BÁ trưỢng ngữ LỤc sayings and doings of pai-chang việt ngữ: Thích Thông Phương Anh ngữ: Thomas Cleary Biên soạn & dịch chú thích: Thuần Bạch ngữ LỤC của thiền sư ĐẠi trí

- Trong hai mươi năm thường khiến trừ hết phẩn²⁰⁷ là thế nào?

Greed, anger, folly, and the like, are poisons; the Buddhist teachings are medicine. When the poison is not yet dispersed, the medicine should be removed. If you take medicine when you have no illness, the medicine turns into illness.

When the disease is gone but the medicine is not dissipated, ‘unborn and imperishable’ then has the meaning of impermanence²⁰⁸.

The Nirvana Scripture says that: There are three evil desires.

One is the desire to be surrounded by monks, nuns, and men and women devotees The second is the desire to have everybody as your own followers. The third is the desire to have everyone know you as a sage and saint.

The Kasyapa Scripture says that one evil desire is to obtain sight of the Buddhas of the future, a second is the desire to obtain world monarchy, a third is the desire to obtain a great name as a warrior, the fourth is the desire to obtain a great name as a priest. And so on, even to despising birth and death and seeking nirvana; such wrong desires as this must first be cut off. Right now, as long as you have grasping attachment and wandering thoughts, all are called wrong desires; all are in the realm of the six heavens of desire, all governed by the Evil One²⁰⁹ (Papiyan).

12. Question: “What is “constantly clearing away excrement for twenty years²¹⁰?”

Sư đáp:

Ngay hiện giờ cầu Phật, cầu Bồ-đề, cầu tất cả các pháp Có/không, ấy gọi là chuyển phẩn vào, không phải là chuyển phẩn ra.

Sa môn trì trai, giữ giới, nhẫn nhục, nhu hòa, từ bi, hỷ xả chỉ là pháp tắc tầm thường của nhà Tăng. Nhận hiểu như thế mới nhận rõ lời Phật dạy, chỉ cần không y đó sanh tâm chấp trước. Nếu người nào hy vọng được các pháp Phật, Bổ đề.v.v... thì cũng tợ như tay chạm lửa²¹¹.

Ngài Văn-thù nói: “Nếu khởi thấy Phật, thấy Pháp thì sẽ tự hại mình.”

The Master said, “Just put to rest all knowledge and views of existence and nonexistence; just put an end to all greedy seeking — one by one pass through the three stages of liberation in respect to everything. This is called clearing away excrement.

But now if you seek Buddha, seek enlightenment, or seek anything, existent, nonexistent, or otherwise, this is called carrying excrement in, it is not called carrying excrement out.

Now if you create an idea of Buddha, create an understanding of Buddha, as long as there is anything envisioned, anything sought, it’s all called the excrement of fabricated conceptualizations. It’s also called rough speech, and it is called dead words.

As it is said, “The great Ocean does not retain a dead corpse.” Idle talk is not what is called fabricated conceptualizations; if the speaker discussed purity and impurity, that is called fabricated conceptualization. The written teachings contain twenty-one kinds of emptiness in all, to clear away the passions and afflictions of all sentient beings.

An ascetic maintains discipline of diet and behavior, is tolerant, gentle, compassionate, rejoices in abandonment. This has always been the norm for monks; once one has conformed in this way, clearly he is in accord with the Buddhist teaching —but one should not cling greedily or hold fast to it. If you long to attain Buddhahood, or to obtain such a thing as enlightenment, it is like your hand touching fire²¹².

Manjusri said, “If one creates ideas of Buddha or Dharma, that person will surely harm himself.”

Vì thế, ngài Văn-thù cầm gương bên Cù Ðàm; ông Ương Quật cầm dao hại họ Thích²¹³.

Ngay hiện tại chỉ không tham nhiễm tất cả các pháp Có/không mới gọi là vô sanh, mới gọi là chánh tín. Lòng tin còn dính mắc tất cả pháp goi là lòng tin không đủ, cũng gọi là lòng tin không tròn, cũng gọi là lòng tin lệch một bên. Vì lòng tin không đủ nên gọi là Nhất xiển đề.

