BÁ trưỢng ngữ LỤc sayings and doings of pai-chang việt ngữ: Thích Thông Phương Anh ngữ: Thomas Cleary Biên soạn & dịch chú thích: Thuần Bạch ngữ LỤC của thiền sư ĐẠi trí

Bát định gồm: 1/bốn thiền định của sắc giới 2/cộng bốn không định là không vô biên xứ, thức vô biên xứ, vô sở hữu xứ và phi tưởng phi phi tưởng xứ. Tuy vắng lặng tất cả nhưng tứ không này không đưa đến Niết-bàn, do đó không phải cứu cánh mà chỉ là phương tiện.

81 The tenth and highest stage of bodhisattvahood in the struggle for enlightenment is, according to the Avatamsaka sutra, a state in which one teaches for the benefit of sentient beings; it is called Dharmamegha, “clouds of Dharma,” their teaching profuse as rain, falling upon and enriching the bodhisattvas in the lesser stages and the beings in other estates.

82 The four stages of meditation: 1/The first meditation cuts off the confusion of the realm of desire; it is supported by five branches, of contemplation, judgment, joy, bliss, and single-mindedness. 2/The second stage abandons the contemplation and judgment of the first; it has four branches, inner purity, joy, bliss, and single-mindedness. 3/The third stage abandons the sense of joy; it comprises indifference, recollection, discernment, bliss, and single-mindedness. 4/The fourth excludes the sense of bliss; its four branches are neither pain nor bliss, relinquishment, single-mindedness.

The four stages of meditation are said to have leakage and do not lead to true nirvana, only to heavenly states.

The eight absorptions (also called concentrations, attainments, samadhi, samapatti) are: 1/the four meditational stages in the realm of form 2/plus four formless absorptions - absorption in infinity of space, infinity of consciousness, in absence of anything at all, and in neither perception nor nonperception. Beyond this there is the total cutting off of all sense and perception, but none of these are nirvana; they are not permanent, and in Buddhism are not considered goals but rather tools.

83 Câu này xuất xứ trong Đại Tập Kinh quyển 18. Ở một giai đoạn tu tập dù còn nông cạn vẫn sâu hơn trước đây, người tu có khuynh hướng tìm tĩnh lặng, nhất là độc cư, và sẽ thấy phiền phức hơn trước đây khi gặp cảnh động thường ngày với tham, sân và si thế gian; do đó đề hồ đối với bậc thánh lại là thuốc độc.

84 Văn-thù tượng trưng cho trí tuệ, Quán Thế Âm là đại bi, và Thế Chí là đại lực.

85 Tăng-nhất A-hàm nói: “Bậc nhập lưu toàn hảo trên bốn đường; không làm ô nhiễm bậc giác ngộ thanh tịnh, giáo pháp, hoặc tăng đoàn, và toàn hảo trong giới luật của bậc thánh, và luôn luôn chấp nhận và duy trì như thế.” (chương 33) (Đại Chính 2, 339b).

86 This saying is from the Mahavaipulyamahasamnipata sutra (Chinese: Ta-chi ching) [Great collection scripture], book 18. At a certain stage of the Way, which is still shallow but seems more profound than anything that has gone before, the wayfarer will tend to seek out quiet, especially if alone, and will suffer even more than before when encountering the ordinary turmoil and confusion, lust, rage, and folly of the world; thus it is said that finest ghee is like poison to a saint.

87 Manjusri represents wisdom and knowledge, Avalokitesvara represents compassion, and Mahasthamaprapta represents empowerment.

88 The Samyukta agama says, “Stream enterers are perfect in four ways; they do not defile the purity of the enlightened ones, the teachings, or the community, and are perfect in the precepts of the saints, and always accept and maintain this as is.” (ch. 33) (Taisho 2, 339b).

89 Trích từ luận củaTăng Triệu (384-414) “Niết-bàn không có tên”. Ngài là đệ tử kiệt xuất của vị danh tăng phiên dịch Cưu-ma-la-thập (344-413).

90 “Ma nói” không nhất thiết từ bên ngoài hay trong nội tâm, có thể chỉ cho vị thầy và lời dạy còn dính mắc, hoặc sự lầm lẫn, đoan chắc của họ phản ảnh những dính mắc này.

91 From the treatise of Seng-chao (384-414) “Nirvana Has No Name.” He was an outstanding disciple of the famous translator Kumarajiva (344-413).

92 Literally, “demon talk” or “devil talk”. This is not necessarily inside or outside; it can refer to teachers and teachings which have attachments, or one’s own delusions or persuasions reflecting such influences.

93 “Chúng sanh vô biên thệ nguyện độ./Phiền não vô tận thệ nguyện đoạn. Pháp môn vô lượng thệ nguyện học./Phật đạo vô thượng thệ nguyện thành.

94 “Lậu” có nghĩa là lọt ra, chỉ cho phiền não, trói buộc, và lọt ra chánh niệm bị ngoại cảnh hay nội tình lôi cuốn.

95 These are vows to rescue all sentient beings, cut off all afflictions, study the infinite approaches to truth, and fulfill the unexcelled way of enlightenment.

96 Afflicted, affected, or defiled, is the sense of a term meaning “leak” in Chinese, referring to passion, attachment, mind-wandering and “leaking” out of right mindfulness to play upon external things or internal feelings.

97 Bá Trượng ám chỉ thức suông.

98 Ma ngữ là lời nói phát xuất từ tham, dục, nhiễm, sân, bám víu, trói buộc, lệ thuộc, dính mắt, nắm giữ, và luyến ái. Đó là những cám dỗ của ma.

