Môc lôc
Lêi nãi ®Çu 1
Môc lôc 5
PHÇn I: Lý do, môc ®Ých vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 16
I.1 Ph¸t triÓn Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam 16
I.2 Môc ®Ých nghiªn cøu 18
Môc ®Ých tæng quan 18
Môc ®Ých cô thÓ 18
I.3 Néi dung nghiªn cøu 19
I.4 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 22
Ph¬ng ph¸p luËn sö dông trong nghiªn cøu 22
C¸c bíc tæ chøc nghiªn cøu 24
PhÇn II: KÕt qu¶ nghiªn cøu 26
I. Sù ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø trªn thÕ giíi 26
I-1. LÞch sö ph¸t triÓn cña Tªn gäi XuÊt xø t¹i ch©u ¢u 26
I-1-1 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn 26
B¶ng 1: Sè lîng s¶n phÈm ®îc b¶o hé AOC vµ IGP t¹i ch©u ¢u 27
BiÓu ®å 1: Sè lîng chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø ®îc b¶o hé t¹i ch©u ¢u 28
BiÓu ®å 2: Sè lîng c¸c s¶n phÈm ®îc b¶o hé ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø t¹i Ch©u ¢u ®Õn th¸ng 8/2005 theo nhãm s¶n phÈm 29
I-1-2. HÖ thèng quy ®Þnh vÒ b¶o hé AOP vµ IGP t¹i ch©u ©u 29
S¬ ®å 1: C¸c bíc c¬ b¶n cña viÖc b¶o hé AOC vµ IGP t¹i ch©u ¢u 31
I-2. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong viÖc x©y dùng AOC vµ IGP trªn thÕ giíi 33
I-1-1. B¶o tån v¨n hãa, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn n«ng th«n t¹i ch©u ¸ 33
I-1-2. Ấn §é trong qu¸ tr×nh b¶o hé ChØ dÉn §Þa lý chÌ Darjeeling 36
I-1-3. Kinh nghiÖm x©y dùng ChØ dÉn §Þa lý cho cµ phª ë In®«nªxia 41
I-1-4. Kinh nghiÖm cña ch©u ©u trong qu¸ tr×nh x©y dùng chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø ®Þa lý 46
¶nh 1: Nh·n m¸c cña mét s¶n phÈm Jambon mang ChØ dÉn §Þa lý ®îc b¶o hé cña vïng Bologna - Italia 53
II. ThÓ chÕ vµ chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 53
II-1. ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø trong c¸c quy ®Þnh vÒ thÓ chÕ cña ViÖt Nam 53
II-1-1. ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø trong hÖ thèng së h÷u trÝ tuÖ 53
S¬ ®å 2: C¸c ®èi tîng së h÷u trÝ tuÖ ®îc b¶o hé t¹i ViÖt Nam 54
II-2-2. X©y dùng chØ dÉn ®Þa lý, Tªn gäi XuÊt xø vµ vÊn ®Ò th¬ng hiÖu 58
II-2. Quy tr×nh x©y dùng ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø 60
II-2-1. QuyÒn së h÷u vµ sö dông ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 60
S¬ ®å 3: QuyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông TGXX ë ViÖt Nam 62
II-2-2. Quy ®Þnh vÒ hå s¬ xin b¶o hé s¶n phÈm tªn gäi xuÊt xø 63
II-2-3. Qu¸ tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé tªn gäi xuÊt xø 66
II-2-4. Nh÷ng vÊn ®Ò ®îc ®Æt ra vÒ mÆt thÓ chÕ vµ chÝnh s¸ch 69
II-3. ThÓ chÕ, chÝnh s¸ch vµ quan ®iÓm cña ®Þa ph¬ng 71
II-3-1. Vai trß cña ®Þa ph¬ng trong ho¹t ®éng së h÷u c«ng nghiÖp 71
II-3-2. ChiÕn lîc ph¸t triÓn vµ c¸c h×nh thøc x©y dùng th¬ng hiÖu 73
PhÇn III. X©y dùng Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam 76
III-1. Qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ®¨ng b¹ s¶n phÈm níc m¾m Phó Quèc 76
III-1-1. §Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ vµ x· héi cña huyÖn ®¶o Phó Quèc 76
B¶ng 2: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt theo c¸c ngµnh kinh tÕ cña huyÖn Phó Quèc, ®¬n vÞ % 77
BiÓu ®å 3: S¶n lîng níc m¾m cña huyÖn Phó Quèc 79
B¶ng 3: Tû lÖ c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m theo quy m« s¶n xuÊt 80
B¶ng 4: Tû lÖ sè hé ph©n theo chøc n¨ng ho¹t ®éng 80
III-1-3. Qu¸ tr×nh ®¨ng b¹ Tªn gäi XuÊt xø níc m¾m Phó Quèc vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm 83
B¶ng 5: Tû lÖ c¸c c¬ së cã ý kiÕn vÒ ho¹t ®éng cña Héi 87
B¶ng 6: ý kiÕn cña c¸c thµnh viªn vÒ nh÷ng ho¹t ®éng hç trî cña Héi (®¬n vÞ: %) 89
B¶ng 7: HÖ thèng s¶n xuÊt níc m¾m cã sö dông tªn gäi Phó Quèc 90
¶nh 2: Nh·n m¸c s¶n phÈm cña C«ng ty Phong Hng - mét C¬ së s¶n xuÊt níc m¾m t¹i Phó Quèc vµ Tp. Hå ChÝ Minh 91
S¬ ®å 4: Kªnh ®¸nh b¾t nguyªn liÖu, s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ th¬ng m¹i níc m¾m Phó Quèc 93
B¶ng 8: Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm níc m¾m b¸n t¹i c¸c siªu thÞ Tp. Hå ChÝ Minh 94
B¶ng 9: S¶n phÈm níc m¾m Phó Quèc trªn thÞ trêng c¸c thµnh phè lín 98
B¶ng 10: Sù thay ®æi vÒ gi¸ nguyªn liÖu vµ gi¸ níc m¾m Phó Quèc qua c¸c n¨m 99
¶nh 3: Hai s¶n phÈm cña hai c¬ së cã nh·n m¸c vµ kiÓu d¸ng bao b× hoµn toµn kh¸c nhau 100
¶nh 4: ViÖc sö dông nh·n hiÖu cña c¸c c«ng ty 101
III-1-4. Nh÷ng ®Æc thï cña níc m¾m Phó Quèc cÇn ®îc lµm râ h¬n 102
B¶ng 11: §Æc trng vÒ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc 102
S¬ ®å 5: Quy tr×nh thùc hµnh s¶n xuÊt cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m t¹i Phó Quèc 107
III-1-5. Khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thiÕt lËp quyÒn sö dông TGXX 108
B¶ng 12: Quy ®Þnh vÒ s¶n xuÊt níc m¾m vµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt 113
S¬ ®å 6: HÖ thèng kiÓm so¸t vµ cÊp giÊy chøng nhËn tªn gäi xuÊt xø 118
III-2. ChÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u víi Tªn gäi XuÊt xø ®Þa lý 126
III-2-1. Nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ huyÖn Méc Ch©u - tØnh S¬n La 126
BiÓu ®å 4: DiÔn biÕn diÖn tÝch chÌ cña S¬n La vµ huyÖn Méc Ch©u 128
B¶ng 13: DiÖn tÝch vµ s¶n lîng chÌ cña Méc Ch©u so víi toµn tØnh 128
III-2-2. §¨ng b¹, b¶o hé s¶n phÈm xuÊt xø chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u 130
III-2-3. TÝnh truyÒn thèng vµ ®Æc thï cña chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u 137
¶nh 5: Khu vên chÌ cæ thô t¹i th«n Chê Lång ngµy 17/09/2005 víi sù cã mÆt cña c¸c thµnh viªn trong ®oµn kh¶o s¸t vµ l·nh ®¹o N«ng trêng Cê §á - huyÖn Méc Ch©u - tØnh S¬n La 141
B¶ng 16: Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, tiªu thô chÌ cña c¸c ®¬n vÞ 144
III-2-4. Sö dông Tªn gäi XuÊt xø cho chÌ Shan TuyÕt Méc ch©u 145
¶nh 6: Mét trong sè nh÷ng lo¹i s¶n phÈm cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u sö dông nh·n m¸c Vinatea. 146
¶nh 7: S¶n phÈm cña N«ng trêng Cê §á sö dông nh·n m¸c: ChÌ Shan TuyÕt Chê Lång, chôp ngµy 20/09/2005. 147
B¶ng 17: Gi¸ b¸n chÌ thµnh phÈm vµ gi¸ thu mua chÌ nguyªn liÖu cña c¸c ®¬n vÞ 150
S¬ ®å 7: M« t¶ dù kiÕn thñ tôc cÊp quyÒn sö dông trong dù th¶o cña chÌ Méc Ch©u 154
B¶ng 18: Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ kiÓm so¸t, chøng nhËn s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø cho chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u 154
III-2-5. Lîi Ých khi ®¨ng b¹ chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u 156
III-2-6. C¸c vÊn ®Ò cÇn trao ®æi hiÖn nay cho s¶n phÈm chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u 159
IV. So s¸nh quy ®Þnh vÒ Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam vµ Ch©u ¢u 164
IV-1. Quy tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø 164
S¬ ®å 8: Quy tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø t¹i Ph¸p 165
S¬ ®å 9: Quy tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø t¹i ViÖt Nam 165
IV-2. Nh÷ng thñ tôc x¸c lËp quyÒn b¶o hé TGXX 167
IV-2-1. Quy ®Þnh vÒ hå s¬ ®¨ng b¹ 167
B¶ng 19: So s¸nh quy ®Þnh vÒ hå s¬ ®¨ng b¹ cña ViÖt Nam vµ ch©u ¢u 168
IV-2-2. Tæ chøc cña ngêi s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh x¸c lËp quyÒn b¶o hé 169
