Héi ®ång xuÊt b¶n ®µo duy tïng Chñ tÞch Héi ®ång
tải về 3.23 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- QUèC TÕ CA 1 )
- Chó thÝch vµ b¶n chØ dÉn tªn ngêi CHó THÝCH
C¸C Sù BIÕN ë TRUNG QUèC CñA §ÆC PH¸I VI£N CHóNG T¤i Qu¶ng Ch©u, ngµy 14-2-1927 Th¸i ®é cña c¸c cêng quèc níc ngoµi Nh÷ng ®¬n vÞ ®Çu tiªn cña ®¹o qu©n viÔn chinh mµ Anh göi sang Trung Quèc, gäi lµ ®Ó b¶o vÖ tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña kiÒu d©n, ®Õn Hång K«ng vµo tuÇn võa qua. Lóc bÊy giê ngêi ta cã nãi ®Õn viÖc chóng ®æ bé vµ lu l¹i ë c¶ng nµy. Ngêi ta còng nãi r»ng chÝnh quyÒn Hång K«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó s¾p xÕp n¬i tró qu©n cho ®Õn khi chóng ®îc gäi vÒ. Mét sè th«ng tin nhËn ®îc tõ Lu©n §«n nãi ®Õn nh÷ng yªu cÇu göi ChÝnh phñ Lu©n §«n ®ßi ph¶i tõ bá cuéc viÔn chinh chèng Trung Quèc, khiÕn cho nh÷ng ®¹o qu©n Anh ph¶i dõng l¹i ë Hång K«ng. Nhng ®ã chØ lµ nh÷ng tiÕng x× xµo sai, v× nh÷ng ®¬n vÞ ®Çu tiªn cña Anh, tõ Ên §é ®Õn sau khi dõng l¹i 24 giê ë c¶ng Hång K«ng, ®îc ®a ®Õn Thîng H¶i, n¬i tËp trung lùc lîng cña ®¹o qu©n viÔn chinh Anh. Nh÷ng nguån th«ng tin kh¸c cña Anh thuËt l¹i sù xuÊt ph¸t tõ Anh cña nh÷ng ®¬n vÞ kh¸c cña ®¹o qu©n viÔn chinh Êy, còng nh viÖc göi nh÷ng ®¬n vÞ h¶i qu©n míi ®Õn c¸c biÓn cña Trung Hoa. Mét bøc ®iÖn tõ H¸n KhÈu cho biÕt nh÷ng cuéc nãi chuyÖn gi÷a ngo¹i trëng cña ChÝnh phñ quèc d©n vµ ph¸i viªn Anh ®îc nèi l¹i. Nh÷ng cuéc nãi chuyÖn nµy bÞ gi¸n ®o¹n do chÝnh s¸ch cã tÝnh chÊt h¨m do¹ râ rÖt cña Anh, nã chØ cã thÓ ®îc nèi l¹i víi sù cam ®oan døt kho¸t cña ph¸i viªn Anh ®èi víi Ngo¹i trëng ChÝnh phñ
Mét sè giíi Trung Hoa thÊy trong th¸i ®é hiÖn nay cña Anh thñ ®o¹n ®Ó thuyÕt phôc nh÷ng cêng quèc kh¸c ký hiÖp íc liªn kÕt víi m×nh ®Ó trë l¹i chÝnh s¸ch thèng nhÊt, chÝnh s¸ch rÊt cã lîi cho quyÒn lîi cña níc ngoµi trong qu¸ khø. Còng nh÷ng giíi nµy ®· vui lßng nhËn r»ng d luËn ë Anh kh«ng nhÊt trÝ ñng hé chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ Lu©n §«n, vµ nh÷ng ngêi theo C«ng ®¶ng Anh liªn kÕt víi mét sè phÇn tö tù do, ®ßi ChÝnh phñ tõ bá nh÷ng ph¬ng ph¸p h¨m do¹ vµ t×m mét gi¶i ph¸p b»ng th¬ng lîng. D luËn nh©n d©n Trung Hoa nhÊt trÝ trong viÖc ph¶n ®èi chÝnh s¸ch h¨m do¹ cña Anh. B¸o chÝ do c¸c viªn chØ huy qu©n sù ë miÒn B¾c kiÓm so¸t vµ nh÷ng c¬ quan ë c¸c trung t©m lín cña miÒn B¾c còng tè c¸o mét chÝnh s¸ch nh vËy. Th¸i ®é nµy lµ mét sù c¶i chÝnh døt kho¸t víi ®iÒu quyÕt ®o¸n cña b¸o chÝ Anh ë Trung Hoa cho r»ng mét sè giíi Trung Quèc kh«ng nh÷ng muèn mµ cßn mong ®îi sù can thiÖp cña níc ngoµi ë Trung Quèc. B¸o chÝ chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh thøc cña Anh kh«ng ngõng nªu lªn nh÷ng lý do khÐo lÐo nhÊt ®Ó che ®Ëy môc ®Ých thùc sù cña chÝnh s¸ch h¨m do¹ cña Anh. Khi th× hä kh¼ng ®Þnh r»ng nÕu nh÷ng phÇn tö Quèc d©n ®¶ng «n hoµ khèng chÕ trong nh÷ng héi ®ång cña ®¶ng nµy, th× mét sù tho¶ thuËn víi Anh sÏ nhanh chãng ®îc thùc hiÖn, khi hä tè c¸o nh÷ng sù xói giôc cña níc Nga X«viÕt lµ trë ng¹i duy nhÊt cho mét sù tho¶ thuËn nh vËy. ë Trung Quèc, còng nh ë ch©u ¢u, chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Anh h×nh nh bÞ chi phèi bëi nçi lo sî thÊy chñ nghÜa b«nsªvÝch lan réng trªn l·nh thæ cña m×nh, hay ë nh÷ng níc tù trÞ vµ thuéc ®Þa, trong nh÷ng thÇn d©n cña Anh. C¸c nhµ chÝnh kh¸ch Anh kh«ng ngÇn ng¹i tuyªn bè r»ng ®êng lèi x«viÕt ë Trung Quèc chØ cã môc ®Ých lµm ¸p lùc ®èi víi chÝnh s¸ch cña Anh ë ch©u ¢u, nh»m lµm cho chÝnh s¸ch cña Anh mÒm ®i vµ bít cøng r¾n theo quan ®iÓm x«viÕt.
6 tuÇn ®· qua tõ khi ChÝnh phñ quèc d©n qu¶n lý nhîng ®Þa cña Anh lµ H¸n KhÈu. Kh«ng cã mét sù thay ®æi nµo trong nÒn hµnh chÝnh hiÖn hµnh. Bèn ph¸i viªn cña ChÝnh phñ b¶o ®¶m gi¶i quyÕt nh÷ng c«ng viÖc hµnh chÝnh vµ duy tr× trËt tù c«ng céng. Trong 6 tuÇn lÔ Êy, kh«ng mét sù kiÖn nµo x¶y ra lµm cho ngêi ta nghi ngê viÖc chÝnh quyÒn d©n téc ®· trung thµnh víi tÊt c¶ nh÷ng lêi høa cña m×nh. TÊt c¶ c¸c tin tøc, kÓ c¶ nh÷ng tin tøc chèng chñ nghÜa d©n téc, ®Òu nhÊt trÝ thõa nhËn r»ng t×nh h×nh hiÖn t¹i ë H¸n KhÈu lµ yªn tÜnh. NÕu trong nh÷ng céng ®ång ngêi níc ngoµi cßn cã mét sù gß bã vµ e sî vÒ sù bÊt æn cña t¬ng lai, th× ®iÒu ®ã lµ do chiÕn dÞch b¸o chÝ Anh cho r»ng mét nguy c¬ lín ®e do¹ tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña ngêi níc ngoµi ë Anh, mÆc cho nh÷ng sù kiÖn x¶y ra h»ng ngµy. H·y ®iÓm qua tuyªn bè cña «ng EugÌne TrÇn, Ngo¹i trëng, víi b¸o chÝ Trung Hoa vµ níc ngoµi, «ng ta nhÊn m¹nh sù giµ cçi cña nh÷ng chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ Anh bÞ sa lÇy vµo mét con ®êng cò (con ®êng B¾c Kinh) vµ lu«n ®Ò nghÞ víi c¸i gäi lµ chÝnh phñ tån t¹i ë thµnh phè Êy gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò do nh÷ng ngêi d©n téc chñ nghÜa nªu lªn. ¤ng EugÌne TrÇn tuyªn bè r»ng chÝnh Anh ph¶i quyÕt ®Þnh r»ng quyÒn lîi kinh tÕ cña Anh ë Trung Quèc sÏ ph¸t triÓn tèt h¬n víi sù b¶o hé cña ChÝnh phñ quèc d©n cã c¬ng lÜnh chÝnh trÞ vµ quyÒn lùc cÇn thiÕt ®Ó b¶o ®¶m nh÷ng cam kÕt trong mét níc Trung Hoa c¶i tæ vµ t¸i thiÕt bëi nh÷ng ngêi d©n téc chñ nghÜa, h¬n c¸i gäi lµ chÝnh phñ ë miÒn B¾c Trung Hoa.
Tin tøc tõ B¾c Kinh trong tuÇn qua nªu r»ng thèng chÕ Tr¬ng T¸c L©m tù xng lµ tæng t lÖnh cña nh÷ng "An quèc qu©n", tøc lµ lùc lîng t¸i lËp hoµ b×nh ë Trung Quèc, «ng ta chuÈn bÞ t¸i lËp ®Õ chÕ. Kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn vÒ mét th«ng b¸o nh vËy, viÖc t¸i lËp Êy sÏ cã nh÷ng hËu qu¶ qu¸ quan träng khiÕn thñ lÜnh qu©n phiÖt Tr¬ng ph¶i tuyªn bè ngay. ChÝnh phñ cña «ng ta kh«ng ®¹t kÕt qu¶ g×. ViÖc c¶i tæ néi c¸c chØ lµ mét sù thay ®æi ngêi, nh÷ng bé trëng Trung Hoa míi ®îc chän, còng nh nh÷ng ngêi cò, ph¶i thùc hiÖn nh÷ng ý muèn cña «ng chñ. T×nh h×nh tµi chÝnh kh«ng hÒ thay ®æi, vµ c¸i gäi lµ ChÝnh phñ B¾c Kinh tiÕp tôc sèng b»ng nh÷ng xoay xë. Nh÷ng m©u thuÉn xÈy ra ngay trong viÖc qu¶n lý tµi chÝnh cña B¾c Kinh. Ngµi Phr¨ngxit Aglen, tæng thanh tra thuÕ quan Trung Hoa, tõ chèi göi cho viªn chøc níc ngoµi lµm viÖc ë c¬ quan nµy nh÷ng chØ thÞ vÒ viÖc thu thuÕ phô thu 2,5%, bÞ chÝnh phñ ë B¾c Kinh c¸ch chøc, viÖc nµy g©y nªn nh÷ng sù ph¶n ®èi cña ®oµn ngo¹i giao ë B¾c Kinh. Mét bøc ®iÖn mµ B¾c Kinh nhËn ®îc ngµy 12-1, cho biÕt r»ng ngêi bÞ c¸ch chøc kh«ng chÞu bµn giao c«ng viÖc. Ch¾c ch¾n lµ thanh tra Aglen, nh©n mét dÞp ph¸t hµnh tr¸i phiÕu kho b¹c Trung Hoa, ®· ®øng tªn nh÷ng tr¸i phiÕu b¸n ra, nªn kh«ng muèn lµm l©u c«ng viÖc cña m×nh, v× vËy mµ thñ lÜnh qu©n phiÖt kiÓm so¸t chÝnh phñ B¾c Kinh bÊt b×nh, vµ viªn thanh tra ¬ng ng¹nh bÞ c¸ch chøc. Ho¹t ®éng qu©n sù ë D¬ng Tö Trõ nh÷ng tin tøc xuÊt hiÖn trong b¸o chÝ Trung Quèc vµ níc ngoµi ë miÒn B¾c vÒ ho¹t ®éng cña nh÷ng lùc lîng chèng chñ nghÜa d©n téc, kh«ng mét sù kiÖn nµo ®¸nh dÊu ho¹t ®éng cña nh÷ng lùc lîng Êy. VÒ phÝa lùc lîng d©n téc còng kh«ng cã mét tin tøc nµo nãi tíi. Cã viÖc tËp trung lùc lîng qu©n sù ë c¶ hai phÝa. Nh÷ng th«ng tin kh¸c lµm næi bËt sù ®i lªn cña ®¶ng Phông Thiªn còng nh sù ®i xuèng cña ®¶ng TchÐty (?) vµ thñ lÜnh cña nã, thèng chÕ Ng« Béi Phu. Ngêi céng t¸c chÝnh cña thèng chÕ Tr¬ng T¸c L©m vÉn lµ tíng Tr¬ng T«n X¬ng, thñ hiÕn tØnh S¬n §«ng, t×m c¸ch chiÕm tØnh Giang T« vµ lóc nµy tù b»ng lßng víi ®iÒu ®ã. ViÖc chiÕm ®ãng nµy g©y nªn sù bÊt b×nh lín trong nh©n d©n tØnh nµy. Sù thiÕu phèi hîp gi÷a qu©n cña Tr¬ng T«n X¬ng vµ qu©n cña tíng T«n TruyÒn Ph¬ng, céng t¸c viªn cña thèng chÕ Tr¬ng T¸c L©m, ngµy cµng râ, vµ b¸o chÝ qu©n phiÖt ë miÒn B¾c th«ng b¸o r»ng chØ cã qu©n cña Phông Thiªn lµ sÏ tiÕn hµnh chiÕn dÞch chèng nh÷ng lùc lîng d©n téc chñ nghÜa. ViÖc b¶o vÖ ngêi níc ngoµi B¸o chÝ níc ngoµi ®¨ng nh÷ng chØ thÞ cña ChÝnh phñ quèc d©n göi nhµ cÇm quyÒn c¸c tØnh vµ c¸c chØ huy qu©n sù ph¶i b¶o vÖ tÝnh m¹ng vµ cña c¶i cña ngêi níc ngoµi sèng ë c¸c tØnh cña Trung Quèc, ®iÒu ®ã chøng tá r»ng nh÷ng l·nh tô cña ChÝnh phñ nµy biÕt tr¸ch nhiÖm vµ nhiÖm vô cña m×nh. X. B¸o L'Annam sè ra ngµy 14-3-1927. (B¶n tiÕng Ph¸p). T¸C PhÈm DÞCH RA TIÕNG VIÖT QUèC TÕ CA1) §iÖp khóc: TrËn nµy lµ trËn cuèi cïng Çm Çm ®oµn lùc, ®ïng ®ïng ®¶ng c¬, LanhtÐcnaxi«nanl¬ Êy lµ nh©n ®¹o, Êy lµ tù do. §o¹n I Hìi ai n« lÖ trªn ®êi, Hìi ai cùc khæ ®ång thêi ®øng lªn! BÊt b×nh nµy chÞu sao yªn, Ph¸ cho tan n¸t mét phen cho råi! Bao nhiªu ¸p bøc trªn ®êi, S¹ch sµnh sanh ph¸ cho råi míi tha! Cuéc ®êi nµy ®· ®æi ra, Xa kia con ë nay lµ chñ «ng! §o¹n II
C«ng n«ng ta cã ®¶ng to, Cã nhê ta míi cã kho cã tµi. Trêi sinh ®Êt ®Ó cho ngêi, Nh÷ng ®å lêi biÕng th× mêi ®i ®i, Nh÷ng ®å ¨n xæi ë th×, M×nh lµm chóng hëng lÏ g× xa nay. NÕu ®em diÖt s¹ch lò nµy, MÆt trêi vÉn cø ngµy ngµy xu©n dung! §o¹n III ViÖc ta ta ph¶i g¾ng lo, Ch¼ng nhê trêi phËt ch¼ng nhê thÇn linh. C«ng n«ng m×nh cøu lÊy m×nh, Söa sang thÕ ®¹o kinh dinh nh©n quyÒn. Muèn cho ®¸nh ®æ cêng quyÒn, Tù do b×nh ®¼ng vÑn tuyÒn c¶ hai. Thôt lß ta ph¶i ra tay, S¾t kia ®ang nãng ®Ëp ngay mµ dïng!
