¶nh 4: ViÖc sö dông nh·n hiÖu cña c¸c c«ng ty
Mét vÊn ®Ò chóng t«i còng muèn ®Ò cËp ®Õn, ®ã lµ trªn s¶n phÈm cña c«ng ty Knorr kh«ng cã mét dÊu hiÖu nµo thÓ hiÖn tªn gäi xuÊt xø. §Æc biÖt h¬n lµ còng nh tÊt c¶ c¸c nh·n hiÖu kh¸c, tªn cña C«ng ty l¹i ®îc viÕt to h¬n vµ râ rµng h¬n tªn cña s¶n phÈm "Níc m¾m chÊm Phó Quèc". VËy viÖc nµy nªn hiÓu thÕ nµo? Chóng t«i ®· trao ®æi víi Côc Së h÷u TrÝ tuÖ th× biÕt r»ng ngay c¶ víi Tªn gäi XuÊt xø níc m¾m Phó Quèc, còng cha mét tæ chøc hay doanh nghÖp nµo ®îc cÊp quyÒn sö dông Tªn gäi XuÊt xø (licence). ChÝnh v× vËy, viÖc kh«ng ®a tªn AO lªn nh·n s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp, nh viÖc lµm cña Knorr, lµ viÖc lµm ®óng. ChØ khi nµo cã quy®Þnh vÒ nh·n m¸c cho Tªn gäi XuÊt xø vµ cÊp quyÒn sö dông th× lóc ®ã míi b¾t buéc ®a Tªn gäi XuÊt xø trªn nh·n m¸c s¶n phÈm. §©y lµ qu¸ tr×nh phøc t¹p, v× viÖc quy®Þnh c¸c nguyªn t¾c nh·n m¸c cña s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø vµ cÊp quyÒn sö dông ®ông ch¹m ®Õn nhiÒu doanh nghiÖp. Do ®ã, viÖc nµy cÇn cã lé tr×nh triÓn khai c«ng khai vµ râ rµng.
III-1-4. Nh÷ng ®Æc thï cña níc m¾m Phó Quèc cÇn ®îc lµm râ h¬n
Nh÷ng dÊu hiÖu ®Æc thï lµ mét yªu cÇu b¾t buéc ®Ó mét s¶n phÈm mang Tªn gäi XuÊt xø hµng hãa. Níc m¾m Phó Quèc cã tÝnh ®Æc thï cao vµ ®· ®îc ®¨ng b¹ tõ n¨m 2001, nhng b¶n th©n nh÷ng b»ng chøng vÒ sù ®Æc thï cña s¶n phÈm còng nh nh÷ng yÕu tè h×nh thµnh lªn ®Æc thï ®ã cÇn ®îc bæ sung.
III-1-4-1 ChÊt lîng ®Æc thï cña níc m¾m Phó Quèc
Nh÷ng m« t¶ vÒ mÆt chÊt lîng níc m¾m Phó Quèc cña Trung t©m KiÓm tra chÊt lîng vµ vÖ sinh thñy s¶n khu vùc miÒn Nam kh«ng cã sù sai kh¸c víi nh÷ng ®¸nh gi¸ cña ngêi d©n.
B¶ng 11: §Æc trng vÒ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc
|
§Æc trng do m« t¶ (1)
|
§Æc trng theo kinh nghiÖm cña ngêi d©n (2)
|
Mµu s¾c
|
Mµu c¸nh gi¸n
|
Mµu c¸nh gi¸n
|
Mïi
|
Mïi th¬m nhÑ, kh«ng cã mïi tanh vµ amoniac
|
Mïi th¬m dÞu
|
VÞ
|
MÆn, ngät ®Ëm
|
VÞ mÆn ban ®Çu khi nÕm, nhng sau ®ã cã vÞ ngät bÐo cña ®¹m c¸
|
§é ®¹m
|
Tèi thiÓu: 200 ®¹m
Tèi ®a: 430 ®¹m
|
Tèi thiÓu: 250 ®¹m
Tèi ®a: 400 ®¹m
|
Nguån: (1)- B¶ng m« t¶ chÊt lîng níc m¾m Phó Quèc trong hå s¬ ®¨ng b¹, (2)- Tæng hîp th«ng tin ®iÒu tra, VASI, 2005
+ TÊt c¶ c¸c nhµ thïng ®Òu lóng tóng khi ®a ra c¸ch nhËn biÕt vÒ ®Æc trng cña níc m¾m Phó Quèc so víi mét sè lo¹i níc m¾m kh¸c vÒ c¶m quan còng nh thµnh phÇn ho¸ häc vµ vi sinh vËt. §iÒu nµy cho thÊy c¸c nhµ thïng cha ý thøc cao vÒ tÝnh ®Æc trng cña s¶n phÈm cña m×nh so víi c¸c lo¹i kh¸c.