B¶ng 20: So s¸nh tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan, tæ chøc trong x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø t¹i ViÖt Nam vµ Ph¸p 171
IV-2-3. Yªu cÇu cô thÓ trong hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt lîng s¶n phÈm 174
S¬ ®å 10: HÖ thèng kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chÊt lîng cña ch©u ¢u 175
S¬ ®å 11: HÖ thèng kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc - ViÖt Nam 176
PhÇn IV: KÕt luËn vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn s¶n phÈm ®Æc s¶n theo ®Þnh híng ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 177
IV-1 KÕt luËn 177
VI-1-1 Xu thÕ ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø trªn thÕ giíi 177
IV-1-2 Nh÷ng thÓ chÕ vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam 178
IV-1-2-1 Nh÷ng ®Æc ®iÓm tÝch cùc trong qu¸ tr×nh x©y dùng thÓ chÕ ë ViÖt Nam 178
IV-1-2-2 H¹n chÕ trong viÖc ph¸t triÓn Tªn gäi XuÊt xø vµ ChØ dÉn §Þa lý ë ViÖt Nam 180
IV-1-2-3. Sù phï hîp vÒ ph¬ng ph¸p triÓn khai ë ViÖt Nam so víi ch©u ¢u 181
IV-1-3 Qu¸ tr×nh x©y dùng hai Tªn gäi XuÊt xø ®Çu tiªn ë ViÖt Nam 182
IV-1-3-1 Nh÷ng thµnh c«ng cña viÖc x©y dùng hai tªn gäi xuÊt xø 182
IV-1-3-2 Nh÷ng h¹n chÕ cña viÖc x©y dùng hai tªn gäi xuÊt xø 185
IV-2. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø cho c¸c s¶n phÈm ®Æc s¶n cña ViÖt Nam 187
IV-2-1. Hoµn thiÖn khung ph¸p lý cña nhµ níc vÒ chØ dÉn ®Þa lý 187
IV- 2-2. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm ®Æc s¶n theo híng ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 189
IV-3-3. Hoµn thiÖn vµ khai th¸c hai s¶n phÈm ®· ®¨ng ký 190
IV-4-4. Nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸c 193
Phô lôc 1: Tãm t¾t quan hÖ giao kho¸n gi÷a C«ng ty vµ hé nhËn kho¸n 195
Phô lôc 2: Th«ng tin cña giµ lµng, b¶n ngêi Th¸i - th«n Chê Lång 196
Phô lôc 3: KÕt qu¶ kiÓm tra chÊt lîng chÌ ®en Shan TuyÕt Méc Ch©u 197
Phô lôc 4: B¶n ®å m« t¶ khu vùc s¶n xuÊt cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u vµ c¸c vên chÌ cæ thô t¹i N«ng trêng Cê §á 199
Phô lôc 5: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c hé gia ®×nh 201
Phô lôc 6: Qu¶n lý quy tr×nh chÕ biÕn trong c«ng ty: Quy tr×nh s¶n xuÊt chÌ sao suèt Shan TuyÕt Méc Ch©u 202
Phô lôc 7: H×nh ¶nh sö dông nh·n m¸c VINATEA trong c¸c s¶n phÈm cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u 205
Phu lôc 8: H×nh ¶nh sö dông nh·n m¸c trong c¸c s¶n phÈm cña N«ng trêng Cê §á 206
Phô lôc 9: Nh÷ng h×nh thøc b¶o hé cña Ph¸p vµ Ch©u ¢u 207
Phô lôc 10: QuyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông ChØ dÉn §Þa lý theo quy ®Þnh cña LuËt Së h÷u TrÝ tuÖ 208
Phô lôc 11: So s¸nh quy ®Þnh vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø cña ViÖt nam tríc vµ sau LuËt Së h÷u trÝ tuÖ n¨m 2005 209
Tµi liÖu tham kh¶o 213
Danh môc c¸c b¶ng
Lêi nãi ®Çu 1
Môc lôc 5
PHÇn I: Lý do, môc ®Ých vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 18
PhÇn II: KÕt qu¶ nghiªn cøu 28
I. Sù ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø trªn thÕ giíi 28
B¶ng 1: Sè lîng s¶n phÈm ®îc b¶o hé AOC vµ IGP t¹i ch©u ¢u 29
BiÓu ®å 1: Sè lîng chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø ®îc b¶o hé t¹i ch©u ¢u 30
BiÓu ®å 2: Sè lîng c¸c s¶n phÈm ®îc b¶o hé ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø t¹i Ch©u ¢u ®Õn th¸ng 8/2005 theo nhãm s¶n phÈm 31
S¬ ®å 1: C¸c bíc c¬ b¶n cña viÖc b¶o hé AOC vµ IGP t¹i ch©u ¢u 33
¶nh 1: Nh·n m¸c cña mét s¶n phÈm Jambon mang ChØ dÉn §Þa lý ®îc b¶o hé cña vïng Bologna - Italia 55
II. ThÓ chÕ vµ chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 55
S¬ ®å 2: C¸c ®èi tîng së h÷u trÝ tuÖ ®îc b¶o hé t¹i ViÖt Nam 56
S¬ ®å 3: QuyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông TGXX ë ViÖt Nam 64
PhÇn III. X©y dùng Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam 78
B¶ng 2: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt theo c¸c ngµnh kinh tÕ cña huyÖn Phó Quèc, ®¬n vÞ % 79
BiÓu ®å 3: S¶n lîng níc m¾m cña huyÖn Phó Quèc 81
B¶ng 3: Tû lÖ c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m theo quy m« s¶n xuÊt 82
B¶ng 4: Tû lÖ sè hé ph©n theo chøc n¨ng ho¹t ®éng 82
B¶ng 5: Tû lÖ c¸c c¬ së cã ý kiÕn vÒ ho¹t ®éng cña Héi 89
B¶ng 6: ý kiÕn cña c¸c thµnh viªn vÒ nh÷ng ho¹t ®éng hç trî cña Héi (®¬n vÞ: %) 91
B¶ng 7: HÖ thèng s¶n xuÊt níc m¾m cã sö dông tªn gäi Phó Quèc 92
¶nh 2: Nh·n m¸c s¶n phÈm cña C«ng ty Phong Hng - mét C¬ së s¶n xuÊt níc m¾m t¹i Phó Quèc vµ Tp. Hå ChÝ Minh 93
S¬ ®å 4: Kªnh ®¸nh b¾t nguyªn liÖu, s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ th¬ng m¹i níc m¾m Phó Quèc 95
B¶ng 8: Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm níc m¾m b¸n t¹i c¸c siªu thÞ Tp. Hå ChÝ Minh 96
B¶ng 9: S¶n phÈm níc m¾m Phó Quèc trªn thÞ trêng c¸c thµnh phè lín 100
B¶ng 10: Sù thay ®æi vÒ gi¸ nguyªn liÖu vµ gi¸ níc m¾m Phó Quèc qua c¸c n¨m 101
¶nh 3: Hai s¶n phÈm cña hai c¬ së cã nh·n m¸c vµ kiÓu d¸ng bao b× hoµn toµn kh¸c nhau 102
¶nh 4: ViÖc sö dông nh·n hiÖu cña c¸c c«ng ty 103
B¶ng 11: §Æc trng vÒ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc 104
S¬ ®å 5: Quy tr×nh thùc hµnh s¶n xuÊt cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m t¹i Phó Quèc 109
B¶ng 12: Quy ®Þnh vÒ s¶n xuÊt níc m¾m vµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt 115
S¬ ®å 6: HÖ thèng kiÓm so¸t vµ cÊp giÊy chøng nhËn tªn gäi xuÊt xø 120
BiÓu ®å 4: DiÔn biÕn diÖn tÝch chÌ cña S¬n La vµ huyÖn Méc Ch©u 130
B¶ng 13: DiÖn tÝch vµ s¶n lîng chÌ cña Méc Ch©u so víi toµn tØnh 130
¶nh 5: Khu vên chÌ cæ thô t¹i th«n Chê Lång ngµy 17/09/2005 víi sù cã mÆt cña c¸c thµnh viªn trong ®oµn kh¶o s¸t vµ l·nh ®¹o N«ng trêng Cê §á - huyÖn Méc Ch©u - tØnh S¬n La 143
B¶ng 16: Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, tiªu thô chÌ cña c¸c ®¬n vÞ 146
¶nh 6: Mét trong sè nh÷ng lo¹i s¶n phÈm cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u sö dông nh·n m¸c Vinatea. 148
¶nh 7: S¶n phÈm cña N«ng trêng Cê §á sö dông nh·n m¸c: ChÌ Shan TuyÕt Chê Lång, chôp ngµy 20/09/2005. 149
B¶ng 17: Gi¸ b¸n chÌ thµnh phÈm vµ gi¸ thu mua chÌ nguyªn liÖu cña c¸c ®¬n vÞ 152
S¬ ®å 7: M« t¶ dù kiÕn thñ tôc cÊp quyÒn sö dông trong dù th¶o cña chÌ Méc Ch©u 156
B¶ng 18: Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ kiÓm so¸t, chøng nhËn s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø cho chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u 156
IV. So s¸nh quy ®Þnh vÒ Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam vµ Ch©u ¢u 166
S¬ ®å 8: Quy tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø t¹i Ph¸p 167
S¬ ®å 9: Quy tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø t¹i ViÖt Nam 167
B¶ng 19: So s¸nh quy ®Þnh vÒ hå s¬ ®¨ng b¹ cña ViÖt Nam vµ ch©u ¢u 170
B¶ng 20: So s¸nh tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan, tæ chøc trong x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø t¹i ViÖt Nam vµ Ph¸p 173
S¬ ®å 10: HÖ thèng kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chÊt lîng cña ch©u ¢u 177
S¬ ®å 11: HÖ thèng kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc - ViÖt Nam 178
PhÇn IV: KÕt luËn vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn s¶n phÈm ®Æc s¶n theo ®Þnh híng ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 179
