TuyÓn tËp tiªu chuÈn trång trät 10 tcn 322 2003

Phô lôc Ch­¬ng 1

Sè l­îng h¹t gièng ®­îc kiÓm nghiªm t¹i phßng thÝ nghiÖm rÊt nhá so víi khèi l­îng cña l« h¹t gièng mµ nã ®¹i diÖn. §Ó cã c¸c kÕt qu¶ thèng nhÊt vµ chÝnh x¸c trong viÖc kiÓm nghiÖm h¹t gièng th× ®iÒu chñ yÕu lµ c¸c mÉu ®iÓm, mÉu hçn hîp vµ mÉu göi ph¶i ®­îc lÊy vµ chuÈn bÞ hÕt søc cÈn thËn vµ theo ®óng c¸c ph­¬ng ph¸p qui ®Þnh. Do vËy, nh÷ng ng­êi lÊy mÉu cÇn ph¶i cè g¾ng ®Ó b¶o ®¶m mÉu göi ®Õn phßng kiÓm nghiÖm lµ ®¹i diÖn vµ chÝnh x¸c cho l« h¹t gièng cÇn kiÓm tra. Còng nh­ vËy, trong viÖc gi¶m mÉu ë phßng thÝ nghiÖm cÇn ph¶i cè g¾ng ®Ó cã mÉu ph©n tÝch ®¹i diÖn cho mÉu göi.

Lµ d¹ng bao chøa ®Æc biÖt, th­êng ®­îc gäi lµ bao “tù ®ãng”. C¸c h¹t ®­îc rãt ®Çy vµo bao th«ng qua mét c¸i van cã d¹ng h×nh èng lµ mét phÇn cña bao. Van nµy sÏ tù ®éng ®ãng l¹i khi bao ®· ®­îc rãt ®Çy h¹t vµ èng van sÏ gËp l¹i vµ Ðp chÆt vµo mÆt trong cña bao. NÕu èng nµy lín h¬n 20% chiÒu réng cña bao vµ chØ më vµo phÝa trong bao th× ®­îc coi lµ tù niªm phong. Bao nµy còng cã thÓ ®­îc niªm phong b»ng c¸ch ®Æt b¨ng dÝnh ngang qua miÖng cña van hoÆc ®­îc bÊm dÊu niªm phong b»ng kim lo¹i lªn “mÐp” cña miÖng van. Trong tr­êng hîp h¹t gièng cã kÝch th­íc nhá th× ph¶i dÝnh b¨ng ngang qua miÖng van ®Ó niªm phong.

M· hiÖu hoÆc sè hiÖu nhËn biÕt ®Ó g¾n lªn c¸c vËt chøa hoÆc bao chøa trong l« h¹t gièng vµ trªn chøng chØ ®­îc cÊp sÏ ®­îc th«ng b¸o cho phßng kiÓm nghiÖm. Ng­êi lÊy mÉu ®­îc th«ng b¸o vÒ m· hiÖu hoÆc sè hiÖu nµy cïng víi c¸c h­íng dÉn vÒ viÖc lÊy mÉu l« h¹t gièng vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc g¾n lªn tÊt c¶ c¸c vËt chøa hoÆc bao chøa cña l« h¹t gièng.

NÕu h¹t gièng ®­îc chøa trong c¸c vËt chøa nhá, ch¼ng h¹n nh­ hép s¾t t©y, hép nh«m, hép giÊy hoÆc gãi nhá khi b¸n lÎ th× c¸ch lÊy mÉu ®­îc qui ®Þnh nh­ sau:

Khèi l­îng 100kg h¹t gièng sÏ ®­îc dïng lµm ®¬n vÞ c¬ b¶n vµ c¸c vËt chøa nhá sÏ ®­îc gép l¹i ®Ó t¹o thµnh c¸c ®¬n vÞ lÊy mÉu kh«ng v­ît qu¸ khèi l­îng 100kg, ch¼ng h¹n 20 bao chøa lo¹i 5kg, 33 bao lo¹i 3kg hoÆc 100 bao lo¹i 1kg. Khi lÊy mÉu, mçi ®¬n vÞ 100kg sÏ ®­îc coi lµ mét “bao chøa” vµ sè mÉu ®iÓm cÇn lÊy ®­îc ¸p dông nh­ qui ®Þnh ë 1.6.2.