+ §é ®¹m trë thµnh mét u thÕ vÒ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc nguyªn b¶n. Nhng thùc tÕ trªn thÞ trêng hiÖn nay nhiÒu s¶n phÈm cã ®é ®¹m thÊp h¬n c¸c s¶n phÈm tõ n¬i kh¸c nh: s¶n phÈm cña c«ng ty Liªn Thµnh (Phó Quèc) cã 200 ®¹m trong khi s¶n phÈm cña níc m¾m Nha Trang lµ 25-270N. Kh«ng chØ cã vËy, rÊt nhiÒu s¶n phÈm lªn ®Õn 60-700 ®¹m do c¸c doanh nghiÖp dïng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt pha chÕ, ®é ®¹m nµy cao h¬n rÊt nhiÒu so víi ®é ®¹m tèi ®a ®îc m« t¶. VÊn ®Ò ®îc ®Æt ra ë ®©y lµ: c«ng nghÖ pha chÕ còng lµ mét quy tr×nh kü thuËt trong s¶n xuÊt níc m¾m. VËy c«ng nghÖ c« ®¹m cã ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng cña s¶n phÈm hay kh«ng, nã cã mÊt ®i tÝnh ®Æc thï hay kh«ng? VÊn ®Ò nµy cha ®îc kh¼ng ®Þnh vµ chøng minh.
+ So s¸nh chÊt lîng c¶ vÒ c¶m quan ®Õn c¸c ®Æc tÝnh sinh hãa cña níc m¾m ®îc s¶n xuÊt ë c¸c n¬i kh¸c nh: Nha Trang (Kh¸nh Hßa), C¸t H¶i (H¶i Phßng) ®Æc biÖt lµ R¹ch Gi¸ (Kiªn Giang) lµ mét viÖc rÊt cÇn thiÕt ®Ó chøng minh sù kh¸c biÖt cña níc m¾m Phó Quèc so víi nh÷ng n¬i kh¸c. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay viÖc nµy vÉn cha ®îc thùc hiÖn.
Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh nh÷ng tiªu chÝ ®Æc thï vÒ chÊt lîng cÇn cã sù thuyÕt phôc cao cho tªn gäi xuÊt xø. §Æc biÖt lµ sù kh¸c biÖt so víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i mang mét ý nghÜa rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng mét hÖ thèng chØ tiªu cã thÓ ®o ®Õm ®îc ®Ó chèng hµng gi¶. H¬n n÷a, níc m¾m lµ mét s¶n phÈm khã ®¸nh gi¸ vÒ mÆt chÊt lîng c¶m quan. V× thÕ, viÖc x©y dùng mét c¬ chÕ ®¸nh gi¸ c¶m quan dùa trªn kinh nghiÖm cña c¸c chuyªn gia lµ cÇn thiÕt, tuy nhiªn nh÷ng c¬ chÕ nµy còng cÇn cã nh÷ng tiªu chÝ râ rµng.