IV-1 KÕt luËn 179
IV-2. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø cho c¸c s¶n phÈm ®Æc s¶n cña ViÖt Nam 189
Phô lôc 1: Tãm t¾t quan hÖ giao kho¸n gi÷a C«ng ty vµ hé nhËn kho¸n 197
Phô lôc 2: Th«ng tin cña giµ lµng, b¶n ngêi Th¸i - th«n Chê Lång 198
Phô lôc 3: KÕt qu¶ kiÓm tra chÊt lîng chÌ ®en Shan TuyÕt Méc Ch©u 199
Phô lôc 4: B¶n ®å m« t¶ khu vùc s¶n xuÊt cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u vµ c¸c vên chÌ cæ thô t¹i N«ng trêng Cê §á 201
Phô lôc 5: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c hé gia ®×nh 203
Phô lôc 6: Qu¶n lý quy tr×nh chÕ biÕn trong c«ng ty: Quy tr×nh s¶n xuÊt chÌ sao suèt Shan TuyÕt Méc Ch©u 204
Phô lôc 7: H×nh ¶nh sö dông nh·n m¸c VINATEA trong c¸c s¶n phÈm cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u 207
Phu lôc 8: H×nh ¶nh sö dông nh·n m¸c trong c¸c s¶n phÈm cña N«ng trêng Cê §á 208
Phô lôc 9: Nh÷ng h×nh thøc b¶o hé cña Ph¸p vµ Ch©u ¢u 209
Phô lôc 10: QuyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông ChØ dÉn §Þa lý theo quy ®Þnh cña LuËt Së h÷u TrÝ tuÖ 210
Phô lôc 11: So s¸nh quy ®Þnh vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø cña ViÖt nam tríc vµ sau LuËt Së h÷u trÝ tuÖ n¨m 2005 211
Tµi liÖu tham kh¶o 215
danh môc biÓu
BiÓu ®å 1: Sè lîng chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø ®îc b¶o hé t¹i Ch©u ¢u 37
BiÓu ®å 2: Sè lîng c¸c s¶n phÈm ®îc b¶o hé ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø t¹i Ch©u ¢u ®Õn th¸ng 8/2005 theo nhãm s¶n phÈm 38
BiÓu ®å 3: S¶n lîng níc m¾m cña huyÖn Phó Quèc 880
BiÓu ®å 4: DiÔn biÕn diÖn tÝch chÌ cña S¬n La vµ huyÖn Méc Ch©u......................... ........101
Danh môc s¬ ®å
Lêi nãi ®Çu 1
Môc lôc 5
PHÇn I: Lý do, môc ®Ých vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 20
PhÇn II: KÕt qu¶ nghiªn cøu 30
I. Sù ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø trªn thÕ giíi 30
B¶ng 1: Sè lîng s¶n phÈm ®îc b¶o hé AOC vµ IGP t¹i ch©u ¢u 31
BiÓu ®å 1: Sè lîng chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø ®îc b¶o hé t¹i ch©u ¢u 32
BiÓu ®å 2: Sè lîng c¸c s¶n phÈm ®îc b¶o hé ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø t¹i Ch©u ¢u ®Õn th¸ng 8/2005 theo nhãm s¶n phÈm 33
S¬ ®å 1: C¸c bíc c¬ b¶n cña viÖc b¶o hé AOC vµ IGP t¹i ch©u ¢u 35
¶nh 1: Nh·n m¸c cña mét s¶n phÈm Jambon mang ChØ dÉn §Þa lý ®îc b¶o hé cña vïng Bologna - Italia 57
II. ThÓ chÕ vµ chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 57
S¬ ®å 2: C¸c ®èi tîng së h÷u trÝ tuÖ ®îc b¶o hé t¹i ViÖt Nam 58
S¬ ®å 3: QuyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông TGXX ë ViÖt Nam 66
PhÇn III. X©y dùng Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam 80
B¶ng 2: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt theo c¸c ngµnh kinh tÕ cña huyÖn Phó Quèc, ®¬n vÞ % 81
BiÓu ®å 3: S¶n lîng níc m¾m cña huyÖn Phó Quèc 83
B¶ng 3: Tû lÖ c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m theo quy m« s¶n xuÊt 84
B¶ng 4: Tû lÖ sè hé ph©n theo chøc n¨ng ho¹t ®éng 84
B¶ng 5: Tû lÖ c¸c c¬ së cã ý kiÕn vÒ ho¹t ®éng cña Héi 91
B¶ng 6: ý kiÕn cña c¸c thµnh viªn vÒ nh÷ng ho¹t ®éng hç trî cña Héi (®¬n vÞ: %) 93
B¶ng 7: HÖ thèng s¶n xuÊt níc m¾m cã sö dông tªn gäi Phó Quèc 94
¶nh 2: Nh·n m¸c s¶n phÈm cña C«ng ty Phong Hng - mét C¬ së s¶n xuÊt níc m¾m t¹i Phó Quèc vµ Tp. Hå ChÝ Minh 95
S¬ ®å 4: Kªnh ®¸nh b¾t nguyªn liÖu, s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ th¬ng m¹i níc m¾m Phó Quèc 97
B¶ng 8: Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm níc m¾m b¸n t¹i c¸c siªu thÞ Tp. Hå ChÝ Minh 98
B¶ng 9: S¶n phÈm níc m¾m Phó Quèc trªn thÞ trêng c¸c thµnh phè lín 102
B¶ng 10: Sù thay ®æi vÒ gi¸ nguyªn liÖu vµ gi¸ níc m¾m Phó Quèc qua c¸c n¨m 103
¶nh 3: Hai s¶n phÈm cña hai c¬ së cã nh·n m¸c vµ kiÓu d¸ng bao b× hoµn toµn kh¸c nhau 104
¶nh 4: ViÖc sö dông nh·n hiÖu cña c¸c c«ng ty 105
B¶ng 11: §Æc trng vÒ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc 106
S¬ ®å 5: Quy tr×nh thùc hµnh s¶n xuÊt cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m t¹i Phó Quèc 111
B¶ng 12: Quy ®Þnh vÒ s¶n xuÊt níc m¾m vµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt 117
S¬ ®å 6: HÖ thèng kiÓm so¸t vµ cÊp giÊy chøng nhËn tªn gäi xuÊt xø 122
BiÓu ®å 4: DiÔn biÕn diÖn tÝch chÌ cña S¬n La vµ huyÖn Méc Ch©u 132
B¶ng 13: DiÖn tÝch vµ s¶n lîng chÌ cña Méc Ch©u so víi toµn tØnh 132
¶nh 5: Khu vên chÌ cæ thô t¹i th«n Chê Lång ngµy 17/09/2005 víi sù cã mÆt cña c¸c thµnh viªn trong ®oµn kh¶o s¸t vµ l·nh ®¹o N«ng trêng Cê §á - huyÖn Méc Ch©u - tØnh S¬n La 145
B¶ng 16: Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, tiªu thô chÌ cña c¸c ®¬n vÞ 148
¶nh 6: Mét trong sè nh÷ng lo¹i s¶n phÈm cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u sö dông nh·n m¸c Vinatea. 150
¶nh 7: S¶n phÈm cña N«ng trêng Cê §á sö dông nh·n m¸c: ChÌ Shan TuyÕt Chê Lång, chôp ngµy 20/09/2005. 151
B¶ng 17: Gi¸ b¸n chÌ thµnh phÈm vµ gi¸ thu mua chÌ nguyªn liÖu cña c¸c ®¬n vÞ 154
S¬ ®å 7: M« t¶ dù kiÕn thñ tôc cÊp quyÒn sö dông trong dù th¶o cña chÌ Méc Ch©u 158
B¶ng 18: Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ kiÓm so¸t, chøng nhËn s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø cho chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u 158
IV. So s¸nh quy ®Þnh vÒ Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam vµ Ch©u ¢u 168
S¬ ®å 8: Quy tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø t¹i Ph¸p 169
S¬ ®å 9: Quy tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø t¹i ViÖt Nam 169
B¶ng 19: So s¸nh quy ®Þnh vÒ hå s¬ ®¨ng b¹ cña ViÖt Nam vµ ch©u ¢u 172
B¶ng 20: So s¸nh tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan, tæ chøc trong x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø t¹i ViÖt Nam vµ Ph¸p 175
S¬ ®å 10: HÖ thèng kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chÊt lîng cña ch©u ¢u 179
S¬ ®å 11: HÖ thèng kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc - ViÖt Nam 180
PhÇn IV: KÕt luËn vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn s¶n phÈm ®Æc s¶n theo ®Þnh híng ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 181
IV-1 KÕt luËn 181
IV-2. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø cho c¸c s¶n phÈm ®Æc s¶n cña ViÖt Nam 191
Phô lôc 1: Tãm t¾t quan hÖ giao kho¸n gi÷a C«ng ty vµ hé nhËn kho¸n 199
Phô lôc 2: Th«ng tin cña giµ lµng, b¶n ngêi Th¸i - th«n Chê Lång 200
Phô lôc 3: KÕt qu¶ kiÓm tra chÊt lîng chÌ ®en Shan TuyÕt Méc Ch©u 201
Phô lôc 4: B¶n ®å m« t¶ khu vùc s¶n xuÊt cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u vµ c¸c vên chÌ cæ thô t¹i N«ng trêng Cê §á 203
Phô lôc 5: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c hé gia ®×nh 205
Phô lôc 6: Qu¶n lý quy tr×nh chÕ biÕn trong c«ng ty: Quy tr×nh s¶n xuÊt chÌ sao suèt Shan TuyÕt Méc Ch©u 206
Phô lôc 7: H×nh ¶nh sö dông nh·n m¸c VINATEA trong c¸c s¶n phÈm cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u 209
Phu lôc 8: H×nh ¶nh sö dông nh·n m¸c trong c¸c s¶n phÈm cña N«ng trêng Cê §á 210
Phô lôc 9: Nh÷ng h×nh thøc b¶o hé cña Ph¸p vµ Ch©u ¢u 211
Phô lôc 10: QuyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông ChØ dÉn §Þa lý theo quy ®Þnh cña LuËt Së h÷u TrÝ tuÖ 212
