1. C¸c c«ng thøc dïng ®Ó íc tÝnh
C¸c d¹ng n¨ng lîng cña thøc ¨n ch¨n nu«i bao gåm n¨ng lîng th« (GE: Gross energy), n¨ng lîng tiªu ho¸ (DE: Digestible energy), n¨ng lîng trao ®æi (ME: Metabolisable energy), n¨ng lîng thuÇn (NE: Net energy). C¸c d¹ng n¨ng lîng sau ®©y ®· ®îc sö dông ®Ó biÓu thÞ gi¸ trÞ n¨ng lîng cña thøc ¨n:
Thøc ¨n cña gia cÇm: N¨ng lîng trao ®æi (ME)
Thøc ¨n cña lîn: N¨ng lîng tiªu ho¸ (DE)
vµ n¨ng lîng trao ®æi (ME)
Thøc ¨n cña tr©u bß, dª cõu: N¨ng lîng tiªu ho¸ (DE)
N¨ng lîng trao ®æi (ME)
vµ n¨ng lîng thuÇn (NE)
C¸c gi¸ trÞ n¨ng lîng ghi trong cuèn s¸ch nµy tÝnh to¸n nh sau:
1.1. Thøc ¨n cho gia cÇm
Nh÷ng gi¸ trÞ n¨ng lîng cña thøc ¨n trong cuèn s¸ch nµy lµ n¨ng lîng trao ®æi ®· hiÖu chØnh theo víi lîng N tÝch luü trong c¬ thÓ gia cÇm ( viÕt t¾t MEc). C«ng thøc tÝnh cña HILL vµ ANDERSON (1958):
MEc = ME - Ng tÝch luü trong c¬ thÓ x 8,22 Kcal/g
§Ó x¸c ®Þnh ME (n¨ng lîng trao ®æi cha hiÖu chØnh) dïng c«ng thøc cña NEHRING (1973):
ME(kcal/kg) = 4,26 X1 + 9,5 X2 +4,23 X3 +4,23 X4
X1-X4 lÇn lît lµ Protein tiªu ho¸, chÊt bÐo tiªu ho¸, x¬ tiªu ho¸ vµ chÊt chiÕt kh«ng Ni-t¬ tiªu ho¸ tÝnh b»ng g/kg thøc ¨n.
§Ó t×m lîng ni-t¬ cña thøc ¨n tÝch luü trong c¬ thÓ gµ dïng sè liÖu (theo BLUM-1988):
Gµ trëng thµnh: N tÝch luü = 0
Gµ m¸i ®Î vµ gµ sinh trëng cuèi kú: N tÝch luü = 30% N thøc ¨n
Gµ sinh trëng ®Çu kú: N tÝch luü = 40% N thøc ¨n
§Ó thuËn tiÖn, con sè 35% ®· ®îc chän ®Ó tÝnh to¸n cho tÊt c¶ c¸c lo¹i thøc ¨n gia cÇm trong cuèn s¸ch nµy.
1.2. Thøc ¨n cho lîn
Dïng c¸c c«ng thøc håi quy sau ®Ó tÝnh DE vµ ME (Theo Bo Gohl,1992):
DE (Kcal/kg) = 5,78X1 + 9,42X2 + 4,40 X3 + 4,07X4
ME (Kcal/kg) = 5,01X1 + 8,93X2 +3,44 X3 + 4,08X4
X1-X4 lÇn lît lµ protein tiªu ho¸, chÊt bÐo tiªu ho¸, x¬ tiªu ho¸ vµ chÊt chiÕt kh«ng Ni- t¬ tiªu ho¸ tÝnh b»ng g/kg thøc ¨n.
1.3. Thøc ¨n cho gia sóc nhai l¹i
DE (Kcal/kg) CK = 0,04409 TDN (1)
TDN lµ tæng c¸c chÊt dinh dìng tiªu ho¸ (total digestible nutrients) tÝnh b»ng % trong chÊt kh« (CK) cña thøc ¨n. (Xem c¸ch x¸c ®Þnh díi ®©y)
ME (Mcal/kg CK) = 0,82 DE (2)
DE (Mcal/kg CK) ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc (1).
NE cña thøc ¨n loµi nhai l¹i ®îc x¸c ®Þnh theo n¨ng lîng thuÇn cho duy tr× (NEm), n¨ng lîng thuÇn cho t¨ng träng (NEg), n¨ng lîng thuÇn cho tiÕt s÷a (NEl).
NEm (Mcal/kg CK) = 1,37 ME - 0.138 ME2 + 0,0105 ME3-1,12 (3)
NEg (Mcal/kg CK) = 1,42 ME - 0.174 ME2 + 0,0122 ME3-1,65 (4)
NEl (Mcal/kg CK) = 0,623DE - 0,36 (5) hoÆc
NEl (Mcal/kg CK) = 0,0245 TDN- 0,12 (6)
C«ng thøc (1) cña CRAMPTON (1957), c«ng thøc (2) cña ARC.1965 vµ NRC. 1976, c«ng thøc (3) vµ (4) cña GARRETT-1980, c«ng thøc (5), (6) cña MOE vµ TYRRELL (1976).
