So sánh hiệu quả của hai phác đồ bổ sung vitamin A liều cao lên tình trạng vi chất dinh dưỡng và dinh dưỡng

3.2. So sánh hiệu quả của hai phác đồ bổ sung vitamin A liều cao lên tình trạng vi chất dinh dưỡng và dinh dưỡng

Bắt đầu nghiên cứu có 380 phụ nữ có thai được chọn tham gia can thiệp: Nhóm bổ sung vitamin A liều cao 1 tuần sau sinh (Nhóm VA tuần 1) có 190 đối tượng và nhóm bổ sung vitamin A 6 tuần sau sinh (Nhóm VA tuần 6) có 190. Kết thúc thời gian can thiệp có 354 cặp mẹ con tham gia đánh giá sau sinh 6 tháng, có 26 cặp mẹ con ở 2 nhóm không tham gia đánh giá với các lý do: 9 trường hợp không báo cáo thời điểm sinh, 13 cặp mẹ con với lý do mẹ bận công việc, hoặc chuyển đi nơi khác hoặc không tham gia đúng thời điểm đánh giá, 4 trẻ bố mẹ không đồng ý cho lấy máu không được đưa vào thống kê (số lượng bỏ cuộc không có sự khác biệt giữa 2 nhóm).

Cân nặng sơ sinh trẻ trung bình khoảng 3100 gr. Số tuần mang thai trung bình của bà mẹ khi sinh là 39 tuần. Không có khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa 2 nhóm về đặc điểm giới tính của trẻ, cân nặng sơ sinh, tuổi của mẹ.

Không có sự khác biệt về chỉ số cân nặng trước khi mang thai trong điều tra ban đầu, chiều cao của ĐTNC khi điều tra ở 2 nhóm đối tượng nghiên cứu, cũng như số kg tăng lên trong giai đoạn 26 - 30 tuần thai kỳ và đến khi đẻ giữa 2 nhóm. Chỉ số BMI trung bình giữa 2 nhóm có sự khác nhau có ‎ nghĩa thống kê (T-test, p<0,05).

Về tình trạng vitamin A huyết thanh của mẹ, kết quả bảng 3.16, cho thấy, tại thời điểm điều tra ban đầu (bà mẹ mang thai 26 - 30 tuần) không có ý nghĩa thống kê khi so sánh giữa 2 nhóm về hàm lượng SR (vitamin A huyết thanh) (T-test, p > 0,05).

Tại thời điểm điều tra đánh giá (bà mẹ sau sinh 6 tháng), hàm lượng SR trung bình của đối tượng nhóm VA tuần 1 là 1,55 µmol/l và nhóm VA tuần 6 là 1,58 µmol/l. Sự khác biệt hàm lượng vitamin A trung bình giữa 2 nhóm là 0,03 µmol/l không có ý nghĩa thống kê, khoảng tin cậy 95% là (-0,13 đến 0,08); Số lần trung bình bú mẹ của trẻ là 11 lần ở cả 2 nhóm, trong khi chúng ta hiểu rằng hiệu quả của việc cải thiện tình trạng vitamin A từ việc bổ sung vitamin A của mẹ và con là việc bú mẹ, trong khi ở thời điểm 6 tháng là thời điểm đã gần như kết thúc việc bú mẹ hoàn toàn của trẻ, trẻ đã bắt đầu giai đoạn ăn bổ sung do vậy chúng tôi đặt ra so sánh thêm về số lần bú của trẻ để tìm hiểu sâu thêm. Kết quả so sánh theo nhóm bà mẹ có số lần bú ≤ 10 lần (tính theo 24h trước ngày điều tra), thì thấy rằng sự chênh lệch hàm lượng SR ở nhóm VA tuần 6 có khác biệt với nhóm VA tuần 1 với p< 0,05.

Xem xét chênh lệch trung bình hàm lượng vitamin A huyết thanh trước can thiệp và sau sinh 6 tháng ở mỗi nhóm, có sự khác biệt có ‎ý nghĩa thống kê giữa nhóm VA tuần 1 (0,15 µmol/l) và nhóm VA tuần 6 (0,20 µmol/l) (T-test ghép cặp, p<0,01 với nhóm VA tuần 1; p < 0,001 với nhóm VA tuần 6).

Tại thời điểm bà mẹ 6 tháng sau sinh, nếu chia nhóm bà mẹ theo số lần cho trẻ bú, so sánh tỷ số MRDR trung bình phản ánh tình trạng dự trữ vitamin A trong gan ở nhóm VA tuần 6 (0,045) thấp hơn so với nhóm VA tuần 1 (0,062), sự khác biệt (0,017) có ý nghĩa thống kê (T-test, p = 0,036), khoảng tin cậy 95% là (0,001 đến 0, 034), ở nhóm các bà mẹ cho bú ≤ 10 lần. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê ở nhóm các bà mẹ cho bú > 10 lần ở 2 nhóm nghiên cứu.

Tương tự, tỷ lệ bà mẹ sau sinh 6 tháng có dự trữ VA trong gan thấp (tỷ số MRDR ≥ 0,06) ở nhóm VA tuần 1 (25,4%) và nhóm VA tuần 6 (22,3%) tuy nhiên sự khác biệt không có ‎ ý nghĩa thống kê (2 test, p> 0,05). Không có sự khác biệt về tỷ lệ mẹ dự trữ vitamin A thấp giữa 2 nhóm nghiên cứu nếu phân theo số lần mẹ cho trẻ bú, cả ở nhóm bà mẹ cho bú ≤ 10 lần/ngày và nhóm bà mẹ cho bú >10 lần/ngày (p>0,05).