Phô lôc 11: So s¸nh quy ®Þnh vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø cña ViÖt nam tríc vµ sau LuËt Së h÷u trÝ tuÖ n¨m 2005 213
Tµi liÖu tham kh¶o 217
danh môc ¶nh
Lêi nãi ®Çu 1
Môc lôc 5
PHÇn I: Lý do, môc ®Ých vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 23
PhÇn II: KÕt qu¶ nghiªn cøu 33
I. Sù ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø trªn thÕ giíi 33
B¶ng 1: Sè lîng s¶n phÈm ®îc b¶o hé AOC vµ IGP t¹i ch©u ¢u 34
BiÓu ®å 1: Sè lîng chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø ®îc b¶o hé t¹i ch©u ¢u 35
BiÓu ®å 2: Sè lîng c¸c s¶n phÈm ®îc b¶o hé ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø t¹i Ch©u ¢u ®Õn th¸ng 8/2005 theo nhãm s¶n phÈm 36
S¬ ®å 1: C¸c bíc c¬ b¶n cña viÖc b¶o hé AOC vµ IGP t¹i ch©u ¢u 38
¶nh 1: Nh·n m¸c cña mét s¶n phÈm Jambon mang ChØ dÉn §Þa lý ®îc b¶o hé cña vïng Bologna - Italia 60
II. ThÓ chÕ vµ chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 60
S¬ ®å 2: C¸c ®èi tîng së h÷u trÝ tuÖ ®îc b¶o hé t¹i ViÖt Nam 61
S¬ ®å 3: QuyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông TGXX ë ViÖt Nam 69
PhÇn III. X©y dùng Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam 83
B¶ng 2: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt theo c¸c ngµnh kinh tÕ cña huyÖn Phó Quèc, ®¬n vÞ % 84
BiÓu ®å 3: S¶n lîng níc m¾m cña huyÖn Phó Quèc 86
B¶ng 3: Tû lÖ c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m theo quy m« s¶n xuÊt 87
B¶ng 4: Tû lÖ sè hé ph©n theo chøc n¨ng ho¹t ®éng 87
B¶ng 5: Tû lÖ c¸c c¬ së cã ý kiÕn vÒ ho¹t ®éng cña Héi 94
B¶ng 6: ý kiÕn cña c¸c thµnh viªn vÒ nh÷ng ho¹t ®éng hç trî cña Héi (®¬n vÞ: %) 96
B¶ng 7: HÖ thèng s¶n xuÊt níc m¾m cã sö dông tªn gäi Phó Quèc 97
¶nh 2: Nh·n m¸c s¶n phÈm cña C«ng ty Phong Hng - mét C¬ së s¶n xuÊt níc m¾m t¹i Phó Quèc vµ Tp. Hå ChÝ Minh 98
S¬ ®å 4: Kªnh ®¸nh b¾t nguyªn liÖu, s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ th¬ng m¹i níc m¾m Phó Quèc 100
B¶ng 8: Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm níc m¾m b¸n t¹i c¸c siªu thÞ Tp. Hå ChÝ Minh 101
B¶ng 9: S¶n phÈm níc m¾m Phó Quèc trªn thÞ trêng c¸c thµnh phè lín 105
B¶ng 10: Sù thay ®æi vÒ gi¸ nguyªn liÖu vµ gi¸ níc m¾m Phó Quèc qua c¸c n¨m 106
¶nh 3: Hai s¶n phÈm cña hai c¬ së cã nh·n m¸c vµ kiÓu d¸ng bao b× hoµn toµn kh¸c nhau 107
¶nh 4: ViÖc sö dông nh·n hiÖu cña c¸c c«ng ty 108
B¶ng 11: §Æc trng vÒ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc 109
S¬ ®å 5: Quy tr×nh thùc hµnh s¶n xuÊt cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m t¹i Phó Quèc 114
B¶ng 12: Quy ®Þnh vÒ s¶n xuÊt níc m¾m vµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt 120
S¬ ®å 6: HÖ thèng kiÓm so¸t vµ cÊp giÊy chøng nhËn tªn gäi xuÊt xø 125
BiÓu ®å 4: DiÔn biÕn diÖn tÝch chÌ cña S¬n La vµ huyÖn Méc Ch©u 135
B¶ng 13: DiÖn tÝch vµ s¶n lîng chÌ cña Méc Ch©u so víi toµn tØnh 135
¶nh 5: Khu vên chÌ cæ thô t¹i th«n Chê Lång ngµy 17/09/2005 víi sù cã mÆt cña c¸c thµnh viªn trong ®oµn kh¶o s¸t vµ l·nh ®¹o N«ng trêng Cê §á - huyÖn Méc Ch©u - tØnh S¬n La 148
B¶ng 16: Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, tiªu thô chÌ cña c¸c ®¬n vÞ 151
¶nh 6: Mét trong sè nh÷ng lo¹i s¶n phÈm cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u sö dông nh·n m¸c Vinatea. 153
¶nh 7: S¶n phÈm cña N«ng trêng Cê §á sö dông nh·n m¸c: ChÌ Shan TuyÕt Chê Lång, chôp ngµy 20/09/2005. 154
B¶ng 17: Gi¸ b¸n chÌ thµnh phÈm vµ gi¸ thu mua chÌ nguyªn liÖu cña c¸c ®¬n vÞ 157
S¬ ®å 7: M« t¶ dù kiÕn thñ tôc cÊp quyÒn sö dông trong dù th¶o cña chÌ Méc Ch©u 161
B¶ng 18: Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ kiÓm so¸t, chøng nhËn s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø cho chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u 161
IV. So s¸nh quy ®Þnh vÒ Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam vµ Ch©u ¢u 171
S¬ ®å 8: Quy tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø t¹i Ph¸p 172
S¬ ®å 9: Quy tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø t¹i ViÖt Nam 172
B¶ng 19: So s¸nh quy ®Þnh vÒ hå s¬ ®¨ng b¹ cña ViÖt Nam vµ ch©u ¢u 175
B¶ng 20: So s¸nh tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan, tæ chøc trong x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø t¹i ViÖt Nam vµ Ph¸p 178
S¬ ®å 10: HÖ thèng kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chÊt lîng cña ch©u ¢u 182
S¬ ®å 11: HÖ thèng kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc - ViÖt Nam 183
PhÇn IV: KÕt luËn vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn s¶n phÈm ®Æc s¶n theo ®Þnh híng ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 184
IV-1 KÕt luËn 184
IV-2. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø cho c¸c s¶n phÈm ®Æc s¶n cña ViÖt Nam 194
Phô lôc 1: Tãm t¾t quan hÖ giao kho¸n gi÷a C«ng ty vµ hé nhËn kho¸n 202
Phô lôc 2: Th«ng tin cña giµ lµng, b¶n ngêi Th¸i - th«n Chê Lång 203
Phô lôc 3: KÕt qu¶ kiÓm tra chÊt lîng chÌ ®en Shan TuyÕt Méc Ch©u 204
Phô lôc 4: B¶n ®å m« t¶ khu vùc s¶n xuÊt cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u vµ c¸c vên chÌ cæ thô t¹i N«ng trêng Cê §á 206
Phô lôc 5: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c hé gia ®×nh 208
Phô lôc 6: Qu¶n lý quy tr×nh chÕ biÕn trong c«ng ty: Quy tr×nh s¶n xuÊt chÌ sao suèt Shan TuyÕt Méc Ch©u 209
Phô lôc 7: H×nh ¶nh sö dông nh·n m¸c VINATEA trong c¸c s¶n phÈm cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u 212
Phu lôc 8: H×nh ¶nh sö dông nh·n m¸c trong c¸c s¶n phÈm cña N«ng trêng Cê §á 213
Phô lôc 9: Nh÷ng h×nh thøc b¶o hé cña Ph¸p vµ Ch©u ¢u 214
Phô lôc 10: QuyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông ChØ dÉn §Þa lý theo quy ®Þnh cña LuËt Së h÷u TrÝ tuÖ 215
Phô lôc 11: So s¸nh quy ®Þnh vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø cña ViÖt nam tríc vµ sau LuËt Së h÷u trÝ tuÖ n¨m 2005 216
Tµi liÖu tham kh¶o 220
danh môc phô lôc
Lêi nãi ®Çu 1
Môc lôc 5
PHÇn I: Lý do, môc ®Ých vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 25
PhÇn II: KÕt qu¶ nghiªn cøu 35
I. Sù ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø trªn thÕ giíi 35
B¶ng 1: Sè lîng s¶n phÈm ®îc b¶o hé AOC vµ IGP t¹i ch©u ¢u 36
BiÓu ®å 1: Sè lîng chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø ®îc b¶o hé t¹i ch©u ¢u 37
BiÓu ®å 2: Sè lîng c¸c s¶n phÈm ®îc b¶o hé ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø t¹i Ch©u ¢u ®Õn th¸ng 8/2005 theo nhãm s¶n phÈm 38
S¬ ®å 1: C¸c bíc c¬ b¶n cña viÖc b¶o hé AOC vµ IGP t¹i ch©u ¢u 40
¶nh 1: Nh·n m¸c cña mét s¶n phÈm Jambon mang ChØ dÉn §Þa lý ®îc b¶o hé cña vïng Bologna - Italia 62
II. ThÓ chÕ vµ chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 62
S¬ ®å 2: C¸c ®èi tîng së h÷u trÝ tuÖ ®îc b¶o hé t¹i ViÖt Nam 63
S¬ ®å 3: QuyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông TGXX ë ViÖt Nam 71
PhÇn III. X©y dùng Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam 85
B¶ng 2: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt theo c¸c ngµnh kinh tÕ cña huyÖn Phó Quèc, ®¬n vÞ % 86
BiÓu ®å 3: S¶n lîng níc m¾m cña huyÖn Phó Quèc 88
B¶ng 3: Tû lÖ c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m theo quy m« s¶n xuÊt 89