III-1-4-2 §iÒu kiÖn s¶n xuÊt vÒ mÆt tù nhiªn
§iÒu kiÖn tù nhiªn lµ mét yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt lîng cña s¶n phÈm vµ tÝnh æn ®Þnh cña tªn gäi xuÊt xø. C¸c yÕu tè tù nhiªn quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm ®îc m« t¶ trong hå s¬ ®¨ng b¹ s¶n phÈm:
- §Æc ®iÓm cña nguån nguyªn liÖu: ®ã lµ nguån c¸ c¬m bao gåm c¸ c¬m Than, §á, Säc Tiªu, PhÊn Ch× sinh sèng trong khu vùc h¶i phËn cña Cµ Mau vµ Kiªn Giang.
- §iÒu kiÖn vÒ thêi tiÕt, khÝ hËu: N»m trong khu vùc ®Êt liÒn thuéc huyÖn ®¶o Phó Quèc.
Nhng trªn thùc tÕ ®©y chØ lµ sù m« t¶ cña Héi S¶n xuÊt Níc m¾m Phó Quèc dùa trªn sù hç trî cña nhãm c«ng t¸c AOC (Bé Thñy s¶n) vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt cña ngêi d©n. Cha cã mét nghiªn cøu khoa häc nµo chøng minh ®îc vai trß cña nh÷ng yÕu tè nµy ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng cña níc m¾m.
Trong qu¸ tr×nh kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ vai trß cña c¸c yÕu tè tù nhiªn ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc, chóng t«i ®· trao ®æi vµ thu thËp th«ng tin tõ c¸c nhµ thïng, nh÷ng ngêi cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt níc m¾m Phó Quèc. KÕt qu¶ thu ®îc nh sau:
- Trªn thùc tÕ c¸c khu vùc s¶n xuÊt nh R¹ch Gi¸, c¸c nhµ thïng còng sö dông nguyªn liÖu t¬ng tù nh ë Phó Quèc. YÕu tè nguån nguyªn liÖu mang tÝnh ®Æc trng cña Phó Quèc ®· cã sù thuyÕt phôc hay cha? Cã thÓ ®©y lµ mét trong c¸c yÕu tè tham gia t¹o ra tÝnh ®Æc thï, nhng b¶n th©n nã cha thÓ hiÖn lµ yÕu tè chØ thÞ ®Ó nªu lªn tÝnh ®Æc thï. Trªn thùc tÕ, nhiÒu s¶n phÈm níc m¾m cña C¸t H¶i (H¶i Phßng) còng ®îc lµm tõ c¸ c¬m. Tuy nhiªn, cha cã mét nghiªn cøu nµo chøng minh r»ng c¸c nguyªn liÖu kh¸c ®îc ®a vÒ Phó Quèc ®Ó ng©m ñ cã chÊt lîng kh¸c biÖt víi nguyªn liÖu tõ vïng biÓn Kiªn Giang.
VÊn ®Ò thø hai lµ nÕu nguyªn liÖu ®îc ®¸nh b¾t tõ vïng biÓn Kiªn Giang th× ®©y kh«ng ph¶i lµ yÕu tè cÇn ®îc ®Ò cËp ®Õn trong Tªn gäi XuÊt xø v× nã kh«ng ph¶i lµ yÕu tè riªng cã cña Phó Quèc. Nh vËy, chÊt lîng nuíc m¾m cã thÓ do quy tr×nh vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ? Nh÷ng th¾c m¾c nµy cÇn ®îc chøng minh ®Ó chóng ta ®a ®îc mét quy tr×nh s¶n xuÊt dÔ kiÓm so¸t nhÊt vµ mang tÝnh thùc tiÔn-khoa häc.
- Thêi tiÕt, khÝ hËu: TÊt c¶ ý kiÕn ®Òu cho r»ng thêi tiÕt, khÝ hËu cña Phó Quèc ®Æc biÖt, t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh ph©n hñy nguyªn liÖu trong ng©m ñ, nhng l¹i kh«ng thÓ chØ ra ®ã lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm nµo: nhiÖt ®é, ®é Èm, biªn ®é.... Còng nh yÕu tè vÒ nguyªn liÖu, viÖc nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸, so s¸nh chÊt lîng gi÷a níc m¾m Phó Quèc vµ c¸c vïng kh¸c cÇn ®îc bæ sung: trong cïng mét ®iÒu kiÖn vÒ nguyªn liÖu vµ quy tr×nh kü thuËt, nhng ng©m ñ ë hai vïng khÝ hËu kh¸c nhau.
- Nguån níc ng©m ñ: Nguån níc t¹i Phó Quèc ®· trë thµnh mét yÕu tè ®îc ngêi d©n ®Ò cËp ®Õn trong nhãm nh÷ng yÕu tè ¶nh hëng vÒ mÆt tù nhiªn. Tuy nhiªn, ®©y chØ lµ nh÷ng gi¶ thuyÕt ®îc ngêi d©n ®a ra, nã cha ®îc ®Ò cËp ®Õn trong b¶n m« t¶ vÒ s¶n phÈm, còng nh yÕu tè vÒ mÆt thêi tiÕt, khÝ hËu. §iÒu nµy cÇn ph¶i cã sù chøng minh vÒ mÆt khoa häc.
Trªn thùc tÕ, vÉn thiÕu c¸c b»ng chøng thuyÕt phôc tÝnh ®Æc trng cña s¶n phÈm lµ do yÕu tè g×. ChÝnh v× vËy chóng ta ®· gÆp khã kh¨n trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu ®Ó kiÓm so¸t vµ x©y dùng hÖ thèng kiÓm so¸t. Do vËy, cÇn cã c¸c nghiªn cøu ®Ó x¸c ®Þnh râ ®©u lµ c¸c tiªu chÝ (®o ®Õm ®îc tõ s¶n phÈm, tõ bao b×, nh·n m¸c) ®Ó ph©n biÖt níc m¾m Phó Quèc víi lo¹i kh¸c, viÖc nµy quan träng trong chèng hµng gi¶. MÆt kh¸c còng cÇn nghiªn cøu ®Ó x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm mÊu chèt cña quy tr×nh s¶n xuÊt ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng ®Æc thï cña s¶n phÈm. Khi kiÓm tra chÊt lîng, chóng ta chØ kiÓm tra c¸c ®iÓm ®ã mµ th«i.
III-1-4-3 Quy tr×nh kü thuËt cã kiÓm so¸t cña Tªn gäi XuÊt xø trong s¶n xuÊt (mang tÝnh truyÒn thèng)
Quy tr×nh kü thuËt cã kiÓm so¸t lµ tËp hîp nh÷ng yÕu tè ®îc ®Ò cËp ®Õn trong nh÷ng quy ®Þnh vÒ mét s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø hµng hãa. Nh÷ng yÕu tè nµy cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ trªn hai møc ®é ®ã lµ:
- Kü thuËt thùc hµnh cña ngêi d©n mang tÝnh truyÒn thèng: ®©y lµ toµn bé quy tr×nh thùc hµnh s¶n xuÊt ®îc ngêi d©n thêng xuyªn sö dông trong lÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n phÈm, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng cã thÓ cã nh÷ng thay ®æi nh chÊt lîng thïng ñ chîp, lo¹i muèi sö dông...
- Quy tr×nh kü thuËt b¾t buéc cã kiÓm so¸t cña tªn gäi xuÊt xø: ®©y lµ mét quy tr×nh b¾t buéc ®èi víi mét s¶n phÈm tªn gäi xuÊt xø, v× chØ cÇn thay ®æi mét yÕu tè trong quy tr×nh nµy sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng cña s¶n phÈm so víi yªu cÇu b¶o hé. Khi m« t¶ vÒ quy tr×nh s¶n xuÊt cña níc m¾m Phó Quèc, nh÷ng yÕu tè ®îc ®Ò cËp ®Õn nh nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt lîng ®ã lµ:
+ Líi sö dông ®Ó ®¸nh b¾t nguyªn liÖu: ®ã lµ lo¹i líi v©y ®¸nh b¾t theo ph¬ng ph¸p truyÒn thèng, kh«ng sö dông ®Ìn chiÕu s¸ng.
