R= 2.488/20.195 = 0.123ha

• 
  Tính toán chi phí của dự án đền bù:
  

Chi phí cho dự án sơ cấp sẽ bao gồm chi phí mua và trồng san hô khoảng USD18,000/ha (qui đổi theo sức mua tương đương PPP (Huệ, 2005) với 1USD= 5,535 VND thì sẽ là 99.630.000VND/ha) với diện tích 0.6375ha và các chi phí quản lý hàng năm là 10% so với chi phí ban đầu).

Chi phí để tiến hành khôi phục cho 0.123 ha hệ san hô mới trong thời gian hệ sinh thái của dự án sơ cấp bắt đầu mang lại giá trị.

Các chi phí được thể hiện trong bảng sau:

Bảng 29. Chi phí toàn bộ dự án khôi phục san hô mềm

• 
  Tính toán lượng mất đi do bị dầu tràn tác động (L):
  

Bảng 30. Các thông số về khu vực bị tác động.

Để tính toán phần mất đi L này về giá trị hiện tại, chúng ta phải chiết khấu L theo từng năm. Phần mất đi L được tính toán là: 14.683 dịch vụ-hecta-năm. Cách thức tính toán được thể hiện như bảng sau:

Như vậy tổng dịch vụ-hecta-năm bị mất đi của cỏ biển sau khi chiết khấu theo năm là.

• 
  Tính toán lượng đạt được từ dự án khôi phục nơi cư trú (G):
  

Bảng 32. Các thông số của dự án đền bù

Bảng 33. Bảng tính toán lượng dịch vụ gia tăng trên một hecta của dự án đền bù

• 
  Xác định diện tích cỏ biển cần phải khôi phục:
  

t=0, thời gian sự cố xảy ra

t=C, thời điểm ban đầu chiết khấu (khi nhân tố chiết khấu =1)

t=B, thời điểm khu vực bị tác động được khôi phục như mức ban đầu

t=N, thời điểm hệ sinh thái ở khu vực bị tổn thương đạt đến mức tối đa

t=I, thời điểm dự án đền bù bắt đầu cung cấp dịch vụ sinh thái

t=M, thời điểm dự án đền bù đạt được mức sinh trưởng cao nhất

t=L, thời điểm dự án đền bù ngừng cung cấp các dịch vụ sinh thái.

Ngoài ra còn có những biến khác trong phân tích này:

V_j, giá trị trên một hecta-năm của dịch vụ sinh thái ở khu vực bị tổn thương (khi chưa bị tác động)

V_p, giá trị trên một hecta-năm của dịch vụ sinh thái ở khu vực thay thế

x^j_t, mức dịch vụ/hecta của dịch vụ sinh thái ở khu vực bị tổn thương vào cuối năm t

b^j, mức ban đầu của dịch vụ/hecta tại khu vực bị tổn thương (khi chưa bị tác động)

x^p_t, mức dịch vụ/hecta tại khu vực của dự án đền bù vào cuối năm t

b^p, mức ban đầu của dịch vụ/hecta của dự án đền bù

r, tỷ lệ chiết khấu của cả thời kỳ

J, diện tích khu vực bị tổn thương

P, diện tích khu vực của dự án đền bù

Chọn một chỉ số x có thể đại diện cho một dịch vụ đơn lẻ của hệ sinh thái hoặc chọn một chỉ số có thể đại diện trung bình cho nhiều dịch vụ của hệ sinh thái. Trong số những chỉ số được chọn đó thì x^j_t được gọi là mức dịch vụ trên hecta được cung cấp bởi khu vực bị tổn thương vào cuối năm t và b^j là mức dịch vụ ban đầu của khu vực bị tổn thương đó. Do vậy, (b^j-x^j_t) là phần dịch vụ bị mất đi vào cuối năm t. Tương tự, x^p_t được gọi là mức dịch vụ mà khu vực thay thế cung cấp vào cuối năm t và b^p là mức dịch vụ ban đầu mà khu vực thay thế cung cấp. Do đó, (b^p-x^p_t) là phần dịch vụ gia tăng tại khu vực thay thế. (b^j-x^j_t)/b^j đại diện cho phần trăm mức suy giảm dịch vụ /hecta so với mức ban đầu tại khu vực bị tổn thương và (b^p-x^p_t)/b^p đại diện cho phần trăm gia tăng dịch vụ/hecta của khu vực thay thế so với mức ban đầu của khu vực bị tổn thương.