Chó thÝch vµ b¶n chØ dÉn tªn ngêi CHó THÝCH 1. Quèc tÕ N«ng d©n: Mét tæ chøc c¸ch m¹ng ho¹t ®éng díi sù chØ ®¹o cña Quèc tÕ Céng s¶n nh»m ®oµn kÕt réng r·i giai cÊp n«ng d©n c¸c níc trªn thÕ giíi trong cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa ®Õ quèc. Quèc tÕ N«ng d©n häp Héi nghÞ lÇn thø nhÊt th¸ng 10-1923, t¹i M¸txc¬va. Víi t c¸ch lµ ®¹i biÓu n«ng d©n cña c¸c níc thuéc ®Þa, NguyÔn ¸i Quèc ®· tham dù Héi nghÞ vµ ph¸t biÓu ý kiÕn. T¹i Héi nghÞ, ngêi ®îc bÇu lµm Uû viªn §oµn Chñ tÞch Héi ®ång Quèc tÕ N«ng d©n. Tr.l. 2. Quèc tÕ Céng s¶n (Quèc tÕ thø ba): Mét tæ chøc c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n quèc tÕ, trung t©m l·nh ®¹o phong trµo c«ng nh©n thÕ giíi, tån t¹i tõ n¨m 1919 ®Õn n¨m 1943. Th¸ng 3 n¨m 1919, díi sù l·nh ®¹o cña Lªnin, c¸c ®¶ng céng s¶n, nhãm céng s¶n cña 30 níc ®· tiÕn hµnh §¹i héi thµnh lËp Quèc tÕ Céng s¶n t¹i M¸txc¬va. Quèc tÕ Céng s¶n cã vai trß lÞch sö vµ c«ng lao rÊt to lín ®èi víi phong trµo céng s¶n vµ c«ng nh©n thÕ giíi. §èi lËp víi Quèc tÕ thø hai, Lªnin vµ Quèc tÕ Céng s¶n rÊt chó träng ®Õn vÊn ®Ò gi¶i phãng d©n téc. Nh÷ng LuËn c¬ng vÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ vÊn ®Ò thuéc ®Þa cña Lªnin ®· ®Æt nÒn t¶ng cho viÖc gi¶i quyÕt ®óng ®¾n nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p cña c«ng cuéc gi¶i phãng d©n téc. §êng lèi c¸ch m¹ng triÖt ®Ó cña Lªnin vµ Quèc tÕ Céng s¶n ®· lµm cho NguyÔn ¸i Quèc kh¼ng ®Þnh ®îc con ®êng cøu níc, cøu d©n ®óng ®¾n nhÊt lµ con ®êng c¸ch m¹ng v« s¶n. Th¸ng 5 n¨m 1943, c¨n cø vµo hoµn c¶nh míi, §oµn Chñ tÞch Quèc tÕ Céng s¶n víi sù t¸n thµnh cña ®¹i ®a sè c¸c ®¶ng céng s¶n, ®· th«ng qua nghÞ quyÕt tù gi¶i t¸n. Tr.3. 3. Ngµy 7-11-1917 (tøc ngµy 24-10, theo lÞch Nga), díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng C«ng nh©n x· héi - d©n chñ Nga, ®øng ®Çu lµ Lªnin, giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng Nga ®· lËt ®æ chÝnh quyÒn cña giai cÊp t s¶n vµ bän ph¶n c¸ch m¹ng, thµnh lËp ChÝnh phñ X«viÕt do Lªnin lµm Chñ tÞch. C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi n¨m 1917 lµ cuéc c¸ch m¹ng v« s¶n th¾ng lîi ®Çu tiªn trªn thÕ giíi, ®· ®Ëp tan ¸ch thèng trÞ cña c¸c giai cÊp bãc lét lËp nªn Nhµ níc kiÓu míi - chÝnh quyÒn X«viÕt, mét h×nh thøc cña chuyªn chÝnh v« s¶n. C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi ®· thøc tØnh giai cÊp c«ng nh©n vµ toµn thÓ nh©n d©n bÞ ¸p bøc, soi s¸ng con ®êng cho c¸c d©n téc bÞ n« dÞch ®i tíi c¸ch m¹ng gi¶i phãng vµ tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. Trong qu¸ tr×nh NguyÔn ¸i Quèc ®i t×m ®êng cøu níc, C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga ®· cã ¶nh hëng to lín ®Õn sù chuyÓn biÕn t tëng vµ lËp trêng chÝnh trÞ cña NguyÔn ¸i Quèc. Ngay tõ ®Çu nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû nµy, ngêi ®· sím kh¼ng ®Þnh con ®êng gi¶i phãng cho c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc lµ con ®êng cña C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi. Tr.5. 4. Qu¶ng Ch©u: Thñ phñ cña tØnh Qu¶ng §«ng, ®ång thêi lµ mét trung t©m hµnh chÝnh, kinh tÕ vµ c¸ch m¹ng cña miÒn Nam Trung Quèc. §©y lµ mét trong nh÷ng n¬i bÞ bän thùc d©n ph¬ng T©y tiÕn hµnh x©m lîc sím nhÊt vµo Trung Quèc. Chóng ®· x©y dùng ë ®©y nhiÒu c¬ së c«ng th¬ng nghiÖp. ChÝnh v× thÕ Qu¶ng Ch©u còng lµ mét trong nh÷ng n¬i tËp trung ®«ng c«ng nh©n, cã phong trµo ®Êu tranh yªu níc s«i næi vµ liªn tôc nhÊt. Tríc ®©y, T«n Trung S¬n ®· tõng chän Qu¶ng Ch©u lµm mét ®Þa bµn quan träng ®Ó tiÕn hµnh cuéc c¸ch m¹ng chèng bän phong kiÕn M·n Thanh. §Õn n¨m 1923, ®îc sù gióp ®ì cña §¶ng Céng s¶n Trung Quèc, «ng ®· thiÕt lËp ë ®©y mét chÝnh phñ c¸ch m¹ng, thi hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch tiÕn bé. Nh©n d©n Qu¶ng Ch©u nhiÒu lÇn næi dËy ®Êu tranh anh dòng chèng x©m lîc. Vµo th¸ng 7-1924, cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n Sa §iÖn (t« giíi cña Anh ë Qu¶ng Ch©u), díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n, cã tiÕng vang rÊt lín. Th¸ng 6-1925, cuéc ®Êu tranh cña hµng chôc v¹n c«ng nh©n Qu¶ng Ch©u phèi hîp víi phong trµo b·i c«ng rÇm ré ë H¬ng C¶ng, Thîng H¶i ... ®· gi¸ng nh÷ng ®ßn m¹nh mÏ vµo bän thùc d©n Anh. Phong trµo n«ng d©n còng ph¸t triÓn nhanh chãng ë Qu¶ng §«ng vµ nhiÒu n¬i kh¸c. §¶ng Céng s¶n Trung Quèc cã ¶nh hëng lín lao ë vïng nµy vµ ®· x©y dùng ®îc nhiÒu c¬ së v÷ng ch¾c trong quÇn chóng. T×nh h×nh ®ã t¹o nªn nh÷ng thuËn lîi nhÊt ®Þnh cho phong trµo c¸ch m¹ng cña níc ta. NguyÔn ¸i Quèc tõ Liªn X« vÒ ®Õn Qu¶ng Ch©u th¸ng ll-1924. (Tríc ®ã, ë ®©y ®· cã mét sè nhµ yªu níc cña ViÖt Nam ®Õn ho¹t ®éng nh cô Phan Béi Ch©u vµ tæ chøc T©m t©m x·). ë Qu¶ng Ch©u, NguyÔn ¸i Quèc lÊy tªn lµ Lý Thuþ, ®· t×m hiÓu t×nh h×nh vµ thµnh lËp ViÖt Nam thanh niªn c¸ch m¹ng ®ång chÝ héi (th¸ng 6-1925) - mét tæ chøc tiÒn th©n cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. B»ng tæ chøc c¸ch m¹ng nµy, NguyÔn ¸i Quèc ®· tuyªn truyÒn, gi¸o dôc chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ ®µo t¹o nªn ®éi ngò c¸n bé c¸ch m¹ng ®Çu tiªn cña ViÖt Nam. Tr.8. 5. §¶ng lËp hiÕn: Thµnh lËp n¨m 1923 do Bïi Quang Chiªu cÇm ®Çu, bao gåm mét sè trÝ thøc, t s¶n vµ ®Þa chñ ë Nam Kú. Gäi lµ ®¶ng, nhng sù thùc kh«ng cã hÖ thèng tæ chøc, kh«ng cã ®iÒu lÖ, kh«ng cã c¸n bé. Ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã chØ giíi h¹n trong nh÷ng dÞp tranh cö vµo Héi ®ång thuéc ®Þa, Héi ®ång thµnh phè, Phßng th¬ng m¹i, Phßng canh n«ng, trªn b¸o chÝ vµ nghÞ trêng. C¬ quan ng«n luËn cña ®¶ng nµy lµ hai tê b¸o §«ng D¬ng diÔn ®µn vµ An Nam híng truyÒn. Së dÜ hä tù gäi lµ LËp hiÕn v× hä chØ muèn xin Ph¸p ban hµnh cho mét hiÕn ph¸p, thùc hiÖn mét møc ®é tù trÞ nµo ®ã ë ViÖt Nam díi quyÒn Ph¸p, vµ chñ tr¬ng "Ph¸p- ViÖt ®Ò huÒ". §øng tríc phong trµo c¸ch m¹ng cña quÇn chóng ngµy cµng m¹nh mÏ, ®¶ng LËp hiÕn dÇn dÇn cµng lé râ lµ mét tæ chøc ph¶n ®éng, cÊu kÕt chÆt chÏ víi thùc d©n Ph¸p vµ tõ sau 1930 nã kh«ng cßn lµ mét ®¶ng n÷a. Tr.11. 6. §¶ng X· héi cÊp tiÕn Ph¸p: §¶ng cña nh÷ng ngêi cÊp tiÕn vµ x· héi cÊp tiÕn ®îc thµnh lËp n¨m 1901 ë Ph¸p. Tr.12. 7. §¹i héi lÇn thø V cña Quèc tÕ Céng s¶n häp vµo th¸ng 6 n¨m 1924. Lóc nµy, chñ nghÜa t b¶n bíc vµo giai ®o¹n æn ®Þnh côc bé vµ t¹m thêi (1924-1928), cã mét vÎ ngoµi t¬ng ®èi phån thÞnh. §¹i héi ®· v¹ch râ nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n cña chñ nghÜa t b¶n vµ nguy c¬ khñng ho¶ng cña nã. §¹i héi nhÊn m¹nh nhiÖm vô "b«nsªvÝch ho¸" c¸c ®¶ng céng s¶n, gi÷ v÷ng nguyªn t¾c chñ nghÜa M¸c-Lªnin trong ®êng lèi tæ chøc. ViÖc b«nsªvÝch ho¸ ®ßi hái - nh mét ®iÒu kiÖn tuyÖt ®èi - ph¶i ®Êu tranh chèng bän c¬ héi chñ nghÜa thuéc ®ñ c¸c lo¹i trong néi bé c¸c ®¶ng céng s¶n. NguyÔn ¸i Quèc ®· dù §¹i héi nµy. Ngêi tham luËn nhiÒu lÇn vµ ph¸t biÓu nh÷ng ý kiÕn quan träng vÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ thuéc ®Þa. Sau §¹i héi nµy, Quèc tÕ Céng s¶n cßn häp §¹i héi lÇn thø VI (1928) vµ §¹i héi lÇn thø VII (1935). Tr.13. 8. Trêng ®¹i häc ph¬ng §«ng (tªn gäi t¾t cña trêng §¹i häc céng s¶n cña nh©n d©n lao ®éng ph¬ng §«ng), thµnh lËp t¹i M¸txc¬va (Liªn X«) n¨m 1921, theo quyÕt ®Þnh cña Quèc tÕ Céng s¶n, ®Ó ®µo t¹o c¸n bé c¸ch m¹ng ë c¸c níc thuéc ®Þa vµ phô thuéc. Trong gÇn 20 n¨m tån t¹i, Trêng ®¹i häc ph¬ng §«ng ®· ®µo t¹o cho c¸c níc ph¬ng §«ng hµng ngµn c¸n bé, trong ®ã cã nh÷ng ngêi vÒ sau trë thµnh c¸n bé l·nh ®¹o cã uy tÝn cña c¸c ®¶ng céng s¶n ë c¸c níc. Quan t©m s©u s¾c ®Õn phong trµo gi¶i phãng d©n téc vµ vÊn ®Ò ®µo t¹o c¸n bé c¸ch m¹ng cho c¸c níc thuéc ®Þa, NguyÔn ¸i Quèc ®· viÕt rÊt nhiÒu bµi b¸o cæ vò, giíi thiÖu Trêng ®¹i häc ph¬ng §«ng. Tõ n¨m 1929, sau khi vÒ ho¹t ®éng ë Qu¶ng Ch©u (Trung Quèc), cïng víi viÖc më c¸c líp huÊn luyÖn c¸n bé c¸ch m¹ng, Ngêi ®· lùa chän vµ cæ vò nhiÒu c¸n bé ViÖt Nam vµ mét sè níc kh¸c ë ch©u ¸ sang häc t¹i Trêng ®¹i häc ph¬ng §«ng. Ngêi lu«n lu«n quan t©m theo dâi viÖc häc tËp vµ sù tiÕn bé cña c¸c ®ång chÝ nµy. Trong sè nh÷ng c¸n bé ViÖt Nam ®îc ®µo t¹o t¹i Trêng ®¹i häc ph¬ng §«ng, cã nhiÒu ®ång chÝ sau nµy trë thµnh nh÷ng c¸n bé l·nh ®¹o xuÊt s¾c cña §¶ng ta nh c¸c ®ång chÝ TrÇn Phó, Lª Hång Phong, v.v.. Tr.18. 9. B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p: Lµ mét t¸c phÈm lín do NguyÔn ¸i Quèc viÕt, ®îc nh÷ng ngêi b¹n cïng ho¹t ®éng víi Ngêi xuÊt b¶n lÇn ®Çu tiªn b»ng tiÕng Ph¸p t¹i Th qu¸n Lao ®éng Pari, n¨m 1925. ë ViÖt Nam, t¸c phÈm nµy ®îc xuÊt b¶n lÇn ®Çu tiªn b»ng tiÕng Ph¸p n¨m 1946. N¨m 1960, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt ®· dÞch ra tiÕng ViÖt, xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt ®ång thêi ®· in trong Hå ChÝ Minh TuyÓn tËp. N¨m 1980, nh©n dÞp kû niÖm lÇn thø 90 ngµy sinh cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt ®· hiÖu ®Ýnh l¹i vµ in trong Hå ChÝ Minh Toµn tËp tËp 1. T¸c phÈm nµy ra ®êi lÇn ®Çu tiªn gi÷a lóc lµn sãng c¸ch m¹ng ®ang d©ng lªn m¹nh mÏ ë kh¾p c¸c thuéc ®Þa cña thùc d©n Ph¸p, phong trµo yªu níc ë ViÖt Nam ®ang s«i næi diÔn ra kh¾p B¾c - Trung - Nam; vµ gi÷a lóc NguyÔn ¸i Quèc ®ang nç lùc gi¸o dôc, tæ chøc lùc lîng nßng cèt cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam theo con ®êng cña C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga vÜ ®¹i. Ngay tõ khi míi ra ®êi, t¸c phÈm ®· cã tiÕng vang lín trong nh©n d©n Ph¸p vµ nh©n d©n c¸c níc thuéc ®Þa. Víi lêi v¨n gi¶n dÞ, trong s¸ng vµ ch©m biÕm s©u s¾c, t¸c phÈm ®· tè c¸o vµ lªn ¸n ®anh thÐp nh÷ng téi ¸c tµy trêi cña chñ nghÜa thùc d©n nãi chung vµ chñ nghÜa thùc d©n Ph¸p nãi riªng trªn mäi lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi... Víi nh÷ng b»ng chøng cô thÓ, t¸c phÈm ®· v¹ch râ nguån gèc cña mäi sù ¸p bøc bãc lét, mäi nçi khæ cùc cña quÇn chóng ë c¸c thuéc ®Þa. T¸c phÈm ®· bíc ®Çu v¹ch ra ®êng lèi ®Êu tranh c¸ch m¹ng ®óng ®¾n vµ nh÷ng chiÕn lîc, s¸ch lîc c¸ch m¹ng cho nh©n d©n ViÖt Nam vµ nh©n d©n c¸c níc thuéc ®Þa kh¸c; thøc tØnh, cæ vò c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ®i theo lêi kªu gäi cña C¸c M¸c: "V« s¶n tÊt c¶ c¸c níc, ®oµn kÕt l¹i!" vµ ®i theo con ®êng cña C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga, chñ ®éng tiÕn hµnh ®Êu tranh c¸ch m¹ng ®Ó tù gi¶i phãng m×nh. T¸c phÈm B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p ra ®êi ®· gi¸ng ®ßn tiÕn c«ng quyÕt liÖt vµo chñ nghÜa ®Õ quèc, tríc hÕt lµ ®Õ quèc Ph¸p, v¹ch ra con ®êng c¸ch m¹ng vµ t¬ng lai t¬i s¸ng cho c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc. T¸c phÈm nµy lµ mét cèng hiÕn quan träng cña NguyÔn ¸i Quèc ®èi víi phong trµo gi¶i phãng d©n téc trªn thÕ giíi. Nã ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµo ViÖt Nam vµ c¸c níc thuéc ®Þa kh¸c. Nã kh«ng nh÷ng cã gi¸ trÞ lín vÒ lý luËn - chÝnh trÞ, mµ cßn cã gi¸ trÞ lín vÒ v¨n häc - nghÖ thuËt. Nh÷ng t tëng lín cña t¸c phÈm kh«ng chØ soi ®êng cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam vµ c¸ch m¹ng c¸c níc thuéc ®Þa phô thuéc nãi chung trong nöa thÕ kû qua mµ ngµy nay vÉn cßn gi÷ nguyªn gi¸ trÞ ®èi víi c¸ch m¹ng níc ta vµ phong trµo gi¶i phãng d©n téc trªn thÕ giíi. Tr.21. l0. N¨m 1922, t¹i thµnh phè M¸cx©y (miÒn Nam níc Ph¸p), ChÝnh phñ Ph¸p më Héi chî triÓn l·m thuéc ®Þa, trng bµy c¸c s¶n vËt mang tõ c¸c thuéc ®Þa cña Ph¸p sang, ®Ó nãi lªn sù giµu cã cña thuéc ®Þa vµ c«ng lao "khai ho¸" cña ngêi Ph¸p, ®ång thêi kªu gäi bän t b¶n Ph¸p bá vèn kinh doanh vµ khai th¸c ë c¸c thuéc ®Þa. Tr.37. 