Ñaát nöôùc trong thôøi kyø ñoå naùt cuûa neàn thoáng nhaát quoác gia (1527 – 1801)

Ñeán ñaây, ñoäc laäp vaø töï chuû tuy veà cô baûn vaãn tieáp tuïc ñöôïc giöõ vöõng, nhöng ñaát nöôùc laïi laâm vaøo cuoäc noäi chieán trieàn mieân. Nhieàu heä thoáng chính quyeàn khaùc nhau ñaõ ñoàng thôøi toàn taïi vaø khoâng ngöøng tìm caùch thuû tieâu laãn nhau. Muoán naém ñöôïc nhöõng noäi dung chuû yeáu cuûa lòch söû trong giai ñoaïn naøy, chuùng ta khoâng theå khoâng ñieåm laïi nhöõng cuïc dieän chính trò soâi ñoäng nhaát.

- Naêm 1527, Maïc Ñaêng Dung thay theá ngoâi nhaø Leâ, trieàu Maïc ñoùng ñoâ ôû Thaêng Long (töùc laø ôû phía Baéc) neân söû goïi laø Baéc trieàu.

- Naêm 1533, trieàu Leâ ñöôïc taùi laäp ôû Thanh Hoùa (töùc ôû phía Nam) neân söû goïi laø Nam trieàu. Nam trieàu tuy danh nghóa laø trieàu Leâ nhöng thöïc quyeàn laïi naèm trong tay Nguyeãn Kim, roài sau ñoù laø trong tay Trònh Kieåm vaø doøng doõi Trònh Kieåm.

- Töø naêm 1533 ñeán naêm 1592, hai beân Nam – Baéc trieàu ñaõ ñaùnh nhau 38 traän lôùn. Keát quaû laø Nam trieàu ñeø beïp ñöôïc Baéc trieàu. Sau naêm 1592, tuy hoï Maïc vaãn coøn tieáp tuïc hoaït ñoäng choáng Nam trieàu theâm moät thôøi gian nöõa nhöng veà cô baûn vai troø cuûa Baéc trieàu ñeán ñoù coi nhö ñaõ chaám döùt.

- Ngay khi cuïc dieän Nam – Baéc trieàu chöa chaám döùt, thì moät cuïc dieän khaùc, soâi ñoäng vaø quyeát lieät hôn ñaõ hình thaønh ngay trong loøng Nam trieàu.

- Naêm 1558, töôùng cuûa Nam trieàu laø Nguyeãn Hoaøng ñaõ vaøo laøm Traán thuû xöù Thanh Hoùa. Naêm 1570, oâng laïi ñöôïc kieâm quaûn xöù Quaûng Nam. Cô ñoà cuûa hoï Nguyeãn baét ñaàu hình thaønh keå töø ñoù.

- Nguyeãn Hoaøng ñaõ thöïc hieän chính saùch hai maët:

• 
  Veà coâng khai thì Nguyeãn Hoaøng vaãn toû roõ laø ngöôøi trung thaønh vôùi nhaø Leâ, thöïc hieän ñaày ñuû caùc chöùc phaän cuûa moät vò quan ôû nôi bieân aûi.
  
• 
  Veà bí maät thì Nguyeãn Hoaøng ra söùc tìm caùch gaày döïng cô ñoà rieâng.
  

-Naêm 1672, do thaáy khoâng theå tieâu dieät ñöôïc nhau, hai beân ñaõ laáy soâng Gianh (Quaûng Bình ngaøy nay) laøm giôùi tuyeán ñeå chia caét laâu daøi.

• 
  Töø soâng Gianh trôû ra Baéc goïi laø Ñaøng Ngoaøi do hoï Trònh naém quyeàn cai trò.
  
• 
  Töø soâng Gianh trôû vaøo Nam goïi laø Ñaøng Trong, do hoï Nguyeãn naém quyeàn cai quaûn.
  

- Naêm 1771 phong traøo Taây Sôn buøng noå. Phong traøo naøy coù 3 giai ñoaïn mang 3 tính chaát khaùc nhau:

• 
  Töø naêm 1771 ñeán naêm 1784 laø giai ñoaïn Taây Sôn chieán ñaáu quyeát lieät maø muïc tieâu taán coâng vaøo toaøn boä cô ñoà cuûa hoï Nguyeãn ôû Ñaøng Trong.
  
• 
  Töø naêm 1784 ñeán naêm 1789 laø giai ñoaïn Taây Sôn ñoàng thôøi tieán haønh hai nhieäm vuï khaùc nhau:
  

• 
  Ñaåy maïnh vaø môû roäng cuoäc taán coâng vaøo caùc taäp ñoaøn phong kieán thoáng trò ôû caû Ñaøng Trong laãn Ñaøng Ngoaøi.
  
• 
  Duõng caûm ñaûm nhaän söù meänh baûo veä ñoäc laäp daân toäc: Tieâu dieät quaân Xieâm ôû Ñaøng Trong (1785) vaø quaân Maõn Thanh ôû Ñaøng Ngoaøi (1789)
  

• 
  Töø naêm 1789 ñeán naêm 1801 laø giai ñoaïn Taây Sôn toàn taïi vôùi tö caùch cuûa nhöõng heä thoáng chính quyeàn khaùc nhau.
  

+Maïc Thaùi Toå (Maïc Ñaêng Dung) :1527 – 1529

+Maïc Thaùi Toâng (Maïc Ñaêng Doanh) :1530 – 1540

+Maïc Hieán Toâng (Maïc Phuùc Haûi) :1540 – 1546

+Maïc Tuyeân Toâng (Maïc Phuùc Nguyeân):1546 – 1561

+Maïc Haäu Hôïp :1562 – 1592

+Maïc Toaøn :1592 – 1593

+Maïc Kính Chæ :1592 – 1593 (Luùc naøy Nhaø Maïc coù hai vua)

+Maïc Kính Cung :1593 – 1625

+Maïc Kính Khoan :1623 – 1628 (Töï laäp laøm vua khi Maïc Kính Cung coøn soáng, moät laàn nöõa hoï Maïc laïi coù hai vua)

+Maïc Kính Vuõ :1638 – 1677

Chính quyeàn Nhaø Leâ: Tuy chæ laø hö vò, nhöng treân danh nghóa nhaø Leâ vaãn coøn tieáp tuïc truyeàn noái ñöôïc 16 ñôøi nöõa. Cuï theå nhö sau:

+Leâ Trang Toâng (Leâ Ninh) :1533 – 1548

+Leâ Trung Toâng (Leâ Huyeàn) :1548 – 1556

+Leâ Anh Toâng (Leâ Duy Bang) :1556 – 1573

+Leâ Theá Toâng (Leâ Duy Ñaøm) :1573 – 1599

+Leâ Kính Toâng (Leâ Duy Taân) :1599 – 1619

+Leâ Thaàn Toâng (Leâ Duy Kyø) :ÔÛ ngoâi hai laàn (laàn 1: 1619 – 1643; laàn 2: 1649 – 1662)

+Leâ Chaân Toâng (Leâ Duy Höïu) :1643 – 1649

+Leâ Huyeàn Toâng (Leâ Duy Vuõ) :1662 – 1671

+Leâ Gia Toâng (Leâ Duy Coái) :1671 – 1675

+Leâ Hi Toâng (Leâ Duy Hieäp) :1675 – 1705

+Leâ Duï Toâng (Leâ Duy Ñöôøng) :1705 – 1729

+Leâ Ñeá Duy Phöôøng (Leâ Duy Phöôøng) :1729 – 1732

+Leâ Thuaàn Toâng (Leâ Duy Töôøng) :1732 – 1735

+Leâ YÙ Toâng (Leâ Duy Thaän) :1735 – 1740

+Leâ Hieån Toâng (Leâ Duy Dieäu) :1740 – 1786

• 
  Trònh Kieåm :1545 - 1569
  
• 
  Trònh Coái :1569 – 1570
  
• 
  Trònh Tuøng :1570 – 1623
  
• 
  Trònh Traùng :1623 - 1657
  
• 
  Trònh Taïc :1657 - 1682
  
• 
  Trònh Caên :1682 - 1709
  
• 
  Trònh Baùch :1684 (ñöôïc pheùp naém quyeàn phuû chuùa ngay khi cha laø Trònh Caên coøn soáng)
  
• 
  Trònh Bính :1688 - ñöôïc pheùp naém quyeàn chuû chuùa ngay khi oâng noäi laø Trònh Caên coøn soáng (Trònh Bính laø chaùu ñích toân cuûa Trònh Caên, cha laø Trònh Vónh bò beänh maát sôùm)
  

• 
  Trònh Cöông :1709 - 1729
  
• 
  Trònh Giang :1729 - 1740
  
• 
  Trònh Doanh :1740 - 1767
  
• 
  Trònh Saâm :1767 - 1782
  
• 
  Trònh Caùn :1782 (ôû ngoâi chuùa ñöôïc moät thaùng)
  
• 
  Trònh Khaûi :1782 - 1786
  
• 
  Trònh Boàng :1786 (ôû ngoâi chuùa ñöôïc hai thaùng)
  

• 
  Nguyeãn Hoaøng :1558 - 1613
  
• 
  Nguyeãn Phuùc Nguyeân :1613 - 1635
  
• 
  Nguyeãn Phuùc Lan :1635 - 1648
  
• 
  Nguyeãn Phuùc Taàn :1648 - 1687
  
• 
  Nguyeãn Phuùc Traên :1687 - 1691
  
• 
  Nguyeãn Phuùc Chu :1691 - 1725
  
• 
  Nguyeãn Phuùc Chuù :1725 - 1738
  
• 
  Nguyeãn Phuùc Khoaùt :1738 - 1765
  
• 
  Nguyeãn Phuùc Thuaàn :1765 - 1777
  
• 
  Nguyeãn Phuùc Duyeân :1777 - luùc naøy hoï Nguyeãn coù hai chuùa
  

• 
  Chính quyeàn cuûa Nguyeãn Nhaïc:
  

• 
  Nguyeãn Nhaïc (töùc Thaùi Ñöùc Hoaøng Ñeá hay Trung Öông Hoaøng Ñeá, ñoùng ñoâ ôû Qui Nhôn):1778 – 1793.
  
• 
  Nguyeãn Baûo (con Nguyeãn Nhaïc): 1793- chæ ôû ngoâi ñöôïc moät thôøi gian raát ngaén.
  

• 
  Chính quyeàn cuûa Nguyeãn Hueä:
  

• 
  Nguyeãn Hueä (töùc Quang Trung Hoøang Ñeá, ñònh ñoâ ôû Phuù Xuaân töùc Hueá ngaøy nay. Sau Quang Trung döï kieán dôøi ñoâ ra Ngheä An - Phöôïng Hoøang Trung Ñoâ - nhöng chöa kòp hoaøn thaønh thì Quang Trung qua ñôøi): 1788-1792
  
• 
  Nguyeãn Traùc (töùc Quang Toaûn Hoaøng Ñeá ): 1792-1801
  

• 
  Chính quyeàn cuûa Nguyeãn Löõ (töùc Ñoâng Ñònh Vöông)
  

• 
  Ñaây laø chính quyeàn yeáu nhaát trong soá caùc heä thoáng chính quyeàn cuûa Taây Sôn. Nguyeãn Löõ cai quaûn ñaát Gia Ñònh nhöng laïi ít khi ôû Gia Ñònh. OÂng maát naêm 1787 taïi Qui Nhôn. Nguyeãn Löõ ôû ngoâi Ñoâng Ñònh Vöông chæ moät naêm: 1786-1787
  

Trieàu Nguyeãn ñöôïc döïng leân treân cô sôû ñaùnh baïi vaø töôùc ñoaït nhöõng thaønh quaû cuûa phong traøo Taây Sôn. Tuy khoâng phaõi laø con chaùu tröïc heä nhöng caùc Hoaøng Ñeá nhaø Nguyeãn cuõng laø doøng doõi cuûa caùc chuùa Nguyeãn.

Treân danh nghóa, trieàu Nguyeãn toàn taïi tröôùc sau 143 naêm nhöng lòch söû trieàu Nguyeãn laïi bao haøm hai giai ñoaïn mang hai tính chaát hoaøn toaøn khaùc nhau:

Giai ñoaïn thöù nhaát töø 1802 ñeán 1884 laø giai ñoaïn trieàu Nguyeãn toàn taïi chuû yeáu vôùi tö caùch cuûa moät vöông trieàu ñoäc laäp. Giai ñoaïn naøy thuoäc khung lòch söû Trung ñaïi Vieät Nam.

Giai ñoaïn thöù hai töø naêm 1884 ñeán 1945 laø giai ñoaïn trieàu Nguyeãn chæ toàn taïi trong khuoân khoå cho pheùp cuûa chuû nghóa thöïc daân Phaùp. Söû thöôøng goïi ñaây laø thôøi thuoäc ñòa nöûa phong kieán. Giai ñoaïn naøy thuoäc khung lòch söû Caän ñaïi Vieät Nam.

-Thôøi Nguyeãn, lòch söû Vieät Nam coù maáy söï kieän lôùn sau ñaây:

• 
  Laõnh thoå roäng nhaát so vôùi taát caû caùc trieàu ñaïi tröôùc ñoù.
  
• 
  Quoác hieäu môùi cuûa nöôùc ta laø Vieät Nam (keå töø thaùng 6/1804).
  
• 
  Kinh ñoâ môùi cuûa nöôùc ta laø Hueá.
  

Phong traøo yeâu nöôùc cuûa nhaân daân lieân tuïc noåi leân vôùi nhieàu hình thöùc vaø tính chaát phong phuù khaùc nhau. Tuy nhieân, troïng ñaïi hôn caû vaãn laø söï kieän chính ñaûng giai caáp voâ saûn Vieät Nam ra ñôøi naêm 1930. Sau 15 naêm hoaït ñoäng, cuoäc caùch maïng do nhöõng ngöôøi coäng saûn Vieät Nam phaùt ñoäng, toå chöùc vaø laõnh ñaïo ñaõ toaøn thaéng. Lòch söû Vieät Nam hieän ñaïi cuõng baét ñaàu töø ñoù.

Tuy vò trí coù khaùc nhau, nhöng trong 143 naêm toàn taïi, trieàu Nguyeãn coù taát caû 13 ñôøi Hoaøng ñeá noái nhau trò vì. Söû thöôøng goïi caùc Hoaøng ñeá nhaø Nguyeãn theo nieân hieäu (vì moãi Hoaøng ñeá chæ ñaët coù moät nieân hieäu) chöù khoâng goïi theo mieáu hieäu nhö ñoái vôùi caùc hoaøng ñeá caùc trieàu ñaïi khaùc. Cuï theå nhö sau:

• 
  Gia Long (töùc Nguyeãn AÙnh) :1802-1819
  
• 
  Minh Maïng (töùc Nguyeãn Phöôùc Ñaûm) :1820-1840
  
• 
  Thieäu Trò (töùc Nguyeãn Phöôùc Mieân Toâng) :1841-1848
  
• 
  Töï Ñöùc (töùc Nguyeãn Phöôùc Hoàng Nhaäm) :1848-1883
  
• 
  Duïc Ñöùc (töùc Nguyeãn Phöôùc Öng Chaân) :3 ngaøy cuûa thaùng 7/1883
  
• 
  Hieäp Hoøa (töùc Nguyeãn Phöôùc Hoàng Daät) :4 thaùng cuoái cuûa naêm 1883
  
• 
  Kieán Phuùc (töùc Nguyeãn Phöôùc Öng Ñaêng) :töø cuoái naêm 1883 ñeán thaùng 4/1884
  
• 
  Haøm Nghi (töùc Nguyeãn Phöôùc Öng Lòch) :1884-1888
  
• 
  Ñoàng Khaùnh (töùc Nguyeãn Phöôùc Öng Xuy) :1885-1888
  

• 
  Thaønh Thaùi (töùc Nguyeãn Phöôùc Böûu Laân) :1889-1907
  
• 
  Duy Taân (töùc Nguyeãn Phöôùc Vónh San) :1907-1916
  
• 
  Khaûi Ñònh (töùc Nguyeãn Phöôùc Böûu Ñaûo) :1916-1925
  
• 
  Baûo Ñaïi (töùc Nguyeãn Phöôùc Vónh Thuïy) :1925-1945
  

Naêm 1945 Caùch Maïng Thaùng 8 thaønh coâng. Ngaøy 2/9/1945, vôùi vieäc tuyeân ñoïc baûn tuyeân ngoân ñoäc laäp do Baùc Hoà khôûi thaûo, nöôùc Vieät nam Daân Chuû Coäng Hoøa ñaõ khai sinh. Ñaây laø nhaø nöôùc daân chuû ñaàu tieân ôû Ñoâng Nam AÙ. Nhöng vöøa giaønh ñöôïc chính quyeàn thì toaøn theå nhaân daân ta ñaõ lao vaøo cuoäc khaùng chieán tröôøng kyø choáng Phaùp.

Naêm 1954, vôùi chieán thaéng Ñieän Bieân Phuû, chuùng ta ñaõ buoäc thöïc daân Phaùp kyù vaøo hieäp ñònh Geneve, coâng nhaän ñoäc laäp, chuû quyeàn cuûa nöôùc Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa.

Töø naêm 1954 ñeán naêm 1975, nhaân daân caû nöôùc ñaõ doác loøng chieán ñaáu choáng Myõ cöùu nöôùc. Ngaøy 30/4/1975 vôùi ñaïi thaéng cuûa chieán dòch Hoà Chí Minh lòch söû, moät kyû nguyeân môùi ñaõ môû ra. Töø ñaây, Vieät Nam laø moät quoác gia thoáng nhaát, hoaøn toaøn coù ñoäc laäp vaø chuû quyeàn, coù vò trí quoác teá ngaøy moät lôùn.

Töø naêm 1976, quoác hieäu môùi cuûa nöôùc ta laø Coäng Hoøa Xaõ Hoäi Chuû Nghóa Vieät Nam.

Chaân dung caùc baïi töôùng Phaùp taïi chieán tröôøng Ñoâng Döông

Töø 1945 ñeán 1954, coù ñeán 8 vieân chöùc quaân ñoäi caáp cao Phaùp ñaõ ñöôïc ñöa sang Ñoâng Döông:

Töôùng Jacques Philippe Leclerc

Töôùng Jean Valluy

Töôùng Roger Blaizot

Töôùng Marcel Carpentier

Töôùng ean de Lattre de Tassigny

Töôùng Raoul Salan

Töôùng Henri Eugeøne Navarre

Töôùng Christian Marie Ferdinand De La Croix De Castries


THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

TP. HCM ngaøy nay roäng hôn 2093,7km², daân soá 5.037.155 ngöôøi (1/4/1999), laø thaønh phoá lôùn vaø ñoâng daân nhaát cuûa ñaát nöôùc, coù naêng löïc lôùn veå saûn xuaát, kinh doanh vaø laø moät trong nhöõng thaønh phoá ñang phaùt trieån khaù saàm uaát cuûa khu vöïc ÑNAÙ. Keå töø ngaøy 1/12/2003, TP.HCM coù toång coäng 24 quaän, huyeän goàm: Quaän 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, Goø Vaáp, Phuù Nhuaän, Bình Thaïnh, Thuû Ñöùc, Taân Bình, Taân Phuù (taùch töø Taân Bình), Bình Taân (moät phaàn Bình Chaùnh vaø Taân Bình), Nhaø Beø, Hoùc Moân, Bình Chaùnh, Cuû Chi, Caàn Giôø.

Neáu khoâng nhìn laïi lòch söû, chuùng ta thaät khoù hình dung noåi vuøng ñaát naøy hôn 300 naêm tröôùc chæ laø nhöõng baõi sình laày, hoang vu. Ñaát laønh chim ñaäu, tröôùc khi trôû thaønh moät ñôn vò haønh chính quoác gia, nhöõng ngöôøi lao ñoäng caû nöôùc, trong ñoù coù caû nhöõng ngöôøi coù hoïc vaán töø mieàn Baéc, mieàn Trung theá heä naøy sang theá heä khaùc laàn löôït ñeán ñaây vaø moät boä phaän ôû cöïc Nam leân. Phaàn lôùn laø nhöõng ngöôøi noâng daân ngheøo khoù, khoâng chaáp nhaän söï aùp böùc boùc loät cuûa ñòa chuû phong kieán hay vì nhöõng lyù do khaùc maø tìm ñeán vuøng ñaát naøy – nhö tìm ñeán moät cuoäc soáng môùi. Maûnh ñaát laï naøy laïi coù söùc cuoán huùt khaùc thöôøng: Ngöôøi töø mieàn ñaát xa xoâi naøo, ñaõ ñaët chaân ñeán ñaây laø truï laïi, roài sinh soâi naûy nôû. Baèng baøn tay vaø khoái oùc, baèng moà hoâi nöôùc maét vaø caû xöông maùu nöõa, hoï ñaõ bieán vuøng ñaát hoang sô thaønh ruoäng ñoàng phì nhieâu, phoá phöôøng ñoâng ñuùc ñeå roài trôû thaønh trung taâm kinh teá, vaên hoùa, khoa hoïc vaø coâng ngheä lôùn cuûa caû nöôùc.

Naêm 1698, Chöôûng cô Nguyeãn Höõu Caûnh vaâng leänh chuùa Nguyeãn vaøo Nam kinh löôïc ñaõ laäp Dinh Phieân Traán, ñaët cô sôû haønh chính ñaàu tieân cuûa Saøi Goøn. Vieäc xaùc ñònh Saøi Goøn ôû vò trí trung taâm cho caû vuøng ñaát môùi phöông Nam theå hieän xu theá phaùt trieån vaø baûn lónh kieân cöôøng cuûa moät daân toäc voán coù neàn vaên hieán laâu ñôøi. Chính vì vaäy Saøi Goøn - Gia Ñònh suoát maáy theá kyû qua ñaõ ñöùng vöõng tröôùc bao thöû thaùch vaø phaùt trieån ngaøy caøng nhanh choùng. Saøi Goøn ra ñôøi vaøo luùc cheá ñoä phong kieán suy vong, giai caáp thoáng trò khoâng coøn tieâu bieåu cho truyeàn thoáng cao quyù cuûa daân toäc. Song nhöõng ngöôøi lao ñoäng, tröôùc heát laø nhöõng ngöôøi noâng daân, tuï hoäi töø boán phöông ñeán Saøi Goøn vaãn mang trong mình doøng maùu “Con Roàng Chaùu Tieân” vaãn giöõ gìn truyeàn thoáng ñoaøn keát daân toäc vaø thoáng nhaát quoác gia. Chính vì vaäy, töø khi coøn maûnh ñaát hoang sô, ñeán ñaõ laø moät ñôn vò haønh chính, moät trung taâm kinh teá vaên hoùa cuûa caû nöôùc. Traûi qua 3 theá kyû ñaày bieán ñoäng vaø haøo huøng, Saøi Goøn ngaøy nay caøng trôû neân maûnh ñaát yeâu daáu trong loøng moãi ngöôøi daân Vieät Nam.

Nhöõng ngöôøi lao ñoäng ñaõ taïo döïng neân Saøi Goøn, ñeán löôït chính maûnh ñaát naøy vôùi cuoäc soáng khoâng ngöøng ñi leân laïi taïo ra tính caùch cao quyù cuûa con ngöôøi ñaõ taïo döïng ra noù. Trong caùi chung cuûa giaù trò truyeàn thoáng Vieät Nam, ñaõ naûy nôû neùt rieâng cuûa ngöôøi Saøi Goøn. Trong caùi haøo khí cuûa daân toäc, coù ñaäm neùt haøo khí Ñoàng Nai – Beán Ngheù. Hoaøn caûnh thieân nhieân khaéc nghieät ban ñaàu vaø coâng khai phaù ñaày gian nan ñaõ taïo ra tinh thaàn vaø yù thöùc töï löïc töï cöôøng, caàn cuø saùng taïo, duõng caûm heát mình trong lao ñoäng saûn xuaát vaø choáng thieân tai ñòch hoïa. Con ngöôøi cuûa vuøng ñaát môùi ñaõ nöông töïa vaøo nhau ñeå cöu mang vaø soáng queân mình vì nhau, sinh cô laäp nghieäp, baûo veä gioáng noøi vaø giang san ñaát nöôùc. Töø ñoù ñaõ hình thaønh truyeàn thoáng ñoaøn keát töông thaân töông aùi “Troïng nghóa khinh taøi” moät giaù trò cao quyù cuûa ngöôøi Saøi Goøn.

Toaï laïc treân vuøng ñaát Ñoâng Nam Boä, Saøi Goøn ôû vaøo vò trí coù öu theá lôùn: phía Taây laø bình nguyeân baùt ngaùt - vöïa luùa cuûa caû nöôùc, vôùi nhöõng keânh raïch ñuû saâu cho moïi loaïi taøu thuyeàn, phía Ñoâng laø caûng bieån lyù töôûng cho söï giao löu vôùi theá giôùi. Khí haäu noùng aåm, song laïi ít thieân tai, saûn vaät phong phuù: luùa, gaïo, traùi caây boán muøa, saûn phaåm röøng bieån cuøng vôùi söùc lao ñoäng doài daøo vaø con ngöôøi duõng caûm, caàn cuø nhaân haäu… Saøi Goøn ñaõ sôùm trôû thaønh nôi giao löu kinh teá vaø thöông maïi coù söùc cuoán huùt lôùn. Ngay töø sau caùc cuoäc caùch maïng tö saûn, nhieàu taäp ñoaøn tö baûn Chaâu Aâu ñaõ baét ñaàu doøm ngoù Phöông Ñoâng trong ñoù coù Vieät Nam maø tieâu bieåu ñaàu tieân laø nhöõng thaønh phoá bieån cöûa ngoõ cuûa quoác gia. Ñi sau nhöõng ngöôøi truyeàn ñaïo vaø buoân baùn laø quaân ñoäi vieãn chinh Phaùp ñoå boä leân Ñaø Naüng naêm 1858 vaø moät naêm sau chuùng ñaùnh chieám Saøi Goøn môû ñaàu cuoäc chieán tranh xaâm löôïc caùc nöôùc Ñoâng Döông.

Khoâng cam chòu maát nöôùc, nhaân daân Saøi Goøn-Gia Ñònh ñaõ nhaát teà ñöùng daäy choáng xaâm laêng. Lòch söû ñaõ ghi nhaän tinh thaàn yeâu nöôùc noàng naøng vaø yù thöùc traùch nhieäm cao caû cuûa nhaân daân Nam Boä noùi chung vaø Saøi Goøn-Gia Ñònh noùi rieâng tröôùc vaän meänh cuûa daân toäc. Cuoäc chieán ñaáu coá thuû cuûa Nguyeãn Tri Phöông ôû ñaïi ñoàn Kyø Hoaø ñaõ ñöôïc haøng vaïn daân binh toaøn vuøng giuùp söùc. Cuoäc khaùng chieán beàn bæ gan daï vôùi khí tieát cuûa Tröông Ñònh, Nguyeãn Trung Tröïc vaø nhaø thô - chieán só Nguyeãn Ñình Chieåu maõi maõi tieâu bieåu cho tinh thaàn yeâu nöôùc, yù thöùc laøm chuû maïnh meõ cuûa nhaân daân Saøi Goøn- Gia Ñònh.

Ñeå boùc loät ñoàng baøo ta, boøn ruùt cuûa caûi cuûa ñaát nöôùc ta, thöïc daân Phaùp ñaõ xaây döïng cô sôû haï taàng taïo ñieàu kieän kinh teá phaùt trieån. Saøi Goøn laø nôi ñaàu tieân ñi vaøo neàn saûn xuaát coâng nghieäp, do ñoù laø nôi ñaàu tieân ra ñôøi giai caáp coâng nhaân Vieät Nam hieän ñaïi. Tuy nhieân, khaùc vôùi giai caáp coâng nhaân “chính quoác”, hoï chòu nhieàu taàng aùp böùc boùc loät. Hoaøn caûnh ñoù laø cô sôû naûy sinh yù thöùc giaûi phoùng giai caáp gaén lieàn vôùi tinh thaàn ñoäc laäp daân toäc. Saøi Goøn cuõng laø nôi ñaàu tieân xuaát hieän taàng lôùp trí thöùc môùi – trí thöùc khoa hoïc, coâng ngheä vaø vaên hoùa phöông Taây.

Trong luùc ñaát nöôùc coøn taêm toái chöa coù ñöôøng ra, Saøi Goøn laø nôi ñaõ höôûng öùng maïnh meõ phong traøo yeâu nöôùc cuûa caùc chí só Phan Boäi Chaâu, Phan Chaâu Trinh vaø caùc nhaø yeâu nöôùc tieán boä khaùc. Cuoäc ra ñi tìm ñöôøng cöùu nöôùc cuûa ngöôøi thanh nieân Nguyeãn Taát Thaønh naêm 1911, sau ñoù laø söï ra ñôøi cuûa Coâng Hoäi Ñoû do ngöôøi thôï Ba Son Toân Ñöùc Thaéng saùng laäp, tieâu bieåu cho söï löïa choïn ñöôøng ñi cuûa daân toäc. Suoát 15 naêm ñaáu tranh cöïc kyø gian khoå trong thôøi kyø vaän ñoäng caùch maïng, nhöõng ngöôøi con öu tuù nhaát cuûa queâ höông töø moïi mieàn ñaát nöôùc: Traàn Phuù, Nguyeãn Vaên Cöø, Ngoâ Gia Töï, Leâ Hoàng Phong, Voõ Vaên Taàn, Taï Uyeân, Nguyeãn Thò Minh Khai, Nguyeãn Vaên Tieáp, Haø Huy Taäp, Phan Ñaêng Löu, Lyù Töï Troïng vaø nhieàu baäc tieàn boái khaùc ñaõ hoaït ñoäng treân vuøng ñaát Saøi Goøn–Gia Ñònh vaø ñaõ hieán daâng tuoåi treû, trí tueä vaø caû cuoäc ñôøi cho Toå quoác.

Thaønh phoá laø ngoïn côø cuûa caùc phong traøo choáng ñeá quoác xaâm löôïc: Phong traøo choáng ñeá quoác Myõ can thieäp vaøo Ñoâng Döông (1950), phong traøo Ñoàng Khôûi cuûa nhaân daân Gia Ñònh (1960), vaø cuoái cuøng laø cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Muøa xuaân 1975.

Sau gaàn 20 naêm cuøng vôùi caû nöôùc thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi, kinh teá treân ñòa baøn thaønh phoá taêng tröôûng khaù cao vaø oån ñònh, ñoùng goùp 37,8% GDP cuûa caû nöôùc.

Hieän nay, TP.HCM laø trung taâm du lòch lôùn nhaát nöôùc, thu huùt haèng naêm 70% löôïng khaùch quoác teá ñeán VN.

1698. 
      -Chuùa Nguyeãn cöû Leã Thaønh Haàu Nguyeãn Höõu Caûnh laøm Thoáng suaát vaøo Nam kinh löôïc, laäp phuû Gia Ñònh, laáy ñaát Saøi Goøn laäp huyeän Taân Bình, döïng Dinh Phieân Traán, thieát laäp chính thöùc caùc cô quan coâng quyeàn. Saøi Goøn trôû thaønh trung taâm haønh chaùnh thöông maïi.
      

1731. 
      -Chuùa Nguyeãn thaønh laäp taïi Saøi Goøn Dinh Ñieàu Khieån laõnh ñaïo ñieàu haønh taát caû caùc Dinh Traán cuûa caû mieàn Nam.
      

1772. 
      -Nguyeãn Cöûu Ñaøm xaây luõy “Baùn Bích” quy hoaïch caùc kieán truùc, caùc cô quan coâng quyeàn vaø caùc phoá, chôï…
      

1790. 
      -Nguyeãn Aùnh laäp Gia Ñònh kinh, xaây döïng thaønh Baùt Quaùi, khaúng ñònh Saøi Goøn laø trung taâm chieán löôïc, trung taâm cai trò, trung taâm daân cö, thöông maïi cuûa caû mieàn Nam.
      
1791. 
      -Môû khoa thi ñaàu tieân ôû Gia Ñònh, ñaùnh daáu söï phaùt trieån veà maët Vaên hoùa.
      

1802. 
      -Gia Long sau khi leân ngoâi ñoåi Phuû Gia Ñònh thaønh Gia Ñònh Traán. Naêm 1808 laïi ñoåi thaønh Gia Ñònh Thaønh.
      

10/2/1859 -Quaân Phaùp vaøo soâng Ñoàng Nai môû cuoäc tieán coâng ñaùnh phaù thaønh Gia Ñònh.

1859 – 1861 -Cuoäc chieán ñaáu giöõ Ñaïi ñoàn Chí Hoaø choáng quaân Phaùp xaâm löôïc.

1861 – 1862 -Cuoäc khôûi nghóa cuûa Tröông Ñònh, Hoà Huaán Nghieäp, Ñoác Binh Tieán.

1862 – 1863 -Xaây döïng Beán caûng Nhaø Roàng, Thaûo Caàm Vieân, thaønh laäp xöôûng Ba Son.

1865. 
      -Xuaát hieän tôø baùo Quoác ngöõ ñaàu tieân ôû Saøi Goøn – Gia Ñònh Baùo.
      

1872. 
      -Hoaøn thaønh xaây döïng Dinh Thoáng Soaùi – Nam Kyø (Hoäi tröôøng Thoáng Nhaát hieän nay)
      

1879. 
      -Hoäi ñoàng Thaønh phoá Saøi Goøn, Hoäi ñoàng Quaûn haït Nam Kyø ñöôïc thaønh laäp.
      

1881. 
      -Xaây döïng ñöôøng xe löûa Saøi Goøn – Myõ Tho.
      

8/2/1885 -Phan Vaên Hôùn laõnh ñaïo cuoäc khôûi nghóa “18 thoân vöôøn traàu” (Hoùc Moân)

1894. 
      -Khai tröông Nhaø maùy röôïu.
      

1897. 
      -Môû cöûa tröôøng Baù Ngheä.
      
1898. 
      –Khôûi coâng xaây döïng Nhaø haùt lôùn (Nhaø haùt Thaønh phoá hieän nay)
      

1901. 
      -Ra maét tôø baùo Noâng Coå Mín Ñaøm chuyeân veà Noâng thöông.
      
1902. 
      -Xaây döïng caàu Bình Lôïi
      
1903. 
      -Xaây döïng ñöôøng taøu ñieän Saøi Goøn – Goø Vaáp, Saøi Goøn – Chôï Lôùn, Goø Vaáp – Hoùc Moân.
      

1907. 
      -Ra maét tôø baùo Luïc Tænh Taân Vaên.
      
1908. 
      -Xaây döïng Dinh Xaõ Taây (truï sôû UBND TP.HCM hieän nay)
      

1910. 
      -Xaây döïng ñöôøng xe löûa Saøi Goøn – Nha Trang
      

24/3/1913 -Nguyeãn Höõu Trí vaø Phan Xích Long laõnh ñaïo cuoäc khôûi nghóa nhöng thaát baïi, Phan Xích Long bò ñòch baét.

12/12/1916 -Cuoäc khôûi nghóa laàn thöù hai cuûa Nguyeãn Höõu Trí ñaùnh vaøo Dinh Thoáng Soaùi, Khaùm lôùn Saøi Goøn. Nguyeãn Höõu Trí bò töû traän.

5/8/1919 -Laàn ñaàu tieân teân tuoåi cuûa Nguyeãn Aùi Quoác xuaát hieän ôû Saøi Goøn treân tôø baùo