Công thức cân bằng tổng giá trị của dịch vụ bị mất đi tại khu vực bị tổn thương được chiết khấu về hiện tại với tổng giá trị của dịch vụ tăng lên ở khu vực thay thế được chiết khấu về hiện tại được trình bày như sau:

với giả sử rằng giá trị trên một đơn vị của các dịch vụ ở khu vực thay thế V_p bằng với giá trị trên một đơn vị của các dịch vụ ở khu vực bị tổn thương V_j, do đó tỷ số V_j/V_p =1.

Tỷ số V_j/V_p lớn hơn 1 nếu giá trị trên một đơn vị của dịch vụ tại nơi bị tổn thương lớn hơn giá trị trên một đơn vị của dịch vụ tại nơi được thay thế. Do đó, sẽ cần nhiều hơn diện tích ở khu vực thay thế để có thể đảm bảo mức cân bằng giữa phần mất đi và bù vào do tác động của sự cố tràn dầu với hệ san hô.

Do đó, để xác định được diện tích cỏ biển cần phải khôi phục trong dự án đền bù (Compensatory project), cần lấy tổng dịch vụ-hecta-qua các năm đã được chiết khấu (L) chia cho tổng dịch vụ-hecta-các năm/ha và có được kết quả là 0.474 ha. Cách tính toán được thể hiện như trong bảng sau:

Bảng 34. Xác định diện tích cỏ biển cần khôi phục bù lại phần mất đi L

• 
  Diện tích bị tác động= 380 ha
  

• 
  Dịch vụ-hecta-năm/ha đạt được đã chiết khấu về giá trị hiện tại=30.989dịch vụ-hecta-năm/ha
  
• 
  Gọi R = diện tích cỏ biển cần phải khôi phục để bù lại phần mất đi L (ha)
  
• 
  Cân bằng dịch vụ sinh thái bị mất đi với dịch vụ đạt được trong dự án đền bù, ta có 14.683dịch vụ-hecta-năm= 30.989dịch vụ-hecta-năm/ha*R ha.
  
• 
  Do đó, diện tích cỏ biển cần phải khôi phục ở dự án đền bù là
  

• 
  Tính toán chi phí của dự án đền bù:
  

Chi phí cho dự án sơ cấp sẽ bao gồm chi phí mua và trồng cỏ biển khoảng 250.000 USD/ha (qui đổi theo sức mua tương đương PPP (Huệ, 2005) với 1USD= 5,535 VND thì sẽ là 1.303.750.000VND/ha) với diện tích 60ha cỏ biển bị chết (IMER, 12/2007) và các chi phí quản lý hàng năm là 10% so với chi phí ban đầu).

Chi phí để tiến hành khôi phục cho 0.474 ha hệ cỏ biển mới trong thời gian hệ sinh thái của dự án sơ cấp bắt đầu mang lại giá trị.

Các chi phí được thể hiện trong bảng sau:

Bảng 35. Chi phí toàn bộ dự án phục hồi cỏ biển

Bảng 36. Tổng thiệt hại của sự cố tràn dầu lên san hô cứng, san hô mềm & cỏ biển

Thiệt hại đối với giá trị phi sử dụng chính là giá trị bị mất đi do suy giảm tính đa dạng sinh học của hệ sinh thái. Khoản tiền để khôi phục lại sự đa dạng sinh học của khu vực, đồng thời khắc phục và đề phòng những sự cố tương tự xảy ra chính là khoản thiệt hại đối với giá trị phi sử dụng khu vực chịu tác động của dầu tràn.

Trong nghiên cứu này, phương pháp CVM được tiến hành theo các bước như sau:

a. Thu thập thông tin qua bảng hỏi.

