THÔng tư Quy định thực hiện một số điều của Nghị định số 02/2010/NĐ-cp ngày 08 tháng 01 năm 2010 của Chính phủ về khuyến nông

Măng tây còn chứa nhiều chất xơ rất cần thiết cho hệ tiêu hóa và phòng trị các chứng táo bón. Măng tây nấu canh ăn hoặc sắc lấy nước uống giúp lợi tiểu, phòng ngừa các bệnh đau bàng quang, suy thận hay suy gan mật, tiểu đường, ung thư kết tràng. Trong cây Măng tây còn có dược chất Asparagin rất cần thiết cho sự xây dựng và phân chia tế bào, được sử dụng trong điều trị bệnh tim mạch và bệnh goutte. Ngoài ra, Măng tây còn có khả năng giúp người lao động trí óc giảm stress, tăng cường sinh lực và sức dẻo dai khi làm việc, chống lão hóa cơ thể, chống béo phì, đặc biệt là giảm cholesteron, giúp ổn định huyết áp, phòng ngừa xơ vữa động mạch và bệnh đột quỵ tim mạch,…

Măng tây thuộc cây trồng lâu năm, có tuổi thọ từ 25-30 năm, dạng bụi, thân thảo, lá kim, rễ chùm trải rộng 50-100 cm và có thể cắm sâu 50-100 cm. Cây có hoa đơn tính, màu vàng hoặc lục nhạt. Quả măng khi chín màu đỏ, có 3 ngăn, mỗi ngăn có 5-6 hạt màu đen, vỏ hạt rất cứng. Một lon hạt giống trọng lượng 1 pound = 453,6 gr (gần 0,5 kg) ước lượng có khoảng 20.000-25.000 hạt (khoảng 26.725 hạt/pound), tỉ lệ nảy mầm > 90% đạt khoảng 20.000-24.000 cây con, đủ để gieo trồng ra đất được 1 hecta cây Măng tây (hàng cách hàng 120 cm x cây cách cây 45 cm, trồng hàng đơn mật độ 18.500 cây/hecta, trồng hàng đôi mật độ 27.000 cây/hecta). Trọng lượng 1.000 hạt là 20 gr. Hạt măng tây có thể nảy mầm ở nhiệt độ 20⁰C nhưng thích hợp là 25⁰C và đây cũng là nhiệt độ trung bình cần thiết cho cây phát triển.

Ngay sau khi hạt nảy mầm, rễ chính rất ngắn bị chết. Thay vào đó là một rễ trụ thẳng đứng được tạo thành và các rễ khác mọc ngang từ rễ trụ này. Sau đó ở khoảng cách gần mặt đất, trên các đốt của rễ trụ hình thành các thân mầm mới - được gọi là măng. Măng là nơi tập trung các chất dinh dưỡng của cây khi còn non. Măng được thu hoạch trong nhiều năm (8-10 năm) nhưng sản lượng lớn thường tập trung ở các năm thứ 3 đến thứ 5. Sang năm thứ 7-8, khi năng suất và chất lượng giảm thì cần phá đi để trồng mới. Các cây hoa đực hình thành rất nhiều mầm và sống lâu hơn, cho sản lượng măng cao hơn cây hoa cái khoảng 25% nhưng chất lượng kém hơn. Người trồng có thể tận dụng trái chín đỏ của cây mang hoa cái từ dòng F2 lấy hạt làm giống lai tạp sau đời F2 để trồng cây cắt lá măng làm kiểng bán kèm hoa cắt cành (người trồng cũng có thể thu hoạch được Măng nhưng năng suất và chất lượng các dòng cây sau đời F2 sẽ thấp hơn đời F1 khoảng 30%). 

Sản phẩm của cây Măng tây là các chồi măng non, có tên thương mại là Măng tây xanh. Măng tây xanh là nơi tập trung các chất dinh dưỡng của cây măng. Trước khi nhú khỏi mặt đất, các chồi non Măng tây xanh khởi đầu có thân màu trắng (Măng tây trắng), khi mọc cao khỏi mặt đất, nhờ tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp chiếu xạ nên chúng chuyển thành màu xanh (Măng tây xanh) và phát sinh nhiều cành lá, khi thành cây trưởng thành có thể cao tới 1,5-2,0 m. 