99 “Hundred volumes of veda”—the Chinese had scant knowledge of the classical Indian vedas, and Pai-chang seems to use this word in its semantic sense of “knowledge.”

100 Expressions of greed, lust, defilement, anger, clinging, dwelling, dependence, attachment, grasping, and affection. These are the persuasions of demons.

101 Huyền giám là chiếc gương huyền nhiệm của vũ trụ phản chiếu tát cả sắc thái của vũ trụ, mỗi sắc thái lại phản chiếu lẫn nhau và từng đặc trưng của vũ trụ. Hình ảnh này được xử dụng trong tông Hoa Nghiêm, dựa theo kinh Hoa Nghiêm được nói đến từ sự hấp thu của đại dương phản chiếu, trong đó mỗi vật sẽ phản chiếu như muôn vì sao trong lòng đại dương.

102 Người nào tìm cầu một điều gì, đặc biệt với tâm sở đắc, đều là ngoại đạo.

103 The mystic mirror of the cosmos of adornment reflects all the qualities of the cosmos, each of which reflects each and every particular feature of the cosmos. This image was also used in the Hua-yen school, based on the Avatamsaka sutra, said to have been spoken from the ocean-reflection absorption, in which everything is reflected like stars in the ocean

104 All who seek something, especially with a sense of acquisition, are called “outsiders” or “heretics.”

105 Trần cấu chỉ cho cảnh hay vật, đối tượng của giác quan; đôi khi có nghĩa uế nhiễm, là chất liệu của thế tục hỗn loạn, nhưng đôi khi là trung tính rõ rệt.

106 Chư Phật, bậc giác ngộ, bậc thánh và chư vị tu tập vì sự giác ngộ toàn diện đều được gọi là ruộng phước, tích lũy công đức trong tất cả chỗ.

107 Chủ và khách chỉ cho ngộ và mê, thầy và trò, giáo pháp liễu nghĩa và bất liễu nghĩa,tuyệt đối và tương đối. Lâm Tế nói về chủ khán chủ, chủ khán khách, khách khán chủ; tất cả ám chỉ trạng thái hay tri giác và cũng có thể dùng để diễn tả công án hoặc giai thoại thiền đặc biệt.

108 Dust is also used to refer to fields (“objects” or “data”) of sense; sometimes itself it carries the sense of defilement, being the stuff of mundane turmoil, but sometimes it is clearly neutral.

109 Buddhas, enlightened ones, saints and those struggling for universal enlightenment are all called fields of merit, having accumulated virtue in all their ways.

110 Host and guest can refer to enlightenment and delusion, teacher and student, complete teaching and incomplete teachings, absolute and relative. Lin-chi speaks of host facing host, host facing guest, guest facing host; these allude to states or perceptions and can also be used to describe specific kung-an or Ch’an stories.

111 Dẫn luận của Tăng Triệu.

112 This comes from the writings of Seng-chao.

113 Danh từ ở ngôi thứ ba “nó” thường dùng trong nhà thiền để chỉ cho thực tại, chân như. Động Sơn nói: “Ta không phải là nó – Nó chính là ta.”

114 Năm chỗ keo sơn: tài, sắc, sanh, thực, thùy.

115 Trích từ kinh Kim Cang Quyết Đoạn nhấn mạnh đến trí tuệ Bát-nhã, siêu vượt tất cả nghĩa của lý, hành và chứng một khi hiển hiện; đó là ẩn dụ qua sông phải bỏ bè.

116 A relatively rare third person pronoun (ch’u) is often used in Ch’an literature to refer to reality, thusness. Tung-shan said, “I am not It—It is really me.”

117 The five places are the five senses; when afflicted with greed, the mind itself is the king demon and his abode is in the realm of desire.

118 This is from the Vajracchedika prajnaparamita sutra, [Diamond-cutter scripture], which emphasizes the transcendence of wisdom, going beyond all sense of principle, practice, and attainment once they have been actualized; hence the metaphor of leaving behind the raft when the other shore is reached.

119 Mê và chuyển tướng là hai trong ba “tướng vi tế” của vô minh. Hôn mê là hành động của vô minh, và được định nghĩa là tác động khởi đầu của tâm mê lầm thực tánh của chân như. Chuyển tướng là người thấy hay biết, và do hoạt động của tâm. Tướng vi tế thứ ba là vật bị thấy hay đối tượng, và có tương quan với người thấy; với sự xuất hiện của tướng vi tế này, xảy ra sự phân chia giữa chủ thể và đối tượng. Tiếp theo sự xuất hiện của ba tướng vi tế là sáu phương diện thô của vô minh là: thức biết, tiếp nối, nắm giữ, đặt tên, triển khai qua hành động, vướng mắc, và khổ não.

120 Fundamental illusion and arousal are two of three “subtle aspects” of ignorance. Fundamental illusion is also called action in ignorance, and is defined as the initial stirring of the mind ignorant of the true nature of reality. The aspect of arousal is called the seer or perceiver, and results from the movement of the mind. The third subtle aspect is the seen or objective, and is correlative to the seer; with the appearance of this subtle aspect, the division of subject and object appears. Following the appearance of these three subtle aspects are six so-called coarse aspects of ignorance: knowing, continuing, grasping, naming, initiation of doings, entanglement, and suffering.

121 “Thể” ở đây có nghĩa nguyên tố, bản tánh, thể chất, cốt tủy. Tăng Triệu viết: “Trời đất cùng ta đồng gốc; vạn vật cùng ta một thể.”

122 Đây là chỗ bát niết-bàn, tịch tĩnh tối hậu, thân chết hẳn.

123 ‘Substance’ here can mean element, inherent nature, thingness, body, essence. Seng-chao wrote, “Heaven, earth, and I have the same root; myriad things and I have one body.”

124 This seems to refer to parinirvana, ultimate quiescence, at physical death.

125 Pháp vương tử nghĩa ẩn là địa vị thứ chín trong Bồ-tát đạo, theo giáo lý của Mahavastu; địa vị thứ mười là sự tấn phong lên ngôi vị Pháp vương. Theo kinh Đại Hoa Nghiêm mô tả 52 địa vị, đó là địa vị thứ 19 và 20, cao nhất trong thập địa.

126 Thượng lưu trong nhà thiền chỉ cho người tu lão luyện, tiến bộ trong ý nghĩa không buông lung tự mãn một khi chứng nghiệm được an bình nội tại, và tiếp tục chứng ngộ mọi chỗ.

127 Dẫn từ Bát-nhã Tâm Kinh.

128 Trong phần Dẫn Nhập của kinh Pháp Hoa có nói: “Kinh đại thừa được giảng nói cho các vị Bồ-tát (tìm cầu giác ngộ) là vô lượng nghĩa giáo Bồ-tát pháp Phật sở hộ niệm.”

129 Prince of Dharma is the esoteric rank of the ninth stage of bodhisattvahood according to the teaching of the Mahavastu; the tenth is then consecration or anointment as king of Dharma. In the grand Avatamsaka description of fifty-two stages, these would be the nineteenth and twentieth, the highest of the so-called ten stations.

130 In Ch’an the term is used to suggest advanced students, progressive in the sense that they do not abandon themselves to complacency once they have realized inner peace, but continue to realize enlightenment everywhere.

131 From the Heart Sutra.

132 In the introduction to the Lotus Scripture it says, “The teaching of the great vehicle is expounded to those dedicated to enlightenment; it is called the scripture of infinite meaning, the principles of those dedicated to enlightenment, which the enlightened ones keep in meditation.”

133 Một cách chủ quan, “pháp” có nghĩa ý niệm hay cảnh tượng của ý niệm.

134 Biển giới mô tả trong kinh Hoa Nghiêm là từ hoa sen và trang nghiêm với công hạnh của đức Phật Tỳ-lô-giá-na - Phật Đại Nhật, bậc soi sáng vũ trụ - phát nguyện. Phật Tỳ-lô-giá-na nghĩa ẩn là tâm và cõi giới của ngài là tâm cảnh.

135 Ở đây có nghĩa bản thân trụ trong Niết-bàn, không ra khỏi hấp lực, luôn không ràng buộc và tĩnh lặng, vì không chứng ngộ tính Không và Ngã của các pháp nên bắt buộc phải chọn giữa tịch tĩnh và mê lầm.

136 Hai mươi lăm cõi giới bao gồm tất cả các cõi từ địa ngục và súc sanh đến cõi trời cao nhất và vô sắc giới.

137 Subjectively, ‘phenomena’ means conceptions or the conceptual field, which coordinates data from the other senses into a sense of a unified phenomenon or event. Buddhist psychology defines yet a seventh mind function beyond these which in its unregenerate state takes the data of the six senses through the sixth and assesses it based on an assumption of seer and seen or otherness and selfness, the selfness of others and otherness of self; transmuted, or “reborn”, as it is called in Pure Land Buddhism, the so-called seventh consciousness becomes the awareness of equality.

138 The ocean of worlds described in the Avatamsaka [Flower garland scripture], said to be lotus born and adorned by the deeds and practices vowed by Vairocana, the universal sun Buddha, the cosmic illuminator. Esoterically, Vairocana is the mind and his world is the field of mind.

139 Here it means staying in personal nirvana, never coming out of absorption, forever detached and quiescent, without realization of emptiness and selflessness of things, forced to choose between stillness and confusion.

140 Twenty-five states of existence refer to all realms from hells and animals to the highest heavens and formless absorptions.

141 Mười thập thiện hạnh là 1/không sát sanh, 2/không tà dâm, 3/không nói dối, 4/không nói lời thô ác, 5/không nói lời hai lưỡi, 6/không nói lời thêu dệt hoặc 7/cư xử thái quá hoặc không đúng 8/không tham ái, 9/không sân, 10/không tà .

142 The ten virtues are 1/ not killing, 2/ no adultery, 3/ not lying, 4/ not reviling, 5/ not speaking with a forked tongue, 6/ not speaking in a flattering or 7/ suggestive or otherwise improper manner, 8/ not greeding or lusting, 9/ not being angry, 10/ not entertaining false views.

143 “Tứ sự” là thức ăn, y phục, nhà ở/chỗ ngủ, thuốc men.

144 “Bốn loài sáu thứ” là thai sanh, noãn sanh, thấp sanh, và hóa sanh trong sáu đường địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh, a-tu-la, người, và trời. Tất cả đều trong dục giới.

145 Trong quyển 3 kinh Pháp Hoa.

146 Ma-da, có nghĩa là “mộng huyễn”, là mẹ của Phật, tức là không có giác ngộ nếu không có mộng huyễn.

147 “Four things”—food, clothing, shelter/bedding, medicaments.

148 “Four kinds of birth in six dispositions”—beings born of womb, egg, moisture, or transformation, as hell beings, hungry spirits, animals, titans, humans, or gods. These are all said to exist in the realm of desire.

149 In the third book of the Lotus Scripture.

150 Maya, whose name means “illusion,” was the mother of Buddha (no enlightenment without illusion).

151 Trong kinh Pháp Hoa, Phật được ví như một vị vua trao hạt minh châu cho những người con dũng mãnh đã đánh bại quân ma. Hạt minh châu là trí tuệ giác ngộ.

152 “Phẩn” có nghĩa sản phẩm từ thức tâm, không ý nghĩa. Ẩn dụ này từ kinh Pháp Hoa chương IV, khi người cùng tử vô danh được người cha giàu có của mình thuê mướn vệ sinh phân dơ mà không biết. Sau một thời gian lâu, cùng tử được cha tin dùng, nhưng không bao giờ chịu nhận và vẫn bần hàn; cuối cùng sự thật được phơi bày, cùng tử chính là đứa con chính thức.

153 In the Lotus Scripture the Buddha is likened to a king who gives away his crown jewel to his valiant Sons who have successfully fought off the armies of demons. The jewel is the knowledge and perception of enlightenment.

154 The excrement is mental fabrication, meaningless conception. The metaphor comes from the Lotus Scripture IV, where a prodigal son is anonymously hired by his unrecognized rich father to clean out excrement. After a long time the son is taken more into his father’s confidence and favor, but never presumes on this and remains humble; finally it is revealed that he is the true heir.

155 Kinh Phương Đẳng, chỉ cho mọi sự bình đẳng, dạy về thể tánh không trùm khắp các pháp. Theo sự phân tích của tông Thiên Thai, đây là thời kỳ thuyết pháp thứ ba của Phật, từ tiểu thừa đến đại thừa. Kinh bộ trong chủng loại này gồm kinh Duy-ma và Lăng-già.

156 Lời sanh tử là hoạt ngữ và tử ngữ. Hoạt ngữ là lời không thể suy nghĩ được; tử ngữ là lời nói có thể suy nghĩ được.

157 Mahavaipulya; the name of this branch of the canon is understood in Chinese to mean universal and equal, referring, for one thing, to the teaching of essential emptiness pervading all phenomena. According to the analysis of the T’ien-t’an school, this was the third period of Buddha’s teaching, in which he began to turn beings from the lesser vehicle towards the greater vehicle. Scriptures in this category include Vimalakirtinirdesa and Lankavatara.

158 Living words are inconceivable, beyond thinking and reasoning unlike dead words we can grasp the meaning with our intellect thnking.

159 Xem chú thích 81.

160 See footnote 84 for the four stages of meditation and eight absorptions.

161 Phật Đại Thông Trí Thắng là vị Phật quá khứ nói đến trong phẩm Hóa Thành kinh Pháp Hoa.

162 Mahabhijnanabhibhu was an ancient Buddha told of in the Lotus Scripture in the chapter on the illusory citadel.

163 Đảnh tướng là một trong ba mươi hai tướng tốt của Như Lai, người và trời không thấy được nên còn gọi là vô tướng.

164 The lump of flesh on a Buddha’s forehead, one of the thirty-two major marks of a great man, is said to be invisible to humans and gods, and is called the formless mark.

165 Lục thú là sáu đường trong dục giới gồm địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh, A-tu-la, người và trời.

166 Trong bảy vị Phật quá khứ, người cuối cùng là Phật Thíc-ca Mâu-ni.

167 Dãy núi Thiết Vi vây kín tám hỏa ngục; ở giữa không có ánh sáng. Đây tượng trưng cho cõi giới vô minh, và chỗ thực sự cần đến trí tuệ và sự giáo hóa của Văn-thù.

168 The six dispositions or states of being in the realm of desire: hell, hungry ghost, animal, titan, human, god.

169 The latest of the “seven Buddhas of antiquity” was Shakyamuni.

170 These figurative mountains enclose the eight hot hells; between them it is said there is no light. Representing the realm of ignorance, it is here that Manjusri’s wisdom and guidance are really needed.

171 Bảo châu như ý thường tượng trưng cho tâm giải thoát.

172 Trong thế gới của Phật A-di-đà, mỗi bàn chân đều được hoa và lá sen nâng đỡ.

173 Khả năng phân ra nhiều thân là một trong các thần thông của một vị Phật.

174 Trong phẩm thứ mười một Hiện Bảo Tháp kinh Pháp Hoa, Phật quá khứ xuất hiện ở đời thuyết pháp, chia pháp tòa với đức Phaật Thích-ca.

175 Cintamani, the magical, wish-fulfilling gem, is often used to symbolize free mind.

176 In the pure land Sukhavati of Amitabha Buddha, it is said that one’s feet are supported by precious lotus flowers or lotus leaves.

177 The ability to divide or reproduce the body is one of the powers attributed to a Buddha.

178 In the eleventh book of the Lotus Scripture, a shrine appears, revealing an ancient Buddha who comes to life to expound the Dharma, sharing his seat with Shakyamuni.

179 Lửa và nước tượng trưng cho ghét và thương hoặc sân và dục.

180 Trích từ phẩm 3, kinh Duy-ma sở thuyết, đoạn về Tu-bồ-đề, nói đến sự không dính mắc trong ý nghĩa chân chánh và vô tư đối với các pháp.

181 Danh từ “dã can” dùng chỉ cho có sở đắc. Kinh thường nói “tiếng rống sư tử làm bể óc loài dã can”, chỗ sư tử rống là chân không, diệt trừ cả ý niệm về không, chỗ không còn sở đắc.

182 Fire and water represent hate and love or rage and lust.

183 This is from the third book of the Scripture Spoken by Vimalakirti, in the section on Subhuti; it refers to non-attachment to the sense of righteousness, impartiality in all things.