11. C©u chuyÖn hµi híc mµ ngêi M¸cx©y thêng kÓ ®Ó chÕ giÔu nh÷ng kÎ nãi kho¸c. §¹i ý: Cã mét con c¸ trÝch bÐ nhá mµ ®· lÊp nghÏn c¶ h¶i c¶ng M¸cx©y cò. Tr.37. 12. Mét tæ chøc d©n chñ t s¶n nh»m ®Êu tranh ®ßi b¶o vÖ nh÷ng quyÒn tù do t s¶n. Tæ chøc nµy ®îc thµnh lËp n¨m 1898 ë Ph¸p do s¸ng kiÕn cña nhµ v¨n Ph¸p Trari¬ (Ludovie Trarieu) nh©n vô nhµ cÇm quyÒn Ph¸p xö ph¹t nhµ v¨n Emin D«la (Emile Zola). Tr.48. 13. Th¸ng 8-1917, díi sù l·nh ®¹o cña §éi CÊn (tøc TrÞnh V¨n CÊn) vµ L¬ng Ngäc QuyÕn, binh lÝnh ViÖt Nam trong qu©n ®éi Ph¸p ë Th¸i Nguyªn næi dËy, chiÕm thÞ x·. Sau 6 ngµy cÇm cù víi qu©n Ph¸p kÐo tõ Hµ Néi vµ nhiÒu n¬i kh¸c lªn ®µn ¸p, L¬ng Ngäc QuyÕn hy sinh, nghÜa qu©n rót khái tØnh lþ, chuyÓn vÒ ho¹t ®éng ë vïng rõng nói c¸c tØnh Th¸i Nguyªn, VÜnh Yªn, Phóc Yªn, Hoµ B×nh, S¬n T©y. Tr.48. 14. Tªn mét c¸nh ®ång thuéc tØnh Gia §Þnh xa (tiÕng Ph¸p gäi lµ Plaine des Tombeaux). §©y lµ n¬i mµ n¨m 1835 bän phong kiÕn triÒu NguyÔn vïi ch«n h¬n mét ngh×n ngêi kh«ng ph©n biÖt giµ trÎ, lín bÐ, nam n÷, binh lÝnh hay thêng d©n trong sè nghÜa qu©n cña Lª V¨n Kh«i ®Ó tr¶ thï v× ®· chèng l¹i chóng. Sù kiÖn nµy x¶y ra sau khi thµnh Gia §Þnh - do nghÜa qu©n ®ãng gi÷ - bÞ chóng chiÕm l¹i. Tr.63. 15. ¸m chØ vua Kh¶i §Þnh, xuÊt ph¸t tõ sù viÖc sau ®©y: N¨m 1922, Kh¶i §Þnh sang Ph¸p dù Héi chî triÓn l·m thuéc ®Þa t¹i M¸cx©y, NguyÔn ¸i Quèc viÕt vë kÞch "Con rång tre" ®Ó v¹ch trÇn bé mÆt b¸n níc h¹i d©n cña Kh¶i §Þnh. §¹i ý: cã nh÷ng c©y tre th©n h×nh cong queo, nh÷ng ngêi ch¬i ®å cæ lÊy vÒ ®Ïo gät thµnh con rång. Nã lµ mét ®å ch¬i, mét khóc tre nhng l¹i ®îc mang tªn vµ cã h×nh d¸ng con rång. Thùc ra nã chØ lµ mét vËt v« dông. Tr.68. 16. N¨m 1908 ®· bïng næ phong trµo ®Êu tranh quyÕt liÖt cña n«ng d©n c¸c tØnh Trung Kú. Hµng v¹n n«ng d©n ®· rÇm ré ®Êu tranh chèng su cao thuÕ nÆng, chèng ®i lao dÞch dµi h¹n, liªn tôc tõ cuèi th¸ng 2 ®Õn cuèi th¸ng 5-1908 phong trµo míi bÞ thùc d©n Ph¸p dËp t¾t trong m¸u löa. Th¸ng 6-1908 l¹i x¶y ra vô ®Çu ®éc lÝnh Ph¸p ë Hµ Néi. Mét sè sÜ phu yªu níc cïng víi nghÜa qu©n Hoµng Hoa Th¸m ®· b¾t liªn l¹c víi nh÷ng lÝnh khè ®á yªu níc trong qu©n ®éi Ph¸p, chñ tr¬ng ®¸nh óp Hµ Néi. Theo kÕ ho¹ch, ®Õn b÷a ¨n tèi ngµy 27-6-1908, nh÷ng ngêi ®Çu bÕp trong tr¹i lÝnh Ph¸p sÏ bá thuèc ®éc vµo thøc ¨n ®Ó giÕt bän quan qu©n Ph¸p, sau ®ã nghÜa qu©n sÏ cíp kho vò khÝ ®¸nh chiÕm c¸c c«ng së, phèi hîp víi nghÜa qu©n Hoµng Hoa Th¸m tõ ngoµi ®¸nh vµo Hµ Néi. KÕt qu¶ lµ mét sè lÝnh Ph¸p ®· bÞ tróng ®éc. Nhng v× kÕ ho¹ch bÞ lé nªn ®Þch ®· kÞp thêi ®èi phã. Sau ®ã nh÷ng binh sÜ yªu níc lµm néi øng bÞ chóng xö chÐm vµ rÊt nhiÒu ngêi kh¸c bÞ chóng b¾t giam vµ kÕt ¸n. §Çu th¸ng l-1909, chóng l¹i më cuéc tÊn c«ng quy m« vµo c¨n cø Yªn ThÕ nh»m dËp t¾t phong trµo. - Th¸ng 5-1916 t¹i HuÕ vµ hai tØnh Qu¶ng Nam, Qu¶ng Ng·i ®· bïng næ cuéc khëi nghÜa cña nh©n d©n vµ binh lÝnh ngêi ViÖt bÞ thùc d©n Ph¸p tËp trung chê ngµy ®a xuèng tµu sang chÕt thay cho chóng trªn chiÕn trêng ch©u ¢u. - Tõ ®Çu n¨m 1916, phong trµo ®Êu tranh tù ph¸t cña n«ng d©n miÒn Nam trªn ®µ ph¸t triÓn m¹nh. Liªn tiÕp næ ra c¸c vô ®¸nh ph¸ c«ng së, ®èt sæ s¸ch giÊy tê, b¾t chøc dÞch trong lµng vµ bän phó hé ®Çu sá, ®¸nh chÕt bän c«ng sai ®i b¾t lÝnh ®a sang Ph¸p, ph¸ nhµ tï... Nh÷ng cuéc biÓu t×nh chèng b¾t lÝnh còng diÔn ra liªn tiÕp, nh ë Trµ Vinh ngµy 20- 1-1916, ë Biªn Hoµ ngµy 23-l-1916. §Ønh cao cña phong trµo lµ cuéc ®¸nh ph¸ kh¸m lín Sµi Gßn vµo ®ªm 14 r¹ng s¸ng 15 -2-1916. C¸c sù kiÖn trªn cã ¶nh hëng ®Õn tinh thÇn yªu níc cña NguyÔn ¸i Quèc. Trong mét sè t¸c phÈm, ngêi ®· nh¾c ®Õn nh÷ng sù kiÖn ®ã. Tr.91. 17. Mét níc ë phÝa T©y ch©u ¸, n»m gi÷a vïng Trung §«ng tr«ng ra §Þa Trung H¶i, thñ ®« lµ §amat. V× Xyri cã vÞ trÝ chiÕn lîc nèi liÒn ba ch©u, cã tµi nguyªn phong phó nªn tõ cuèi thÕ kû XIX ®Õn nöa ®Çu nh÷ng n¨m 40 thÕ kû nµy bÞ nhiÒu níc ®Õ quèc nh Anh, Ph¸p, Thæ x©m chiÕm. Ph¸p cßn ®Æt ra chÕ ®é "uû trÞ" vµ chia c¾t Xyri thµnh nhiÒu "níc" råi l¹i lËp ra "liªn bang Xyri" ®Ó dÔ bÒ cai trÞ. Tríc t×nh h×nh ®ã, phong trµo ®Êu tranh cña nh©n d©n Xyri ®ßi quyÒn ®éc lËp vµ thèng nhÊt ®Êt níc ngµy cµng m¹nh mÏ. Vµo nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû nµy, ®· cã hai ®ît sãng ®Êu tranh m·nh liÖt: 1919-1923 vµ 1925-1926, nh»m thùc hiÖn nguyÖn väng cña tuyÖt ®¹i ®a sè nh©n d©n Xyri lµ "C«ng nhËn nÒn ®éc lËp thËt sù vµ thèng nhÊt cña nh©n d©n Xyri". Trong t¸c phÈm B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p, t¸c gi¶ ®· v¹ch trÇn chÝnh s¸ch cai trÞ vµ ©m mu "chia ®Ó trÞ" cña thùc d©n Ph¸p ë Xyri còng nh ë ViÖt Nam vµ c¸c níc thuéc ®Þa kh¸c; ca ngîi phong trµo ®Êu tranh cña nh©n d©n Xyri giµnh ®éc lËp vµ thèng nhÊt ®Êt níc trong nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû nµy. Tr.115. 18. ¡ngchi«s¬ vµ AlÕchx¨ng®rÐt lµ hai thµnh phè cæ næi tiÕng cña níc Xyri, n¨m 1516 bÞ Thæ NhÜ Kú x©m chiÕm. Sau ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt (1914-1918), Thæ NhÜ Kú thua trËn, theo hiÖp íc Xevr¬ ngµy 10-8-1920, Xyri bÞ giao cho Ph¸p "uû trÞ". Nh÷ng ngêi trong phong trµo phôc quèc (n¨m 1922) ë hai thµnh phè nµy lµ nh÷ng ngêi ®Êu tranh chèng chÕ ®é "uû trÞ" (thùc chÊt lµ ¸ch thùc d©n) cña Ph¸p ®Ó giµnh ®éc lËp. Tr.116. 19. Héi nghÞ gi÷a c¸c níc ®ång minh vµ Thæ NhÜ Kú häp ë L«dann¬ thuéc Thuþ SÜ (1922-1923). Héi nghÞ nµy ®i ®Õn ký hoµ íc L«dann¬ vÒ chÕ ®é c¸c eo biÓn §¸c®anen, chÕ ®é quyÒn lîi cña nh÷ng ngêi theo ®¹o Thiªn chóa trªn ®Êt Håi gi¸o vµ xÐt l¹i hiÖp íc Xevr¬. Tr.117. 20. Mét tæ chøc quèc tÕ thµnh lËp n¨m 1919 t¹i héi nghÞ hoµ b×nh Pari cña c¸c ®Õ quèc th¾ng trËn trong ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt. Tæ chøc nµy lóc ®Çu cã 44 níc tham gia, gåm hÇu hÕt c¸c níc ®Õ quèc lín, trõ Mü. Héi quèc liªn, tiÕng Ph¸p lµ "SociÐtÐ des Nations". Trong bµi VÒ c©u chuyÖn Xiki ®¨ng trªn b¸o Le Paria, ngµy l-12-1922... t¸c gi¶ viÕt t¾t lµ SDN víi nghÜa chÖch ®i lµ Sagesse des Nations cã thÓ hiÓu lµ sù kh«n ngoan cña c¸c d©n téc hay sù tinh kh«n cña c¸c d©n téc lµ cã ý ®¶ kÝch, mØa mai. Tr.118. 21. Ngµy 19-6-1924, ngêi thanh niªn yªu níc Ph¹m Hång Th¸i trong tæ chøc yªu níc T©m t©m x· cña ngêi ViÖt Nam thµnh lËp ë Qu¶ng Ch©u n¨m 1923, ®· dïng bom mu giÕt tªn toµn quyÒn §«ng D¬ng MÐclanh t¹i Sa §iÖn (Qu¶ng Ch©u), trªn ®êng h¾n ®i liªn kÕt víi bän ®Õ quèc vµ qu©n phiÖt ë ch©u ¸ ®Ó chèng ph¸ c¸ch m¹ng ViÖt Nam. ViÖc kh«ng thµnh, Ph¹m Hång Th¸i ph¶i hy sinh trªn s«ng Ch©u Giang (Qu¶ng Ch©u). Nh÷ng sù kiÖn ®ã ®· gãp phÇn thøc tØnh lßng yªu níc cña ®ång bµo ta, thóc ®Èy phong trµo c¸ch m¹ng ViÖt Nam vµ ®· cã tiÕng vang lín ë níc ngoµi. Tr.120. 22. §¹i héi Bacu: Häp tõ ngµy 1 ®Õn ngµy 7-9-1920, t¹i Bacu (thñ ®« níc céng hoµ AdÐcbaidan, Liªn X«). Tham dù §¹i héi cã 1891 ®¹i biÓu cña 37 d©n téc ph¬ng §«ng, (trong ®ã cã 1273 ®¹i biÓu lµ ®¶ng viªn céng s¶n) §¹i héi häp nh»m biÓu d¬ng vµ t¨ng cêng t×nh ®oµn kÕt gi÷a c¸c d©n téc ph¬ng §«ng, gi÷a c¸c d©n téc ph¬ng §«ng víi giai cÊp v« s¶n Nga vµ giai cÊp v« s¶n thÕ giíi, ®ang ®Êu tranh chèng chñ nghÜa ®Õ quèc. §¹i héi ®· hoµn toµn nhÊt trÝ víi nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ thuéc ®Þa cña §¹i héi II cña Quèc tÕ Céng s¶n (1920). Tr.120. 23. Héi Liªn hiÖp thuéc ®Þa lµ mét tæ chøc c¸ch m¹ng cña nh÷ng ngêi thuéc ®Þa, do NguyÔn ¸i Quèc cïng mét sè ngêi yªu níc cña c¸c níc thuéc ®Þa Ph¸p s¸ng lËp th¸ng 7-1921 t¹i nhµ sè 9 phè ValÐt, Pari. Cuéc häp ®Çu tiªn cña Héi vµo ngµy 9-l0-1921. Lóc ®Çu Héi cã 200 héi viªn vµ hai tæ chøc ngêi thuéc ®Þa xin gia nhËp lµ Héi nh÷ng ngêi ViÖt Nam yªu níc vµ Héi ®Êu tranh cho quyÒn c«ng d©n cña ngêi Ma®ag¸txca. Ban thêng vô cña Héi gåm 7 ngêi, ®øng ®Çu lµ NguyÔn ¸i Quèc. C¬ quan tuyªn truyÒn cña Héi lµ tê b¸o Le Paria. Ngoµi ra, Héi nh÷ng ngêi ViÖt Nam yªu níc cßn ra riªng tê b¸o ViÖt Nam hån. §Õn n¨m 1926, Héi ngõng ho¹t ®éng. Tuyªn ng«n cña Héi do NguyÔn ¸i Quèc th¶o ra ®· nªu râ môc ®Ých cña Héi lµ tËp hîp mäi ngêi d©n thuéc ®Þa c tró trªn ®Êt Ph¸p nh»m tè c¸o tríc d luËn nh÷ng téi ¸c cña chñ nghÜa thùc d©n, tuyªn truyÒn gi¸c ngé nh©n d©n c¸c thuéc ®Þa ®øng lªn tù gi¶i phãng. Héi ®oµn kÕt nh©n d©n c¸c níc thuéc ®Þa trong mÆt trËn chung chèng chñ nghÜa ®Õ quèc vµ x©y dùng quan hÖ ®oµn kÕt chiÕn ®Êu gi÷a nh©n d©n c¸c níc thuéc ®Þa víi giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng Ph¸p. Sù ra ®êi cña Héi Liªn hiÖp thuéc ®Þa víi Tuyªn ng«n cña nã lµ mét sù kiÖn chÝnh trÞ rÊt quan träng ®èi víi c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc. Tr.127. 24. Kû niÖm mét n¨m ngµy V.I.Lªnin qua ®êi, mïa xu©n 1925, NguyÔn ¸i Quèc viÕt bµi Lªnin vµ c¸c d©n téc thuéc ®Þa. Víi lßng kh©m phôc vµ kÝnh yªu vÞ l·nh tô vÜ ®¹i cña giai cÊp v« s¶n quèc tÕ, t¸c gi¶ nªu râ sù quan t©m ®Æc biÖt cña Lªnin ®èi víi cuéc c¸ch m¹ng cña c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc, lËp luËn cã søc thuyÕt phôc vµ c¸ch gi¶i quyÕt thùc tÕ ë níc Nga X«viÕt lµm cho nh©n d©n c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ®Òu híng vÒ Ngêi, tin tëng vµ ®i theo con ®êng c¸ch m¹ng cña Ngêi. Qua bµi b¸o, NguyÔn ¸i Quèc ®· tr×nh bµy râ c«ng lao vÜ ®¹i cña Lªnin ®èi víi sù nghiÖp c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc vµ t×nh c¶m ch©n thµnh cña hµng triÖu ngêi bÞ ¸p bøc ®èi víi V.I.Lªnin, vÞ l·nh tô thiªn tµi cña c¸ch m¹ng v« s¶n vµ c¸ch m¹ng cña c¸c d©n téc thuéc ®Þa trªn thÕ giíi. Tr.136. 