Pedagogika, innovatsiya, integratsiya
tải về 7.45 Mb. Chế độ xem pdf
|
- Điều hướng trang này:
- TARBIYANING IJTIMOIY HODISA EKANLIGI
| I QISM
I BOB. UMUMIY PEDAGOGIKA PEDAGOGIKA FANINING PREDMETI VA BAHSI Pedagogika nima? U nima bilan shug‘ullanadi? Nimalarni tadqiq qiladi, degan savollar pedagogika fanini o ‘rganishga kirishgan odamning aqlini band etadi. Pedagogikaga oid darsliklarda, qomuslarda pedagogikaning bahs tushunchasi turlicha, ayrim hollarda bir-biridan farqlanadigan darajada talqin qilinadi. Masalan, pedagogika - tarbiya haqidagi fan; pedagogika - o ‘sib kelayotgan yosh avlodni tarbiyalash haqidagi fan; pedagogika - um um an insonni tarbiyalash haqidagi fan va hokazo. Bu ta ’riflardan voz kechm agan holda ta ’lim -tarbiya m uassasalarida shunga m utasaddi shaxslar tom onidan am alga oshiriladigan tarbiyaviy faoliyatni pedagogikaning bahsi deb qabul qilish m aqsadga muvofiqdir. Pedagogika tarbiya haqidagi fan sifatida tarbiyaning m ohiyatini tushunishni, uning qonuniyatlarini ochib berishni va shu orqali inson m anfaatlari uchun tarbiya jarayoniga ta ’sir etishni nazarda tutadi. TARBIYANING IJTIMOIY HODISA EKANLIGI Tarbiya kishilik jam iyati ibtidosida paydo boMgan va bashariyat m anfaatlari uchun xizm at qilib kelgan. Tarbiya avlodlar o ‘rtasidagi aloqani ta ’m inlaydi. K attalar turm ush jarayonida orttirgan tajribalarini o ‘zidan keyingi avlodga o ‘rgatib borganlar. Kichik avlod esa o ‘z faoliyati davom ida duch kelgan yangi-yangi m uam m olarning yechim ini topish barobarida bilim v a k o ‘nikm alam i egallab, oldingi avloddan m eros qolgan bilim larni yana- da boyitib, o ‘zidan keyingi avlodga qoldiradi. Insoniyat tarixiy taraqqiyot m obaynida turli ijtim oiy bosqichlarni bosib o ‘tdi. Form atsiyalarning o ‘zgarishi natijasida ish va ishlab chiqarish m unosabatlari taraqqiy etdi. Bu hoi tarbiya jarayonining takom illashib borishiga o ‘z ta ’sirini o ‘tkazdi. Jam iyat taraqqiyoti, m ehnat qurollarining takom illashishi natijasida keyingi avlodga m eros qoldiriladigan tajribalar hajm i ham o ‘sib boraveradi.A gar ibtidoiy jam o a tuzum i boshlarida bolalar kattalarning m ehnati jarayonida bevosita ishtirok etish bilan m alaka, k o ‘nikm a va bilim larni egallab borgan b o ‘lsalar, keyinchalik ibtidoiy form atsiyalarning tabaqalanishi natijasida m ehnat turlari ham o ‘zgarib bordi. Ayrim bolalarni (qabila boshliqlarining, diniy m arosim larni boshqaradigan shaxslarning 5 bolalarini) diniy m arosim larni ado etishga o ‘rgatish zaruriyati tug41di. Shunday qilib, ibtidoiy jam o a tuzum idayoq bolalarni tabaqalashtirish an ’anasi paydo b o ‘ldi. Q uldorlik davriga kelib, bu a n ’ana k o ‘zga yaqqol tashlandi. M asalan, qullarning bolalari o g ‘ir ishlarni bajarishga o ‘rgatildi. Q uldorlarning bolalari esa qullar ustidan hukm ronlik qilishga tayyorlandi. Shu bois ularga saboq berish zaruriyati tu g ‘ildi. B u esa o ‘qitishga m axsus, shu sohani biladigan odam larni ja lb etishni taqozo qiladi. Bu hoi m aktab va o ‘qituv ch ilarg ab o ‘lg an zaruratnikeltiribchiqardi. Ijtim oiy form atsiyalarning keyingi ravnaqi m aktablarni rivojlantirishga, jam iy at taraqqiyoti talabiga jav o b beradigan yangi-yangi o ‘quv yurtlarining barpo etilishiga olib keldi. tải về 7.45 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|