Phần đánh giá trị phi sử dụng trong bảng hỏi được bắt đầu bằng đoạn mô tả những giá trị phi sử dụng của hệ sinh thái của khu vực Cù Lao Chàm và Cửa Đại đang chịu những tác động của vụ tràn dầu tháng 1/2007. Điều tra viên sẽ đọc cho người dân những thông tin sau:

“Theo các nhà khoa học, Cù lao Chàm có 135 loài san hô, trong đó có 6 loài lần đầu tiên ghi nhận ở vùng biển Việt Nam. Cù lao Chàm cũng có 947 loài sinh vật sống trên các vùng nước quanh đảo, trong đó có 178 loài sinh vật biển, hơn 50 loại cá, 56 loài thân mềm như ốc, ngọc trai, nhiều loại nằm trong sách đỏ của Việt Nam.

Sau đó, một tình huống giả định được đưa ra là địa phương sẽ xây dựng một Quỹ bảo tồn trong đó huy động sự tham gia đóng góp về tài chính của người dân nhằm phục hồi lại sự đa dạng sinh học của khu vực sau sự cố dầu tràn, khắc phục và đề phòng những sự cố tương tự xảy ra. Khoản tài chính này sẽ được sử dụng hoàn toàn với mục đích bảo tồn và phục hồi lại toàn bộ hiện trạng giá trị đa dạng sinh học tại khu vực Cửa Đại/Cù Lao Chàm như trước khi xảy ra sự cố.

Bằng cách hỏi người dân sẵn lòng đóng góp tiền ở mức nào sẽ cho phép tìm ra tổng WTP để bảo tồn đa dạng sinh học. Đây chính là giá trị mất đi do suy giảm đa dạng sinh học hay chính là thiệt hại đối với các giá trị phi sử dụng.

Phần thứ ba trong bảng hỏi liên quan đến phần giá trị phi sử dụng là thông tin về cá nhân người được hỏi, bao gồm tuổi, giới tính, trình độ học vấn, nghề nghiệp, nhân khẩu, thu nhập. (Trường hợp này các thông tin về người được hỏi nằm trong phần đầu bảng hỏi). Đây đều là những yếu tố ảnh hưởng đến WTP của người được hỏi. Chúng sẽ được đưa vào hàm hồi quy, bằng phần mềm SPSS để phân tích tác động của các yếu tố đến WTP của người dân.

b. Quy trình tính toán và phân tích:

Tất cả thông tin thu thập được đều được nhập vào một worksheet của Excel. Các quy trình tính toán sẽ được thực hiện bằng công cụ Excel và SPSS.

• 
  Tính tổng WTP:
  

x

Trong đó:

N: Tổng số hộ của mẫu. N = 3000 (hộ).

: Mức sẵn lòng chi trả trung bình của mẫu.

= WTP_i x p_i

WTP_i: Mức sẵn lòng đóng góp i (bid_i);

p_i : Xác suất lựa chọn mức giá i.

Bảng hỏi đã sử dụng payment card và đưa ra một chuỗi các giá trị (bid) để người được hỏi lựa chọn. Các giá trị này được xác định dựa trên cơ sở thực hiện kiểm tra thử (pretest) trước khi có điều tra chính thức.

Trong phương pháp CVM, khi người được hỏi không sẵn lòng chi trả cho dịch vụ hàng hóa thì không phải tất cả mọi trường hợp WTP của họ đều bằng 0. Tùy vào lý do người được hỏi đưa ra thì WTP được xử lý khác nhau:

• 
  Nếu người được hỏi trả lời lý do không đóng góp là: “Tôi không có tiền để đóng góp” hoặc “Tôi không quan tâm đến giá trị đa dạng sinh học” thì trường hợp này WTP = 0 (Zero bid)
  
• 
  Nếu câu trả lời là: “Việc phục hồi cảnh quan là việc của nhà nước” hoặc “Tôi không tin rằng tiền đóng góp được sử dụng để phục hồi môi trường” hoặc “Sự cố tràn dầu không ảnh hưởng gì đến cuộc sống của gia đình tôi”, thì phải loại những đối tượng này ra khỏi mô hình tính toán. (Protest bids).
  