B¶ng 4: Tû lÖ sè hé ph©n theo chøc n¨ng ho¹t ®éng 89
B¶ng 5: Tû lÖ c¸c c¬ së cã ý kiÕn vÒ ho¹t ®éng cña Héi 96
B¶ng 6: ý kiÕn cña c¸c thµnh viªn vÒ nh÷ng ho¹t ®éng hç trî cña Héi (®¬n vÞ: %) 98
B¶ng 7: HÖ thèng s¶n xuÊt níc m¾m cã sö dông tªn gäi Phó Quèc 99
¶nh 2: Nh·n m¸c s¶n phÈm cña C«ng ty Phong Hng - mét C¬ së s¶n xuÊt níc m¾m t¹i Phó Quèc vµ Tp. Hå ChÝ Minh 100
S¬ ®å 4: Kªnh ®¸nh b¾t nguyªn liÖu, s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ th¬ng m¹i níc m¾m Phó Quèc 102
B¶ng 8: Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm níc m¾m b¸n t¹i c¸c siªu thÞ Tp. Hå ChÝ Minh 103
B¶ng 9: S¶n phÈm níc m¾m Phó Quèc trªn thÞ trêng c¸c thµnh phè lín 107
B¶ng 10: Sù thay ®æi vÒ gi¸ nguyªn liÖu vµ gi¸ níc m¾m Phó Quèc qua c¸c n¨m 108
¶nh 3: Hai s¶n phÈm cña hai c¬ së cã nh·n m¸c vµ kiÓu d¸ng bao b× hoµn toµn kh¸c nhau 109
¶nh 4: ViÖc sö dông nh·n hiÖu cña c¸c c«ng ty 110
B¶ng 11: §Æc trng vÒ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc 111
S¬ ®å 5: Quy tr×nh thùc hµnh s¶n xuÊt cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt níc m¾m t¹i Phó Quèc 116
B¶ng 12: Quy ®Þnh vÒ s¶n xuÊt níc m¾m vµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt 122
S¬ ®å 6: HÖ thèng kiÓm so¸t vµ cÊp giÊy chøng nhËn tªn gäi xuÊt xø 127
BiÓu ®å 4: DiÔn biÕn diÖn tÝch chÌ cña S¬n La vµ huyÖn Méc Ch©u 137
B¶ng 13: DiÖn tÝch vµ s¶n lîng chÌ cña Méc Ch©u so víi toµn tØnh 137
¶nh 5: Khu vên chÌ cæ thô t¹i th«n Chê Lång ngµy 17/09/2005 víi sù cã mÆt cña c¸c thµnh viªn trong ®oµn kh¶o s¸t vµ l·nh ®¹o N«ng trêng Cê §á - huyÖn Méc Ch©u - tØnh S¬n La 150
B¶ng 16: Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, tiªu thô chÌ cña c¸c ®¬n vÞ 153
¶nh 6: Mét trong sè nh÷ng lo¹i s¶n phÈm cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u sö dông nh·n m¸c Vinatea. 155
¶nh 7: S¶n phÈm cña N«ng trêng Cê §á sö dông nh·n m¸c: ChÌ Shan TuyÕt Chê Lång, chôp ngµy 20/09/2005. 156
B¶ng 17: Gi¸ b¸n chÌ thµnh phÈm vµ gi¸ thu mua chÌ nguyªn liÖu cña c¸c ®¬n vÞ 159
S¬ ®å 7: M« t¶ dù kiÕn thñ tôc cÊp quyÒn sö dông trong dù th¶o cña chÌ Méc Ch©u 163
B¶ng 18: Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ kiÓm so¸t, chøng nhËn s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø cho chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u 163
IV. So s¸nh quy ®Þnh vÒ Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam vµ Ch©u ¢u 173
S¬ ®å 8: Quy tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø t¹i Ph¸p 174
S¬ ®å 9: Quy tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø t¹i ViÖt Nam 174
B¶ng 19: So s¸nh quy ®Þnh vÒ hå s¬ ®¨ng b¹ cña ViÖt Nam vµ ch©u ¢u 177
B¶ng 20: So s¸nh tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan, tæ chøc trong x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø t¹i ViÖt Nam vµ Ph¸p 180
S¬ ®å 10: HÖ thèng kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chÊt lîng cña ch©u ¢u 184
S¬ ®å 11: HÖ thèng kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chÊt lîng cña níc m¾m Phó Quèc - ViÖt Nam 185
PhÇn IV: KÕt luËn vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn s¶n phÈm ®Æc s¶n theo ®Þnh híng ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø 186
IV-1 KÕt luËn 186
IV-2. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø cho c¸c s¶n phÈm ®Æc s¶n cña ViÖt Nam 196
Phô lôc 1: Tãm t¾t quan hÖ giao kho¸n gi÷a C«ng ty vµ hé nhËn kho¸n 204
Phô lôc 2: Th«ng tin cña giµ lµng, b¶n ngêi Th¸i - th«n Chê Lång 205
Phô lôc 3: KÕt qu¶ kiÓm tra chÊt lîng chÌ ®en Shan TuyÕt Méc Ch©u 206
Phô lôc 4: B¶n ®å m« t¶ khu vùc s¶n xuÊt cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u vµ c¸c vên chÌ cæ thô t¹i N«ng trêng Cê §á 208
Phô lôc 5: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c hé gia ®×nh 210
Phô lôc 6: Qu¶n lý quy tr×nh chÕ biÕn trong c«ng ty: Quy tr×nh s¶n xuÊt chÌ sao suèt Shan TuyÕt Méc Ch©u 211
Phô lôc 7: H×nh ¶nh sö dông nh·n m¸c VINATEA trong c¸c s¶n phÈm cña C«ng ty ChÌ Méc Ch©u 214
Phu lôc 8: H×nh ¶nh sö dông nh·n m¸c trong c¸c s¶n phÈm cña N«ng trêng Cê §á 215
Phô lôc 9: Nh÷ng h×nh thøc b¶o hé cña Ph¸p vµ Ch©u ¢u 216
Phô lôc 10: QuyÒn së h÷u, quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn sö dông ChØ dÉn §Þa lý theo quy ®Þnh cña LuËt Së h÷u TrÝ tuÖ 217
Phô lôc 11: So s¸nh quy ®Þnh vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø cña ViÖt nam tríc vµ sau LuËt Së h÷u trÝ tuÖ n¨m 2005 218
Tµi liÖu tham kh¶o 222
danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t
Bé NN & PTNT: Bé N«ng nghiÖp & Ph¸t triÓn N«ng th«n
Bé KH & CN: Bé Khoa häc & C«ng nghÖ
IPSARD: ViÖn ChÝnh s¸ch vµ ChiÕn lîc Ph¸t triÓn N«ng th«n (Institute of Policy and Strategy for Agriculture and Rural Development)
RuDeC: Trung t©m Ph¸t triÓn N«ng th«n (Rural Development Center)
VASI: ViÖn Khoa häc Kü thuËt N«ng nghiÖp ViÖt Nam (Vietnam Agricultural Science Institute)
AFTA: Khu vùc MËu dÞch tù do §«ng Nam ¸ (ASEAN Free Trade Area)
EU: Céng ®ång chung Ch©u ¢u (European Union)
WTO: Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (World Trade Organization)
Trips: QuyÒn Së h÷u TrÝ tuÖ Th¬ng m¹i (Trade-Related Intellectual Property Rights)
INAO: ViÖn Tªn gäi XuÊt xø Quèc gia (Institut National des Appellations d'Origine)
INRA: ViÖn Nghiªn cøu N«ng nghiÖp Ph¸p (Institut National de la Recherche Agronomique)
CIRAD: Trung t©m Hîp t¸c Quèc tÕ Nghiªn cøu N«ng nghiÖp v× sù Ph¸t triÓn (Centre de cooperation internationale en recherche agronomique pour le dÐveloppement)
VCCI: V¨n phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam (Vietnam Chamber of Commerce and Industry)
AO: Tªn gäi XuÊt xø (Appellation d’Origine )
AOC: Tªn gäi XuÊt xø ®îc b¶o hé (Appellation d’Origine ControlÐe)
AOP: Tªn gäi XuÊt xø ®îc b¶o h« (Appellation of Origin Protected )
GI: ChØ dÉn §Þa lý (Geographical Indication)
IG: ChØ dÉn §Þa lý (Indication GÐographique )
PGI: ChØ dÉn §Þa lý ®îc b¶o hé (Protected Geographical Indication)
IGP: ChØ dÉn §Þa lý ®îc b¶o hé (Indication GÐographique ProtÐgÐe)
TGXX: Tªn gäi xuÊt xø
SHTT: Së h÷u trÝ tuÖ
UBND: Uû ban nh©n d©n
QTSX: Quy tr×nh s¶n xuÊt
TNHH: Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n
Tp. Hå ChÝ Minh: Thµnh phè Hå ChÝ Minh
PHÇn I: Lý do, môc ®Ých vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
I.1 Ph¸t triÓn Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam
Ph¸t triÓn Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam ®îc b¾t ®Çu tõ n¨m 1998 víi sù gióp ®ì cña ChÝnh phñ Ph¸p. Quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ Ph¸p trong c¸c vÊn ®Ò nµy ®· cho phÐp ViÖt Nam x©y dùng ®îc hai s¶n phÈm cã Tªn gäi XuÊt xø (Appellation d’Origine - AO) ®Çu tiªn vµo n¨m 2001. §ã lµ níc m¾m Phó Quèc vµ chÌ Shan Méc Ch©u. V¨n phßng Quèc gia Liªn Ngµnh nghÒ Cognac (BNIC) ®îc Bé N«ng nghiÖp vµ NghÒ c¸ cña Ph¸p trao nhiÖm vô, ®· hîp t¸c chÆt chÏ víi Th¬ng vô Ph¸p t¹i Hµ Néi ®Ó trî gióp Bé Thñy s¶n, Bé N«ng nghiÖp & Ph¸t triÓn N«ng th«n, Bé Khoa häc & C«ng nghÖ ViÖt Nam ®Ó ®¨ng b¹ ®îc hai s¶n phÈm cã Tªn gäi XuÊt xø trªn. Sau hai s¶n phÈm nµy, Bé NN & PTNT ®· chÝnh thøc ®Ò nghÞ Bé N«ng nghiÖp Ph¸p gióp ViÖt Nam x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø cho 07 s¶n phÈm n«ng s¶n cña ViÖt Nam.
