- PHONG HÓA VIỆT NAM ĐỐI VỚI CÁC CHỦNG TỘC KHÁC. (t.t.)

25- PHONG HÓA VIỆT NAM ĐỐI VỚI CÁC CHỦNG TỘC KHÁC. (t.t.)

Chúng ta hôm nay tiếp tục khảo cứu nền phong hóa của nước nhà ta đối với các dân tộc toàn thiên hạ.

Ông chủ quyền thứ nhì mà cũng là giáo sư văn minh Nho Giáo là ông Chủ của Hương đảng. Bần Ðạo đã nói chức Ðại Hương Cả hay Kế Hiền là mới bày đặt sau này, chớ Nho Giáo chỉ định tới Hương Chủ là hết. Ta thấy rằng vị đó cầm quyền hương thôn, mà thật ra người cũng là chủ quyền của xã hội. Ta để tâm nghiên cứu coi cái phong hóa của đệ nhị chủ quyền nắm đó ra thế nào? Bần Ðạo xin nói trước rằng nó tốt đẹp không gì bì đặng, hại thay! Ngày giờ này vì quốc dân xu hướng theo văn minh tân thời mà muốn phế bỏ hủy hoại và cũng do bởi cớ mà Ðức Thanh Sơn để câu thi tự hào rằng:

Nền văn hóa đạt được trải qua bốn ngàn (4.000) năm, không cần ai dâng công tạo văn hiến khác.

Ðạo của vị chủ Hương đảng là coi sóc sự sanh hoạt của dân chúng trong thôn hương, chẳng những nắm chủ quyền sự sanh hoạt mà còn nắm chủ quyền sự chết sống, cầm vận mạng cả thôn hương trong tay nữa. Ðạo của người là Ðạo thường, lo phụng thờ tôn miếu của triều đình. Các đình làng đương nhiên

25. VIETNAM’S MANNER OVER OTHER RACES

(continued)

 Today, we continue to study our manner over other races on this earth.

 Bần Đạo/I explained the third power of our society, called Bishop power due to Confucianism that the power of human ethic or family power is father. Bần Đạo/I explained morality and power of people already. Now, I continue to explain the second power of society.

 The master of second power as Confucianism civilization Bishop is the master of Village. Bần Đạo/I explained Great Headman and Kế Hiền [?] was set up in recent time, the Confucianism appointed the Village Headman as a final position. We may see that he holds village power but he actually holds society sovereignty. We examine how the manner of second power is. Bần Đạo/I wish to say that it is so good. How harmful! As the nation wants to trend to modern civilization, they want to cast it. Consequently, Đức Thanh Sơn a sentence of poem proudly:

                   “Culture in forty years is ready,

            Unnecessary to make merit to create other one”

                  [Văn hiến bốn ngàn năm có sẵn,

                  chi cần dị chủng đến dâng công]

The obligation of Village headman is to care for people’s activities in village. He does not also care for people’s activities but also holds life-death and destiny of village. His obligation is usually to worship court temples. The village temples obviously belong to meritorious official temples

là Công thần miếu, thờ những vị Công thần bất kỳ nơi nào trong thôn quê đã xuất hiện những vị trung quân ái quốc, vị quốc vong xu, tô điểm giang san, binh vực lợi quyền của xã hội; có công vĩ đại với triều đình, đến khi qui liễu được nhà Vua ân tứ phong cho Thần vị. Ðiều hay hơn hết là vị Công thần đạt vị đó, lại được trong bổn thôn sanh quán của người thờ người. Sự khéo léo ta thấy hiển nhiên, vì cớ vị Hương Chủ trong thôn hương cần nhứt tạo hiền tài; nào là lập trường học, bố thí kẻ côi cúc không phương học vấn, nào là nâng đỡ các gia đình hữu học. Khi đạt đặng khoa mục, khỏi làm xâu, bởi gọi hàng khóa sĩ. Bần Ðạo xin nói rằng chưa nước nào đã làm như nước Nam ta, khi xuất sĩ vị Tân khoa về quê gọi là bái tổ vinh qui, lạy tạ mồ mã Tông đường; ngày đó chẳng cần tả, sự vinh hiển vô đối của họ, nên phương pháp ấy giục tâm toàn quốc cố học, học đặng hành.(*)

Hại thay! Trong thôn hương nhiều nhặt nhiệm nên cũng có sự hay mà cũng có sự dở, là kẻ nào bất tài thiếu học, hay có tánh chất hèn kém, không đủ tinh thần tế thế an bang; làm cục bướu của xã hội, nếu kẻ ấy không lập thân danh đặng thì duy có trốn mà đi chớ không dám ở trong làng mình nữa. Vì cớ cả quốc dân nong nả học hành, chẳng phải học để lập thân danh mà thôi chỉ thấy khuôn khổ nghiêm nghị, dìu dắt chủ hướng người quân tử dù tánh đức tiểu nhơn mà ở trong làng cũng phải sửa nết lại.

Vị Hương Chủ có phận sự bảo vệ sinh mạng nên theo đàng cựu thì trích đất quốc gia làm công điền; hồi cựu trào số đất công điền trong các đất đai của làng rất thặng, vì thuở ấy dân chưa có gia nghiệp tư bản. Những đất hoang vu, ông Hương Chủ khai mở thành công điền, toàn thể dân đinh buộc họ duy có làm xâu mà thôi, mà chẳng phải làm xâu như bây giờ, người nào có làm xâu thì số lúa tư sản của mình được

worshipping any meritorious officials in village. They are loyal patriot sacrificing to the state to beauty the country, to uphold society’s interest, who had a great service over court. When he dies, the King nominates for position of Deity. The best thing is that these meritorious officials are worshipped in their nature soil in village. We may see the cleverness naturally that the village headman trains talent men, builds schools, gives alms the orphaned children having no condition in learning, and supports families following up study. When passing competition examination, they can avoid the labor job because they belong to the candidates of examination. Bần Đạo/I want to say that there has been not nay nation, which could do as our Vietnam. After graduation, new graduate goes back village, it is called “make a thanksgiving to ancestor in honor”, to kowtow genealogy’s grave. At that day, it is unnecessary to describe their extreme honor. Consequently, that method hurries national citizens to try to learn for action. How harmful! In village, there are good things but there are bad things that whoever is incapable, unlettered or has bad character not to have enough spirit in pacifying the country and world as an obstacle of society without reputation, will just escape out village. He does not dare to stay at village. For that reason, all national citizens try to learn hard. The learning is not only because of creating their reputation. They also see the strict framework to guide the honorable man’s will. Even people are small-minded, they have to amend their character when staying in village.

The Village headman was responsible for protecting people’s life in village, public field land was extracted from national land. Formerly, common field land among village’s land was surplus because people did not have capital property. The Village Headman reclaimed desolate land to become

hưởng trọn vẹn, người nào không làm sẽ bị trích mấy phần mười số lúa tư bản của mình đó. Số sản xuất những công điền ấy chia làm ba phần: Hai phần ba (2/3) để vào công nho làng, một phần ba (1/3) nạp cho triều chánh của nhà Vua, nên không có lấy thuế bằng tiền bạc. Nhà Vua buổi nọ muốn thưởng công các quan duy có đong lương mà thôi, vị nào cao cấp mấy hộc, trung cấp mấy hộc, hạ cấp mấy hộc; ngoài ra lương ấy nhà Vua có phương pháp kêu là ban thưởng đặc biệt về công nghiệp vĩ đại, ân tứ cho ngựa bốn cặp, sáu cặp hay mười cặp, hay xe đôi chục, năm chục mà thôi, sự khéo léo của quốc gia là giục tâm cho dân cày cấy, ngoài ra sự chăn nuôi súc vật, rồi vì sau nầy việc canh điền nặng nề thì lại bày ra việc thưởng trâu bò thay thế cho đầu ngựa. Ngày xưa làm quan không ăn tiền chỉ lãnh lương nên tiếng tục gọi là "ăn lương" là vậy.

Một phần ba số lương triều chánh thâu vào thì nhà Vua dùng phát lương cho các quan, năm nào đặng mùa dư dã thì làm kho dự trữ, nơi các Hương đảng cũng đều phải vậy. Thảng như rủi năm nào thất bác, dân đói khó, thì lập tức mở kho ấy phát cho dân gọi là chẩn bần, mà đầu tiên đứng ra tế chẩn là ông Hương Chủ, khởi phát ở kho lúa của làng trước, khi nào thiếu mới lấy thêm ở kho quốc gia.

Sự nong nả chẳng phải tìm phương cho dân cày cấy ruộng nương mà thôi, phải khuyến khích chăn nuôi súc vật, khuếch trương các tiểu công nghệ trong làng, thúc giục dân nuôi tầm dệt vải làm tơ lụa, các nghề thợ mộc, thợ rèn và các kỹ nghệ nào hay khéo mà dân sở tại làm đặng, quyền ấy là quyền của ông Chủ Hương đảng, còn Ban Hội Tề, Hương Sư, Hương Hào, v.v... đều là phụ thuộc vào triều chánh của ông Hương Chủ mà thôi.
common field land. All village inhabitants only worked for him, which is not same to present labor. If they worked as forced labor, they would receive their bourgeois rice completely. If someone did work, a part of their bourgeois rice would be extracted. The outcome of common field land was divided into three parts: 2/3 belongs to common property, 1/3 paid tribute to King’s court. Consequently, tax was not collected by money. Formerly, if the King wanted to reward mandarins, he just calculated their salary. Quantity of salary units depend on sorts of mandarins. Besides, the King also rewarded via their salary especially due to their great service by four fairs, six pairs or then pairs of horse; twenty or fifty vehicles. The cleverness of nation was to hurry people to do farm work, to breed animals. Later on, the farm work became hard, reward by buffalo and cow was replaced from horse. Formerly, mandarins did not receive money but receive salary. Therefore, that is the reason why familiar word is often used “receive salary”.

 1/3 property collected by court were used to pay salary for mandarins. In one year, if they had a good harvest, the court put in reserve warehouse. In village, they did too. If they had a poor crop, people were had a hungry problem, they immediately opened warehouses to dispense for people, it is called “give alms to the poor” that the first person doing that was the Village Headman. He dispensed in his scale of village. When it was not enough, the national warehouse would be opened. 

They did not only exert to method to hurry people in farming on fields, but also encouraged to breed animals, developed small industry in village, hurried people to raise silkworms, to weave fabric, to produce silk, woodwork, to train smith or to train jobs which people in village could do.

Cái Ðạo của vị Hương Chủ là thờ Công thần, mà là thờ mạng sống của toàn dân trong hương nữa, nên cổ tục ấy lưu truyền đến ngày hôm nay, sống cũng phải lo cho dân, mà chết cũng phải lo cho dân. Vì cớ đồ âm công phải có sẵn. Hồi cựu trào bất kỳ hạng nào, dầu là một vị quan hồi hưu về ở trong làng cũng vậy, hễ khi có một đám tử, người dân của làng đã được định làm nhưng quan, thì bắt khiêng đám cũng phải đi, không ai khỏi đặng.

Lại nữa, chẳng phải lo việc chết thôi, còn phải lập nhà thương, nhà nuôi trẻ em, trường học, cả cái khuôn khổ văn minh hương đảng lưu lại ngày nay là do nơi chủ quyền của Hương Chủ mà ra vậy.

Hồi lúc Bần Ðạo còn nhỏ, nhớ nhứt là khi xay lương và giả lương, hễ lúa đem về kho rồi thì dân làng nhứt là phụ nữ, xúm lại giả cho trắng đặng nạp về triều kêu là nạp lương, tục ấy mới bỏ trong thời gần đây. Mà xay lương thôi thì đô hội, mệt nhọc mà vui vẻ lạ lùng. Không thể nói hết đặng, câu hò, câu hát còn lưu lại trong dân gian ngày hôm nay là do nguyên cội xay lương đó. Xay giả xong, 1/3 nộp cho triều đình, 2/3 để cho hương đảng.

Còn một điều nữa là ở trong làng hễ có người nghèo khổ cơ hàn, thì Hương Chủ dạy toàn dân làng phải bảo vệ, hễ cưới vợ không được thì xúm nhau chung tiền lại giúp, cất nhà không nổi thì xúm nhau tạo nhà cho, khi có bịnh hoạn thì xúm nhau đến thăm viếng và giúp đỡ, tình liên lạc mật thiết như cốt nhục, mà khuôn tuồng đó ngày nay đã mất rồi, vì chưng tư lợi tư kỷ nhiều quá mà làm cho tiêu diệt hết lòng tương ái tương thân trong hương đảng.

That power belongs to Village Headman. The Local Administration section [Ban Hội Tề], Village Headmaster [Hương Sư], Village Big Shot [Hương Hào],…still belonged to the court of Village Headman.

 The Village Headman’s obligation was to worship Meritorious Official and to worship all people’s life in village. Consequently, that old custom has been handing until now. Even we live and die, we have to care people. Therefore, the secret merit was available. When there was a funeral, all sorts of mandarin retired in spite of a mandarin retire in village had to join that funeral. Nobody could be absent.

 Moreover, they did not only have to care funeral, but also built hospital, children house, school. Whole village civilization handed until now is due to the power of Village Headman.

 When Bần Đạo/I was young, the most noteworthy thing was the time of “grind of salary” [refer rice as tribute after grind]. When rice was delivered to warehouse, people in village, foremost woman gathered to bray rice to make them white in order contribute to court. It is called “hand in salary”, which has been removed in recent time. After grind, they enjoyed festival. It was tired but they felt extremely happy. It is impossible to express happiness over songs circulated in common people. The origin is from the “grind of salary”. After grind, 1/3 of rice was paid tribute to court. 2/3 was kept in village.

There was one more thing that if there were the poor in village, the village headman would teach people to have to protect them. If they could have ability to get married, people in village would contribute to help. If they could not build a house, they also supported. When they got sick, they would

Ta thử nghĩ lại, một ông chủ cầm quyền xã hội dường đó, chánh sách còn bằng mấy Cộng sản, mà là Cộng sản tinh thần, nên Quốc gia chúng ta có Cộng sản thúc nhặt tâm lý làm khuôn phong hóa chung sống cùng nhau, không cướp bóc, không tranh quyền đoạt vị. Ở trong làng, quyền làm chủ hương thôn ấy chỉ có truyền biểu mà thôi, dầu trong triều về đó ở mà dân không tín nhiệm thì cũng không có quyền gì buộc dân đem mình lên đặng. Phần nhiều triều chánh sau nầy mới có tham quan ô lại, chớ thời xưa một người làm quan rất sợ điều đó lắm, là vì hễ đã mang danh tham quan rồi thì về làng không ở với ai được, cả làng mạt sát chịu không nổi, cho nên cả cái bí pháp hằng tâm gìn giữ rất nhặt nhiệm, kẻo buổi về già không chịu nổi sự trích điểm của thôn lân, được vinh quang chừng nào thì lại càng giữ gìn tánh đức. Trong làng mà vị nào vì dân, lo cho dân, đủ tánh đức nuôi dạy dân, thương dân như con đỏ thì dân sanh cử lên, chớ không phải bầu cử hốt mớ, rồi đưa kẻ bất tài thất đức lên được, vì trong triều chánh của ông Hương Chủ, ở dưới có Ban Hội Tề, đi từ mức đào luyện từ cấp, rồi mới lên đến Hương Chủ thì đã sáng suốt mực thước lắm rồi.

Ngoài ra nữa, còn một điều là trong hương đảng coi chủ quyền ấy như ông Tòa, đến bây giờ còn chức tước mà quyền không phải vậy. Ông chủ của làng làm Tòa xử, hòa giải dân tình, nên không có tụng cáo ra triều đình bao giờ, hay là trừ các án tiết trọng hệ, như cường đồ, sát mạng, mới thấu đến luật hình triều chánh. Trong làng có điều gì chinh tâm với nhau thì ông chủ của làng xử trước, nếu bất đồng đem nội vụ ra nhà việc, hễ lỗi nhỏ

visit and help under intimate relation as blood relationship. That framework has been lost. As there were self-interest, selfishness, the mutual intimate compassion was removed in village.

Let us think for the owner holding the society power at that time, the policy was same to communist policy but it was the spiritual communist. Consequently, our nation had the communism to bind psychology with a common manner to live together without robbery, fight for power and position. In village, power of master was to admonish people only even mandarin came to village without confidence of village people, they would not have any power to force village people to promote them. In recent dynasties, corrupt officials appeared. Formerly, a mandarin scares corruption very much because if they had a bad reputation of corrupt official, they would stay with any body in village, would not sustain disparagement of people in village. Consequently, they always kept that secret dharma in heart carefully, otherwise they would not sustain the disparagement of village people. The more honorable, they were, the more they had to preserve their character. In village, if whoever cared people with enough virtue to teach people would be nominated. The election was not done with carelessness to recommend talentless people because in the Village Headman’s court, there was a Local Administration section, who was trained in levels to be recommended to the village headman. Therefore, the village headman was very model.

Moreover, in village they considered him as magistrate. Nowadays, that title still maintains but power is not like previous stage. The master of village as a magistrate mediated people’s issues, therefore there was no proceeding sued to court except serious crimes, cruel tyrant, murders were

thì nạp tiền câu tra, tội lớn thì căng nọc đánh giữa dân làng, không đến nỗi chết mà hễ bị đánh rồi thì về nhà còn có nước trốn đi nơi khác, hoặc đóng cửa đi đâu đi lén lút khổ não lắm vì bị gièm pha nhạo báng xấu hổ chịu không nổi. Còn nói về phụ nữ nhứt là gia đình nào con hát bè, hát bộ, thì có dọn mà đi luôn. Ðến nghiêm luật gái chửa hoang, đẻ lạnh thì cha ông, con cháu, đều bị đòi ra giữa làng hết thảy. Thứ vợ hổn với chồng, chồng hiếp vợ, con bất hiếu, em vô lễ với anh cũng vậy, đặng giữ nghiêm phong hóa xã hội do khởi đoan từ hương đảng ra quốc gia xã hội.

Triều đình cốt yếu làm đầu đặng nắm giềng mối, chớ thật ra cầm quyền xã hội là trong hương đảng, mà quyền trong hương đảng là của Ðệ Nhị chủ quyền, tức là quyền ông Hương Chủ đó vậy.

submitted to court law only. If there was injustice, the village master would judge firstly. If they did not agree, the matter would be submitted to matter house. If it was a light sin, he just paid the penalty. If it was a heavy sin, they fixed piles to beat him. When he was beat, he would only have one way of escaping away because of being ashamed. They could close door to go somewhere stealthily, miserably because he could not sustain disparagement and ridicule. For womankind, the family having children in singing in parts would move to other place. For strict rule over pregnant girl into trouble, parents would be called by village. For insolent wife over husband, husband victimizing wife, impiety children, disrespectful young brothers over brother, they would be called by village too to conserve the society manner strictly. This comes from the level of village to society nation.

The court as a head organ is to govern nation, the head of society actually belongs to village. The village power is the second power belonging to the village headman.