+ Lo¹i muèi sö dông ®ã lµ lo¹i muèi biÓn ®îc s¶n xuÊt t¹i vïng biÓn Bµ RÞa Vòng Tµu, Phan ThiÕt vµ chØ ®îc ®a vµo s¶n xuÊt níc m¾m sau khi muèi ®· ®îc b¶o qu¶n 60 ngµy.
+ Tû lÖ pha trén lµ 2,5-3kg c¸/1kg muèi, ®îc trén ®Òu vµ b¶o qu¶n díi hÇm tµu, r¶i ®Òu mét líp muèi dµy 5 cm trªn bÒ mÆt.
+ Kh«ng ®îc dïng phô gia, chÊt b¶o qu¶n nµo trong qu¸ tr×nh ®¸nh b¾t vµ b¶o qu¶n nguyªn liÖu.
+ Thïng ñ chîp lµ nh÷ng thïng ®îc lµm b»ng gç bêi lêi, b¹ch ®µn ®îc lÊy tõ ®¶o Phó Quèc.
+ Thêi gian ñ chîp tèi thiÓu lµ 12 th¸ng vµ tèi ®a lµ 15 th¸ng.
Trªn thùc tÕ quy tr×nh thùc hµnh s¶n xuÊt cña ngêi d©n lµ c¬ së quan träng nhÊt ®Ó h×nh thµnh lªn quy tr×nh kü thuËt chuÈn ®îc sö dông ®èi víi mét s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø hµng hãa. Quy tr×nh nµy ®èi víi níc m¾m Phó Quèc ®îc thÓ hiÖn trong s¬ ®å sau:
S¬ ®å 5: Quy tr×nh thùc hµnh s¶n xuÊt cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m t¹i Phó Quèc
Níc m¾m Phó Quèc ®· cã quy tr×nh b¾t buéc cña tªn gäi xuÊt xø. §©y lµ quy tr×nh ®îc tæng hîp dùa trªn kinh nghiÖm s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, nã cã thùc sù ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng hay kh«ng th× cha ai kh¼ng ®Þnh. So s¸nh gi÷a quy tr×nh kü thuËt cña Tªn gäi XuÊt xø cã kiÓm so¸t vµ quy tr×nh thùc hµnh truyÒn thèng kh«ng cã sù kh¸c biÖt. Tuy nhiªn, tõ thùc hµnh truyÒn thèng ®Ó trë thµnh mét quy tr×nh kiÓm so¸t th× cÇn ®îc chøng minh vµ thö nghiÖm. §©y lµ ®iÓm then chèt lµm n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò trong quy chÕ míi ®îc Bé Thuû s¶n ban hµnh. VÊn ®Ò nµy sÏ ®îc ph©n tÝch cô thÓ h¬n trong phÇn sau.
III-1-5. Khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thiÕt lËp quyÒn sö dông TGXX III-1-5-1. Vai trß vµ n¨ng lùc, tÝnh ®éc lËp cña chñ thÓ ®Ó xin cÊp giÊy sö dông
C¬ quan qu¶n lý nhµ níc c¸c cÊp nh UBND tØnh, huyÖn, x· hoÆc c¬ quan qu¶n lý chuyªn ngµnh (Së Thñy s¶n), c¸c c¬ së s¶n xuÊt riªng lÎ hay mét tæ chøc cña nh÷ng ngêi s¶n xuÊt ®Òu cã thÓ ®ãng vai trß lµ chñ thÓ xin b¶o hé s¶n phÈm theo quy ®Þnh cña ViÖt Nam. §èi víi níc m¾m Phó Quèc, vai trß nµy thuéc vÒ tæ chøc cña nh÷ng ngêi s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, cã qu¸ nhiÒu vÊn ®Ò ®îc ®Æt ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn vai trß, tr¸ch nhiÖm lµ tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ qu¶n lý Tªn gäi XuÊt xø hµng hãa cña Héi S¶n xuÊt Níc m¾m Phó Quèc, cô thÓ:
- Sù yÕu kÐm c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ trong tæ chøc s¶n xuÊt, chÕ biÕn, th¬ng m¹i: M©u thuÉn gi÷a c¸c thµnh viªn trong Héi S¶n xuÊt Níc m¾m Phó Quèc vµ ban l·nh ®¹o lµ nguyªn nh©n g©y ra sù thÊt b¹i trong ho¹t ®éng tËp thÓ cña Héi. Quy tr×nh s¶n xuÊt gi÷a c¸c c¬ së chÕ biÕn níc m¾m kh«ng ®ång nhÊt, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra kh«ng ®îc kiÓm so¸t, kh«ng cã hå s¬ theo dâi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña tõng nhµ thïng, viÖc sö dông nh·n m¸c, chñng lo¹i s¶n phÈm ®a ra thÞ trêng kh«ng cã sù thèng nhÊt... Nh÷ng yÕu tè ®ã ®· lµm cho hÖ thèng s¶n xuÊt níc m¾m Phó Quèc hiÖn nay kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®îc th«ng qua Héi vµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ Tªn gäi XuÊt xø còng rÊt khã thùc thi.
