thöôøng keát thuùc caùc baøi ñoïc baèng baøi Tin Möøng, coi ñoù nhö ñænh cao toûa saùng treân caùc baøi ñoïcï khaùc, vaø nhôø aùnh saùng naøy nhöõng söï vieäc ñöôïc noùi ñeán trong caùc saùch khaùc trôû neân saùng toûû. Coâng ñoàng Hippone, naêm 393, ra leänh raèng: Ngoaøi nhöõng Saùch Thaùnh ñaõ ñöôïc chính thöùc coâng nhaän, trong nhaø thôø khoâng ñöoïc ñoïc baát cöù saùch naøo khaùc vôùi danh nghóa laø baøi ñoïc Saùch Thaùnh 53. Neân löu yù lôøi xaùc ñònh cuoái cuøng naøy, qua ñoù, nhöõng saùch töôøng thuaät nhöõng cuoäc khoå naïn cuûa caùc vò töû ñaïo cuõng ñöôïc ñoïc trong coäng ñoaøn, ít ra laø taïi Phi Chaâu vaø xöù Gaule 54 vaø cuõng nhôø ñoù, nhöõng nôi naøy coøn löu giöõ ñöôïc nhöõng taøi lieäu quí giaù maø nhöõng nôi khaùc khoâng coøn.
32Saùch baøi ñoïcTöø khi naêm phuïng vuï ñöôïc thieát laäp, vieäc ñoïc lieân tuïc cuõng bò giaùn ñoaïn moät ñoâi khi, vì trong moät soá ngaøy, phaûi ngöng choã ñang ñoïc ñeå ñoïc nhöõng ñoaïn Kinh Thaùnh thích hôïp hôn cho nhöõng leã ñaëc bieät. Ban ñaàu, vieäc laøm naøy laø vieäc cuûa vò chuû toïa : Ñöùc Giaùo Hoaøng hay Giaùm muïc. Baét ñaàu thaùnh leã, ngaøi chæ cho thaày ñoïc saùch vaø phoù teá nhöõng ñoaïn Saùch Thaùnh, nhöõng ñoaïn Tin Möøng phaûi ñoïc; ngaøi cuõng chæ thaùnh vònh phaûi haùt vaø caû nhöõng lôøi nguyeän, vaø lôøi tieàn tuïng phaûi söû duïng nöõa. Vieäc choïn caùc ñoaïn Saùch Thaùnh cho moãi thaùnh leã quanh naêm daàn daàn ñi vaøo neà neáp cho tôùi luùc coù moät vò Giaùo Hoaøng, hay moät vò ñöùng ñaàu moät Giaùo Hoäi rieâng bieät coù ñuû uy theá vaø aûnh höôøng, ñaõ saép xeáp chung cho caû Giaùo Hoäi, hay ít ra cho moãi gia ñình phuïng vuï. Trong phuïng vuï Roma, caùch chuû yeáu, vieäc naøy ñaõ ñöôïc thöïc hieän döôùi thôøi Ñöùc Leâoâ Caû (440-461) vaø Ñöùc Greâgoârioâ Caû (590-604). Ñeå thoáng nhaát cho nhieàu nôi, cuõng nhö töø naêm naøy qua naêm klhaùc, caàn coù nhöõng cuoán chæ daãn. Treân thöïc teá, coù theå ngöôøi ta ghi chuù ngay vaøo ngay beân leà cuoán Saùch Thaùnh, hoaëc laøm moät baûn höôùng daãn ghi chuù nhöõng ñoaïn saùch phaûi ñoïc trong nhöõng ngaøy ñaëc bieät roài gaén vaøo ñaàu hay cuoái saùch. Chæ maõi sau naøy môùi xuaát hieän nhöõng cuoán saùch baøi ñoïc ñuùng nghóa, trong ñoù ghi laïi nhöõng baøi Saùch Thaùnh phaûi ñoïc theo thöù töï ngaøy leã quanh naêm. Saùch thöôøng coù nhieàu taäp. Taäp ghi nhöõng baøi Tin Möøng luoân ñöôïc toân kính caùch ñaëc bieät. Trong thaùnh leã Roma vaøo theá kyû VIII, saùch baøi ñoïc Tin Möøng ñöôïc mang ñaët treân baøn thôø tröôùc khi Ñöùc Giaùm Muïc tieán vaøo. Cuõng trong thôøi gian naøy, taïi Constantinopoli, vieäc kieäu saùch baøi ñoïc Tin Möøng vaøo nhaø thôø ñöôïc coi nhö vieäc Con Thieân Chuùa ngöï ñeán, vaø cuõng töø ñoù noù döôïc meänh danh laø cuoäc Tieåu nhaäp ñieän (petite entreùe) 55. Raát may laø chuùng ta coøn giöõ ñöôïc moät soá saùch baøi ñoïc cheùp tay cuûa nhöõng Giaùo Hoäi coå thôøi. Ñoái vôù Giaùo Hoäi Roma, khoâng nghi ngôø, ñoù laø cuoán baøi ñoïc Comes de Wurzbourg, ñöôïc soaïn töø theá kyû VIII, ghi laïi nhöõng taäp tuïc cuûa theá kyû VII taïi Roma vaø nay coøn ñöôïc löu giöõ taïi Wursbourg 56; ñoái vôùi Giaùo Hoäi Taây Ban Nha, ñoù laø cuoán Liber comicus 57; vaø ñoái vôùi xöù Gaule thì ñoù laø cuoán baøi ñoïc cuûa Luxeuil 58. 33Giaûng ñaøiTuy nhieân, duø cuoán baøi ñoïc coù quan troïng tôùi ñaâu ñi nöõa, noù seõ chæ mang ñaày ñuû yù nghóa khi ñöôïc môû ra cho daân chuùng chieâm ngaém, ñeå hoï coù theå nhö nhìn thaáy vaø nghe ñöôïc Lôøi Chuùa töø ñoù ñöôïc tuyeân ñoïc. Veà ñieåm naøy, Giaùo Hoäi cuõng theo taäp tuïc cuûa Cöïu Öôùc (x. Nkm 8,4), khi xeáp ñaët cho ñoäc vieân ñöùng treân moät buïc cao moïi ngöôøi coù theå nhìn thaáy : ñoù laø Giaûng ñaøi ñöôïc ñaët tröôùc maët coäng ñoaøn, hay theo taäp tuïc cuûa Giaùo Hoäi Syri, ôû giöõa loøng nhaø thôø. Ñaây laø moät trong nhöõng Nôi (poâle) phuïng vuï khaùc vôùi baøn thôø, laøm noåi baät yù nghóa rieâng bieät cuûa giaây phuùt maø haønh ñoäng thaùnh ñang dieãn ra. Theo qui luaät hieän nay, giaûng ñaøi thöôøng phaûi coá ñònh chöù khoâng phaûi laø moät giaù saùch löu ñoäng, vaø tuøy theo caáu truùc cuûa thaùnh ñöôøng, neân ñaët ôû nôi giaùo daân deã nhìn thaáy vaø nghe ñöôïc tieáng cuûa thöøa taùc vieân. Taïi daây, ñoïc caùc baøi ñoïc, thaùnh vònh ñaùp ca, coâng boá Tin Möøng Phuïc sinh. Cuõng taïi ñoù, coù theå giaûng vaø ñoïc lôøi nguyeän tín höõu. Tuy nhieân ít thích hôïp ñeå ngöôøi daãn leã, xöôùng ca vieân, hoaëc ngöôøi ñieàu khieån ca ñoaøn ñöùng taïi ñoù (QCSL 272). 34Soá löôïng caùc baøi ñoïcVeà soá caùc baøi ñoïc cuõng nhö vieäc löïa choïn nhöõng ñoaïn Saùch Thaùnh cho moãi muøa, moãi leã, khoâng coù chi ñoàng nhaát giöõa caùc gia ñình phuïng vuï. Tuy nhieân, thaáy coù hai ñieåm ñoàng nhaát naøy laø, sau moät thôøi gian thaû noåi, ngöôøi ta ñaõ ñi ñeán quyeát ñònh laø trong thaùnh leã chæ ñoïc nhöõng baøi trích töø Saùch Thaùnh; ngoaøi ra, luoân phaûi coù ít laø hai baøi ñoïc, vaø baøi ñoïc sau cuøng luoân phaûi laø baøi Tin Möøng 59. Trong Hoäi ñöôøng, ngöôøi ta ñoïc hai baøi, moät trích töø saùch Luaät, moät töø saùch caùc ngoân söù. Theo thaùnh Giustinoâ, thì vaøo theá kyû II, Giaùo Hoäi cuõng thöôøng ñoïc nhöõng baøi trích töø saùch caùc ngoân söù vaø töø caùc saùch Hoài kyù cuûa caùc Toâng ñoà (Tin Möøng). Theo caùc nguoàn söû lieäu cuûa theá kyû sau, thì caùc baøi ñoïc ñöôïc trích töø 3 nguoàn: Ngoân söù, Toâng ñoà vaø Tin Möøng (les Propheøtes, L'Apoâtre, l'EÙvangile). Soá caùc baøi ñoïc leân xuoáng tuøy theo caùc gia ñình phuïng vuï. Phuïng vuï Syri coù khi ñoïc tôùi 6 baøi; phuïng vuï Coáp ñoïc 4 baøi Taân Öôùc, trong khi phuïng vuï xöù Canñeâ ñoïc 4 baøi vöøa Cöïu vöøa Taân Öôùc: Saùch Luaät, saùch ngoân söù, saùch Toâng ñoà vaø saùch Tin Möøng. Phuïng vuï Roma, hình nhö thôøi kyø ñaàu cuõng ñoïc 3 baøi : Cöïu Öôùc, Thaùnh Thö vaø Tin Möøng, nhöng töø theá kyû VI 60 trôû ñi chæ coøn giöõ hai baøi: Thaùnh Thö vaø Tin Möøng. Baøi ñoïc I goïi chung laø thaùnh thö, nhöng nhieàu khi trích töø caùc saùch Cöïu Öôùc hay saùch Coâng vuï Toâng ñoà vaø saùch Khaûi huyeàn. Ngaøy nay, sau Coâng Ñoàng Vaticanoâ II, Giaùo Hoäi trôû laïi truyeàn thoáng xöa vaø ñoïc ba baøi trong caùc ngaøy Chuùa nhaät, leã troïng, vaø hai baøi trong nhöõng leã khaùc.
Vieäc giaûi thích caùc baøi Saùch Thaùnh hay giaûng leã trong coäng ñoaøn ngay töø thôøi thaùnh Giustinoâ (naêm 150) ñaõ ñöôïc daønh cho vò chuû teá, töùc Giaùm muïc hay linh muïc. Theo luaät hieän haønh, phoù teá cuõng ñöôïc giaûng (x. QCSL 61). Nhö vaäy, ta thaáy coù moät thöù töï luõy tieán ñöôïc moïi nôi tuaân giöõ: caáp döôùi leân tieáng tröôùc vaø vò chuû toïa noùi cuoái cuøng. Cuõng vaäy, caùc baøi ñoïc ñöôïc baét ñaàu baèng nhöõng baøi Cöïu Öôùc, roài tôùi caùc saùch cuûa caùc Toâng ñoà, vaø cuoái cuøng laø saùch Tin Möøng.
Tính chaát öu vieät cuûa baøi Tin Möøng so vôùi caùc baøi Saùch Thaùnh khaùc ñöôïc nhìn thaáy roõ trong nghi thöùc röôùc kieäu vaø coâng boá. Trong nhöõng leã troïng, ñaëc bieät laø leã ñaïi trieàu, saùch baøi ñoïc Tin Möøng thöôøng ñöôïc mang ñi kieäu hay ñöa ra ñaët treân baøn thôø tröôùc nhö chuùng ta ñaõ noùi ôû treân. Sau baøi thaùnh thö, thaày saùu cuøng vôùi ngöôøi caàm bình höông vaø taàu höông tieán ñeán tröôùc gheá cuûa vò chuû toïa, xin ngaøi boû höông vaø chuùc laønh cho mình, roài leân baøn thôø laáy saùch Tin Möøng ñang ñaët taïi ñoù, cuøng vôùi hai ngöôøi caàm bình, taàu höông tieán tôùi giaûng ñaøi giöõa hai ngöôøi caàm ñeøn. Taïi giaûng ñaøi, thaày chaøo giaùo daân vaø coâng boá : Tin Möøng Chuùa Gieâsu Kitoâ theo thaùnh .... roài laøm daáu thaùnh giaù treân saùch, treân traùn, treân mieäng vaø treân ngöïc, sau ñoù xoâng höông saùch vaø ñoïc baøi Tin Möøng. Ñoïc xong, thaày hoân saùch vaø ñoïc thaàm: Nhôø nhöõng lôøi Tin Möøng vöøa ñoïc xin Chuùa xoùa toäi chuùng con 61. Nghi thöùc heát söùc trang troïng naøy cho chuùng ta thaáy khoâng nhöõng tính chaát öu vieät cuûa baøi Tin Möøng, nhöng coøn cho tha thaáy laø qua nhöõng nghi thöùc naøy, Phuïng vuï muoán toân kính chính Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñang ngöï ñeán hieän dieän giöõa chuùng ta vaø daïy doã chuùng ta nôi thöøa taùc vieân ñang thi haønh nhieäm vuï thaùnh nhaân danh Ngöôøi, nhö lôøi Coâng ñoàng noùi: Ngöôøi hieän dieän trong lôøi cuûa Ngöôøi vì chính Ngöôøi noùi khi ngöôøi ta ñoïc Thaùnh Kinh trong Giaùo Hoäi (PV 7). Saùch Tin Möøng ñöôïc mang ra vaø ñaët treân baøn thôø, vì baøn thôø laø Chuùa Kitoâ, laáy saùch töø baøn thôø cuõng coù nghóa laø nhaän lôøi Tin Möøng töø Chuùa Kitoâ. Söï toân kính daønh cho saùch Tin Möøng cuõng chính laø söï toân kính daønh cho Chuùa Kitoâ. Bôûi vaäy, neân coù nhöõng cuoán Tin Möøng xöùng ñaùng, in aán ñeïp, trang trí thích hôïp, giöõ gìn caån thaän. Ñoù cuõng laø taäp tuïc ñaùng khen cuûa caùc gia ñình Phuïng vuï töø xöa tôùi nay. Khi kieäu saùch Tin Möøng ñeán giaûng ñaøi, giuùp leã mang ñeøn neán vaø bình höông. Chuû teá boû höông vaø chuùc laønh cho phoù teá, hay xin Chuùa chuùc laønh cho chính mình khi chính ngaøi seõ coâng boá Tin Möøng. Pheùp laønh naøy nhaéc laïi cho chuùng ta lôøi töôøng thuaät veà ôn goïi laøm ngoân söù cuûa Isaia 6, 1-13. Linh muïc cuùi saâu vaø khaån nguyeän: Laïy Chuùa toøan naêng, xin thanh taåy taâm hoàn vaø moâi mieäng con ñeå con coâng boá Tin Möøng cuûa Chuùa cho xöùng ñaùng. Lôøi chaøo chuùc vaø caâu ñaùp cuûa coäng ñoaøn, lôøi coâng boá môû ñaàu cuûa thöøa taùc vieân vaø caâu tung hoâ Chuùa Kitoâ cuûa daân chuùng, daáu thaùnh giaù treân saùch, treân traùn, treân mieäng vaø treân ngöïc cuûa thöøa taùc vieân vaø caû coäng ñoaøn, tö theá ñöùng thaúng vaø höôùng veà giaûng ñaøi cuûa chuû teá cuõng nhö moïi ngöôøi, taát caû ñeàu noùi leân tính caùch trang troïng cuûa haønh ñoäng ñang cöû haønh. Thaät laø caûm ñoäng neáu chuùng ta yù thöùc ñöôïc taát caû söï vieäc ñang dieãn ra, khoâng phaûi chæ döôùi con maét cuûa nhöõng ngöôøi hieän dieän, nhöng coøn cuûa caû trieàu thaùành treân trôøi
iii : cuoán baøi ñoïc hieän nay37Lyù do soaïn thaûoTheo truyeàn thoáng xa xöa, Giaùo Hoäi vaãn xaùc ñònh söï phaân phoái caùc baøi ñoïc cho vieäc cöû haønh Thaùnh Theå. Caùc vò soaïn ra cuoán baøi ñoïc sau Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ döïa vaøo caùc maãu baøi ñoïc ñoù. Tuy nhieân, caùc nhaø canh taân naøy ñaõ laøm moät coâng vieäc môùi meû khi ñöa ra lyù do cuûa vieäc soaïn thaûo cuoán baøi ñoïc. Ngöôøi ta töï hoûi coù caàn phaûi coù cuoán baøi ñoïc khoâng. Sao laïi khoâng ñeå tuøy caùc coäng ñoaøn choïn laáy caùc baøi ñoïc hôïp vôùi nhu caàu vaø tình caûm cuûa mình? Nhö theá seõ coù tính saùng taïo hôn... Thaät ra, ñieàu naøy ñaõ ñöôïc chaáp thuaän cho vieäc cöû haønh caùc bí tích vaø cho cöû haønh Thaùnh Theå trong moãt soá tröôøng hôïp. Nhöng ñoái vôùi vieäc cöû haønh thaùnh leã ngaøy Chuùa nhaät, chuùng ta phaûi theo truyeàn thoáng coù cuoán baøi ñoïc. Söï quyeát ñònh coù cuoán baøi ñoïc cho thaáy moái öu tö cuûa Giaùo Hoäi, muoán baûo toaøn tính khaùch quan cuûa caùc baøi ñoïc, khoâng ñeå moãi ngöôøi hay moãi coäng doaøn choïn theo sôû thích, vì laøm nhö vaäy ngöôøi ta seõ deã daøng boû qua nhöõng baøi khoù hieåu, hoaëc khoù chaáp nhaän bôûi moät soá ngöôøi.
Caùc Chuùa nhaät ñöôïc phaân phoái theo chu kyø 3 naêm : A, B, C. Naêm C laø naêm coù con soá chia cho 3 chaún. Nhaän chu kyø 3 naêm, Giaùo Hoäi muoán raèng, trong 3 naêm, nhöõng ngöôøi döï leã caùc Chuùa nhaät coù theå nghe ñöôïc heát nhöõng ñoaïn Saùch Thaùnh quan troïng. Caùc ngaøy trong tuaàn thöôøng nieân ñöôïc phaân phoái theo chu kyø hai naêm, naêm chaün, naêm leû, vaø thöôøng ñoïc theo kieåu lieân tuïc hay baùn lieân tuïc taát caû caùc saùch trong boä Kinh Thaùnh, ít ra laø nhöõng ñoaïn quan troïng. Nhöõng muøa phuïng vuï ñaëc bieät, caùc baøi ñoïc Thaùùnh Kinh ñöôïc choïn ñeå laøm saùng toû maàu nhieäm cöû haønh trong thôøi gian ñoù. Traùi laïi, trong muøa thöôøng nieân, caùc baøi Saùch Thaùnh ñöôïc choïn khoâng theo maàu nhieäm rieâng bieät, maø theo caùch lieân tuïc hoaëc baùn lieân tuïc. Thöôøng choïn baøi Tin Möøng tröôùc, roài choïn baøi Cöïu Öôùc töông hôïp caùch naøo ñoù vôùi baøi Tin Möøng aáy, coøn baøi ñoïc hai khoâng nhaát thieát phaûi coù lieân heä naøo vôùi baøi Tin Möøng hay baøi Cöïu Öôùc. Thaùnh vònh ñaùp ca thöôøng lieân heä vôùi baøi ñoïc ñi tröôùc. Coøn Ha-le-lui-a vaø caâu tung hoâ ñi keøm laïi lieân heä vôùi baøi Tin Möøng. Chuùng thöôøng ñöôïc trích töø caùc thaùnh vònh hay töø chính baûn vaên Tin Möøng. 39Caùch saép xeáp caùc baøi ñoïc Chuùa nhaät.a. Caùc baøi Tin Möøng Tin Möøng Nhaát Laõm ñöôïc phaân phoái ñoïc trong ba naêm vaøo caùc Chuùa nhaät thöôøng nieân, theo thöù töï saüõn coù : Naêm A: Tin Möøng thaùnh Maùtheâu; naêm B: Tin Möøng thaùnh Maùtcoâ; naêm C: Tin Möøng thaùnh Luca. Coøn Tin Möøng thaùnh Gioan ñöôïc phaân phoái ñoïc trong Muøa Chay vaø Muøa Phuïc Sinh. Rieâng chöông 6, töôøng thuaät pheùp laï hoùa baùnh ra nhieàu vaø baøi giaûng veà baùnh ban söï soáng ñöôïc ñoïc trong caùc Chuùa nhaät töø 17-26 cuûa naêm B, vì Tin Möøng thaùnh Maùtcoâ quaù ngaén khoâng ñuû phaân phoái cho moät naêm. Nhöõng ñoaïn ñaëc bieät khaùc nhö caâu chuyeän veà ngöôøi phuï nöõ Samaritana, ngöôøi muø baåm sinh vaø söï soáng laïi cuûa Ladaroâ ñöôïc duøng nhö nhöõng baøi giaùo lyù söûa soaïn cho caùc döï toøng ñoùn nhaän bí tích röûa toäi vaøo ñeâm voïng Phuïc Sinh, ít laø trong naêm A. b. Caùc baøi Cöïu Öôùc Caùc baøi Cöïu Öôùc khoâng ñöôïc ñoïc theo caùch lieân tuïc hay baùn lieân tuïc, vì chuùng ñöôïc choïn tuøy theo chuùng coù moät lieân heä naøo ñoù vôùi baøi Tin Möøng cuûa Chuùa nhaät hay ngaøy leã hoâm aáy. Nhöõng lieân heä naøy coù theå laø trong baøi Tin Möøng Chuùa coù nhaéùc laïi moät bieán coá, moät lôøi naøo cuûa Cöïu Öôùc, thì nhöõng ñoaïn Cöïu Öôùc noùi ñeán bieán coá aáy, hay chöùa ñöïng nhöõng lôøi aáy, seõ ñöôïc choïïn ñeå ñoïc. Lieân heä naøy cuõng coù theå laø lieân heä giöõa lôøi tieân tri vaø söï thöïc hieän lôøi tieân tri. Tuy nhieân, lieân heä naøy nhieàu khi teá nhò hôn. Td Chuùa nhaät 3A Muøa chay, baøi Tin Möøng Ga 4, 5-42 vôùi chuû ñeà veà Nöôùc haèng soáng vaø ôn thaùnh, baøi trích saùch Xh 17, 3-7 keå laïi daân Israel keâu traùch Moâiseâ ñoøi nuôùc uoáng. Caû hai ñeàu thuoäc veà chuû ñeà bí tích röûa toäi. Tuy nhieân, trong nhöõng muøa ñaëc bieät, nhöõng baøi Cöïu Öôùc ñaõ ñöôïc choïn theo nhöõng tieâu chuaån rieâng bieät. Tæ duï trong muøa Voïng, muøa Giaùng Sinh thöôøng hay trích saùch ngoân söù Isaia, ñaëc bieät nhöõng lôøi tieân tri veà Ñaáng Cöùu Theá; trong 5 Chuùa nhaät muøa Chay, muøa maø chuùng ta ñöôïc soáng laïi caùc giai ñoaïn lòch söû cöùu ñoä cho tôùi cao ñieåm laø vieäc Chuùa Kitoâ phuïc sinh, Phuïng vuï choïn nhöõng baøi nhaéc laïi 5 trong caùc giai ñoaïn quyeát ñònh cuûa lòch söû cöùu ñoä döôùi thôøi Cöïu Öôùc, maø Chuùa nhaät 5B laø lôøi tieân tri veà Giao Öôùc Môùi (Gr 31,31-34). Trong Muøa Phuïc Sinh, Nhöõng baøi Cöïu Öôùc ñöôïc thay theá baèng nhöõng baøi saùch Coâng vuï Toâng ñoà, theo truyeàn thoáng ñaõ coù töø laâu ñôøi. Vì Giaùo Hoäi vaãn quan nieäm laø vieäc coâng boá söï phuïc sinh cuûa Chuùa trong hoài kyù cuûa caùc nhaân chöùng ñaàu tieân ñaõ bao goàm caø Leà Luaät vaø caùc lôøi tieân tri roài. c. Saùch caùc Toâng ñoà Tröôùc ñaây, Phuïng vuï Roma quen goïi baøi ñoïc tröôùc baøi Tin Möøng laø baøi Thaùnh Thö, maëc daàu noù khoâng luoân trích töø thö cuûa caùc Toâng ñoà, maø nhieàu khi trích töø Cöïu Öôùc hay töø saùch Coâng vuï Toâng ñoà, hoaëc saùch Khaûi huyeàn. Kieàu noùi thieáu chính xaùc naøy coù leõ laø daáu chöùng cho thaáy tröôùc kia Phuïng vuï Roma cuõng coù 3 baøi ñoïc, vaø baøi ñoïc II luoân trích töø thö cuûa caùc Toâng ñoà. Phuïng vuï Ñoâng Phöông goïi baøi ñoïc naøy cuõng nhö cuoán saùch chöùa caùc baøi ñoïc laø saùch Toâng Ñoà. Ñaàu ñeà naøy coù theå hôïp vôùi moïi saùch cuûa Taân Öôùc, vì ñeàu do caùc Toâng ñoà cheùp, hay ít ra ñöôïc cheùp vaøo thôøi caùc Toâng ñoà. Ñaõ haún, keå caû 4 cuoán Tin Möøng cuõng do caùc Toâng ñoà hay moân ñeä cuûa caùc Toâng ñoà cheùp. Tuy nhieân, trong caùc saùch Tin Möøng, caùc Toâng ñoà ñaõ ñeå Chuùa Gieâsu noùi vaø coi Ngöôøi nhö laø nhaân vaät chính. Coøn trong caùc saùch Taân Öôùc khaùc, caùc Toâng ñoà laø nhöõng nhaân vaät chính, khoâng ngaïi noùi ôû ngoâi thöù nhaát: Toâi..... laø Toâng ñoà cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ...toâi nhaéc cho anh em... toâi khuyeân anh em... Phuïng vuï ñaõ choïn nhöõng ñoaïn hay trong caùc thö ñoù ñeå duøng trong caùc leã lôùn, caùc Chuùa nhaät quan troïng hôn, phuø hôïp vôùi maàu nhieäm cöû haønh hoâm ñoù. Ñoâi khi khoâng trích raûi raùc maø coøn ñoïc noái tieáp caû moät böùc thö, chaúng haïn muøa Giaùng Sinh, chuùng ta ñoïc lieân tuïc haàu nhö taát caû thö thöù nhaát cuûa thaùnh Gioan; muøa Phuïc Sinh chuùng ta ñoïc phaàn lôùn thö thöù nhaát cuûa thaùnh Pheâroâ. Neáu giöõa baøi ñoïc moät vaø ba thöôøng coù lieân heä vôùi nhau, thì khi choïn baøi ñoïc hai thuoäc saùch Khaûi huyeàn vaø nhöõng thö cuûa thaùnh Pheâroâ trong muøa Phuïc Sinh cuõng nhö nhöõng thö cuûa thaùnh Giacoâbeâ vaø Phaoloâ trong nhöõng muøa khaùc, thöôøng khoâng coù lieân heä vôùi hai baøi Tin Möøng vaø Cöïu Öôùc. Nhöng trong muøa Voïng, muøa Giaùng Sinh vaø muøa Chay, nhöõng baøi ñoïc II laïi thöôøng coù lieân heä vôùi hai baøi Tin Möøng vaø Cöïu Öôùc. 40Caùch saép xeáp nhöõng baøi ñoïc caùc ngaøy trong tuaàna. Nhöõng muøa ñaëc bieät Caùc baøi ñoïc ñöôïc saép xeáp vöøa thích öùng vôùi nhöõng maàu nhieäm cöû haønh vöøa theo caùch lieân tuïc naøo ñoù, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng baøi Tin Möøng. Trong muøa Voïng, töø ñaàu ñeán ngaøy 16 thaùng 12, ta ñöôïc nghe nhöõng lôøi saám vöøa vui möøng vöøa traøn ñaày hy voïng cuûa ngoân söù Isaia, theo caùch ñoïc baùn lieân tuïc. Gaàn tôùi leã Giaùng Sinh, caùc baøi ñoïc noùi tôùi nguoàn goác nhaân loaïi cuûa Chuùa Gieâsu cuõng nhö söï mong ñôïi cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo cuûa Cöïu Öôùc. Nhöõng ñoaïn Tin Möøng cuûa nhöõng ngaøy ñaøu muøa Voïng thöôøng ñöôïc choïn theo nhöõng ñoaïn saùch cuûa caùc ngoân söù; baét ñaàu töø thöù Naêm thöù hai trôû ñi caùc baøi Tin Möøng ñöôïc choïn thöôøng nhaéc tôùi con ngöôøi vaø söù maïng cuûa Gioan Taåy giaû. Nhöõng ngaøy theo sau leã Giaùng Sinh baét ñaàu töø leã thaùnh Gioan Toâng ñoà, chuùng ta ñoïc böùc thö thöù nhaát cuûa ngaøi, vì trong ñoù noùi nhieàu veà maàu nhieäm nhaäp theå vaø maàu nhieäm tình yeâu. Coøn caùc baøi Tin Möøng, thì sau khi ñoïc baøi töôøng thuaät veà vieäc Chuùa Gieâsu daâng mình trong Ñeàn thôø (theo thaùnh Luca), chuùng ta ñoïc chöông I Tin Möøng theo thaùnh Gioan. Sau leã Hieån Linh, ñoïc veà nhöõng laàn Chuùa toû mình ra theo caû 4 saùch Tin Möøng. Trong muøa Chay, baøi ñoïc I trích töø Cöïu Öôùc. Cuõng nhö nhöõng baøi Tin Möøng, caùc baøi Cöïu Öôùc ñöôïc choïn theo chuû ñeà chính cuûa huaán giaùo vaø tinh thaàn cuûa muøa Chay : keâu goïi saùm hoái trôû veà, coi ñoù nhö nhöõng ñoøi hoûi thieát yeáu cuûa vieäc soáng bí tích röûa toäi vaø hieäp thoâng vôùi cuoäc khoå naïn cuûa Chuùa Kitoâ. Tin Möøng ñoïc nhöõng ñoaïn trích töø Tin Möøng Nhaát laõm cho ñeán heát tuaàn leã III, roài baét ñaàu ñoïc theo caùch baùn lieân tuïc caùc ñoaïn Tin Möøng theo thaùnh Gioan. Trong suoát muøa Phuïc Sinh, baøi ñoïc I trích töø saùch Coâng vuï Toâng ñoà. Coøn baøi Tin Möøng, thì trong tuaàn Baùt nhaät ñoïc nhöõng ñoaïn töôøng thuaät vieäc Chuùa hieän ra. Sau ñoù ñoïc theo loái ban lei6n tuïc Tin Möøng theo thaùnh Gioan (dó nhieân laø nhöõng ñoaïn khaùc vôùi nhöõng ñoaïn ñaõ ñoïc trong muøa Chay) ñeå coâng boá nieàm vui phuïc sinh, nhaát laø chöông 6 veà baùnh ban söï soáng vaø baøi dieãn töø sau böõa Tieäc Ly cuõng nhö lôøi caàu nguyeän cho caùc linh muïc. b. Muøa thöôøng nieân Ñaây laø thôøøi gian daøi trong moãi naêm, goàm 34 tuaàn leã, daønh ñeå ñoïc nhöõng saùch , nhöõng ñoaïn Thaùnh Kinh coøn laïi, ngoõ haàu caùc tín höõu coù söï hieåu bieát töông ñoái veà Saùch Thaùnh. Nhöõng baøi Tin Möøng moãi naêm ñeàu nhö nhau. Ñoïc Tin Möøng thaùnh Maùtcoâ tröôùc (tuaàn 1-9), roài thaùnh Maùtheâu (tuaàn 10-21), vaø cuoái cuøng laø thaùnh Luca (tuaàn 22-34) 62. Ñoái vôùi baøi ñoïc I, ngöôøi ta phaân phoái theo chu kyø 2 naêm: Naêm chaün vaø Naêm leû. Cöïu Öôùc vaø Taân Öôùc ñöôïc phaân phoái töông ñoái ñeàu nhau cho moãi naêm. Taát caû caùc thö, tröø thö cuûa thaùnh Giuña vaø thö thöù nhaát cuûa thaùnh Gioan, ñeàu ñöôïc trích ñoïc caùch roäng raõi. Veà Cöïu Öôùc, vì khoâng theå ñoïc heát, neân chæ choïn nhöõng ñoaïn giuùp ta hieåu bieát veà lòch söû cöùu ñoä tröôùc Chuùa Kitoâ. YÙ nghóa toân giaùo cuûa caùc bieán coá ñoâi khi ñöôïc soi saùng baèng nhöõng ñoaïn saùch khoân ngoan ñöôïc ñöa vaøo nhö phaàn daãn nhaäp hay phaàn keát thuùc cuûa moät loaït baøi noùi veà lòch söû. Haàu nhö moïi saùch ñeàu ñöôïc trích ñoïc trong chu kyø hai naêm. 41Baøi ñoïc leã caùc thaùnh vaø caùc leã khaùcPhaàn baøi ñoïc daønh cho leã caùc thaùnh thöôøng ñöôïc choïn ñeå laøm saùng toû khía caïnh ñaëc bieät thuoäc ñôøi soáng thieâng lieâng cuõng nhö nhöõng hoaït ñoäng cuûa vò thaùnh 63 maø ta möøng kính. Nhöõng leã troïng ñeàu coù ba baøi ñoïc, coøn leã kính chæ coù hai. Nhöõng leã nhôù cuõng coù nhöõng baøi ñoïc rieâng, khoâng phaûi cho moãi thaùnh, nhöng chung cho töøng loaïi, td. caùc thaùnh töû ñaïo, muïc töû, ñoàng trinh v.v., tuy nhieân khoâng baét buoäc , traùi laïi coøn khuyeân neân ñoïc baøi ñoïc caùc ngaøy trong tuaàn, tröø nhöõng nhaân vaät trong Kinh Thaùnh ñaõ ñöôïc nhaéc nhôû tôùi trong baøi ñoïc. Nhöõng baøi ñoïc ñöôïc choïn cho moãi loaïi thaùnh khaù doài daøo vaø phong phuù. Cuõng coù nhöõng baøi ñoïc daønh rieâng cho caùc leã ngoaïi lòch, leã caàu hoàn, caùc leã coù nghi thöùc rieâng vaø leã tuøy theo nhu caàu vaø hoaøn caûnh khaùc nhau. 42Cho pheùp choïn baøi ñoïcKhi vieäc ñoïc lieân tuïc bò giaùn ñoaïn do moät leã troïng, leã kính hay moät cöû haønh ñaëc bieät, neáu muoán, ngöôøi ta coù theå laáy nhöõng baøi ñoïc ñaõ bò boû qua ñeå thay theá cho nhöõng baøi ñoïc chính ngaøy (cuõng coù theå lieân keát baøi ñaõ bò boû vôùi baøi cuûa ngaøy hoâm aáy). Ñoái vôùi nhöõng coäng ñoaøn khoâng döï leã moãi ngaøy, vì lôïi ích muïc vuï, ngöôøi ta coù theå choïn baøi thích hôïp hôn trong nhöõng baøi cuûa tuaàn ñoù. Ngoaøi ra, khi cöû haønh thaùnh leã cho moät nhoùm rieâng, ngöôøi ta coù theå choïn nhöõng baøi thích hôïp hôn vôùi hoaøn caûnh, nhöng phaûi laø nhöõng baøi coù ghi trong caùc saùch baøi ñoïc ñaõ ñöôïc Giaùo quyeàn pheâ chuaån (QCSL 319) iv. Caùc ca khuùc xen keõ caùc baøi ñoïc64Sau moät baøi ñoïc, caàn coù nhöõng giaây phuùt ngöng nghæ ñeå ngöôøi nghe coù giôø suy nghó veà nhöõng gì ñaõ ñoïc, hoaëc laøm moät vieäc naøo ñoù haàu ñaùp öùng laïi nhöõng gì vöøa nghe. Ñoù laø ñieàu bình thöôøng, nhaát laø khi coù nhieàu baøi ñoïc. Trong thaùnh leã cuõng nhö phuïng vuï caùc giôø kinh, ngöôøi ta duøng nhöõng ca khuùc ñeå laøm coâng vieäc chuyeån tieáp naøy. Tuy nhieân, ñaây khoâng phaøi laø moät ca khuùc maø laø nhieààu ca khuùc khaùc nhau, ñaõ ñöôïc ñöa vaøo qua doøng thôøi gian vaø do nhu caàu cuõng nhö hoøan caûnh cuûa thôøi ñaïi. Nhöõng ca khuùc naøy laø : Ca khuùc treân baäc (graduale) hay Ñaùp ca (Responsum); Halleluia; Ca lieân xöôùng (Tractus); Ca tieáp lieân (Sequentia). Nhìn chung, nhöõng ca khuùc naøy khaùc haún vôùi caùc ca nhaäp leã, ca tieán leã vaø ca hieäp leã. Vì thoùi quen haùt thaùnh vònh sau baøi ñoïc coù tröôùc nhöõng ca khuùc coù muïc ñích haùt keøm theo nhöõng cuoäc kieäu; ngoaøi ra caùch thöùc thöïc hieän chuùng cuõng khaùc nöõa. Nhöõng ca khuùc naøy, thöôøng do thaày naêm hay thaày saùu hay moät ca vieân ñoäc xöôùng, trong khi nhöõng ca nhaäp leã, tieán leã vaø hieäp leã laïi do ca ñoaøn thöïc hieän. 43Ca khuùc treân baäc hay thaùnh vònh ñaùp caThoùi quen haùt moät thaùnh vònh hay moät thaùnh ca sau baøi ñoïc ñaõ coù töø hoäi ñöôøng. Giaùo Hoäi cuõng theo thoùi quen ñoù töø thôøi xa xöa. Vaøo theá kyû III, Tertulianoâ ñaõ vieát: Tröôùc tieân, chuùng toâi nghe ñoïc moät ñoaïn saùch caùc Toâng ñoà, roài haùt moät thaùnh vònh, vaø cuoái cuøng nghe ñoïc baøi Tin Möøng veà 10 ngöôøi phong cuøi 65. Thaùnh Augustinoâ, trong cuoán Nhöõng töôøng thuaät veà caùc thaùnh vònh cuõng thöôøng noùi ñeán nhöõng thaùnh vònh ñaùp ca : Thaùnh vònh maø chuùng toâi nghe haùt vaø chuùng toâi haùt caâu ñaùp, thì vaén 66. Döôùi thôøi Ñöùc Leâ-oâ I (461) 67 thöôøng haùt caû thaùnh vònh, vaø haùt theo loái bình daân vôùi söï tham gia cuûa daân chuùng baèng nhöõng caâu ñaùp sau moãi trieät, nhöng daàn daàn thaùnh vònh ñaõ bò thu vaén laïi coøn moät hai caâu, vì ngöôøi ta ñaõ bieán noù thaønh nhöõng ca khuùc khoù haùt, caàn coù ca só chuyeân nghieäp môùi haùt noåi. Ca khuùc naøy thoaït tieân coù teân laø Responsum 68, roài Responsorium 69 (Ñaùp ca). Trong cuoán Graduale Romanum, noù ñöôïc meänh danh laø Graduale (ca khuùc treân baäc), vì khi haùt ca vieân phaûi ñöùng treân baäc giaûng ñaøi. Coù moät thôøi, Vieät Nam cuõng dòch laø Ca taâm nieäm, vì noù cuõng coù muïc ñích giuùp ta suy nieäm veà baøi Saùch Thaùnh vöøa ñoïc 70. Muïc ñích thöïc tieãn cuûa ca khuùc naøy laø ñeå thay ñoåi tính ñôn ñieäu cuûa caùc baøi ñoïc, ñoàng thôøi cuõng cho daân chuùng ñöôïc tham döï baèng nhöõng caâu ñaùp. Ngaøy nay, ngöôøi ta cuõng coi ca khuùc naøy nhö moät lôøi kinh cuûa coäng ñoaøn ñaùp laïi Lôøi Chuùa vöøa phaùn daïy trong caùc baøi ñoïc. Vì theá, phuïng vuï canh taân goïi noù laø Thaùnh vònh ñaùp ca, vaø coi noù laø phaàn kieän toaøn cuûa phuïng vuï Lôøi Chuùa. Thoâng thöôøng, phaûi laáy thaùnh vònh in saün trong saùch baøi ñoïc, vì moãi baûn vaên ñeàu ñöôïc choïn cho thích hôïp vôùi baøi ñoïc, neân vieäc löïa choïn thaùnh vònh tuøy thuoäc caùc baøi ñoïc. Tuy nhieân, ñeå daân chuùng coù theå haùt thaùnh vònh ñaùp ca caùch deã daøng hôn, moät soá baûn vaên ñaùp ca vaø thaùnh vònh ñaõ ñöôïc choïn cho töøng muøa trong naêm, hoaëc cho töøng loaïi thaùnh nhaân, ñeå moãi khi haùt thaùnh vònh, coù theå duøng caùc baûn vaên naøy thay cho baûn vaên hôïp vôùi baøi ñoïc lieân heä (QCSL 36)
Vì noù ñöôïc söû duïng trong haàu heát caùc gia ñình phuïng vuï Ñoâng phöông, neân ta coù theå cho laø noù ñaõ coù töø laâu ñôøi. Nhöng trong Phuïng Vuï Roma, coù leõ noù môùi ñöôïc ñöa vaøo sau naøy. Theo saùch Khaûi huyeàn (19,1-8), ñaây laø baøi ca khaûi hoaøn cuûa thieân quoác möøng Ñöùc Chuùa vaø tieäc cöôùi Chieân Con, vì theá, ban ñaàu noù chæ ñöôïc haùt trong muøa Phuïc sinh. Thaùnh Giaùo Hoaøng Greâgoârioâ Caû ñöôïc coi nhö nguôøi ñaõ cho söû duïng ca khuùc naøy ngoaøi muøa Phuïc Sinh 71. Theo luaät hieän haønh (QCSL 37-38) : Halleluia ñöôïc haùt trong caùc muøa ngoaøi muøa Chay. Neáu tröôùc Tin Möøng, chæ coù moät baøi ñoïc, thì ngoaøi muøa Chay seõ haùt hoaëc thaùnh vònh coù halleluia keøm theo (psalmus alleluiaticus), hoaëc thaùnh vònh, roài Halleluia vaø caâu tung hoâ, hoaëc chæ haùt thaùnh vònh hay Halleluia maø thoâi; trong muøa Chay, thì coù theå haùt hoaëc thaùnh vònh, hoaëc caâu tung hoâ. Vì laø moät baøi haùt, vì theá, neáu khoâng haùt thì coù theå boû (x. QCSL 39). 45Ca lieân xöôùngTröôùc ñaây, trong nhöõng ngaøy tang cheá hay saùm hoái, ngöôøi ta khoâng söû duïng ca khuùc Halleluia, nhöng thay theá baèng moät ca khuùc khaùc, haùt lieàn moät hôi, khoâng ngöng nghæ, khoâng caâu ñaùp, neân ñöôïc goïi laø Ca lieân xöôùng. Thaät ra noäi dung cuûa nhöõng ca lieân xöôùng khoâng coù tính chaát saùm hoái hay tang cheá, vaø ngöôøi ta ñaõ söû duïng chuùng trong moïi leã tröôùc khi söû duïng ca khuùc Halleluia. Sau naøy, vì coù ca khuùc Halleluia, neân ngöôøi ta chæ söû duïng chuùng trong nhöõng leã khoâng ñöôïc söû duïng ca khuùc Halleluia. Chuùng coù theå goàm nhieàu caâu, hay ñoâi khi caû moät thaùnh vònh. 46Ca tieáp lieânVaøo thôøi ñaàu Trung Coå, moät ca khuùc môùi xuaát hieän, goïi laø Ca tieáp lieân. Goïi nhö vaäy, vì cung haùt halleluia daàn daàn ñaõ trôû neân phöùc taïp, ngöôøi ta theâm vaøo aâm A cuûa halleluia cuoái cuøng nhöõng hoäi daáu nhieàu khi daøi tôùi 15 phuùt. Theá roài, ñeå khoûi ngaâm moät aâm, ngöôøi ta ñaõ daàn daàn ñaët lôøi cho nhöõng hoäi daáu aáy, thoaït ñaàu laø vaên xuoâi, roài ñeán vaên vaàn, vaø cuoái cuøng laø nhöõng baøi thô thöïc söï. Nhöõng baøi thô bình daân naøy ñöôïc daân chuùng thôøi Trung coå raát thích, neân ngöôøi ta ñaõ soaïn ra raát nhieàu, coù theå leân tôùi 900 baøi. Tuy nhieân, noäi dung cuûa chuùng phaàn nhieàu coù tính hoang ñöøôøng, khoâng thích hôïp vôùi phuïng vuï, neân trong laàn canh taân Phuïng vuï sau Coâng ñoàng Trento, Ñöùc Pioâ V ñaõ loaïi boû haàu heát loaïi ca khuùc naøy vaø chæ coøn giöõ laïi 4 ca khuùc heát söùc giaù trò, ñoù laø Victimae Paschali laudes cho leã Phuïc Sinh; Veni Sancte Spiritus cho leã Hieän xuoáng; Lauda Sion cho leã Mình Thaùnh; Dies irae tröôùc haùt vaøo Chuùa nhaät I muøa Voïng, sau theâm vaøo 6 trieät nöõa vaø daønh cho leã caàu hoån. Töø naêm 1727 thaáy theâm ca khuùc Stabat Mater cho leã kính baûy söï thöông khoù Ñöùc Meïï 72. Ngaøy nay, chæ buoäc haùt hai ca khuùc cuûa leã Phuïc Sinh vaø leã Hieän xuoáng, coøn caùc leã khaùc ñöôïc ñeå cho tuøy yù (QCSL 40). v. baøi giaûng47Baøi giaûng, thaønh phaàn kieän toaøn cuûa Phuïng vuïQCSL soá 41 khaúng ñònh: Baøi dieãn giaûng laø thaønh phaàn cuûa Phuïng vuï vaø raát ñöôïc khuyeán khích (x. PV 52), vì caàn thieát ñeå nuoâi döôõng ñôøi soáng Kitoâ höõu. Thaät vaäy, lôøi Kinh Thaùnh ñöôïc coâng boá trong thaùnh leã laø lôøi soáng ñoäng, hieän taïi vaø coù lieân heä tôùi cuoäc soáng haèng ngaøy cuûa chuùng ta. Tính caùch hieän taïi ñoù chuùng ta khoù nhaän ra, vì thöïc söï chuùng ta ñöôïc nghe nhöõng baûn vaên ñaõ coù töø maáy ngaøn naêm nay. Hôn theá, noäi dung cuûa lôøi Chuùa thöôøng höôùng veà nhöõng thöïc taïi treân trôøi, khaùc vôùi nhöõng gì chuùng ta nhìn thaáy vaø ñuïng chaïm phaûi trong cuoäc soáng haèng ngaøy. Bôûi vaäy, caàn phaûi ñöôïc giaûi thích vaø aùp duïng vaøo thöïc teá do nhöõng ngöôøi ñöôïc uûy thaùc ñeå laøm coâng vieäc naøy. Theo truyeàn thoáng töø xa xöa, nôi caùc Giaùo Hoäi Ñoâng, Taây, vieäc giaûng laø vieäc cuûa vò chuû toïa, töùc Giaùm muïc hay linh muïc. Ñoâi khi caùc phoù teá cuõng ñöôïc leân tieáng trong coäng ñoaøn ñeå giaûi thích lôøi Chuùa (QCSL 42). Vì baøi giaûng laø thaønh phaàn kieän toaøn cuûa Phuïng vuï Lôøi Chuùa, neân QCSL soá 42 buoäc: Phaûi giaûng vaø khoâng ñöôïc boû, tröø khi coù lyù do quan troïng, vaøo caùc ngaøy Chuùa nhaät vaø leã buoäc trong moïi thaùnh leã cöû haønh coù ñoâng giaùo daân tham döï; coøn caùc ngaøy khaùc cuõng neân giaûng, nhaát laø caùc ngaøy trong tuaàn muøa Voïng, muøa Chay vaø muøa Phuïc Sinh, vaø trong caùc leã khaùc cuõng nhö caùc dòp coù khaù ñoâng giaùo daân tuï hoïp ôû nhaø thôø. 48Noäi dung baøi giaûngÑeå giaûi thích Lôøi Chuùa cuõng nhö nhöõng nghi thöùc phuïng vuï ta coù theå duøng tôùi nhöõng lôøi höôùng daãn (monitiones) vaø baøi giaûng. Hai baøi naøy khoâng nhöõng khaùc nhau ôû choã vaén vaø daøi, nhöng coøn coù nhöõng khaùc bieät saâu xa hôn nöõa. Lôøi höôùng daãn thöôøng ñi tröôùc baøi ñoïc, coøn baøi giaûng thì ñi sau. Lôøi höôùng daãn chæ coù muïc ñích giuùp hieåu yù nghóa baûn vaên saép ñoïc, vaø hieåu ñòa vò cuûa baûn vaên trong cuoäc cöû haønh, coøn baøi giaûng thì döïa vaøo baûn vaên ñeå aùp duïng vaøo cuoäc soáng. Baøi giaûng phaûi dieãn giaûi moät khía caïnh naøo cuûa caùc baøi ñoïc Kinh Thaùnh, hoaëc moät baûn vaên khaùc thuoäc phaàn chung hoaëc phaàn rieâng cuûa thaùnh leã ngaøy ñoù, ñoàng thôøi löu yù tôùi maàu nhieäm ñöôïc kính nhôù, hay nhu caàu rieâng bieät cuûa thính giaû (QCSL 41; x. IOE 54). Saùch caùc baøi ñoïc cung caáp cho ta nhieàu baûn vaên khaùc nhau ñeå coù theå döïa vaøo ñoù maø dieãn giaûng. Tuy nhieân, khoâng caàn phaûi noùi heát taát caû hoaëc giaûi nghóa taát caû, cuõng ñöøng tìm caùch toång hôïp caû ba baøi ñoïc, khi chuùng thöïc söï khoâng lieân keát vôùi nhau. Thöôøng thì baøi Tin Möøng vaø baøi Cöïu Öôùc coù lieân heä vôùi nhau, coøn baøi ñoïc hai raát nhieàu khi khoâng coù lieân heä gì roõ raøng vôùi hai baøi vöøa noùi. Vì theá, ñöøng quaù töôûng töôïng ñeå goø eùp cho chuùng aên khôùp vôùi nhau. Caùc baøi saùch thaùnh coù theå gôïi leân nhieàu ñeà taøi, moãi baøi giaûng chæ neân noùi veà moät ñeà taøi, neân daønh nhöõng ñeà taøi khaùc cho nhöõng laàn khaùc. 49Tính chaát muïc vuï cuûa baøi giaûngBaøi giaûng maø chuùng ta ñang noùi tôùi, tieáng Hy Laïp goïi laø Homilia vaø coù nghóa laø baøi noùi chuyeän thaân maät. Thaân maät khoâng coù nghóa laø ñoái thoaïi, cuõng khoâng phaûi laø noùi nhöõng chuyeän taàm phaøo hoaëc thôøi söï. Giaûng laø vieäc cuûa chuû teá vôùi tö caùch laø chuû teá. Vì theá, khoâng caàn phaûi laø baøi dieãn vaên huøng hoàn. Thaân maät laø tính chaát cuûa nhöõng ngöôøi trong gia ñình. Linh muïc noùi chuyeän vôùi giaùo daân caùch thaân maät, vì ngaøi phaûi töï coi mình nhö ngöôøi ñöùng ñaàu coäng ñoaøn. Nhöng coäng ñoaøn cuûa ngaøi ñaây laø moät gia ñình, vì theá ngaøi phaûi laø moät ngöôøi cha thöïc sö. Vaø khi giaûng, ngaøi phaûi laáy tö caùch cuûa ngöôøi cha ñeå giaûi thích, khuyeân daïy con caùi, höôùng daãn chuùng ñi theo ñöôøng loái cuûa Chuùa, ñem lôøi Chuùa aùp duïng vaøo cuoäc soáng. Ngaøi phaûi hieåu taâm lyù, hoaøn caûnh vaø nhu caàu cuûa coäng ñoaøn ñang nghe ngaøi, ñeå coù theå cung caáp cho hoï nhöõng baùnh aên thích hôïp, vöøa ngon mieäng laïi vöøa boå ích. Baøi giaûng cuûa ngaøi phaûi döïa vaøo Lôøi Chuùa, phaûi laøm saùng toû Lôøi Chuùa, nhöng cuõng phaûi ñi vaøo cuoäc ñôøi vaø laø cuoâïc ñôøi cuï theå cuûa nhöõng ngöôøi ñang nghe ngaøi. Phaûi lieân keát caû hai laïi vôùi nhau: duøng beân naøy maø giaûi thích vaø theâm sinh löïc cho beân kia. Chöøng naøo maø ngöôøi giaûng ñaõ thaám nhuaàn saâu xa Lôøi Chuùa baèng vieäc hoïc hoûi, suy gaãm, caàu nguyeän vaø ñaõ chia seû thöïc söï vôùi nhöõng lo aâu cuûa giaùo daân vì loøng baùc aùi muïc vuï, thì chính baøi giaûng seõ laø Lôøi Chuùa, tuy khoâng ñuùng haún nhö khi coâng boá Lôøi Chuùa, nhöng cuõng ñuùng phaàn naøo, vì thöïc söï phaùt xuaát töø Lôøi Chuùa. Baøi giaûng phaûi hoøa nhaäp vôùi dieãn tieán cuûa phuïng vuï Lôøi Chuùa, neáu khoâng noù seõ chæ laø moät chuù thích coù tính giaùo khoa, hoaëc moät baøi giaûi nghóa cuûa giaùo sö. Baøi giaûng phaûi nhaèm bieán ñoåi daân Chuùa thaønh moät daân thaùnh, ñöôïc söûa soaïn chu ñaùo hôn ñeå daâng leã taï ôn, vaø daâng chính mình vôùi hieán teá ñoù. Baøi giaûng phaûi hôn laø moät baøi daïy hoïc ôû choã söûa soaïn vaø khuyeán khích ngöôøi ta daán thaân thöïc thi baùc aùi maø bí tích Thaùnh Theå ñoøi hoûi. Vì baøi giaûng laø phaàn kieän toaøn cuûa Phuïng vuï Lôøi Chuùa, laø baøi giaûi thích vaø aùp duïng Lôøi Chuùa vaøo ñôøi soáng cuï theå haèng ngaøy, neân giaùo daân caàn phaûi nghe vaø nghe caùch chaêm chuù ñeå coù theå soáng Lôøi Chuùa. Khinh thöôøng khoâng nghe giaûng laø khinh thöôøng Lôøi Chuùa vaø laøm cho phaàn phuïng vuï Lôøi Chuùa trôû neân khieám khuyeát, baát toøan, ñoàng thôøi vieäc daâng leã cuõng maát ñi nhöõng hieäu quaû quí giaù. vi. Tuyeân xöng ñöùc tin50Qui luaät hieän haønhKinh tin kính cuõng goïi laø lôøi tuyeân xöng ñöùc tin trong khi cöû haønh thaùnh leã, nhaèøm laøm cho giaùo daân chaáp nhaän vaø ñaùp laïi Lôøi Chuùa, maø hoï ñaõ nghe trong baøi ñoïc vaø baøi giaûng; ñoàng thôøi nhaéc cho hoï nhôù laïi luaät ñöùc tin tröôùc khi baét ñaàu cöû haønh phaàn phuïng vuï Thaùnh Theå (QCSL 43) Kinh tin kính phaûi do linh muïc ñoïc chung vôùi giaùo daân vaøo caùc ngaøy Chuùa nhaät vaø leã troïng; cuõng coù theå ñoïc trong nhöõng leã ñaëc bieät khaù troïng theå. Neáu haùt, thì thöôøng moïi ngöôøi cuøng haùt, hoaëc haùt luaân phieân (QCSL 44) 51Lòch söû vaø yù nghóa kinh tin kính 73Kinh Tin kính ñaõ khoâng ñöôïc soaïn thaûo ñeå ñoïc trong thaùnh leã. Tröôùc heát, trong nhöõng vaên kieän cuûa Coâng ñoàng Chalcedonia, noù ñöôïc coi nhö laø baûn tuyeân xöng ñöùc tin cuûa 150 Nghò Phuï hoïp taïi Constantinopoli. Sau ñoù, noù ñuôïc coi nhö baûn toùm löôïc ñöùc tin ñaõ ñöôïc coâng boá taïi hai Coâng ñoàng Nicea (325) vaø Constantinopoli (381). Tuy nhieân, ñaây khoâng phaûi laø baûn vaên do hai Coâng ñoàng treân soaïn thaûo, maø laø baûn tuyeân xöng ñöùc tin coâng giaùo, döôùùi nhöõng hình thöùc khaùc nhau, ñaõ ñöôïc phoå bieán roäng raõi nhôø söï chuaån nhaän cuûa Coâng ñoàng Chalcedonia, taïi nhieàu giaùo phaän thöoäc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông. Coù leõ noù ñaõ ñöôïc soaïn thaûo töø theá kyû IV, nhö coøn thaáy trong buùt tích cuûa thaùnh Epiphane, hay tröôùc ñoù, trong taøi lieäu cuûa thaùnh Cyriloâ thaønh Gieârusalem. Vì theá coù theå coi noù nhö laø baûn tuyeân xöng ñöùc tin khi laõnh nhaän bí tích röûa toäi cuûa Giaùo Hoäi Gieârusalem coå xöa. Tuy nhieân, qua doøng thôøi gian, ñaëc bieät, ñeå baûo toaøn ñöùc tin truyeàn thoáng, noù ñaõ ñöôïc theâm vaøo nhöõng chöõ hay nhöõng caâu haàu laøm cho ñöùc tin aáy ñöôïc xaùc ñònh vaø roõ raøng hôn 74. Ñoái töôïng ñöùc tin ñöôïc phaân laøm ba phaàn roõ reät: Thieân Chuùa taïo döïng, Kitoâ Ñöùc Chuùa, vaø nhöõng thieän haûo cuûa aân suûng. Moãi phaàn ñöôïc gaén lieàn vôùi moät Ngoâi Thieân Chuùa. Vaø vì laø lôøi tuyeân xöng ñöùc tin tröôùc khi laõnh nhaän bí tích röûa toäi, töùc lôøi tuyeân xöng cuûa moããi caù nhaân, neân chuû töø ñöôïc ñeå ôû ngoâi thöù nhaát soá ít: Toâi. Taïi Ñoâng Phöông, kinh tin kính naøy ñaõ ñöôïc ñoïc trong moïïi thaùnh leã ngay töø theá kyû VI. Tuy nhieân, ngöôøi ta ñoïc noù khoâng phaûi lieàn sau baøi Tin Möøng, maø sau lôøi nguyeän tín höõu, tröôùc hoaëc sau nghi thöùc hoân bình an. Bôûi vaäy, hình nhö khoâng phaûi ñeå keát thuùc phaàn phuïng vuï Lôøi Chuùa cho baèng môû ñaàu phaàn hieán teá. Thoâng thöôøng, taát caû coäng ñoaøn cuøng ñoïc, vaø khoâng bao giôø haùt. Ngoaøi ra, ñeå dieãn taû nieàm tin taäp theå, haàu heát caùc Giaùo Hoäi Ñoâng phöông duøng ngoâi thöù nhaát soá nhieàu : Chuùng toâi tin kính. Taïi Taây Ban Nha kinh tin kính cuõng ñöôïc ñöa vaøo thaùnh leã töø cuoái theá kyû VI, vaø ñöôïc ñoïc tröôùc kinh Laïy Cha, vôùi muïc ñích, nhôø ñöùc tin, taâm hoàn ñöôïc thanh taåy ñeå xöùng ñaùng röôùc Chuùa 75. Töø Taây Ban Nha noù ñaõ ñöôïc truyeàn sang AÙi nhó Lan, roài Anh Quoác. Taïi Phaùp, ngöôøi ta thaáy noù xuaát hieän vaøo khoaûng theá kyû VIII. Coøn taïi Roma, noù chæ ñöôïc ñöa vaøo thaùnh leã töø naêm 1014 qua söï can thieäp cuûa vua Henri II, vaø chæ ñoïc trong caùc leã Chuùa nhaät vaø nhöõng leã maø kinh tin kính coù gôïi leân (quorum in symbolo fit mentio) 76. Theo luaät hieän haønh, kinh tin kính ñoïc trong thaùnh leã nhaèm cho giaùo daân chaáp nhaän vaø ñaùp laïi Lôøi Chuùa... ñoàng thôøi nhôù laïi luaät ñöùc tin tröôùc khi baét ñaàu cöû haønh phaàn phuïng vuï Thaùnh Theå. Nhieàu nhaø phuïng vuï theâm vaøo yù nghóa töôûng nieäm bí tích röûa toäi, vì ñaây cuõng chính laø baûn tuyeân xöng ñöùc tin ta ñaõ ñoïc khi laõnh nhaän bí tích röûa toäi, vaø nhôø bí tích naøy, ta ñöôïc tham döï vaøo chöùc tö teá cuûa Chuùa Kitoâ vaø ñöôïc quyeàn daâng leã leân Thieân Chuùa 77. Ñaây laø lôøi tuyeân xöng ñöùc tin, vì theá, thoâng thöôøng neân ñoïc, theo taäp tuïc cuûa Ñoâng Phöông. Neáu haùt, thì cuõng chæ neân duøng nhöõng ñieäu bình ca, hay aâm ñieäu ñôn sô. Ñaõ coù thôøi ngöôøi ta bieán noù thaønh nhöõng khuùc haùt phöùc taïp theo nhöõng hình thöùc trình dieãn khoâng maáy thích hôïp vôùi tinh thaàn phuïng vu 78. vii. lôøi nguyeän tín höõu 79Hieán cheá veà Phuïng vuï cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ quyeát ñònh laáy laïi Lôøi nguyeän phoå quaùt hay Lôøi nguyeän tín höõu ôû trong thaùnh leã, ít laø caùc ngaøy Chuùa nhaät vaø leã buoäc (x. PV 5). Ñeå thi haønh nghieâm chænh quyeát ñònh naøy, Boä Nghi leã, vôùi söï coäng taùc cuûa Hoäi ñoàng thöïc thi Hieán cheá veà Phuïng vuï, ngaøy 26.09.1964 ñaõ ra huaán thò Inter oecumenici (IOE 56), vaø naêm 1966 ñaõ xuaát baûn cuoán caùc lôøi nguyeän tín höõu maãu döôùi töïa ñeà laø De oratione communi seu fidelium 80. Ngaøy nay, lôøi nguyeän tín höõu ñaõ ñöôïc chính thöùc ghi vaøo nghi thöùc thaùnh leã cuûa saùch leã Roma coâng boá ngaøy 3. 04. 1969. 52Teân goïia. Lôøi nguyeän chung Teân goïi laâu ñôøi nhaát cuûa hình thöùc caàu nguyeän naøy laø Lôøi nguyeän chung (prieøre commune). Vì thöïc noù laø lôøi nguyeän öu tuù nhaát cuûa toøan theå coäng ñoaøn, noùi leân tính chaát tham döï cao ñoä cuûa coäng ñoaøn vaøo vieäc cöû haønh Lôøi Chuùa, nhö röôùc leã laø tham döï troïn haûo nhaát vaøo vieäc cöû haønh Thaùnh Theå. Noù cuõng laø lôøi nguyeän chung, vì noù lieân keát moïi Giaùo Hoäi ñang taûn maùc caùc nôi vaøo moät kinh nguyeän chung, vaø lo laéng cho nhu caàu chung cuûa nhöõng ngöôøi coù maët cuõng nhö vaéng maët treân toaøn theá giôùi. Tuy nhieân teân goïi naøy coù moät ñieàu baát tieän laø taát caû moïi cöû haønh phuïng vuï, theo nghóa naøo ñoù, ñeàu laø lôøi nguyeän chung (x. PV 14). b. Lôøi nguyeän tín höõu Teân goïi ñöôïc truyeàn thoáng öa chuoäng nhaát laø Lôøi nguyeän tín höõu. Teân goïi naøy gôïi laïi söï kieän lòch söû: Tröôùc ñaây, nhöõng ngöôøi chöa röûa toäi chæ ñöôïc tham döï phaàn ñaàu cuûa thaùnh leã, goïi laø phaàn tieàn leã hay leã döï toøng. Khi ñoïc baøi Tin Möøng vaø giaûng xong, nhöõng ngöôøi döï toøng ñöôïc môøi ra ra, vaø chæ nhöõng ngöôøi ñaõ röûa toäi môùi ñöôïc ôû laïi ñeå tham döï phaàn phuïng vuï Thaùnh Theå. Khi caùc döï toøng vöøa ra veà, toaøn theå coäng ñoaøn ñöùng leân caàu nguyeän. Vì theá kinh naøy ñöôïc meänh danh laø lôøi nguyeän tín höõu, nghóa laø, chæ nhöõng ngöôøi ñaõ trôû thaønh tín höõu môùi coù quyeàn tham döï. Ngaøy nay, teân goïi naøy muoán noùi raèng, ñaây laø kinh chung cuûa moïi tín höõu, baát keå laø giaùo daân hay giaùo só. Tuy nhieân, chuùng ta khoâng neân laàm tö caùch giaùo daân vôùi tín höõu. Theo Giaùo luaät hieän nay (GL 207§1), caùc tín höõu ñöôïc phaân ra hai thaønh phaàn chính: giaùo só vaø giaùo daân. Bôûi vaäy, neáu goïi laø lôøi nguyeän giaùo daân thì ñaõ loaïi giaùo só ra ngoaøi, trong khi theo baûn chaát noù laø kinh nguyeän chung cuûa caû giaùo só laãn giaùo daân. c. Lôøi nguyeän chuyeån caàu Caùc gia ñình phuïng vuï Ñoâng Phöông thöôøng goïi kinh nguyeän naøy laø lôøi nguyeän chuyeån caàu (prieøre d'intercession). Theo noäi dung thì ñuùng, nhöng noù coù theå loän vôùi nhöõng lôøi chuyeån caàu trong kinh Taï ôn vaø ôû nhöõng choã khaùc. d. Kinh caàu Ngöôøi ta cuõng goïi lôøi nguyeän naøy laø Kinh caàu (prieøre litanique), vì noù coù hình thöùc cuûa moät kinh caàu: Moät ngöôøi xöôùng leân yù nguyeän, vaø coäng ñoaøn ñaùùøp laïi baèng moät lôøi keâu caàu vaén taét, nhö : caàu cho chuùng con; xin Chuùa nhaäm lôøi chuùng con; xin Chuùa thöông xoùt chuùng con. e. Lôøi nguyeän phoå quaùt QCSL goïi kinh nguyeän naøy laø lôøi nguyeän phoå quaùt (prieøre universelle). Teân goïi naøy muoán noùi leân baûn chaát cuûa noù: Kinh nguyeän cuûa moïi ngöôøi vaø caàu cho moïi ngöôøi. 