Pedagogika, innovatsiya, integratsiya

0 ‘ZBEKIST0N RESPUBLIKASI 
OLIY VA 0 ‘RTA MAXSUS TA’LIM 
VAZIRLIGI
Rahim a Mavlonova 
Nargiz Rahmonqulova
BOSHLANGICH TA’LIMDA 
PEDAGOGIKA, INNOVATSIYA, 
INTEGRATSIYA
0 ‘QUV QO‘LLANMA
Boshlang‘ich ta’lim mutaxassisligi:
Magistratura yo‘nalishi: 5A111701 
Bakal^vriyat уо‘дг?Н^Ы: 5111700
G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi 
Toshkent - 2013

УДК 371.39.001.76
Taqrizchilar: 
E.Turdiqulov - p.f.d., proffessor. 
M.B.O‘razova - p.f.n., dotsent.
Mazkur о 'quv qo 'llanma «Boshlang ‘ich ta 'lim pedagogikasi, innovatsiyasi va 
integratsiyasi» fa n in in g «Pedagogika», «Innovatsiya», «Integratsiya» bo ‘limlarini
о 'z ichiga olgan bo 'lib, unda «Boshlang ‘ich ta 'lim pedagogikasi, innovatsiyasi va 
integratsiyasi» fa n in in g mazmuni, maqsad va vazifalari yoritilgan.
Mazkur о ‘quv qo ‘llanma mustaqillik mafkurasi g 'oyalari asosida bayon 
etilgan.
O 'quv qo'llanm a pedagogika universitetining «Boshlang'ich ta'lim» 
mutaxassisligi о ‘qituvchilariga, magistrantlariga va bakalavriyat y o ‘nalishi 
talabalariga mo ‘ljallangan.
ISBN 978-9943-03-539-3
© R. Mavlonova, N.Rahmonqulova 
© G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyot- 
matbaa ijodiy uyi, 2013

KIRISH
O ‘zbekiston mustaqillik yillarida iqtisodiy hamda 
ijtimoiy-madaniy 
rivojlanishning o‘ziga xos yo'liga ega bo‘ldi. Bu y o ‘ldagi chuqur o‘zgarishlar 
barcha jabhalarga shiddat bilan kirib bormoqda.
Prezident I.A.Karimov ta ’kidlab o‘tganidek: «Bu murakkab dunyoning 
azaliy va abadiy muammolari, shu bilan birga, har bir davrning dolzarb 
masalalariga har tomonlama asosli ilmiy javoblar topilgan taqdirdagina 
m a’naviyat olami yangi m a’no-mazmun bilan boyib boradi. 
Boshqacha 
aytganda, har bir ilmiy yangilik, yaratilgan kashfiyot - bu yangicha fikr va 
dunyoqarashga turtki beradi, m a’naviyatning shakllanishida o ‘ziga xos ta’sir 
0
‘tkazadi»1.
Ta’lim-tarbiya tizimini tubdan isloh qilish, barkamol avlodni shakllantirish 
ertangi taqdirimizni belgilab beruvchi dolzarb masalalardan biriga aylandi.
Respublikamiz Prezidenti Islom Karimov Oliy M ajlisningXIVsessiyasida 
«yangi darsliklarni, zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalarini o‘z 
vaqtida ishlab chiqish va joriy etishni ta ’minlashni nazorat ostiga olish zarur»- 
ligini alohida ta ’kidladilar.
Shu o ‘rinda bizga milliy pedagogikamizning jadal su r’atlarda taraqqiy 
etishi, ta ’lim-tarbiya jarayonining rivojlanishida 
o ‘zining boy meroslarini 
qoldirgan qomusiy olimlardan al-Buxoriy, at-Termiziy, Abu Rayhon Beruniy, 
az-Zamaxshariy, Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur, Ogahiy, 
Abdulla Avloniy singari ulug‘ olim-u adiblarning betakror asarlaridan 
foydalanish imkoniyati yaratildi. Ular ta ’limdagi milliy xususiyatlarga alohida 
e ’tibor berishgan.
Mustaqillik 
yillariga qadar ularning pand-o‘gitlari yetarli darajada 
o'rganilmadi. Tarixdan m aium ki, bir vaqtlar Sharq pedagogikasi nihoyatda 
gullab-yashnagan. Olmon olimi Xerler «Sharq Yevropaning muallimidir» 
deganida ana shu rivojlanish davrlarini ko‘zda tutgandir, ehtimol.
Bobokalonlarimiz yosh avlod tarbiyasi borasida dorilfunun yaratib 
qoldirganlar. Zardushtiylik dinining muqaddas kitobi sanalmish «Avesto»dan 
tortib to hozirgi kunda yashab ijod etayotgan pedagog-olimlar asarlarida nekbin 
pedagogik mafkura o ‘z aksini topgani bejiz emas.
1 I.A.Karimov. Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch. - Т.: Ma’naviyat, 2008, 
40,41-b.
3

Bugungi kun o ‘zbek pedagogikasi millat ruhiyatidagi nozik jihatlarni 
hisobga olgan va dunyo tarbiyashunosligidagi eng so‘nggi yutuqlarga tayangan 
holda taraqqiy etmoqda. Zamonaviy o ‘zbek pedagogikasida barkamol insonni 
shakllantirish rasmiy ravishda bosh maqsad qilib belgilangan.
Prezidentimiz I.A.Karimovning «Barkamol avlod orzusi» va «Yuksak 
m a’naviyat-yengilm as kuch» nomli asarlarida «Kelajak bugundan boshlanadi. 
Hozir tarbiya masalasiga e ’tibor qilinmasa, kelajak boy beriladi. Tarbiyadan 
hech narsani ayamaymiz. M a’naviy va axloqiy poklanish, imon, insof, diyonat, 
or-nomus, mehr-oqibat va shu kabi chinakam insoniy fazilatlar o ‘z-o‘zidan 
kelmaydi, hammasining zaminida tarbiya yotadi»1, degan fikrlarni ta’kidlaydi.
M a'lum ki, pedagogika jam iyatning rivojlanish qonun-qoidalariga tayangan 
holda taraqqiy etadi. Bugungi kunda esa ana shu jarayon avj pallasiga kirdi. 
Inson ongi taraqqiy etmas ekan, ijtimoiy hayot jabhalarida hech bir o ‘zgarish 
sezilmaydi. Modomiki, zamon jadal su r’atlarda o ‘zgarayotibdimi, demak, 
pedagogika ham shu o ‘zgarishlarga hamohang bo‘lm og‘i darkor. Shularni 
nazarda tutgan holda biz ushbu darslikni Sharq mutafakkirlari asarlaridan 
unumli foydalangan holda yaratdik.
1 I.A.Karimov. Barkamol avlod orzusi. Т.: 0 ‘zbekiston milliy ensiklopediyasi, 
2000. - 83-b.
4