- KiÕn thøc vÒ tªn gäi xuÊt xø: B¶n th©n l·nh ®¹o Héi còng nh c¸c thµnh viªn còng rÊt h¹n chÕ vÒ mÆt hiÓu biÕt nh÷ng quy ®Þnh vÒ tªn gäi xuÊt xø. §iÒu nµy g©y c¶n trë cho c¸c hµnh ®éng tËp thÓ cña hä trong thùc thi nh÷ng quy ®Þnh vÒ tªn gäi xuÊt xø. MÆc dï môc tiªu cña níc m¾m Phó Quèc lµ ®îc b¶o hé ë trong níc vµ ch©u ¢u, nhng nh÷ng yªu cÇu vÒ chÊt lîng, hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ bªn ngoµi... l¹i cha ®îc ®Ò cËp vµ triÓn khai x©y dùng sau bèn n¨m ®îc ®¨ng b¹. Nguyªn nh©n lµ do thiÕu mét hÖ thèng hç trî tõ c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ qu¶n lý vµ c¬ quan chuyªn m«n. Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam cha cã mét quy ®Þnh cô thÓ th× viÖc nghiªn cøu quy tr×nh x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø mang tÝnh ViÖt Nam lµ rÊt cÇn thiÕt.
- Kh¶ n¨ng qu¶n lý tªn gäi xuÊt xø: Héi S¶n xuÊt Níc m¾m Phó Quèc hiÖn nay gÆp nhiÒu khã kh¨n trong quyÕt ®Þnh vµ ®iÒu phèi tËp thÓ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt, ®ång thêi kh«ng thÓ tËp hîp ®îc ý kiÕn, nhu cÇu cña c¸c thµnh viªn. §iÒu ®ã ®· ®Æt ra vÊn ®Ò lµm sao n©ng cao n¨ng lùc cho Héi vµ c¬ quan nµo lµ ngêi qu¶n lý vµ sö dông tªn gäi níc m¾m Phó Quèc. ViÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông cho tõng c¬ së ®¬n lÎ ®ang ®îc triÓn khai. Tuy nhiªn ®iÒu nµy n¶y sinh ra hai vÊn ®Ò ®ã lµ: mét lµ lµm thÕ nµo ®Ó x©y dùng ®îc hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé mang tÝnh tËp thÓ cña Héi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt; hai lµ nÕu cÊp giÊy chøng nhËn cho tõng c¬ së s¶n xuÊt ®¬n lÎ, c¸c nhµ thïng nhá sÏ khã ®îc sö dông Tªn gäi XuÊt xø khi quy m« s¶n xuÊt qu¸ nhá, kh¶ n¨ng tµi chÝnh eo hÑp, kh«ng thÓ x©y dùng ®îc hÖ thèng ®ãng chai vµ tiÕp cËn thÞ trêng mét c¸ch ®¬n lÎ. Trong trêng hîp nµy, s¶n phÈm ®ã khi chuyÓn sang mét ®¬n vÞ kh¸c cã ®îc mang Tªn gäi XuÊt xø hay kh«ng vµ nÕu cã th× viÖc kiÓm so¸t sÏ nh thÕ nµo? MÆt kh¸c quyÒn lîi cña c¸c hé nghÌo, s¶n xuÊt nhá cã ®îc b¶o ®¶m hay kh«ng.
- ¶nh hëng cña chÝnh quyÒn: Do Tªn gäi XuÊt xø níc m¾m Phó Quèc lµ s¶n phÈm ®Çu tiªn vÒ tªn gäi xuÊt xø, víi sù hç trî cña Bé N«ng nghiÖp vµ NghÒ c¸ cña Ph¸p, do vËy ®· ®îc c¸c cÊp chÝnh quyÒn, Bé Thñy s¶n rÊt quan t©m. Nhng còng do sù quan t©m nµy mµ ®«i khi ®· t¹o ra sù phøc t¹p kh«ng ®¸ng cã. Tªn gäi XuÊt xø níc m¾m Phó Quèc ®· bÞ chÝnh trÞ hãa vµ ®Èy lªn tÇm quan träng qu¸ lín. VÊn ®Ò nµy ®· thµnh tranh luËn gay g¾t gi÷a c¸c ®oµn ®¹i biÓu Quèc héi, chÝnh quyÒn Kiªn Giang vµ Tp. Hå chÝ minh. Nguyªn Bé trëng Thñy s¶n ®· bÞ chÊt vÊn nhiÒu lÇn vÒ viÖc nµy t¹i Quèc héi. Ngay c¶ trong quan hÖ Ph¸p- ViÖt, Tªn gäi XuÊt xø níc m¾m Phó Quèc ®· ®îc ®Èy lªn qu¸ lín vµ mang tÇm chÝnh trÞ trong hîp t¸c song ph¬ng. ChÝnh ®iÒu nµy còng ®· t¹o ra khã kh¨n trong nh÷ng hîp t¸c tiÕp theo ®Ó hoµn thiÖn Tªn gäi XuÊt xø nµy.
Theo c¸c ý kiÕn ®iÒu tra ®îc, sù can thiÖp qu¸ møc cÇn thiÕt cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¬ cÊu tæ chøc ho¹t ®éng cña Héi mÊt ®i tÝnh d©n chñ vµ quyÒn quyÕt ®Þnh cña c¸c thµnh viªn. Trong cuéc héi th¶o ngµy 25/8/2005, chñ tÞch UBND huyÖn Phó Quèc vÉn gi÷ quan ®iÓm lµ chØ ®¹o cña huyÖn Uû vµ UBND ®Ó cñng cè bé m¸y l·nh ®¹o cña Héi. VËy nÕu Héi ®øng ra lµ c¬ quan qu¶n lý Tªn gäi XuÊt xø th× thùc chÊt ®ã lµ UBND qu¶n lý chø kh«ng ph¶i lµ mét tæ chøc cña ngêi s¶n xuÊt. ViÖc nµy ®· lµm mÊt ®i tÝnh n¨ng ®éng cña c¸c thµnh viªn vµ lµm gi¶m uy tÝn vµ vai trß cña ngêi l·nh ®¹o Héi. §©y còng lµ nguyªn nh©n c¬ b¶n lµm mÊt ®i tÝnh n¨ng ®éng cña c¸c tæ chøc n«ng d©n ë ViÖt Nam., viÖc kh¾c phôc ®iÓm nµy còng rÊt khã kh¨n.
Nh÷ng ph©n tÝch trªn ®· ®Æt ra mét vÊn ®Ò cho níc m¾m Phó Quèc ®ã lµ lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ qu¶n lý ®îc tªn gäi xuÊt xø, tiÕp tôc sö dông Héi S¶n xuÊt Níc m¾m lµm chñ thÓ qu¶n lý Tªn gäi XuÊt xø ? Khã kh¨n nµy ®· vît ra ngoµi lÜnh vùc tªn gäi xuÊt xø, nã mang tÝnh chÊt quan hÖ gi÷a nhµ níc vµ x· héi d©n sù. VÊn ®Ò nµy chØ cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc khi cã sù ®ång nhÊt vÒ quan ®iÓm gi÷a Bé Thñy s¶n, UBND tØnh Kiªn Giang vµ Côc Së h÷u TrÝ tuÖ trong ®Þnh híng tiÕp theo cña qu¸ tr×nh thiÕt lËp quyÒn ®îc b¶o hé cña níc m¾m Phó Quèc.
III-1-5-2. Khã kh¨n trong viÖc thùc hiÖn quy chÕ míi cña Bé Thñy s¶n
Sau 4 n¨m tõ khi níc m¾m Phó Quèc ®îc ®¨ng b¹, cha cã mét ®¬n vÞ nµo ®îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông tªn gäi xuÊt xø. §iÒu ®ã ®· ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m vµ c¸c ban ngµnh cña trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò ®ã lµ cha cã hÖ thèng qu¶n lý vµ kiÓm so¸t chÊt lîng s¶n phÈm trong Tªn gäi XuÊt xø (c¶ néi bé vµ bªn ngoµi cña c¸c c¬ quan nhµ níc). §Ó tõng bíc x©y dùng nh÷ng c¬ së ®Ó tiÕn ®Õn b¶o hé níc m¾m, ngµy 16 th¸ng 5 n¨m 2005, Bé Thñy s¶n ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 19/2005/Q§-BTS vÒ viÖc ban hµnh quy chÕ t¹m thêi vÒ kiÓm so¸t, chøng nhËn níc m¾m mang Tªn gäi XuÊt xø Phó Quèc, kÌm theo ®ã lµ quy ®Þnh t¹m thêi vÒ s¶n xuÊt níc m¾m.
Hai vÊn ®Ò ®îc ®Ò cËp ®Õn trong phÇn nµy ®ã lµ: viÖc thùc hiÖn quy ®Þnh vÒ s¶n xuÊt níc m¾m nh mét quy tr×nh b¾t buéc trong qu¸ tr×nh kiÓm so¸t chÊt lîng vµ thùc hiÖn hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt lîng níc m¾m.
Quy ®Þnh vÒ s¶n xuÊt níc m¾m Phó Quèc
Quy ®Þnh vÒ s¶n xuÊt níc m¾m Phó Quèc ®îc x©y dùng tr¶i qua mét qu¸ tr×nh tæng kÕt thùc hµnh s¶n xuÊt vµ sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c ban ngµnh cña tØnh Kiªn Giang vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. Quy ®Þnh nµy ®îc thùc hiÖn qua nh÷ng bíc sau:
Vô Khoa häc C«ng nghÖ- Bé Thñy s¶n tiÕn hµnh kh¶o s¸t thùc hµnh cña ngêi d©n ®Ó x©y dùng quy ®Þnh vÒ s¶n xuÊt, tõ ®ã ®Ò xuÊt mét quy chÕ vÒ kiÓm so¸t chÊt lîng níc m¾m
Quy chÕ ®îc chuyÓn xuèng cho Héi S¶n xuÊt Níc m¾m Phó Quèc, Héi L¬ng thùc Thùc phÈm Tp. Hå ChÝ Minh ®Ó lÊy ý kiÕn ®ãng gãp.
C¸c c¬ quan chuyªn m«n nh: c¸c phßng Së h÷u C«ng nghiÖp - Së KHCN, Së Thñy s¶n c¸c tØnh... tham gia gãp ý kiÕn x©y dùng.
Quy chÕ ®îc ban hµnh víi c¸c néi dung vÒ thùc hiÖn hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt lîng vµ chøng nhËn s¶n phÈm tªn gäi xuÊt xø.
Víi quy chÕ nµy th× viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn dùa trªn viÖc kiÓm so¸t quy tr×nh kü thuËt bao gåm nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau:
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |