Xa loä Bieân Hoøa – Caàu Raïch Chieác

Ñöôïc xaây döïng vaøo naêm 1959-1961 do Myõ ñaàu tö vaø coâng ty C.E.C thieát keá vaø thi coâng. Xa loä roäng 21m, daøi 31km töø caàu Ñieän Bieân Phuû ñeán Ngaõ tö Tam Hieäp–Bieân Hoøa vaø ñöôïc ñaët teân laø Xa loä Bieân Hoøa. Tröôùc naêm 1975 Myõ vaø chính quyeàn Saøi Goøn söû duïng con ñöôøng naøy nhö moät ñöôøng baêng quaân söï daõ chieán phoøng khi saân bay Taân Sôn Nhaát bò söï coá. Ñeán naêm 1971, hoï cho raèng xa loä thuaän lôïi cho quaân Caùch maïng ñoå boä taán coâng Saøi Goøn neân ñaõ cho xaây döïng vaïch ngaên caùch giöõa tim ñöøông.

Naêm 1984, nhaân kyû nieäm 30 naêm giaûi phoùng Haø Noäi ñaõ ñoåi thaønh Xa loä Haø Noäi. Naêm 1998, cuøng vôùi döï aùn khoâi phuïc Quoác loä 1A, Xa loä Haø Noäi cuõng ñöôïc khoâi phuïc vaø môû roäng vaø baøn giao cho chính phuû Vieät Nam vaøo ngaøy 20/1/1998. Ngaøy nay hai beân Xa loä ñaõ moïc leân caùc khu vöïc daân cö saàm uaát, khu vui chôi giaûi trí theå thao, Laøng ñaïi hoïc vaø ñaëc bieät laø caùc khu coâng nghieäp raát hieän ñaïi.

Caàu Raïch Chieác ñöôïc xaây döïng cuøng thôøi vôùi caàu Saøi Goøn vaø Xa loä Bieân Hoøa (1959-1961) daøi 148,9m. Ñaây tuy laø chieác caàu nhoû nhöng laø nhaân chöùng cho moät söï kieän lòch söû quan troïng goùp phaàn laøm raïng rôõ cho chieán dòch Hoà Chí Minh. Vaøo ngaøy 27/4/1975, taïi chaân caàu naøy ñaõ xaûy ra lieân tuïc 5 traän ñaùnh giöõa quaân giaûi phoùng vaø quaân ñoäi Saøi Goøn baûo veä caàu (vì ñaây laø ñieåm yeáu nhaát treân Xa loä Bieân Hoøa). Cuoái cuøng, quaân giaûi phoùng ñaõ chieám ñöôïc caàu Raïch Chieác nhöng 59 chieán só Caùch maïng ñaõ hy sinh taïi ñaây ñeå giaønh ñöôøng löu thoâng an toaøn cho quaân giaûi phoùng tieán vaøo Saøi Goøn.

Beân phaûi laø Nhaø maùy Xi maêng Haø Tieân ñöôïc xaây döïng naêm 1960 - 1964, saûn löôïng hieän nay 1,5 trieäu taán/naêm, moät trong nhöõng caùnh chim ñaàu ñaøn cuûa ngaønh xi maêng hieän nay. Nguyeân lieäu chính, clinke, ñöôïc laáy töø nhaø maùy xi maêng Kieân Löông, sau ñoù ñöôïc chuyeân chôû baèng saø lan ñeán TP.HCM saûn xuaát ra xi maêng thaønh phaåm cung caáp cho thò tröôøng thaønh phoá vaø Ñoâng Nam Boä. Tröôùc naêm 1999, xi maêng Haø Tieân luoân naèm trong danh saùch ñen laøm oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa thaønh phoá, do nhaø maùy thaûi ra quaù nhieàu khoùi buïi. Nhöng ngaøy nay, nhaø maùy ñaõ boû ra treân 2 trieäu USD trang bò caùc thieát bò choáng oâ nhieãm nhö: maùy loïc buïi, giaûm khí photphat…

Naèm phía traùi, ñöôïc xaây döïng töø naêm 1959. Nhaø maùy coù 8 beå loïc laáy nöôùc töø soâng Ñoàng Nai taïi khu vöïc Hoùa An vôùi coâng suaát 670.000m³/ ngaøy, cung caáp nöôùc cho toaøn TP.HCM. Hieän nay chuùng ta ñang vay voán töø Ngaân haøng phaùt trieån chaâu AÙ (ADB) khoaûng 65 trieäu USD ñeå thay ñoåi toaøn boä caùc oáng daãn nöôùc chính töø 1,8m leân 2,4m vaø môû roäng nhaø maùy nöôùc ñöa coâng suaát cung caáp nöôùc cuûa nhaø maùy leân moät trieäu m³/ngaøy.

Daøi 40km, keùo daøi töø Ngaõ 3 Traïm 2 ñeán An laïc - Bình Chaùnh, ñöôïc xaây döïng töø 1969-1970 do Myõ thieát keá vaø coâng binh Ñaïi Haøn thi coâng neân goïi laø Xa loä Ñaïi Haøn. Sau Teát Maäu Thaân 1968, Myõ ñaõ hoaûng sôï vaø laäp töùc cho xaây döïng con ñöôøng naøy vaø xem nhö laø vaønh ñai ñeå ngaên caùch giöõa Saøi Goøn vaø caùi noâi caùch maïng Cuû Chi.