1.6.4.A. C¸c dông cô vµ ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu l« h¹t gièng

1. Xiªn dµi vµ c¸ch sö dông

Mét trong nh÷ng dông cô sö dông phæ biÕn lµ xiªn cã d¹ng èng dµi gåm mét èng ë trong vµ mét èng ë ngoµi «m khÝt chÆt víi nhau, ë phÇn cuèi ®Æc, nhän. èng trong vµ èng ngoµi cã c¸c khe më ë bªn thµnh. Khi èng trong ®­îc xoay ®Õn vÞ trÝ mµ c¸c khe ë èng trong vµ èng ngoµi n»m trªn mét ®­êng th¼ng th× h¹t gièng sÏ r¬i vµo trong khoang cña èng trong vµ khi èng trong ®­îc xoay mét nöa vßng th× c¸c lç më ®­îc ®ãng l¹i. C¸c èng cã thÓ kh¸c nhau vÒ chiÒu dµi vµ ®­êng kÝnh, ®­îc thiÕt kÕ cho c¸c d¹ng h¹t kh¸c nhau vµ c¸c d¹ng bao chøa kh¸c nhau vµ cã thÓ cã v¸ch ng¨n hoÆc kh«ng cã v¸ch ng¨n. Khi lÊy mÉu h¹t gièng ®ùng trong bao, th× c¸c kÝch th­íc thÝch hîp cña xiªn nh­ sau: ®èi víi h¹t cá vµ c¸c h¹t gièng nhá, ch¶y tù do th× xiªn cã ®é dµi 762mm vµ ®­êng kÝnh ngoµi 12.7mm, cã 9 lç më; ®èi víi c¸c h¹t ngò cèc th× xiªn dµi 762mm, ®­êng kÝnh ngoµi 25.4mm vµ cã 6 lç më.

C¸c xiªn lÊy mÉu trong thïng chøa lín còng ®­îc lµm trªn nguyªn t¾c nh­ xiªn lÊy mÉu trong bao, nh­ng lín h¬n, dao ®éng tíi 1.600mm chiÒu dµi vµ 38mm ®­êng kÝnh, cã 6 hoÆc 9 lç më.

C¸c xiªn nµy cã thÓ ®­îc sö dông th¼ng ®øng hoÆc n»m ngang. Tuy nhiªn, khi xiªn ®øng th× ph¶i dïng lo¹i xiªn cã v¸ch ngang ®Ó chia thµnh c¸c ng¨n. NÕu kh«ng th× h¹t gièng tõ c¸c líp bªn trªn sÏ r¬i vµo trong xiªn khi xiªn ®­îc më ra, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cã qu¸ nhiÒu h¹t gièng ë líp phÝa trªn. Khi sö dông xiªn ®øng th× h¹t gièng ®i tõ phÝa trªn xuèng d­íi cã thÓ bÞ c¶n trë. Nh÷ng trë ng¹i nµy sÏ gi¶m bít nÕu xiªn ®­îc lµm cµng tr¬n vµ nh½n th× cµng tèt.

Khi sö dông xiªn th¼ng ®øng hoÆc n»m ngang th× ®Òu ph¶i ®­a xiªn vµo bao chøa hoÆc vËt chøa theo ®­êng chÐo. §èi víi h¹t gièng ®ùng trong c¸c thïng chøa lín th× ®­a xiªn theo ®­êng th¼ng ®øng lµ thÝch hîp h¬n c¶. Xiªn ®­îc chäc vµo trong vËt chøa ë t­ thÕ ®ãng, sau ®ã ®­îc më vµ xoay 2 lÇn hoÆc l¾c nhÑ ®Ó h¹t gièng r¬i ®Çy vµo trong xiªn. Sau ®ã, xiªn ®­îc ®ãng l¹i, rót ra vµ ®æ h¹t gièng vµo khay ®ùng hoÆc hoÆc dông cô chøa thÝch hîp. CÇn ph¶i cÈn thËn khi ®ãng xiªn ®Ó h¹t gièng kh«ng bÞ háng.

Xiªn èng dµi cã thÓ ®­îc sö dông víi hÇu hÕt c¸c lo¹i h¹t gièng, trõ mét sè loµi cã vá qu¸ r¸p. Tïy theo ®­êng kÝnh cña èng, cã thÓ dïng ®Ó xiªn qua vá bao ®ay th« hoÆc c¸c lo¹i bao t­¬ng tù. Khi xiªn ®­îc rót ra th× dïng ®Çu xiªn v¹ch ngang qua lç chäc 2 lÇn theo h­íng ng­îc nhau ®Ó kÐo c¸c sîi bao l¹i víi nhau vµ ®ãng kÝn lç chäc. C¸c bao b»ng giÊy ®· ®­îc ®ãng kÝn còng cã thÓ ®­îc lÊy mÉu b»ng c¸ch chäc thñng bao vµ sau ®ã niªm phong l¹i lç thñng b»ng lo¹i b¨ng dÝnh ®Æc biÖt.

Lo¹i xiªn nµy th­êng cã kÝch th­íc kh¸c nhau phï hîp víi c¸c lo¹i h¹t gièng kh¸c nhau. §ã lµ mét èng nhän, ®ñ dµi ®Ó chäc tíi gi÷a bao, víi mét lç më h×nh bÇu dôc ë gÇn ®Çu nhän.

Tæng chiÒu dµi cña xiªn kho¶ng 500mm, gåm c¸n xiªn kho¶ng 100mm vµ ®Çu xiªn kho¶ng 60mm, cßn l¹i 340mm ®ñ ®Ó chäc vµo tíi kho¶ng gi÷a cña tÊt c¶ c¸c lo¹i bao. §èi víi ngò cèc th× ®­êng kÝnh trong cña èng xiªn kho¶ng 14mm, nh­ng ®èi víi cá vµ c¸c lo¹i h¹t gièng t­¬ng tù th× ®­êng kÝnh cña xiªn kho¶ng 10mm lµ ®ñ.

Xiªn Nobble thÝch hîp ®èi víi viÖc lÊy mÉu h¹t gièng ë trong bao, nh­ng kh«ng thÝch hîp cho viÖc lÊy mÉu ë trong thïng chøa lín. Khi lÊy mÉu ph¶i nhÑ nhµng chäc xiªn vµo trong bao, ®Çu nhän h­íng lªn mét gãc kho¶ng 30^o so víi mÆt ph¼ng ngang, ®Ó mÆt lç h­íng xuèng d­íi cho ®Õn khi chäc tíi gi÷a bao. Sau ®ã, xoay xiªn 180^o ®Ó ®­a mÆt lç h­íng lªn phÝa trªn vµ tõ tõ rót ra sao cho l­îng h¹t gièng thu ®­îc tõ c¸c vÞ trÝ ë gi÷a bao ®Õn mÐp bao t¨ng dÇn lªn. HoÆc nÕu xiªn ®ñ dµi tíi mÐp bªn kia bao th× nªn rót xiªn ra víi mét tèc ®é t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Trong khi rót xiªn ra th× nªn l¾c nhÑ sao cho c¸c h¹t ch¶y ®Òu vµo xiªn. NÕu bÒ mÆt cña xiªn cµng nh½n th× cµng cã nhiÒu h¹t ch¶y vµo xiªn.

ViÖc lÊy mÉu nªn thay ®æi ë ®Çu bao, ë gi÷a bao vµ ë ®¸y bao. §Ó lÊy mÉu ë ®¸y cña bao ®Æt ®øng th× ph¶i l«i bao xuèng vµ ®Æt lªn phÝa trªn c¸c bao kh¸c. C¸c lç chäc ë bao cã thÓ ®­îc ®ãng kÝn l¹i nh­ ®­îc nªu ®èi víi lo¹i xiªn dµi.

3. LÊy mÉu b»ng tay

Trong mét sè tr­êng hîp vµ ®èi víi mét sè loµi, ®Æc biÖt lµ c¸c loµi cá cã vá r¸p, kh«ng tù ch¶y ®­îc th× lÊy mÉu b»ng tay lµ ph­¬ng ph¸p thuËn tiÖn nhÊt. VÝ dô nh­:

§iÒu khã ®èi víi ph­¬ng ph¸p nµy lµ lÊy mÉu ë ®é s©u h¬n 400 mm. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ kh«ng thÓ lÊy ®­îc c¸c mÉu s©u h¬n ë trong bao hoÆc trong c¸c thïng chøa lín. Trong nh÷ng tr­êng hîp nh­ vËy th× ng­êi lÊy mÉu cã thÓ ®Æt kÕ ho¹ch tr­íc, ch¼ng h¹n nh­ yªu cÇu ®æ mét sè bao hoÆc mét phÇn cña bao ra ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc lÊy mÉu, sau ®ã ®æ l¹i vµo trong bao. Khi viÖc lÊy mÉu ®­îc thùc hiÖn b»ng tay th× cÇn chó ý n¾m c¸c ngãn tay cho chÆt ®Ó c¸c h¹t gièng kh«ng bÞ r¬i v·i ra ngoµi.

MÉu göi ph¶i ®­îc niªm phong vµ ký hiÖu gièng nh­ ký hiÖu ë l« h¹t gièng. MÉu göi còng ph¶i g¾n nh·n ë ngoµi bao hoÆc ®­îc ®­a vµo bªn trong bao ®ùng mÉu. Ph¶i cã tói ®ùng mÉu cïng víi thÎ ®­îc in s½n ®Ó cã thÓ ®iÒn c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. C¸c mÉu ph¶i ®­îc ®ãng gãi trong bao b»ng ®ay, v¶i hoÆc giÊy theo ®óng qui ®Þnh.

Ng­êi lÊy mÉu ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n ®èi víi dÊu niªm phong, nh·n vµ tói ®­îc cung cÊp vµ tr¸ch nhiÖm cña hä lµ ph¶i b¶o ®¶m kh«ng ®­îc ®­a cho bÊt cø ai nÕu kh«ng ®­îc ñy quyÒn. Dï bÊt cø lý do g×, c¸c mÉu ®iÓm, mÉu hçn hoÆc mÉu göi còng kh«ng ®­îc chuyÓn qua tay cña ng­êi kinh doanh h¹t gièng.

1.7.3.A. Ph­¬ng ph¸p chia mÉu trong phßng thÝ nghiÖm

§Ó lËp mÉu ph©n tÝch th× c¸n bé kiÓm nghiÖm ph¶i lÊy ra mét khèi l­îng lín h¬n khèi l­îng ®­îc yªu cÇu. Ph¶i dïng mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau ®©y:

Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i h¹t gièng, trõ c¸c h¹t cã vá qu¶ r¸p. ThiÕt bÞ nµy chia mÉu thµnh hai phÇn t­¬ng ®èi b»ng nhau. MÉu göi cã thÓ ®­îc trén b»ng c¸ch dïng thiÕt bÞ chia mÉu, sau ®ã gép hai phÇn mÉu ®· ®­îc chia vµ tiÕp tôc cho toµn bé mÉu ®i qua thiÕt bÞ chia mÉu lÇn thø hai vµ lÇn thø ba nÕu cÇn thiÕt. MÉu ®­îc gi¶m b»ng c¸ch chia mÉu nhiÒu lÇn vµ mçi lÇn lÊy ra mét nöa. Qu¸ tr×nh nµy tiÕp tôc cho ®Õn khi cã ®­îc mÉu ph©n tÝch xÊp xØ, nh­ng kh«ng ®­îc Ýt h¬n khèi l­îng yªu cÇu.

C¸c thiÕt bÞ chia mÉu d­íi ®©y lµ nh÷ng lo¹i thiÕt bÞ thÝch hîp:

(a) ThiÕt bÞ chia mÉu d¹ng nãn (Conical divider): ThiÕt bÞ chia mÉu d¹ng nãn, hay cßn ®­îc gäi lµ thiÕt bÞ chia mÉu Boerner, th­êng cã 2 lo¹i, lo¹i kÝch th­íc nhá h¬n cho c¸c loµi cã h¹t gièng nhá vµ lo¹i kÝch th­íc lín h¬n cho c¸c loµi cã h¹t gièng lín (nh­ lóa m× hoÆc lín h¬n). C¸c bé phËn chÝnh gåm phÔu chøa mÉu, thïng h×nh nãn vµ c¸c v¸ch ng¨n h­íng h¹t gièng vµo 2 khay høng. C¸c v¸ch ng¨n t¹o thµnh c¸c ®­êng dÉn lÇn l­ît ®èi xøng nhau vµ cã kho¶ng réng b»ng nhau. Chóng ®­îc s¾p xÕp thµnh vßng trßn vµ h­íng vµo phÝa trong vµ phÝa d­íi, dÉn h¹t xuèng hai c¸i khay ®èi diÖn nhau. Cã mét c¸i van hoÆc cöa ng¨n ë ®¸y cña hép chøa mÉu ë phÝa trªn h×nh nãn ®Ó gi÷ h¹t l¹i. Khi van nµy ®­îc më, do träng lùc, h¹t sÏ r¬i vµo thïng h×nh nãn vµ sÏ ®­îc ph©n bè ®Òu vµo c¸c khe, sau ®ã theo m¸ng dÉn ®Ó vµo 2 khay høng.

C¸c kÝch th­íc phï hîp cô thÓ lµ: Lo¹i thiÕt bÞ lín ®­îc thiÕt kÕ cho lo¹i h¹t lín, cã 19 khe dÉn vµo vµ 19 khe dÉn ra, mçi khe réng 25.4mm. Lo¹i thiÕt bÞ nhá ®­îc thiÕt kÕ cho c¸c lo¹i h¹t nhá ch¶y tù do, cã 22 khe dÉn vµo vµ 22 khe dÉn ra, mçi khe réng 7.9mm. KÝch th­íc toµn bé thiÕt bÞ nh­ sau: Lo¹i thiÕt bÞ lín cã chiÒu cao 812.8mm vµ ®­êng kÝnh 368.3mm, lo¹i thiÕt bÞ nhá cã chiÒu cao 406.4mm vµ ®­êng kÝnh 152.4mm.

Nh­îc ®iÓm cña lo¹i thiÕt bÞ nµy lµ khã kiÓm tra t×nh tr¹ng vÖ sinh.

(b) ThiÕt bÞ chia mÉu d¹ng hép (Soil divider): Lµ lo¹i thiÕt bÞ ®¬n gi¶n h¬n, ®­îc thiÕt kÕ trªn cïng mét nguyªn t¾c nh­ thiÕt bÞ chia mÉu d¹ng nãn. C¸c khe dÉn ®­îc bè trÝ thµnh mét hµng th¼ng thay cho viÖc bè trÝ thµnh vßng trßn nh­ ë thiÕt bÞ chia mÉu d¹ng nãn. ThiÕt bÞ nµy gåm mét hép chøa mÉu víi c¸c khe hoÆc m¸ng dÉn ®Ýnh vµo mét c¸i khung ®Ó gi÷ hép ®ùng mÉu, hai c¸i khay ®ùng mÉu vµ mét c¸i xÎng xóc mÉu.

C¸c kÝch th­íc thÝch hîp: C¸c khe cã ®é réng 12.7mm, dÉn tõ hép chøa mÉu xuèng 2 khay høng. Cã 18 khe nh­ thÕ lÇn l­ît h­íng xuèng d­íi theo 2 phÝa ®èi diÖn nhau. KÝch th­íc tèi ®a lµ 355.6mm chiÒu dµi, 254mm chiÒu réng vµ 279.4mm chiÒu cao.

Khi dïng thiÕt bÞ chia mÉu nµy, h¹t gièng ®­îc r¾c t­¬ng ®èi ®Òu tõ xÎng rãt mÉu xuèng theo chiÒu dµi cña hép chøa mÉu vµ ®­îc rãt ®Òu kh¾p chiÒu dµi cña hép. ThiÕt bÞ chia mÉu nµy thÝch hîp ®èi víi c¸c loµi cã h¹t lín vµ cã vá r¸p, nh­ng còng cã thÓ cã nh÷ng d¹ng phï hîp ®èi víi c¸c loµi cã h¹t gièng nhá.

(c) ThiÕt bÞ chia mÉu ly t©m (Centrifugal divider): ThiÕt bÞ chia mÉu ly t©m, hay cßn ®­îc gäi lµ thiÕt bÞ chia mÉu Gamet, dïng lùc ly t©m ®Ó trén vµ r¾c h¹t gièng lªn kh¾p bÒ mÆt chia. Khi dïng thiÕt bÞ nµy, h¹t gièng ®­îc ch¶y xuèng qua hép ®ùng mÉu vµo mét chiÕc cèc n«ng b»ng cao su. Theo lùc quay cña cèc b»ng ®éng c¬ ®iÖn, c¸c h¹t gièng ®­îc v¨ng ra do lùc ly t©m vµ r¬i xuèng. N¬i h¹t r¬i xuèng sÏ ®­îc chia thµnh 2 phÇn b»ng nhau bëi mét v¸ch ng¨n sao cho cã kho¶ng mét nöa sè h¹t r¬i vµo mét ng¨n vµ mét nöa kh¸c r¬i vµo ng¨n kia.

ThiÕt bÞ chia mÉu ly t©m th­êng cho nh÷ng kÕt qu¶ cã thÓ kh¸c nhau khi vËn hµnh kh«ng cÈn thËn. Tuy nhiªn, nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan cã thÓ thu ®­îc khi m¸y nµy ®­îc vËn hµnh nh­ m« t¶ d­íi ®©y:

(i) M¸y ®­îc ®Æt th¨ng b»ng nhê ®iÒu chØnh c¸c ch©n m¸y;

(ii) M¸y vµ 4 cèc chøa ®­îc kiÓm tra s¹ch.

Trén mÉu

(iii) C¸c cèc chøa ®­îc ®Æt ë d­íi mçi ®Çu ra;

(iv) Toµn bé mÉu ®­îc rãt vµo phÔu chøa, khi rãt h¹t vµo phÔu ph¶i lu«n lu«n rãt vµo phÇn gi÷a phÔu;

(v) M©m quay ®­îc vËn hµnh vµ h¹t gièng r¬i vµo trong cèc chøa;

(vi) Cèc ®Çy ®­îc thay b»ng cèc kh«ng. L­îng h¹t ë trong 2 cèc ®Çy l¹i ®­îc rãt vµo trong phÕu cïng víi nhau, h¹t gièng sÏ ®­îc trén ®Òu khi ch¶y vµo trong cèc. M©m quay l¹i ®­îc vËn hµnh;

(vii) LÆp l¹i c¸ch lµm nh­ ë b­íc (vi) Ýt nhÊt thªm mét lÇn n÷a.

(viii) C¸c cèc ®Çy ®­îc thay b»ng c¸c cèc kh«ng. L­îng h¹t gièng ë mét cèc ®Çy sÏ ®­îc lÊy ra vµ cèc kia l¹i ®­îc rãt vµo phÔu. M©m quay l¹i ®­îc vËn hµnh.

(ix) C¸ch lµm nµy ®­îc lÆp l¹i cho ®Õn khi cã ®­îc l­îng mÉu ph©n tÝch thÝch hîp.

2. Ph­¬ng ph¸p chia ®«i mÉu b»ng dông cô c¶i tiÕn

Dông cô gåm mét khay, bªn trong ®­îc ®Æt hÖ thèng c¸c « h×nh khèi lËp ph­¬ng cã kÝch th­íc b»ng nhau, hë phÝa trªn vµ c¸ch mét « l¹i cã mét « kh«ng cã ®¸y. Sau khi trén s¬ bé, h¹t gièng ®­îc rãt ®Òu lªn c¸c « lËp ph­¬ng gièng nh­ ë ph­¬ng ph¸p dïng cèc ngÉu nhiªn. Khi c¸c « ®· ®Çy, kho¶ng mét nöa mÉu sÏ ë l¹i trªn khay. MÉu göi sÏ ®­îc chia ®«i liªn tôc nh­ vËy cho ®Õn khi mÉu ph©n tÝch cã khèi l­îng gÇn b»ng khèi l­îng yªu cÇu, nh­ng kh«ng ®­îc Ýt h¬n.

ChØ cho phÐp dïng ph­¬ng ph¸p nµy ®èi víi mÉu cña nh÷ng loµi cã h¹t gièng nhá, ®¬n h¹t. CÇn cã mét c¸i khay, xÎng xóc h¹t vµ th×a cã mét mÐp th¼ng. Sau khi trén s¬ bé, rãt h¹t ®Òu lªn khay, kh«ng l¾c khay sau khi rãt. Mét tay cÇm th×a, mét tay cÇm xÎng vµ dïng c¶ hai ®Ó lÊy tõng phÇn nhá h¹t gièng t¹i Ýt nhÊt 5 vÞ trÝ ngÉu nhiªn ë trªn khay. C¸c phÇn h¹t gièng ®­îc lÊy võa ®ñ ®Ó lËp mÉu ph©n tÝch cã khèi l­îng gÇn b»ng, nh­ng kh«ng ®­îc Ýt h¬n khèi l­îng yªu cÇu.

Ph­¬ng ph¸p nµy chØ dïng h¹n chÕ ®èi víi h¹t gièng cã vá r¸p thuéc c¸c chi sau ®©y:

Agrimonia	Cenchrus	Oryza
Andropogon	Chloris	Pennisetum (trõ glaucum)
Anthoxanthum	Dicanthium	Scabiosa
Arrhenatherum	Echinochloa	Sorghastrum
Astrebla	Ehrharta	Stylosanthes (trõ guianensis)
Beckmannia	Elymus	Taeniatherum
Bouteloua	Eragrostis	Trisetum
Brachiaria	Gomphrena
Briza	Melinis

1. H¹t gièng ®­îc rãt ®Òu lªn bÒ mÆt ph¼ng, s¹ch

2. Trén ®Òu h¹t gièng thµnh ®èng b»ng xÎng cã mÐp th¼ng

3. Dàn ®Òu ®èng h¹t thµnh mét líp máng h×nh vu«ng

4. §èng h¹t ®­îc chia thµnh hai nöa, mçi nöa l¹i ®­îc chia ®«i ®Ó cã 4 phÇn. Mçi phÇn nµy l¹i ®­îc chia ®«i ®Ó cã 8 phÇn, c¸c phÇn nµy nªn bè trÝ thµnh 2 hµng 4 hoÆc 8 phÇn h×nh tam gi¸c.

5. Gép vµ thu c¸c phÇn xen kÏ nhau, ch¼ng h¹n gép phÇn thø nhÊt vµ phÇn thø ba ë hµng thø nhÊt víi phÇn thø hai vµ phÇn thø t­ ë hµng thø hai. Lo¹i bá 4 phÇn cßn l¹i.

6. LÆp l¹i c¸c b­íc tõ 2 ®Õn 4, dïng c¸c phÇn cßn l¹i ë b­íc 4 cho ®Õn khi ®¹t ®­îc khèi l­îng mÉu yªu cÇu.

1.8.A. B¶o qu¶n mÉu

C¸n bé ph©n tÝch cÇn hiÓu râ tÇm quan träng cña viÖc tiÕn hµnh thö nghiÖm mÉu cµng sím cµng tèt, ngay sau khi tiÕp nhËn mÉu. Ch¼ng h¹n, hµm l­îng Èm cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m ®¸ng kÓ trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n ë ®iÒu kiÖn phßng thÝ nghiÖm tïy thuéc vµo nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ ë trong phßng. Sù b¶o qu¶n còng cã thÓ lµm thay ®æi tr¹ng th¸i ngñ nghØ mµ trong mét sè tr­êng hîp lµ th«ng tin quan träng ph¶i ph¸t hiÖn vµ b¸o c¸o, hoÆc còng cã thÓ lµm t¨ng sè l­îng h¹t cøng ë hä §Ëu Fabaceae (Leguminosae). Bëi vËy, nÕu cÇn thiÕt th× ph¶i b¶o qu¶n mÉu ë trong phßng l¹nh, ®­îc th«ng giã tèt.

Sù b¶o qu¶n sau khi thö nghiÖm lµ ®Ó trong mét thêi gian dµi vµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt cã sù kiÓm so¸t vÒ nhiÖt ®é vµ ®é Èm. CÇn ph¶i phßng chèng c«n trïng vµ chuét ph¸ háng mÉu. Phßng kiÓm nghiÖm h¹t gièng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi mäi sù thay ®æi xÊu cña mÉu trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n.

B¶ng 1A. Khèi l­îng l« gièng vµ khèi l­îng mÉu qui ®Þnh ®èi víi mét sè loµi c©y trång