For this reason Manjusri wielded a sword before Gautama, and Angulimalya brandished a knife against the Shakya²¹⁵.

As it is said, a bodhisattva commits the five acts which bring immediate uninterrupted retribution, yet does not enter uninterrupted hell.

That is the uninterruption of mystical experience; it is not the same as the uninterrupted hell of those sentient beings who commit the five deadly crimes²¹⁶.

From evil demons right up to Buddhas, all is defilement; when there is not a trace of dependent clinging anywhere, such is called the way of the two vehicles. How much less (should anyone ding to) disputation, looking for victory and defeat, saying, “I am able, I understand” — such are just argumentative monks, they are not to be called nonstriving monks.

For now just do not be influenced by greed for anything at all, existent or nonexistent; this is called birthlessness, and it is called true faith. To believe insistently in all things is called incomplete faith; it is also called imperfect faith, and it is called biased faith. Because faith is incomplete, one is called hopeless.

Hiện nay vượt thẳng đến ngộ giải thì nhân pháp đều hết, nhân pháp đều bặt, nhân pháp đều không, vượt ngoài ba câu thì đây gọi là người không rơi vào các nẽo, thế ấy tin pháp, thế ấy là thí giới, văn huệ.v.v...

Bồ-tát nhẫn không thành Phật, nhẫn không làm chúng sanh, nhẫn không trì giới, nhẫn không phá giới, nên nói; “Không trì không phạm”.

Trí thuộc trược, chiếu thuộc thanh, huệ thuộc thanh, thức thuộc trược. Ở Phật gọi la chiếu huệ, ở Bồ-tát gọi là trì, ở bên nhị thừa và chúng sanh gọi là thức, cũng gọi là phiền não. Ở Phật gọi là trong quả nói nhân, ở chúng sanh gọi là trong nhân nói quả. Ở Phật gọi là Chuyển pháp luân, ở chúng sanh gọi là pháp luân chuyển.

Ở Bồ-tát gọi là chuỗi anh lạc trang nghiêm, ở chúng sanh gọi là rừng rậm ngũ ấm. Ở Phật gọi là bản địa vô minh, bởi thấu hiểu vô minh nên nói vô minh là đạo thể, chẳng đồng với vô minh mờ ám của chúng sanh.

Kia là sở, đây là năng; kia là sở văn, đây là năng văn. Chẳng phải một, chẳng phải khác, chẳng phải đoạn, chẳng phải thường, chẳng phải đến, chẳng phải đi, đây là ngữ cú sống, là ngữ cú vượt ngoài vết tích, không sáng không tối, không phật không chúng sanh, cả thảy cũng như kia vậy.

Now if you wish to be able to be immediately enlightened, just let person and things both disappear, person and things both be cut off, person and things both be empty — passing through beyond the three stages, this is called someone who doesn’t fall within any categorizations. This is believing in Dharma; this is discipline and liberality, learning and wisdom, and so forth.

Bodhisattvas are willing to forego fulfilling Buddhahood, are willing to forego being sentient beings, are willing to forego holding to discipline, are willing to forego violating discipline — therefore it is said that they neither obey nor transgress.

Knowledge is impure, illumination is pure; wisdom is pure, consciousness is impure. What in Buddhas is called illuminating wisdom is called knowledge in bodhisattvas; in the two vehicles and ordinary sentient beings it is called Consciousness, and it is also called affliction. In Buddhas it is called speaking of cause from within the state of result; in sentient beings it is called speaking of result from within the state of cause. In Buddhas it is called turning the wheel of Dharma; in sentient beings it is called the wheel of Dharma turning.

In bodhisattvas what is called precious adornments is called the thicket of the mortal cluster in sentient beings — in Buddhas it is called the original ground of ignorance; because this ignorance is itself illumination, therefore it is said that ignorance is the substance of the Way. it is not the same as the darkenshrouded ignorance of sentient beings.