Ngaøy nay Xa loä Ñaïi Haøn laø con ñöôøng giao thoâng quan troïng noái vöïa luùa ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø Ñoâng Nam Boä maø khoâng phaûi ñi vaøo TP.HCM. Hieän nay, döï aùn ñöôøng Xuyeân AÙ töø Bangkok–PhnomPenh–Moäc Baøi–Quoác loä 22–Xa loä Ñaïi Haøn–Quoác loä 51–Vuõng Taøu ñang ñöôïc thöïc hieän.

Ngaøy 2/4/2000 döï aùn caûi taïo naâng caáp Quoác loä 1A ñoaïn An Söông-An Laïc (km1901–km1915) vôùi chieàu daøi 14km, qua caùc Quaän 12, Hoùc Moân, Bình Chaùnh ñaõ chính thöùc khôûi coâng. Ñoaïn ñöôøng naøy ñöôïc naâng caáp caûi taïo ñaït tieâu chuaån kyõ thuaät ñöôøng ñoàng baèng caáp I, neàn ñöôøng traûi beâ toâng nhöïa noùng roäng 29m, goàm 6 laøn xe cô giôùi, hai laøn xe thoâ sô, coù hai daûi an toaøn vaø phaân caùch giöõa baèng beâ toâng coát theùp vaø 5 nuùt giao thoâng. Toång möùc ñaàu tö coâng trình laø 2,385 tyû ñoàng, do coâng ty TNHH B.O.T An Söông – An Laïc laøm chuû ñaàu tö. Caùc nhaø thaàu: Toång cty coâng trình Giao thoâng 6 (CIENCO 6), CIENCO 8 vaø Cty xaây döïng daàu khí (CONAC) ñaûm nhieäm thi coâng trong thôøi gian 24 thaùng (thaùng 4/2002 hoaøn taát coâng trình). Ngay sau leã khôûi coâng, caùc ñôn vò thi coâng ñaõ baét tay vaøo xaây döïng ngay hai chieác caàu Bình Phuù Taây vaø Bình Thuaän, treân toång soá 5 caàu treân tuyeán.

• 
  Ngoâi tröôøng coå nhaát laø tröôøng Leâ Quyù Ñoân ñöôïc xaây döïng vaøo naêm 1874, hoaøn taát naêm 1877 do ngöôøi Phaùp quaûn lyù. Luùc ñaàu tröôøng coù teân Colleøge Indigeøne (Trung hoïc baûn xöù), roài ñoåi thaønh Colleøge Chasseluop Laubat. Naêm 1954, tröôøng mang teân Jean Jacques Rousseau. Naêm 1967, tröôøng ñöôïc traû cho ngöôøi Vieät quaûn lyù mang teân Trung taâm giaùo duïc Leâ Quyù Ñoân. Töø naêm 1975 ñeán nay ñoåi teân laø tröôøng THPT Leâ Quyù Ñoân. Hôn moät theá kyû qua tröôøng vaãn giöõ ñöôïc kieán truùc ban ñaàu.
  
• 
  Nhaø maùy ñieän xöa nhaát: Nhaø maùy ñieän Chôï Quaùn xaây döïng naêm 1896, maùy phaùt ñieän chaïy baèng hôi nöôùc coù 5 loø hôi vôùi 150m², cung caáp doøng ñieän 3 pha, coâng suaát chöa tôùi 120MW. Maùy phaùt ñieän chính coâng suaát 1000A/h. Hieän nay, nhaø maùy ñaõ ñöôïc trang bò hieän ñaïi vôùi 7 maùy phaùt ñieän, hoøa vôùi löôùi ñieän quoác gia cung öùng phaàn quan troïng cho löôùi ñieän thaønh phoá. Nhaø maùy toaï laïc taïi soá 8 Beán Haøm Töûø, Q.5.
  
• 
  Beänh vieän coå nhaát: Beänh vieän Chôï Quaùn xaây döïng naêm 1826 do moät soá nhaø haûo taâm ñoùng goùp, sau ñoù hieán cho nhaø nöôùc. Naêm 1954-1957 giao cho Quaân ñoäi goïi laø Vieän baøi lao Ngoâ Quyeàn. Naêm 1974, ñoåi thaønh Trung taâm Y teá Haøn Vieät coù 522 giöôøng. Thaùng 9/1975, mang teân Beänh vieän Chôï Quaùn. Ñeán ngaøy 5/9/1989 chuyeån thaønh Trung taâm Beänh Nhieät ñôùi. Hieän nay coù 610 CB-CNV vaø 550 giöôøng beänh.
  
• 
  Nhaø haùt coå nhaát: Nhaø haùt thaønh phoá do kieán truùc sö ngöôøi Phaùp xaây döïng hoaøn taát vaøo ngaøy 17/1/1900. Caùc phuø ñieâu beân trong ñöôïc moät hoïa só teân tuoåi ôû Phaùp veõ gioáng nhö maãu cuûa caùc nhaø haùt ôû Phaùp cuoái theá kyû XIX. Nhaø haùt laø nôi trình dieãn ca nhaïc kòch cho Phaùp kieàu xem. Naêm 1956, Nhaø haùt ñöôïc duøng laøm truï sôû Haï nghò vieän cheá ñoä cuõ; thaùng 5/1975 trôû thaønh Nhaø haùt thaønh phoá vôùi 750 choã ngoài. Kyû nieäm 300 naêm Saøi Goøn–TP.HCM toaøn boä phaàn kieán truùc beân ngoaøi Nhaø haùt ñöôïc phuïc cheá laïi nhö nguyeân maãu ban ñaàu.
  
• 
  Khaùch saïn coå nhaát: KS Continental toïa laïc taïi 132-134 Ñoàng Khôûi, xaây döïng naêm 1880 do KTS ngöôøi Phaùp thieát keá, teân KS coù ngay töø nhöõng ngaøy ñaàu. Sau ngaøy giaûi phoùng mieàn Nam ñoåi thaønh Haûi AÂu. Ñeán naêm 1989, KS ñöôïc naâng caáp, chænh trang vaø laáy laïi teân cuõ Continental coù dieän tích 3430m², cao 3 taàng, nôi ñaây ñaõ töøng ñoùn tieáp caùc vò toång thoáng, thoáng ñoác, nhaø vaên, ngöôøi maãu noåi tieáng. Ngaøy nay, KS Continental laø moät trong nhöõng KS ñaït tieâu chuaån quoác teá goùp phaàn cho ngaønh du lòch TP.HCM ngaøy caøng phaùt trieån.
  
• 
  Nhaø thôø coå nhaát: Nhaø thôø Chôï Quaùn toïa laïc taïi soá 20 Traàn Bình Troïng, P.2, Q.5 xaây döïng töø naêm 1674 laø nhaø thôø coå nhaát taïi TP.HCM vaø coå nhaát ôû mieàn Nam. Ngoâi thaùnh ñöôøng naèm ôû vò trí trung taâm, coù kieán truùc kieåu phöông Taây, lôïp ngoùi ñoû, coù theå chöùa khoaûng 1000 ngöôøi. Ngoaøi vieäc sinh hoaït toân giaùo, Hoï ñaïo Chôï Quaùn tích cöïc tham gia coâng taùc xaõ hoäi giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo. Traûi qua hôn 3 theá kyû Nhaø thôø Chôï Quaùn ñaõ ñöôïc truøng tu nhieàu laàn. Hieän nay, nôi ñaây coù phoøng khaùm vaø phaùt thuoác töø thieän döôùi quyeàn quaûn lyù cuûa Hoäi Chöõ thaäp ñoû Quaän 5.
  
• 
  Ngoâi ñình coå nhaát: Moät trong nhöõng ngoâi ñình coå nhaát cuûa ñaát Gia Ñònh xöa vaø xöa nhaát Nam Boä laø ñình Thoâng Taây Hoäi, xaây döïng vaøo khoaûng naêm 1679, laø chöùng tích coøn nguyeân veïn nhaát cuûa thôøi kyø daân Nguõ Quaûng keùo vaøo khai khaån vuøng Goø ñaát coù nhieàu caây Vaép (töø ñoù trôû thaønh teân ñòa phöông laø Goø Vaáp). Ñình luùc ñaàu laø cuûa thoân Haïnh Thoâng–thoân khôûi nguyeân cuûa Goø Vaáp–sau ñoåi thaønh Thoâng Taây Hoäi (do söï saùp nhaäp cuûa thoân Haïnh Thoâng Taây (thoân Môùi) vaø thoân An Hoäi). Ñình Thoâng Taây Hoäi coù vò Thaønh Hoaøng raát ñoäc ñaùo. Hai vò thaàn thôø ôû ñình laø hai hoaøng töû con vua Lyù Thaùi Toå, do tranh ngoâi vôùi thaùi töû Vuõ Ñöùc neân bò ñaøy ñi khai hoang ôû vuøng cöïc Nam toå quoác vaø trôû thaønh “Thuûy toå khai hoang” trong lòch söû Vieät Nam; hai vò thaàn ñoù laø: Ñoâng Chinh Vöông vaø Duïc Thaùnh Vöông. Ngoâi ñình coøn giöõ ñöôïc khaù nguyeân veïn veà quy moâ vaø kieán truùc, keát caáu, vôùi nhöõng chaïm khaéc ñaëc tröng Nam boä. Ñình Thoâng Taây Hoäi thuoäc P.11, Goø Vaáp.
  
• 
  Nhaø vaên hoùa coå nhaát: Cung Vaên hoùa Lao Ñoäng. Naêm 1866, vôùi teân goïi Ceørcle Spertif Saigonnais ñöôïc xaây döïng laøm saân theå thao cuûa quan chöùc ngöôøi Phaùp vôùi nhöõng hoà bôi, saân quaàn vôït, phoøng ñaáu kieám vaø phoøng nhaûy ñaàm. Thôøi Myõ chieám ñoùng, saân chôi ñöôïc môû roäng hôn phuïc vuï cho caû giôùi quyù toäc. Thaùng 11/1975, UÛy ban Quaân quaûn Saøi Goøn–Gia Ñònh trao toaøn boä cô ngôi naøy cho Lieân ñoaøn Lao ñoäng Thaønh phoá ñeå caûi taïo xaây döïng thaønh nôi toå chöùc caùc hoaït ñoäng vaên hoùa theå thao vaø vui chôi giaûi trí cho coâng nhaân lao ñoäng, laáy teân laø Caâu laïc boä Lao Ñoäng, sau ñoåi thaønh Nhaø vaên hoùa Lao Ñoäng, vaø roài laø Cung Vaên hoùa Lao Ñoäng. Dieän tích 2,8ha, vôùi 132 naêm hình thaønh vaø phaùt trieån, Cung Vaên hoùa LÑ laø NVH coå vaø lôùn nhaát cuûa TP.HCM.
  
• 
  Thaûo Caàm Vieân – Coâng vieân laâu ñôøi nhaát: Thaûo Caàm Vieân do ngöôøi Phaùp xaây döïng naêm 1864, nhaø thöïc vaät hoïc noåi tieáng ngöôøi Phaùp Louis Pierre laøm giaùm ñoác ñaàu tieân. Muïc ñích xaây döïng Thaûo Caàm Vieân ñeå öôm caây gioáng troàng doïc caùc ñaïi loä Saøi Goøn, ñoàng thôøi laø nôi nuoâi troàng nhöõng ñoäng thöïc vaät vuøng nhieät ñôùi maø caùc Thaûo Caàm Vieân cuûa Phaùp chöa coù. Naêm 1865, chính phuû Nhaät ñaõ hoã trôï khoaûng 900 gioáng caây quyù nhö: Chizgnamat, Goyamtz, Acamatz, Coramatz, Kayanoki, Kayamaki, Enoki, Maiki, Asoumaro, Sengni, Momi, Cashi, Kiaki, Inoki… Ñoäng vaät cuûa Thaûo Caàm Vieân khaù phong phuù nhö: gaø loâi, seáu, cu gaùy, hoàng hoaøng, coâng, höu, nai, coïp, khæ, choàn höông, taéc keø, ruøa, coïp xaùm, ñoùm ñen, gaø loâi xanh, chim cuù lôïn… Ñeán naêm 1989, Thaûo Caàm Vieân ñöôïc caûi taïo, môû roäng vaø nhaäp theâm nhieàu gioáng thuù môùi, troàng theâm caây quyù. Hieän nay, coù 600 ñaàu thuù thuoäc 120 loaøi, 1823 caây goã thuoäc 260 loaøi vaø nhieàu loaïi caây kieång quyù treân dieän tích 21.352m². Naêm 1990, Thaûo Caàm Vieân laø thaønh vieân chính thöùc cuûa Hieäp hoäi caùc vöôøn thuù Ñoâng Nam AÙ. Thaûo Caàm Vieân ñaõ troøn 134 tuoåi, soá löôïng ñoäng thöïc vaät ngaøy caøng taêng, nôi ñaây ñaõ gaén boù vôùi töøng böôùc ñi leân cuûa thaønh phoá vaø laø moät trong nhöõng coâng vieân khoa hoïc lôùn nhaát Ñoâng Döông.
  
• 
  Ngoâi nhaø xöa nhaát: Ngoâi nhaø coù tuoåi thoï laâu ñôøi nhaát coøn hieän dieän taïi TP.HCM naèm trong khuoân vieân Toaø Toång Giaùm Muïc TP.HCM-180 Nguyeãn Ñình Chieåu, P.6, Q.3. Naêm 1790, Vua Gia Long cho caát ngoâi nhaø naøy ôû gaàn Raïch Thò Ngheø laøm nôi ôû cho Linh Muïc Baù Ña Loäc vaø laøm nôi daïy hoïc cho Hoaøng töû Caûnh. Ngoâi nhaø ñöôïc xaây döïng beân bôø soâng Thò Ngheø trong ñòa phaän Thaûo Caàm Vieân baây giôø. Naêm 1799, Baù Ña Loäc cheát, ngoâi nhaø ñöôïc giao cho linh muïc khaùc. Töø naêm 1811 ñeán naêm 1864 ngoâi nhaø bò ñoùng cöûa vì chính saùch caám ñaïo cuûa trieàu ñình Hueá. Sau khi vua Töï Ñöùc kyù hoøa öôùc vôùi Phaùp, ngoâi nhaø ñöôïc trao laïi cho Toøa Giaùm Muïc vaø ñöôïc di chuyeån veà vò trí ñöôøng Alexandre de Rhodes hieän nay. Sau ñoù naêm 1900 Toøa Giaùm Muïc ñöôïc xaây caát taïi 180 ñöôøng Richaud (nay laø ñöôøng Nguyeãn Ñình Chieåu) thì ngoâi nhaø goã laïi ñöôïc dôøi veà ñaây laøm nhaø thôø cuûa Toøa Giaùm Muïc. Ngoâi nhaø 3 gian 2 chaùi, lôïp ngoùi aâm döông, söôøn, coät baèng goã, khung cöûa vaø caùc khung thôø ñeàu ñöôïc chaïm troã coâng phu hình hoa, laù, chim thuù, hoa vaên. Trong caùc di vaät coøn laïi cuûa ngoâi nhaø coù moät di vaät coù giaù trò lòch söû lôùn, ñoù laø ñoâi lieãn goã coù taùm chöõ trieän khaûm xaø cöø laø taùm chöõ vua Gia Long ban taëng giaùm muïc Ñaù Ba Loäc, moät beân laø “Töù Kyø Thònh Hy”, moät beân laø “Thaàn Chi Caùch Tö”. Ngoâi nhaø ñöôïc tu söûa vaøo naêm 1980, caùch tu söûa coù tính chaát vaù víu, coát giöõ laïi nhöõng gì coù theå giöõ ñöôïc. Traûi qua hai theá kyû ngoâi nhaø khoâng giöõ ñöôïc nguyeân traïng nhöng ñaây laø moät di tích kieán truùc mang daáu aán lòch söû, toân giaùo vaø vaên hoùa ngheä thuaät. Ñaây laø moät taøi saûn coù giaù trò maø caùc baät tieàn nhaân ñaõ ñeå laïi cho chuùng ta, khoâng chæ laø truyeàn thoáng- baûn saéc daân toäc maø coøn laø boä maët quaù khöù mang tính vaên hoùa kieán truùc, moät khía caïnh vaên minh taïi moät vuøng ñaát môùt moïc leân töø ñaàm laày, keânh raïch.
  
• 
  Ngoâi chuøa coå nhaát: Ngoâi chuøa coù caûnh trí ñeïp nhöng naèm ôû ñòa ñieåm khoâng tieän ñi laïi neân ñöôïc ít ngöôøi bieát ñeán laø chuøa Hueâ Nghieâm, toïa laïc ôû 20/8 Ñaëng Vaên Bi, Thuû Ñöùc. Chuøa ñöôïc thaønh laäp naêm 1721 do Toå Thieät Thuøy (Taùnh Töôøng) khai saùng. Teân chuøa laáy töø teân boä kinh Hoa Nghieâm. Ñaây laø chuøa coå xöa nhaát trong caùc chuøa ôû TP. HCM neân coøn goïi laø Hueâ Nghieâm Coå Töï. Nhöõng ngaøy ñaàu laø moät ngoâi chuøa nhoû ñöôïc xaây caát treân vuøng ñaát thaáp caùch ñòa theá chuøa hieän nay khoaûng 100m. Sau ñoù, Phaät töû Nguyeãn Thò Hieân phaùp danh Lieãu Ñaïo hieán ñaát ñeå xaây laïi ngoâi chuøa roäng raõi khang trang nhö hieän nay. Qua nhieàu laàn truøng tu vaøo caùc naêm 1960, 1969, 1990 maët tieàn chuøa ngaøy nay mang daùng veû kieán truùc cuûa chuøa hieän ñaïi nhöng caùc gian phía trong vaãn giöõ nguyeân kieán truùc coå truyeàn, maùi gian maët tieàn ñöôïc caáu truùc goàm 3 lôùp, nhoû daàn veà phía treân. Caùc ñöôøng gôø maùi chaïy daøi xuoáng cuoái ñaàu ñaêng ñeàu trang trí baèng hoa vaên hình caùnh sen ñoái xöùng, giöõa laø hình baùnh xe luaân phaùp, ñaët treân hoa sen. Maùi lôïp ngoùi oáng maøu ñoû, ñöôøng vieàn maùi ngoùi maøu xanh. Vöôøn chuøa coù nhieàu caây xanh boùng maùt, coù 9 ngoâi thaùp coå vôùi nhieàu kieåu daùng khaùc nhau nhö nhöõng caùnh sen vöôn leân. Nhöõng haøng coät goã trong chuøa ñöôïc khaéc noåi caùc caâu ñoái baèng chöõ Haùn maøu ñen keát hôïp vôùi vieäc chaïm khaéc moâ típ “long aån vaân” duøng trang trí. Chuøa Hueâ Nghieâm laø moät di tích Phaät giaùo quan troïng, laø nôi döøng chaân, soáng ñaïo vaø haønh ñaïo cuûa nhieàu vò danh taêng uyeân thaâm Phaät phaùp, coù ñaïo haïnh vaø coù ñaïo ñöùc. Chuøa cuõng laø baèng chöùng veà trình ñoä kieán truùc vaø phong tuïc taäp quaùn cuûa ngöôøi Vieät treân vuøng ñaát môùi khai phaù, môû ra neàn vaên minh treân vuøng ñaát hoang sô.
  

• 
  Ñöôøng saét ñaàu tieân ôû thaønh phoá: Tuyeán ñöôøng saét ñaàu tieân ôû nöôùc ta laø ñoaïn ñöøông saét Saøi Goøn–Myõ Tho daøi 71km, xaây döïng naêm 1881. Ga chính tröôùc chôï Beán Thaønh, vaên phoøng ñöôøng saét laø toøa nhaø 2 taàng chieám caû khu ñaát bao boïc bôûi 3 ñöôøng Haøm Nghi–Huyønh Thuùc Khaùng–Nam Kyø Khôûi Nghóa, nay laø Xí nghieäp Lieân hôïp ñöôùng saét khu vöïc 3. Xe löûa chaïy baèng maùy hôi nöôùc phaûi duøng than cuûi ñoát noài suùp-de neân xe chaïy khaù chaäm. Vì khoâng caïnh tranh noåi vôùi xe ñoø trong vieäc chuyeân chôû haøng hoùa vaø haønh khaùch, ñöôøng xe löûa Saøi Goøn–Myõ Tho ngöng hoaït ñoäng töø laâu. Sau naêm 1975, Ga xe löûa Saøi Goøn ñöôïc dôøi veà Ga Hoaø Höng. Treân neàn Ga Saøi Goøn cuõ ngaøy 8/8/1998, khôûi coâng xaây döïng Trung Taâm Vaên Hoaù Thöông Maïi Saøi Goøn.
  
• 
  Ngöôøi Vieât ñaàu tieân vieát söû Vieät Nam baèng tieáng Phaùp: OÂng Tröông Vónh Kyù (1837-1898). Naêm 1859, Phaùo haïm Phaùp baén vaøo cöûa bieån Ñaø Naüng vaø thaønh cuõ Gia Ñònh, trieàu ñình nhaø Nguyeãn baét buoäc chaáp nhaän môû cöûa ñaát nöôùc cho tö baûn thöïc daân Phaùp xaâm nhaäp. Trong giai ñoaïn lòch söû môùi, ngöôøi Vieät Nam töøng böôùc tieáp xuùc vôùi ngoân ngöõ vaø vaên minh môùi. Tröông Vónh Kyù laø moät trong nhöõng ngöôøi sôùm tieáp xuùc vaø haáp thuï ngoân ngöõ vaên hoaù phöông Taây ñaõ trôû thaønh hoïc giaû coù nhieàu saùng taùc nhaát baèng caû tieáng Phaùp vaø tieáng Haùn–Vieät. OÂng laø ngöôøi Vieät Nam ñaàu tieân vieát söû Vieät Nam baèng tieáng Phaùp. Cuoán “Giaùo trình lòch söû An Nam” ñaõ ñöôïc xuaát baûn goàm hai taäp daøy 462 trang. Ñaây thöïc söï laø moät coâng trình baùc hoïc bieân soaïn coâng phu döôùi aùnh saùng cuûa moät phöông phaùp luaän khoa hoïc tieán boä so vôùi ñöông thôøi.
  
• 
  Tôø baùo baèng chöõ Quoác Ngöõ ñaàu tieân: Tôø “Gia Ñònh Baùo” laø tôø baùo chöõ Quoác ngöõ ñaàu tieân ôû nöôùc ta ra ñôøi thaùng 4/1865. Tôø baùo ñaêng nhöõng thoâng tin nghò ñònh cuûa nhaø nöôùc vaø nhöõng tin kinh teá xaõ hoäi, lôøi baøn veà thôøi cuoäc, luaân lyù, lòch söû. Baùo ra haèng thaùng. Sau 4 naêm phaùt haønh, chính quyeàn thuoäc ñòa cho pheùp baùo phaùt haønh haøng tuaàn baèng quyeát ñònh soá 51 ngaøy 18/3/1869.
  
• 
  Tôø baùo ñaàu tieân cuûa Phuï nöõ Vieät Nam: Ngaøy 1/2/1918 tôø baùo chuyeân veà Phuï nöõ ñaàu tieân ra ñôøi laø tôø “Nöõ Giôùi Chung” nhaèm naâng cao trí thöùc, khuyeán khích coâng noâng thöông, ñeà cao ngöôøi Phuï nöõ trong xaõ hoäi, chuù troïng ñeán vieäc daïy ñöùc haïnh, nöõ coâng, pheâ phaùn nhöõng raøng buoäc ñoái vôùi Phuï nöõ, ñaùnh ñoå meâ tính dò ñoan, ñoäng vieân Phuï nöõ quan taâm ñeán vieäc “Nöõ quyeàn”. Muoán coù vò trí ngang haøng vôùi nam giôùi ngoaøi vieäc teà gia noâi trôï phaûi am hieåu “tình trong theá ngoaøi”. Chuû buùt tôø baùo laø nöõ só Söông Nguyeät Aùnh, con gaùi nhaø thô yeâu nöôùc Nguyeãn Ñình Chieåu, voán coù loøng yeâu nöôùc, yeâu thöông ñoàng baøo nhö thaân phuï neân khi laøm baùo Baø coù yù muoán laøm dieãn ñaøn ñeå tænh thöùc loøng yeâu nöôùc trong daân chuùng. Tuy chæ toàn taïi ñöôïc hôn 6 thaùng nhöng “Nöõ Giôùi Chung” cuõng ñaõ gioùng leân moät hoài chuoâng nöõ quyeàn coøn vang maõi ñeán ngaøy nay.
  
• 
  Cuoán töø ñieån tieáng Vieät ñaàu tieân: “Ñaïi Nam Quoác Aâm Töï Vò” laø cuoán töø ñieån tieáng Vieät quoác ngöõ Latinh cuûa Huyønh Tònh Cuûa goàm hai taäp: Taäp I xuaát baûn naêm 1895, taäp II xuaát baûn 1896 taïi Saøi Goøn. Boä töø ñieån chöùa nhieàu töø ngöõ xöa, thaønh ngöõ, tuïc ngöõ, töø ngöõ veà thaûo moäc, caàm thuù cuûa Vieät Nam vaø cuûa mieàn Nam. Boä töø ñieån naøy trôû thaønh Töø ñieån Baùch khoa toaøn thö ñaàu tieân veà Nam Boä.
  
• 
  Ngöôøi kieán truùc sö Vieät Nam ñaàu tieân: OÂng Nguyeãn Tröôøng Toä (1828-1871) ngöôøi laøng Buøi Chu, huyeän Höng Nguyeân, tænh Ngheä An. Gia ñình oâng theo ñaïo Thieân Chuùa, oâng gioûi chöõ Nho, thoâng hieåu Nguõ Kinh Töù Thö, hoïc chöõ Quoác ngöõ vaø chöõ Phaùp vôùi caùc giaùo só. OÂng ñöôïc giaùm muïc Gauthier ñöa sang Paris naêm 1858. OÂng am hieåu chính trò, kinh teá, quaân söï, ngoaïi giao, phaùp luaät. Naêm 1861 oâng trôû veà nöôùc, taøu gheù Saøi Goøn thì nôi ñaây ñaõ ñoåi chuû, oâng buoäc phaûi laøm phieân dòch cho ngöôøi Phaùp. Trong luùc ôû Saøi Goøn, oâng ñaõ ñöùng ra xaây caát tu vieän doøng thaùnh Phao loâ (soá 4 Toân Ñöùc Thaéng). Ñaây laø coâng trình xaây döïng theo kieán truùc Chaâu AÂu do ngöôøi Vieät Nam thöïc hieän taïi Saøi Goøn. Coâng trình ñöôïc xaây döïng töø thaùng 9/1862 ñeán 18/7/1864 hoaøn thaønh goàm nhaø nguyeän vôùi ngoïn thaùp noåi baät treân cao xaây theo kieåu Goâtic, moät tu vieän, moät nhaø nuoâi treû moà coâi vaø moät thaùp chuoâng. Coâng trình xaây döïng naøy laø keát quaû nghieân cöùu kieán truùc chaâu AÂu cuûa Nguyeãn Tröôøng Toä khi oâng ôû Hoàng Koâng. Qua nhieàu laàn söûa chöõa truøng tu, ngaøy nay tu vieän thaùnh Phao Loâ vaãn giöõ ñöôïc ñöôøng neùt kieán truùc xöa, chöùng toû taøi naêng kieán truùc cuûa Nguyeãn Tröôøng Toä khoâng thua gì caùc kieán truùc sö ngöôøi Phaùp.
  
• 
  Ngöôøi Vieät Nam ñaàu tieân veõ baûn ñoà ñòa lyù vaø ñoà hoïa Saøi Goøn theo phöông phaùp phöông Taây: OÂng Traàn Vaên Hoïc, sinh quaùn ôû Bình Döông, gioûi Quoác ngöõ, Latinh vaø tieáng Taây Döông, ñöôïc giôùi thieäu laøm thoâng ngoân cho Nguyeãn AÙnh. OÂng phuï traùch vieäc dòch saùch kyõ thuaät phöông Taây, ñoàng thôøi kieâm vieäc cheá taïo hoûa xa, ñòa loâi vaø caùc loaïi binh khí. Naêm 1790, Nguyeãn Aùnh xaây thaønh Baùt Quaùi. Traàn Vaên Hoïc phuï traùch “phaùc hoïa ñöôøng xaù vaø phaân khu phoá phöôøng”. OÂng raát coù taøi veõ ñòa ñoà, hoïa ñoà vaø kyõ thuaät baûn ñoà nhö: tæ leä, traéc ñòa, vaø veõ gaàn nhö chính xaùc caùc thaønh trì vaø coâng trình. OÂng ñöôïc coi ngöôøi ñaàu tieân veõ baûn ñoà Saøi Goøn - Gia Ñònh theo phöông phaùp phöông Taây.
  
• 
  Toøa nhaø cao taàng nhaát TP.HCM vaø Vieät Nam: Toøa nhaø 37 Toân Ñöùc Thaéng, Q.1, TP. HCM. Goàm 34 taàng vaø moät taàng haàm.
  

Dieän tích 3ha, laø nôi yeân nghæ cuûa caùc chieán só hy sinh trong hai cuoäc tröôøng chinh choáng Phaùp vaø choáng Myõ, vaø treân chieán tröôøng Campuchia. Ñöôïc xaây döïng vaøo naêm 1984 ñeán thaùng 4/1987 thì hoaøn thaønh. Vôùi hình aûnh ngöôøi Meï Vieät Nam cao söøng söûng oâm troïn laáy gaàn 10.000 ñöùa con thaân yeâu ñaõ ngaõ xuoáng cho Toå quoác, Ñieâu khaéc gia Nguyeãn Haûi ñaõ göûi taëng cho ngöôøi daân TP.HCM naêng ñoäng nhöng haøo huøng.



ÑOÀNG NAI

Thuoäc mieàn Ñoâng Nam Boä. Tænh coù dieän tích 5864km², daân soá 1.98.541 (1/4/1999) ngöôøi, thuû phuû laø thaønh phoá Bieân Hoøa. Bieân Hoøa naèm beân doøng soâng Ñoàng Nai, ñaát ñai thuoäc loaïi phuø sa coå do soâng Ñoàng Nai boài ñaép. Nhieät ñoä trung bình naêm laø 27^oC. Caùc huyeän: Thoáng Nhaát, Ñònh Quaùn, Taân Phuù, Vónh Cöûu, Xuaân Loäc, Long Thaønh vaø Nhôn Traïch. Töø 1/10/2003, Long Khaùnh trôû thaønh thò xaõ.

Teân goïi Ñoàng Nai xuaát phaùt do ñoïc traïi töø teân “Noâng Naïi Ñaïi Phoá”. Coù yù kieán khaùc cho raèng xöa kia coù nhieàu ñoàng coû neân nai keùo veà ñaây sinh soáng raát nhieàu neân goïi laø Ñoàng Nai. Vì ñaát ñai maøu môõ neân Ñoàng Nai raát thích hôïp vôùi nhieàu loaïi caây löông thöïc, hoa maøu, caây coâng nghieäp ngaén ngaøy nhö mía, ñaäu naønh, thuoác laù… caây coâng nghieäp daøi ngaøy nhö caø pheâ, cao su…

Nuùi Chaâu Thôùi söøng söûng nhö moät ngoïn thaùp thieân taïo giöõa moät vuøng ñaát baèng phaúng, caùch Bieân Hoøa chöa ñaày 4km, caùch TP.HCM cuõng chöa ñaày 20km. Trong moät cuoán saùch xöa, moät vò hoïc só ñaõ moâ taû nuùi Chaâu Thôùi nhö moät taám bình phong che chaén caùc luoàng gioù döõ, ñieàu hoøa khí haäu caû moät vuøng xung quanh.

Vôùi tín ngöôõng, nuùi Chaâu Thôùi nhö moät bieåu hieän khaùc thöôøng aån hieän nhieàu ñieàu linh thieâng. Vì vaäy maø nhöõng tín ñoà ñaïo Phaät khoâng quaûn doác cao ñaõ döïng leân treân nuùi coâng trình chuøa Chaâu Thôùi vaø quaàn theå caùc ñieän thôø. Chuøa Chaâu Thôùi ñöôïc taïo döïng baèng baøn tay taøi hoa vaø loøng toân kính cuûa caùc tín ñoà ngheä nhaân suoát gaàn 300 naêm qua. Ngheä thuaät taïo hình vaø trang trí thôøi coå coøn ñoïng laïi ôû nhöõng pho töôïng ñaù, nhöõng bao lam vaø nhöõng ñöôøng neùt trang trí hoa vaên trong kieán truùc chuøa caùch ñaây 300 naêm laø daáu tích quyù giaù cuûa vaên hoùa daân toäc. Tieáng chieâng chuøa ngaân nga khaép moät vuøng quanh Chaâu Thôùi ñöôïc phaùt ñi töø chieác chuoâng do caùc thôï kyø cöïu cuûa coá ñoâ Hueá ñuùc cuøng vôùi maãu cuûa chuøa Thieân Muï. Treân chieác chuoâng ñoàng cao 3m, naëng 1,5taán naøy coù nhöõng ñöôøng neùt, hoa vaên trang trí theo loái phöông Ñoâng raát tinh xaûo.

Chaâu Thôùi laø ngoïn nuùi duy nhaát trong vuøng vaø gaàn guõi vôùi ngöôøi TP.HCM. Vôùi chieàu cao 85m, Chaâu Thôùi nhö moät ngoïn haûi ñaêng treân caïn ñònh höôùng cho caû moät vuøng roäng lôùn quanh nuùi. Söï coù maët cuûa nuùi laøm cho caûnh quan vuøng naøy maát ñi caùi veû ñôn ñieäu. Vì vaäy, Chaâu Thôùi ñöôïc xem nhö kyø quan thieân nhieân cuûa vuøng Bình Döông, Bieân Hoøa, TP.HCM. Chuøa vaø nuùi hoøa quyeän vôùi nhau taïo ra moät khung caûnh coå kính neân thô. Trong thôøi hieän ñaïi, ngöôøi ta laïi caøng deã caûm nhaän vaø bò loâi cuoán bôûi söï kyø bí ñaày laõng maïn ôû nôi naøy- moät theá giôùi gaàn nhö nguyeân baûn cuûa haøng traêm naêm veà tröôùc.

Treøo leân 209 baäc, du khaùch môùi tôùi ñöôïc ñænh cuûa nuùi. ÔÛ ñaây du khaùch seõ caûm nhaän ngay söï khoan khoaùi bôûi caùi maùt meû cuûa gioù trôøi loàng loäng, cuûa söï khoaùng ñaïi nhö phoùng taàm maét traûi xa moät vuøng roäng lôùn ñeå ñöôïc muïc kích khung caûnh quanh Chaâu Thôùi: nhöõng caùnh ñoàng baùt ngaùt, nhöõng hoà nöôùc trong xanh, nhöõng keânh raïch uoán löôïn nhö nhöõng con roàng vaø caû nhöõng con ñöôøng taáp naäp ngöôøi xe qua laïi, caùc xoùm thoân, caùc khu nhaø xinh xaén nuùp döôùi nhöõng taùn caây xanh bieác… Buoåi toái du khaùch seõ ñöôïc thaáy caûnh röïc rôõ trong ñeâm cuûa muoân vaøn ngoïn ñeøn xanh, vaøng töø thaønh phoá Bieân Hoøa vaø TP.HCM.

Vôùi caûnh trí thô moäng, töôi maùt, cuøng vôùi suoái Loà OÂ, hoà Bình An gaàn ñoù laø moät quaàn theå du lòch haáp daãn thuoäc xaõ Bình An, Thuaän An, Bình Döông, Chuøa vaø nuùi Chaâu Thôùi khoâng nhöõng laø moät thaéng caûnh thieân nhieân caûnh thieân nhieân ñeïp maø coøn laø nôi löu giöõ nhöõng di vaät vaên hoùa coå ñaäm ñaø tính daân toäc cho theá heä mai sau.