25. Quèc tÕ C«ng ®oµn (Quèc tÕ c«ng ®oµn ®á): Tæ chøc liªn hiÖp quèc tÕ cña c¸c c«ng ®oµn c¸ch m¹ng, ®îc h×nh thµnh vÒ mÆt tæ chøc vµo n¨m 1921, tån t¹i ®Õn cuèi n¨m 1937. Nã liªn kÕt c¸c trung t©m c«ng ®oµn kh«ng gia nhËp tæ chøc c«ng ®oµn c¶i l¬ng lµ Quèc tÕ AmxtÐc®am, vµ liªn kÕt c¸c nhãm, c¸c khuynh híng ®èi lËp tiÕn bé trong néi bé c¸c tæ chøc c«ng ®oµn c¶i l¬ng ë c¸c níc. Quèc tÕ C«ng ®oµn ®Êu tranh ®Ó thiÕt lËp mét sù thèng nhÊt trong phong trµo c«ng ®oµn trªn c¬ së ®Êu tranh c¸ch m¹ng nh»m b¶o vÖ nh÷ng yªu s¸ch cña giai cÊp c«ng nh©n, chèng nguy c¬ chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa, vµ ®oµn kÕt víi giai cÊp c«ng nh©n níc Nga X«viÕt. Tr.136. 26. Quèc tÕ Thanh niªn céng s¶n: Tæ chøc quèc tÕ cña thanh niªn lao ®éng c¸ch m¹ng. Theo s¸ng kiÕn cña Lªnin, §¹i héi lÇn thø nhÊt cña thanh niªn x· héi chñ nghÜa ®îc triÖu tËp ë BÐclin (§øc) tõ ngµy 20 ®Õn 26-11- 1919 (cã 29 ®¹i biÓu cña 13 níc tham dù) ®· th«ng qua nghÞ quyÕt thµnh lËp Quèc tÕ Thanh niªn céng s¶n. Tæ chøc nµy ®· gia nhËp Quèc tÕ Céng s¶n víi t c¸ch lµ mét ph©n bé. Quèc tÕ Thanh niªn céng s¶n cã nh÷ng ph©n bé riªng cña m×nh ë 56 níc. C¸c c¬ quan l·nh ®¹o cña Quèc tÕ Thanh niªn céng s¶n lµ §¹i héi quèc tÕ vµ Ban chÊp hµnh. Quèc tÕ Thanh niªn céng s¶n ho¹t ®éng díi sù l·nh ®¹o vÒ t tëng vµ tæ chøc cña Quèc tÕ Céng s¶n. Nã ®· cã t¸c dông quan träng trong viÖc tuyªn truyÒn, gi¸c ngé chñ nghÜa M¸c-Lªnin trong thanh niªn, ®Ò ra môc tiªu, ph¬ng ph¸p ®Êu tranh cho thanh niªn trong sù nghiÖp ®Êu tranh chung cña nh©n d©n thÕ giíi. N¨m 1943, cïng víi viÖc gi¶i t¸n Quèc tÕ Céng s¶n, Quèc tÕ Thanh niªn céng s¶n còng tù gi¶i t¸n. Tr.136. 27. Phong trµo NghÜa hoµ ®oµn: Cuéc khëi nghÜa ph¶n ®Õ cña nh©n d©n Trung Quèc n¨m 1898-1900. N¨m 1898 phong trµo NghÜa hoµ ®oµn bïng næ ë S¬n §«ng, ®îc nh©n d©n ñng hé, nghÜa qu©n ®· më réng cuéc ®Êu tranh tíi Trùc LÖ, S¬n T©y, vµo c¶ B¾c Kinh. Lóc ®Çu nhµ Thanh hîp t¸c víi NghÜa hoµ ®oµn chèng ®Õ quèc. Sau v× thÊy liªn qu©n 8 níc t b¶n Anh, Ph¸p, §øc, NhËt, Mü, Nga, ý, ¸o - Hung hîp lùc ®µn ¸p NghÜa hoµ ®oµn, nhµ Thanh quay sang c©u kÕt víi ®Õ quèc, chèng l¹i cuéc khëi nghÜa. Th¸ng 8-1900, phong trµo bÞ dËp t¾t. Tr.148. 28. KÕ ho¹ch §aox¬ : KÕ ho¹ch b¾t níc §øc båi thêng chiÕn tranh cho c¸c níc §ång minh th¾ng trËn trong cuéc ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt. KÕ ho¹ch nµy do §aox¬, mét nhµ t b¶n ng©n hµng Mü cã thÕ lùc vµ cã quan hÖ chÆt chÏ víi tËp ®oµn tµi phiÖt Moãcg¨ng, ®øng ®Çu Uû ban c¸c chuyªn gia th¶o ra vµo n¨m 1924. Môc ®Ých chñ yÕu cña kÕ ho¹ch nµy lµ dän ®êng cho t b¶n níc ngoµi, tríc hÕt lµ Mü, ®Çu t vµo níc §øc; ®Èy m¹nh viÖc kh«i phôc tiÒm lùc c«ng nghiÖp qu©n sù cña chñ nghÜa ®Õ quèc §øc nh»m híng chóng vµo con ®êng chiÕn tranh x©m lîc Liªn X«, ®ång thêi t¨ng cêng chÝnh s¸ch bãc lét, ¸p bøc vµ ®µn ¸p phong trµo c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n §øc. Tr.148. 29. Héi nghÞ Oasinht¬n Héi nghÞ vÒ viÖc h¹n chÕ h¶i qu©n vµ c¸c vÊn ®Ò thuéc Th¸i B×nh D¬ng vµ ViÔn §«ng häp tõ 12-11-1921 ®Õn 6-2-1922 t¹i Oasinht¬n (Mü) cã Mü, Anh, Ph¸p, NhËt, ý, Trung Quèc, BØ, Hµ Lan, Bå §µo Nha tham gia. Môc ®Ých cña Héi nghÞ nµy lµ nh»m chia l¹i thuéc ®Þa vµ ph¹m vi ¶nh hëng gi÷a c¸c níc ®Õ quèc sau ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, cíp bãc, n« dÞch c¸c níc thuéc ®Þa vµ chèng l¹i níc Nga X«viÕt. C¸c giíi cÇm quyÒn Mü lµ kÎ khëi xíng cña Héi nghÞ nµy. Th«ng qua Héi nghÞ, Mü ®· lµm cho Anh ph¶i tõ bá quyÒn thèng trÞ trªn mÆt biÓn, lµm cho liªn minh Anh - NhËt ph¶i bÞ thñ tiªu; NhËt chÊm døt ®éc quyÒn kiÓm so¸t Trung Quèc, t¹o ®iÒu kiÖn cho t b¶n Mü n« dÞch Trung Quèc. Tr.149. 30. Héi nghÞ ®Õ quèc: C¸c cuéc héi nghÞ gåm nh÷ng ®¹i biÓu (theo nguyªn t¾c lµ c¸c thñ tíng) cña Anh vµ c¸c níc tù trÞ thuéc Anh. ThØnh tho¶ng ®¹i diÖn hµnh chÝnh nh÷ng thuéc ®Þa quan träng nhÊt còng tham dù héi nghÞ. Tõ n¨m 1887 ®Õn n¨m 1907, nh÷ng héi nghÞ nh thÕ lÊy tªn lµ Héi nghÞ thuéc ®Þa, tõ n¨m 1911 gäi lµ Héi nghÞ ®Õ quèc vµ tõ n¨m 1948 lÊy tªn lµ Héi nghÞ c¸c héi viªn Liªn hiÖp Anh. Nh÷ng cuéc héi nghÞ nµy ®Òu nh»m môc ®Ých th¾t chÆt quan hÖ gi÷a Anh vµ c¸c níc thuéc ®Õ quèc Anh. Tr.150. 31. Chñ nghÜa S«vanh : ChÝnh s¸ch cña giai cÊp t s¶n ph¶n ®éng nh»m chinh phôc vµ n« dÞch nh©n d©n c¸c níc kh¸c, tuyªn truyÒn chñ nghÜa lÖ ngo¹i d©n téc, sù thèng trÞ cña d©n téc nµy ®èi víi d©n téc kh¸c, g©y thï h»n vµ c¨m thï gi÷a c¸c d©n téc. Tr.151. 32. §¶ng Quèc ®¹i Ên §é thµnh lËp n¨m 1885 ®Ó ®Êu tranh chèng nÒn thèng trÞ cña Anh. T tëng chÝnh thèng cña §¶ng thÓ hiÖn trong c¬ng lÜnh gäi lµ "kh¸ng cù kh«ng b»ng b¹o lùc", do nhµ ho¹t ®éng næi tiÕng cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc Ên §é vµ nhµ l·nh ®¹o cña §¶ng Quèc ®¹i lµ G¨ng®i ®Ò xíng. Th¸ng 12-1929, t¹i Héi nghÞ h»ng n¨m cña §¶ng ë Pungi¸p ®· c«ng bè yªu s¸ch ®ßi Ên §é ®îc hoµn toµn ®éc lËp. Trong nh÷ng n¨m 30, ¶nh hëng cña c¸nh t¶ trong §¶ng Quèc ®¹i Ên §é ngµy cµng t¨ng, c¸nh t¶ yªu s¸ch ®ßi ph¶i cho ngêi Ên §é ®îc tham gia réng r·i h¬n vµo bé m¸y hµnh chÝnh. Do Anh tõ chèi thùc hiÖn yªu s¸ch thµnh lËp "ChÝnh phñ quèc gia", §¶ng Quèc ®¹i do¹ më chiÕn dÞch quÇn chóng kh«ng phôc tïng, v× vËy, n¨m 1942, §¶ng bÞ ®Æt ra ngoµi vßng ph¸p luËt. NhiÒu l·nh tô cña §¶ng bÞ b¾t, trong ®ã cã G¨ng®i vµ Nªru. N¨m 1947, sau khi Ên §é chia thµnh hai níc uû trÞ: Ên §é vµ Pakitxtan, §¶ng Quèc ®¹i Ên §é trë thµnh §¶ng cÇm quyÒn ë Ên §é vµ thµnh lËp ChÝnh phñ do Nªru ®øng ®Çu. HiÖn nay §¶ng Quèc ®¹i vÉn lµ §¶ng n¾m chÝnh quyÒn ë Ên §é. Tr.154. 33. Mét tæ chøc quèc tÕ cña nh÷ng ngêi c«ng nh©n c¸ch m¹ng thµnh lËp ngµy 3-7-1921. Quèc tÕ C«ng héi ®á chñ tr¬ng ®Êu tranh c¸ch m¹ng theo ®êng lèi cña Quèc tÕ Céng s¶n. N¨m 1925, tæ chøc nµy ®· ph¸t triÓn trong giai cÊp c«ng nh©n cña gÇn 50 níc, trong ®ã cã nhiÒu níc ch©u ¸. Nã cã vai trß to lín trong viÖc gióp ®ì phong trµo c¸ch m¹ng ë c¸c níc thuéc ®Þa. Tr. 167. 34. Ngµy 1-5-1886, c«ng nh©n thµnh phè Sicag« (Mü) ®Êu tranh b·i c«ng ®ßi bän chñ t¨ng tiÒn l¬ng, gi¶m giê lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng... Giai cÊp t s¶n kh«ng chÞu gi¶i quyÕt yªu s¸ch ®ã, l¹i tiÕn hµnh sa th¶i nh÷ng ngêi l·nh ®¹o. Cuéc ®Êu tranh bïng næ gay g¾t dÉn ®Õn nh÷ng vô xung ®ét ®Ém m¸u. MÆc dï bÞ ®µn ¸p, tinh thÇn ®Êu tranh cña c«ng nh©n Sicag« ®îc c«ng nh©n thÕ giíi kh©m phôc. §¹i héi lÇn thø I cña Quèc tÕ thø hai (1889) ®· quyÕt nghÞ lÊy ngµy 1-5 h»ng n¨m lµm ngµy ®oµn kÕt, biÓu d¬ng lùc lîng cña giai cÊp v« s¶n vµ nh©n d©n lao ®éng toµn thÕ giíi - Ngµy quèc tÕ lao ®éng. Tr.168. 35. Quèc tÕ AmxtÐc®am (quèc tÕ cña c¸c c«ng ®oµn vµng), do c¸c thñ lÜnh c«ng ®oµn c¶i l¬ng chñ nghÜa cña mét sè níc thµnh lËp t¹i Héi nghÞ ë AmxtÐc®am (Hµ Lan) häp tõ 26-7 ®Õn 2-8-1919. Toµn bé ho¹t ®éng cña tæ chøc nµy g¾n liÒn víi chÝnh s¸ch cña c¸c ®¶ng c¬ héi chñ nghÜa thuéc Quèc tÕ thø hai. Quèc tÕ AmxtÐc®am chñ tr¬ng hîp t¸c giai cÊp gi÷a v« s¶n víi t s¶n vµ b¸c bá c¸c h×nh thøc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n, khai trõ ra khái tæ chøc cña m×nh nh÷ng c«ng ®oµn t¶, cù tuyÖt mäi ®Ò nghÞ cña Quèc tÕ C«ng ®oµn ®á vÒ viÖc cïng nhau ®Êu tranh chèng sù tÊn c«ng cña bän t b¶n, chèng nguy c¬ chiÕn tranh, chèng thÕ lùc ph¶n ®éng vµ chñ nghÜa ph¸t xÝt, vÒ viÖc thµnh lËp mét khèi thèng nhÊt c¸c c«ng ®oµn thÕ giíi. C¸c thñ lÜnh Quèc tÕ AmxtÐc®am ñng hé chÝnh s¸ch thï ®Þch víi Liªn X«. Sau khi Quèc tÕ C«ng ®oµn ®á ra ®êi (th¸ng 7-1921), ¶nh hëng cña Quèc tÕ AmxtÐc®am trong phong trµo c«ng nh©n dÇn dÇn bÞ ®Èy lïi. Nã hoµn toµn ngõng ho¹t ®éng trong thêi gian x¶y ra ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai. Tr.169. 36. Quèc tÕ thø hai: Thµnh lËp n¨m 1889 t¹i §¹i héi Liªn minh quèc tÕ c¸c ®¶ng x· héi chñ nghÜa khai m¹c t¹i Pari (Ph¸p). Quèc tÕ thø hai ®· cã t¸c dông phæ biÕn chñ nghÜa M¸c vÒ bÒ réng, ®· ®¸nh dÊu thêi kú chuÈn bÞ c¬ së ®Ó cho phong trµo c¸ch m¹ng ph¸t triÓn réng r·i trong nh©n d©n lao ®éng ë nhiÒu níc. Sau khi ¡ngghen mÊt, c¬ quan l·nh ®¹o cña Quèc tÕ thø hai r¬i vµo tay c¸c phÇn tö c¬ héi chñ nghÜa, bän nµy ®· theo con ®êng xÐt l¹i häc thuyÕt c¸ch m¹ng cña M¸c vµ ho¹t ®éng ®iªn cuång ph¸ ho¹i phong trµo c«ng nh©n c¸c níc. VÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ thuéc ®Þa, Quèc tÕ thø hai ñng hé chÝnh s¸ch ®Õ quèc chñ nghÜa mµ bän t b¶n thùc hiÖn ë c¸c níc thuéc ®Þa. Tr.203. 37. C¸ch m¹ng T©n Hîi : Lµ cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ t s¶n duíi sù l·nh ®¹o cña Trung Quèc §ång minh héi (cuèi n¨m 1912 ®æi thµnh Trung Hoa Quèc d©n ®¶ng) ®øng ®Çu lµ T«n Trung S¬n. Cuéc c¸ch m¹ng næ ra ngµy 10-10-1911 (n¨m T©n Hîi) ë Vò X¬ng, vµ nhanh chãng lan ra c¸c tØnh ë miÒn Nam vµ miÒn Trung. §Çu th¸ng 12 qu©n c¸ch m¹ng chiÕm Nam Kinh. Ngµy 1-1-1912 nÒn céng hoµ cña Trung Hoa D©n quèc ra ®êi, T«n Trung S¬n ®îc bÇu lµm Tæng thèng l©m thêi. Dùa vµo thÕ lùc cña c¸c níc t b¶n Mü, Anh, Ph¸p, §øc, Viªn ThÕ Kh¶i tõng bíc thiÕt lËp chÕ ®é ®éc tµi, ®µn ¸p c¸ch m¹ng. Th¸ng 3-1913 c¸ch m¹ng T©n Hîi kÕt thóc. C¸ch m¹ng T©n Hîi ®· lËt ®æ nÒn qu©n chñ chuyªn chÕ M·n Thanh, chÊm døt ¸ch thèng trÞ l©u ®êi cña giai cÊp phong kiÕn. C¸ch m¹ng ®· thæi bïng ngän giã d©n chñ vµo tinh thÇn nh©n d©n Trung Quèc, khiÕn sau ®ã mäi ©m mu phôc håi ®Õ chÕ, tù t«n m×nh lµm vua ®Òu bÞ thÊt b¹i. C¸ch m¹ng ®· thiÕt lËp nhµ níc Céng hoµ Trung Hoa D©n quèc, nhng cha thñ tiªu hoµn toµn ¸ch thèng trÞ cña giai cÊp phong kiÕn vÒ chÝnh trÞ còng nh vÒ kinh tÕ, cha ®ông ch¹m ®Õn c¸c níc ®Õ quèc ®ang ®ua nhau x©u xÐ Trung Quèc. C¸ch m¹ng T©n Hîi lµ mét cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ, ®¸nh dÊu sù thøc tØnh cña nh©n d©n ch©u ¸ ®Çu thÕ kû XX trong cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp, tù do vµ c¸c quyÒn d©n chñ cho nh©n d©n. Tr.215. 