Víi sù trî gióp cña Ph¸p ®· t¹o ra mét phong trµo x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt NamChóng t«i cã thÓ ®a ra mét sè ho¹t ®éng liªn quan ®Õn lÜnh vùc nµy:
Cuèi n¨m 2005, LuËt Së h÷u TrÝ tuÖ trong ®ã cã ChØ dÉn §Þa lý ®· ®îc Quèc héi ViÖt Nam xem xÐt vµ th«ng qua. Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p lý vÒ quy tr×nh ®¨ng b¹, cÊp quyÒn sö dông, kiÓm tra, gi¸m s¸t, chèng hµng gi¶ cña tªn gäi xuÊt xø, vai trß cña c¸c bé ngµnh trong thùc hiÖn vÇn cßn nhiÒu ®iÓm cha râ cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn
Côc Së h÷u TrÝ tuÖ - Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ còng ®· vµ ®ang x©y dùng quy tr×nh ®¨ng b¹ cho s¶n phÈm cã tªn gäi xuÊt xø, víi sù trî gióp cña c¸c chuyªn gia Australia vµ Bå §µo Nha trong khu«n khæ dù ¸n ECAP II. Côc Së h÷u TrÝ tuÖ, víi sù trî gióp cña Thôy SÜ, ®· cho ®¨ng b¹ Tªn gäi XuÊt xø cho bëi §oan Hïng, cµ phª Bu«n Ma Thuét vµ chuÈn bÞ cho håi L¹ng S¬n. §©y lµ tiÕp cËn mang tÝnh ph¸p lý, hai s¶n phÈm nµy ®îc ®¨ng b¹ vµ b¶o hé tªn lµ chÝnh. Mäi ho¹t ®éng vÒ cÊp quyÒn sö dông, qu¶n lý chÊt lîng, marketing... vÉn ®ang chuÈn bÞ thùc hiÖn.
Bé NN vµ PTNT còng ®· cho triÓn khai mét ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®Ó lµm c¬ së khoanh vïng s¶n xuÊt trong hå s¬ tªn gäi xuÊt xø. Nhng nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vÉn chØ dõng l¹i ë gãc ®é m« t¶ vÒ mÆt thæ nhìng, thêi tiÕt khÝ hËu... cßn viÖc sö dông kÕt qu¶ ®ã nh mét phÇn trong hå s¬ khoanh vïng trong qu¸ tr×nh x©y dùng cô thÓ mét s¶n phÈm mang chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø ®Þa lý th× vÉn cha thùc hiÖn ®îc nhiÒu. Nh÷ng nghiªn cøu nµy cã ®îc c«ng nhËn nh c¨n cø khoa häc b¾t buéc trong hå s¬ ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø hay kh«ng th× vÉn cha râ rµng.
KÓ tõ khi níc m¾m Phó Quèc vµ chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u ®îc ®¨ng b¹, mÆc dï cha ®îc b¶o hé trªn thÞ trêng nhng còng ®· lµm dËy lªn mét phong trµo x©y dùng ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø trªn c¶ níc. Mçi tØnh ®Òu cè g¾ng x©y dùng cho m×nh mét Tªn gäi XuÊt xø víi c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n t¹i ®Þa ph¬ng. MÆc dï vËy, nhiÒu ®Þa ph¬ng tríc khi x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø ®Òu ®· ®¨ng kÝ nh·n hiÖu hµng hãa. ViÖc nµy còng cã thÓ lµm khã kh¨n cho qu¸ tr×nh ®¨ng b¹ vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø vµ ChØ dÉn §Þa lý cho s¶n phÈm sau nµy.
Nhãm nghiªn cøu cña ViÖn Khoa häc KÜ thuËt N«ng nghiÖp ViÖt Nam (VASI)2, vµ hiÖn nay nhãm nµy ®· chuyÓn vÒ ViÖn ChiÕn lîc vµ ChÝnh s¸ch Ph¸t triÓn N«ng nghiÖp N«ng th«n (IPSARD) lµ nhãm nghiªn cøu ®Çu tiªn triÓn khai c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam. NhËn thøc râ sù thiÕu v¾ng vai trß cña c¸c tæ chøc nghÒ nghiÖp ë ViÖt Nam, IPSARD ®· thùc hiÖn viÖc tiÕp cËn tæ chøc n«ng d©n, ph¸t triÓn thÓ chÕ ®Þa ph¬ng, ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ marketing cho s¶n phÈm, x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng, ph¸t triÓn ngµnh hµng tríc khi xóc tiÕn x©y dùng hå s¬ xin ®¨ng b¹ vµ b¶o hé. TiÕp cËn nµy gióp cho s¶n phÈm khi ®îc b¶o hé lµ cã mÆt ngay trªn thÞ trêng víi kªnh ph©n phèi riªng biÖt cã tæ chøc chÆt chÏ vµ Tªn gäi XuÊt xø ph¸t huy t¸c dông lu«n trªn thÞ trêng vµ trong s¶n xuÊt. ViÖc tiÕp cËn nµy rÊt thµnh c«ng ë trêng hîp s¶n phÈm g¹o t¸m H¶i HËu, hiÖn nay hå s¬ xin ®¨ng b¹ ®ang chê Côc Së h÷u TrÝ tuÖ xÐt duyÖt.
Víi bèi c¶nh nh trªn, nh»m cã thÓ ®a ra chiÕn lîc ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi, Dù ¸n Mispa tµi trî cho nghiªn cøu nµy nh»m ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ kinh nghiÖm, tÝnh hiÖu qu¶ cña hai Tªn gäi XuÊt xø ®Çu tiªn lµ níc m¾m Phó Quèc vµ chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u.
I.2 Môc ®Ých nghiªn cøu Môc ®Ých tæng quan
Nghiªn cøu nµy nh»m môc ®Ých t×m c¸c gi¶i ph¸p nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n trong viÖc ®¨ng ký c¸c s¶n phÈm tªn gäi xuÊt xø, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ph¸t triÓn vµ t¨ng gi¸ trÞ cho c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n ®Æc s¶n cña ViÖt Nam trªn thÞ trêng.
Môc ®Ých cô thÓ
§Ó ®¹t ®îc môc ®Ých tæng quan ®ã, nghiªn cøu ®îc tiÕn hµnh nh»m gi¶i quyÕt c¸c môc tiªu cô thÓ ®ã lµ:
Nªu ra mét sè kinh nghiÖm cña mét sè ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø næi tiÕng trªn thÕ giíi
Sù ph¸t triÓn cña Tªn gäi XuÊt xø víi trªn thÕ giíi, gi¸ trÞ cña Tªn gäi XuÊt xø ®èi víi ph¸t triÓn n«ng th«n, thÞ trêng, thu nhËp...
Rót ra nh÷ng thµnh c«ng vµ thÊt b¹i trong qu¸ tr×nh x©y dùng, nguyªn nh©n vµ c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc
X¸c ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n trong viÖc ®¨ng b¹, sö dông, ph¸t triÓn chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø cña mét sè ®Æc s¶n ®· ®îc ®¨ng ký:
Nªu râ c¸c quy tr×nh thÓ chÕ nhµ níc tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng liªn quan ®Õn x©y dùng ®¨ng b¹ c¸c s¶n phÈm tªn gäi xuÊt xø
Nªu râ qu¸ tr×nh ®¨ng b¹ Tªn gäi XuÊt xø níc m¾m Phó Quèc vµ chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u, vai trß cña c¸c c¬ quan nhµ níc trong trî gióp ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø nµy
Lµm râ triÓn väng ph¸t triÓn cña s¶n phÈm níc m¾m Phó Quèc, chÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u sau khi ®¨ng b¹ Tªn gäi XuÊt xø
ChØ ra nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ®Ò xuÊt chiÕn lîc, chÝnh s¸ch, quy tr×nh ph¸t triÓn chung cho viÖc ®¨ng ký vµ ph¸t triÓn chØ dÉn ®Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø.
ChØ ra c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i cña qu¸ tr×nh x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø cña ViÖt Nam so víi quy tr×nh chung cña Ch©u ¢u
§a ra c¸c chiÕn lîc chung, c¸c biÖn ph¸p cô thÓ nh»m thóc ®Èy vµ ph¸t triÓn ®¨ng ký c¸c s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam
I.3 Néi dung nghiªn cøu
Kinh nghiÖm cña mét sè níc trªn thÕ giíi trong viÖc x©y dùng ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø:
ChiÕn lîc ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø cña mét sè níc trong khu vùc ch©u ¸ vµ Ch©u ¢u nh»m n©ng cao gi¸ trÞ s¶n phÈm, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, b¶o tån ®a d¹ng sinh häc vµ v¨n hãa b¶n ®Þa. H¬n n÷a, c¸c néi dung cô thÓ cña viÖc x©y dùng ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø còng ®îc ®Ò cËp bao gåm:
- LÞch sö ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø víi c¸c môc ®Ých cô thÓ trªn c¬ së tæng kÕt c¸c nghiªn cøu vÒ th¬ng hiÖu vµ chØ dÉn xuÊt xø t¹i mét sè níc EU, c¸c nghiªn cøu lý thuyÕt vµ thùc tiÔn t¹i c¸c níc nµy.
- C¸c quy ®Þnh thÓ chÕ, chÝnh s¸ch nhµ níc trong qu¸ tr×nh x©y dùng s¶n phÈm, ph©n tÝch qu¸ tr×nh khoanh vïng, kiÓm tra gi¸m s¸t chÊt lîng, së h÷u trÝ tuÖ, quy tr×nh ®¨ng b¹...
- Tæng kÕt c¸c quy®Þnh thÓ chÕ cña Ph¸p vµ EU trong xin ®¨ng b¹, thÈm ®Þnh vµ b¶o hé chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø lµm c¬ së ®Ó so s¸nh vµ ®a ra nh÷ng chiÕn lîc ph¸t triÓn cho ViÖt Nam.
Tæng kÕt c¸c néi dung vÒ thÓ chÕ, chÝnh s¸ch cña Nhµ níc ViÖt Nam vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø
- C¸c v¨n b¶n chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vµ ph¹m vi ¶nh hëng ®Õn viÖc x©y dùng ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø.
- Tr×nh tù, thñ tôc ®Ó ®¨ng b¹ vµ xin b¶o hé s¶n phÈm. Nghiªn cøu nµy sÏ cho thÊy sù bÊt hîp lý còng nh hîp lý trong c¸c quy®Þnh hµnh chÝnh hiÖn nay cña c¸c c¬ quan nhµ níc. TÝnh t¬ng thÝch cña c¸c quy®Þnh luËt ph¸p ViÖt Nam vµ hÖ thèng quèc tÕ.
- Vai trß cña c¸c c¬ quan trung ¬ng, c¸c hiÖp héi tÇm quèc gia, c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn cña Nhµ níc tíi ph¸t triÓn s¶n phÈm ®Æc s¶n vµ xóc tiÕn ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø.
- C¸c thÓ chÕ, chÝnh s¸ch ®Þa ph¬ng ¶nh hëng tÝch cùc vµ tiªu cùc thÕ nµo trong x©y dùng vµ ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø. Nh÷ng quan ®iÓm cña ®Þa ph¬ng vÒ x©y dùng th¬ng hiÖu, ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø.
T×m hiÓu vÒ c¸c s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø cña ViÖt Nam ®· ®îc ®¨ng b¹:
- Môc ®Ých x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø vµ sù lùa chän s¶n phÈm ®Ó x©y dùng
- C¬ së khoanh vïng s¶n xuÊt cña hai s¶n phÈm cã Tªn gäi XuÊt xø (níc m¾m Phó Quèc vµ ChÌ Shan TuyÕt Méc Ch©u) tõ ®ã nªu ra nh÷ng khã kh¨n thùc hiÖn trªn thùc tÕ, ®Æc biÖt qu¸ tr×nh sau ®¨ng b¹.
- Vai trß cña quy tr×nh kü thuËt vµ qu¸ tr×nh x©y dùng quy tr×nh kü thuËt b¾t buéc (s¶n xuÊt, chÕ biÕn, ®ãng gãi...) vµ c¸c m©u thuÉn hiÖn nay trong viÖc x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm néi bé vµ bªn ngoµi.
- Vai trß cña viÖc tæ chøc ngµnh hµng tªn gäi xuÊt xø, tõ s¶n xuÊt, chÕ biÕn, th¬ng m¹i. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c t¸c nh©n trong qu¶n lý chÊt lîng, ph©n chia lîi Ých, quyÒn së h÷u.
- Qu¸ tr×nh ph©n phèi, marketing, qu¶ng b¸ th¬ng hiÖu cña s¶n phÈm ®· cã ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø.
- QuyÒn së h÷u cña c¸c ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø, ph©n tÝch sù m©u thuÉn quyÒn lîi, c¸c xung ®ét vµ hîp t¸c cña c¸c t¸c nh©n trong qu¸ tr×nh x©y dùng, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø. Nghiªn cøu nµy nh»m chØ ra sù tæ chøc, liªn kÕt mang tÝnh nghÒ nghiÖp cña c¸c t¸c nh©n ngµnh hµng. NÕu thiÕu yÕu tè nµy, ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø sÏ kh«ng cã ý nghÜa.
- Vai trß cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng trong viÖc x©y dùng vµ qu¶n lý ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø, nh÷ng bÊt cËp hiÖn nay trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng nµy.
- Lîi Ých cña ngêi s¶n xuÊt, c¸c t¸c nh©n ngµnh hµng vµ ®Þa ph¬ng trong viÖc x©y dùng Tªn gäi XuÊt xø cho c¸c s¶n phÈm nµy.
- Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ s¬ bé møc ®é ¶nh hëng cña c¸c th¬ng hiÖu sö dông chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø trªn thÞ trêng Hµ Néi.
Gi¶i ph¸p vµ chiÕn lîc cho x©y dùng, ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø ë ViÖt Nam:
- §Ò xuÊt gi¶i ph¸p vÒ hoµn thiÖn c¸c quy®Þnh ph¸p lý, vai trß cña hÖ thèng thÓ chÕ Nshµ níc vµ ®Þa ph¬ng trong viÖc x©y dùng vµ qu¶n lý ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø.
- §a ra ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc ngµnh hµng, hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng, ph©n chia lîi nhuËn vµ së h÷u, qu¶ng b¸ th¬ng hiÖu cã sö dông ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø ...
- §Ò xuÊt n©ng cao gi¸ trÞ gia t¨ng cña ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø, vai trß cña ngêi s¶n xuÊt trong x©y dùng, së h÷u, qu¶ng b¸ vµ ph©n chia lîi nhuËn. Ph¸t triÓn chØ dÉn vµ Tªn gäi XuÊt xø víi b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, kü thuËt b¶n ®Þa, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n t¹i ®Þa ph¬ng.
- §Ò xuÊt chiÕn lîc nghiªn cøu, x©y dùng ®éi ngò t vÊn, ®µo t¹o cho ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø.
I.4 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu Ph¬ng ph¸p luËn sö dông trong nghiªn cøu
Nghiªn cøu c¬ së lý luËn-thùc tiÔn vÒ ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø:
Nh÷ng nghiªn cøu vÒ c¬ së lý luËn vÒ khoanh vïng, chuÈn ho¸ quy tr×nh s¶n xuÊt-chÕ biÕn-th¬ng m¹i, qu¶n lý chÊt lîng, th¬ng hiÖu..., cho phÐp tæng kÕt c¸c nghiªn cøu trong vµ ngoµi níc, nªu râ ý nghÜa cña chØ dÉn ®Þa lý, ®Æc biÖt nªu lªn sù kh¸c nhau gi÷a th¬ng hiÖu th¬ng m¹i vµ chØ dÉn xuÊt xø.
Nghiªn cøu ph©n tÝch thÓ chÕ:
Nh÷ng nghiªn cøu nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ c¸c thÓ chÕ së h÷u th¬ng hiÖu vµ ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø, ®Æc biÖt nªu râ tÝnh phøc t¹p vÒ vÊn ®Ò së h÷u, ph¬ng thøc b¶o hé, quy tr×nh gi¸m s¸t néi bé vµ quy tr×nh gi¸m s¸t bªn ngoµi. Ngoµi ra, nghiªn cøu ph©n tÝch thÓ chÕ cßn chØ ra nh÷ng quy tr×nh ®¨ng b¹, tÝnh hîp lý vµ kh«ng hîp lý cña c¸c quy tr×nh nµy.
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ngµnh hµng:
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ngµnh hµng sÏ lµm næi bËt sù liªn kÕt gi÷a c¸c t¸c nh©n tõ s¶n xuÊt, ph©n phèi trong x©y dùng, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn th¬ng hiÖu, ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø. Ph¬ng ph¸p nµy cßn cho phÐp ph©n tÝch nh÷ng quy tr×nh c«ng nghÖ, hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng theo ngµnh hµng cña c¸c s¶n phÈm ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø.
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch marketing:
Nh»m ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ph¸p marketing ®· ®îc c¸c chñ së h÷u th¬ng hiÖu, ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø sö dông trong qu¸ tr×nh qu¶ng b¸ th¬ng hiÖu vµ s¶n phÈm cña m×nh.
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch kinh tÕ hîp ®ång:
Nh»m ®¸nh gi¸ sù ¶nh hëng cña c¸c khã kh¨n nµy tíi tÝnh liªn kÕt, kh¶ n¨ng, tiÒm n¨ng vµ triÓn väng viÖc x©y dùng ph¸t triÓn c¸c hîp ®ång kinh tÕ gi÷a c¸c t¸c nh©n ngµnh hµng.
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng theo ngµnh hµng ®îc øng dông nh»m ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ c¸c khã kh¨n vÒ qu¶n lý chÊt lîng. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ giao dÞch vµ kinh tÕ quym« ®Ó ®¸nh gi¸ nh÷ng khã kh¨n vÒ kinh tÕ cña c¸c t¸c nh©n tham gia trong ngµnh hµng
C¸c bíc tæ chøc nghiªn cøu
§Ó ®¹t ®îc c¸c néi dung nghiªn cøu, ®Ò tµi ®· ®îc tiÕn hµnh triÓn khai theo c¸c bíc sau:
Bíc 1: T×m kiÕm vµ tæng hîp th«ng tin tõ c¸c tµi liÖu trong vµ ngoµi níc
T×m kiÕm vµ tæng hîp, ph©n tÝch c¸c tµi liÖu trong vµ ngoµi níc. §Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø: lÞch sö ph¸t triÓn, môc ®Ých vµ quy tr×nh x©y dùng, c¸c nguyªn t¾c, tÝnh chÊt ph¸p lý, qu¶n lý chÊt lîng, ¶nh hëng tíi ph¸t triÓn ®Þa ph¬ng...
Bíc 2:Pháng vÊn c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc t¹i trung ¬ng
TiÕn hµnh pháng vÊn c¸c c¬ quan nhµ níc cña Bé NN vµ PTNT, Bé Thuû s¶n, Bé Khoa häc & C«ng nghÖ cã liªn quan ®Õn th¬ng hiÖu vµ chØ dÉn ®Þa lý, tªn gäi xuÊt xø. Ph©n tÝch ®Þnh híng chiÕn lîc cña c¸c c¬ quan nhµ níc trung ¬ng vÒ vÊn ®Ò nµy, vai trß vµ c¸ch thøc triÓn khai c¸c néi dung liªn quan cña c¸c c¬ quan cho tõng s¶n phÈm.
Bíc 3: Pháng vÊn c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc t¹i ®Þa ph¬ng
§iÒu tra pháng vÊn c¸c c¬ quan qu¶n lý ®Þa ph¬ng, vai trß cña ®Þa ph¬ng trong qu¸ tr×nh x©y dùng, ®Æc biÖt lµ quan ®iÓm cña c¸c c¸n bé phô tr¸ch trùc tiÕp vµ cã quyÒn quyÕt ®Þnh vÒ qu¸ tr×nh ®¨ng b¹, nh÷ng khã kh¨n trong x©y dùng, qu¶n lý c¸c ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø.
Bíc 4: §iÒu tra pháng vÊn c¸c doanh nghiÖp, c¸c hé gia ®×nh trùc tiÕp lµ nhµ s¶n xuÊt, chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm liªn quan ®Õn ChØ dÉn §Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø
ViÖc chän mÉu ®iÒu tra dùa trªn sù ph©n lo¹i c¸c t¸c nh©n nghiªn cøu theo chiÒu däc vµ chiÒu ngang cña ngµnh hµng, ®¶m b¶o qu¸ tr×nh ®iÒu tra thÓ hiÖn ®îc tÝnh ®a d¹ng trong c¸c kªnh ph©n phèi s¶n phÈm vµ sù ®a d¹ng cña tõng lo¹i t¸c nh©n trong c¸c kh©u s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ ph©n phèi. §iÒu tra nh»m lµm næi bËt b¶n chÊt c¬ chÕ bªn trong cña ngµnh hµng cã Tªn gäi XuÊt xø theo chiÒu däc vµ chiÒu ngang. Do vËy viÖc chän mÉu dùa trªn ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i s¬ bé t¸c nh©n, ph©n lo¹i kªnh ph©n phèi sau ®ã sÏ lùa chän c¸c t¸c nh©n theo tõng kªnh ®Ó ®iÒu tra. C¸c c©u hái ®iÒu tra ®îc x©y dùng trªn d¹ng c©u hái më cã chñ ®Þnh nh»m khai th¸c tèi ®a ý kiÕn cña ngêi ®îc pháng vÊn, cuéc pháng vÊn mang ý nghÜa nh mét cuéc trao ®æi cã ®Þnh híng h¬n lµ cuéc ®iÒu tra kiÓu cña Tæng côc thèng kª.
Bíc 5: Ph©n tÝch sè liÖu vµ tæng hîp th«ng tin
ViÖc ph©n tÝch sè liÖu, tríc tiªn dùa trªn c¸c ph©n tÝch th«ng tin mang tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh nh ph©n tÝch thÓ chÕ, ph©n tÝch ngµnh hµng, ph©n tÝch hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng, ph©n tÝch ph¬ng ph¸p ph©n vïng, ph©n tÝch vÒ quyÒn së h÷u, ph©n tÝch vÒ ®¸nh gi¸ cña ngêi tiªu dïng. C¸c ph©n tÝch ®Þnh tÝnh cã thÓ ®îc c¸c xö lý thèng kª minh ho¹ khi cÇn thiÕt.. Do thêi gian ®Ò tµi cã h¹n, vÊn ®Ò ®Æt ra phøc t¹p vµ mang nÆng nhiÒu yÕu tè kinh tÕ-thÓ chÕ, ph¸p lý, qu¶n lý chÊt lîng do vËy viÖc x©y dùng c¸c m« h×nh to¸n Ýt cã tÝnh kh¶ thi trong thùc tiÔn.
ViÖc ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh x©y dùng c¸c s¶n phÈm Tªn gäi XuÊt xø lµ mét ho¹t ®éng rÊt míi vµ cã tÝnh nh¹y c¶m cao, do ®ã viÖc thu thËp th«ng tin sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Nhãm nghiªn cøu sÏ cè g¾ng sö dông c¸c th«ng tin ®îc thu thËp trªn thùc ®Þa nh»m ®a ra nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ vµ s¸t thùc nh»m t×m ra c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn cã tÝnh thùc tiÔn cao nhÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam vµ quy ®Þnh quèc tÕ.
PhÇn II: KÕt qu¶ nghiªn cøu
I. Sù ph¸t triÓn ChØ dÉn §Þa lý vµ Tªn gäi XuÊt xø trªn thÕ giíi I-1. LÞch sö ph¸t triÓn cña Tªn gäi XuÊt xø t¹i ch©u ¢u I-1-1 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn 3
LÞch sö ®· cho thÊy viÖc ®Æt tªn cho s¶n phÈm th«ng qua sö dông tªn cña n¬i s¶n xuÊt vµ thu ho¹ch ®· cã tõ rÊt l©u ®êi trªn thÕ giíi. ë ch©u ¢u, tõ cuèi thÕ kØ 19, tríc sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña th¬ng m¹i trong vµ ngoµi níc, nhÊt lµ sù ph¸ huû gÇn nh toµn bé c¸c ruéng nho bëi bÖnh rÖp l¸ kh«, chÝnh quyÒn b¾t ®Çu tiÕn hµnh can thiÖp.
Ph¸p lµ níc tiªn phong trong lÜnh vùc x©y dùng vµ b¶o hé Tªn gäi XuÊt xø t¹i ch©u ¢u. N¨m 1905, luËt ®Çu tiªn liªn quan ®Õn lÜnh vùc nµy ®· x©y dùng c¸c quy®Þnh hµnh chÝnh nh»m x¸c ®Þnh c¸c vïng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®îc quyÒn sö dông Tªn gäi XuÊt xø cho s¶n phÈm. Nhng luËt nµy ®· kh«ng gi¶i quyÕt ®îc cuéc khñng ho¶ng trong n«ng nghiÖp do kh«ng cã quy®Þnh vÒ quy tr×nh kü thuËt, gi¸m s¸t néi bé..., ®Æc biÖt lµ ngµnh trång vµ chÕ biÕn rîu nho. N¨m 1911 vµ 1913, c¸c cuéc biÓu t×nh cña n«ng d©n trång nho chèng l¹i luËt nµy. Giai ®o¹n nµy ®· xuÊt hiÖn sù cÇn thiÕt c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh tËp thÓ cña c¸c t¸c nh©n liªn quan trong x©y dùng tªn gäi xuÊt xø. Tõ thÊt b¹i nµy, níc Ph¸p ®· ban hµnhs c¸c luËt kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh quyÒn sö dông, tÝnh thiÕt thùc vµ tÝnh æn ®Þnh cña tªn gäi xuÊt xø. Tríc cuéc khñng ho¶ng toµn diÖn cña ngµnh trång nho vµ chÕ biÕn rîu vang cña Ph¸p, n¨m 1935, H¹ viÖn Ph¸p ®· th«ng qua luËt vÒ Tªn gäi XuÊt xø hoµn chØnh ®Çu tiªn liªn quan ®Õn c¸c lÜnh vùc hµnh chÝnh, luËt ph¸p vµ héi nghÒ nghiÖp. LuËt nµy ®· cho phÐp h×nh thµnh ViÖn Tªn gäi XuÊt xø cña Ph¸p (INAO) vµ Héi ®ång Quèc gia vÒ ThÈm ®Þnh Tªn gäi xuÊt xø. Tõ n¨m 1990, Tªn gäi XuÊt xø ®îc ph¸t triÓn réng r·i sang c¸c s¶n phÈm tõ s÷a vµ thùc phÈm kh¸c nh fromage, jambon, hoa qu¶...
Cïng víi Ph¸p, c¸c níc ch©u ¢u kh¸c nh Italia, Bå §µo Nha, T©y Ban Nha, Hy L¹p, §øc, BØ còng ph¸t triÓn Tªn gäi XuÊt xø cña m×nh. §Õn th¸ng 8/2005 céng ®ång chung Ch©u ¢u ®· tiÕn hµnh b¶o hé ®îc 694 s¶n phÈm díi h×nh thøc Tªn gäi XuÊt xø vµ ChØ dÉn §Þa lý trong ®ã cã 57,8% sè s¶n phÈm lµ tªn gäi xuÊt xø.
B¶ng 1: Sè lîng s¶n phÈm ®îc b¶o hé AOC vµ IGP t¹i ch©u ¢u
N¨m
|
Tªn gäi XuÊt xø ®îc b¶o hé (AOC)
|
ChØ dÉn §Þa lý ®îc b¶o hé (IGP)
|
Tæng sè
|
8/2002
|
363
|
234
|
597
|
8/2005
|
401
|
293
|
694
|
Nguån: Céng ®ång ch©u ©u (Commission europÐenne4)
ViÖc b¶o hé s¶n phÈm n«ng s¶n vµ thùc phÈm díi hai h×nh thøc trªn trë nªn phæ biÕn vµ ph¸t triÓn m¹nh ë ch©u ¢u, tõ n¨m 2002 ®Õn 2005 sè lîng s¶n phÈm ®îc b¶o hé t¨ng thªm 97 s¶n phÈm, trong ®ã cã 38 s¶n phÈm lµ tªn gäi xuÊt xø. Trong c¸c níc thµnh viªn hiÖn nay mÆc dï Ph¸p lµ níc ®Çu tiªn triÓn khai ho¹t ®éng nµy nhng Italia l¹i lµ quèc gia cã sè lîng s¶n phÈm ®îc b¶o hé nhiÒu nhÊt víi 149 s¶n phÈm vµo th¸ng 8/2005, sau ®ã míi ®Õn Ph¸p cã 143 s¶n phÈm vµ Bå §µo Nha víi 93 s¶n phÈm, ®îc cô thÓ trong biÓu ®å 1.
Ngoµi h×nh thøc b¶o hé díi d¹ng AOP vµ IGP, ch©u ¢u cßn thùc hiÖn viÖc b¶o hé c¸c s¶n phÈm rîu díi h×nh thøc "b¶o hé s¶n phÈm rîu t¹i c¸c vïng s¶n xuÊt x¸c ®Þnh - VQPRD5". §©y cã thÓ coi lµ mét h×nh thøc b¶o hé nguån gèc ®Þa lý ®îc dµnh riªng cho c¸c s¶n phÈm rîu. Tuy nhiªn, trong lÜnh vùc nµy th× Ph¸p vµ Italia lµ hai quèc gia chiÕm chñ yÕu sè lîng s¶n phÈm ®îc b¶o hé víi 470 s¶n phÈm cña Ph¸p, 320 s¶n phÈm cña Italia trong tæng sè 935 s¶n phÈm ®îc ch©u ¢u b¶o hé vµo 8/2005.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |