Chương 2 CÁc lĩnh vực bảo hộ SỞ HỮu trí tuệ
tải về 1.27 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- Các giới hạn đối với bảo hộ quyền tác giả
- Lãnh thổ
- Việc sử dụng được phép
- Các hạn chế khác
- Ăn cắp và vi phạm bản quyền tác giả
Sở hữu quyền tác giả2.220 Chủ sở hữu quyền tác giả đối với một tác phẩm ít nhất là vào giây phút đầu tiên thường chính là người đã sáng tạo ra tác phẩm - nghĩa là tác giả của tác phẩm. 2.221 Nguyên tắc này có thể có những ngoại lệ. Các ngoại lệ do luật pháp từng quốc gia quy định. Ví dụ có luật pháp quốc gia quy định rằng nếu một tác phẩm do một tác giả được thuê để sáng tạo tác phẩm đó, thì người thuê, sử dụng lao động là chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm, chứ không phải là tác giả. 2.222 Tuy nhiên cần phải lưu ý rằng “các quyền nhân thân” luôn thuộc về tác giả của tác phẩm, bất kể ai là chủ sở hữu quyền tác giả. 2.223 Tại nhiều quốc gia, quyền tác giả (trừ quyền nhân thân) có thể được chuyển nhượng. Điều này có nghĩa là chủ sở hữu quyền tác giả chuyển nhượng quyền tác giả cho một cá nhân hay tổ chức khác, những người này khi đó có thể trở thành chủ sở hữu quyền tác giả. 2.224 Tại một số quốc gia khác, việc chuyển nhượng quyền tác giả bị coi là bất hợp pháp. Tuy nhiên, thực tế có một hình thức gần giống với việc chuyển nhượng đó là hình thức cấp li-xăng. Cấp li-xăng có nghĩa là chủ sở hữu quyền tác giả vẫn là chủ sở hữu nhưng cho phép người khác sử dụng toàn bộ hay một phần quyền với các điều kiện giới hạn nhất định. Khi việc cho phép hay cấp li-xăng như vậy kéo dài hết thời hạn bảo hộ quyền tác giả và việc cho phép hay cấp li-xăng là đối với tất cả các quyền (tất nhiên là trừ các quyền nhân thân) được luật bản quyền bảo hộ, người được cấp li-xăng, đối với các bên thứ ba và vì một mục đích thực tế, có cùng địa vị pháp lý như chủ sở hữu quyền tác giả.
2.225 Thời hạn bảo hộ quyền tác giả không kéo dài vô hạn. Luật pháp quy định một khoảng thời gian, một thời hạn nhất định trong đó quyền của người sở hữu bản quyền có hiệu lực. 2.226 Khoảng thời gian hay thời hạn của bản quyền bắt đầu từ lúc sáng tạo ra tác phẩm. Thời hạn đó kéo dài cho đến một thời điểm nhất định thuộc giai đoạn sau khi tác giả qua đời. Mục đích của quy định pháp luật này là nhằm cho phép những người thừa kế của tác giả được hưởng những lợi ích kinh tế sau khi tác giả qua đời. Điều này cũng bảo vệ cho đầu tư đã thực hiện trong việc xuất bản và phổ biến tác phẩm. 2.227 Tại các quốc gia là thành viên Công ước Berne và nhiều quốc gia khác, thời hạn bảo hộ quyền tác giả do luật pháp quốc gia quy định là suốt cuộc đời tác giả và thêm không ít hơn 50 năm sau khi tác giả qua đời. Trong những năm gần đây, hiện đang có một xu hướng mới là kéo dài thời gian bảo hộ. Lãnh thổ2.228 Giới hạn hay ngoại lệ thứ hai là giới hạn về mặt địa lý. Chủ sở hữu quyền tác giả đối với một tác phẩm được luật pháp của quốc gia bảo hộ chống lại những hành vi bị luật bản quyền quốc gia ngăn cấm thực hiện tại quốc gia đó. Để chống lại những hành vi tương tự thực hiện tại quốc gia khác, chủ sở hữu phải căn cứ vào luật pháp của nước đó. Nếu cả hai nước đều là thành viên của một trong những công ước quốc tế về bản quyền thì những vấn đề nảy sinh từ sự giới hạn về mặt lãnh thổ sẽ được giải quyết dễ dàng. Việc sử dụng được phép2.229 Một số hành vi nhất định thường bị luật bản quyền ngăn cấm, trong một số trường hợp do luật pháp quy định cụ thể, có thể được thực hiện mà không cần phải có sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả. Có thể lấy một số ví dụ minh họa cho những ngoại lệ này như “sử dụng chính đáng” (fair use). Những ví dụ này gồm có việc nhân bản một tác phẩm vì mục đích sử dụng cá nhân của người nhân bản, một ví dụ khác đó là trích dẫn từ một tác phẩm được bảo hộ, miễn sao nguồn để trích dẫn phải được dẫn chiếu bao gồm tên của tác giả và phạm vi trích dẫn phù hợp với thông lệ. Các tác phẩm phi vật chất 2.230 Tại một số nước, các tác phẩm không được bảo hộ nếu như tác phẩm không được định hình dưới một hình thức vật chất nào đó. Tại một số nước, các văn bản pháp luật, các quyết định của toà án và các cơ quan hành chính không được luật bản quyền bảo hộ. Cần lưu ý rằng tại một số quốc gia khác các văn bản của chính phủ không bị loại trừ khỏi đối tượng bảo hộ; chính phủ là chủ sở hữu quyền tác giả đối với các tác phẩm đó và thực hành những quyền này một cách phù hợp với lợi ích công cộng. Các hạn chế khác2.231 Ngoài những ngoại lệ dựa trên nguyên tắc “sử dụng chính đáng” còn có một số ngoại lệ khác được quy định trong luật pháp các quốc gia và Công ước Berne. Ví dụ khi việc phát sóng một tác phẩm đã được cho phép, luật pháp nhiều quốc gia cho phép tổ chức phát sóng được tạm thời ghi lưu tác phẩm cho mục đích phát sóng, ngay cả khi việc ghi lưu này không được cho phép một cách rõ ràng. Luật pháp của một số nước cho phép phát sóng các tác phẩm được bảo hộ mà không cần phải được sự cho phép, miễn là phải trả phí thù lao cho chủ sở hữu quyền tác giả. Hệ thống này, theo đó quyền hưởng thù lao có thể thay thế cho độc quyền cho phép một hành vi đặc biệt được gọi là hệ thống “li-xăng bắt buộc”. Những li-xăng này được gọi là “bắt buộc” vì nó là kết quả của việc thi hành luật pháp chứ không bắt nguồn từ việc thực thi độc quyền của chủ sở hữu quyền tác giả. Ăn cắp và vi phạm bản quyền tác giả2.232 Quyền của một chủ sở hữu quyền tác giả bị xâm phạm khi những người khác thực hiện một trong những hành vi cần phải có sự đồng ý của chủ sở hữu tác phẩm mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu. Việc sao chép tác phẩm vì mục đích thương mại và giao dịch kinh doanh không có sự cho phép được gọi là “ăn cắp bản quyền”. Tác động của nạn ăn cắp bản quyền 2.233 Một phần cơ bản của việc ăn cắp bản quyền là hành vi trái phép được tiến hành vì lợi nhuận kinh doanh. Yếu tố lợi ích thương mại này cho phép suy đoán rằng ăn cắp bản quyền thường được tiến hành một cách có tổ chức, bởi hành vi này không chỉ là việc sao chép trái phép một tác phẩm liên quan mà còn là việc bán hoặc phân phối một tác phẩm được sao chép bất hợp pháp, đòi hỏi phải có mạng lưới phân phối có tổ chức hay mạng lưới giao dịch với người mua tiềm năng. Đối với người tiêu dùng, có thể thường chỉ được thấy mắt xích cuối cùng của mạng lưới phân phối như vậy qua hình thức một cửa hàng bán lẻ các sản phẩm ăn cắp bản quyền. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, đặc biệt khi đặt vấn đề về phương thức xử lý một cách có hiệu quả nạn ăn cắp bản quyền, luôn phải nghĩ rằng đằng sau một cửa hàng như thế có một công ty bất hợp pháp được tổ chức một cách có hệ thống nhằm sao chép trái phép tác phẩm được luật bản quyền bảo hộ và phân phối tác phẩm tới công chúng thông qua các kênh bán lẻ như vậy. 2.234 Trong khi nạn ăn cắp bản quyền không phải là một hiện tượng mới xuất hiện, nhưng hiện có hai chiều hướng phát triển khiến cho nạn ăn cắp bản quyền đã lên tới mức đáng báo động và đe dọa nền móng của hệ thống bản quyền. 2.235 Thứ nhất là do tiến bộ của các phương tiện truyền tải tác phẩm trí tuệ. Phương tiện in ấn đã được bổ sung thêm không ngừng bằng các phương tiện ghi âm và thu hình dưới hình thức các bản ghi như đĩa, băng cassette, phim và chương trình video. Tương tự như vậy, việc thương mại hoá máy tính một cách rộng rãi đã bổ sung thêm phương tiện ghi, lưu trữ và truyền tải thông tin. Gần đây nhất, sự phát triển của kỹ thuật số đã có tác động to lớn tới việc sáng tạo, phổ biến và sử dụng tác phẩm. 2.236 Đáp lại những phát triển này, hệ thống bản quyền đã không ngừng mở rộng phạm vi đối tượng mà các tác giả các tác phẩm trí tuệ được bảo hộ quyền. Tuy nhiên, những tiến bộ này cũng đã làm tăng thêm cơ hội ăn cắp bản quyền gây cản trở cho việc thực hiện quyền kiểm soát của tác giả đối với việc phổ biến và sử dụng tác phẩm trong công chúng. 2.237 Đồng thời với những tiến bộ đối với các phương tiện truyền tải tác phẩm trí tuệ là những tiến bộ đáng kể đối với các phương tiện sao chép băng đĩa những sản phẩm vật chất thể hiện những tác phẩm này. Những phát triển mới nhất trong số đó là:
2.238 Một hệ quả của những tiến bộ này là sự khác biệt về giá cả giữa một bên là việc sản xuất băng đĩa gốc của tác giả với đối tác kinh doanh của anh ta và bên kia là việc sao chép các băng đĩa gốc đó do những người khác thực hiện. Trong trường hợp một bộ phim, một nhà sản xuất, bằng sự đầu tư của chính mình và cùng các đối tác của họ, phải trả thù lao cho người viết kịch bản và bất kỳ tác giả văn học nào liên quan, nhà soạn nhạc, diễn viên, người phân cảnh, chịu chi phí thuê địa điểm, phương tiện và việc sử dụng những thiết bị ghi âm ghi hình phức tạp. Tuy nhiên, khi bản ghi về một bộ phim được thực hiện, đặc biệt nếu là băng video, thì các bản ghi khác có thể sao chép rất dễ dàng với chi phí vô cùng thấp. Vì vậy, những tiến bộ trong công nghệ ghi âm đã tạo ra các phương tiện mà nhờ đó những người “ăn cướp quyền tác giả” có thể dễ dàng sản xuất các phiên bản của tác phẩm gốc một cách bất hợp pháp. Bởi lẽ bên ăn cắp bản quyền không phải đầu tư vào việc sản xuất tác phẩm gốc nên cũng không cần phải thu hồi chi phí đầu tư vào việc làm bản gốc do đó các bản sao ăn cắp bản quyền thường được bán với giá thấp. Điều này đã suy giảm cơ hội khả năng của tác giả, người biểu diễn, các nhà phân phối và đầu tư trong việc thu lại sự đền bù thỏa đáng về mặt tinh thần và vật chất đối với tác phẩm và sự đầu tư của họ. Ảnh hưởng của nạn ăn cắp bản quyền đối với người tiêu dùng, tác giả và những người bảo trợ của họ, các cơ quan chính phủ 2.239 Trong khi người tiêu dùng chỉ nhìn thấy lợi ích trước mắt trong việc có được các sản phẩm vi phạm bản quyền rẻ tiền, thì chất lượng của các tác phẩm sao chép do ăn cắp bản quyền thường thấp hơn nhiều. Việc ăn cắp bản quyền cũng có thể làm tổn hại tới người tiêu dùng về lâu dài do việc ăn cắp bản quyền nên không trả thù lao cho tác giả và người biểu diễn cũng như đã cướp đoạt phần lợi nhuận của nhà xuất bản và người sản xuất. Việc chuyển sai địa chỉ lợi ích kinh tế của các tác giả và đối tác kinh doanh của họ vào túi những người ăn cắp bản quyền tác giả cũng đồng thời làm mất đi sự khuyến khích, kích thích độ đầu tư vào thời gian, công sức, kinh nghiệm - kiến thức hiểu biết và các nguồn lực để sáng tạo các tác phẩm mới. 2.240 Vì nạn ăn cắp bản quyền là một hoạt động ngầm, nên lợi nhuận thu được từ hoạt động trên không phải chịu thuế. Hậu quả bất lợi từ việc thất thu thuế của chính phủ có thể dẫn tới việc giảm mức tài trợ của chính phủ cho nghệ thuật, mà mức tài trợ này được xác định qua việc xem xét mức đóng góp vào ngân sách chính phủ từ các khoản thuế thu được từ việc phân phối, bán, kinh doanh các tác phẩm được luật bản quyền bảo hộ. 2.241 Do đó nạn ăn cắp bản quyền gây ra những tác động có hại đến từng yếu tố tạo nên hệ thống bản quyền. Hậu quả là nạn ăn cắp bản quyền đe doạ làm vô hiệu, phủ nhận tiến trình phát triển bản sắc văn hoá dân tộc mà hệ thống bản quyền hướng tới. Каталог: images -> 2007 2007 -> Hồ sơ ngành hàng rau quả 2007 -> Căn cứ Pháp lệnh Cán bộ, công chức ngày 26 tháng 02 năm 1998 2007 -> Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn Trung tâm Tư vấn Chính sách Nông nghiệp 2007 -> QuyếT ĐỊnh số 46/2007/QĐ-bnn, ngày 28 tháng 5 năm 2007 Ban hành Quy định về việc xác định rừng trồng, rừng khoanh nuôi thành rừng 2007 -> Trung tâm phát triển nông thôN 2007 -> Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn Trung tâm Tư vấn Chính sách Nông nghiệp 2007 -> §å hép rau qu¶ Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng vitamin c (axit ascobic) tcvn 4715 89 2007 -> Tiªu chuÈn ViÖt nam §å hép rau qu¶ Ph¬ng ph¸p thö tcvn 4712-89 2007 -> Iso 9000: 2000 Thuật ngữ và định nghĩa hệ thống quản lý chất lượng Thuật ngữ liên quan đến chất lượng tải về 1.27 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|