§Ó x¸c ®Þnh TDN cña thøc ¨n loµi nhai l¹i cã thÓ dïng 1 trong 2 c«ng thøc sau:
(1) Ph¬ng ph¸p thø 1: TDN = X1 + 2,25X2+ X3 +X4
X1 - X4 lÇn lît lµ Protein th« tiªu ho¸, chÊt bÐo tiªu ho¸, x¬ th« tiªu ho¸ vµ chÊt chiÕt kh«ng Ni-t¬ tiªu ho¸ tÝnh b»ng % hay g/kg thøc ¨n. Nh vËy TDN ®îc tÝnh b»ng % hay g/kg thøc ¨n.
ChÊt bÐo tiªu ho¸ cña thøc ¨n nhiÒu dÇu, kh« dÇu, thøc ¨n ®éng vËt ph¶i nh©n víi 2,41, cña h¹t ngò cèc, h¹t ®Ëu vµ phô phÈm cña c¸c lo¹i h¹t nµy nh©n víi 2,12; cßn cá kh«, r¬m, thøc ¨n xanh, ñ xanh, cñ qu¶ nh©n víi 1,19 (theo Bo Golh, 1982)
(2) Ph¬ng ph¸p thø 2: TDN tÝnh theo Wardeh,1981. Xem b¶ng 1
Nhãm 1. Thøc ¨n th« vµ kh«:
Bao gåm tÊt c¶ c¸c lo¹i thøc ¨n th«, c¸c lo¹i c©y cá sau khi c¾t ®îc ph¬i kh«, c¸c lo¹i s¶n phÈm thùc vËt kh¸c chøa trªn 18% x¬ th«. VÝ dô: cá kh«, r¬m, vá l¹c, trÊu....
Nhãm 2. Thøc ¨n xanh:
Bao gåm tÊt c¶ c¸c lo¹i thøc ¨n xanh ®îc sö dông ë d¹ng t¬i.
Nhãm 3. Thøc ¨n ñ chua:
Bao gåm tÊt c¶ cá ñ chua, c©y ng« vµ thøc ¨n xanh ®em ñ chua, nhng kh«ng bao gåm h¹t, cñ, c¸ hay s¶n phÈm cã nguån gèc ®éng vËt ñ chua.
Nhãm 4. Thøc ¨n n¨ng lîng:
Bao gåm c¸c s¶n phÈm cã hµm lîng Protein díi 20% vµ x¬ th« díi 18%. VÝ dô: c¸c lo¹i h¹t, phô phÈm c«ng nghiÖp xay x¸t, c¸c lo¹i cñ qu¶ kÓ c¶ trêng hîp chóng ®îc ñ chua.
Nhãm 5. Thøc ¨n giµu protein:
Bao gåm thøc ¨n cã hµm lîng protein trªn 20%( tÝnh theo CK) cã nguån gèc ®éng vËt (kÓ c¶ s¶n phÈm nµy ®em ñ chua) còng nh c¸c lo¹i t¶o, kh« dÇu.
Nhãm 6. Thøc ¨n bæ sung kho¸ng.
Nhãm 7. Thøc ¨n bæ sung Vitamin, bao gåm c¶ nÊm men.
Nhãm 8. C¸c lo¹i thøc ¨n bæ sung kh¸c.
Bao gåm kh¸ng sinh, chÊt cã mµu s¾c, h¬ng vÞ, c¸c lo¹i thuèc phßng bÖnh, thuèc diÖt nÊm mèc ®éc h¹i....
B¶ng 1: C¸c c«ng thøc tÝnh TDN cña thøc ¨n loµi nhai l¹i
Lo¹i vËt nu«i
|
Nhãm thøc ¨n
|
TDN (% VCK thøc ¨n)
|
|
|
|
|
1
|
-17.2649 + 1.2120 Pth+ 0.8352 DXKD + 2.4637 CB + 0.4475 Xth
|
Bß,
|
2
|
-21.7656 + 1.4284 Pth + 1.0277 DXKD + 1.2321 CB + 0.4867 Xth
|
Tr©u
|
3
|
-21.9391 + 1.0538 Pth + 0.9736 DXKD + 3.0016 CB + 0.4590 Xth
|
|
4
|
40.2625 + 0.1969 Pth + 0.4228 DXKD + 1.1903 CB - 0.1379 Xth
|
|
5
|
40.3227 + 0.5398 Pth + 0.4448 DXKD + 1.4218 CB - 0.7007 Xth
|
|
|
|
|
1
|
-14.8356 + 1.3310 Pth + 0.7823 DXKD + 0.9787 CB + 0.5133 Xth
|
Dª,
|
2
|
1.6899 + 1.3844 Pth + 0.7526 DXKD - 0.8279 CB + 0.3673 Xth
|
Cõu
|
3
|
1.0340 + 0.9702 Pth + 0.9150 DXKD + 1.3513 CB + 0.0798 Xth
|
|
4
|
2.6407 + 0.6964 Pth + 0.9194 DXKD + 1.2159 CB - 0.1043 Xth
|
|
5
|
-37.3039 + 1.3048 Pth + 1.3630 DXKD + 2.1302 CB + 0.3618 Xth
|
|
|
|
Nguån: WARDEH (1981)
Ghi chó: Pth, DXKD, CB vµ Xth lÇn lît lµ Protein th«, chÊt chiÕt kh«ng Ni-t¬, chÊt bÐo vµ x¬ th« tÝnh b»ng % CK cña thøc ¨n. Thøc ¨n ®îc ph©n thµnh c¸c nhãm kh¸c nhau dùa vµo ®Æc ®iÓm c¸c nhãm thøc ¨n (Theo TiÓu ban Dinh dìng - ViÖn Hµn l©m khoa häc Mü).
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |