Thực trạng về quy mô và năng lực sản xuất

2. Thực trạng về quy mô và năng lực sản xuất

Theo số liệu điều tra các doanh nghiệp của Tổng cục Thống kê năm 2007 cho thấy:

Nếu xét quy mô doanh nghiệp của ngành theo lao động thì các doanh nghiệp Nhà nước có quy mô lớn nhất (bình quân 426 người/doanh nghiệp), sau đó đến khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (bình quân 389 người/doanh nghiệp) và khu vực kinh tế ngoài Nhà nước (bình quân 20 người/doanh nghiệp).

Nếu xét quy mô doanh nghiệp theo tài sản cuối năm thì các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có quy mô lớn nhất (bình quân 515 tỷ đồng/doanh nghiệp), sau đó đến khu vực Nhà nước (bình quân 353 tỷ đồng/doanh nghiệp) và khu vực kinh tế ngoài Nhà nước (bình quân 14 tỷ đồng/doanh nghiệp).

Tính đến năm 2008, toàn ngành có 35 doanh nghiệp sản xuất ở 13 tỉnh, Thành phố trực thuộc Trung ương với tổng năng lực sản xuất là 1.129.000 tấn dầu tinh luyện/năm và 296.900 tấn nguyên liệu có dầu/năm, tương đương khoảng 85.000 tấn dầu thô/năm.

VOCARIMEX và các công ty con, công ty liên doanh, liên kết chiếm 78,74% năng lực sản xuất dầu tinh luyện và 23,24% năng lực sản xuất dầu thô của toàn ngành.

Sản xuất dầu tinh luyện tập trung chủ yếu ở vùng Đông Nam Bộ (chiếm 71,8% tổng năng lực sản xuất của ngành), sản xuất dầu thô tập trung ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long (chiếm 64,8% tổng năng lực sản xuất của ngành)

Năng lực sản xuất dầu tinh luyện của ngành tập trung ở Thành phố Hồ Chí Minh (chiếm 61,2% tổng năng lực sản xuất), Quảng Ninh (17,5%) và Bình Dương (10,6%).

Sản xuất dầu thô tập trung ở Cần Thơ (chiếm 44,5% tổng năng lực sản xuất), Thành phố Hồ Chí Minh (23,2%), Bến Tre (13,5%).

Năng lực sản xuất dầu tinh luyện và dầu thô của các doanh nghiệp theo các vùng lãnh thổ như sau:

Bảng 1.9. Năng lực sản xuất của ngành phân theo vùng kinh tế

Với sản lượng đạt được năm 2008, mức huy động công suất sản xuất dầu tinh luyện của ngành là 51,3%, sản xuất dầu thô là 35,3% .

Mức huy động công suất sản xuất dầu tinh luyện theo thành phần kinh tế như sau:

Bảng 1.10. Mức huy động công suất sản xuất dầu tinh luyện theo thành phần kinh tế

Các doanh nghiệp Nhà nước đạt mức huy động công suất cao nhất (67,8%), sau đó đến khu vực đầu tư nước ngoài (54,9%). Khu vực ngoài quốc doanh mới chỉ đạt 44,43% năng lực sản xuất.

Mức huy động công suất sản xuất dầu tinh luyện của VOCARIMEX và các công ty con, công ty liên doanh, liên doanh, liên kết là 61,78%.

3. Thực trạng về tổ chức quản lý ngành

Tháng 6/1992, Công ty Dầu thực vật Hương liệu Mỹ phẩm Việt Nam (VOCARIMEX) được thành lập trên cơ sở sáp nhập Liên hiệp khoa học sản xuất Tinh dầu Hương liệu và Mỹ phẩm vào Liên hiệp các Xí nghiệp Dầu thực vật Việt Nam.

Năm 1992, Công ty VOCARIMEX liên doanh với Golden Hope Overseas Sendirian Berhad thuộc Tập đoàn Golden Hope Plantations Berhad (nay thuộc Tập đoàn Sime Darby) - Malaysia thành lập Công ty Dầu ăn Golden - Hope Nhà Bè và năm 1996 liên doanh với Công ty Siteki Investments Pte Ltd thuộc Tập đoàn Kuok (nay thuộc Tập đoàn Wilmar International Limited) – Singapore thành lập Công ty Dầu thực vật Cái Lân, trong đó VOCARIMEX giữ 49% vốn điều lệ trong Công ty Dầu ăn Golden - Hope Nhà Bè và 32% vốn điều lệ trong Công ty Dầu thực vật Cái Lân.

Tháng 9/2002 Công ty VOCARIMEX góp vốn thành lập Công ty CP Bao bì Dầu thực vật (giữ 44,16% vốn điều lệ).

Năm 2007 và 2008, Công ty VOCARIMEX góp vốn thành lập mới hai công ty con là Công ty CP trích ly Dầu thực vật và Công ty CP thương mại Dầu thực vật, trong đó VOCARIMEX nắm giữ 51% vốn điều lệ.

Thực hiện chủ trương của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công nghiệp về việc sắp xếp lại doanh nghiệp, trong năm 2004 và 2005 Công ty VOCARIMEX đã chuyển đổi các Nhà máy dầu trực thuộc thành các Công ty cổ phần, cụ thể Nhà máy Dầu Thủ Đức thành Công ty cổ phần Dầu thực vật Thủ Đức, Nhà máy Dầu Tường An thành Công ty cổ phần Dầu thực vật Tường An, Nhà máy Dầu Tân Bình thành Công ty cổ phần Dầu thực vật Tân Bình. Với việc sắp xếp này, Công ty VOCARIMEX chính thức được chuyển đổi hoạt động sang mô hình Công ty mẹ - Công ty con.

Công ty mẹ VOCARIMEX là Công ty Nhà nước thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh, có vốn đầu tư ở các công ty khác, chịu trách nhiệm bảo toàn và phát triển vốn Nhà nước ở Công ty mẹ và vốn đầu tư ở công ty khác.

Công ty mẹ quyết định mức đầu tư vào Công ty con, Công ty liên doanh, liên kết được thành lập mới, điều chỉnh mức đầu tư tại Công ty con, Công ty liên doanh, liên kết đang hoạt động dựa trên nguyên tắc thương mại và phù hợp với chiến lược, kế hoạch kinh doanh của Công ty mẹ. Công ty mẹ kiểm tra giám sát việc sử dụng phần vốn đầu tư của Công ty mẹ thông qua người đại diện phần góp vốn của Công ty mẹ tại các Công ty con, Công ty liên doanh, liên kết.

Cơ cấu tổ chức của Công ty mẹ không có Hội đồng quản trị. Tổng Giám đốc là người điều hành Công ty mẹ, đại diện theo pháp luật của Công ty mẹ, được Bộ trưởng Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương) ủy quyền đại diện chủ sở hữu phần góp vốn của Công ty mẹ tại các Công ty con, Công ty liên doanh, liên kết, chịu trách nhiệm trước Bộ trưởng và trước pháp luật về thực hiện các quyền và nhiệm vụ được giao.

Công ty mẹ điều phối kế hoạch hoạt động hàng năm của Công ty con, thực hiện việc liên doanh, liên kết các Công ty con, Công ty liên doanh, liên kết để tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ đối với thị trường hoặc khách hàng cần sự cung ứng nhiều sản phẩm, dịch vụ mà từng công ty con, công ty liên doanh, liên kết đơn lẻ hoặc riêng Công ty mẹ không có khả năng cung ứng. Công ty mẹ thực hiện liên doanh, liên kết về lao động, cung ứng cán bộ quản lý, lao động có tay nghề cao cho các công ty con, công ty liên doanh, liên kết để giải quyết yêu cầu nhân sự trong giai đoạn tạm thời hoặc dài hạn.

Công ty mẹ thực hiện công tác nghiên cứu, tiếp thị khai thác thị trường trong và ngoài nước; làm đầu mối giao dịch, xúc tiến thương mại, tạo điều kiện hỗ trợ cho các công ty con, công ty liên doanh, liên kết trong việc mở rộng, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.

Công ty mẹ không trực tiếp quyết định hoặc trực tiếp tham gia quản lý đối với các công ty con, công ty liên doanh, liên kết, không thực hiện quyền hạn, nghĩa vụ của chủ sở hữu đối với phần vốn góp của công ty con ở các công ty khác.

Quan hệ tài chính giữa Công ty mẹ và các công ty con, công ty liên doanh, liên kết được thực hiện thông qua hợp đồng, theo Quy chế Tài chính của Công ty mẹ và quy định của pháp luật.

Hiện nay, Công ty VOCARIMEX áp dụng thành công công nghệ thông tin trong hệ thống quản lý, điều hành sản xuất – kinh doanh.

Các công ty khác trong ngành hoạt động độc lập theo Luật Doanh nghiệp, áp dụng các mô hình tổ chức quản lý theo các loại hình doanh nghiệp và tính chất sở hữu khác nhau. Các doanh nghiệp quy mô lớn đều áp dụng các thành tựu khoa học quản lý, tự động hoá trong điều hành sản xuất.

Trong ngành chưa có hiệp hội nghề nghiệp nên chưa tập trung được tiếng nói chung cho toàn ngành.