V/ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC

Măng tây là một loại cây trồng lâu năm đặc biệt thích hợp với vùng khí hậu nhiệt đới có nhiệt độ trung bình 25⁰C-33⁰C. Măng tây là cây ưa ánh sáng. Trồng măng tây ở nơi bị che lợp, hiệu suất quang hợp thấp, cây sinh sản kém, năng suất măng sẽ giảm. Thời gian chiếu sáng thích hợp là > 7-8 giờ/ngày và vùng có lượng mưa ít (< 1.000 mm/năm). Mùa nắng phải có đủ nước tưới để giữ đều độ ẩm 60-70% trong chân đất trồng,...

Măng tây là loại thực vật khác gốc, nghĩa là loài thực vật có sự phân biệt giống đực, giống cái, do đó năng suất cũng khác nhau, giống đực sống lâu hơn, cho năng suất cao hơn. Nhiều nơi trên thế giới người ta chọn phương pháp ghép giống đực hoặc cho lai tạo các giống măng tây có tính đề kháng sâu bệnh tốt hơn.

Đất trồng cây Măng tây là các loại đất nhẹ, tơi xốp, giàu dinh dưỡng hữu cơ, đất phù sa mới bồi ven sông, đất bazan, đất cát pha, đất không có sét dẻo, cứng hoặc sạn sỏi,… Đất có tầng canh tác dày >1 m, thế đất gò cao ráo, không bị ngập nước, không bị phèn chua hay nhiễm mặn; đất và nguồn nước tưới phải sạch, pH = 6,5-7,5; tầng sét dẻo, cứng; tầng phèn và mực nước ngầm dưới đất sâu > 1,5-2,0 m.

Đất trồng càng tơi xốp, càng giàu dinh dưỡng hữu cơ, vi sinh có ích thì rau Măng tây càng có chất lượng, năng suất cao.

VI/ KỸ THUẬT TRỒNG MĂNG TÂY

1- Giống: Có 2 nhóm măng tây được trồng hiện nay:

- Măng xanh, đại diện là giống F1 California, Loại này cho năng suất cao, dễ trồng, dễ thu hoạch, song giá trị thương phẩm không cao.

Nhiệt độ thích hợp cho cây măng tây phát triển từ 15-30⁰C, do đó có thể trồng vào 2 vụ trong năm đó là: gieo cuối tháng 8 đến đầu tháng 9 để trồng tháng 2,3 và gieo cuối tháng 2 đến tháng 4 để trồng từ tháng 4 đến tháng 6 dương lịch.

Cây Măng tây thích hợp các loại đất đỏ, đất phù sa, đất xám, đất pha cát nhẹ, đất có độ tơi xốp, giàu mùn, giàu chất hữu cơ, thoát nước tốt, tầng canh tác dày 30-40 cm, độ ẩm trung bình 65-70%, độ PH = 6-7, không bị chua phèn, không ngập úng vào mùa mưa, chủ động nước tưới trong mùa khô. Đất cày bừa kỹ, sạch cỏ dại, phun thuốc diệt mầm bệnh, san phẳng, lên liếp rộng 100 cm, cao 30 cm, phơi nắng 25-30 ngày trước khi trồng.

Tùy theo chất đất, mỗi ha đất trồng cần dùng 1-2 tấn vôi + 10-20 tấn tro trấu, mạt cưa, trấu mục và bã vụn xơ dừa đã xử lý sunfat đồng hoặc nước vôi khử nấm bệnh rải đều, rồi bừa xới đất 2-3 lần cho đến khi thật sự tơi xốp.

+ Lưu ý: Cần tạo mặt liếp đất trồng cao hơn mặt đất tự nhiên khoảng 20-30 cm và dốc nghiêng về 2 bên mép liếp để không ứ đọng nước mưa, nước tưới.

120 cm x 45 cm tương đương 18.000-20.000 cây/ha.

- Lượng hạt giống ươm: 500 gr hạt giống/ha (mật độ 18.000-20.000 cây/ha).

- Phơi hạt giống ở nắng nhẹ 4 h (từ 7h đến 10h30’), hạt giống được ngâm trong nước ấm khoảng 52⁰C (2 sôi,3 lạnh) trong thời gian 12 giờ, vớt ra đem ủ trong vải sạch cho nứt nanh rồi đem gieo vào bầu ni lông kích thước 12 x 7 cm có chứa đất sạch, phân hữu cơ và 1 ít tro bếp. Mỗi bầu gieo 1 hạt, hàng ngày tưới vừa đủ ẩm, chăm sóc cho cây sinh trưởng và phát triển tốt cho đến khi đủ tiêu chuẩn (sau gieo từ 3,0-3,5 tháng, chiều cao cây đạt 25-30 cm, thân có 1-2 nhánh, khỏe mạnh, không sâu bệnh gây hại) thì đem trồng được.

- Hoặc có thể ngâm hạt giống trong nước lạnh có pha với phân sinh học WEHG trong 10 h rồi lấy ra ủ.

- Dụng cụ ủ bao gồm: Trải một lớp tro dày 1 cm, lấy một tấm lưới đen phủ lên, tiếp tục phủ một lớp tro trấu dày 1cm lên trên tấm lưới rồi rải hạt lên trên lớp tro trấu đó, sau đó phủ một lớp tro trấu dày 1cm lên lớp hạt, lấy áo thun (phải là áo thun để không bị dính) phủ lên, mỗi ngày tưới nước 2 lần (nước có pha phân WEHG) sáng chiều, hạt ủ nơi râm mát nhiệt độ khoảng 25-28⁰C. 5 ngày sau khi ủ kiểm tra và gắp hết những hạt đã nảy mầm bỏ vào bịch ương lấp nhẹ bằng tro trấu.

- Bịch ương bằng túi nilon đen có kích thước 15 x 10 cm, hoặc 20 x 15 cm, chọn địa điểm nơi cao ráo, thoáng mát, có đầy đủ ánh sáng. Đất đóng bịch bao gồm đất mùn (lớp đất mặt ở ruộng) cần xử lý vôi và diệt khuẩn, tán nhỏ phơi khô, tro trấu mục, phân hữu cơ hoai mục.

- Dùng que tre hoặc gỗ (có khử trùng) nhỏ bằng gốc đũa để tạo lỗ khoảng 0,5-1,0 cm. Sau đó dùng nhíp (có khử trùng) gắp hạt giống đã nãy mầm đặt vào và lấp đất nhẹ cho kín hạt rồi đặt bầu ươm giống vào vị trí có giàn che nắng mưa, hàng ngày tưới phun sương đủ ẩm, khi cây con nhú khỏi mặt đất phải theo dõi xem chừng các loài kiến chích hút nhựa. Chăm sóc cho cây phát triển tốt đến khi đủ tiêu chuẩn thì đem trồng (khi trồng đảm bảo cây đạt độ cao 25-30 cm, sau khoảng 3 tháng gieo ươm, có 1-2 nhánh khỏe mạnh, không bị sâu bệnh, bộ rễ có đủ ít nhất từ 9 cọng rễ trở lên).

5.2. Trồng cây ra đất sản xuất:

Ở giữa mặt liếp đất trồng đã chuẩn bị sẵn (cao cách mặt đất tự nhiên khoảng 20-30 cm), tiến hành cuốc đất thành một rãnh dài hố trồng rộng 50 cm x sâu 50 cm, rồi đảo trộn đều đất với 12-15 tấn phân hữu cơ hoai mục kết hợp phân hữu cơ trùn quế Vạn Long, 50 kg NPK, 1.000 kg vôi tính cho 1 ha để bón lót trong hố trồng. Cẩn thận rạch bỏ bao nilon bầu giống, giữ nguyên bầu giá thể, đặt cây con ngay ngắn vào hố trồng, cây cách cây 45 cm, mặt bầu ngang mặt đất trồng.

+ Chú ý: Cổ rễ cây măng sau khi trồng không nên đặt cao hơn mặt đất tự nhiên quá 20-30 cm để khi cây trưởng thành bộ rễ có thể ăn sâu vào đất tự nhiên khoảng 20-30 cm lấy vi chất dinh dưỡng cây.

Sau khi trồng cây xong, cần lấy đất 2 bên mép liếp đất trồng để phủ một lớp đất mặt dày khoảng 5-10 cm cho những gốc cây đã trồng để bảo vệ cổ rễ và giữ cây măng đứng thẳng, kết hợp tạo mặt liếp đất trồng dốc nghiêng về hai bên mép liếp để thoát nước, rồi tiến hành tưới nước hàng ngày bằng phương pháp tưới thấm qua rãnh hoặc tưới phun sương để giữ ẩm.

Cần theo dõi cây trồng thường xuyên hàng ngày, nếu thấy có cây bị hư hỏng, sâu bệnh hoặc chết thì phải kịp thời tiến hành trồng dặm bổ sung ngay.

6. Bón phân và chăm sóc:

6.1. Bón phân: Lượng phân tính cho 1 ha.

- Bón lót: Ngay từ đầu khi trồng cây, cần bón lót với lượng phân 12-15 tấn phân hữu cơ hoai mục kết hợp 1,5 tấn phân hữu cơ trùn quế Vạn Long, 50 kg NPK 16-16-8; 1.000 kg vôi cho 1 ha đất trồng. Trên mặt liếp dùng cuốc đào một rãnh dọc theo chiều dài rộng 50 cm sâu 25 cm hoặc đào hố kích thước 40-40 cm cách nhau 45-50 cm, đảo trộn đều phân với đất, sau đó rạch bịch nilon trồng cây ngay ngắn.

- Bón thúc:

- Lần đầu sau trồng 15-20 ngày, chọn giữ lại 4-6 cây mẹ khỏe mạnh trên 1 bụi, tỉa bỏ cây nhỏ, cây già và cây bị sâu bệnh. Làm sạch cỏ non, xới xáo vun đất đậy gốc, bón thúc cho 1ha là 80 kg NPK 16-16-8 - TE cho mỗi lần bón và phân sinh học WEHG 15 ngày/lần. Đồng thời vun gốc sau mỗi lần bón phân để bảo vệ cổ rễ.

 - Sau khi trồng 35 ngày (hơn 1 tháng): Cây phát triển thêm nhiều thân mới. Chọn giữ lại 4-6 cây mẹ khỏe mạnh trên 1 bụi, tỉa bỏ cây già, cây bị sâu bệnh, cây nhỏ, và cành lá phát sinh ở phần gốc khoảng 40-50 cm để thông thoáng gió phòng tránh bệnh hại cho cây. Làm sạch cỏ non, xới xáo vun đất đậy gốc, bón thúc 100 kg phân NPK 16-16-8 - TE. Trên cùng một hàng với cây trồng, chen giữa các cây măng, cắm các cọc tre đường kính khoảng 5 cm, cao khoảng 120 cm, cách nhau khoảng 3-4 m, rồi dùng dây cước nilon bền chắc (chịu được mưa nắng) giăng thành một hàng đôi (kẹp cây măng vào giữa đôi dây) cách mặt liếp ở độ cao khoảng 40-50 cm để chống đổ ngả cây.

- Sau khi trồng 60 ngày (2 tháng): Cây phát triển thêm nhiều thân mới. Chọn giữ lại 4-6 cây mẹ khỏe mạnh trên 1 bụi, tỉa bỏ cây già, cây bị sâu bệnh, cây nhỏ và cành lá phát sinh ở phần gốc khoảng 40-50 cm để thông thoáng gió phòng tránh bệnh hại cho cây. Làm sạch cỏ non, xới xáo vun đất đậy gốc, bón thúc 100 kg phân NPK 16-8-16 - TE. 

- Sau khi trồng 75 ngày: Cây phát triển thêm nhiều thân mới. Chọn giữ lại 4-6 cây mẹ khỏe mạnh trên 1 bụi, tỉa bỏ cây già, cây bị sâu bệnh, cây nhỏ và cành lá phát sinh ở phần gốc khoảng 40-50 cm để thông thoáng gió phòng tránh bệnh hại cho cây. Làm sạch cỏ non, xới xáo vun đất, bón thúc 100 kg phân NPK 16-8-16 - TE.

Nước là yếu tố quan trọng quyết định năng suất và chất lượng măng, thường xuyên cung cấp đủ nước sạch đảm bảo duy trì độ ẩm ở mức 60-70%. Nên sử dụng nước giếng khoan, có thể tưới phun, tưới nhỏ giọt hoặc tưới rãnh ngày 2 lần vào mùa nắng, 1-2 ngày/lần vào mùa mưa.