38. Quèc tÕ thø nhÊt (Héi liªn hiÖp lao ®éng quèc tÕ): Tæ chøc quèc tÕ ®Çu tiªn cña giai cÊp v« s¶n, thµnh lËp n¨m 1864 t¹i Héi nghÞ c«ng nh©n quèc tÕ ë Lu©n §«n (Anh), do C.M¸c vµ Ph. ¡ngghen l·nh ®¹o. C¬ quan l·nh ®¹o cao nhÊt cña Quèc tÕ thø nhÊt lµ Héi ®ång trung ¬ng Héi liªn hiÖp lao ®éng quèc tÕ mµ M¸c lµ uû viªn thêng trùc. B»ng c¸ch kh¾c phôc nh÷ng ¶nh hëng tiÓu t s¶n vµ nh÷ng khuynh híng bÌ ph¸i lóc ®ã ®ang tån t¹i trong phong trµo c«ng nh©n, M¸c ®· ®oµn kÕt xung quanh m×nh nh÷ng ngêi gi¸c ngé nhÊt cña Héi ®ång trung ¬ng. Quèc tÕ thø nhÊt ®· l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña c«ng nh©n ë c¸c níc vµ cñng cè sù ®oµn kÕt quèc tÕ cña hä. Quèc tÕ thø nhÊt ®ãng vai trß to lín trong sù nghiÖp truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c vµ trong viÖc kÕt hîp chñ nghÜa x· héi víi phong trµo c«ng nh©n. Sau khi C«ng x· Pari thÊt b¹i, mét nhiÖm vô ®îc ®Æt ra lµ thµnh lËp c¸c ®¶ng céng s¶n cã tÝnh chÊt quÇn chóng ë mçi níc, trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c mµ Quèc tÕ thø nhÊt ®· ®Ò ra. N¨m 1876, t¹i Héi nghÞ Phila®enphia (Mü), Quèc tÕ thø nhÊt chÝnh thøc gi¶i t¸n. Tr.218. 39. §©y lµ b¶n S¬ th¶o lÇn thø nhÊt nh÷ng luËn c¬ng vÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ vÊn ®Ò thuéc ®Þa, do Lªnin viÕt vµ tr×nh bµy t¹i §¹i héi lÇn thø II cña Quèc tÕ Céng s¶n häp tõ ngµy 19-7 ®Õn ngµy 7-8-1920. B¶n ®Ò c¬ng nµy ®· ¶nh hëng rÊt s©u s¾c ®Õn nhËn thøc t tëng cña NguyÔn ¸i Quèc. Tr.219. 40. Cuèi n¨m 1924, lÊy tªn lµ Lý Thuþ, NguyÔn ¸i Quèc tõ Liªn X« ®Õn ho¹t ®éng ë Qu¶ng Ch©u (Trung Quèc) nh»m môc ®Ých xóc tiÕn viÖc chuÈn bÞ cho viÖc thµnh lËp chÝnh ®¶ng v« s¶n cña giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam. Mét trong nh÷ng viÖc chuÈn bÞ ®ã lµ më trêng huÊn luyÖn c¸n bé. Tõ ®Çu n¨m 1925 ®Õn n¨m 1927, c¸c líp huÊn luyÖn chÝnh trÞ do NguyÔn ¸i Quèc phô tr¸ch më t¹i nhµ sè 13A , ®êng V¨n Minh (nay lµ nhµ sè 248, ®êng V¨n Minh), Qu¶ng Ch©u. Thêi gian mçi líp tõ 1 th¸ng rìi ®Õn 2 th¸ng. Trong nh÷ng líp nµy, Ngêi lµ gi¶ng viªn chÝnh. Ngoµi ra Ngêi cßn mêi c¸c ®ång chÝ trong tØnh uû Qu¶ng §«ng cña §¶ng Céng s¶n Trung Quèc ®Õn nãi chuyÖn vµ gi¶ng bµi. Nh÷ng bµi gi¶ng cña Ngêi sau ®· ®îc tËp hîp trong cuèn §êng c¸ch mÖnh. Ngoµi ra cßn mét sè bµi vÒ chñ nghÜa M¸c -Lªnin, vÒ lÞch sö c¸ch m¹ng ViÖt Nam, lÞch sö ®Êu tranh cña nh©n d©n Trung Quèc, TriÒu Tiªn, Ên §é, v.v.. Th¸ng 4-1927, Tëng Giíi Th¹ch trë l¹i khñng bè c¸ch m¹ng Trung Quèc vµ c¸c tæ chøc yªu níc cña ngêi ViÖt Nam ë Qu¶ng Ch©u. Líp huÊn luyÖn kh«ng thÓ tiÕp tôc më t¹i ®©y n÷a. Tõ ®Çu n¨m 1925 ®Õn th¸ng 9-1927 Ngêi ®· trùc tiÕp më ®îc 3 líp huÊn luyÖn, tæng sè häc viªn cã kho¶ng 75 ngêi (Cã tµi liÖu cho r»ng cã l0 líp huÊn luyÖn vµ trªn 200 häc viªn). Sau khi häc xong, mét sè häc viªn ®îc ®a vµo häc trêng qu©n sù Hoµng Phè, mét sè ®îc ®a vÒ ho¹t ®éng g©y c¬ së c¸ch m¹ng trong níc vµ mét sè Ýt ë l¹i tham gia ®Êu tranh c¸ch m¹ng ë Trung Quèc... ViÖc NguyÔn ¸i Quèc më trêng huÊn luyÖn chÝnh trÞ ë Qu¶ng Ch©u cã ý nghÜa rÊt to lín, ®· ®µo t¹o cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam nh÷ng líp c¸n bé ®Çu tiªn theo ®êng lèi chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµ gãp phÇn quan träng vµo viÖc thµnh lËp §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1930). Tr.223. 41. Tøc lµ Héi liªn hiÖp c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc - tæ chøc c¸ch m¹ng cña c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc do NguyÔn ¸i Quèc vµ mét sè nhµ ho¹t ®éng c¸ch m¹ng ë c¸c níc ch©u ¸ s¸ng lËp n¨m 1925. Trong Héi nµy cã ngêi cña c¸c níc ViÖt Nam, TriÒu Tiªn, Malaixia, In®«nªxia, Th¸i Lan, Ên §é, v.v.. Môc ®Ých cña Héi lµ ®oµn kÕt c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ë ch©u ¸ trong mét mÆt trËn chung chèng chñ nghÜa ®Õ quèc, gi¶i phãng c¸c d©n téc khái ¸ch ¸p bøc, bãc lét cña chñ nghÜa ®Õ quèc. Nh÷ng ngêi c¸ch m¹ng ViÖt Nam tham gia Héi nµy víi t c¸ch lµ mét chi héi. NguyÔn ¸i Quèc võa lµ ngêi s¸ng lËp võa lµ BÝ th cña Héi vµ trùc tiÕp phô tr¸ch chi héi ViÖt Nam. Tr.224. 42. B¸o Le Paria lµ c¬ quan tuyªn truyÒn cña Héi liªn hiÖp thuéc ®Þa, do NguyÔn ¸i Quèc vµ mét sè nhµ c¸ch m¹ng cña c¸c níc thuéc ®Þa s¸ng lËp vµo n¨m 1922 t¹i Pari (Ph¸p). B¸o xuÊt b¶n b»ng tiÕng Ph¸p, lóc ®Çu mçi th¸ng mét kú, sau t¨ng lªn hai kú. Sè ®Çu tiªn ra ngµy 1-4-1922 víi tiªu ®Ò: DiÔn ®µn cña c¸c d©n téc thuéc ®Þa, ®Õn th¸ng 1-1924 ®æi thµnh DiÔn ®µn cña v« s¶n thuéc ®Þa. Mçi sè b¸o ra 5000 b¶n. NguyÔn ¸i Quèc lµ chñ nhiÖm kiªm chñ bót vµ qu¶n lý cña tê b¸o. Sau khi NguyÔn ¸i Quèc sang Liªn X« ho¹t ®éng (gi÷a n¨m 1923) b¸o ra kh«ng ®îc ®Òu ®Æn, vµ ®Õn sè 38 (th¸ng 4-1926) th× ®×nh b¶n. Díi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña NguyÔn ¸i Quèc, b¸o Le Paria ®· v¹ch trÇn chÝnh s¸ch ®µn ¸p, bãc lét d· man cña chñ nghÜa ®Õ quèc nãi chung vµ cña ®Õ quèc Ph¸p nãi riªng. Nã ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµo §«ng D¬ng vµ c¸c thuéc ®Þa kh¸c, thøc tØnh c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc vïng dËy ®Êu tranh tù gi¶i phãng. MÆc dï bÞ nhµ cÇm quyÒn thùc d©n ra søc cÊm ®o¸n, b¸o Le Paria vÉn ®îc nhiÒu thuû thñ hµng h¶i quèc tÕ bÝ mËt chuyÓn vµo níc ta, lu hµnh kh¸ réng r·i ë Sµi Gßn, H¶i Phßng, Hµ Néi, Nam §Þnh, HuÕ, §µ N½ng. Nhê tê b¸o nµy, nhiÒu ngêi ViÖt Nam yªu níc thÊy râ h¬n téi ¸c cña thùc d©n Ph¸p, bíc ®Çu hiÓu ®îc C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga vµ Lªnin, n©ng cao ý thøc gi¸c ngé c¸ch m¹ng. Tr.224. 43. B¸o Thanh niªn: Tê b¸o do NguyÔn ¸i Quèc s¸ng lËp vµ trùc tiÕp chØ ®¹o, lµ c¬ quan trung ¬ng cña tæ chøc ViÖt Nam thanh niªn c¸ch m¹ng ®ång chÝ héi. B¸o ra h»ng tuÇn b»ng tiÕng ViÖt; sè ®Çu tiªn xuÊt b¶n vµo th¸ng 6-1925. §Õn th¸ng 4-1927 b¸o ra ®îc 88 sè. NguyÔn ¸i Quèc võa lµ ngêi phô tr¸ch chñ chèt, võa lµ ngêi viÕt nhiÒu bµi cho b¸o Thanh niªn. Víi néi dung ng¾n gän, lêi v¨n gi¶n dÞ, trong s¸ng, c¸c bµi ®¨ng trªn b¸o Thanh niªn chñ yÕu nh»m phôc vô c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng níc ta, tuyªn truyÒn t«n chØ, môc ®Ých cña ViÖt Nam thanh niªn c¸ch m¹ng ®ång chÝ héi; giíi thiÖu chñ nghÜa Lªnin vµ C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga; nªu lªn c¸c vÊn ®Ò vÒ ®êng lèi chiÕn lîc vµ s¸ch lîc cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. B¸o Thanh niªn ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµo ViÖt Nam; chuÈn bÞ vÒ chÝnh trÞ, t tëng vµ tæ chøc ®Ó tiÕn tíi thµnh lËp chÝnh ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam vµo n¨m 1930. Tr.224. 44. Sau khi thµnh lËp ViÖt Nam thanh niªn c¸ch m¹ng ®ång chÝ héi (1925), NguyÔn ¸i Quèc ®· tæ chøc mét nhãm thiÕu nhi ViÖt Nam ë Qu¶ng Ch©u (Trung Quèc). §©y lµ nhãm thiÕu nhi céng s¶n ViÖt Nam ®Çu tiªn gåm cã 7 em trong ®ã cã Lý Tù Träng, ngêi ®oµn viªn ®Çu tiªn cña §oµn Thanh niªn céng s¶n ViÖt Nam sau nµy. Ngay tõ thêi kú nµy, NguyÔn ¸i Quèc ®· rÊt quan t©m ®Õn viÖc gi¸o dôc, tæ chøc c¸c em. Ngêi më líp häc, d¹y cho c¸c em vÒ ®Þa lý, lÞch sö ViÖt Nam; vÒ nçi khæ cùc cña ngêi d©n mÊt níc, vÒ nhiÖm vô cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam vµ nhiÖm vô cña thiÕu nhi ViÖt Nam trong cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng Êy. §Ó c¸c em ®îc tiÕp thô sù gi¸o dôc céng s¶n tèt h¬n, ngµy 22-7-1926, Ngêi ®· viÕt th göi Uû ban trung ¬ng thiÕu nhi Liªn X« vµ ®ång chÝ ®¹i diÖn §oµn Thanh niªn céng s¶n Ph¸p t¹i Quèc tÕ Thanh niªn céng s¶n ®Ò nghÞ gióp ®ì ®a mét sè thiÕu nhi ViÖt Nam sang häc tËp ë Liªn X«. VÒ sau, do viÖc ®i l¹i khã kh¨n, dù ®Þnh cña Ngêi kh«ng thùc hiÖn ®îc . Tr.225. 45. Lîi dông kÕt qu¶ cña phong trµo ®Êu tranh ®ßi quyÒn tù do d©n chñ cña quÇn chóng Nam Kú trong nh÷ng n¨m 1923-1925, n¨m 1925, Bïi Quang Chiªu lÊy t c¸ch lµ ®¹i diÖn cña §¶ng LËp hiÕn sang Ph¸p ®Ó vËn ®éng ChÝnh phñ Ph¸p ban hµnh c¶i c¸ch tù do d©n chñ ë §«ng D¬ng. Cuéc vËn ®éng mang tÝnh chÊt c¶i l¬ng ®ã bÞ thÊt b¹i. Th¸ng 3-1926 Bïi Quang Chiªu vÒ níc. Nh©n dÞp nµy, ngµy 24-3-1926 mét sè tæ chøc yªu níc cña trÝ thøc, tiÓu t s¶n vµ thanh niªn, häc sinh ®· tæ chøc mét cuéc biÓu d¬ng lùc lîng cña quÇn chóng yªu níc chèng bän thùc d©n ph¶n ®éng díi danh nghÜa cuéc ®ãn ríc Bïi Quang Chiªu. Cuéc biÓu t×nh rÇm ré cña 6 v¹n ngêi ë Sµi Gßn vµ 6 tØnh Nam Kú, víi nh÷ng khÈu hiÖu chèng thùc d©n gay g¾t ®· lµm cho bän l·nh tô cña §¶ng LËp hiÕn - nh÷ng kÎ ®¹i diÖn cho giai cÊp t s¶n, ®Þa chñ - ho¶ng sî. §øng tríc cuéc biÓu t×nh, Bïi Quang Chiªu ®· ph¶n béi l¹i phong trµo ®Êu tranh cña quÇn chóng; tuyªn bè ®i theo chÝnh s¸ch "Ph¸p - ViÖt ®Ò huÒ", mét chÝnh s¸ch ph¶n ®éng do thùc d©n Ph¸p ®Ò ra nh»m xoa dÞu phong trµo ®Êu tranh cña nh©n d©n ta. Bé mÆt thËt cña §¶ng LËp hiÕn bÞ lét trÇn, ngän cê quèc gia c¶i l¬ng cña giai cÊp t s¶n bÞ sôp ®æ. Tõ chç lµ ®èi tîng cña cuéc "®ãn ríc", Bïi Quang Chiªu trë thµnh ®èi tîng ®¶ kÝch cña quÇn chóng. Tr. 231. 46. Héi Phôc ViÖt: Mét tæ chøc yªu níc ®îc thµnh lËp vµo mïa hÌ n¨m 1925, do sù kÕt hîp nhãm nh÷ng chÝnh trÞ ph¹m cò ë Trung Kú (thùc d©n Ph¸p ph¶i th¶ ra díi ¸p lùc cña phong trµo quÇn chóng vµ phong trµo ®ßi tù do d©n chñ ph¸t triÓn m¹nh ë ViÖt Nam tõ sau ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt) víi nhãm sinh viªn Trêng Cao ®¼ng s ph¹m Hµ Néi. C¬ së cña Héi chñ yÕu ë vïng Thanh - NghÖ - TÜnh. Trong phong trµo ®Êu tranh s«i n«i cña nh©n d©n ta ®ßi thùc d©n Ph¸p th¶ nhµ ¸i quèc Phan Béi Ch©u n¨m 1925, héi viªn cña Héi nµy ®· r¶i truyÒn ®¬n ë c¸c thµnh phè Hµ Néi, H¶i Phßng, Nam §Þnh, thÞ x· H¶i D¬ng vµ c¶ ë Nam Kú kªu gäi ®Êu tranh. C¬ së cña Héi bÞ lé vµ Héi ph¶i ®æi tªn lµ Hng Nam. Do chÞu ¶nh hëng m¹nh mÏ cña ViÖt Nam thanh niªn c¸ch m¹ng ®ång chÝ héi - tæ chøc c¸ch m¹ng do NguyÔn ¸i Quèc s¸ng lËp n¨m 1925 ë Qu¶ng Ch©u (Trung Quèc), Hng Nam ®· chuyÓn thµnh T©n ViÖt c¸ch m¹ng ®¶ng (th¸ng 7-1928), sau ®ã ph©n ho¸ vµ dÉn tíi sù ra ®êi cña §«ng D¬ng Céng s¶n liªn ®oµn (th¸ng 1-1930) lµ mét trong ba tæ chøc céng s¶n ®· hîp nhÊt l¹i thµnh §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vµo th¸ng 2-1930. Tr.231. 47. Tuyªn ng«n cña §¶ng Céng s¶n lµ t¸c phÈm do C. M¸c vµ Ph. ¡ngghen viÕt tõ th¸ng 12-1847 ®Õn th¸ng 1-1848; ®îc xuÊt b¶n lÇn ®Çu tiªn vµo th¸ng 2-1848 ë Lu©n §«n; sau ®ã ®îc dÞch ra nhiÒu thø tiÕng vµ xuÊt b¶n ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Trong Tuyªn ng«n, C. M¸c vµ Ph. ¡ngghen ®· ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc tÝnh tÊt yÕu lÞch sö cña c¸ch m¹ng v« s¶n vµ vai trß lÞch sö cña giai cÊp v« s¶n lµ ngêi ®µo må ch«n chñ nghÜa t b¶n, s¸ng t¹o x· héi míi- x· héi céng s¶n chñ nghÜa. Muèn vËy, giai cÊp v« s¶n ph¶i x©y dùng chÝnh ®¶ng cña m×nh, thùc hiÖn c¸ch m¹ng v« s¶n, thiÕt lËp chuyªn chÝnh v« s¶n, tiÕn hµnh x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa céng s¶n.
Thùc tiÔn cña c¸ch m¹ng thÕ giíi h¬n mét thÕ kû qua ®· chøng minh sù ®óng ®¾n cña nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n trong Tuyªn ng«n vµ gãp phÇn lµm phong phó thªm nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n ®ã. ë ViÖt Nam, Tuyªn ng«n cña §¶ng Céng s¶n ®· sím ®îc truyÒn b¸ réng r·i. Nã ®· thùc sù trë thµnh ngän ®uèc soi ®êng cho giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng níc ta trong sù nghiÖp ®Êu tranh giµnh ®éc lËp d©n téc vµ ®i lªn chñ nghÜa x· héi. Tr.232. 48. Th¸ng 8-1925, chiÕc tµu chiÕn MÝts¬lª cña thùc d©n Ph¸p trªn ®êng tõ Ph¸p sang ®µn ¸p c¸ch m¹ng Trung Quèc ghÐ vµo Sµi Gßn ®Ó söa ch÷a t¹i xëng Ba Son. §Ó ñng hé cuéc ®Êu tranh cña c«ng nh©n vµ nh©n d©n Trung Quèc, ®Ó "k×m ch©n" tµu chiÕn MÝts¬lª, h¬n 1000 c«ng nh©n xëng Ba Son díi sù l·nh ®¹o cña c«ng héi Sµi Gßn - Chî Lín ®· nhÊt lo¹t b·i c«ng tõ buæi s¸ng ngµy 4-8-1925. §îc sù ñng hé m¹nh mÏ cña c«ng nh©n c¸c c¬ së vµ xëng ë Sµi Gßn - Chî Lín, c«ng nh©n Ba Son ®· ®oµn kÕt nhÊt trÝ, kiªn tr× vµ dòng c¶m b·i c«ng, bÊt chÊp mäi sù ®e do¹ vµ ®µn ¸p cña ®Þch. Ngµy 12-8-1925, bän chØ huy xëng ph¶i nhîng bé. Cuéc b·i c«ng th¾ng lîi. Sau ®ã, c«ng nh©n Ba Son cßn tiÕp tôc ®Êu tranh b»ng h×nh thøc l·n c«ng, kÐo dµi viÖc söa ch÷a chiÕc tµu Mis¬lª cho m·i ®Õn 28-11-1925. Tr.250. 49. ViÖn §uma lµ mét h×nh thøc nghÞ viÖn ë Nga do Nga hoµng thµnh lËp trong thêi kú c¸ch m¹ng d©n chñ t s¶n n¨m 1905-1907, nh»m xoa dÞu phong trµo c¸ch m¹ng. Lóc ®Çu ViÖn §uma chØ cã tÝnh chÊt t vÊn. C«ng nh©n vµ n«ng d©n kh«ng ®îc tham gia bÇu cö. Phong trµo ®Êu tranh cña quÇn chóng vµo th¸ng 10-1905 ®· khiÕn Nga hoµng ph¶i triÖu tËp mét §uma kh¸c, mang tÝnh chÊt lËp ph¸p. Nhng nã còng chØ gåm bän ®Þa chñ vµ t s¶n. Thùc chÊt nã lµ c¬ quan b¶o vÖ quyÒn lîi cho giai cÊp t s¶n, ®Þa chñ vµ chÝnh quyÒn Nga hoµng. Vµo nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû XX, ®Ó xoa dÞu phong trµo ®Êu tranh cña nh©n d©n ta, thùc d©n Ph¸p còng lËp ra ë ViÖt Nam c¸i gäi lµ "ViÖn d©n biÓu". ViÖn nµy kh«ng do phæ th«ng ®Çu phiÕu mµ chØ do mét nhãm nhá ®Þa chñ vµ t s¶n bÇu ra. Nã kh«ng ®¹i biÓu cho quyÒn lîi cña quÇn chóng lao ®éng mµ ®¹i biÓu cho quyÒn lîi cña giai cÊp ®Þa chñ, t s¶n vµ phôc vô lîi Ých cña thùc d©n Ph¸p. V¹ch râ bé mÆt bÞp bîm cña thùc d©n Ph¸p, NguyÔn ¸i Quèc ®· gäi "ViÖn d©n biÓu" lµ ViÖn §uma ViÖt Nam. Tr.251. 50. §êng c¸ch mÖnh lµ cuèn s¸ch gåm nh÷ng bµi gi¶ng cña NguyÔn ¸i Quèc t¹i c¸c líp huÊn luyÖn chÝnh trÞ cho c¸n bé cña ViÖt Nam thanh niªn c¸ch m¹ng ®ång chÝ héi do ngêi tæ chøc t¹i Qu¶ng Ch©u (Trung Quèc) trong nh÷ng n¨m 1925-1927. C¸c líp huÊn luyÖn chÝnh trÞ nµy nh»m truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t tëng vµ ph¬ng ph¸p c¸ch m¹ng cho nh÷ng ngêi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; chuÈn bÞ vÒ chÝnh trÞ, t tëng vµ tæ chøc cho viÖc thµnh lËp §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vµo ®Çu n¨m 1930. Cuèn s¸ch nµy do Bé tuyªn truyÒn cña Héi liªn hiÖp c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ë ¸ §«ng xuÊt b¶n n¨m 1927 ®Ó lµm tµi liÖu häc tËp vµ tuyªn truyÒn. §êng c¸ch mÖnh lµ mét trong nh÷ng t¸c phÈm lín ®¸nh dÊu mét trong nh÷ng mèc quan träng trong cuéc ®êi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña NguyÔn ¸i Quèc, ®ång thêi lµ mét trong nh÷ng v¨n kiÖn lý luËn ®Çu tiªn cña §¶ng ta, ®Æt c¬ së t tëng cho ®êng lèi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Tr.257. 51. Trong thêi gian tiÕn hµnh cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp (1775- 1781), c¸c thuéc ®Þa cña Anh ë B¾c Mü ®· tæ chøc c¸c cuéc §¹i héi ®¹i biÓu ®Ó th¶o luËn nh÷ng biÖn ph¸p chèng thùc d©n Anh. §¹i héi lÇn thø hai häp ë Phila®enphia (Mü) n¨m 1776 ®· cö ra mét Uû ban do GiÐpphÐcx¬n lµm chñ tÞch ®Ó dù th¶o mét nghÞ quyÕt tuyªn bè c¸c xø thuéc ®Þa lµ nh÷ng níc tù do, ®éc lËp, t¸ch khái ph¹m vi quyÒn lùc cña níc Anh. B¶n dù ¸n nghÞ quyÕt ®· ®îc ®¹i biÓu 13 thuéc ®Þa ë B¾c Mü th«ng qua ngµy 4-7-1776 vµ trë thµnh Tuyªn ng«n ®éc lËp cña níc Hîp chñng quèc ch©u Mü (Hoa Kú). Sau khi nªu lªn nh÷ng nguyªn t¾c vÒ quyÒn b×nh ®¼ng, quyÒn mu cÇu h¹nh phóc cña mçi thµnh viªn, thõa nhËn cho nh©n d©n cã quyÒn lµm c¸ch m¹ng lËp ra mét chÝnh quyÒn míi thay thÕ chÝnh quyÒn cò khi chÝnh quyÒn cò ph¶n l¹i nh©n d©n, b¶n Tuyªn ng«n kh¼ng ®Þnh quyÒn tù do, ®éc lËp, t¸ch rêi níc Anh cña c¸c thuéc ®Þa ë B¾c Mü. B¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp n¨m 1776 tiªu biÓu cho nguyÖn väng cña nh©n d©n c¸c thuéc ®Þa B¾c Mü ®Êu tranh giµnh ®éc lËp, tù do. Tr.270. 52. Chñ nghÜa tù do b×nh ®¼ng : Mét trµo lu t tëng ë Ph¸p thÕ kû XVIII do V«nte, M«ngtexki¬ vµ Rutx« ®Ò xíng. MÆc dï cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau, nhng môc tiªu chung cña c¸c «ng lµ chèng l¹i chÕ ®é qu©n chñ chuyªn chÕ phong kiÕn, x©y dùng mét x· héi tù do b×nh ®¼ng. §¬ng nhiªn ®©y chØ lµ quyÒn tù do, b×nh ®¼ng cña giai cÊp t s¶n, nhng ë thêi ®iÓm lÞch sö lóc ®ã th× xu híng t tëng nµy lµ tiÕn bé. Tr.271. 53. C¸ch m¹ng Ph¸p (1789-1794) lµ cuéc c¸ch m¹ng t s¶n ®iÓn h×nh nhÊt ë ch©u ¢u. Nã ®· xãa bá chÕ ®é phong kiÕn chuyªn chÕ - mét chÕ ®é môc n¸t bÞ nh©n d©n lao ®éng vµ giai cÊp t s¶n Ph¸p hÕt søc c¨m ghÐt,- më ®êng cho chñ nghÜa t b¶n ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë Ph¸p vµ mét sè níc ch©u ¢u. Cuéc c¸ch m¹ng nµy cã ¶nh hëng lín ®Õn c¸c cuéc c¸ch m¹ng t s¶n ë ch©u ¢u trong thÕ kû XIX. Nhng v× lµ c¸ch m¹ng t s¶n, cho nªn nã vÉn duy tr× chÕ ®é t h÷u vµ chÕ ®é bãc lét. Thùc chÊt cña nã chØ lµ viÖc ®a mét nhãm ngêi thuéc giai cÊp t s¶n bãc lét nµy vµo chÝnh quyÒn thay thÕ mét nhãm ngêi thuéc giai cÊp phong kiÕn tríc kia mµ th«i. §ã chÝnh lµ ®iÒu kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a c¸ch m¹ng t s¶n víi bÊt cø cuéc c¸ch m¹ng v« s¶n nµo. Tr.271. 54. C¸ch m¹ng t s¶n Ph¸p bïng næ ngµy 14-7-1789 ë Pari. Sù kiÖn quÇn chóng Pari chiÕm ®îc nhµ tï Baxti ®¸nh dÊu th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng. Vua Lu-i XVI vµ vî lui vÒ VÐcx©y, tiÕp tôc cÇm ®Çu bän quý téc trong níc, liªn kÕt víi c¸c thÕ lùc phong kiÕn bªn ngoµi ®Ó chèng ph¸ c¸ch m¹ng. V× vËy nh©n d©n rÊt c¨m phÉn vµ ngµy 5-10-1789 ®· tù ®éng næi dËy kÐo ®Õn cung ®iÖn VÐcx©y buéc vua vµ bÌ lò ph¶i trë vÒ Pari ®Ó dÔ kiÓm so¸t. Tr.271. 55. Vµo cuèi thÕ kû XIX, m©u thuÉn gi÷a giai cÊp v« s¶n víi t s¶n trong x· héi Ph¸p ngµy cµng trë nªn gay g¾t. Tríc cuéc tÊn c«ng x©m lîc cña qu©n §øc, ChÝnh phñ t s¶n Ph¸p ®Çu hµng ®· c¾t nhîng cho §øc hai tØnh And¸tx¬ vµ Loren, chÞu båi thêng 5 tû phr¨ng (tiÒn Ph¸p), më ®êng cho lÝnh §øc tiÕn vµo s¸t thñ ®« Pari. C«ng nh©n vµ nh©n d©n Pari ®· tù vò trang vµ tæ chøc bè phßng ®Ó b¶o vÖ thµnh phè. Nhng bän t s¶n, ®øng ®Çu lµ tªn bé trëng ph¶n ®éng Chie, ®· ra lÖnh tíc vò khÝ cña c«ng nh©n, gi¶i gi¸p c¸c tuyÕn phßng thñ. §iÒu ®ã lµm nh©n d©n c¨m phÉn næi dËy khëi nghÜa ngµy 18-3-1871, ®¸nh ®uæi giai cÊp t s¶n, thµnh lËp chÝnh quyÒn míi ë Pari, gäi lµ C«ng x· Pari - chÝnh quyÒn ®Çu tiªn cña giai cÊp v« s¶n. Cuéc c¸ch m¹ng n¨m 1871 lµ cuéc c¸ch m¹ng v« s¶n ®Çu tiªn thiÕt lËp Nhµ níc cña giai cÊp v« s¶n, ®¸nh dÊu mét bíc ph¸t triÓn míi cña phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ. Nhng giai cÊp c«ng nh©n Ph¸p lóc nµy cha cã mét chÝnh ®¶ng tiÒn phong l·nh ®¹o, cha thùc hiÖn ®îc liªn minh víi n«ng d©n vµ cha kiªn quyÕt trÊn ¸p kÎ thï ®Õn cïng, l¹i bÞ giai cÊp t s¶n Ph¸p c©u kÕt víi bän x©m lîc §øc ph¶n c«ng quyÕt liÖt, cho nªn sau 72 ngµy tån t¹i, C«ng x· ®· bÞ thÊt b¹i (th¸ng 5-1871). Tr.273. 56. N¨m 1883, Plªkhanèp thµnh lËp nhãm Gi¶i phãng lao ®éng - nhãm m¸cxÝt ®Çu tiªn ë Nga. Nhãm nµy ®· tiÕn hµnh mét c«ng t¸c réng lín chèng chñ nghÜa d©n tuý vµ truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c ë níc Nga. Nhng nhãm Gi¶i phãng lao ®éng l¹i m¾c ph¶i mét sè sai lÇm nghiªm träng nh cßn mang nh÷ng tµn tÝch cña quan ®iÓm d©n tuý, ®¸nh gi¸ thÊp tinh thÇn c¸ch m¹ng cña n«ng d©n, ®¸nh gi¸ qu¸ cao vai trß cña giai cÊp t s¶n tù do. Nh÷ng sai lÇm ®ã lµ mÇm mèng cña c¸c quan ®iÓm mensªvÝch vÒ sau nµy cña Plªkhanèp vµ cña c¸c thµnh viªn kh¸c trong nhãm. Ho¹t ®éng cña nhãm Gi¶i phãng lao ®éng ®· cã t¸c dông trong viÖc h×nh thµnh ý thøc c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n Nga, mÆc dï trong thùc tiÔn, nhãm ®ã kh«ng liªn hÖ víi phong trµo c«ng nh©n. Lªnin ®· chØ râ, nhãm Gi¶i phãng lao ®éng chØ míi ®Æt c¬ së lý luËn cho §¶ng C«ng nh©n x· héi - d©n chñ vµ tiÕn mét bíc ®Çu ®Ó xÝch l¹i víi phong trµo c«ng nh©n. T¹i §¹i héi II cña §¶ng C«ng nh©n x· héi - d©n chñ Nga (th¸ng 8- 1903), nhãm Gi¶i phãng lao ®éng tuyªn bè gi¶i t¸n. Tr.276. 57. N¨m 1898, ®¹i biÓu cña Liªn minh chiÕn ®Êu gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n ë c¸c tØnh vµ thµnh phè cña Nga ®· häp t¹i Minxc¬ ®Ó thµnh lËp §¶ng C«ng nh©n x· héi - d©n chñ Nga, Lªnin kh«ng dù ®îc v× ®ang bÞ ®Çy ë Xibia. §¹i héi ra b¶n tuyªn ng«n cña §¶ng nªu râ: "Giai cÊp v« s¶n Nga sÏ lËt ®æ ¸ch chuyªn chÕ ®Ó råi l¹i tiÕp tôc ®Êu tranh, víi nhiÒu nghÞ lùc h¬n, chèng chñ nghÜa t b¶n vµ giai cÊp t s¶n cho ®Õn khi chñ nghÜa x· héi th¾ng lîi hoµn toµn". Ngay sau ®ã, c¸c ®¹i biÓu ®Òu bÞ b¾t nªn trªn thùc tÕ, §¶ng cha ho¹t ®éng ®îc. N¨m 1903, §¶ng häp §¹i héi lÇn thø hai. Trªn thùc tÕ ®Õn §¹i héi nµy, §¶ng C«ng nh©n x· héi - d©n chñ Nga míi thùc sù trë thµnh chÝnh ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n Nga. §¹i héi ®· th«ng qua c¬ng lÜnh, ®iÒu lÖ vµ bÇu ra c¬ quan trung ¬ng cña §¶ng. Tr.276. 58. Ngµy 9-1-1905, cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ t s¶n lÇn thø nhÊt ë Nga bïng næ. Tríc sù bÊt m·n ngµy cµng t¨ng cña c«ng nh©n, tªn thÇy tu tay sai cña c¶nh s¸t lµ Gap«ng dô dç c«ng nh©n tiÕn hµnh mét cuéc biÓu t×nh hoµ b×nh, mang cê xÝ cña nhµ thê vµ ríc ¶nh nhµ vua ®Õn cung ®iÖn Mïa §«ng, ®Ö ®¬n thØnh nguyÖn xin c¶i thiÖn ®êi sèng. MÆt kh¸c, Gap«ng gióp bän c¶nh s¸t cña Nga hoµng bè phßng cÈn mËt ®Ó tiªu diÖt c«ng nh©n. N¾m ®îc ©m mu ®ã, nh÷ng ngêi b«nsªvÝch ra søc khuyªn c«ng nh©n kh«ng tham gia cuéc biÓu t×nh. Nhng lóc nµy, phÇn lín c«ng nh©n cßn tin vµo Sa hoµng, nªn cuéc biÓu t×nh vÉn diÔn ra theo kÕ ho¹ch. Khi hä võa xuÊt hiÖn ë qu¶ng trêng Cung ®iÖn Mïa §«ng th× Sa hoµng h¹ lÖnh x¶ sóng b¾n giÕt hä. Trªn mét ngh×n ngêi chÕt vµ h¬n n¨m ngh×n ngêi bÞ th¬ng. Ngµy nµy ®îc gäi lµ "Ngµy chñ nhËt ®Ém m¸u". Bé mÆt thËt cña ChÝnh phñ Nga hoµng ®· lé râ. Nh©n d©n c¨m phÉn næi dËy ®Êu tranh, nªu cao khÈu hiÖu "®¶ ®¶o chÕ ®é chuyªn chÕ!", më ®Çu cuéc c¸ch m¹ng t s¶n d©n chñ Nga 1905-1907. Tr.277. 59. Bän c¬ héi chñ nghÜa, tù nhËn lµ c¸ch m¹ng nhng kh«ng tu©n theo nguyªn t¾c cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, tho¶ hiÖp víi t s¶n vµ phong kiÕn. Chóng lîi dông cuéc c¸ch m¹ng Nga th¸ng 2-1917 ®Ó n¾m chÝnh quyÒn, lËp chÝnh phñ l©m thêi, tiÕp tôc theo ®uæi cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa, kh«ng chÞu gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ruéng ®Êt cho n«ng d©n, truy lïng Lªnin vµ nh÷ng ngêi b«nsªvÝch, ®µn ¸p ®Ém m¸u c¸c cuéc b·i c«ng vµ biÓu t×nh cña c«ng nh©n. Tr.279. 60. §o¹n nµy t¸c gi¶ nãi vÒ thêi c¬ khëi nghÜa cña cuéc C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga n¨m 1917. Gi÷a lóc ChÝnh phñ l©m thêi ë Nga ®ang bÞ khñng ho¶ng nghiªm träng, §¶ng ®· ra nghÞ quyÕt vÒ khëi nghÜa vò trang vµ chuÈn bÞ mäi mÆt cho cuéc khëi nghÜa ®ã. Bän c¬ héi chñ nghÜa ë trong §¶ng ®· ph¶n béi, tiÕt lé cho kÎ thï biÕt kÕ ho¹ch khëi nghÜa. ChÝnh phñ l©m thêi quyÕt ®Þnh tÊn c«ng tríc vµo lùc lîng c¸ch m¹ng. Ngµy 6-11 chóng ra lÖnh ®ãng cöa toµ b¸o Con ®êng cña c«ng nh©n. C¸c ®éi CËn vÖ ®á chiÕn ®Êu b¶o vÖ toµ b¸o vµ ®Õn tra h«m ®ã, tê b¸o ®· ra lêi kªu gäi khëi nghÜa, lËt ®æ ChÝnh phñ l©m thêi. §ªm 6-11 (tøc ngµy 24 th¸ng Mêi, lÞch Nga), Lªnin ®Õn ®iÖn Sm«nni trùc tiÕp l·nh ®¹o khëi nghÜa. Ngêi ®· chØ thÞ vÒ thêi c¬ c¸ch m¹ng Nga nh sau: "V« luËn b»ng c¸ch nµo còng kh«ng ®îc ®Ó chÝnh quyÒn n»m trong tay Kªrenxki vµ bÌ lò ®Õn ngµy 25, viÖc ®ã tuyÖt ®èi ph¶i quyÕt ®Þnh ngay chiÒu h«m nay hay ®ªm nay. LÞch sö sÏ kh«ng tha thø nh÷ng ngêi c¸ch m¹ng h«m nay cã thÓ chiÕn th¾ng (vµ nhÊt ®Þnh sÏ th¾ng lîi h«m nay), mµ l¹i chËm trÔ v× ®îi ®Õn ngµy mai, kh«ng khÐo hä l¹i bÞ mÊt hÕt c¶". Ngµy 7-11, cuéc khëi nghÜa th¾ng lîi ë Pªt¬r«gr¸t, ®¸nh dÊu th¾ng lîi vÜ ®¹i cña cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë níc Nga. Tr.279. 