TT (1)	Tªn c©y trång (2)		Tªn khoa häc (3)	Khèi l­îng l« gièng tèi ®a (kg) (4)	Khèi l­îng mÉu tèi thiÓu (g)
					MÉu göi ®Ó PT c¸c chØ tiªu chÊt l­îng l« gièng (5)	MÉu PT ®é s¹ch (6)	MÉu PT h¹t kh¸c loµi / h¹t kh¸c gièng (7)	MÉu PT ®é Èm (8)	MÉu l­u** (9)
1.A.1. Nh÷ng loµi cã tiªu chuÈn h¹t gièng (TCVN hoÆc 10 TCN)
1	Cµ chua		Lycopersicum esculentum M.	10.000	30	7	-	50	15
2	C¶i b¾p		Brassica oleracea var. capitata L.	10.000	150	10	100	50	50
3	C¶i cñ		Raphanus sativus L.	10.000	300	30	300	50	50
4	D­a chuét		Cucumis sativus L.	10.000	150	70	-	50	50
5	D­a hÊu		Citrullus lanatus (Thumb)M&N	10.000	250	250	-	100	200
6	§Ëu t­¬ng		Glycin max (L.) Merr.	25.000	1000	500	1000	100	200
7	§Ëu xanh		Vigna radiata (L.) Wilczek	20.000	1000	500	1000	100	200
8	Khoai t©y		Solanum tuberosum L.	100	25	10	-	50	10
9	L¹c*		Arachis hypogea L.	20.000	2200	1500	1500	200	500
10	Lóa		Oryza sativa L.	25.000	1000	500	500	100	250
11	Ng«		Zea mayz L.	40.000	1000	900	1000	100	200
12	Rau muèng		Ipomoea aquatica Fors.	20.000	500	100	-	100	200
13	Su hµo		Brassica oleracea var. caulorapa L.	10.000	150	10	100	50	50
1.A.2. Nh÷ng loµi ch­a cã tiªu chuÈn h¹t gièng (theo qui ®Þnh cña ISTA)
1	BÇu	Lagenaria vulgaris L.		20.000	1000	500	1000	100
2	BÝ ®ao	Benincasa cerifera Savi.		10.000	200	100	200	100
3	BÝ rî	Cucurbita maxima Duch.		20.000	1000	700	1000	100
4	BÝ ng«	Cucurbita pepo L.		20.000	1000	700	1000	100
5	B«ng	Gossypium spp.		25.000	1000	350	1000	100
6	Cµ	Solanum melongena L.		10.000	150	15	150	50
7	Cµ-rèt	Daucus carota L.		10.000	30	3	30	50
8	C¶i bÑ	Brassica campestris L.		10.000	70	7	70	50
9	C¶i th×a	B. chinensis L.		10.000	40	4	40	50
10	C¶i xanh	B. cernua Farb. et Hem..		10.000	40	4	40	50
11	C¶i dÇu	B. napus var. oleifera L.		10.000	100	10	100	50
12	C¶i cóc	Chrysanthemum coronaria L.		5.000	30	8	30	50
13	C¶i xoong	Nasturtium afficinale R.Br.		10.000	25	0,5	25	50
14	Cao l­¬ng	Sorghum bicolor (L.) Moe.		10.000	900	90	900	100
15	Cñ c¶i ®­êng	Beta vulgaris L.		20.000	500	50	500	50
16	D­a bë	Melo sinensis L.		10.000	150	70	150	50
17	D­a gang	Cucumis melo L.		10.000	150	70	150	50
18	§¹i m¹ch	Hordeum vulgaris L.		25.000	1000	120	1000	100
19	§ay	Corchorus spp.		10.000	400	15	150	100
20	§Ëu ®á	Vigna angularis Ohw.ex Oha.		20.000	1000	250	1000	100
21	§Ëu ®en	V. cylindrica L.		20.000	1000	400	1000	100
22	§Ëu ®òa	V. sinensis (L.) Savi&Hass.		20.000	1000	400	1000	100
23	§Ëu nho nhe	V. umbellata Ohw.ex Oha.		20.000	1000	250	1000	100
24	§Ëu chiÒu	Cajanus cajan (L.) Millsp.		20.000	1000	300	1000	100
25	§Ëu kiÕm	Canavalia gladiata (J.) DC.		20.000	1000	1000	1000	100
26	§Ëu v¸n	Dolichos lablab L.		20.000	1000	600	1000	100
27	§Ëu ngù	Phasaeolus lutanus L.		20.000	1000	1000	1000	100
28	§Ëu t©y	Phasaeolus vulgaris L.		25.000	1000	700	1000	100
29	§Ëu Hµ-lan	Pisum sativum L.		25.000	1000	900	1000	100
30	§Ëu rång	Psophocarpus tetragonolobus (L.) D.C.		20.000	1000	1000	1000	100
31	§Ëu r¨ng ngùa	Vicia faba L.		25.000	1000	1000	1000	100
32	§iÒn thanh	Sesbania annabia (R.)Pers.		10.000	90	9	90	50
33	Hµnh t©y	Allium cepa L.		10.000	80	8	80	50
34	Hµnh ta	A. fistulosum L.		10.000	50	5	50	50
35	Hµnh t¨m	A. porrum L.		10.000	70	7	70	50
36	Hµnh th¬m	A. schoenoprasum L.		10.000	30	3	30	50
37	HÑ	A. tuberosum L.		10.000	100	10	100	50
38	H­íng d­¬ng	Helianthus annuus L.		25.000	1000	200	1000	100
39	Kª	Eleusine coracana (L.)G.		25.000	60	6	60	100
40	Lóa m×	Triticum aestivum L.		25.000	1000	120	1000	100
41	Lóa m× ®en	Secale cereale L.		25.000	1000	120	1000	100
42	M­íp t©y	Hibiscus esculentus L.		20.000	1000	140	1000	100
43	M­íp h­¬ng	Luffa acutangula L.		20.000	1000	400	1000	100
44	M­íp ta	Luffa cylindrica L.		20.000	1000	250	1000	100
45	M­íp ®¾ng	Momordica charantia L.		20.000	1000	450	1000	100
46	ít	Capsicum sp.		10.000	150	15	150	50
47	Rau dÒn	Amaranthus tricolor L.		5.000	10	2	10	50
48	Rau cÇn	Apium graveolens L.		10.000	25	1	10	50
49	Rau mïi	Coriandrum sativum L.		10.000	150	40	400	50
50	Su-l¬	B. oleracea var. botrytis L.		10.000	100	10	100	50
51	Su-su	Sechium edule (J.) Swartz.		20.000	1000	1000	1000	50
52	ThÇu dÇu	Ricinus communis L.		20.000	1000	500	1000	100
53	Thuèc l¸	Nicotinana tabacum L.		10.000	25	0.5	25	50
54	Võng	Sesamum indicum L.		10.000	70	7	70	50
55	Xµ-l¸ch	Lactuca sativa L.		10.000	30	3	30	50
56	YÕn m¹ch	Avena sativa L.		25.000	1000	120	1000	100

* Khèi l­îng cña l« gièng, mÉu göi vµ mÉu l­u ®­îc quy ®Þnh ®èi víi l¹c cñ, khèi l­îng cña mÉu ph©n tÝch ®é s¹ch, h¹t kh¸c gièng vµ nÈy mÇm ®­îc quy ®Þnh ®èi víi l¹c nh©n.

** MÉu l­u sÏ ®­îc lÊy ra tõ phÇn mÉu göi ë cét 5.