That is object, this is subject; that is heard, this is the hearer. “Not one, not different, not restricted, not eternal, not coming, not going” — these are living words; these are words which have gotten out of the rut — not light, not dark, not Buddha, not sentient being; all is like this.

Ðến đi, đoạn thường, Phật và chúng sanh là lời chết. Khắp hay không khắp, đồng hay dị, đoạn hay thường. v.v... là nghĩa của ngoại đạo. Bát-nhã Ba-la-mật là Phật tánh của chính mình.

Nói Ma Ha Diễn, Ma ha nghĩa là Ðại; Diễn nghĩa là Thừa. Nếu chấp chặt tri giác của chính mình thì trở lại thành tự nhiên ngoại đạo, Chẳng cần giữ cái giác chiếu soi hiện tại, cũng chẳng cần riêng cầu Phật nào khác. Nếu còn riêng cầu lại thuộc về nhân duyên ngoại đạo.

Nếu quý một vật ắt bị một vật mê hoặc. Nêu trọng một vật ắt bị một vật mê hoặc. Tin thì bị lòng tin mê hoặc, không tin lại trở thành hủy báng. Chi bằng đừng quí cũng đừng không quí, đừng tin cũng đừng không tin. Phật cũng không phải vô vi, tuy không phải vô vi lại cũng không phải mờ mịt lặng lẽ.

“Coming, going, annihilation, eternity, Buddha, sentient being” — these are dead words; “universal, non-universal, same, different, finite, eternal,” and so forth, are all irrelevant theories. The transcendent wisdom is your own enlightened nature.

In Mahayana, maha means “great” and yana means “vehicle.” If you hold fast to your own inherent knowing and awareness, you too will become a naturalist heretic. Do not remain in your immediate mirror awareness, but do not seek enlightenment elsewhere. If you still seek elsewhere in some special way, you subordinate yourself to the heretics who believe in causality.

The first patriarch in this country, Bodhidharma, said, “If the mind affirms something, it must deny something too.”

If you value a single thing, you are deluded by that thing; esteem anything and you are confused by it. Believe, and you are deluded by belief; disbelief still amounts to repudiation. Do not value, do not devalue; do not believe, do not disbelieve. Buddhahood Is also not inactivity; though it is not inactive, yet it is not dark quiescence.

Like empty space, the Buddha is a great-bodied being with much reflective awareness; but although his reflective awareness is great, his awareness is pure and clear — the demons of greed and aversion cannot hold him. Buddha is someone beyond confinement; he has not a trace of lust or attachment, and yet has no knowledge of having no lust or attachment.

This is known as fulfilling myriad practices through six ways of transcendence²¹⁸.

Nếu cần đồ trang nghiêm xứng theo chủng loại đều có đủ. Giá như không cần đến nó, mà không cần cũng không mất nó. Sai sử được nhân quả, phước trí tự do là tu hành, chứ chẳng phải làm việc nhọc nhằn khổ sở cho là tu hành, chẳng nên chấp nhận như thế.

Ba thân gồm một thể, một thể gồm ba thân:
Một là Pháp thân thật tướng Phật.
Pháp thân Phật chẳng sáng chẳng tối, sáng tối thuộc huyễn hóa. Thật tướng là so đối với hư giả mà đặt tên, thực ra vốn không tất cả danh mục.
Như nói “Phật thân vô vi, không rơi vào các số.” Thành Phật, dâng lọng²¹⁹.v.v... là lời nhẹ như một thăng một cáp, chỉ là từ trược biện thanh mà đặt tên.

Nên tạm gọi là “Thật tượng pháp thân Phật”, còn gọi là thanh tịnh pháp thân Tỳ Lô Giá Na Phật, cũng gọi Hư Không Pháp Thân Phật, cũng gọi Ðại Viên Cảnh Trí, cũng gọi đệ bát thức²²⁰, cũng gọi tánh tông, cũng gọi không tông, cũng gọi Phật ở cõi không tịnh không uế, cũng gọi sư tử ở trong hang, cũng gọi Kim cang hậu đắc trí, cũng gọi Chiên đàn vô cấu, cũng gọi đệ nhất nghĩa không, cũng gọi huyền chỉ.

If he needs articles of adornment, he has all kinds; if he doesn’t need them and doesn’t use them, still he hasn’t lost them. He can use virtue and knowledge as cause and effect freely. This is cultivation; it is not that taking on laborious works and shouldering a burden are what is called cultivation — on the contrary, it is not so.

The three bodies (of Buddha) are one substance; the single substance has three bodies.

One is the body of reality, the real aspect of Buddha.

The real aspect of Buddha is not bright, not dark — illumination and obscurity both are in the realm of illusion. The real aspect, or real character, gets its name from being contrasted to emptiness; orginally there were no names at all.

As it is said, the Buddha Body is uncreated and does not fall within the scope of any categories. Attaining Buddhahood, being offered a canopy²²¹, etc., are words of a pound or ounce burden; the names derive from the need to distinguish the pure by means of the impure.

Thus it is said that the body of reality in its genuine aspect is called Vairocana Buddha as the pure and clear reality body. It is also called the empty realitybody Buddha, and it is called the great perfect mirror knowledge, and it is called the eighth consciousness²²². It is also called the source of nature, and it is also called the empty source. It is called the Buddha dwelling in the land Which is neither pure nor defiled. It is also called the lion in his den. It is also called adamantine applied knowledge, and it is called the spotless altar. It is also called the primary Void, and it is called the hidden essence.

Tam Tổ nói:

Chẳng biết huyển chỉ

Nhọc công niệm tịnh.
Hai là Báo thân Phật. Là Phật dưới cội Bồ-đề, cũng gọi là huyễn hóa Phật, cũng gọi tướng hảo Phật cũng gọi Ứng thân Phật.

Ðây còn gọi là Viên mãn báo thân Lô Xá Na Phật²²³.

Cũng gọi Phật thù nhân đáp quả, đồng với năm mươi hai số thiền na²²⁴, đồng A-la-hán, Bích Chi Phật, đồng với tất cả Bồ-tát, đồng chịu cái khổ sanh diệt... nhưng không đồng cái khổ chúng sanh bị nghiệp trói buộc.

Ba là Hóa thân Phật.
Chỉ ngay hiện giờ đối tất cả các pháp Có/không đều không chút tham nhiễm, cũng không cái không nhiễm. Lìa ngoài tứ cú có ngôn thuyết biện tài gọi là Hóa thân Phật.
Ðây còn gọi là Thiên bá ức hóa thân Thích Ca Mâu Ni Phật, cũng gọi Ðại thần biến cũng gọi Du hý thần thông, cũng gọi Diệu Quan sát trí, cũng gọi đệ lục thức.
The third patriarch of Ch’an said,

Without knowing the hidden essence,

It is useless to work at concentration on stillness.

Secondly, the reward-body Buddha is the Buddha under the tree of enlightenment. This is also called the illusory transformation Buddha, and it is called the beatified Buddha.

This is called Locana Buddha as the completely fulfilled body of reward²²⁵.

It is also called the knowledge of the essential equality of things, and it is also called the seventh Consciousness.

It is also called the Buddha as responding result in accordance with cause. It is equal in all the fifty-two stages of meditation²²⁶, equal in saints and self-enlightened ones, equal in all bodhisattvas, and is equally subject. to such pains as birth and death, but is not equally subject to the misery of sentient beings’ binding activities.

Third is the manifestation-body Buddha.

Now in the midst of all things, existent and nonexistent, when there is utterly no stain of longing, and there is no nonstaining, detached from four logical possibilities (of being, nonbeing, neither, both) such words and intelligence as there may be is called the manifestation-body Buddha.

This is called Shakyamuni Buddha with a thousand hundred hundred thousand manifestation bodies. It is also called the great miraculous transformation, and it is called wandering at play in spiritual powers. It is also called the subtle analytic observation knowledge, and it is called the sixth consciousness.

Cúng dường nghĩa là tịnh ba nghiệp, mé trước không phiền não có thể đoạn, khoảng giữa không tự tánh có thể giữ, mé sau không Phật có thể thành.
Ðây là tam tế đoạn, là ba nghiệp thanh tịnh, là tam luân không, là tam đàn không.

13. Hỏi:

- Thế nào là Tỳ kheo cúng dường hầu hạ Phật?

- Nghĩa là không lêu lỏng sáu căn, cũng gọi là trang nghiêm.
Rỗng không các lậu là rừng cây trang nghiêm. Rỗng không các nhiễm là hoa quả trang nghiêm. Rỗng không Phật nhãn, buộc pháp nhãn người tu hành biện rõ thanh trược, cũng không khởi tri giải biện thanh trược, đây gọi là “cho đến không mắt...” (nãi chí vô nhãn...)
Kinh Bảo Tích nói: “Pháp thân không thể dùng thấy nghe hay biết mà cầu.”
Chẳng phải chỗ thấy của mắt thịt, vì không hình sắc.
Chẳng phải chỗ thấy của thiên nhãn, vì không còn vọng.
Chẳng phải chỗ thấy của huệ nhãn, vì lìa các tướng.
Chẳng phải chỗ thấy của pháp nhãn, vì lìa các hành.
Chẳng phải chỗ thấy của Phật nhãn, vì lìa các thức.
Nếu không khởi những cái thấy như thế gọi là thấy Phật.

To make offerings means to purify the threefold activity (of body, mouth, mind) — bef ore, there is no affliction to cut off; in the meantime there is no inherent nature to be preserved; afterwards there is no Buddhahood to obtain.

This is the three times cut off, threefold action being pure.

This is the emptiness of the three spheres (of activity of body, mouth, and mind), and the emptiness of the three elements of giving (giver, receiver, gift)

- How does a monk serve Buddha?

- That which is called the nonindulgent six senses is also called “adornments.”

Emptiness has no indulgence; forests and trees adorn it. Emptiness has no defilement; flowers and fruits adorn it. Emptiness has no Buddha eye; it depends on the reality eye of someone who cultivates it to distinguish the pure and defiled without any understanding that he is discriminating the pure and defiled — this is called “ultimately no eye.”

In the Ratnakuta Scripture it says, “The body of reality cannot be sought by means of seeing, hearing, discernment or knowledge.

It is not that which is seen by the physical eye, because it has no form.

It is not that which is seen by the divine eye, because it has no falsehood.

It is not that which is seen by the eye of wisdom, because it is outside of attributes.

It is not that which is seen by the eye of objective reality, because it is beyond all activity and configuration.

It is not that which is seen by the enlightened (Buddha) eye, because it is beyond all modes of consciousness.”

If one does not produce such views as these, this is called the view of Buddha.

Ðồng với sắc mà không phải hình sắc nên gọi là chơn sắc; đồng hư không mà không phải thái hư nên gọi là chơn không. Sắc không cũng chỉ là lời dùng thuốc trị bệnh.

Thất địa Bồ-tát không còn lui sụt. Thất địa so với ba địa Bồ-tát trên, tâm địa rõ ràng dễ nhiễm, nên nói: “Lửa liền thiêu đốt.”

Từ sắc giới trở lên, bố thí là bệnh, bỏn xẻn là thuốc. Từ sắc giới trở xuống, bỏn xẻn là bệnh, bố thí là thuốc²²⁸.

Hữu tác giới là đoạn dứt pháp thế gian, nhưng không phải thân tay làm không lỗi mà gọi là vô tác giới, cũng gọi Vô biểu giới, cũng gọi Vô lậu giới, hễ móng tâm động niệm đều gọi là phá giới.

Same as matter, yet not matter; same as emptiness, yet not emptiness — this is what is called true emptiness. ‘Matter’ and ‘emptiness’ are also expressions of medicine and disease quelling each other.