61. N¨m 1836, c«ng nh©n §øc thµnh lËp ë Pari mét héi bÝ mËt lÊy tªn lµ §ång minh nh÷ng ngêi chÝnh nghÜa. N¨m 1840, trô së cña Héi chuyÓn sang Lu©n §«n (Anh), më réng ho¹t ®éng, thu n¹p c¶ c«ng nh©n nhiÒu níc kh¸c. Môc tiªu cña Héi lµ ®Êu tranh cho nh©n quyÒn (nªn cßn gäi lµ Héi nh©n quyÒn). Vµo ®Çu n¨m 1847, M¸c vµ ¡ngghen tham gia §ång minh nh÷ng ngêi chÝnh nghÜa víi môc ®Ých c¶i tæ tæ chøc nµy thµnh mét tæ chøc quèc tÕ cña giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng. Do nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc cña M¸c vµ ¡ngghen, th¸ng 6-1847, §ång minh nh÷ng ngêi chÝnh nghÜa ®· häp héi nghÞ t¹i Lu©n §«n vµ ®æi tªn thµnh §ång minh nh÷ng ngêi céng s¶n, khÈu hiÖu cò, m¬ hå: "TÊt c¶ mäi ngêi ®Òu lµ anh em!" ®· ®îc thay b»ng khÈu hiÖu chiÕn ®Êu cña chñ nghÜa quèc tÕ v« s¶n: "V« s¶n tÊt c¶ c¸c níc, ®oµn kÕt l¹i!" §ång minh nh÷ng ngêi céng s¶n ®Ò ra môc tiªu cña m×nh lµ lËt ®æ giai cÊp t s¶n, thñ tiªu x· héi cò dùa trªn c¬ së ®èi kh¸ng giai cÊp vµ thµnh lËp mét x· héi míi, kh«ng cã giai cÊp vµ kh«ng cã chÕ ®é t h÷u. §ång minh nh÷ng ngêi céng s¶n ®· ®ãng mét vai trß lÞch sö to lín, lµ trêng häc cña nh÷ng ngêi v« s¶n c¸ch m¹ng, lµ mÇm mèng cña ®¶ng v« s¶n, lµ tiÒn th©n cña Quèc tÕ thø nhÊt. Tuyªn ng«n cña §¶ng Céng s¶n lµ mét v¨n kiÖn cã tÝnh chÊt c¬ng lÜnh cña giai cÊp v« s¶n toµn thÕ giíi. Tr.281. 62. Trong kho¶ng 15 n¨m (tõ 1874 ®Õn 1889), nhiÒu chÝnh ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n ®îc thµnh lËp. ChÝnh ®¶ng ®Çu tiªn cña giai cÊp c«ng nh©n ®îc thµnh lËp ë §øc n¨m 1869 - §¶ng X· héi d©n chñ §øc. ChØ vµi n¨m sau khi C«ng x· Pari thÊt b¹i vµ Quèc tÕ thø nhÊt gi¶i t¸n, phong trµo c«ng nh©n ë ch©u ¢u l¹i phôc håi vµ ph¸t triÓn nhanh chãng. NhiÒu chÝnh ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n ®îc thµnh lËp ë Mü (1877), Ph¸p (1879), BØ, Italia(1885), ¸o (1888)... ViÖc xuÊt hiÖn c¸c ®¶ng ®¸nh dÊu mét bíc tiÕn míi cña giai cÊp c«ng nh©n vµ còng ®Ò ra yªu cÇu thµnh lËp mét tæ chøc quèc tÕ míi. Tr.283. 63. C¸c §¹i héi cña Quèc tÕ thø hai ®· th¶o luËn vÊn ®Ò th¸i ®é cña giai cÊp v« s¶n ®èi víi cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa s¾p bïng næ. §Æc biÖt lµ t¹i §¹i héi Xtótga (1907), C«penhag¬ (1910) vµ Bal¬ (1912), Quèc tÕ thø hai ®· bµn c·i s«i næi vÊn ®Ò nµy. Bän c¬ héi chñ nghÜa ®a ra nh÷ng luËn ®iÖu bªnh vùc chÝnh s¸ch chiÕn tranh cña chñ nghÜa ®Õ quèc. Lªnin vµ nh÷ng ngêi m¸cxÝt kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng nguy c¬ chiÕn tranh, ®ßi b¸c bá ng©n s¸ch qu©n sù, kªu gäi c«ng nh©n c¸c níc ®oµn kÕt ng¨n chÆn chiÕn tranh bïng næ, v¹ch trÇn tÝnh chÊt ¨n cíp, ®Õ quèc chñ nghÜa cña cuéc chiÕn tranh vµ ®a ra khÈu hiÖu "BiÕn chiÕn tranh ®Õ quèc thµnh néi chiÕn c¸ch m¹ng" ®Ó lËt ®æ giai cÊp t s¶n trong níc, giµnh lÊy chÝnh quyÒn vµ x©y dùng nhµ níc chuyªn chÝnh v« s¶n. Tr.283. 64. §¹i héi lÇn thø II cña Quèc tÕ Céng s¶n häp vµo th¸ng 8-1920. T¹i §¹i héi nµy, Lªnin ®· nhÊn m¹nh nhiÖm vô ®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¬ héi trong phong trµo c«ng nh©n ®Ó gi÷ v÷ng nguyªn t¾c m¸cxÝt trong c¸c ®¶ng céng s¶n. §¹i héi ®· th«ng qua 21 ®iÒu kiÖn gia nhËp Quèc tÕ Céng s¶n vµ th«ng qua b¶n S¬ th¶o lÇn thø nhÊt nh÷ng luËn c¬ng vÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ vÊn ®Ò thuéc ®Þa do Lªnin dù th¶o, nh»m v¹ch ra ®êng lèi ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc cho nh©n d©n c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc. Tinh thÇn c¬ b¶n cña 21 ®iÒu kiÖn gia nhËp Quèc tÕ Céng s¶n lµ ®ßi hái c¸c ®¶ng v« s¶n c¸c níc muèn ®îc kÕt n¹p vµo Quèc tÕ Céng s¶n, ph¶i cã th¸i ®é døt kho¸t chèng l¹i ®êng lèi vµ tæ chøc cña Quèc tÕ thø hai, ph¶i ®Êu tranh kiªn quyÕt vÒ mÆt t tëng còng nh vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ho¹t ®éng cô thÓ, chèng mäi h×nh thøc cña chñ nghÜa c¬ héi vµ chñ nghÜa xÐt l¹i. C¸c ®¶ng ®ã ph¶i nghiªm chØnh thùc hiÖn vµ tuyªn truyÒn gi¸o dôc quÇn chóng vÒ ®êng lèi vµ quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c, ph¶i ®æi tªn lµ ®¶ng céng s¶n, ph¶i cã kû luËt chÆt chÏ vµ triÖt ®Ó tu©n theo nh÷ng nghÞ quyÕt cña Quèc tÕ Céng s¶n. VÒ vÊn ®Ò gi¶i phãng d©n téc, ®iÒu 8 cña v¨n kiÖn ghi râ: "§¶ng nµo muèn ë trong Quèc tÕ thø ba ®Òu buéc ph¶i th¼ng tay v¹ch mÆt nh÷ng thñ ®o¹n x¶o tr¸ cña bän ®Õ quèc "níc m×nh" trong c¸c thuéc ®Þa, ñng hé trªn thùc tÕ chø kh«ng ph¶i b»ng lêi nãi mäi phong trµo gi¶i phãng ë thuéc ®Þa, ®ßi hái ph¶i trôc xuÊt bän ®Õ quèc cña níc m×nh ra khái c¸c thuéc ®Þa Êy; g©y trong lßng c«ng nh©n níc m×nh th¸i ®é anh em ch©n thµnh víi nh©n d©n lao ®éng c¸c níc thuéc ®Þa vµ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc; vµ tiÕn hµnh tuyªn truyÒn thêng xuyªn trong qu©n ®éi níc m×nh chèng mäi sù ¸p bøc c¸c d©n téc thuéc ®Þa". Tr.284. 65. §¹i héi lÇn thø III cña Quèc tÕ Céng s¶n häp vµo th¸ng 6-1921. §¹i héi ®· ®Ò ra nhiÖm vô cÊp thiÕt cña c¸c ®¶ng céng s¶n lµ ph¶i ®¸nh tan ¶nh hëng cña bän x· héi d©n chñ trong quÇn chóng, ph¶i tranh thñ quÇn chóng c«ng nh©n ®i theo c¸ch m¹ng. Lªnin nªu lªn r»ng nÕu kh«ng tranh thñ ®îc quÇn chóng th× kh«ng thÓ ®¸nh ®æ ®îc chñ nghÜa t b¶n vµ do ®ã kh«ng thiÕt lËp ®îc chuyªn chÝnh v« s¶n. Muèn tranh thñ quÇn chóng, ph¶i tham gia tÝch cùc nhÊt vµo cuéc ®Êu tranh kinh tÕ h»ng ngµy cña c«ng nh©n, ph¶i chiÕn ®Êu kiªn tr× trong c¸c c«ng ®oµn ®Ó biÕn nã thµnh tæ chøc chiÕn ®Êu cña giai cÊp c«ng nh©n vµ trôc xuÊt bän c¬ héi chñ nghÜa khái phong trµo, ph¶i chuÈn bÞ cho quÇn chóng ®Êu tranh ®Ó thùc hiÖn chuyªn chÝnh v« s¶n. Lªnin ®Ò ra s¸ch lîc vÒ mÆt trËn thèng nhÊt nh»m ®oµn kÕt c¸c lùc lîng cña giai cÊp c«ng nh©n trong cuéc ®Êu tranh chung. Tr.285. 66. §¹i héi lÇn thø IV cña Quèc tÕ Céng s¶n häp vµo th¸ng 11-1922. Khi ®ã, ChÝnh quyÒn X«viÕt ®· tån t¹i vµ lín m¹nh ®îc 5 n¨m, phong trµo c«ng nh©n ph¸t triÓn rÇm ré. §ång thêi, bän ph¸t xÝt b¾t ®Çu ho¹t ®éng trong nhiÒu níc ch©u ¢u. §¹i héi nhÊn m¹nh nhiÖm vô chñ yÕu cña c¸c ®¶ng céng s¶n lµ kiªn tr× tiÕn hµnh c«ng t¸c quÇn chóng trªn c¬ së cña s¸ch lîc vÒ MÆt trËn c«ng nh©n thèng nhÊt. Tr.285. 67. Do ®iÒu kiÖn lÞch sö kh¸c nhau, ho¹t ®éng cña Quèc tÕ thø nhÊt vµ Quèc tÕ thø ba cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau: Quèc tÕ thø nhÊt ra ®êi gi÷a thÕ kû XIX lµ lóc chñ nghÜa t b¶n cßn ®ang ph¸t ®¹t, phong trµo c«ng nh©n míi ra ®êi, cho nªn sè lîng thµnh viªn tham gia Quèc tÕ thø nhÊt cßn Ýt, t tëng cha thèng nhÊt. Quèc tÕ thø nhÊt ph¶i tiÕn hµnh ®Êu tranh trªn lÜnh vùc t tëng ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh chÊt c¸ch m¹ng ®óng ®¾n cña häc thuyÕt m¸cxÝt. KhÈu hiÖu ®Êu tranh cña Quèc tÕ lµ "V« s¶n tÊt c¶ c¸c níc, ®oµn kÕt l¹i!". Quèc tÕ thø ba ra ®êi ®Çu thÕ kû XX, khi chñ nghÜa t b¶n ®· chuyÓn sang giai ®o¹n ®Õ quèc chñ nghÜa vµ c¸ch m¹ng v« s¶n ®· th¾ng lîi ë níc Nga. Do ®ã, phong trµo c«ng nh©n ph¸t triÓn m¹nh mÏ, sè thµnh viªn tham gia Quèc tÕ thø ba ngµy cµng ®«ng. Quèc tÕ thø ba tiÕn hµnh ®Êu tranh quyÕt liÖt trªn lÜnh vùc t tëng, ®ång thêi l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh thùc tiÔn cña giai cÊp c«ng nh©n. Quèc tÕ thø ba ®oµn kÕt c¸c ®¶ng céng s¶n thµnh mét khèi thèng nhÊt cã sù l·nh ®¹o thèng nhÊt. Trong thêi ®¹i míi, phong trµo gi¶i phãng d©n téc g¾n bã chÆt chÏ víi c¸ch m¹ng v« s¶n. Lªnin ®· ®Ò ra khÈu hiÖu "V« s¶n tÊt c¶ c¸c níc vµ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc, ®oµn kÕt l¹i!". Tr. 286. 68. Ngµy 8-3 lµ ngµy ®oµn kÕt quèc tÕ cña phô n÷ c¸c níc trong cuéc ®Êu tranh ®Ó tù gi¶i phãng, giµnh c¸c quyÒn b×nh ®¼ng vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi. Ngµy 8-3-1899, n÷ c«ng nh©n ngµnh dÖt vµ ngµnh may ë Sicag« (mét thµnh phè lín ë Mü) ®· ®øng lªn b·i c«ng, biÓu t×nh ®ßi t¨ng l¬ng, gi¶m giê lµm. MÆc dï bÞ bän chñ ®e do¹ vµ khñng bè, chÞ em c«ng nh©n vÉn tiÕp tôc b·i c«ng, ®Êu tranh. Cuèi cïng, bän chñ ®· ph¶i nhîng bé vµ tho¶ m·n phÇn lín nh÷ng yªu s¸ch cña chÞ em. N¨m 1910, Héi nghÞ quèc tÕ phô n÷ x· héi chñ nghÜa lÇn thø II häp ë C«penhag¬ (§an M¹ch), theo ®Ò nghÞ cña Clara DÐtkin, ®· quyÕt ®Þnh h»ng n¨m lÊy ngµy 8-3 lµm Ngµy phô n÷ quèc tÕ. Tr.288. 69. Th¸ng 2-1917 (theo lÞch cò cña Nga) ë níc Nga ®· næ ra cuéc C¸ch m¹ng d©n chñ t s¶n, lËt ®æ chÕ ®é Nga hoµng chuyªn chÕ. Trong cuéc c¸ch m¹ng nµy, phô n÷ c«ng nh©n ë Pªtr«gr¸t ®· gi÷ mét vai trß næi bËt. Ngµy 23-2 theo lÞch Nga (tøc lµ Ngµy phô n÷ quèc tÕ 8-3), hëng øng lêi kªu gäi cña Ban chÊp hµnh b«nsªvÝch Pªtr«gr¸t, c¸c n÷ c«ng nh©n ®· cïng c«ng nh©n c¸c nhµ m¸y ë Thñ ®« b·i c«ng, xuèng ®êng biÓu t×nh gi¬ng cao c¸c khÈu hiÖu: "§¶ ®¶o chiÕn tranh!", "B¸nh mú!", "Hoµ b×nh!", "Tù do", "§¶ ®¶o chÕ ®é chuyªn chÕ". Trong ngµy h«m ®ã, h¬n 128 ngh×n ngêi (chñ yÕu lµ n÷ c«ng nh©n ngµnh dÖt vµ c«ng nh©n luyÖn kim) ®· tham gia b·i c«ng. Cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ ®· biÕn thµnh cuéc tæng biÓu t×nh chÝnh trÞ chèng chÕ ®é Nga hoµng. Tr.289. 70. §©y lµ mét tæ chøc quèc tÕ nh÷ng c«ng héi cã xu híng c¶i l¬ng chñ nghÜa, ®i ngîc víi nh÷ng nguyªn lý chñ nghÜa M¸c. V¹n quèc c«ng héi chÞu ¶nh hëng cña bän c¬ héi chñ nghÜa trong Quèc tÕ thø hai, chØ kÕt n¹p c«ng nh©n líp trªn ë c¸c níc t b¶n ¢u, Mü, ®èi lËp víi quyÒn lîi cña tÇng líp c«ng nh©n c¬ b¶n, vµ kh«ng liªn hÖ víi phong trµo c«ng nh©n c¸c níc ¸, Phi, óc lµ nh÷ng vïng thuéc ®Þa cña chñ nghÜa ®Õ quèc. N¨m 1919, nh÷ng c«ng héi nµy tham gia thµnh lËp Quèc tÕ AmxtÐc®am.Tr.290. 71. C«ng ®oµn chñ nghÜa : Trong thêi kú cha cã chÝnh ®¶ng m¸cxÝt cña giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o, c¸c c«ng ®oµn cha cã ph¬ng híng chÝnh trÞ, nªn phÇn lín ®· ®i vµo con ®êng c«ng ®oµn chñ nghÜa - tøc lµ chØ h¹n chÕ trong viÖc ®Êu tranh ®ßi nh÷ng quyÒn lîi kinh tÕ tríc m¾t cña c«ng nh©n.(Xem thªm chó thÝch sè 71: C«ng ®oµn v« chÝnh phñ). Tr.290. 72. Tøc lµ chñ nghÜa c«ng ®oµn v« chÝnh phñ - mét trµo lu c¬ héi chñ nghÜa trong phong trµo c«ng nh©n, chÞu ¶nh hëng vÒ t tëng vµ chÝnh trÞ cña chñ nghÜa v« chÝnh phñ. Nh÷ng ngêi theo chñ nghÜa c«ng ®oµn v« chÝnh phñ cho r»ng c«ng nh©n kh«ng cÇn tiÕn hµnh ®Êu tranh chÝnh trÞ, phñ nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i cã mét ®¶ng chÝnh trÞ ®éc lËp cña giai cÊp c«ng nh©n, phñ nhËn c«ng ®oµn ph¶i ®Æt díi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng, phñ nhËn sù tÊt yÕu cña chuyªn chÝnh v« s¶n. Hä cho r»ng c«ng ®oµn lµ h×nh thøc tæ chøc cao nhÊt cña giai cÊp c«ng nh©n vµ ®Êu tranh kinh tÕ lµ ph¬ng ph¸p ®Êu tranh duy nhÊt phï hîp víi lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n, coi tæng ®×nh c«ng kinh tÕ lµ h×nh thøc ®Êu tranh cao nhÊt gióp cho c¸c c«ng ®oµn cã thÓ thñ tiªu ®îc chñ nghÜa t b¶n mµ kh«ng cÇn ®Êu tranh c¸ch m¹ng, ®Ó tíc ®o¹t c¸c t liÖu s¶n xuÊt vµ n¾m lÊy quyÒn ®iÒu khiÓn nÒn s¶n xuÊt. C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga ®· gi¸ng mét ®ßn chÝ tö vµo chñ nghÜa c«ng ®oµn v« chÝnh phñ, v¹ch râ sù v« c¨n cø vµ nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ cña nã ®èi víi giai cÊp c«ng nh©n. Tr.290. 73. Chñ nghÜa c¶i l¬ng lµ trµo lu chÝnh trÞ trong phong trµo c«ng nh©n, ®èi lËp víi chñ nghÜa M¸c vµ nhng lîi Ých c¨n b¶n cña giai cÊp v« s¶n. Nh÷ng ngêi theo chñ nghÜa c¶i l¬ng chñ tr¬ng ®Êu tranh giµnh nh÷ng c¶i c¸ch nhá bÐ trong khu«n khæ cña chñ nghÜa t b¶n - kh«ng ®éng ®Õn c¬ së cña chÕ ®é bãc lét t b¶n chñ nghÜa - ®Ó thay thÕ cho cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n lËt ®æ chñ nghÜa t b¶n. Môc ®Ých chÝnh cña chñ nghÜa c¶i l¬ng lµ lõa bÞp giai cÊp c«ng nh©n, ®iÒu hoµ m©u thuÉn gi÷a c«ng nh©n vµ t s¶n, thùc hµnh "lý luËn" hîp t¸c giai cÊp, hßng ®em giai cÊp v« s¶n phôc vô quyÒn lîi cña giai cÊp t s¶n, lµm cho c«ng nh©n rêi bá cuéc ®Êu tranh giai cÊp triÖt ®Ó giµnh th¾ng lîi cho chuyªn chÝnh v« s¶n vµ cho chñ nghÜa x· héi. Lªnin vµ nh÷ng ngêi c¸ch m¹ng ch©n chÝnh ®· ®Êu tranh kh«ng khoan nhîng chèng mäi h×nh thøc cña chñ nghÜa c¶i l¬ng, bãc trÇn b¶n chÊt t s¶n cña nã vµ chèng mäi ®¹i biÓu cña nã ë c¸c níc. Tr.290. 74. Cã thÓ ë ®©y t¸c gi¶ nãi ®Õn chñ nghÜa ph¸i gi÷a, mét biÕn tíng cña chñ nghÜa c¬ héi trong phong trµo c«ng nh©n, ®èi lËp víi chñ nghÜa M¸c - Lªnin mµ ®¹i biÓu vÒ t tëng vµ lý luËn cña nã lµ Cauxky. Trong Quèc tÕ thø hai, Cauxky vµ ®ång bän, vÒ h×nh thøc ®· gi÷ lËp trêng trung gian gi÷a ph¸i c«ng khai theo chñ nghÜa c¬ héi (BÐcxtanh) vµ ph¸i x· héi - d©n chñ c¸nh t¶ (Ph.Mªrinh, R.Lócx¨mbua vµ C.LÝpnÕch), do ®ã cã tªn gäi lµ ph¸i gi÷a. Nhng trong thùc tÕ hä ñng hé vµ ®Çu hµng chñ nghÜa c¬ héi, chèng l¹i chñ nghÜa M¸c vµ phong trµo c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n. Lîi dông nh÷ng lêi lÏ m¸cxÝt gi¶ hiÖu vµ nóp díi chiªu bµi "nh÷ng ngêi m¸cxÝt chÝnh thèng", nh÷ng ngêi theo chñ nghÜa ph¸i gi÷a mu toan xo¸ nhoµ b¶n chÊt c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa M¸c, lµm lu mê m©u thuÉn giai cÊp gi÷a c«ng nh©n vµ t s¶n, chñ tr¬ng ®em quyÒn lîi giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n phôc tïng quyÒn lîi cña giai cÊp t s¶n, phñ nhËn sù tÊt yÕu cña c¸ch m¹ng v« s¶n vµ chuyªn chÝnh v« s¶n. Lªnin vµ nh÷ng ngêi céng s¶n ch©n chÝnh ®· phª ph¸n kÞch liÖt bän c¬ héi chñ nghÜa Cauxky, v¹ch trÇn sù tr¸ h×nh, giÊu mÆt hÕt søc nguy hiÓm cña chóng. Tr.290. 75. Quèc tÕ gióp ®ì (tæ chøc "Gióp ®ì cña c«ng nh©n quèc tÕ"), ®îc thµnh lËp theo s¸ng kiÕn cña Quèc tÕ Céng s¶n vµo th¸ng 9-1921 t¹i BÐclin (Thñ ®« níc §øc), tõ cuéc Héi nghÞ quèc tÕ cña c¸c uû ban gióp ®ì nh©n d©n c¸c vïng bÞ ®ãi ë níc Nga X«viÕt. Sau nµy tæ chøc ®ã trë thµnh trung t©m quèc tÕ gióp ®ì c¸c n¹n nh©n cña chÕ ®é t b¶n. Tõ n¨m 1935, tæ chøc quèc tÕ nµy ngõng ho¹t ®éng; c¸c chi bé cña nã tham gia vµo c¸c mÆt trËn nh©n d©n hoÆc ®Êu tranh ®Ó thµnh lËp c¸c mÆt trËn nh©n d©n ë c¸c níc. Tr.296. 76. Quèc tÕ Cøu tÕ ®á: Mét tæ chøc c¸ch m¹ng thµnh lËp n¨m 1923 ho¹t ®éng theo ®êng lèi cña Quèc tÕ Céng s¶n. Môc tiªu chñ yÕu cña Quèc tÕ Cøu tÕ ®á lµ ®oµn kÕt c¸c lùc lîng c¸ch m¹ng ®Ó ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng hµnh ®éng ®µn ¸p, khñng bè cña chÝnh quyÒn ®Õ quèc, ®ßi tr¶ tù do cho nh÷ng nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n vµ cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc bÞ bän thèng trÞ b¾t bí, giam cÇm. Héi cßn ®éng viªn sù ®ãng gãp cña quÇn chóng lao ®éng ®Ó gióp ®ì vÒ tinh thÇn vµ vËt chÊt cho nh÷ng gia ®×nh cã ngêi th©n hy sinh hay bÞ tï ®µy v× ho¹t ®éng c¸ch m¹ng. Quèc tÕ Cøu tÕ ®á cã chi nh¸nh ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. N¨m 1927, trong t¸c phÈm §êng c¸ch mÖnh, NguyÔn ¸i Quèc ®· giíi thiÖu tæ chøc nµy vµ nªu lªn sù cÇn thiÕt ph¶i thµnh lËp mét chi nh¸nh Cøu tÕ ®á ë §«ng D¬ng. Ngay sau khi §¶ng ta ®îc thµnh lËp, Héi nghÞ Trung ¬ng §¶ng th¸ng 10-1930 ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp Héi Cøu tÕ ®á §«ng D¬ng, mét chi bé cña Quèc tÕ Cøu tÕ ®á. Héi Cøu tÕ ®á kh«ng ph¶i lµ mét tæ chøc tõ thiÖn, mµ lµ mét ®oµn thÓ ®Êu tranh c¸ch m¹ng, mét tæ chøc t¬ng trî c¸ch m¹ng cña ®¹i ®a sè quÇn chóng, nªn ho¹t ®éng cña Héi chñ yÕu híng vµo quÇn chóng c«ng n«ng vµ nh÷ng ngêi bÞ ¸p bøc. §¹i héi lÇn thø I cña §¶ng ta (n¨m 1935) ra NghÞ quyÕt vÒ "Cøu tÕ ®á §«ng D¬ng vËn ®éng" ®· kiÓm ®iÓm ho¹t ®éng, rót kinh nghiÖm vµ v¹ch ra nh÷ng nhiÖm vô cÇn kÝp cña Héi. Cøu tÕ ®á §«ng D¬ng ®· ra søc ph¸t huy vai trß cña quÇn chóng c¸ch m¹ng trong sù nghiÖp gi¶i phãng c¸c d©n téc ë §«ng D¬ng. Tr.299. 77. Trong ch¬ng nµy, t¸c gi¶ ®· nªu lªn c¸c kiÓu hîp t¸c x· ra ®êi tõ trong chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa. §ã lµ nh÷ng tæ chøc liªn hîp tù nguyÖn cña nh÷ng ngêi lao ®éng trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, mua b¸n, tiªu dïng..., nh»m chung søc, chung vèn liÕng cïng nhau s¶n xuÊt vµ c¶i thiÖn ®êi sèng. Nªu bËt lîi Ých cña hîp t¸c x·, t¸c gi¶ muèn híng nh©n d©n lao ®éng ®oµn kÕt ®i vµo con ®êng lµm ¨n tËp thÓ, cã tæ chøc. Bëi v×, khi cha ®îc gi¶i phãng th× hîp t¸c x· võa lµ tæ chøc kinh tÕ, nh»m n©ng cao s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, gi¶m bít sù bãc lét cña bän t b¶n vµ phong kiÕn, võa lµ mét h×nh thøc tæ chøc ®Ó vËn ®éng, tËp hîp nh©n d©n lao ®éng ®Êu tranh cho quyÒn lîi cña m×nh nh c¸c h×nh thøc tæ chøc kh¸c cña quÇn chóng. T¸c phÈm §êng c¸ch mÖnh ra ®êi c¸ch ®©y ®· gÇn 70 n¨m, nhng tinh thÇn c¬ b¶n cña ch¬ng Hîp t¸c x· nµy trong t¸c phÈm vÉn cßn cã ý nghÜa to lín ®èi víi sù nghiÖp ®æi míi cña chóng ta hiÖn nay. Tr.313. 78. Trung quèc vµ thanh niªn Trung Quèc: Trong thêi gian ho¹t ®éng ë Liªn X« vµ häc tËp ë Trêng ®¹i häc ph¬ng §«ng (1924), NguyÔn ¸i Quèc ®· gÆp gì, trao ®æi víi nhãm thanh niªn Trung Quèc häc ë ®©y. Ngêi ®· tËp hîp nh÷ng t liÖu vÒ lÞch sö vµ phong trµo c¸ch m¹ng Trung Quèc vµ tæ chøc viÕt thµnh cuèn s¸ch Trung Quèc vµ thanh niªn Trung Quèc. S¸ch viÕt b»ng tiÕng Ph¸p, ®îc dÞch ra tiÕng Nga, Nhµ xuÊt b¶n M¸txc¬va míi xuÊt b¶n n¨m 1925. Cuèn s¸ch giíi thiÖu kh¸i qu¸t lÞch sö, ®Þa lý, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi vµ con ngêi Trung Quèc. Cuèn s¸ch còng tr×nh bµy t×nh c¶nh c¸c tÇng líp nh©n d©n Trung Quèc qua c¸c giai ®o¹n lÞch sö vµ nhÊt lµ thêi kú bÞ chñ nghÜa t b¶n quèc tÕ ¸p bøc. Chñ nghÜa ®Õ quèc x©m nhËp vµo Trung Quèc lµ nguån gèc cña mäi c¨n bÖnh x· héi: ®ãi khæ, bÖnh tËt, chÕt chãc. N«ng d©n bÞ bãc lét hµ kh¾c. C«ng nh©n bÞ ®µy ®äa trong c¸c c«ng xëng nhµ m¸y. Thanh niªn bÞ ®Çu ®éc, bng bÝt. Cuèn s¸ch còng chØ râ nh÷ng nÐt ®Æc trng vÒ phong trµo c¸ch m¹ng Trung Quèc, sù khëi s¾c cña phong trµo c«ng nh©n vµ ®Ò ra nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu cña tuæi trÎ Trung Quèc trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng. Tr.369. 79. V¹n lý trêng thµnh: Mét kú quan cña Trung Quèc vµ thÕ giíi, ®îc x©y dùng tõ thÕ kû III tríc c«ng nguyªn díi triÒu ®¹i nhµ TÇn. V¹n lý trêng thµnh ch¹y dµi tõ tØnh Liªu §«ng ®Õn Thµnh §« gÇn phÝa nam biªn giíi Trung Quèc vµ M«ng Cæ. V¹n lý trêng thµnh dµi kho¶ng 6000 km, cao tõ 7 ®Õn 8 m, mÆt thµnh réng 5 m. Nguyªn liÖu chÝnh lµ ®Êt hoµng thæ ®îc nhµo luyÖn c«ng phu. MÆt ngoµi ®îc èp ®¸ vµ g¹ch nung. Däc trªn mÆt thµnh lµ hÖ thèng th¸p canh. Kü thuËt x©y dùng vµ nghÖ thuËt kiÕn tróc ®¹t tíi tr×nh ®é cao. V¹n lý trêng thµnh Ýt bÞ thêi gian huû ho¹i. Trong nhiÒu thÕ kû sau, V¹n lý trêng thµnh tiÕp tôc ®îc gia cè v÷ng ch¾c h¬n. Tr.373. 80. ChiÕn tranh thuèc phiÖn (1840-1842): ViÖc thuèc phiÖn b¸n trµn lan ë Trung Quèc ®· g©y ra hËu qu¶ vÒ kinh tÕ vµ x· héi rÊt nÆng nÒ. N¨m 1839 triÒu ®×nh M·n Thanh cö kh©m sai ®¹i thÇn L©m T¾c Tõ xuèng Qu¶ng Ch©u ®Ó thùc hiÖn lÖnh cÊm bu«n b¸n vµ hót thuèc phiÖn. L©m T¾c Tõ ®· ra lÖnh chÐm ®Çu mét sè th¬ng nh©n Trung Quèc c©u kÕt víi níc ngoµi bu«n b¸n thuèc phiÖn vµ b¾t c¶ c¸c th¬ng nh©n níc ngoµi ph¶i giao nép hÕt thuèc phiÖn trong 3 ngµy. Tøc tèi tríc hµnh ®éng kiªn quyÕt nµy, qu©n Anh ®· næ sóng tiÕn ®¸nh nhiÒu thµnh phè vµ h¶i c¶ng cña Trung Quèc. TriÒu ®×nh M·n Thanh ph¶i chÊp thuËn tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn do phÝa Anh ®a ra. Ngµy 29-8-1842, mét hiÖp íc gi÷a Anh vµ Trung Quèc ®· ®îc ký kÕt t¹i Nam Kinh. Trung Quèc cam kÕt: - C¾t vïng H¬ng C¶ng cho Anh. - Më 5 cöa khÈu lµ Qu¶ng Ch©u, H¹ M«n, Phóc Ch©u, Ninh Ba vµ Thîng H¶i cho Anh vµo bu«n b¸n. - Båi thêng cho phÝa Anh 21 triÖu b¶ng Anh chiÕn phÝ. Tr.375. 81. ChiÕn tranh Trung - Ph¸p vµ HiÖp íc Thiªn T©n: N¨m 1858, thùc d©n Ph¸p b¾t ®Çu cuéc chiÕn tranh x©m lîc ViÖt Nam. N¨m 1884, nhµ NguyÔn ®· ký hiÖp íc ®Çu hµng. ViÖc Ph¸p chiÕm ViÖt Nam khiÕn chÝnh phñ Thanh lo l¾ng. Nh©n triÒu ®×nh HuÕ cÇu viÖn, nhµ Thanh kÐo qu©n vµo B¾c Kú, g©y nªn cuéc xung ®ét Trung - Ph¸p. Nhµ Thanh bÞ thÊt b¹i, n¨m 1885 ph¶i ký hiÖp íc Thiªn T©n lÇn thø hai. Néi dung c¬ b¶n cña b¶n hiÖp íc nµy lµ Ph¸p thõa nhËn c¸c ®êng biªn giíi hiÖn t¹i cña Trung Quèc. Nhµ Thanh ph¶i thõa nhËn quyÒn thèng trÞ cña Ph¸p ë ViÖt Nam. Tr.376. 82. B¹ch liªn gi¸o: Sù khñng ho¶ng s©u s¾c cña chÕ ®é phong kiÕn ë Trung Quèc vµo cuèi thÕ kû XIX ®Çu thÕ kû XX ®· dÉn ®Õn cuéc ®Êu tranh giai cÊp gay g¾t. C¸c héi kÝn nh»m môc ®Ých lËt ®æ triÒu ®×nh M·n Thanh xuÊt hiÖn ë nhiÒu n¬i. Trong c¸c héi kÝn ®ã næi bËt lµ B¹ch liªn gi¸o vµ Tam ®iÓm héi. B¹ch liªn gi¸o ®îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng m¹nh mÏ ë miÒn B¾c Trung Quèc. Tam ®iÓm héi ho¹t ®éng ë c¸c tØnh miÒn Nam vµ vïng duyªn h¶i. B¹ch liªn gi¸o thu n¹p ®«ng ®¶o n«ng d©n, thî thñ c«ng, d©n nghÌo thµnh thÞ, c«ng nh©n vµ thî c«ng trêng thñ c«ng. TriÒu ®×nh M·n Thanh ®· dïng c¶ lùc lîng vò trang cña bän ®Þa chñ, tíng cíp, lu manh ®Ó ®µn ¸p nghÜa qu©n. N¨m 1805, qu©n B¹ch liªn bÞ ®¸nh tan, mÊy chôc v¹n ngêi bÞ giÕt h¹i. Tr.378. 83. "C«ng t¸c qu©n sù cña §¶ng trong n«ng d©n" lµ bµi gi¶ng cña NguyÔn ¸i Quèc t¹i trêng qu©n sù cña nh÷ng ngêi céng s¶n §øc ë M¸txc¬va vµo cuèi n¨m 1927 vµ ®îc xuÊt b¶n lÇn ®Çu tiªn ë §øc vµo n¨m 1928. (Theo Huúnh Kim Kh¸nh trong cuèn "Phong trµo céng s¶n ViÖt Nam 1925-1945", Cornell University Press, Itheca and London, 1972, p. 168). N¨m 1970 trong tËp s¸ch "Khëi nghÜa vò trang" do A.Neuberg tuyÓn chän, biªn tËp vµ xuÊt b¶n ë Lu©n §«n, tËp bµi gi¶ng nµy cña NguyÔn ¸i Quèc ®îc xÕp vµo ch¬ng XII, ch¬ng cuèi cïng cña tËp s¸ch. ë phÇn giíi thiÖu tËp s¸ch víi tùa ®Ò "Chóng t«i ®· viÕt "khëi nghÜa vò trang" nh thÕ nµo", Erich Wollenberg, mét ngêi céng s¶n §øc, tõng lµm viÖc cïng víi NguyÔn ¸i Quèc t¹i Quèc tÕ Céng s¶n n¨m 1924, ®· viÕt vÒ tËp bµi gi¶ng cña NguyÔn ¸i Quèc nh sau: "T¸c gi¶ cña ch¬ng XII: C«ng t¸c qu©n sù cña §¶ng trong n«ng d©n, lµ mét nhµ c¸ch m¹ng §«ng D¬ng khiªm tèn, th©n thiÕt, ngêi dÇn dÇn bíc vµo lÞch sö ®Êu tranh gi¶i phãng x· héi vµ d©n téc vÜ ®¹i cña thêi ®¹i chóng ta, díi tªn Hå ChÝ Minh". Cã thÓ nãi r»ng, ®©y lµ tµi liÖu ®Çu tiªn bµn vÒ qu©n sù cña Hå ChÝ Minh, trong ®ã chøa ®ùng nh÷ng t tëng quan träng vÒ vai trß cña giai cÊp n«ng d©n trong c¸ch m¹ng (c¶ c¸ch m¹ng t s¶n d©n quyÒn vµ c¸ch m¹ng v« s¶n), vÒ tæ chøc, cÊu tróc vµ ho¹t ®éng du kÝch trong tiÕn tr×nh c¸ch m¹ng. §©y chÝnh lµ c¬ së quan träng ®Ó sau nµy khi vÒ níc Ngêi viÕt c¸c t¸c phÈm qu©n sù nh C¸ch ®¸nh du kÝch, Kinh nghiÖm du kÝch Tµu, Kinh nghiÖm du kÝch Nga, lµm tµi liÖu huÊn luyÖn vµ trùc tiÕp chØ ®¹o c¸n bé chiÕn sÜ ta tõ n¨m 1941 trë ®i, chuÈn bÞ cã hiÖu qu¶ cho th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m sau nµy. §©y lµ tµi liÖu míi su tÇm ®îc, t¸c gi¶ kh«ng ký tªn, chóng t«i cha cã ®iÒu kiÖn x¸c minh. V× vËy, chóng t«i xÕp vµo phÇn Phô lôc ®Ó b¹n ®äc tham kh¶o. Tr.413.
Каталог: 2009 2009 -> Công ty cổ phần Xây dựng Điện vneco3 2009 -> Ủy ban nhân dân cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam thành phố HỒ chí minh độc lập Tự do Hạnh phúc 2009 -> BỘ NÔng nghiệp và phát triển nông thôN 2009 -> Nghị ĐỊnh số 163/2004/NĐ-cp ngàY 07/9/2004 quy đỊnh chi tiết thi hành một số ĐIỀu của pháp lệNH 2009 -> BỘ CÔng thưƠng cộng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam 2009 -> Mẫu số: 01 (Ban hành kèm theo Thông tư liên tịch số 31 /2009/ttlt-btc –BLĐtbxh ngày 09 tháng 09 năm 2009) CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam 2009 -> BỘ y tế Số: 12/2006/QĐ-byt cộng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam 2009 -> CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam sở TƯ pháP Độc lập Tự do Hạnh phúc 2009 -> CÔng ty cp đIỆn tử BÌnh hòa cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam 2009 -> Ủy ban nhân dân thành phố HỒ chí minh tải về 3.23 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|