P. Traàn ñình Töù phuïng vuï nhaäp moân


ch. ii: coäng ñoaøn phuïng vuï



tải về 1.38 Mb.
trang7/18
Chuyển đổi dữ liệu10.08.2016
Kích1.38 Mb.
#16548
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   18

ch. ii: coäng ñoaøn phuïng vuï

A. G. MARTIMORT, L’ Assembleùe, std. 86-116

L’ Assembleùe liturgique, LMD 20 (1949) 153 40(1954) 5-29; 60(1959)7-34

I. H. DALMAIS Initiation aø la Liturgie, sñd, 41-70



i. phuïng vuï vaø coäng ñoaøn phuïng vuï


Töø ‘Phuïng vuï’ maø chuùng ta söû duïng ngaøy nay chæ môùi xuaát hieän töø cuoái theá kyû 16. Tröôùc ñoù danh töø thöôøng ñöôïc duøng ñeå chæ nhöõng buoåi hoïp phuïng vuï, coù khi laø ‘Synaxis’,’Synagoge’, hay ‘Ecclesia’. Caû ba danh töø naøy ñeàu coù nghóa laø coäng ñoaøn, laø hoäi hoïp. Tuy nhieân, phuïng vuï khoâng vì theá maø ñoàng nghóa vôùi coäng ñoaøn.
84. Phuïng vuï khoâng ñoàng nghóa vôùi coäng ñoaøn

Vì coù nhöõng kinh nguyeän khoâng ñoøi söï tham döï cuûa daân chuùng nhö kinh nguyeän cuûa caùc tu só trong tu vieän khoå tu. Nhöõng kinh nguyeän naøy töø ñaàu khoâng phaûi laø nhöõng kinh nguyeän phuïng vuï, vaø khoâng caàn coù söï chuû toïa cuûa Haøng Giaùo Phaåm. Sau naøy, Giaùo Hoäi môùi nhaän chuùng nhö laø kinh nguyeän phuïng vuï, nghóa laø, ñöôïc thöïc hieän nhaân danh Giaùo Hoäi.

Caùc kinh nguyeän cuûa linh muïc vaø giaùo só ñoïc rieâng, khoâng coù söï tham gia cuûa daân chuùng cuõng vaãn laø kinh nguyeän phuïng vuï. Thaäm chí, caû nhöõng bí tích vaø thaùnh leã, khi cöû haønh khoâng coù söï tham gia cuûa daân chuùng, cuõng vaãn thaønh söï.


85. Phuïng vuï ñoøi coù coäng ñoaøn

Tuy phuïng vuï coù theå cöû haønh khoâng caàn coù söï tham döï cuûa daân chuùng maø vaãn thaønh söï vaø ñoâi khi hôïp phaùp, tuy nhieân theo baûn chaát, phuïng vuï ñoøi phaûi coù söï tham döï cuûa daân chuùng, vaø giaû thieát laø luoân luoân coù qua söï hieän dieän cuûa thöøa taùc vieân haønh ñoäng nhaân danh vaø ñaïi dieän cho Giaùo Hoäi.

Coâng ñoàng Vaticano II vieát: “Caùc haønh ñoäng phuïng vuï khoâng phaûi laø nhöõng haønh ñoäng rieâng tö, nhöng laø nhöõng cöû haønh cuûa Giaùo Hoäi, ‘Bí tích hieäp nhaát’, daân thaùnh ñöôïc qui tuï vaø toå chöùc döôùi quyeàn caùc Giaùm muïc”. Vì theá, “khi caùc leã nghi, theo baûn chaát ñaëc bieät cuûa chuùng, muoán ñöôïc cöû haønh coäng ñoàng vôùi söï tham döï ñoâng ñaûo vaø linh hoaït cuûa giaùo daân thì neân nhôù raèng phaûi quí chuoäng vieäc cöû haønh coäng ñoàng hôn vieäc cöû haønh ñôn ñoäc vaø rieâng reû” (PV 26-27)

Quaû thaät, taát caû caùc coâng thöùc phuïng vuï ñeàu ñöôïc dieãn taû ôû soá nhieàu vaø haøm chöùa söï ñoái thoaïi giöõa chuû teá vaø daân chuùng. Giaùo daân ñöôïc coi nhö nhöõng ngöôøi ñöùng chung quanh (circumstantes), vaø Lôøi Chuùa ñöôïc ñoïc cho hoï nghe. Linh muïc chuû söï thaùnh leã coi hoï nhö laø nhöõng ngöôøi cuøng daâng cuûa leã vôùi Ngaøi : ‘Chuùng con laø nhöõng toâi tôù Chuùa vaø toaøn theå daân thaùnh Chuùa’. Moät soá lôøi caàu chuùc vaø pheùp laønh cuõng tröïc chæ veà hoï

86.Taàm quan troïng cuûa coäng ñoaøn trong truyeàn thoáng Giaùo hoäi.

Söï kieän caùc tín höõu hoäi hoïp nhau ñeå caàu nguyeän ñaõ ñöôïc caùc ngöôøi trình baøy Kitoâ giaùo cho daân ngoaïi coi nhö laø ñaëc ñieåm cuûa Ñaïo coâng giaùo (Td. Söû gia Pline le Jeune, Thaùnh Justino, oâng Tertuliano
v.v...). Saùch Toâng ñoà Coâng vuï cuõng nhaéc nhôù luoân tôùi vieäc caùc tín höõu qui tuï laïi ñeå caàu nguyeän, thaùnh Phaoloâ ñaõ thieát laäp ra luaät leä cho coäng ñoaøn phuïng vuï cuõng nhö ñaõ khieån traùch nhöõng coäng ñoaøn khoâng tuaân giöõ caùc luaät leä aáy (1Cor.11 vaø 14). Khi caùc tín höõu nguoâi loøng ñaïo, caùc giaùo phuï ñaõ thuùc ñaåy hoï tôùi hoïp nhau caàu nguyeän. Caùc ngaøi khoâng nhöõng ñaõ duøng lôøi quôû traùch, maø coøn neâu leân nhöõng lôïi ích cuûa coäng ñoaøn, khuyeán caùo hoï raèng vieäc hoäi hoïp ñeå caàu nguyeän vöøa laø thi haønh yù muoán cuûa Thieân Chuùa vöøa theå hieän nhieäm cuïc cöùu ñoä1. Trong soá caùc ngaøi, coù leõ thaùnh Gioan Kim Khaåu ñaõ noùi veà coäng ñoaøn nhieàu hôn caû trong caùc baøi giaûng cuûa ngaøi2. Trong thôøi Trung coå, yù nieäm veà coäng ñoaøn phuïng vuï bò lu môø, tuy nhieân noù luoân aån taøng trong nghóa vuï döï leã Chuùa nhaät. Traùi laïi, coâng ñoàng Vaticano II ñaõ nhaán maïnh quan nieäm coäng ñoaøn cuûa phuïng vuï vaø ñaõ khuyeán caùo moïi ngöôøi phaûi yeâu quí tính coäng ñoaøn cuûa phuïng vuï.

Quaû thaät, vieäc hoäi hoïp cuûa caùc tín höõu chöùng minh raèng: Daân Thieân Chuùa do Chuùa Kitoâ qui tuï, vaø ngaøy nay, Ngöôøi coøn hieän dieän baèng ôn thaùnh trong caùc cuoäc hoäi hoïp phuïng vuï. Vì theá, tuy khoâng phaûi laø moät bí tích ñuùng nghóa, coäng ñoaøn phuïng vuï laø moät ‘Daáu Thaùnh’ vôùi ñaày ñuû yù nghóa tieàm taøng trong truyeàn thoáng Kinh thaùnh.


i. coäng ñoaøn phuïng vuï laø moät daáu thaùnh

87. Vieäc hoäi hoïp cuûa Daân Thieân Chuùa trong Cöïu öôùc

Khi tôùi chaân nuùi Sinai, daân Do thaùi ñaõ tieán leân moät giai ñoaïn quyeát ñònh trong lòch söû cuûa hoï: tröôùc ñaây hoï chæ laø moät ñoaøn ngöôøi chaïy troán, chöa ñöôïc thieát laäp thaønh daân toäc, maëc daàu hoï ñaõ ñöôïc chöùng kieán nhöõng vieäc laï luøng treân ñaát Ai caäp vaø taïi Bieån Ñoû. Vì theá, Thieân Chuùa ñaõ muoán qui tuï hoï laïi taïi chaân nuùi Sinai: ôû ñoù hoï ñöôïc nghe tieáng Ngöôøi, nhaän ñöôïc leà luaät cuûa Ngöôøi, vaø höùa trung thaønh vôùi leà luaät aáy. Ñöùc Chuùa phaùn: “Ta seõ coi caùc ngöôi nhö moät daân tö teá, moät nöôùc ñöôïc hieán thaùnh” . Giao öôùc ñaõ ñöôïc kyù keát baèng maùu caùc con vaät do oâng Moâseâ saùt teá: Töø ñoù, ngöôøi Do thaùi môùi ñöôïc thieát laäp thaønh daân toäc, ‘Daân toäc cuûa Thieân Chuùa’(Xh. 19-24). Bieán coá ñaàu tieân naøy ñöôïc truyeàn thoáng Kinh thaùnh goïi laø ‘Cuoäc hoäi hoïp coäng ñoaøn cuûa Gia-veâ’ (Qahal Yahveù) vaø Baûn 70 dòch laø ‘Ekklesia Kuriou’ (Giaùo Hoäi cuûa Thieân Chuùa; coäng ñoaøn cuûa Thieân Chuùa). Ñoù chính laø ngaøy cuûa coäng ñoaøn, laø ngaøy Hoäi lôùn (Nl.4,10; 9,10; 18,16; x. 23,1-8).

Vieäc choïn danh töø Ekklesia trong tieáng Hy laïp nhaán maïnh ñaëc tính thöù nhaát cuûa coäng ñoaøn naøy: noù ñaõ ñöôïc trieäu taäp do chính Thieân Chuùa. Hôn nöõa, khi daân Israel tuï hoïp, Thieân Chuùa hieän dieän ôû giöõa daân Ngöôøi (Xh.19,17-18); Ngöôøi cho hoï nghe Lôøi cuûa Ngöôøi (Nl.4,12-13); vaø cuoäc hoäi hoïp ñöôïc keát thuùc baèng hy leã cuûa giao öôùc (x. Lv.8,3; Ds.8,9; Gs 8,30-35). Boán yeáu toá treân, theo nguyeân taéc, luoân luoân coù trong nhöõng cuoäc hoäi hoïp sau.

Ñaùng keå hôn caû laø leã thaùnh hieán Ñeàn thôø cuûa Salomon (3Cv 8 vaø 2Ks. 6-7), Ñaïi leã Vöôït qua, döôùi thôøi Ezechias (2Ks 29-30), nghi thöùc laëp laïi Lôøi Giao Öôùc khi tìm ñöôïc saùch Luaät trong ñeàn thôø döôùi thôøi Josias (4Cv.23).Vaø khi töø nôi löu ñaøy veà, moät cuoäc ñaïi hoäi keùo daøi 8 ngaøy ñaõ khai tröông cho Do thaùi giaùo (Nkm.8-9). Trong nhöõng cuoäc hoäi hoïp naøy, khoâng phaûi chính Thieân Chuùa ñaõ qui tuï daân chuùng, nhöng daân chuùng ñaõ ñöôïc qui tuï nhaân danh Ngöôøi, söï hieän dieän cuûa Ngöôøi ñöôïc chöùng toû baèng nhöõng daáu chæ: maây, caàu voàng, ñeàn thôø hay chæ ñôn thuaàn baèng quyeån Saùch Thaùnh. Vieäc ñoïc Kinh thaùnh moãi ngaøy ñöôïm theâm veû trang troïng: Thöïc ñuùng laø quang caûnh Thieân Chuùa phaùn vôùi daân Ngöôøi.

Trong thôøi haäu löu ñaøy, ngöôøi Do thaùi ñaõ long troïng cöû haønh nhöõng ngaøy kyû nieäm Ñaïi leã cuûa thôøi quaù khöù taïi Gieârusalem vôùi söï tham döï cuûa muoân ngöôøi töø muoân phöông ñoå veà, nhö ta coøn thaáy trong ngaøy leã Nguõ Tuaàn, ngaøy ñaõ ghi daáu moät bieán coá môùi. Ñoù laø Chuùa Thaùnh Thaàn Hieän Xuoáng vaø ngaøy khai tröông Giaùo Hoäi môùi do Chuùa Kitoâ thieát laäp.


88. Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ, Coäng ñoaøn daân môùi cuûa Thieân Chuùa

Maàu nhieäm cöùu ñoä trong Chuùa Kitoâ treân thöïc teá laø thieát laäp moät daân toäc môùi cuûa Thieân Chuùa (2Cr 6,14-16; Tt 2,14; Ep 1,14; Dt 8,6-11; 1P 2,9-10; Kh.4.9-10; 21,3; GH. 9-17), laø söï qui tuï caùc con caùi Thieân Chuùa taûn maùc khaép nôi thaønh moät coäng ñoaøn: Giaùo Hoäi (Ga. 11,52; Mt.16,18). Coäng ñoaøn naøy ñöôïc trieäu taäp do caùc Toâng ñoà maø Chuùa ñaõ sai ñi (Mt 28,18-20). Tính hôïp nhaát cuûa noù coøn saâu xa hôn caùc coäng ñoaøn cuûa Cöïu öôùc nhieàu: noù laø moät thaân theå, moät ñeàn thôø môùi, laø hieàn theâ cuûa Chuùa Kitoâ. Giao öôùc môùi ñaõ ñöôïc kyù keát baèng Maùu cuûa moät hieán leã duy nhaát, töùc laø Maùu Chuùa Kitoâ ñoå ra ñeå cöùu chuoäc muoân daân vaø ñeå tha toäi. Chuùa Kitoâ luoân hieän dieän nôi Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi cho tôùi taän theá: vaø baáy giôø seõ cöû haønh phuïng vuï cuûa coäng ñoaøn ñaõ hoaøn toaøn ñaït tôùi möùc vieân maõn treân coõi trôøi.
89. Coäng ñoaøn phuïng vuï bieåu loä Giaùo Hoäi

Bôûi vaäy, ñang khi taïi theá, coäng ñoaøn phuïng vuï bieåu loä Giaùo Hoäi, tuy khoâng phaûi laø caùch duy nhaát, nhöng laø caùch thoâng thöôøng nhaát: ñaây chính laø söï hieån linh ñích thöïc (veùritable eùphiphanie) cuûa Giaùo Hoäi (PV.41). Coäng ñoaøn phuïng vuï laø daáu chæ thích hôïp nhaát ñeå dieãn taû Giaùo Hoäi, ñeán noãi trong caùc thö cuûa thaùnh Phaoloâ, Ngöôøi ñaõ duøng cuøng moät töø ñeå dieãn taû caû hai thöïc taïi treân. Vaø theo saùch Coâng vuï Toâng ñoà, thì Giaùo Hoäi sô khôûi xuaát hieän nhö laø moät cuoäc hoäi hoïp haàu nhö lieân tuïc ñeå caàu nguyeän. Caùc Giaùo phuï gaùn cho coäng ñoaøn phuïng vuï ñòa phöông nhöõng töôùc hieäu caùc ngaøi ñaõ daønh cho Giaùo Hoäi toaøn theå: Noù laø thaân theå Chuùa Kitoâ, ñeán noãi, neáu khoâng ñeán tham döï coäng ñoaøn phuïng vuï laø laøm giaûm suùt thaân theå Chuùa Kitoâ1. Caùc tín höõu ñöôïc môøi goïi ñeán qui tuï laïi ‘nhö trong ñeàn thôø duy nhaát cuûa Thieân Chuùa’2; tieáng noùi cuûa coäng ñoaøn ñöôïc coi laø tieáng noùi cuûa Giaùo Hoäi, Hieàn theâ cuûa Chuùa Kitoâ; hieán leã daâng trong coäng ñoaøn chính laø Thaùnh leã: töôûng nieäm vaø hieän taïi hoùa hy leã thaùnh giaù, hy leã ñaõ thieát laäp neân Giaùo Hoäi (GH 24).

Nhöng ñeå tính phoå quaùt cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc bieåu loä caùch roõ raøng hôn, caàn coù nhöõng cuoäc tuï hoïp coù qui moâ lôùn: thaùnh leã taïi Vöông cung thaùnh ñöôøng do Giaùm muïc chuû trì, caùc cuoäc haønh höông, caùc ñaïi hoäi.

Vì coäng ñoaøn phuïng vuï laø söï dieãn taû Giaùo Hoäi, neân noù phaûi vöøa laø söï qui tuï caùc anh em trong tình hieäp nhaát, vöøa laø moät thaân theå cô höõu (organique) ñaûm nhaän nhieàu chöùc naêng khaùc nhau (PV 26) nhö chuùng ta seõ noùi sau.

Tuy nhieân tö theá ‘daáu chæ’ cuûa coäng ñoaøn seõ khoâng bao giôø roõ raøng nhö ta mong muoán, vì vaäy ta phaûi luoân söû duïng ñöùc tin.


90. Chính Thieân Chuùa ñaõ trieäu taäp Daân Ngöôøi

Duø vò chuû chaên vaø caùc tín höõu coù coá gaéng tôùi ñaâu ñeå ñaûm baûo vieäc hoäi hoïp, thì cuõng khoâng bao giôø neân queân raèng, chính Thieân Chuùa ñaõ trieäu taäp daân Ngöôøi, vì Ngöôøi ñaõ coù saùng kieán tröôùc vaø coäng ñoaøn laø hoàng aân voâ thöôøng cuûa Thieân Chuùa ban cho con ngöôøi. Chính hy leã maø Chuùa Kitoâ ñaõ thöïc hieän xöa treân thaùnh giaù vaø giôø ñaây coøn ñöôïc hieän taïi hoùa nhôø thaùnh leã, ñaõ thieát laäp Giaùo Hoäi vaø qui tuï nhaân loaïi thaønh moät coäng ñoaøn nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi. Ñaøng khaùc coäng ñoaøn ñaõ ñöôïc trieäu taäp vaø chuû toïa do giaùm muïc hay caùc linh muïc, laø nhöõng ngöôøi coù quyeàn trieäu taäp caùc buoåi hoïp, vì caùc ngaøi ñaõ ñöôïc thöøa keá söù vuï toâng ñoà cuõng nhö ñaõ ñöôïc aán tích phong chöùc laøm cho ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Chuùa Kitoâ linh muïc.
91. Söï hieän dieän cuûa Chuùa Kitoâ trong coäng ñoaøn phuïng vuï

‘Ñaâu coù hai ba ngöôøi hoïp laïi vì danh Thaày thì Thaày ôû giöõa hoï’(Mt. 18,20). Caùc Giaùo phuï, ñaëc bieät laø Thaùnh Gioan Kim Khaåu ñaõ aùp duïng lôøi treân ñaây cuûa Chuùa Kitoâ vaøo coäng ñoaøn phuïng vuï ñeå khaúng ñònh raèng Ngöôøi hieän dieän ôû ñoù1. Söï hieän dieän cuûa Chuùa Kitoâ ñöôïc gaén lieàn vôùi vieäc caùc tín höõu qui tuï laïi moät nôi ñeå caàu nguyeän. Chính vì theá trong phuïng vuï caùc tu vieän thöôøng coù thoùi quen quay vaøo nhau khi caàu nguyeän. Söï hieän dieän naøy khoâng phaûi laø söï hieän dieän bí tích ñuùng nghóa, nhöng cuõng khoâng phaûi chæ laø söï hieän dieän baèng quyeàn naêng vaø baûn tính cuûa Thieân Chuùa, maø laø söï hieän dieän ñaëc bieät qua lôøi höùa cuûa Chuùa Kitoâ. Ñaøng khaùc, trong coäng ñoaøn, tín höõu coøn ñöôïc nghe Lôøi Chuùa, coøn ñöôïc tham döï vaøo nhöõng taùc ñoäng tö teá cuûa Chuùa Kitoâ theå hieän qua caùc taùc vuï cuûa caùc thöøa taùc vieân cuûa Ngöôøi, ñaëc bieät laø qua bí tích Thaùnh Theå, moät bí tích ñaûm baûo söï hieän dieän theå lyù cuûa Chuùa Kitoâ hieån vinh, goàm caû xaùc laãn hoàn. (PV 7,33).
92. Coäng ñoaøn phuïng vuï tieân baùo Nöôùc Trôøi

Coäng ñoaøn phuïng vuï laø hình aûnh tieân baùo Giaùo Hoäi thieân quoác, ñöôïc nhaän thöùc trong boùng toái cuûa ñöùc tin. Chính vì theá, thaùnh Gioan trong thò kieán ñaõ taû thieân ñaøng nhö moät coäng ñoaøn phuïng vuï: ngaøi nhìn thaáy ôû ñoù söï qui tuï cuûa daân Thieân Chuùa, nghe thaáy nhöõng lôøi chuùc tuïng, nhöõng baøi ca nhö taïi coäng ñoaøn phuïng vuï döôùi theá. Phuïng vuï traàn theá baét chöôùc phuïng vuï thieân quoác, höôùng ta leân ngaém nhìn Chuùa Kitoâ phuïc sinh, Con Chieân ñaõ bò saùt teá; noù nhìn thaáy ôû nôi Ngöôøi phaûn aùnh vinh quang cuûa Chuùa Cha, noù ca tuïng Ngöôøi baèng töôùc hieäu quang vinh: ‘Ñöùc Chuùa’. Nhö coäng ñoaøn treân trôøi, vaø cuøng vôùi coäng ñoaøn aáy, coäng ñoaøn phuïng vuï traàn theá chuyeân lo ca tuïng Thieân Chuùa: ‘cuøng vôùi caùc cô binh treân trôøi ... chuùng con kính nhôù caùc thaùnh’. Söï hieän dieän cuûa Chuùa Kitoâ laø baûo chöùng, laø söï tieân höôûng söï trôû laïi hoàng phuùc cuûa Ngöôøi, vì theá kinh nguyeän phuïng vuï dieãn taû söï tha thieát mong chôø ngaøy taùi giaùng ñoù.

iII. daân thieân chuùa trong coäng ñoaøn phuïng vuï

93. Söï qui tuï taát caû Daân Thieân Chuùa

Coäng ñoaøn phuïng vuï thaâu nhaän taát caû nhöõng ai hoäi ñuû hai ñieàu kieän naøy, laø ñaõ nhaän laõnh ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi vaø chöa coâng khai choái boû ñöùc tin aáy. Ngöôøi ta nhaän laõnh ñöùc tin khi chòu pheùp röûa toäi. Tuy nhieân, nhöõng ngöôøi döï toøng cuõng ñöôïc tham döï vaøo coäng ñoaøn phuïng vuï moät caùch naøo ñoù, vì hoï ñaõ baét ñaàu tin. Nhöng Giaùo Hoäi coù quyeàn khai tröø khoûi coäng ñoaøn phuïng vuï moät soá phaïm nhaân baèng vieäc döùt pheùp thoâng coâng, hay vaï caám. Hôn nöõa, trong quaù khöù, Giaùo Hoäi cuõng coù thoùi quen giaûi taùn caùc hoái nhaân vaø caùc döï toøng tröôùc khi cöû haønh phuïng vuï Thaùnh Theå.

Nhö vaäy, coäng ñoaøn phuïng vuï khoâng daønh rieâng cho moät haïng öu tuyeån: nhöng phaûi qui tuï toaøn daân vôùi taát caû nhöõng thaønh phaàn queâ muøa, doát naùt, taàm thöôøng cuõng nhö nhöõng ngöôøi thoâng thaùi, ñaïo ñöùc. Chính nhöõng baøi giaûng cuûa Thaùnh Augustino, thaùnh Gioan Kim Khaåu hay cuûa thaùnh Ceùsaire ñaõ laøm cho chuùng ta hieåu nhö vaäy veà caùc coäng ñoaøn phuïng vuï thôøi xa xöa. Cuõng chính vì theá maø muïc vuï phuïng vuï ñoøi phaûi daãn giaûi caùc nghi leã ñang khi cöû haønh phuïng vuï.

Taát caù caùc thaønh vieân cuûa coäng ñoaøn phuïng vuï ñeàu laø nhöõng toäi nhaân ñang caàn loøng xoùt thöông cuûa Chuùa; vì theá kinh nguyeän cuûa coäng ñoaøn goàm caû nhöõng kinh coâng khai thuù nhaän tình traïng toäi loãi cuûa mình vaø keâu caàu loøng thöông xoùt cuûa Chuùa (Caùo mình, thöông xoùt).

Trong thôøi Giaùo Hoäi sô khai, coäng ñoaøn phuïng vuï ñaõ qui tuï toaøn theå caùc tín höõu. Nhöng Giaùo Hoäi phaûi baønh tröôùng treân khaép maët ñaát, neân caùc coäng ñoaøn phuïng vuï cuõng phaûi giôùi haïn theo söï phaân chia töï nhieân :moät mieàn, moät thaønh, moät laøng hay moät khu xoùm. Vieäc giôùi haïn naøy cuõng nhö vieäc phaân chia haøng Giaùo Phaåm laø ñieàu caàn thieát; tuy nhieân, caàn yù thöùc laø caû Giaùo Hoäi ñòa phöông laãn coäng ñoaøn phuïng vuï khoâng ñoàng hoùa vôùi moät thaønh hay nhöõng coäng ñoaøn theá traàn khaùc1ï Ngoaøi ra coäng ñoaøn khoâng ñöôïc kheùp kín vaø töï coâ laäp, traùi laïi phaûi caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi vaéng maët, aân caàn ñoùn nhaän nhöõng anh em töø caùc coäng ñoaøn khaùc tôùi. Coù nhö vaäy môùi dieãn taû ñöôïc tính coâng giaùo cuûa noù. Hôn theá, noù coøn phaûi noã löïc thu nhaän theâm nhöõng thaønh vieân môùi. Cuoái cuøng, neáu caàn duy trì moät soá neùt khaùc bieät theo truyeàn thoáng ñòa phöông, thì ñoàng thôùi cuõng phaûi ñeà cao, chöù khoâng che daáu ñi, tính duy nhaát saâu xa cuûa ñöùc tin vaø kinh nguyeän cuûa Giaùo Hoäi treân khaép traùi ñaát. Phaûi laøm sao, duø ôû ñaâu, caùc tín höõu cuõng coøn nhaän ra nhöõng neùt ñoàng nhaát cuûa phuïng vuï coâng giaùo.


94. Moät cuoäc hoäi hoïp huynh ñeä maø vaãn toân troïng nhöõng khaùc bieät

Moät trong nhöõng qui luaät cô baûn cuûa nhieäm cuïc cöùu ñoä laø Daân môùi cuûa Thieân Chuùa qui tuï taát caû moïi ngöôøi vöôït treân taát caû nhöõng gì phaân caùch hoï theo hoaøn caûnh cuûa con ngöôøi. Chuùa Kitoâ ñaõ giao hoøa ngöôøi Do thaùi vôùi daân ngoaïi, baèng caùch phaù böùc töôøng ngaên caùch vaø söï hieàm thuø giöõa hoï (Ep 2,14); Söï khai sinh cuûa Giaùo Hoäi trong ngaøy leã Chuùa Thaùnh Thaàn laø söï kieän ñoái choïi laïi söï kieän Babel. Daân thuoäc nhieàu nôi khaùc nhau ñoàng thôøi hieåu ñöôïc tieáng cuûa caùc Thaùnh Toâng ñoà (Cv 2,6-11). Khoâng coøn phaân bieät giöõa caét bì vaø khoâng caét bì; giöõa Do Thaùi vaø daân ngoaïi; giöõa Hy Laïp vaø daân man ri; giöõa chuû vaø khaùch; giöõa noâ leä vaø töï do: nhöng taát caû ñaõ ñöôïc röûa toäi trong Chuùa Kitoâ, laø Chuùa cuûa moïi ngöôøi, laø moïi söï trong moïi ngöôøi; chæ coøn moät ñöùc tin, moät pheùp röûa, moät taám baùnh, moät cheùn maùu Chuùa Kitoâ, moät thaân theå (Rm.10,12; 1Cr.12,13; Gl 3,28; Ep 2,19; Cl 3,11; x. Kh 4,9). Coäng ñoaøn phuïng vuï phaûi dieãn taû taát caû nhöõng khaùc bieät theo nguoàn goác aáy vaø söï duy nhaát huynh ñeä: noù khoâng theå chaáp nhaän söï xung ñoät giöõa caùc chuûng toäc, caùc ngoân ngöõ, caùc giai caáp vaø caùc löùa tuoåi: “Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc thieát laäp khoâng phaûi ñeå phaân chia nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc qui tuï trong ñoù, nhöng laø ñeå lieân hôïp taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ bò phaân taùn, vaø ñoù chính laø yù nghóa cuûa coäng ñoaøn”1

Coäng ñoaøn phuïng vuï phaûi tieán tôùi choã hieäp nhaát caùc taâm hoàn maø Giaùo Hoäi sô khai ñaõ neâu göông (Cv 1,13-14; 2,42-47; 4,33-37;5,12) ñoàng thôøi söï thoáng nhaát cuûa caùc coâng thöùc kinh nguyeän ñaõ dieãn taû. Söï kieän naøy ñoøi caùc tín höõu luoân phaûi coá gaéng tu luyeän ñeå coù theå hoøa ñoàng vôùi nhau tröôùc khi ñeán daâng cuûa leã (Mt.5,23), cuõng nhö ñeå xoùa boû nhöõng khaùc bieät gaây göông muø maø Thaùnh Phaoloâ ñaõ quôû traùch (1 Cr.11,21). Thaùnh Giacoâbeâ ñaõ than phieàn (Gc 2,1-4). Tuy nhieân cuõng khoâng neân queân laø coäng ñoaøn phuïng vuï töï noù seõ mang ñeán tình baùc aùi huynh ñeä vaø söï hieäp nhaát.


Iv. tham döï tích cöïc vaøo phuïng vuï

95. Lai lòch cuûa danh töø

Ngaøy nay chuùng ta gaëp thaáy thaønh ngöõ: ‘tham döï linh ñoäng hay tích cöïc vaøo phuïng vuï’ moät caùch thöôøng xuyeân trong caùc vaên kieän vaø caùc saùch veà phuïng vuï. Nhöng thöïc ra noù xuaát hieän raát muoän trong truyeàn thoáng coâng giaùo. Vaên kieän chính thöùc ñaàu tieân cuûa Toøa Thaùnh duøng tôùi thaønh ngöõ naøy laø Töï saéc cuûa Ñöùc Pio X (22.11.1903). Trong vaên kieän naøy, chuùng ta ñoïc thaáy nhöõng doøng sau ñaây:

“Ta heát söùc mong muoán cho tinh thaàn Kitoâ giaùo chaân thöïc baèng moïi caùch ñöôïc taùi hieän vaø toàn taïi nôi moïi tín höõu, tieân vaøn caàn phaûi ñeå yù tôùi söï thaùnh thieän vaø veû trang nghieâm cuûa Ñeàn Thaùnh, nôi maø caùc tín höõu tuï hôïp ñeå kín muùc tinh thaàn aáy taän suoái nguoàn ñaàu tieân vaø caàn thieát, töùc laø söï tham döï tích cöïc vaøo nhöõng maàu nhieäm thaùnh, vaøo kinh nguyeän chung vaø troïng theå cuûa Giaùo Hoäi”1

Thaønh ngöõ naøy hình nhö gaây kinh ngaïc cho moät soá taùc giaû ñöông thôøi. Nhöng vôùi phong traøo phuïng vuï ñöôïc Ñöùc Pio X vaø caùc Giaùo Hoaøng keá tieáp naâng ñôõ, thaønh ngöõ naøy daàn daàn ñaõ trôû thaønh quen thuoäc vaø deã chaáp nhaän hôn. Hai möôi laêm naêm sau khi ra töï saéc naøy, trong toâng hieán Söï thôø phöôïng Thieân Chuùa, Ñöùc Pio XI duøng cuøng nhöõng thaønh ngöõ aáy hay nhöõng thaønh ngöõ coù nghóa maïnh hôn. Ñöùc Giaùo Hoaøng vieát:

“Ñeå giaùo daân tham döï vaøo vieäc phuïng thôø Thieân Chuùa caùch linh ñoäng hôn, Ta truyeàn laáy laïi ñieäu haùt bình ca vaãn löu duïng trong daân chuùng. Thöïc ra, raát caàn thieát phaûi laøm sao ñeå veû ñeïp cuûa phuïng vuï loâi cuoán ñöôïc caùc tín höõu vaø do ñoù hoï seõ tham döï caùc nghi leã thaùnh khoâng phaûi nhö nhöõng ngöôøi ngoaøi cuoäc, nhöõng khaùn giaû caâm nín, nhöng hoï phaûi ñöôïc ñoái ñaùp vôùi caùc linh muïc hay ca ñoaøn theo nhö luaät ñònh”1

Sau Thoâng ñieäp ’Mediator Dei’ cuûa Ñöùc Pio XII vaø söï giaûi thích cuûa Thaùnh Boä Leã Nghi ngaøy 03.09.19582, thaønh ngöõ tham döï tích cöïc daàn daàn ñöôïc coâng nhaän vaø ñöôïc coi nhö laø muïc ñích chính cuûa khoa thaàn hoïc muïc vuï môùi.

Hieán cheá veà phuïng vuï cuûa Coâng ñoàng Vaticano II duøng nhieàu tónh töø ñeå moâ taû söï tham döï cuûa giaùo daân vaøo caùc cöû haønh phuïng vuï. Thöôøng thöôøng coâng ñoàng noùi ñeán söï tham döï tích cöïc, töùc linh ñoäng (PV.11,14,19,27,30,41,48,50,79,113,114,121,124). Nhieàu laàn khaùc Coâng ñoàng noùi tôùi söï tham döï ‘yù thöùc’ (PV.14,48,79); söï tham döï ‘ñaày ñuû’(PV.14,41), söï tham döï ‘thaønh kính’ (PV.48,50); söï tham döï coù keát quaû (PV 11), vaø söï tham döï ‘deã daøng’ (PV.79).

Ta coù theå noùi raèng söï tham döï tích cöïc cuûa giaùo daân vaøo vieäc cöû haønh phuïng vuï ñöôïc Coâng ñoàng Vaticano II coi nhö laø nguyeân lyù gôïi höùng vaø chæ ñaïo cuûa taát caû coâng vieäc canh taân vaø söûa ñoåi phuïng vuï.

Thöïc vaäy, khi truyeàn ñoåi môùi nghi thöùc thaùnh leã, Coâng ñoàng vieát “Phaûi laøm sao tu chænh nghi thöùc thaùnh leã ñeå bieåu loä roõ raøng yù nghóa rieâng bieät cuûa moãi phaàn cuõng nhö moái töông quan cuûa chuùng, ñoàng thôøi ñeå vieäc tham döï thaønh kính, linh ñoäng cuûa caùc tín höõu ñöôïc deã daøng hôn’ (PV.50)

Choã khaùc, Coâng ñoàng vieát: ‘Phaûi duyeät laïi caùc Phuï tích, chuù yù tôùi caùc qui taéc caên baûn naøy laø laøm sao cho caùc tín höõu deã daøng tham döï moät caùch yù thöùc vaø linh ñoäng’ (PV.79)

96. Tham döï tích cöïc laø gì?

Coù theå nhìn vaán ñeà döôùi hai khía caïnh: tieâu cöïc vaø tích cöïc :

Tieâu cöïc: Tham döï linh ñoäng muoán loaïi tröø thaùi ñoä thuï ñoäng, öôn löôøi cuûa tín höõu: coù maët taïi nôi cöû haønh nghi leã nhöng loøng trí nghó ñi ñaøng khaùc hay laøm moät vieäc khaùc. Söï tham döï linh ñoäng khoâng ñeå tín höõu töï coi mình nhö nhöõng ngöôøi ngoaïi cuoäc, nhöõng khaùn giaû caâm nín. Bôûi vaäy noù phaûn laïi söï hieän dieän hoaøn toaøn thuï ñoäng, khoâng coäng taùc gì vaøo nghi leã phuïng vuï ñang cöû haønh.

Tích cöïc: Tham döï linh ñoäng vaøo phuïng vuï laø tham döï moät caùch yù thöùc, vôùi söï chuù yù cuûa taâm hoàn vaø loøng soát saéng keát hôïp maät thieát vôùi Chuùa Kitoâ vaø coá gaéng coù nhöõng taâm tình cuûa Chuùa trong luùc chính Ngöôøi töï hieán mình laøm hy leã nhö lôøi Thaùnh Phaoloâ :”Anh em haõy coù taâm tình nhö Chuùa Kitoâ ñaõ coù”(Pl 2,5). Söï tham döï naøy khoâng döøng laïi trong taâm tình, nhöng phaûi bieåu loä ra beân ngoaøi (PV.19), nghóa laø caùc tín höõu “phaûi hoøa hôïp taâm hoàn vôùi tieáng cuûa hoï” (PV11); hoï phaûi coäng taùc vaøo vieäc cöû haønh baèng nhöõng lôøi tung hoâ, nhöõng caâu ñoái ñaùp, nhöõng lôøi ca vònh, nhöõng baøi haùt, hoaëc laøm nhöõng vieäc, nhöõng cöû ñieäu xöùng hôïp hay laø giöõ thinh laëng trong luùc caàn thieát (PV 30)1. Taét moät lôøi, hoï phaûi chaêm chuù theo doõi caùc nghi leã vaø cöû haønh nhöõng phaàn daønh rieâng cho hoï.

Sau heát, muoán cho söï tham döï trôû thaønh linh ñoäng vaø mang laïi keát quaû thöïc söï, noù cuõng phaûi laø söï tham döï yù thöùc nöõa, nghóa laø phaûi hieåu nhöõng nghi leã ñang cöû haønh (PV 48). Thöïc vaäy, chæ khi ngöôøi ta hieåu dieãn tieán caùc leã nghi, yù nghóa caùc nghi thöùc, caùc daáu phuïng vuï, nhöõng töø ngöõ, kieåu noùi cuûa Thaùnh Kinh, cuûa lôøi nguyeän, ngöôøi ta môùi coù theå tham döï caùch ñaày ñuû, vaø chæ khi aáy ngöôøi ta môùi coù theå ñi saâu vaøo caùc maàu nhieäm ñang cöû haønh. Ñoù laø söï tham döï cuûa caû taâm hoàn laãn theå xaùc, ñuùng nhö Barauùna vieát: “Söï tham döï linh ñoäng, ñaày ñuû vaø yù thöùc thöïc söï chæ coù theå coù khi coù söï hoøa hôïp giöõa taâm hoàn vaø theå xaùc, vì söï coäng taùc cuûa taát caû quan naêng tinh thaàn vaø theå chaát vaøo nghi leã thaùnh, nghi leã ñöôïc cöû haønh khoâng chæ do mình thöøa taùc vieân vôùi Thieân Chuùa, nhöng do caû coäng ñoaøn phuïng vuï. Chæ coù söï tham döï naøy ñaùp öùng thích ñaùng baûn chaát coäng ñoaøn cuûa phuïng vuï vaø tính linh thieâng vaø xaùc chaát cuûa con ngöôøi. Ñaây laø söï tham döï coäng ñoaøn mong öôùc vaø laø muïc tieâu höôùng daãn moïi tö töôûng, moïi coá gaéng caûi toå cuûa coäng ñoaøn’ 2


97. Neàn taûng cuûa söï tham döï tích cöïc

Hieán cheá veà phuïng vuï vieát: “Meï Giaùo Hoäi tha thieát öôùc mong toaøn theå caùc tín höõu ñöôïc höôùng daãn tham döï caùc vieäc cöû haønh phuïng vuï caùch troïn veïn, yù thöùc vaø linh ñoäng. Vieäc tham döï aáy do chính baûn tính phuïng vuï ñoøi hoûi; laïi nöõa, nhôø pheùp Röûa toäi, vieäc tham döï phuïng vuï trôû thaønh quyeàn lôïi vaø boån phaän cuûa Daân Kitoâ giaùo, “laø gioøng gioáng ñöôïc löïa choïn, laø tö teá vöông giaû, laø Daân thaùnh, laø con daân ñöôïc tuyeån choïn” (1P.2,9; x.2,4-5; PV 14)

Theo baûn vaên treân, söï tham döï tích cöïc laø moät ñoøi hoûi cuûa baûn chaát phuïng vuï, moät quyeàn lôïi vaø boån phaän do Bí tích röûa toäi mang ñeán.



1. Do baûn chaát cuûa phuïng vuï

Phuïng vuï laø gì neáu khoâng phaûi laø moät söï gaëp gôõ giöõa Thieân Chuùa vaø daân cuûa Ngöôøi trong Ñöùc Kitoâ, laø Thöôïng teá, laø Ñaáng Trung gian duy nhaát giöõa Thieân Chuùa vaø nhaân loaïi. Cuoäc gaëp gôõ naøy nhaéc nhôù laïi vaø hieän taïi hoùa taát caû lòch söû cöùu ñoä döôùi taám maøn caùc nghi thöùc, caùc daáu höõu hình cuûa vieäc thôø töï vaø coâng cuoäc thaùnh hoùa. Phuïng vuï khoâng laø moät kyû nieäm xuoâng nhöõng bieán coá ñaõ qua, nhöng laø moät hieän thöïc hoùa luoân luoân môùi bieán coá cöùu ñoä neàn taûng, trung taâm cuûa lòch söû cöùu ñoä: Thieân Chuùa Cha qua trung gian Chuùa Con, töï haï xuoáng tôùi caùi thaáp heøn cuûa nhaân loaïi ñeå ñöa taát caû nhaân loaïi trôû veà vôùi Ngöôøi nhôø Ñöùc Kitoâ vaø trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Bôûi ñoù, phuïng vuï thieát yeáu phaûi laø moät haønh ñoäng thaùnh khoâng thuoäc rieâng linh muïc, nhöng cuûa toaøn ‘Daân ñaõ ñöôïc qui tuï laïi nhôø söï hôïp nhaát giöõa Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn”1

Tính chaát coäng ñoàng cuûa phuïng vuï ñaõ ñöôïc nhaán maïnh trong Coâng ñoàng vaø coøn ñöôïc nhaéc ñi nhaéc laïi trong caùc vaên kieän aùp duïng (PV 26-27)

2. Do aán tích röûa toäi

Neàn taûng thöù hai coù lieân heä maät thieát vôùi neàn taûng thöù nhaát : tính coäng ñoaøn cuûa phuïng vuï. Moïi tín höõu ñaõ ñöôïc röûa toäi ñeàu trôû neân thaønh vieân cuûa Giaùo Hoäi, vì theá hoï coù quyeàn vaø nhieäm vuï tích cöïc tham döï vaøo vieäc cöû haønh cuûa Giaùo Hoäi (x. Gl ñ 835§4). Ñoù laø ñieàu hieån nhieân, nhö coâng ñoàng ñaõ tuyeân boá :

“Phuïng vuï laø toät ñænh qui höôùng moïi hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi, ñoàng thôøi laø nguoàn maïch tuoân traøo moïi naêng löïc cuûa Giaùo Hoäi. Thöïc vaäy, caùc coâng lao khoù nhoïc trong vieäc toâng ñoà ñeàu nhaèm laøm cho moïi ngöôøi, nhôø ñöùc tin vaø pheùp Röûa, trôû neân con caùi Thieân Chuùa, cuøng nhau qui tuï vaø ngôïi khen Chuùa giöõa loøng Giaùo Hoäi, thoâng phaàn hieán teá vaø aên tieäc cuûa Chuùa” (PV 10)

Giaùo Hoäi laø Daân Thieân Chuùa, laø coäng ñoaøn caùc tín höõu. Haønh ñoäng cuûa Giaùo Hoäi laø haønh ñoäng cuûa toaøn theå Daân Chuùa vaø cuûa moãi thaønh vieân. Do ñoù, neáu phuïng vuï laø haønh ñoäng chính, laø toät ñænh cuûa taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi, noù seõ khoâng ñöôïc hoaøn taát, ít nhaát moät caùch hoaøn haûo, neáu khoâng coù söï coäng taùc vaø tham döï cuûa toaøn daân vaø cuûa moãi thaønh vieân.

Quyeàn lôïi vaø boån phaän tham döï naøy caên cöù treân aán tích röûa toäi. Nhôø ñoù, moïi Kitoâ höõu ñöôïc tham döï vaøo chöùc linh muïc vöông giaû cuûa Chuùa Kitoâ, ñöôïc quyeàn cöû haønh phuïng vuï cuûa Kitoâ giaùo. Ta tìm ñöôïc moät baûn toång löôïc ñaày ñuû veà giaùo lyù naøy trong Hieán cheá veà Giaùo Hoäi.

“Chöùc linh muïc coäng ñoaøn cuûa cuûa caùc tín höõu vaø chöùc linh muïc thöøa taùc hay phaåm traät, tuy khaùc nhau khoâng chæ veà caáp baäc maø coøn veà baûn chaát, song caû hai boå tuùc cho nhau. Thöïc vaäy, caû hai ñeàu tham döï vaøo chöùc linh muïc duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ theo caùch thöùc rieâng cuûa mình. Linh muïc thöøa taùc, nhôø coù quyeàn do chöùc thaùnh, ñaøo taïo vaø cai quaûn daân toäc tö teá, ñoùng vai troø Chuùa Kitoâ cöû haønh hy leã taï ôn vaø daâng cuûa leã aáy leân Thieân Chuùa nhaân danh toaøn theå daân chuùng. Phaàn tín höõu, nhôø chöùc linh muïc vöông giaû, coäng taùc daâng thaùnh leã, vaø thi haønh chöùc vuï ñoù trong vieäc laõnh nhaän caùc bí tích, khi caàu nguyeän vaø taï ôn, baèng ñôøi soáng chöùng taù thaùnh thieän, baèng söï töø boû vaø baùc aùi tích cöïc”(GH 10. Xem theâm soá 11)


98. Caàn thieát tham döï tích cöïc

Trong khi noùi veà neàn taûng cuûa vieäc tham döï tích cöïc, chuùng ta ñaõ thaáy raèng, caùc tín höõu, vì ñaõ ñöôïc röûa toäi, khoâng nhöõng coù quyeàn maø coøn coù nhieäm vuï tham döï caùc nghi leã phuïng vuï. Bôûi vaäy, nhöõng neàn taûng cuûa söï tham döï tích cöïc, döôùi moät khía caïnh naøo ñoù ñaõ trôû thaønh nhöõng boån phaän buoäc ngöôøi tín höõu phaûi tham döï tích cöïc vaøo vieäc cöû haønh nhöõng maàu nhieäm thaùnh.

Ngoaøi nhöõng lyù do treân, söï tham döï tích cöïc coøn caàn thieát ñeå ngöôøi tín höõu soáng ñôøi soáng Kitoâ höõu ñích thöïc, soát saéng. Vì phuïng vuï laø : “Nguoàn maïch ñaàu tieân vaø khaån thieát bôûi ñoù coù theå kín muùc tinh thaàn Kitoâ giaùo chaân chính” (PV 14). Cuõng chính ñeå thaêng tieán ñôøi soáng Kitoâ giaùo cuûa giaùo daân maø Coâng ñoàng ñaõ thöïc hieän vieäc canh taân phuïng vuï (PV 1).



Söï khaån thieát tham döï tích cöïc vaøo vieäc cöû haønh phuïng vuï caøng trôû neân roõ reät do söï nhaéc ñi nhaéc laïi trong caùc vaên kieän cuûa Coâng ñoàøng vaø haäu Coâng ñoàng nhö H. Sehmidt ñaõ ghi nhaän caùch chí lyù raèng: “Söï khaån thieát tham döï vaøo phuïng vuï cuûa daân chuùng ñaõ ñöôïc nhaéc laïi quaù thöôøng trong Hieán cheá khieán ta coù theå coi noù nhö laø moät beø cuûa kinh caàu vôùi nhöõng caâu ‘Caàu cho chuùng toâi’,’Xin chöõa chuùng toâi’; ‘Xin nghe lôøi chuùng toâi”1

v. nhöõng chöùcvuï khaùc nhau
trong coäng ñoaøn phuïng vuï


Tuy coäng ñoaøn phuïng vuï laø moät buoåi hoïp huynh ñeä vaø hoøa hôïp cuûa moät daân toäc, tuy taát caû thaønh vieân ñeàu laø nhöõng ngöôøi tham döï tích cöïc, noù vaãn bao goàm nhöõng chöùc vuï khaùc bieät. Khoâng phaûi moïi ngöôøi ñeàu coù theå thöïc hieän ñöôïc moïi caùi, vaø ñoù khoâng chæ laø moät qui luaät cuûa söï khoân ngoan nhaân loaïi ñeå ñaûm baûo traät töï vaø thuaän ích, nhöng coøn laø ñieàu Chuùa Kitoâ ñaõ qui ñònh, vaø laø caùi xuaát phaùt töø baûn tính cuûa Giaùo Hoäi. Coäng ñoaøn coù moät ngöôøi chuû toïa : ñoù laø vò chuû teá; giöõa ngaøi vaø daân chuùng coøn coù nhöõng ngöôøi trung gian khaùc ñeå thi haønh nhöõng taùc vuï khaùc. Söï khaùc bieät giöõa caùc chöùc naêng naøy laøm cho coäng ñoaøn phuïng vuï thaønh moät thaân theå höõu cô, bieåu töôïng cho Nhieäm theå Chuùa Kitoâ (1Cr 12,12-30); laøm cho Phuïng vuï thaønh moät haønh ñoäng phaåm traät, trong ñoù moãi ngöôøi coù moät vai troø rieâng bieät nhöng laïi hoøa hôïp vôùi nhau thaønh moät haønh ñoäng duy nhaát.
99. Vò chuû teá

‘Linh muïc hieän thaân Chuùa Kitoâ, chuû toïa coäng ñoaøn’. Coâng thöùc cuûa Coâng ñoàng Vaticano II (PV 33) haøm chöùa ba xaùc quyeát truyeàn thoáng :

  1. Haønh ñoäng phuïng vuï coù moät vò chuû toïa. Vò naøy ñieàu khieån toaøn theå coäng ñoaøn vaø laø ngöôøi ñöùng ñaàu caàu nguyeän. ÔÛ thôøi xa xöa, chính ngaøi laø ngöôøi phaân coâng cho caùc thöøa taùc vieân khaùc, chæ ñònh nhöõng baûn vaên phaûi ñoïc hay phaûi haùt, ra hieäu ñeå ca ñoaøn baét ñaàu cuõng nhö keát thuùc v.v.2

  2. Vò chuû toïa cuõng ñoàng thôøi laø chuû teá, nghóa laø ngaøi caàu nguyeän, cöû haønh nhöõng haønh ñoäng thaùnh, ban Baùnh Thaùnh Theå vaø baùnh Lôøi Chuùa cho daân chuùng. Vì theá ngaøi khoâng phaûi chæ laø ngöôøi giaùm thò coù nhieäm vuï giöõ traät töï thoâi.

  3. Ngaøi laø vò chuû toïa vaø chuû teá khoâng phaûi vì ñöôïc daân ñeà cöû hay vì khaû naêng nhaân loaïi naøo khaùc, nhöng vì ngaøi coù chöùc giaùm muïc hay linh muïc. Chính vì aán tích linh muïc hay giaùm muïc naøy maø ngaøi laø hieän thaân cuûa Chuùa Kitoâ, haønh ñoäng nhaân danh vaø ñaïi dieän Chuùa Kitoâ. Cuõng chính vì ngaøi ñöôïc ñoàng hoùa vôùi Chuùa Kitoâ laø thuû laõnh vaø laø trung gian maø ngaøi coù theå ñaïi dieän cho toaøn theå coäng ñoaøn, cho taát caû Giaùo Hoäi ñeå daâng leân Thieân Chuùa nhöõng taâm tình cuûa toaøn daân (Tñ. MD 38,80,88). Chuû teá coøn laø daáu chæ cho ngöôøi ta thaáy raèng coäng ñoaøn khoâng töï mình qui tuï ñeå cöû haønh phuïng vuï, nhöng ñöôïc Chuùa trieäu taäp ñeå ñoùn nhaän Lôøi Ngöôøi vaø caùc aân hueä Ngöôøi ban. Ñoù laø lyù do taïi sao phuïng vuï daønh ñòa vò quan troïng cho kinh nguyeän cuûa chuû teá.

Tuy nhieân ñeå trôû thaønh chuû teá, rieâng vieäc chòu chöùc khoâng ñuû, maø coøn caàn phaûi ñöôïc tham döï vaøo söù vuï Chuùa Kitoâ ñaõ trao cho caùc toâng ñoà. Bôûi vaäy vò chuû teá tröôùc tieân vaø öu vieät phaûi laø Giaùm muïc ñòa phöông, vaø khoâng ai coù theå chuû toïa moät haønh ñoäng phuïng vuï naøo neáu khoâng coù leänh cuûa ngaøi hay ñöôïc ngaøi cho pheùp (PV 26,41). Ñoù laø ñieàu thaùnh Ignatio thaønh Antiochia ñaõ nhaán maïnh trong caùc thö cuûa ngaøi.1 Vì theá, khi giaùm muïc ñòa phöông hieän dieän, ngaøi chuû toïa, caû khi ngaøi khoâng phaûi laø chuû teá: ngai cuûa ngaøi luoân ñaët treân cung thaùnh nôi moïi ngöôøi deã nhìn thaáy.

“Giaùm muïc phaûi ñöôïc xem nhö Thöôïng teá cuûa ñoaøn chieân; coù theå noùi raèng, söï soáng nôi caùc tín höõu cuûa ngaøi trong Chuùa Kitoâ cuõng phaùt xuaát töø ngaøi vaø leä thuuoäc vaøo ngaøi. Vì vaäy, moïi ngöôøi phaûi heát söùc meán chuoäng ñôøi soáng phuïng vuï cuûa giaùo daân chung quanh giaùm muïc, nhaát laø taïi nhaø thôø chaùnh toøa: Hoï phaûi xaùc tín raèng: Hoäi Thaùnh ñöôïc ñaëc bieät bieåu loä khi toaøn theå Daân thaùnh Chuùa tham döï troïn veïn vaø linh ñoäng vaøo nhöõng cöû haønh phuïng vuï, ñaëc bieät trong cuøng moät leã taï ôn, trong moät lôøi nguyeän duy nhaát, ôû ñoù giaùm muïc chuû toïa giöõa linh muïc ñoaøn vaø caùc thöøa taùc vieân bao quanh Ngaøi” (PV 41)

Caùc linh muïc laø nhöõng coäng söï vieân cuûa giaùm muïc, nhaän söù maïng töø giaùm muïc vaø thay theá giaùm muïc chuû toïa coäng ñoaøn phuïng vuï trong söï hieäp thoâng vôùi chuû chaên. Nhöng caùc linh muïc khoâng theå cöû haønh moät soá nghi thöùc maø luaät Thieân Chuùa cuõng nhö luaät Hoäi thaùnh daønh cho giaùm muïc.

Söï hieäp nhaát trong chöùc vuï tö teá ñöôïc bieåu loä khi nhieàu giaùm muïc hay linh muïc ñoàng teá döôùi söï chuû toïa cuûa moät giaùm muïc hay linh muïc. Nghi thöùc ñoàng teá ñaõ ñöôïc taùi laäp trong Hoäi thaùnh La-tinh vaø ñaõ trôû thaønh quen thuoäc ñoái vôùi giaùo daân. Nghi thöùc ñaït ñöôïc möùc ñoä cao veà yù nghóa khi caùc linh muïc bao quanh giaùm muïc cuûa mình maø ñoàng teá, nhö khi truyeàn chöùc thaùnh hay laøm pheùp daàu. Khi truyeàn chöùc giaùm muïc, phaûi coù ít nhaát ba giaùm muïc ñoàng teá.

Traùi laïi, khi khoâng coù linh muïc, Thaøy Saùu cuõng ñöôïc chuû toïa moät soá nghi thöùc, nhö röûa toäi, ñöa xaùc keû cheát v.v. Nhöõng tröôøng hôïp khoâng coù linh muïc hay phoù teá hieän dieän, moái lieân heä vôùi chöùc tö teá cuûa vieäc cöû haønh Thaùnh Theå cuõng caàn ñöôïc laøm saùng toû.

Phaåm töôùc cuûa vò chuû teá ñöôïc nhaéc nhôû cho giaùo daân qua y phuïc ngaøi mang, qua choã daønh rieâng cho ngaøi taïi cung thaùnh hay treân baøn thôø, qua nhöõng thöøa taùc vieân phuïc vuï chung quanh ngaøi, qua caùc cöû chæ toân kính maø coäng ñoaøn daønh cho ngaøi: taát caû ñöùng leân khi ngaøi tieán ra hay boû baøn thôø maø veà cuõng nhö khi ngaøi ñaïi dieän coäng ñoaøn ñeå caàu nguyeän.


100. Caùc thöøa taùc vieân khaùc

Trong coäng ñoaøn phuïng vuï, coù nhöõng thöøa taùc vieân phuïc vuï Lôøi Chuùa, coù nhöõng thöøa taùc vieân phuïc vuï baøn thôø vaø giuùp chuû teá cöû haønh caùc leã nghi, coù nhöõng thöøa taùc vieân tröïc tieáp phuïc vuï daân chuùng baèng caùch höôùng daãn hoï tham döï caùch tích cöïc vaø yù thöùc.

Caùc Phoù teá laø nhöõng thöøa taùc vieân öu tuyeån, nhö teân cuûa hoï ñaõ noùi leân ñieàu ñoù (DIAKONOI). Caùc thaøy giuùp giaùm muïc cuõng nhö caùc linh muïc trong caùc cöû haønh phuïng vuï; nhöng caùc thaøy cuõng ñöôïc uûy thaùc, ñaëc bieät laø theo truyeàn thoáng Ñoâng Phöông, cho vieäc giuùp giaùo daân tham döï nghi leã baèng caùch nhaéc cho hoï nhöõng lôøi taùn döông, nhöõng thaùi ñoä vaø cöû chæ phaûi giöõ, nhöõng yù caàu nguyeän cuûa Giaùo Hoäi vaø coäng ñoaøn, nhöõng taâm tình thích hôïp vôùi töøng nghi leã. Caùc thaøy coøn coù nhieäm vuï doïn baùnh ñeå linh muïc truyeàn pheùp, cho giaùo daân röôùc leã; ngoaøi ra caùc thaøy cuõng coøn ñöôïc uûy thaùc ñeå ñoïc Phuùc AÂm , vaø khi khoâng coù caùc thaøy ñoïc saùch, thaøy cuõng coù theå thay theá ñeå ñoïc nhöõng baøi saùch Thaùnh nöõa.

Caùc thöøa taùc vieân ñoïc saùch cuõng giöõ moät vai troø quan troïng. Ngay töø ñaàu Giaùo Hoäi, caùc thöøa taùc vieân ñoïc saùch voán laø nhöõng ngöôøi khaùc vôùi vò chuû teá; nhöng daàn daàn vieäc ñoïc saùch ñaõ ñöôïc trao cho thaøy Saùu vaø thaøy Naêm. Theo luaät leä hieän haønh, Giaùo Hoäi ñaõ loaïi boû nhöõng chöùc nhoû, vaø chæ coøn giöõ laïi taùc vuï ñoïc saùch vaø giuùp leã. Tuy nhieân, trong nhöõng nôi khoâng coù thöøa taùc vieân ñaëc bieät, giaùo daân coù theå thay theá.

101. Ca ñoaøn vaø caùc nhaïc só, nhaïc coâng

Ngay töø coå thôøi, truyeàn thoáng phuïng vuï nhìn nhaän vaø thöïc haønh vieäc haùt thaùnh vònh. Thöôøng thaùnh vònh ñöôïc ñoïc xöôùng theo cung ñieäu vôùi muïc ñích ñeå coäng ñoaøn nghe nhö nhöõng baøi ñoïc khaùc : Taùc vuï naøy ñöôïc trao cho ngöôøi ñoïc saùch, tröø trong vuøng Antiochia noù ñöôïc trao cho moät thöøa taùc vieân khaùc ñaõ ñöôïc chuùc phong theo nghi thöùc rieâng bieät.

Coøn ca ñoaøn laïi xuaát hieän töø nhöõng nguoàn khaùc. Noù ñöôïc bieät ra ngoaøi coäng ñoaøn, vaø ñöôïc uûy thaùc cho vieäc haùt nhöõng baøi ñi theo moät vieäc cöû haønh naøo ñoù, hay nhöõng baøi khoù haùt maø coäng ñoaøn khoâng haùt noåi. Theo luaät phuïng vuï hieän haønh, thì caàn phaûi coù ca ñoaøn trong nhöõng cöû haønh phuïng vuï troïng theå, vaø baáy giôø noù thi haønh moät taùc vuï taäp theå 1. Bôûi vaäy, khi tuyeån moä vaø huaán luyeän, khoâng nhöõng phaûi ñeå yù khaû naêng chuyeân moân maø coøn phaûi ñeå yù tôùi phaåm chaát thieâng lieâng nöõa. (Id. n.98). Thöôøng ca ñoaøn ñöôïc ngoài gaàn cung thaùnh, nhöng phaûi laøm sao ñeå khoûi gaây phieàn haø cho daân chuùng.

Trong nhöõng thôøi phuïng vuï suy yeáu, ca ñoaøn thöôøng coù khuynh höôùng daønh luoân caû phaàn cuûa coäng ñoaøn. Coâng ñoàng Vaticano II vaø luaät phuïng vuï hieän haønh ñaõ nhaéc caùc vò höõu traùch phaûi ñeà phoøng söï laïm duïng naøy2.

Ngoaøi ca ñoaøn, phuïng vuï coøn chaáp nhaän vieäc söû duïng phong caàm, vaø trong nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät cuõng nhö vôùi moät soá ñieàu kieän, nhöõng nhaïc cuï khaùc. Khi söû duïng nhöõng nhaïc khí ñoù, caùc nhaïc só tham döï tröïc tieáp vaøo vieäc cöû haønh phuïng vuï, maëc daàu khoâng phaûi nhöõng thöøa taùc vieân thöïc thuï. Do ñoù, hoï phaûi tuaân theo qui luaät phuïng vuï, phaûi coù nhöõng kieán thöùc caàn thieát khoâng nhöõng veà nhaïc maø coøn veà phuïng vuï nöõa. Coù nhö vaäy hoï môùi coù theå duøng tieáng nhaïc ñeå dieãn ñaït taâm tình thích hôïp maàu nhieäm cuûa ngaøy leã cuõng nhö nhòp ñieäu cuûa töøng nghi leã3.


vi. caùc haønh ñoäng phuïng vuï
khoâng coù coäng ñoaøn tham döï


Phong traøo canh taân phuïng vuï vaø caùc vaên kieän coâng ñoàng Vaticano II ñaõ nhaán maïnh chieàu kích coäng ñoàng cuûa phuïng vuï vaø ñaõ coå voõ vieäc laøm noåi baät chieàu kích naøy trong vieäc cöû haønh phuïng vuï. Ñieàu naøy ñaõ bò giaûi thích sai laàm khi ngöôøi ta cho raèng coâng ñoàng coù yù leân aùn vieäc cöû haønh phuïng vuï khi khoâng coù daân chuùng tham döï.

a) Coäng ñoaøn phuïng vuï laø daáu chæ hieäp nhaát vaø laø nguoàn maïch phaùt sinh hieäp nhaát. Coäng ñoaøn naøy chính laø coäng ñoaøn bao quanh giaùm muïc cuûa mình khi cöû haønh thaùnh leã, ñaëc bieät vaøo ngaøy chuùa nhaät vaø caùc ngaøy leã troïng. Coäng ñoaøn naøy cuõng laø coäng ñoaøn xöù ñaïo ñòa phöông hoïp möøng phuïng vuï döôùi söï chuû toïa cuûa chuû chaên laø ngöôøi thay theá giaùm muïc. Beân caïnh coäng ñoaøn phuïng vuï naøy, coøn coù nhöõng buoåi hoïp ñöôïc trieäu taäp vaøo nhöõng ngaøy khaùc, vöøa giôùi haïn veà con soá ngöôøi tham döï, vöøa khoâng coù tính caùch baét buoäc. Giaù trò hieän nay cuûa caùc buoåi hoïp naøy ñaõ ñöôïc ñeà cao trong qui cheá do Thaùnh Boä caùc nghi leã baûn haønh naêm 1969 veà vieäc cöû haønh thaùnh leã coù söï tham döï cuûa nhoùm nhoû. Muïc ñích cuûa Thaùnh Boä khoâng nhaèm taùn trôï khuynh höôùng muoán taùch rôøi khoûi coäng ñoaøn ñòa phöông, taïo neân ‘phe nhoùm’vaø caùc ñaëc quyeàn. Thaùnh Boä muoán ñaùp öùng moät caùch tích cöïc caùc nhu caàu rieâng cuûa caùc tín höõu vaø ñaøo saâu ñôøi soáng ñöùc tin cuûa hoï baèng caùch quan taâm ñeán caùc nhu caàu cuõng nhö neàn giaùo duïc cuûa caùc thaønh vieân trong nhoùm, vaø baèng caùch lôïi duïng taát caû caùc thuaän lôïi taïo neân bôûi vieäc hoï daán thaân theo cuøng moät ñöôøng höôùng thieâng lieâng hay toâng ñoà vaø vieäc hoï öôùc muoán giaùo hoùa laãn nhau.

b) Hôn nöõa, coù moät soá haønh ñoäng phuïng vuï khoâng bao goàm söï hieän dieän cuûa daân chuùng. Chaúng haïn nhö kinh nguyeän cuûa caùc ñan só chæ trôû thaønh kinh nguyeän phuïng vuï vôùi thôøi gian. Dó nhieân, ñan vieän hay hoäi kinh só khoâng taäp hôïp daân chuùng khi cöû haønh caùc giôø kinh. Caùc doøng khoå tu coøn xua ñuoåi daân chuùng khoûi caùc nhaø nguyeän.Vaø cuõng khoâng caàn phaûi coù moät thaønh vieân thuoäc haøng giaùo só phaåm traät chuû toïa caùc giôø kinh taïi ñan vieän. Theá nhöng, do söï uûy nhieäm cuûa Hoäi thaùnh, caùc ñan só vaø kinh só cöû haønh caùc giôø kinh nhaân danh taäp theå Kitoâ höõu. Vì theá, töø nay, cöû haønh caùc giôø kinh phuïng vuï laø moät haønh vi thôø phöôïng coâng coäng daâng leân Thieân Chuùa nhaân danh Hoäi thaùnh, ngay caû khi caùc giôø kinh ñöôïc cöû haønh ngoaøi thaùnh ñöôøng hoaëc rieâng moät mình bôûi moät giaùo só, moät ñan só, moät giaùo daân.

Maët khaùc, neáu theo truyeàn thoáng caùc bí tích ñöôïc cöû haønh troïng theå trong coäng ñoaøn phuïng vuï, vaø ñaây laø ñieàu ñaùng ñöôïc khuyeán khích, thì trong nhöõng tröôøng hôïp khaån caáp,thöôøng chæ coù ngöôøi ban bí tích vôùi ngöôøi chòu bí tích. Ñieàu naøy cuõng ñuùng ñoái vôùi bí tích hoøa giaûi: xöng toäi rieâng vaø tha toäi cho töøng ngöôøi moät vaãn coøn laø hình thöùc thoâng thöôøng caùc tín höõu duøng ñeå hoøa giaûi mình vôùiThieân Chuùa vaø vôùi Hoäi thaùnh, tröø khi khoâng theå xöng toäi rieâng vì moät lyù do chính ñaùng. Trong taát caû caùc tröôøng hôïp naøy, tính coäng ñoàng vaãn ñöôïc baûo ñaûm ít nhaát cuõng baèng haønh vi cuûa thöøa taùc vieân laø moät haønh vi cuûa Hoäi thaùnh, nhaát laø khi thöøa taùc vieân ñaõ chòu chöùc thaùnh.

Linh muïc haønh ñoäng thaønh söï ngay caû khi cöû haønh thaùnh leã moät mình. Keå töø sau coâng ñoàng Trentoâ, huaán quyeàn Hoäi thaùnh ñaõ nhieàu laàn xaùc quyeát ñieàu naøy: cöû haønh thaùnh leã moät mình cuõng laø moät haønh vi coâng khai vaø xaõ hoäi; toaøn theå Hoäi thaùnh hieän dieän nôi baûn thaân linh muïc vaø caùc hoa traùi do hy leã ñem laïi cuõng ñöôïc daønh cho toaøn theå Hoäi thaùnh. Cöû haønh thaùnh leã laø moät vieäc laøm chính ñaùng khi ñöôïc tieán haønh trong caùc ñieàu kieän veà nôi choán vaø thôøi gian ñaõñöôïc aán ñònh. Ta khoâng neân xöû duïng töø ‘laøm leã rieâng’ , moät töø coå ñieån trong quaù khöù, ñeå chæ vieäc cöû haønh thaùnh leã moät mình maø khoâng moät ai ñöôïc pheùp coi thöôøng hay sao laõng.

Trong phaïm vi ñôøi soáng thieâng lieâng cuõng nhö muïc vuï, ta khoâng bao giôø ñöôïc pheùp queân nguyeân taéc maø coâng ñoàng Vaticano II ñaõ nhaéc laïi :

“Caùc hoaït ñoäng phuïng vuï khoâng phaûi laø nhöõng hoaït ñoäng rieâng tö, nhaát laø nhöõng cöû haønh cuûa Hoäi thaùnh laø bí tích hieäp nhaát, nghóa laø daân thaùnh ñöôïc qui tuï vaø höôùng daãn bôûi giaùm muïc. Vì vaäy, caùc hoaït ñoäng thuoäc veà thaân theå phoå quaùt cuûa Hoäi thaùnh, dieãn taû vaø aûnh höôûng treân Hoäi thaùnh; tuy nhieân coøn coù lieân quan khaùc nhau vôùi töøng chi theå rieâng bieät cuûa thaân theå, tuøy theo khaùc bieät veà phaåm traät, phaän vuï vaø söï tham döï hieän thöïc” (PV 26).



tải về 1.38 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   18



Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý
    Quê hương
BÁO CÁO
Tài liệu