53Maáy neùt lòch söûKhi töôøng thuaät veà cöûû haønh phuïng vuï ngaøy Chuùa Nhaät taïi Roma vaøo khoaûng naêm 150, thaùnh Giustinoâ vieát: Taát caû chuùng toâi cuøng ñöùng daäy vaø ñoïc nhöõng lôøi nguyeän 81. Theo caùc nhaø phuïng vuï thì ñaây laø lôøi nguyeän daønh rieâng cho caùc tín höõu, nghóa laø nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, sau khi nhöõng ngöôøi döï toøng ñaõ ñöôïc môøi ra veà. Vì theá ngaøy laõnh nhaän bí tích röûa toäi, ngöôøi taân toøng ñöôïc tham döï vaøo kinh nguyeän naøy laàn ñaàu. Kinh nguyeän naøy ñöôïc phoå bieán khaép Ñoâng Phöông vaø coøn ñöôïc duy trì tôùi ngaøy nay, vaø noù thöôøng laø chuoãi nhöõng yù nguyeän do phoù teá xöôùng leân vaø daân chuùng tham döï baèng nhöõng lôøi keâu caàu vaén, nhö Xin Chuùa thöông xoùt chuùng con, Xin Chuùa nhaäm lôøi chuùng con. Vò chuû toïa chæ ñoïc lôøi môû ñaàu vaø lôøi nguyeän keát thuùc 82. Taïi Taây phöông, ngoaøi buùt tích cuûa thaùnh Giustinoâ maø chuùng ta vöøa trích daãn, coøn thaáy ôû nhieàu choã khaùc trong caùc taùc phaåm cuûa thaùnh Augustinoâ. Trong nhieàu baøi giaûng, thaùnh nhaân hay keát thuùc baèng caùch keâu môøi moïi ngöôøi höôùng veà Chuùa: Conversi ad Dominum, tæ duï: Höôùng veà Chuùa, chuùng ta caàu xin cho chuùng ta vaø cho toaøn theå daân Ngöôøi ñang hieän dieän trong nhaø cuûa Ngöôøi ñaây; Xin Ngöôøi ñoaùi thöông gìn giöõ vaø beânh ñôõ daân Ngöôøi, nhôø Ñöùc Kitoâ...83. Trong Phuïng vuï Roma, lôøi nguyeän troïng theå ngaøy Thöù Saùu tuaàn thaùnh laø daáu veát roõ raøng cuûa hình thöùc kinh nguyeän naøy. Noù ñaõ ñöôïc thöïc haønh trong suoáùt 5 theá kyû ñaàu, nhö cha A. Nocent ñaõ quaû quyeát. Theo ngaøi, töø thôøi thaùnh Giustinoâ tôùi trieàu ñaïi cuûa Ñöùc Feâlixeâ III (483-492), caáu truùc cuûa phaàn phuïng vuï lôøi Chuùa laø: Baøi ñoïc saùch thaùnh, thaùnh vònh ñaùp ca, baøi giaûng, lôøi nguyeän tín höõu 84. Naêm 492, Ñöùc Gieâlaxioâ leân ngoâi Giaùo Hoaøng, ngaøi ñaõ soaïn ra moät kinh vaø truyeàn ñoïc trong caû Giaùo Hoäi, theo hình thöùc kinh caàu raát thònh haønh taïi Ñoâng Phöông. Coù leõ kinh naøy ñaõ thay theá Nhöõng lôøi nguyeän troïng theå trong Giaùo Hoäi Roma 85. Nhöng chæ moät theá kyû sau, kinh naøy cuõng bieán luoân, vaø phaûi chôø tôùi Coâng ñoàng Vaticanoâ II, noù môùi ñöôïc chính thöùc phuïc hoài.
a. Nhu caàu vaø caùc thaønh phaàn cuûa Giaùo Hoäi phoå quaùt. Nhö söï hieäp nhaát caùc Kitoâ höõu, ôn goïi linh muïc, tu só; coâng vieäc truyeàn giaùo vaø caùc xöù truyeàn giaùo; Ñöùc Giaùo Hoaøng, caùc Giaùm muïc, linh muïc, tu só, caùc ngöôøi döï toøng v.v. b. Caùc vò laõnh ñaïo Quoác gia vaø nhöõng coâng vieäc chung Nhö neàn coâng lyù vaø hoøa bình, nhöõng vaán ñeà xaõ hoäi, caùc vò laõnh ñaïo, giôùi coâng nhaân, noâng daân, nhöõng ngöôøi soáng taïi thoân queâ, nhöõng ngöôøi khoâng coù nhaø ôû v.v. c. Nhöõng ngöôøi ñang ñau khoå hay gaëp khoù khaên. Nhö caùc beänh nhaân, nhöõng ngöôøi thaát nghieäp, nhöõng ngöôøi muø chöõ v.v. Cuõng neân nhôù laø ngoaøi ñau khoå theå xaùc coøn coù nhöõng noãi khoå cuûa taâm hoàn, tæ duï nhöõng ngöôøi ñang bò khuûng hoaûng veà luaân lyù, nhöõng ngöôøi maát ñöùc tin, maát hy voïng. d. Coäng ñoaøn phuïng vuï vaø coäng ñoaøn dòa phöông Ñôøi soáng coäng ñoaøn phaûi ñöôïc ñem vaøo lôøi kinh, vì theá neân caàu cho caùc thanh nieân nam nöõ saép keát hoân, nhöõng em ñang doïn mình xöng toäi, röôùc leã laàn ñaàu hay laõnh nhaän bí tích Theâm söùc, nhöõng ngöôøi môùi qua ñôøi v.v. Dó nhieân cuõng phaûi caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi ñang hieän hieän trong coäng ñoaøn phuïng vuï. 56Vai troø cuûa caùc tín höõuVai troø cuûa caùc tín höõu trong lôøi nguyeän naøy ñöôïc chæ ñònh roõ raøng trong vaên kieän ñeà ngaøy 13. 01. 1965 cuûa Hoäi ñoàng thöïc thi Hieán cheá veà Phuïng vuï nhö sau : Goïi laø lôøi nguyeän chung hay lôøi nguyeän tín höõu vì noù laø kinh nguyeän hay lôøi chuyeån caàu cuûa coäng ñoaøn tín höõu, vôùi tö caùch laø tín höõu, daâng leân Thieân Chuùa, sau lôøi môøi goïi cuûa thöøa taùc vieân coù thaåm quyeàn. Trong khi caàu nguyeän, Giaùo Hoäi ñang tuï hoïp... xuaát hieän nhö vò traïng sö, ñöôïc trao cho traùch vuï chuyeåån caàu cho nhaân loaïi. Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa thöïc haønh caùch öu vieät chöùc tö teá vuông giaû cuûa mình ñaëc bieät trong vieäc laõnh nhaän caùc bí tích, nhöng cuõng baèng lôøi khaån nguyeän naøy. Theo baûn chaát, noù laø lôøi nguyeän cuûa rieâng caùc tín huõu chöù khoâng phaûi cuûa caùc döï toøng 87. Bôûi vaäy, trong kinh nguyeän naøy, coù theå noùi caùc tín höõu khoâng chæ tham döï vaøo phuïng vuï, nhöng ñang cöû haønh phuïng vuï. Kinh nguyeän naøy ñöôïc meänh danh laø lôøi nguyeän tín höõu, vì noù thuoäc veà caùc tín höõu. Nhöõng ngöôøi döï toøng chöa ñöôïc cöû haønh, vì chöa ñöôïc tham döï vaøo chöùc tö teá vöông giaû cuûa Chuùa Kitoâ. Trong khi caàu nguyeän vôùi kinh nguyeän naøy, coäng ñoaøøn khoâng caàu nguyeän moät mình, nhöng caàu nguyeän vôùi Chuùa Kitoâ vaø nhaân danh Chuùa Kitoâ. Hieåu nhö vaäy chuùng ta môùi nhaän ra taàm quan troïng cuûa lôøi nguyeän tín höõu. Ñaây laø moät trong nhöõng luùc quan troïng cuûa vieäc thi haønh chöùc vuï tö teá cuûa Daân Thieân Chuùa. Chôù chi ngöôøi ta löu yù tôùi tính chaát ñaëc bieät cuûa lôøi nguyeän naøy vaø toân troïng ñòa vò cuûa caùc tín höõu trong vieäc soaïn thaûo cuõng nhö luùc cöû haønh. Khoâng neân bieán noù thaønh kinh nguyeän cuûa giaùo só baèng caùch ñöa ra moät chuoãi nhöõng yù nguyeän khoâng aên nhaèm gì vôùi coäng ñoaøn ñòa phöông, hay trong caùch cöû haønh, khieán giaùo daân khoâng coù nhieäm vuï gì khaùc ngoaøi vieäc chaáp nhaän nhöõng yù nguyeän ñöôïc neâu leân baèng nhöõng caâu ñaùp hoaøn toaøn hình thöùc vaø maùy moùc. Traùi laïi, chính trong kinh nguyeän naøy, tö caùch tín höõu cuûa nhöõng ngöôøi cöû haønh phaûi ñöïôïc noåi baät leân nhö theå laø chính luùc cöû haønh, luùc maø nhöõng yù nguyeän ñöôïc daâng leân Chuùa... taát caû ñöôïc hieäp thoâng vôùi nhau trong moät kinh nguyeän, moät lôøi khaån caàu, vôùi tö caùch laø tín höõu, laø ngöôûi coù ñöùc tin. Nhö vaäy, coù theå traùnh ñöôïc hai thaùi cöïc cuøng loá bòch nhö nhau: Hoaëc gaây caûm töôûøng laø ñaây chæ laø kinh nguyeän cuûa giaùo só hay ngöôïc laïi laø giaùo só khoâng coù phaän vuï gì trong kinh nguyeän naøy 88.
Nhieäm vuï ñaàu tieân laø vieäc söûa soaïn xa. Nhieàu laàn, chuùng ta ñaõ khaúng ñònh : lôøi nguyeän tín tín höõu laø choùp ñænh, laø ñieåm keát thuùc cuûa phaàn phuïng vuï Lôøi Chuùa. Vì theá, khoâng theå soaïn thaûo lôøi nguyeän naøy tröôùc khi ñoïc kyõ vaø thaám nhieãm nhöõng baøi ñoïc kinh thaùnh laøm gôïi leân chuû ñeà ngaøy Chuùa nhaät hay ngaøy leã saép cöû haønh. Ñaøng khaùc, noäi dung lôøi nguyeän khoâng phaûi laø moät chuoãi nhöõng yù nguyeän tröøu töôïng, naëng phaàn lyù thuyeát, khoâng lieân quan gì tôùi cuoäc soáng cuï theå hoâm nay cuûa Giaùo Hoäi, cuûa theá giôùi, cuûa coäng ñoaøn ñòa phöông, hay cuûa nhöõng con ngöôøi ñang caàn ñöôïc chuùng ta löu taâm caàu nguyeän cho. Laøm sao coù theå ñöa ra nhöõng yù nguyeän hieän thöïc, hôïp thôøi vaø soáng ñoäng neáu ta khoâng môû maét nhìn vaø ñeå tai nghe nhöõng gì ñang dieãn ra treân theá giôùi, trong coäng ñoàng Quoác gia hay giaùo phaän vaø giaùo xöù cuûa chuùng ta. Vaäy vieäc söûa soaïn cuûa caùc chuû chaên phaûi döïa treân hai thöïc taïi: Tieáp caän vôùi Lôøi Chuùa vaø Tieáp caän vôùi nhöõng con ngöôøi, nhöõng bieán coá hieän thöïc cuûa cuoäc soáng, cuûa coäng ñoaøn . Ñoâi khi caàn giao tieáp vôùi nhöõng ngöôøi giaùo daân ñeå bieát nhöõng nhu caàu vaø nhöõng öôùc voïng cuûa hoï. Nhö vaäy, khi nghe nhöõng yù nguyeän, hoï seõ deã daøng tieáp nhaän nhö laø yù nguyeän rieâng cuûa mình. Khi ñaõ thaám nhieãm söù ñieäp phuïng vuï cuûa ngaøy leã vaø bieát ñöôïc nhöõng bieán coá cuûa cuoäc soáng, ta ñaõ tìm ñöôïc nöûa hay hai phaàn ba chaát lieäu cho baøi giaûng vaø lôøi nguyeän tín höõu. Giôø ñaây chæ caàn saép xeáp laïi ñeå moïi söï, töø caùc baøi ñoïc, caùc baøi ca xen keõ ñeán baøi giaûng vaø lôøi nguyeän, ñeàu aên khôùp vôùi nhau trong moät toaøn theå duy nhaát. Trong vieäc soaïn thaûo, ta neân nhôù raèng ñaây laø lôøi nguyeän cuûa toaøn theå coäng ñoaøn, vì theá phaûi trình baøy nhöõng yù nguyeän sao cho vaén goïn, töï nhieân, qua nhöõng kieåu noùi töï phaùt. Quaû thöïc, yù nguyeän caøng vaén goïn, roõ raøng, dieãn taû moät yù duy nhaát, noù caøng ñaït ñöôïc hieäu quaû cao 89. Tuy nhieân, neân löu yù: töï phaùt khoâng coù nghóa laø öùng khaåu. Ngöôïc laïi, caùc yù nguyeän phaûi ñöôïc soaïn tröôùc caùch kyõ caøng. Cuõng khoâng neân ñöa ra quaù nhieàu yù ngyeän. Quaû thöïc, hình thöùc kinh caàu seõ mau taïo neân tính maùy moùc trong caâu ñaùp, vaø veà laâu veà daøi, seõ daãn tôùi choã khoâng chuù yù. Vieäc ñoïc ñi ñoïc laïi moät caâu ñaùp nhieàu laàn, cuõng nhö vieäc laëp laïi töø Chuùa nhaät naøy qua Chuùa nhaät khaùc coù theå seõ gaây toån haïi cho phaåm chaát cuûa lôøi nguyeän. Vì theá, thieát töôûng raát caàn phaûi thay ñoåi, neáu muoán cho kinh nguyeän naøy khoâng nhöõng giöõ ñöôïc giaù trò rieâng nhö moät haønh ñoäng phuïng vuï, maø coøn giöõ ñöôïc tính phong phuù cuûa noù trong vieäc giaùo duïc ñöùc tin 90. Cuõng caàn nhôù, yù nguyeän laø nhöõng lôøi nhaéc nhuû gôïi yù ñeå coäng ñoaøn caàu nguyeän chöù khoâng phaûi laø lôøi nguyeän daâng leân Chuùa. Thöøa taùc vieân neâu yù nguyeän chöù khoâng caàu nguyeän thay coäng ñoaøn, traùi laïi, phaûi ñeå moãi ngöôøi trong coäng ñoaøn tröïc tieáp caàu ngyeän trong thinh laëng vaø baèng nhöõng caâu ñaùp. Chæ chuû teá môùi laø ngöôøi keát thuùc lôøi nguyeän vaø daâng leân Chuùa lôøi khaån caàu nhaân danh coäng ñoaøn vaø thay cho coäng ñoaøn. Vì theá phaûi soaïn nhöõng yù nguyeän theo kieåu trình baøy cho coäng ñoaøn chöù khoâng theo kieåu thaân thöa tröïc tieáp vôùi Chuùa 91. 58Vieäc cöû haønhCuõng nhö nhöõng haønh ñoäng phuïng vuï khaùc, vieäc cöû haønh giöõ moät vai troø quan troïng trong lôøi nguyeän tín höõu. Vì laø lôøi nguyeän cuûa toaøn theå coäng ñoaøn, noù caàn coù söï hoaø hôïp giöõa caùc thaønh phaàn cuûa coäng ñoaøn ñaõ ñöôïc tuï hoïp 92. Hieäu quaû vaø nhaát laø söùc giaùo duïc cuûa lôøi nguyeän naøy tuøy thuoäc vaøo vieäc cöû haønh cuûa caùc thöøa taùc vieân. Coù theå noùi, duø söûa soaïn chu ñaùo tôùi ñaâu, duø soaïn thaûo coâng phu bieát maáy, nhöng neáu cöû haønh khoâng thích ñaùng, seõ khoâng ñaït ñöôïc keát quaû mong muoán. Theo QCSL soá 47, caùc thöøa taùc vieân cöû haønh lôøi nguyeän naøy laø: chuû teá, ngöôøi neâu yù nguyeän vaø coäng ñoaøn. a. Chuû teá Vai troø cuûa chuû teá laø ñieàu khieån, môû ñaàu vaø keát thuùc lôøi nguyeän. Lôøi môû ñaàu raát quan troïng xeùt veà maët phuïng vuï cuõng nhö muïc vuï. Ñaây laø lôøi noùi vôùi daân chuùng chöù khoâng phaûi thaân thöa vôùi Chuùa. Muïc ñích cuûa noù laø khuyeán duï coäng ñoaøn caàu nguyeän. Caàn phaûi vaén goïn vaø hôïp vôùi muøa phuïng vuï, vôùi ñeà taøi ngaøy leã hay cuoäc ñôøi cuûa vò thaùnh möøng kính 93. Lôøi nguyeän keát thuùc thöôøng keâu caàu Chuùa thöông nghe nhöõng lôøi khaån caàu maø coäng ñoaøn vöøa daâng leân. Bôûi vaäy, khoâng neân naïi vaøo baát cöù lyù do naøo ñeå laëp laïi lôøi nguyeän nhaäp leã cuûa ngaøy. Tuy nhieân, moät ñoâi khi, nhaát laø trong nhöõng leã ngoaïi lòch, coù theå nhaéc laïi yù nguyeän chính trong lôøi nguyeän keát thuùc 94. b. Thöøa taùc vieân neâu yù ngyueän Trong leã ñaïi trieàu vaø leã troïng, thöøa taùc vieân thoâng thöôøng laø thaày phoù teá. Trong nhöõng tröôøng hôïp khaùc, ngöôøi neâu yù nguyeän coù theå laø ngöôøi daãn leã hoaëc ca tröôûng, hoaëc moät ngöôøi naøo khaùc thích hôïp (x. QCSL 47; IOE 56). Vì lôøi nguyeän tín höõu laø lôøi nguyeän cuûa caû coäng ñoaøn vaø moät trong nhöõng ñaëc tính caên baûn cuûa noù laø söï töï phaùt, vì theá, thieát töôûng, ít laø trong nhöõng dòp ñaëc bieät, neân phaân phoái caùc yù nguyeän cho nhieàu ngöôøi, ñaïi dieän cho nhöõng taàng lôùp khaùc nhau trong coäng ñoaøn ñeå ñoïc. Tuy nhieân, baát cö ù ai ñöôïc choïn laøm thöøa taùc vieân neâu yù nguyeän cuõng phaûi laø nhöõng ngöôøi coù gioïng ñoïc deã nghe, coù tö theá ñöùng ñaén vaø ñieäu boä thích hôïp. Caàn phaûi ñoïc chaäm raûi, deõ daøng, theo moät nhòp ñieäu töï nhieân. Coù leõ neân ñeå caâu Chuùng ta haõy caàu nguyeän hoaëc Chuùng ta cuøng caàu nguyeän vaøo cuoái ñeå moïi ngöôøi deã nhaän ra vaø ñaùp laïi caùch nhòp nhaøng. c. Coäng ñoaøn Phaàn quan troïng hôn caû cuûa lôøi nguyeän tín höõu laø söï tham gia caàu nguyeän cuûa coäng ñoaøn. Ñaây phaûi laø söï tham döï thöïc söï vaø tích cöïc. Vieäc naøy ñoøi moïi ngöôøi phaûi laëp laïi caâu ñaùp sau khi thöøa taùc vieân neâu leân yù nguyeän 95. Caàn löu yù laø caû coäng ñoaøn phaûi laëp laïi caâu ñaùp, chöù khoâng theå trao vieäc ñoù cho ca ñoaøn.
Каталог: Document -> files -> GiaoLy Document -> Sè: 90/2003/Q§-ub Document -> Chương 1 Các khái niệm căn bản về mạng và giao thức mạng Mạng máy tính Document -> BÀi học kinh nghiệM & giới thiệu mô HÌnh giám sát Cộng đồng TỪ CÁc dự Án vid 2009 & vaci 2011 Document -> Qcvn 01 -124: 2013/bnnptnt Document -> TIẾp cận c-d-i-o đỂ NÂng cao chất lưỢng đÀo tạO GiaoLy -> NHỮng chữ viết tắT GiaoLy -> P. Traàn ñình Töù phuïng vuï nhaäp moân GiaoLy -> HỌc hỏi tông thư rosarium virginis mariae (kinh mân côi kính đỨc trinh nữ maria) CỦA ĐỨc thánh cha gioan phaolô II tải về 0.93 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|