184 The term “jackal” is usually associated with having a sense of attainment; it is said that “the roar of a lion can burst the brain of a jackal,” where the “lion’s roar” is that of absolute emptiness, devoid even of emptiness, where there is no sense of attainment as acquisition.

185 Lục tổ Huệ Năng bảo: “Khi ông không suy nghĩ gì hết và luôn luôn cắt đứt tư tưởng, đây là chấp vào pháp, gọi là tà kiến.”

186 Trích từ Ngữ Lục của Lâm Tế, nếu có một pháp vượt hơn Niết-bàn cũng là huyễn hóa.

187 Hui-neng, the sixth patriarch, said, “If you do not think at all and always keep thoughts cut off, this is bondage by Dharma; it is called a biased view.”

188 There is a saying in a scripture, echoed by Lin-chi, that even if there were anything surpassing nirvana, it would just be a dream and an illusion.

189 Đây là đoạn kết trong Bát-nhã Tâm Kinh.

190 This refers to the transcendence of wisdom (in the conclusion of the Heart Scripture).

191 Trong kinh Pháp Hoa phẩm 11 Hiện Bảo Tháp, đức Phật biến cõi nước thành Tịnh độ; điều này tượng trưng cho sự chứng đạt của hàng Thánh quả đệ tử (Thanh văn). Tiếp theo Phật lại biến vô số cõi nước khác thành Tịnh độ; điều này tượng trưng cho sự chứng đạt quả Phật Độc Giác. Cuối cùng Phật lại biến vô số cõi giới khác thành Tịnh độ; điều này tượng trưng sự chứng đạt Nhất thừa là quả Phật Toàn Giác và Giác Ngộ viên mãn.

192 Tiên-đà-bà có thể chỉ cho muối, nước, cái chậu, hoặc con ngựa; người trí hiểu được ý nghĩa tùy theo hoàn cảnh lúc bấy giờ.

193 Lục tuyệt sư tử có nghĩa sáu căn hay lục thông.

194 Câu này trích từ luận “Thuyết Bất Nhị của Tịch và Loạn” của Hòa Thượng Bảo Chí hay Chí Công (418-514), một vị Bồ-tát ngụ ở phía nam Trung Hoa, thời Lục Triều.

195 In the eleventh book of the Lotus Scripture, on the appearance of the monument, the Buddha changes the world into a pure land; this represents the attainment of discipleship, the culmination of which is sainthood. Next he changes an immense number of other worlds into pure lands; this represents the attainment of self-enlightenment or so-called solitary Buddhahood. Finally he changes another immense number of other worlds into pure lands; this represents the attainment of the unitary vehicle, the way of complete enlightenment and universal Buddha-hood.

196 Saindhava can mean salt, water, a vessel, or a horse; the wise interpret the meaning according to the situation.

197 The six senses or the six superknowledges.

198 This is from a verse on “The Nonduality of Quietude and Disturbance,” attributed to Pao-chih, “Master Chih” (418—514), a well-known living bodhisattva who lived in southeast China during the six dynasties era.

199 Thiền Sư Vô Nan (TK.17) nói: “Người mê bị thân sai xử; người trí sai xử được thân.”

200 Ba câu – vô trước, không trụ nơi vô trước, không cả ý niệm về vô trụ - đã được giải thích ở trước; vượt qua điều đó, theo Bá Trượng, là Phật đạo, là chỗ vạn pháp thấy và chứng được đều là Phật soi sáng vũ trụ Tỳ-lô-giá-na (xem ghi chú 135), và mọi điều suy nghĩ, nói và làm, đều là phản chiếu từ vị Phật nguyên thủy hoặc tánh giác nơi mỗi chúng anh..

201 Theo Pháp Tướng Tông, mọi chúng sinh đều hàm sẵn 5 tánh là:

1/ định tánh Thanh văn, 2/ Duyên giác hoặc Bồ-tát, 3/ Như Lai (Độc giác hay Toàn giác), 4/ bất định tánh vẫn có thể đạt Thánh quả hay thành Phật, 5/ vô tánh, không có khả năng thành Phật..

Trong Đại thừa chánh giáo tánh thứ năm không xem là cố định; theo Thiền tông tánh này cố định hoặc lưu chuyển tùy theo căn cơ mỗi người.

202 Zen Master Bunan (17th C.) said, “The deluded are used by their bodies; the enlightened use their bodies.”

203 The three states or stages — detachment, nonabiding in detachment, nonintellectualization of non-abiding — have been more fully explained before (see foot note no, 138); beyond this, according to Pai-chang, is Buddhahood, where everything one sees and experiences is like a reflection of the cosmic Buddha Vairocana (see foot note no, 138), the primal illuminator, and everything one thinks, says, or does, is a reflection of the primordial Buddha or enlightened nature within oneself as within all beings.

204 According to the analysis of the Fa-hsiang (“characteristics of things”) school of Buddhist philosophy, there are five natures of potentialities which sentient beings may have: 1/ those with the fixed nature of disciple, 2/ self-enlightened one, or bodhisattva, 3/ who have the respective potentials for sainthood, solitary Buddhahood, or complete Buddhahood; 4/ then there are those of indefinite nature, who may become saints or Buddhas, 5/ and those of no nature, with no potential for enlightenment.

In true Mahayana Buddhism the last category is not recognized as fixed; according to Ch’an teaching, the fixedness or fluidity of one’s “nature” in this respect must be taken as one’s own responsibility.

205 Bất sanh bất diệt là đặc tính của Niết-bàn, cũng là tính chất của tâm giác ngộ; được gọi là vô thường (hoặc nói là Phật nhập diệt) cốt đừng giả định về tánh giác luôn luôn có mặt khi biết rằng “Tâm là Phật”.

206 Ma-ba-tuần là vua ma, nhân cách hóa tâm tham ái; sáu cõi trời dục giới là sáu căn.

207 Đây là ẩn dụ trong kinh Pháp Hoa, và có nghĩa trừ diệt tâm tạo tác về tánh chân như, sự tu tập ở địa vị thứ nhất trên Phật đạo.

208 “Unborn and imperishable” is an epithet of nirvana, also of the enlightened mind; it is called impermanent (or it is said that the Buddhas pass away) to avoid presumption on the ever present enlightened nature once the teaching “mind is Buddha” is consciously known.

209 The Evil One, king demon, personifies greedy mind; the six heavens of desire are the six senses.

210 This alludes to a story in the Lotus Scripture, and means getting rid of mental fabrications about the nature of reality, a task of the first stage of Buddhist practice.

211 Động Sơn Lương Giới trong Bảo Cảnh Tam-muội đã nói rằng: “Bối xúc câu phi/Như đại hỏa tụ (Tránh chạm đều lỗi/Như đống lửa lớn).”

212 The classic Pao-ching san-mei-ke, [Song of the jewel mirror concentration] by the famous ninth-century Ch’an master Tung-shan Liang-chieh says, “Turning away or touching are both wrong, for it is like a mass of fire.”

213 Vợ của thầy có tình ý với Ương-quật-ma-la khiến ông phải gánh chịu tội oan và bị thầy căm hận. Thầy dạy ông tà đạo để trả thù, bảo rằng giết người sẽ được vào Niết-bàn, hết khổ được vui. Ương-quật-ma-la trở thành như người điên đi giết người, cắt ngón tay và xỏ thành tràng hoa đeo trên cổ (là ý nghĩa tên của ông). Khi người cuối cùng ông sắp giết là mẹ mình, ông được đức Phật khai ngộ. Cuối cùng đức Phật cho biết Ương-quật-ma-la đã chứng Đạo ở một cõi giới khác; thầy, vợ và cha mẹ của ông chỉ là trò ảo để chỉ dạy.

214 Tội ngũ nghịch lập tức rơi vài địa ngục vô gián là: giết cha, giết mẹ, làm thân Phật chảy máu, phá hòa hợp Tăng và thiêu đốt hình tượng của Phật và bậc Thánh.

215 1/ Once when Gautama Buddha’s disciples were anguished over their past faults and unable to attain realization, Manjusri drew a sword as if to kill the Buddha. The sense of righteousness and guilt alike are manifestations of self-importance.

2/ Angulimalya (or Angulimalika) became the object of love of his teacher’s wife, incurring false accusation and the anger and hatred of his teacher. The teacher then gave Angulimalya a false teaching in revenge, claiming that killing people sends them right into nirvana, extinction of suffering and perfect peace. Angulimalya became a madman who murdered people and cut off their fingers to adorn his cap (his name represents this in Sanskrit). When at last he was about to kill his own mother, he was awakened by the Buddha. Finally the Buddha reveals that Angulimalya had already realized the Way in another world, that the teacher, his wife, and Angulimalya’s parents were all just illusory players in a didactic performance.

216 Five crimes against humanity which bring immediate and unrelieved retribution are parricide, matricide, shedding the blood of a perfectly enlightened one, breaking up the harmonious community, and destroying scriptures and images of enlightened ones and saints.

217 Sáu pháp Ba-la-mật hay sáu độ là: bố thí, trì giới, nhẫn nhục, tinh tấn, thiền định và trí huệ. Cộng thêm phương thiện thiện xảo, nguyện, lực, và trí thành thập Ba-la-mật.

218 The six ways of transcendence are generosity, morality, tolerance, energy, meditation, and wisdom. Added to this are technical skills for liberation, power, knowledge, and will, to make ten transcendences.

219 Dâng lọng biểu hiện quả vị cao nhất của Bồ-tát, theo Mahavastu, gọi là tấn phong bậc Pháp vương.

220 Là tàng thức tích chứa tất cả chủng tử.

221 Being offered a canopy represents the highest stage of bodhisattvahood, according to the Mahavastu, called “consecration” as a king of Dharma.

222 This is the so-called repository or storehouse consciousness, which contains all the impressions from which the world as we know it comes to be. See the appendix on the analysis of consciousness.

223 Là vị Phật Báo thân; phước ở cõi Tịnh độ được xem là quả báo tốt vượt qua vui buồn khổ lạc thế gian.

224 52 quả vị Bồ-tát mô tả trong kinh Hoa Nghiêm gồm có: Thập tín, Thập trụ, Thập hạnh, Thập hồi hướng, Thập địa Bồ-tát, Đẳng giác và Diệu giác.

225 Locana is the state of enjoyment of the results of cultivation. The dhyani (meditation) Buddhas visualized by cultivators of esoteric Buddhism may be said to be reward-body Buddhas; the bliss of their pure lands is a “reward” of transcending mundane joys and sorrows, pleasures and pains.

226 In the fifty-two states of bodhisattvahood described by the Hua-yen scripture are included ten stages of faith, ten of abiding, ten of action, ten of dedication, ten of bodhisattvahood, plus universal and inconceivable enlightenment.

227 Đỗ Thuận Hòa (558-640) là sơ tổ tông Hoa Nghiêm ở Trung Hoa, được xem như hóa thân của Văn-thù.

228 Sắc giới là cõi có hình tướng vật chất. Cõi dưới là Dục giới, cho nên thích bố thí là thuốc. Cõi trên là Vô sắc giới, chỗ của các tầng thiền: Thức vô biên xứ, Không vô biên xứ, Vô sở hữu xứ và Phi tưởng phi phi tưởng xứ.

229 Tu-shun (558-640) was the first patriarch of Hua-yen studies in China. He was popularly believed to have been a manifestation of Manjusri.

230 The realm of form is the material realm, except that (outside of its definition as one of the five clusters of mortal being) it is extended to include so-called inner form or mental images. Below this is the realm of desire; so “giving up” images and desires is medicine. Above this is the immaterial or formless realm, where the highest meditational absorptions range — infinities of space, consciousness, nothingness, and neither perception nor nonperception. This passage refers to practice.

231 Tam minh là Túc mạng, Thiên nhãn và Lậu tận minh. Lục thông gồm ba minh trên cộng với Thiên nhĩ, Tha tâm và Thần túc tông.

232 Tứ vô ngại giải gồm Pháp, nghĩa, từ và nhạo thuyết vô ngại.

233 The three illuminations are knowledge of past lives, clairvoyance (divine eye), and knowledge of nonindulgence. The six superknowledges include these, and add clairaudience (divine ear), mental telepathy, and travel by will.

234 Unhindered understanding of things (or teachings), their principles, their expressions, and eloquence in explanation.

235 Xem chú thích số 92.

236 Nghĩa là tuyệt đối và tương đối, hoặc cứu cánh và phương tiện.

237 Theo kinh Đại Bát Niết-bàn, “hương” nghĩa là sức nóng của đam mê. Ngoài ra đam mê tri kiến cũng dính mắc phiền não y như đam mê tình cảm, có khi còn mạnh hơn vì rất vi tế.

Một giải thích khác nói rằng hương tượng là một loại voi lớn ở Hy Mã Lạp Sơn. Ở đây chỉ cho hàng Bồ-tát.

238 See foot note no. 94.

239 The absolute and relative, or ultimate and conventional realities.

240 The image of the scent-bearing elephant comes from the Mahaparinirvana sutra [Scripture of the great decease]. “Scent-bearing” means “in the heat of passion,” “in rut.” This seems to say that intellectual passions can be as much a binding affliction as emotional passions can be, even more so because of their sometimes subtle nature.

Another interpretation is that the scent-bearing elephant is the big elephant in Himalaya which represents Bodhisattvas.

241 Trong phẩm thứ sáu Bất Tư Nghì, kinh Duy-ma-cật, nói rằng Bồ-tát được sức giải thoát có thể ngắt lấy tam thiên đại thiên thế giới như người thợ gốm nắm một cục đất sét trong lòng tay và quăng ném qua khỏi muôn vàn cõi giới, song chúng sanh không nhận biết đâu là đâu. Lại nữa Bồ-tát có thể trở về trụ chỗ cũ mà không ai thấy là có đi có lại, và cõi giới cũng y như trước không đổi.

242 In the sixth book of the Scripture Spoken by Vimalakirti (the section on wonders), it says a bodhisattva abiding in unconceivable liberation can pick up a world system as if it were a potter’s wheel, put it in the palm of his hand and hurl it beyond myriad worlds, yet the beings therein would be unaware of going anywhere. Again he can return it to its original place, all without causing people to have any notion of going or coming, and the original features of the world would be the same as before.

243 Tiếng rống sư tử tượng trưng cho cho chân giáo pháp của lý không, không có gì gọi là được.

244 Tám gió là suy/lợi, hủy (chê)/dự (khen), xưng (ca ngợi)/ cơ (chế giễu), khổ/lạc. Tám gió này quấy động tâm và làm cho ngọn lửa trí huệ không thể cháy sáng trừ phi được thiền định bảo vệ.

245 The lion’s roar is a conventional symbol for the real Buddhist teaching, the teaching of absolute emptiness, in which there is nothing gained as an object.

246 The eight winds (“influences”) are profit, loss, vilification, praise, fame, censure, pain and pleasure. These winds stir the mind and cause the flame of wisdom to flicker unless it is protected by meditational stability.

247 Ẩn dụ lá vàng trong kinh Đại Bát Niết-bàn phẩm 20, có nghĩa giả làm vàng để dỗ con nít khóc.

Ngưỡng Sơn nói: “Hết thảy các ông mỗi người hãy hồi quang phản quán; chớ có ghi nhớ lời của ta. Các ông từ vô thủy kiếp đến nay trái với sáng mà hiệp với tối; gốc vọng tưởng quá sâu khó nhổ mau được. Do đó, tạm lập phương tiện dẹp bỏ thô thức của các ngươi; như thể đem lá vàng dỗ con nít khóc.” (Truyền Đăng tập 2)

248 The simile of yellow leaves presented as gold to a child to stop its crying appears in the Mahaparinirvana Scripture XX.

Yang-shan said, “You people should each turn back your own light and reflect; do not memorize my words. Since beginningless aeons you have turned your backs on illumination and plunged into darkness; the roots of your false conceptions are deep and hard to pull out all at once. Therefore we temporarily set up expedient methods to take away your coarse consciousness; this is like using yellow leaves to put an end to crying.” (Transmission of the Lamp II)

249 Bốn quả vị Thanh văn là Nhập lưu, Nhất lai, Bất lai và A-la-hán.

250 The four attainments, as defined early on in Buddhism, are 1/stream enterer, 2/once returner, 3/nonreturner, and 4/saint.

251 Mười tâm vẩn đụclà: tham tâm, ái tâm, nhiễm tâm, sân tâm, chấp tâm, trụ tâm, y tâm, trước tâm, thủ tâm, luyến tâm.

252 Nhân duyên thành Phật là Tam nhân Phật tánh gồm có: 1/ Chính nhân Phật tánh có sẵn nơi mọi người; 2/ Liễu nhân Phật tánh là trí tuệ soi tỏ lý chân như mà thành tựu quả đức Bát-nhã; 3/ Duyên nhân Phật tánh trợ duyên cho liễu nhân và khai phát mọi thiện căn công đức của chính nhân.

Nam Tuyền nói: “ Liễu nhân Phật tánh không phải bằng vào thấy-nghe-hiểu-biết; hiểu biết thuộc về duyên khởi và chỉ có khi có vật. Tâm vi tế này khó nghĩ bàn và không một vật. (Cổ Tôn Túc Ngữ Lục)

253 Greed, lust, defilement, anger, clinging, dwelling, dependence, attachment, grasping, and affection.

254 The three causal bases of enlightened nature are 1) the true basis, which is the enlightened (Buddha) nature inherent in everyone, 2) the basis of comprehension, which is the wisdom which intuitively realizes enlightened nature, and 3) the basis of conditions, or affinity, the practices designed to awaken wisdom.

Nan-ch’uan said, “The basis of comprehension does not exist by way of seeing, hearing, or conscious knowledge; perception and knowledge are in the realm of conditioning, and only exist when counterposed with things. This spiritual subtlety is inconceivable and has no object.” (Ku-tsun-su yu-lu [Records of sayings of ancient adepts])

255 Bát tướng thành đạo tượng trưng cho sự nghiệp của đức Phật Thích-ca liên quan đến Hóa thân. Theo Đại Thừa Khởi Tín Luận gồm có: 1/Từ cõi trời Đâu-suất giáng lâm. 2/Nhập thai, 3/Đản sanh, 4/Xuất gia 5/Chiến thắng ma quân, 6/Thanh đạo, 7/Chuyển Pháp luân, 8/Nhập Niết-bàn.

256 Thuần Đà là một người thợ rèn cúng dường đức Phật bữa ăn khiến đức Phật trúng thực mà nhập Niết-bàn. Theo truyền thuyết Phật biết trước việc sẽ xảy ra, bảo các đệ tử không nên ăn, chỉ riêng mình Phật thọ thực. Phật cũng bảo các đệ tử an ủi Thuần Đà đừng hối hận và bảo rằng phẩm vật cúng dường xứng đáng bậc nhất là bữa ăn trước khi Thành đạo và trước khi Nhập Niết-bàn.

257 The eight aspects of attainment to the Way represent the career of Shakyamuni or any idealized nirmanakaya (manifestation-body) Buddha: 1/descent from the Tushita heaven, 2/conception, 3/birth, 4/leaving society, 5/conquering demons, 6/attaining the Way, 7/expounding the truth, and 8/entering parinirvana.

258 Chunda was a smith who gave Shakyamuni Buddha the food which poisoned him and occasioned his death. According to legend, the Buddha knew what would happen, and told his disciples not to eat the food, of which he alone partook. He also told them to allay Chunda’s remorse on the grounds that the two most worthy offerings to a Buddha are that after eating which he becomes enlightened, and that after eating which he dies and enters parinirvana.

259 Đức Phật đã trải qua sáu năm khổ hạnh trong núi Tuyết trước khi thành đạo.

260 Trích trong Vô Trí Luận của Tăng Triệu. Ở đây ý muốn nói là tuệ giác Bát-nhã không có trí vì không có đối tượng.

261 Shakyamuni is said to have sat for six years in the Himalayas before realizing enlightenment.

262 This is taken from Seng-chao’s Pan-jo wu-chih lun [Wisdom has no knowledge]. Here Seng-chao says that transcendental wisdom has no knowledge, properly speaking, because it has no object as such.

263 Ba câu: Không tham tâm, không y trụ vào không tham tâm, cũng không luôn tri giải không y trụ, tâm khác cũng như thế.

264 Three stages are not greedy mind, not dwelling in non greedy mind as not understanding the non-dwelling.

265 Đồng sự là một trong tứ nhiếp pháp, là pháp tu nhập thế của Bồ-tát. Ba pháp kia là bố thí, ái ngữ và lợi hành.

266 “Sharing concerns” or “doing the same things” is one of the four unifying methods, or social practices, of bodhisattvas. The others are giving, or generosity, loving speech, and beneficial action.

Каталог: uploads
uploads -> -
uploads -> 1. Most doctors and nurses have to work on a once or twice a week at the hospital
uploads -> Kính gửi Qu‎ý doanh nghiệp
uploads -> VIỆn chăn nuôi trịnh hồng sơn khả NĂng sản xuất và giá trị giống của dòng lợN ĐỰc vcn03 luậN Án tiến sĩ NÔng nghiệp hà NỘI 2014
uploads -> Như mọi quốc gia trên thế giới, bhxh việt Nam trong những năm qua được xem là một trong những chính sách rất lớn của Nhà nước, luôn được sự quan tâm và chỉ đạo kịp thời của Đảng và Nhà nước
uploads -> Tác giả phạm hồng thái bài giảng ngôn ngữ LẬp trình c/C++
uploads -> BỘ TÀi nguyên và MÔi trưỜng
uploads -> TRƯỜng đẠi học ngân hàng tp. Hcm markerting cơ BẢn lớP: mk001-1-111-T01
uploads -> TIÊu chuẩn quốc gia tcvn 8108 : 2009 iso 11285 : 2004
uploads -> ĐỀ thi học sinh giỏi tỉnh hải dưƠng môn Toán lớp 9 (2003 2004) (Thời gian : 150 phút) Bài 1