In the Analysis of the Real Universe, Tu-shun²²⁹ says, “It is not proper to say either ‘identical to matter’ or ‘not identical to matter.’ And then again it is not proper to say either ‘identical to voidness’ or ‘not identical to voidness.’” When the eye, ear, nose, tongue, body, and mind do not admit anything existent or nonexistent, this is called evolving into the seventh stage.

Bodhisattvas of the seventh stage do not fall back from the seventh stage; on the three stages above this, bodhisattvas’ mind ground is clear and pure, easily stained; when speaking of fire, they are immediately burned.

Going upward from the realm of form, liberality is sickness and parsimony is medicine; going downward from the realm of form, parsimony is sickness and liberality is medicine²³⁰.

The discipline of doing is to cut off the things of the world. Just do not do anything yourself, and there is no fault — this is called the discipline of nondoing. It is also called unmanifested discipline, and it is also called the discipline of nonindulgence. As long as there is arousal of mind and movement of thoughts, this is all called breaking discipline.

For now just do not be confused and disturbed by any existent or non-existent objects; and do not stop and abide in disillusion, and yet have no understanding of nonabiding.

Đây gọi là học khắp, còn gọi là niệm siêng năng đáng khen ngợi, cũng gọi rộng lưu bố.

Không bị thiện trói buộc, không bị ác trói buộc, không bị Phật trói buộc, không bị chúng sanh trói buộc, lượng số cũng như thế, cho đến đều không còn tất cả lượng số trói buộc, nên nói “Phật là người vượt khỏi mọi sự ràng buộc.”

Tham ái tri giải, nghĩa cú cũng như mẹ thương con phải cho con uống nhiều sữa tô, còn tiêu hay không tiêu đều không hay biết.

Lời này dụ cho phiền não của hàng thập địa Bồ-tát khi thọ sự tôn quí của trời người. - phiền não sanh thiền định thuộc Sắc giới và Vô sắc giới, phiền não của phước và lạc; không được thần thông tự tại bay dạo ẩn hiện, phiền não đi khắp các cõi tịnh độ chư Phật mười phương nghe pháp; phiền não học hạnh Từ, Bi, Hỷ, Xả, nhân duyên.

Phiền não học không, bình đẳng, trung đạo; phiền não học ba A-tăng-kỳ, Lục thông²³¹, tứ Vô ngại giải²³²;

This is called all-embracing study; this is called effort, praise, and remembrance, and it is called widespread circulation of truth.

When not yet enlightened, not yet liberated, it is called mother; after enlightenment, it is called child. When there is not even any knowledge or understanding of the absence of enlightenment or liberation, that is called “mother and child both perish.”

There is no confinement by good, no confinement by evil; no confinement by Buddha, no confinement by sentient beings. The same goes for all assessments or measurements, to the extent that there is no confinement by any calculating measurements at all. Therefore it is said that a Buddha is someone who has left confinement and goes beyond measure.

To be greedily fond of knowledge and understanding of meanings and expressions is like a mother loving her child —she only gives the child a lot of refined milk to drink, without knowing at all whether the child can digest it or not.

These words describe the affliction of those on the tenth stage of bodhisattvahood receiving the honor of people and gods — producing the meditation states of the form and formless realms, the affliction of prosperity and happiness; not having attained free use of supernatural powers to fly aloft, concealing and revealing oneself, the affliction of going to all the pure lands of the Buddhas everywhere to listen to their teachings,” cultivating love, compassions, joy and equanimity.

The affliction of the middle way; learning the three illuminations and six super-knowledges²³³, the affliction of the four aspects of unhindered intellect²³⁴;”

phiền não học tâm đại thừa, phát tứ hoằng thệ nguyện²³⁵. Phiền não về minh giải của Sơ địa, Nhị địa, Tứ địa, phiền não về các tri kiến của ngũ địa, lục địa, thất địa; phiền não song đế nhị chiếu²³⁶ của bát địa, cửu địa, thập địa Bồ-tát.