• 
  Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến WTP:
  

Trong đó:

a₀: hệ số chặn

a₁, a₂, a₃, a₄, a₅, a₆ : hệ số hồi quy.

Sử dụng SPSS cho 6 dãy dữ liệu: WTP (biến phụ thuộc), A, G, E, I, O, D (biến độc lập). Mức ý nghĩa chọn là 90%. Kết quả thu được như sau:

b Dependent Variable: san long chi tra

Các nhân tố ảnh hưởng đến WTP được biểu diễn trong hàm sau:

+ (-58,3)A + 467,8D + 0,002I

Dựa vào bảng kết quả, ta đưa ra một số nhận xét như sau:

• 
  P- value của F - Statistic = 0.000 < mức ý nghĩa, vì vậy hàm trên là hoàn toàn phù hợp.
  
• 
  R² = 0,49 tức là các biến độc lập giải thích được khoảng 49% sự biến động của biến phụ thuộc (WTP).
  
• 
  P – value của các nhân tố I (thu nhập theo tháng), G (giới tính), E (trình độ học vấn) và D (nhân khẩu) đều nhỏ hơn mức ý nghĩa. Do vậy, các yếu tố này được xem là ảnh hưởng có nghĩa đến WTP của người được hỏi. Đặc biệt, P – value của I bằng 0.000 nhỏ hơn rất nhiều so với mức ý nghĩa chứng tỏ thu nhập ảnh hưởng rất lớn đến WTP.
  
• 
  P – value của tuổi (A), nghề nghiệp (O) lớn hơn mức ý nghĩa. Điều này kết luận là tuổi và nghề nghiệp của người được hỏi ảnh hưởng không có ý nghĩa đến WTP của họ.
  
• 
  Hệ số chặn bằng 16506.4 chứng tỏ: nếu A, E, I, D, O đều bằng 0 thì WTP vẫn giữ ở mức là 16.506 đồng. Điều này cho thấy hẳn là có một số những nhân tố khác cũng chi phối WTP (theo chiều thuận) làm cho nó cao hơn mức bình thường, ví dụ như thái độ của người đó với môi trường, sở thích, công việc…
  
• 
  Hệ số của nhân khẩu và thu nhập cùng dấu với WTP nên hai nhân tố này có ảnh hưởng thuận chiều lên WTP. Nếu nhân khẩu trong gia đình tăng hoặc thu nhập hộ gia đình tăng thì WTP cũng tăng và ngược lại.
  
• 
  Dấu hệ số của giới tính ngược chiều với dấu của WTP, (do trong tính toán code nam = 0, nữ = 1), điều này cho thấy, nam giới có mức sẵn lòng chi trả cao hơn nữ giới. Và trung bình một nam giới trả cao hơn nữ giới 188,3 đồng.
  
• 
  a₂ = 1948,37 được giải thích là khi trình độ học vấn tăng lên một bậc (ví dụ như từ Trung học cơ sở lên Trung học phổ thông/Trung học chuyên nghiệp) thì WTP tăng lên 1948,37 đồng.
  
• 
  a₅ = 467,8 nghĩa là khi hộ gia đình nhiều hơn một người thì mức sẵn lòng chi trả của họ tăng lên 467,8 đồng.
  
• 
  a₆ = 0.002 cho thấy thu nhập tăng thêm 1đồng/tháng thì WTP tăng 0.002 đồng, có nghĩa là để WTP tăng thêm khoảng 1000 đồng thì thu nhập của người đó phải tăng thêm 500.000 đồng/tháng.
  

Như vậy, thiệt hại đối giá trị phi sử dụng khu vực Cù Lao Chàm, Cửa Đại là:

Bảng 38: Tổng hợp thiệt hại kinh tế về tài nguyên, môi trường các hệ sinh thái biển do ô nhiễm dầu tại khu vực Cù Lao Chàm, Cửa Đại.

- Chi phí để vớt/dọn dầu:

- Thiệt hại cho ngư dân về lưới và dụng cụ đánh cá: 100.745.000 đồng

Tổng thiệt hại kinh tế do sự cố tràn dầu: