Hµ néi 2007 Môc lôC

1. 
   Cè g¾ng ®¹t ®­îc chÊt l­îng, hiÖu qu¶, vµ tÝnh ch©n thùc cao nhÊt c¶ trong suèt quy tr×nh vµ c¶ trong c¸c s¶n phÈm cña c«ng viÖc chuyªn m«n.
   
2. 
   Yªu cÇu vµ gi÷ v÷ng n¨ng lùc chuyªn m«n cao.
   
3. 
   HiÓu biÕt vµ tu©n thñ c¸c ph¸p luËt ®ang tån t¹i liªn quan tíi c«ng viÖc chuyªn m«n.
   
4. 
   NhËn vµ cung cÊp c¸c b¸o c¸o chuyªn m«n phï hîp.
   
5. 
   §­a ra c¸c ®¸nh gi¸ t¨ng c­êng vµ xuyªn suèt vÒ c¸c hÖ thèng m¸y tÝnh vµ c¸c thµnh phÇn cña nã, bao gåm c¶ sù ph©n tÝch c¸c rñi ro cã thÓ.
   
6. 
   T«n träng c¸c hîp ®ång, c¸c tho¶ thuËn vµ c¸c tr¸ch nhiÖm ®­îc giao.
   
7. 
   N©ng cao sù hiÓu biÕt c«ng céng vÒ ®iÖn to¸n vµ c¸c hÖ qu¶ cña nã.
   
8. 
   TiÕp cËn (truy nhËp) c¸c tµi nguyªn ®iÖn to¸n vµ liªn l¹c khi vµ chØ khi ®­îc uû quyÒn lµm viÖc ®ã.
   

1. 
   DiÔn ®¹t râ rµng (c«ng khai – minh b¹ch) c¸c tr¸ch nhiÖm x· héi cña c¸c thµnh viªn cña ®¬n vÞ tæ chøc vµ khuyÕn khÝch sù thõa nhËn ®Çy ®ñ c¸c tr¸ch nhiÖm nµy.
   
2. 
   Qu¶n trÞ nh©n sù vµ c¸c tµi nguyªn.
   
3. 
   HiÓu râ vµ hç trî viÖc sö dông ®óng ®¾n vµ cã uû quyÒn c¸c tµi nguyªn liªn l¹c vµ ®iÖn to¸n cña tæ chøc.
   
4. 
   CÇn ch¾c ch¾n r»ng, c¸c kh¸ch hµng vµ nh÷ng ng­êi chÞu t¸c ®éng bëi hÖ thèng cã c¸c nhu cÇu ®· ®­îc diÔn ®¹t mét sè c¸ch râ rµng trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ vµ s¾p xÕp c¸c ®ßi hái, sau ®ã hÖ thèng nµy ph¶i ®­îc chøng nhËn lµ ®¸p øng c¸c ®ßi hái ®ã.
   
5. 
   C«ng khai, minh b¹ch vµ hç trî c¸c chÝnh s¸ch b¶o vÖ sù ch©n thùc cña c¸c kh¸ch hµng vµ nh÷ng ng­êi chÞu t¸c ®éng cña mçi hÖ thèng ®iÖn to¸n.
   
6. 
   KiÕn t¹o c¸c kh¶ n¨ng (®iÒu kiÖn) cho c¸c thµnh viªn cña tæ chøc hiÓu biÕt c¸c nguyªn t¾c vµ c¸c giíi h¹n cña c¸c hÖ thèng m¸y tÝnh.
   

ViÖn ®¹o ®øc häc m¸y tÝnh CEI lµ mét tæ chøc phi lîi nhuËn cã môc ®Ých khuyÕn khÝch mäi ng­êi xem xÐt c¸c khÝa c¹nh ®¹o ®øc trong c¸c ho¹t ®éng ®iÖn to¸n cña m×nh. ViÖn nµy ®­îc thµnh lËp tõ gi÷a nh÷ng n¨m 1980 nh­ mét liªn doanh cña IBM, c¸c viÖn Brucking, vµ TËp ®oµn thÇn häc Washington. CEI ®· c«ng bè chØ dÉn ®¹o ®øc cña m×nh d­íi d¹ng m­êi mÖnh lÖnh vÒ ®¹o ®øc m¸y tÝnh nh­ sau:

1. 
   Ng­¬i kh«ng ®­îc sö dông m¸y tÝnh ®Ó lµm h¹i ng­êi kh¸c.
   
2. 
   Ng­¬i kh«ng ®­îc can thiÖp vµo c«ng viÖc ®iÖn to¸n cña ng­êi kh¸c.
   
3. 
   Ng­¬i kh«ng ®­îc r×nh rËp quanh c¸c files m¸y tÝnh cña ng­êi kh¸c.
   
4. 
   Ng­¬i kh«ng ®­îc dïng m¸y tÝnh ®Ó ¨n c¾p.
   
5. 
   Ng­¬i kh«ng ®­îc dïng m¸y tÝnh ®Ó sinh ra c¸c b»ng chøng gi¶.
   
6. 
   Ng­¬i kh«ng ®­îc sao chÐp (copy) hoÆc sö dông phÇn mÒm cã chñ së h÷u mµ kh«ng tr¶ tiÒn.
   
7. 
   Ng­¬i kh«ng ®­îc dïng c¸c tµi nguyªn m¸y tÝnh cña ng­êi kh¸c mµ kh«ng cã uû quyÒn hoÆc kh«ng tr¶ tiÒn phï hîp.
   
8. 
   Ng­¬i kh«ng ®­îc chiÕm ®o¹t kÕt qu¶ trÝ tuÖ cña ng­êi kh¸c.
   
9. 
   Ng­¬i ph¶i suy ngÉm vÒ nh÷ng hËu qu¶ x· héi cña mçi ch­¬ng tr×nh mµ ng­¬i viÕt ra hoÆc cña hÖ thèng mµ ng­¬i thiÕt kÕ.
   
10. 
    Ng­¬i ph¶i lu«n sö dông m¸y tÝnh theo c¸ch sao cho c¸c ®ång nghiÖp trÎ kÝnh träng vµ noi theo.
    

1. 
   H·y lµm râ c¸c nh©n tè ñng hé hoÆc chèng l¹i ý kiÕn r»ng, viÖc sau ®©y sÏ lµ hµnh vi ®¹o ®øc:
   

Nh©n tè nµy cã thay ®æi g× kh«ng nÕu sù trao ®æi ®­îc thùc hiÖn víi ng­êi kh«ng quen biÕt qua mét dÞch vô chia sÎ c¸c file ngÇm ®Þnh?

2. 
   H·y ph©n tÝch c¸c lËp luËn vÒ ý kiÕn r»ng, viÖc sau ®©y sÏ lµ mét hµnh vi ®¹o ®øc:
   

T×nh huèng cã thay ®æi g× kh«ng nÕu kho¶ng thêi gian kh«ng ph¶i lµ chñ nhËt mµ lµ kh«ng giíi h¹n (anh kh«ng chØ khi th¨m mµ c¶ khi trë vÒ) vµ ®iÓm truy cËp nµy râ rµng liªn quan ®Õn mét ng­êi ®ang sèng ë biÖt thù liÒn kÒ ®ã?

3. 
   Mét ng­êi quen cña anh cã mét Blog mµ, mÆc dï nã kh«ng trùc tiÕp liÖt kª trªn trang chñ cña c« ta, anh còng vÉn t×m thÊy nhê mét vµi thñ thuËt t×m kiÕm ®¬n gi¶n. Trong Blog cña m×nh c« Êy miªu t¶ mét sè t×nh tiÕt rÊt hÊp dÉn vÒ mèi quan hÖ cña c« ta víi mét ng­êi b¹n kh¸c cña anh. H·y gi¶i thÝch c¸c khÝa c¹nh ®¹o ®øc cña:
   
   1. 
      ViÖc anh ®äc Blog nµy.
      
   2. 
      ViÖc anh kÓ l¹i ®iÒu ®ã cho ng­êi thø hai.
      
   3. 
      ViÖc anh kÓ cho c¸c b¹n biÕt vÒ ®iÒu ®ã.
      
   4. 
      ViÖc anh göi mét liªn kÕt tíi Blog ®ã tõ trang chñ cña m×nh.
      

Ch­¬ng III Giíi thiÖu mét sè luËt ph¸p an toµn th«ng tin cña c¸c n­íc

Trong ch­¬ng nµy chóng t«i sÏ giíi thiÖu mét sè luËt trong lÜnh vùc ATTT cña Mü vµ Ch©u ¢u, c¸c quèc gia ®i ®Çu vÒ vÊn ®Ò liªn quan. Träng t©m lµ c¸c luËt cña Mü, vµ nh­ ®· nãi trªn, ®ã lµ c¸c luËt ®­îc më réng cho c¸c ®èi t­îng míi trong kü thuËt ®iÖn to¸n nh­ chèng téi ph¹m m¸y tÝnh, b¶o vÖ ch­¬ng tr×nh vµ d÷ liÖu, kiÓm so¸t c¸c tiÕp cËn, b¶o vÖ ng­êi dïng… Nh÷ng thiÕt chÕ cò vÉn phï hîp nh­ c¸c vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ ®· ®­îc nãi kü ë ch­¬ng I sÏ kh«ng ®­îc nh¾c l¹i ë ch­¬ng nµy. Cuèi ch­¬ng cã giíi thiÖu ng¾n gän vÒ c¸c luËt liªn quan cña mét sè n­íc kh¸c.

3.1. LuËt ph¸p ATTT chän läc t¹i Mü.

3.1.1. Vµi nÐt vÒ thÓ chÕ vµ kinh doanh ë Mü.

3.1.1.1 ThÓ chÕ n­íc Mü.

1. 
   HiÕn ph¸p Hoa kú (USC – United States Constitute).
   

§iÒu V HiÕn ph¸p cho phÐp nh÷ng söa ®æi trong HiÕn ph¸p (khi ®­îc th«ng qua bëi hai phÇn ba ®a sè cña c¶ hai viÖn Quèc héi vµ ®­îc phª chuÈn cña ba phÇn t­ c¬ quan lËp ph¸p cña c¸c bang). HiÕn ph¸p ®­îc m­êi ba bang phª chuÈn n¨m 1791 ®· cã m­êi tu chÝnh ¸n, ®­îc gäi chung lµ Tuyªn ng«n D©n quyÒn (tù do tÝn ng­ìng, ng«n luËn vµ b¸o chÝ…), ®Ó b¶o vÖ c«ng d©n tr­íc sù chuyªn chÕ nÕu cã cña chÝnh quyÒn liªn bang. Cho ®Õn nay, HiÕn ph¸p ®· cã hai m­¬i s¸u tu chÝnh ¸n.

2. 
   Tæng thèng (U.S. President).
   

Ngµy nay, Tæng thèng ®Ò nghÞ mét ch­¬ng tr×nh lËp ph¸p mÆc dÇu Tæng thèng, Néi c¸c vµ c¸c thµnh viªn kh«ng ph¶i vµ còng kh«ng thÓ lµ nghÞ sÜ Quèc héi. §iÒu nµy cã nghÜa lµ chÝnh c¸c nghÞ sÜ Quèc héi lµ ng­êi ®Ö tr×nh c¸c dù luËt cho H¹ viÖn vµ Th­îng viÖn. HËu qu¶ lµ Tæng thèng hoµn toµn kh«ng cã quyÒn lùc khi gÆp ph¶i mét Quèc héi bÊt hîp t¸c. V× vËy, khã ®¶m b¶o r»ng c¸c luËt ®· ®­îc th«ng qua sÏ ®­îc bé m¸y hµnh chÝnh liªn bang thùc thi cã hiÖu qu¶. Ng­êi ta nãi r»ng quyÒn lùc thËt sù duy nhÊt cña Tæng thèng lµ quyÒn thuyÕt phôc.

Vai trß cña Phã Tæng thèng kh«ng ®­îc x¸c ®Þnh râ trong HiÕn ph¸p. HiÕn ph¸p chØ cho Phã Tæng thèng quyÒn chñ tr× cuéc tranh luËn ë Th­îng viÖn vµ chØ ®­îc biÓu quyÕt trong tr­êng hîp cã rµng buéc. Tuy nhiªn, Phã Tæng thèng sÏ n¾m quyÒn Tæng thèng trong tr­êng hîp Tæng thèng chÕt, tõ nhiÖm hoÆc l©m bÖnh. §Õn nay ®· cã t¸m tr­êng hîp nh­ vËy. §Ó cè g¾ng l«i kÐo nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng vµo chøc vô kh«ng quan träng chñ yÕu mang tÝnh nghi thøc nµy, gÇn ®©y Phã Tæng thèng ®­îc trao thªm mét sè nhiÖm vô quan träng trong c«ng viÖc ngo¹i giao.

3. 
   Quèc héi (Congress).
   

• 
  H¹ viÖn.
  

Chñ tÞch H¹ viÖn, ®­îc ViÖn bÇu lªn vµ cã tr¸ch nhiÖm quan träng, khiÕn «ng cã ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®èi víi Tæng thèng. H¬n n÷a nÕu Tæng thèng vµ Phã tæng thèng chÕt tr­íc khi chÊm døt nhiÖm kú, th× «ng Chñ tÞch H¹ viÖn trë thµnh Tæng thèng.

• 
  Th­îng viÖn.
  

MÆc dÇu cã thÓ lµm ra c¸c ®iÒu luËt nh­ng nhiÖm vô quan träng nhÊt cña Quèc héi lµ xem xÐt c¸c chÝnh s¸ch, hµnh ®éng cña c¸c c¬ quan hµnh ph¸p, vµ b¶o ®¶m quyÒn lîi cña c¸c bang vµ c¸c quËn. ThËt vËy, v× H¹ nghÞ sÜ vµ Th­îng nghÞ sÜ phô thuéc vµo cö tri t¹i c¸c bang, c¸c khu vùc bÇu cö ®Ó ®­îc t¸i cö hä cã xu h­íng ®¸p øng quyÒn lîi riªng cña tõng khu vùc bÇu cö, tõng nhãm ng­êi h¬n lµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña c¶ n­íc. Quèc héi còng kiÓm so¸t nÒn tµi chÝnh quèc gia vµ mét ®éi ngò chuyªn gia th­êng trùc gióp Quèc héi xem xÐt vµ thay ®æi ng©n s¸ch hµng n¨m do Tæng thèng ®­a ra.

4. 
   ThÈm ph¸n liªn bang.
   

MÆc dÇu kh«ng nãi râ lµ ®­îc quyÒn xÐt l¹i mét b¶n ¸n – quyÒn quyÕt ®Þnh hµnh ®éng cña Tæng thèng, cña Quèc héi hay cña ChÝnh quyÒn c¸c bang cã vi ph¹m HiÕn ph¸p hay kh«ng - §©y lµ mét vai trß quan träng vµ Tèi cao Ph¸p viÖn th­êng gåm chÝn vÞ (mÆc dÇu quèc héi cã thÓ thay ®æi con sè nµy), do Tæng thèng bæ nhiÖm suèt ®êi sau khi ®­îc Th­îng viÖn phª chuÈn.

5. 
   ChÝnh quyÒn bang.
   

CÊu tróc vµ thñ tôc hÖ thèng toµ ¸n bang cña c¸c bang kh¸c nhau rÊt lín. Tuy vËy, nãi chung, ë cÊp thø nhÊt cã T­ ph¸p, c¸c Toµ hoµ gi¶i xÐt xö c¸c vô vi ph¹m nhá, do thÈm ph¸n trÞ an (qua bÇu cö) ®iÒu khiÓn. Lªn n÷a lµ Toµ ¸n cña H¹t, n¬i xÐt xö phÇn lín c¸c vô ¸n d©n sù vµ h×nh sù. Kh¸ng ¸n ®­îc göi ®Õn Toµ Phóc thÈm cÊp quËn, trong khi Tèi cao Ph¸p viÖn cña hÖ thèng c¸c bang, khÝa c¹nh g©y tranh c·i nhiÒu nhÊt cña thÈm ph¸n bang lµ do bÇu cö (kÓ c¶ thÈm ph¸n trong Tèi cao Ph¸p viÖn).

3.1.1.2 Kinh doanh ë Mü.

NhiÒu t­ liÖu lÞch sö cßn ghi nhËn r»ng vµo ®Çu thÓ kû 19, lôc ®Þa B¾c Mü mµ sau nµy lµ n­íc Mü vÉn cßn nhiÒu vïng hoang vu, th­a thít d©n c­ nh­ng chØ sau 50 n¨m vµ nhÊt lµ tõ khi Hîp chñng Quèc chÝnh thøc ra ®êi, l­îng ng­êi nhËp c­ vµo Mü gia t¨ng râ rÖt. Trong thµnh phÇn nh÷ng c«ng d©n míi cã ®ñ lo¹i ng­êi, ng­êi ®i t×m vµng hoÆc ®i t×m vïng ®Êt cã nhiÒu c¬ may h¬n, ng­êi trèn ph¸p luËt truy tè, ng­êi ®i gi¶ng ®¹o, ng­êi ®i bu«n, ng­êi lµm thuª ®i theo chñ… Dï thuéc thµnh phÇn nµo ch¨ng n÷a, mong muèn chung cña hä lµ x©y dùng mét cuéc sèng míi ®Çy ®ñ h¬n, tèt ®Ñp h¬n so víi tr­íc ®©y. Nãi chung, trong tay hä kh«ng cã bao nhiÒu gia s¶n, nhiÒu ng­êi chØ cã ®«i bµn tay tr¾ng, thËm chÝ mét c©u tiÕng Anh còng kh«ng biÕt nh­ng hä cã ý chÝ, nghÞ lùc vµ søc lao ®éng. Hä hiÓu râ r»ng trªn m¶nh ®Êt víi nhiÒu ­u ®·i cña thiªn nhiªn n¬i ®©y, nÕu chÞu khã lao ®éng, cuéc sèng sung tóc ch¼ng bao l©u sÏ ®Õn. Qu¶ thËt, nh÷ng ng­êi Mü thuéc thÕ hÖ tiªn phong (tÝnh theo lÞch sö Hîp Chñng Quèc) lµ nh÷ng ng­êi rÊt yªu lao ®éng, s½n sµng ®æ må h«i ®Ó ®æi lÊy thµnh qu¶ lao ®éng cña m×nh. ChÝnh v× vËy, hä lu«n cã ý thøc vµ tham väng c¶i tiÕn lao ®éng ®Ó nhËn ®­îc gi¸ trÞ to lín h¬n. Hä rÊt chÞu khã t×m tßi, vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p lao ®éng cho kÕt qu¶ tèt h¬n, ®ì chi phÝ vµ khi c¶m thÊy kh«ng ®¹t ®­îc môc tiªu ®· ®Æt ra trong lÜnh vùc nµy, hä t¸o b¹o b¾t tay vµ c«ng viÖc ë lÜnh vùc kh¸c ®Ó thö søc víi sè mÖnh. Tãm l¹i, hä lµ nh÷ng con ng­êi n¨ng ®éng nh©t, giµu nghÞ lùc nhÊt, cã ãc tiÕn thñ nhÊt trong thêi ®¹i cña hä.

Ng­êi Mü rÊt biÕt gi¸ trÞ lao ®éng do hä t¹o ra vµ nã ph¶i ®­îc l­îng ho¸ b»ng tiÒn. Lµm ra tiÒn, kiÕm tiÒn lµ ®éng lùc thóc ®Èy mäi ng­êi vËn ®éng nhanh h¬n, c¨ng th¼ng h¬n, cuång nhiÖt h¬n so víi xø kh¸c. Muèn thu ®­îc tiÒn, kiÕm ®­îc nhiÒu lîi nhuËn, mét mÆt ta ph¶i r¸o riÕt b­¬n ch¶i, ch¹y ®ua víi thêi gian, víi ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó cã hµng ho¸ vµ dÞch vô tèt h¬n, mÆt kh¸c cÇn tØnh t¸o ®Ó kh«ng ph¶i chi phÝ qu¸ møc tõ nguyªn liÖu, c«ng søc tíi tiÒn b¹c. C¸c tÝnh to¸n sßng ph¼ng ®Õn chi li cho mäi viÖc bÊt kÓ ®èi víi ai, tõ ng­êi th©n trong gia ®×nh tíi b¹n h÷u ®· t¹o cho ng­êi Mü mét ®Æc ®iÓm riªng: ®ã lµ tÝnh thùc dông.

Cã v« sè thÝ dô ®Ó nãi vÒ viÖc vËn dông tÝnh thùc dông trong s¶n xuÊt kinh doanh, trong c¶ ho¹t ®éng nghÖ thuËt, gi¸o dôc vµ trong gia ®×nh. Ng­êi Mü lu«n mong muèn ®å vËt m×nh lµm ra cµng cã nhiÒu chøc n¨ng cµng tèt, cho dï c¸c chøc n¨ng cã thÓ bÞ ¸p ®Æt, khiªn c­ìng, tr¸i víi quan niÖm th«ng th­êng. NÕu m¸i nhµ ®­îc tËn dông lµm s©n ph¬i, lµm b·i ®ç xe h¬i lµ chuyÖn ®· quen thuéc ë nhiÒu n­íc hoÆc tæ chøc qu¸n ¨n ®ñ mãn ngay t¹i tÇng trÖt cña nhµ h¸t còng ®­îc nhiÒu n­íc vËn dông thµnh quen dÇn, nh­ng vµo mét ®iÓm b¸n thuèc T©y mµ cã thÓ mua ®­îc nhiÒu thø ngoµi thuèc, kÓ c¶ hµng thùc phÈm ¨n liÒn, còng cã thÓ ngåi cµ kª uèng cµ phª hay uèng trµ th× ®iÒu nµy khã thÊy ë n­íc kh¸c.

ChÝnh tÝnh thùc dông ®· sím ®Èy ng­êi Mü lao vµo ho¹t ®éng dÞch vô. Ngay tõ cuèi thÓ kû 19, khi nÒn c«ng nghiÖp non trÎ cña Mü cßn ch­a ®¹t ®­îc tr×nh ®é c«ng nghÖ ®Ó v­ît qua ®­îc c¸c n­íc t­ b¶n läc lâi, giµ d¹n kinh nghiÖm nh­ Anh, Ph¸p, §øc, c¸c nhµ s¶n xuÊt Mü ®· t©m niÖm r»ng s¶n xuÊt ra hµnh ho¸ míi chØ lµ mét giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh kinh doanh, do ®ã muèn kinh doanh thµnh c«ng, ph¶i chó ý tèt c¸c kh©u hç trî cÇn thiÕt ®Ó hµng ho¸ ®Õn tay ng­êi tiªu thô nhanh h¬n, nhiÒu h¬n. Muèn vËy ph¶i biÕt chµo hµng, s¨n ®ãn kh¸ch hµng, gióp ®ì kh¸ch hµng xö lý c¸c trôc trÆc kü thuËt cã thÓ x¶y ra, cung cÊp c¸c phô tïng thay thÕ hoÆc trang bÞ phô… Tãm l¹i, ph¶i quan t©m chiÒu ý kh¸ch hµng, coi “kh¸ch hµng lµ th­îng ®Õ” ph¶i lu«n t©m niÖm r»ng “kh¸ch hµng bao giê còng ®óng”, cã nh­ vËy míi b¸n ®­îc hµng vµ thu ®­îc lîi nhuËn. Mét khi kh¸ch hµng ®· b­íc vµo gian hµng, lËp tøc hä s¨n ®ãn, giíi thiÖu hµng ho¸ mµ ch­a cÇn biÕt hä cã mua hay kh«ng. Dï kh¸ch hµng kh«ng mua g×, nh©n viªn b¸n hµng vÉn lu«n niÒm në vµ vui vÎ t¹m biÖt ®Ó hy väng kh¸ch hµng cßn quay l¹i khi kh¸c. Cßn nÕu kh¸ch cã vÎ ­ng ý mét mÆt hµng nµo ®ã, ng­êi b¸n hµng sÏ hå hëi lµm theo mäi yªu cÇu cña kh¸ch hµng v× hä ®· nhuÇn nhuyÔn ph­¬ng ch©m “mét ®¬n hµng – mét hîp ®ång – mét tr¸ch nhiÖm” tõ ®¬n gi¶n vµ rÎ tiÒn nh­ hép xi ®¸nh giµy tíi phøc t¹p vµ tèn tiÒn nh­ chiÕc xe h¬i, kh¸ch hµng ®Òu cã c¬ héi thö vµ ®­îc h­íng dÉn sö dông hÕt søc tËn t×nh. ë vÞ trÝ ng­êi b¸n hµng, hoÆc ph¶i b¸n cho ®ñ ®Þnh møc ®· giao trong ngµy, hoÆc b¸n ®­îc bao nhiªu th× h­ëng hoa hång bÊy nhiªu nªn nh÷ng ng­êi b¸n hµng cè g¾ng thuyÕt phôc cho ®­îc kh¸ch hµng cña m×nh. Ng­êi b¸n hµng Mü còng hay sö dông nh÷ng tiÓu x¶o nh­ hµng cßn rÊt nhiÒu nh­ng nãi chØ cßn mét chiÕc duy nhÊt, kh¸ch hµng thö tuy kh«ng ®Ñp l¾m nh­ng vÉn khen ®Ñp hÕt lêi, hµng ®ang Õ Èm nãi hµng ®ang b¸n ch¹y… do ®ã ng­êi mua còng ph¶i c¶nh gi¸c víi nh÷ng lêi chµo ngät ngµo, dï ®· thö hµng råi nh­ng nÕu kh«ng hµi lßng th× kiªn quyÕt chèi tõ.

Cïng mét lo¹i hµng ho¸, gi¸ b¸n ë c¸c cöa hµng cã thÓ kh¸c nhau nªn nh÷ng ng­êi cÈn thËn ph¶i rÏ qua vµi ba chç ®Ó kh¶o gi¸. Nãi chung, gi¸ c¶ ®­îc ghi râ trªn tÊm phiÕu g¾n víi hµng ho¸, nÕu mãn hµng ®­îc gi¶m gi¸ th× trªn tÊm phiÕu ®­îc ghi c¶ gi¸ gèc vµ gi¸ míi. Hµng mua råi th­êng kh«ng ®­îc tr¶ l¹i, song cã thÓ ®æi lÊy c¸i kh¸c víi gi¸ t­¬ng øng hoÆc nhËn mét tÊm phiÕu mua hµng ghi râ sè tiÒn ®· tr¶ ®Ó khi kh¸c mua còng ®­îc.

GÇn vµo nh÷ng dÞp lÔ, c¸c cöa hµng liªn tiÕp tung ra c¸c mÆt hµng míi rÊt hÊp dÉn ®Ó mong thu ®­îc doanh sè cao song gi¸ c¶ th× kh«ng rÎ. Nh÷ng ng­êi Ýt tiÒn th­êng chän nh÷ng ngµy hµng b¸n “s«n” ®Ó ®i chî (thÝ dô trong mét tuÇn, cöa hµng l­¬ng thùc thùc phÈm cã quy ®Þnh ngµy thø t­ gi¶m gi¸ thÞt, thø s¸u gi¶m gi¸ g¹o) hoÆc mua hµng vµo ngµy cuèi cïng v× theo th«ng lÖ, cuèi th¸ng hµng tån kho ®­îc gi¶m gi¸. §èi víi nh÷ng ng­êi nghÌo chê tíi cuèi mïa hoÆc sau ngµy lÔ lín míi mua còng v× lóc ®ã hµng ho¸ ®­îc gi¶m gi¸ m¹nh. Bªn c¹nh viÖc mua hµng tr¶ chËm, ®­îc ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ ®¾t tiÒn (chõng vµi tr¨m USD trë lªn). Layaway lµ h×nh thøc b¸n hµng kiÓu tÝn dông ng¾n h¹n, tøc lµ th«ng qua mét hîp ®ång khÕ ­íc, ng­êi mua hµng chØ ph¶i tr¶ ngay kho¶ng 10 – 15% sè tiÒn, phÇn cßn l¹i sÏ tr¶ nèt trong vßng 30 ngµy. Còng cã khi th«ng qua b¶o l·nh cña mét c«ng ty tµi chÝnh, ng­êi ta cã thÓ tËu ®­îc xe h¬i, ®å gç sang träng, m¸y giÆt, tñ l¹nh, TV… mµ kh«ng ph¶i tr¶ ngay sè tiÒn lín, thay vµo ®ã lµ viÖc tr¶ gãp hµng th¸ng. L¹i cã h×nh thøc hîp ®ång thuª mua, theo ®ã cã thÓ cã ngay hµng ho¸ mong muèn ®Ó dïng, vÝ dô xe h¬i ch¼ng h¹n, nh­ng chõng nµo cßn ch­a tr¶ gãp ®ñ th× vÉn ch­a cã quyÒn së h÷u mµ chØ cã quyÒn sö dông mµ th«i.

DÞch vô sau b¸n hµng ë Mü rÊt chu ®¸o. Ngay sau khi kh¸ch hµng lùa chän ®­îc mãn hµng ­ng ý, hä sÏ ®­îc h­íng dÉn sö dông tËn t×nh vµ tiÕp ®ã, hµng sÏ ®­îc bao gãi cÈn thËn, trang trÝ thªm n¬ hoÆc b­ím nÕu kh¸ch muèn. NÕu kh¸ch hµng kh«ng muèn lÊy hµng ngay mµ muèn ®­îc ®em hµng ®Õn tËn nhµ th× viÖc ®em hµng ®Õn nhµ, dï b»ng ®­êng b­u ®iÖn th× vÉn lµ bæn phËn vµ nghÜa vô cña ng­êi b¸n hµng. Ng­êi b¸n hµng s½n sµng nhËn lÊy c«ng viÖc rÇy rµ ®ã mµ th­êng kh«ng ®ßi thªm phô phÝ. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, dÞch vô mua hµng qua ®iÖn tho¹i vµ qua m¸y vi tÝnh rÊt ph¸t triÓn v× tiÕt kiÖm ®­îc nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc cho ng­êi tiªu dïng. Cã thÓ nh÷ng néi dung dÞch vô ®ã hiÖn nay ®· trë thµnh nÕp chung cña thÕ giíi nh­ng ph¶i ghi nhËn r»ng ng­êi Mü ®· thùc hµnh chóng sím nhÊt, ®ång thêi n­íc Mü trong nh÷ng thËp niªn gÇn ®©y ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh h¬n h¼n c¸c ngµnh s¶n xuÊt, võa ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc võa xuÊt khÈu ®­îc b×nh qu©n mçi n¨m gÇn 60 tû USD (®øng ®Çu thÕ giíi) ®Ó ®æi l¹i l­îng dÞch vô nhËp khÈu tõ c¸c n­íc kh¸c víi gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng.

Tõ nh÷ng ®ái hái ngµy cµng kh¾t khe, khã tÝnh cña kh¸ch hµng, yªu cÇu dÞch vô quay l¹i t¸c ®éng tíi s¶n xuÊt khiÕn s¶n xuÊt ph¶i ®a d¹ng h¬n. C¸c nhµ s¶n xuÊt Mü tõ l©u ®· quan niÖm r»ng khi s¶n phÈm cña hä ®­îc bµy b¸n trªn thÞ tr­êng th× ®ã míi chØ lµ mét nöa nghÜa vô ®èi víi ng­êi tiªu dïng. Nöa cßn l¹i lµ tiÕp tôc ®iÒu chØnh tÝnh n¨ng cña s¶n phÈm, cung cÊp thªm c¸c trang bÞ phô vµ c¸c phô tïng thay thÕ, h­íng dÉn sö dông s¶n phÈm ®¹t ®­îc møc ®é thuËn tiÖn nhÊt, an toµn nhÊt. Quan niÖm nµy kh«ng chØ cho phÐp nhµ s¶n xuÊt thu ®­îc doanh sè cao nhê kÝch thÝch ®­îc ng­êi tiªu dïng mua nhiÒu s¶n phÈm chÝnh cña hä, mµ cßn thu thªm ®­îc sè tiÒn kh«ng nhá, cã khi b»ng doanh thu s¶n phÈm chÝnh, do b¸n ®­îc nhiÒu s¶n phÈm phô vµ lµm dÞch vô sau khi b¸n hµng.

ThuËt ng÷ “ch×a kho¸ trao tay” ngµy nay ®· trë nªn quen thuéc ®èi víi mäi ng­êi, lµm ng­êi ta ch¼ng cßn chó ý ®Õn ai lµ ng­êi ®· ph¸t kiÕn ra vµ sö dông no ®Çu tiªn. Kh«ng ai kh¸c, chÝnh ng­êi Mü ®· n¶y ra ph­¬ng thøc chuyÓn giao kü thuËt mét c¸ch ®Çy ®ñ, trän gãi, víi tÝnh chÊt dÞch vô tèi ®a gäi lµ ph­¬ng thøc “ on turn key” trong ngµnh x©y dùng tõ ngay sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai. Hä nhËn bao thÇu c¸c c«ng tr×nh x©y dùng cã quy m« lín, b¶o ®¶m trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh sÏ bµn giao ®ñ mäi thø, tõ hå s¬ thñ tôc, c¸c tµi liÖu tÝnh to¸n thiÕt kÕ tíi hå s¬ kiÓm tra chÊt l­îng c«ng tr×nh, tµi liÖu h­íng dÉn sö dông, b¶o tr× vµ tÊt nhiªn lµ cã chuyªn gia huÊn luyÖn tay nghÒ cho tíi khi ng­êi ®Æt hµng hoµn toµn cã ®ñ kh¶ n¨ng lµm chñ ®­îc c«ng tr×nh. §Ó hoµn thµnh khèi l­îng c«ng viÖc ®a d¹ng vµ phøc t¹p t¹i c«ng tr­êng x©y dùng, nh÷ng ng­êi nhËn thÇu chÞu tr¸ch nhiÖm thuª m­ín nh©n c«ng, mua s¾m thiÕt bÞ, vËt liÖu vµ b»ng nghÖ thuËt tæ chøc c«ng viÖc khÐo lÐo, hä thóc ®Èy tiÕn ®é thùc hiÖn c«ng tr×nh, rµ so¸t kû luËt lao ®éng nghiªm ngÆt, tÝnh to¸n bï trõ c¸c th­¬ng vô sao cho ®¶m b¶o ®­îc c¸c cam kÕt ®· ký trong hîp ®ång vµ nhê ®ã, thu ®­îc lîi nhuËn tæng céng rÊt lín. Ph­¬ng thøc “ch×a kho¸ trao tay” sau ®ã ®­îc vËn dông réng r·i ë T©y ¢u, rÊt phæ biÕn trong ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn.

Khi thanh to¸n mua b¸n hµng ho¸ hay tr¶ c«ng dÞch vô, ng­êi d©n c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn Ýt dïng tiÒn mÆt mµ thay vµo ®ã lµ sö dông ng©n phiÕu hoÆc thÎ tÝn dông. ThÎ tÝn dông còng lµ mét ph¸t kiÕn ®éc ®¸o cña ng­êi Mü tõ gi÷a thËp niªn 20 cña thÕ kû XX. C«ng ty ®Çu tiªn lËp ra ph­¬ng ph¸p thanh to¸n b»ng thÎ lµ General Petroleum Corporation of California ®Ó mua x¨ng dÇu gäi lµ nã lµ Gasonline Credit Card. Tuy vËy, còng ph¶i tr¶i qua nhiÒu pha th¨ng trÇm, tíi nh÷ng n¨m 50, thÎ tÝn dông míi t×m ®­îc chç ®øng v÷ng nhê viÖc g¾n thªm nh÷ng chøc n¨ng thanh to¸n t¹i c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n, quÇy b¸n vÐ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, cöa hµng b¸n lÎ mµ ®i ®Çu trong viÖc thö nghiÖm lµ c¸c h·ng Diners Club, American Express, Carte Blanche cña Mü. Tõ viÖc sö dông ngµy mét réng r·i tÊm thÎ tÝn dông, sau nµy, ng­êi Mü cßn s¸ng chÕ ®­îc nhiÒu lo¹i m¸y chuyªn tù ®éng kiÓm tra thanh to¸n, kiÓm tra tiÒn gi¶, ®æi tiÒn, øng tiÒn tr­íc... vµ chóng ®­îc bè trÝ t¹i c¸c ®Þa ®iÓm c«ng céng ®Ó d©n chóng tiªu dïng.

TÝnh c¸ch kinh doanh hiÖn ®¹i cña ng­êi Mü:

Ng­êi Mü ngµy nay nãi chung ®­îc nh×n nhËn lµ cëi më, th¼ng th¾n, kh¸ nång nhiÖt vµ dÔ dµng t¹o lËp quan hÖ b¹n bÌ. TÝnh c¸ch Êy mét phÇn b¾t nguån tõ xuÊt xø, mét phÇn do ¶nh h­ëng cña c¸c quan hÖ x· héi. Kh«ng chØ ­a thÝch chuyÖn trß víi nhau mét c¸ch tù nhiªn tho¶i m¸i, ng­êi Mü cã thÓ m¹nh d¹n kh¬i mµn b¾t chuyÖn víi ng­êi hoµn toµn xa l¹. Ng­êi n­íc ngoµi tíi Mü ®«i khi ng¹c nhiªn v× trªn m¸y bay, t¹i bÕn chê xe buýt hoÆc trong mét tiÖm ¨n tr­a cã ng­êi Mü xa l¹ c­êi víi m×nh mét c¸ch th©n thiÖn, song nÕu ng­êi ®ã c­êi l¹i rÊt cã thÓ ®ã lµ khëi ®Çu cña mét ®èi tho¹i thó vÞ. Ng­êi Mü quan niÖm giao tiÕp x· héi Ýt nhÊt còng t¹o cho ng­êi ta c¶m gi¸c vui vÎ, dÔ chÞu, cßn nhiÒu h¬n lµ thu nhËn ®­îc nh÷ng hiÓu biÕt míi vÒ con ng­êi, vÒ thÕ giíi. ChÝnh v× vËy, thanh thiÕu niªn Mü ®­îc quan t©m d¹y dç c¸ch giao tiÕp víi mäi ng­êi, c¸ch nãi chuyÖn lÞch sù vµ c¸ch gi÷ cho c¸c cuéc ®èi tho¹i tr«i ch¶y, kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n, còng kh«ng ®Ó cho ng­êi ®èi tho¹i víi m×nh ë vµo thÕ bÝ hoÆc e dÌ, thiÕu tù nhiÖn khi trß chuyÖn. Tuy nhiªn, nÕu mét ng­êi qu¸ huyªn thuyªn nãi hÕt c¶ phÇn ®¸ng ra ®Ó cho ng­êi kh¸c nãi th× ng­êi ®ã bÞ ®¸nh gi¸ lµ Ých kû. Ng­îc l¹i, ng­êi nµo nãi qu¸ Ýt th× bÞ cho lµ thiÕu ý thøc tr¸ch nhiÖm, kh«ng cã tinh thÇn tËp thÓ vµ ®ã lµ biÓu hiÖn bÊt lÞch sù. NÕu trong cuéc gÆp gì cã nhiÒu g­¬ng mÆt míi, mäi ng­êi ®Òu thÊy m×nh cã bæn phËn ph¶i tù giíi thiÖu ngay tõ nh÷ng phót ®Çu tiªn víi ng­êi kh¸ch ch­a quen biÕt. Mét khi ®· ngåi bªn c¹nh víi mét ng­êi míi xuÊt hiÖn, tr¸ch nhiÖm cña ng­êi chñ hoÆc ng­êi ®· cã mÆt tõ tr­íc lµ ph¶i chñ ®éng giíi thiÖu hoÆc nãi chuyÖn, gióp cho ng­êi tíi sau cßn xa l¹ víi bÇu kh«ng khÝ chung kh«ng bÞ “khíp”. Còng nh­ ng­êi ¢u, ng­êi Mü rÊt tr¸nh nh÷ng c©u hái vÒ ®êi t­, vÝ dô nh­ bao nhiªu tuæi, t¹i sao ch­a lËp gia ®×nh, sao ly dÞ, t¹i sao kh«ng cã con, t¹i sao ®Çu bÞ hãi, v× sao kh«ng ®i lÔ nhµ thê, l­¬ng th¸ng bao nhiªu...

Mét ®iÓm ®¸ng chó ý cña ng­êi Mü lµ hä rÊt cã tinh thÇn t«n träng ph¸p luËt. Mäi mèi quan hÖ c¸ nh©n víi c¸ nh©n, c¸ nh©n víi chÝnh quyÒn, c«ng ty nµy víi c«ng ty kh¸c nÕu cã trôc trÆc lµ rÊt cã thÓ ®­îc xem xÐt t¹i toµ ¸n, ph¸n xö t¹i toµ ¸n. V× vËy, ng­êi ta nãi kh«ng ®©u trªn thÕ giíi nµy nhiÒu toµ ¸n nh­ Mü, còng kh«ng ®©u nhiÒu luËt s­ nh­ ë Mü. NÕu ë T©y ¢u, mua b¶o hiÓm cßn cã viÖc thuª luËt s­ v× trong t©m lý, ng­êi ta lu«n ¸m ¶nh cã thÓ bÞ kiÖn c¸o bÊt cø lóc nµo vµ nÕu kh«ng cã ng­êi biÖn hé tin cËy, cã thÓ bÞ thua thiÖt bÊt ngê v× nh÷ng duyªn cí kh«ng l­êng tr­íc ®­îc. Sù hiÖn diÖn cña giíi luËt s­, mét mÆt cã t¸c ®éng tèt cho viÖc b¶o vÖ c«ng lý, mÆt kh¸c còng g©y ra nh÷ng sù phiÒn nhiÔu, hao tiÒn, tèn cña. MÆc dï vËy, ng­êi Mü cã thÓ kh«ng tin vµo chÝnh phñ, kh«ng tin thËm chÝ c¶ cha mÑ, anh chÞ, vî con, nh­ng cã mét ng­êi duy nhÊt bao giê còng ®­îc tin cËy hoµn toµn, ®ã lµ luËt s­ riªng cña hä. ChÝnh v× luËt s­ lµ nghÒ ®­îc träng väng, l¹i cã thu nhËp æn ®Þnh nªn hµng n¨m cã kho¶ng 40.000 ng­êi thi lÊy b»ng luËt ®Ó ra lµm luËt s­.

Ng­êi Mü biÕt t«n träng lêi høa. NÕu nhËn thÊy ®iÒu g× cã thÓ lµm ®­îc, hä høa vµ thùc hiÖn cho ®­îc nh÷ng ®iÒu g× c¶m thÊy khã kh¨n, kh«ng cho phÐp høa hÑn th× hä tr¶ lêi “kh«ng” nh­ng l¹i t×m c¸ch tr¸nh nÐ. ChÝnh v× vËy, khi bÞ ng­êi kh¸c thÊt høa, ng­êi Mü cã thÓ giËn d÷ vµ huû bá quan hÖ.

Trong b÷a ¨n t¹i nhµ hµng, ®­îc dÞch vô chu ®¸o, ©n cÇn cña c¸c nh©n viªn båi bµn, ng­êi ta ¨n uèng rÊt tù nhiªn, tho¶i m¸i, kh«ng kiÓu c¸ch, kh¸ch s¸o. Ng­êi Mü uèng r­îu m¹nh vµ hót thuèc nhiÒu. Hót thuèc trong b÷a ¨n t¹i nhµ hµng lµ ®iÒu b×nh th­êng, kh«ng bÞ cÊm ®o¸n. Nãi vËy kh«ng cã nghÜa lµ kh«ng cã nh÷ng phÐp t¾c lÞch sù tèi thiÓu cÇn ®­îc t«n träng.

3.1.2. Nh÷ng luËt vÒ téi ph¹m m¸y tÝnh.

3.1.2.1 LuËt vÒ gian lËn vµ l¹m dông m¸y tÝnh (Computer Fraud and Abuse Act).

§©y lµ luËt gèc liªn bang, §iÒu 18 HiÕn ph¸p Hoa kú, môc 1030, ®­a vµo n¨m 1984, tõ ®ã ®­îc bæ sung vµi lÇn. (LuËt nµy nghiªm cÊm x©m nhËp, lµm háng vµ truy nhËp tr¸i phÐp). (§Ó v¾n t¾t ta viÕt nh­ sau: 18 U.S.C.§ 1030, 1984, CFAA).

• 
  Cè g¾ng ®Þnh vÞ téi ph¹m m¸y tÝnh trong mét ®¹o luËt hoµn chØnh.
  
• 
  LuËt nµy ®­a ra kh¸i niÖm “m¸y tÝnh ®­îc b¶o hé” cã ®Þnh nghÜa lµ mét m¸y tÝnh:
  

hoÆc

• 
  Bao gåm 7 lo¹i hµnh vi bÞ cÊm:
  
  1. 
     Truy nhËp tr¸i phÐp tíi m¸y tÝnh ®ang chøa c¸c d÷ liÖu vÒ quèc phßng, quan hÖ quèc tÕ hoÆc c¸c d÷ liÖu h¹n chÕ cña ChÝnh phñ liªn bang.
     
  2. 
     Truy nhËp tr¸i phÐp tíi m¸y tÝnh chøa c¸c th«ng tin nhÊt ®Þnh vÒ tµi chÝnh vµ ng©n hµng.
     
  3. 
     Truy nhËp tr¸i phÐp, sö dông, xuyªn t¹c (thay ®æi), thay ®æi cÊu tróc, hoÆc lµm lé vÒ m¸y tÝnh hoÆc th«ng tin trong m¸y tÝnh lµm viÖc nh©n danh vµ v× lîi Ých cña ChÝnh phñ Mü.
     
  4. 
     Sù truy nhËp kh«ng cã cho phÐp mét “m¸y tÝnh ®­îc b¶o hé”, mµ toµ ¸n hiÖn ®ang chØ ®Þnh ®èi víi bÊt kú m¸y tÝnh nµo ®ã ®­îc kÕt nèi víi Internet.
     
  5. 
     C¸c gian lËn m¸y tÝnh.
     
  6. 
     Lan truyÒn c¸c m· g©y h¹i c¸c hÖ thèng m¸y tÝnh hoÆc c¸c m¹ng.
     
  7. 
     Bu«n b¸n c¸c mËt khÈu m¸y tÝnh.
     
     • 
       C¸c h×nh ph¹t bao gåm tõ 5.000 ®Õn 100.000 USD, hoÆc hai lÇn gi¸ trÞ thu ®­îc bëi hµnh vi ph¹m ph¸p, ®«i khi cßn cao h¬n, hoÆc ph¹t tï tõ 1 n¨m ®Õn 20 n¨m, hoÆc c¶ hai.
       

18 U.S.C.§2510 – 2221, 1986, ECPA. (LuËt nµy nghiªm cÊm c¸c can thiÖp bÊt hîp ph¸p vµ sù tiÕt lé c¸c liªn l¹c ®iÖn tö ®­îc truyÒn t¶i hoÆc l­u cÊt trong c¸c m¹ng).

• 
  Bæ xung më réng c¸c ®iÒu luËt liªn bang vÒ chèng nghe trém c¸c liªn l¹c “miÖng” vµ “giÊy” b»ng c¸c truyÒn t¶i th«ng th­êng.
  

B¶o vÖ chèng can thiÖp trong khi truyÒn t¶i.

§­a ra c¸c h×nh ph¹t vµ c¸c quyÒn b¶o vÖ chèng c¸c hµnh vi lµm h¹i, c¸c båi th­êng tho¶ ®¸ng, c¸c phÝ thuª luËt s­ vµ c¸c gi¸ c¶ theo kiÖn.

§Þnh ra c¸c thñ tôc cho truy nhËp hîp ph¸p cña c¸c c¬ quan thùc thi ph¸p luËt. VÒ vÊn ®Ò nµy cã mÊy l­u ý quan träng. Thø nhÊt, c¸c nh©n viªn thùc thi ph¸p luËt lu«n lu«n ®­îc cho phÐp lÊy lÖnh cña Toµ ¸n ®Ó truy nhËp vµo c¸c liªn l¹c hoÆc c¸c b¶n ghi cña chóng. Mét bæ xung vµo luËt nµy yªu cÇu c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô Internet (ISP) cµi ®Æt thiÕt bÞ cÇn thiÕt cho phÐp c¸c cuéc nghe ngÇm theo lÖnh cña Toµ ¸n. Thø hai, luËt nµy cho phÐp c¸c nhµ ISP ®äc néi dung c¸c liªn l¹c nh»m ®Ó duy tr× dÞch vô hoÆc ®Ó b¶o vÖ chÝnh m×nh khái bÞ h¹i. Ch¼ng h¹n, vÝ dô, nhµ cung cÊp dÞch vô cã thÓ ghi ®äc luång ®Ó lo¹i trõ c¸c virut.

3.1.2.3 LuËt thèng nhÊt vµ t¨ng c­êng n­íc Mü, cung cÊp c¸c c«ng cô cÇn thiÕt ®Ó ng¨n chÆn vµ ®èi phã víi chñ nghÜa khñng bè (gäi t¾t lµ ®¹o luËt yªu n­íc cña Hoa Kú) ( The Uniting and Strengthening America by Providing Appropriate Tools to Intercept and Obstruct Terrorism Act – USA Patriot Act).

LuËt nµy ®­îc th«ng qua n¨m 2001 khi mµ nh÷ng tÊn c«ng khñng bè liªn tôc x¶y ra trªn l·nh thæ Mü. LuËt yªu n­íc Hoa Kü ®­îc bæ sung vµ më réng vµo th¸ng 3 n¨m 2006. LuËt bao gåm mét lo¹t ®iÒu kho¶n hç trî tiÕp cËn buéc thùc thi luËt ®èi víi c¸c liªn l¹c ®iÖn tö. Theo luËt nµy, c¬ quan thùc thi ph¸p luËt chØ cÇn thuyÕt phôc Toµ ¸n r»ng ®Ých ë ®©y lµ mét nh©n viªn cña mét tæ chøc n­íc ngoµi th× sÏ nhËn ®­îc lÖnh cho phÐp nghe ngÇm ngay. §iÒu kho¶n an toµn m¸y tÝnh c¬ b¶n cña LuËt yªu n­íc lµ sù ®iÒu chØnh, më réng cña luËt chèng gian lËn vµ l¹m dông m¸y tÝnh:

 Cè ý t¹o ra sù lan truyÒn mét m· g©y h¹i cho mét “ m¸y tÝnh ®­îc b¶o hé ” lµ mét träng téi (téi nghiªm träng).

 Do sai sãt g©y ra thiÖt h¹i cho mét hÖ thèng m¸y tÝnh t­¬ng tù nh­ lµ hËu qu¶ cña truy nhËp bÊt hîp ph¸p còng bÞ coi lµ mét träng téi.

 G©y ra thiÖt h¹i ( dï lµ kh«ng cè ý ) nh­ lµ truy nhËp bÊt hîp ph¸p tíi mét m¸y tÝnh ®­îc b¶o vÖ còng coi lµ mét téi ¸c ( nhÑ h¬n ).

 Söa ®æi vµi luËt ®ang tån t¹i ®Ó cung cÊp cho chÝnh phñ c¸c c«ng cô bæ sung ®Ó ghi dÊu vÕt, ng¨n chÆn vµ tiªu diÖt chñ nghÜa khñng bè.

 T¹o ®iÒu kiÖn chia sÎ c¸c th«ng tin vÒ an ninh quèc gia vµ thùc thi luËt nµy.

 Cho phÐp c¸c tiÕp cËn bæ xung cña chÝnh phñ tíi c¸c th«ng tin cÇn thiÕt, gåm c¶ c¸c th«ng tin ®iÖn tö.

3.1.2.4 LuËt hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ ng©n hµng 1999. ( Financial Industries Modernization Act of 1999 – Gramm-Leach-Bliley )

15 U.S.C.§ §6801 – 6810 ( chèng tiÕt lé th«ng tin tµi chÝnh riªng )

15 U.S.C.§ §6821 – 6827 ( chèng tiÕp cËn gian lËn )

LuËt nµy cßn cã tªn th­êng gäi lµ luËt Gramm – Leach – Bliley, 1999; bao gåm an toµn d÷ liÖu cho c¸c kh¸ch hµng cña c¸c thiÕt chÕ tµi chÝnh. Mçi thiÕt chÕ ( c¬ quan ) tµi chÝnh ph¶i cã chÝnh s¸ch an toµn cña m×nh ®Ó th«ng b¸o cho c¸c kh¸ch hµng. Vµ c¸c kh¸ch hµng ph¶i ®­îc cung cÊp c¬ héi ®Ó kh­íc tõ mäi viÖc dïng d÷ liÖu kh«ng ®óng môc ®Ých kinh doanh cÇn thiÕt mµ c¸c d÷ liÖu ®­îc thu thËp cho nã. LuËt Gramm-Leach-Bliley vµ c¸c quy ®Þnh ¸p dông nã còng ®ßi hái c¸c thiÕt chÕ ng©n hµng ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ an toµn – rñi ro chi tiÕt ®Þnh kú. Dùa trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶ cña sù ®¸nh gi¸ nµy, c¬ quan tµi chÝnh ph¶i th«ng qua “ mét ch­¬ng tr×nh an toµn th«ng tin ” t¨ng c­êng nh»m b¶o vÖ chèng truy nhËp tr¸i phÐp hoÆc viÖc dïng c¸c th«ng tin riªng kh«ng c«ng bè cña c¸c kh¸ch hµng.

3.1.2.5 LuËt c¸c th«ng tin riªng t­ Hoa Kú. ( US Privacy Act ).

LuËt riªng t­ 1974, b¶o vÖ sù an toµn cña c¸c d÷ liÖu c¸ nh©n do nhµ n­íc thu gom. C¸ nh©n ®­îc quyÒn biÕt nh÷ng d÷ liÖu g× ®­îc thu gom vÒ anh ta hoÆc c« ta, dïng cho môc ®Ých g×, vµ nh÷ng th«ng tin nh­ vËy ®­îc phæ biÕn cho ai. LuËt nµy cßn ®­îc bæ sung ®Ó ng¨n chÆn viÖc mét c¬ quan chÝnh phñ nµy truy nhËp tíi c¸c d÷ liÖu ®­îc thu gom bëi mét c¬ quan chÝnh phñ kh¸c dïng cho môc ®Ých kh¸c.. LuËt nµy còng ®ßi hái sù nç lùc th­êng xuyªn trong b¶o ®¶m sù bÝ mËt cña c¸c d÷ liÖu c¸ nh©n ®· thu thËp ®­îc.

3.1.2.6 LuËt chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Mü.( US Electronic Funds TransferAct)

LuËt nµy nghiªm cÊm viÖc sö dông, vËn chuyÓn, b¸n, nhËn hay cung cÊp c¸c vËt dông hay mãn nî thu ®­îc mét c¸ch gian lËn hoÆc do thÊt b¹i, söa ®æi, ¨n c¾p, hoÆc gi¶ m¹o trong th­¬ng m¹i toµn liªn bang hay ngo¹i th­¬ng.

3.1.2.7 LuËt n¨m 1998 vÒ ng¨n chÆn sù gi¶ m¹o vµ ¨n c¾p ®Þnh danh.

( Indentity Theft and Assumption Deterrence Act of 1998)

§©y lµ sù ®iÒu chØnh bæ sung cña 18 U.S.C.§1028 ( khëi tè h×nh sù viÖc chuyÓn giao cè ý hay sö dông ®Þnh danh cña mét ng­êi kh¸c cho c¸c môc ®Ých phi ph¸p ). Trém c¾p ®Þnh danh còng cã thÓ vi ph¹m c¸c luËt h×nh sù liªn bang kh¸c nh­ 18 U.S.C.§1029: gian lËn thÎ tÝn dông, 18 U.S.C.§1030: gian lËn m¸y tÝnh, 18 U.S.C.§1341: gian lËn th­ tÝn, 18 U.S.C.§1343: gian lËn ®iÖn tÝn, vµ 18 U.S.C.§1344: gian lËn thiÕt chÕ tµi chÝnh.

3.1.2.8 LuËt 2004 vÒ t¨ng c­êng c¸c h×nh ph¹t ¨n c¾p ®Þnh danh (Indentity Theft Penalty Enhancement Act of 2004).

C¸c ®iÒu chØnh bæ xung vµo c¸c ®iÒu luËt ®· cã, luËt nµy x¸c lËp hai lo¹i “ trém c¾p ®Þnh danh trÇm träng ”:

• 
  Trém c¾p danh tÝnh liªn quan tíi chñ nghÜa khñng bè
  
• 
  Trém c¾p danh tÝnh liªn quan víi c¸c träng téi kh¸c.
  

3.1.2.9 LuËt n¨m 2003 vÒ c¸c giao dÞch tiÒn tÖ chÝnh x¸c vµ c«ng b»ng. (Fair and Accurate Credit Transactions Act of 2003).

§©y lµ c¸c ®iÒu chØnh vµ t¸i kh¼ng ®Þnh ®èi víi LuËt vÒ b¸o c¸o tiÒn tÖ c«ng b»ng n¨m 1970 ( Fair Credit Reporting Act of 1970 ), mµ luËt 1970 lµ bæ xung cho 15 U.S.C.§ §1681-1681(u).

LuËt 2003 nµy bao gåm c¸c ®iÒu kho¶n nh»m h¹n chÕ sù ¨n c¾p ®Þnh danh vµ trî gióp c¸c bÞ h¹i trong ¨n c¾p ®Þnh danh t¸i b¶o vÖ ( lÊy l¹i ®Þnh danh hoÆc ®­îc båi th­êng thiÖt h¹i).

LuËt nµy cßn cã mét sè chøng th­ ( Titles ). Chøng th­ I ( Titles I ) quy ®Þnh vÒ viÖc ng¨n chÆn ¨n c¾p ®Þnh danh vµ viÖc truy håi nguån gèc tiÒn tÖ. Chøng th­ VII quy ®Þnh vÒ mèi quan hÖ tíi c¸c luËt cña bang.

Liªn quan tíi LuËt giao dÞch tiÒn tÖ ( 2003 ) vµ LuËt b¸o c¸o tµi chÝnh (1970), uû ban th­¬ng m¹i liªn bang cña Hoa Kú ( FTC – Federal Trade Commision ) ®­a ra mét sè v¨n b¶n h­íng dÉn quan träng.

Vµo th¸ng 2/2005, FTC c«ng bè C¸c chØ dÉn vÒ ph­¬ng h­íng l­u gi÷ hîp thøc c¸c th«ng tin cña kh¸ch hµng. C¸c chØ dÉn nµy cã hiÖu lùc tõ th¸ng 7/2005, vµ quy ®Þnh vÒ sù s¾p xÕp c¸c b¸o c¸o cña kh¸ch hµng vµ c¸c th«ng tin thu ®­îc tõ c¸c b¸o c¸o nµy.

Vµo th¸ng 7/2006, FTC vµ HiÖp héi c¸c ng©n hµng liªn bang Hoa Kú c«ng bè ®Ó lÊy ý kiÕn C¸c chØ dÉn cho viÖc ®Æt “ cê ®á ” (ph¹t tiÒn) trém c¾p ®Þnh danh vµ m©u thuÉn ®Þa chØ. Khi ®­îc th«ng qua, c¸c chØ dÉn nµy sÏ ®ßi hái c¸c c¬ quan tµi chÝnh vµ c¸c b¸o c¸o ®Çu t­ ph¶i ph¸t triÓn vµ øng dông c¸c ch­¬ng tr×nh ng¨n chÆn trém c¾p ®Þnh danh.

3.1.2.10. LuËt b¶o hé riªng t­ trùc tuyÕn cña trÎ em n¨m 1998. (Children’s Online Privacy Act of 1998).

Quy ®Þnh vÒ viÖc lùa chän trùc tuyÕn vµ tiÕt lé c¸c th«ng tin tõ trÎ em d­íi 13 tuæi.

§­a ra nh÷ng quy ®Þnh ®ßi hái “ nh÷ng thñ tôc hîp lý ®Ó b¶o vÖ sù bÝ mËt, an toµn vµ toµn vÑn ” cña c¸c th«ng tin ®­îc gi÷ kÝn. 15 U.S.C.§6502.

Sù vi ph¹m ®­îc coi nh­ hµnh ®éng th­¬ng m¹i kh«ng chÝnh ®¸ng theo luËt cña FTC.

3.1.3. C¸c luËt cña bang.

Ngoµi luËt Liªn bang, ë Mü cßn cã hÖ thèng luËt ph¸p c¸c bang. Trong lÜnh vùc an toµn th«ng tin, c¸c bang còng ban hµnh nhiÒu bé luËt, cô thÓ ho¸ hoÆc vËn dông c¸c luËt liªn bang trong tõng lÜnh vùc vµo khu«n khæ c¸c bang. Tuy nhiªn cã nh÷ng luËt cña bang ®i tr­íc l¹i ®­îc phæ biÕn cho toµn liªn bang ¸p dông. Sau ®©y xin giíi thiÖu mét sè luËt cña c¸c bang.

 LuËt qu¶n lý sù gi¸m s¸t ®iÖn tö vµ c¸c cuéc nghe trém cña bang Pennsylvania.

( Wiretapping and Electronic Surveillance Control Act).

19 Pa CSA § §5701, et seq.

 LuËt vÒ Hacking vµ c¸c vi ph¹m t­¬ng tù.

( Hacking and Similar Offenses Act )

18 Pa CSA § §7611, et seq.

• 
  Trém c¾p ®iÖn to¸n ( truy nhËp phi ph¸p ) §7613.
  
• 
  Sao chÐp phi ph¸p c¸c d÷ liÖu m¸y tÝnh §7614.
  

( Breach of Personal Information Notification Act )

73 PS § §2301 – 2329.

Nãi chung, luËt nµy yªu cÇu khai b¸o kh«ng chËm trÔ ®èi víi nh÷ng ng­êi th­êng tró t¹i Pennsylvania “ mµ c¸c th«ng tin c¸ nh©n kh«ng m· ho¸ vµ kh«ng chØnh lý cña hä bÞ truy nhËp hoÆc cã lý do ch¾c ch¾n cho lµ bÞ truy nhËp vµ bÞ s¨n lïng bëi ng­êi dÊu tªn hoÆc ng­êi bÊt hîp ph¸p ” th«ng qua vô vi ph¹m an toµn cña mét hÖ thèng tin häc hãa.

 LuËt vÒ c¸c vi ph¹m khai b¸o cña bang California.

( California Law, Cal.Civ.Code § § 1798.29(a),1798.82(a) ).

LuËt nµy yªu cÇu c¸c nhµ doanh nghiÖp tiÕn hµnh kinh doanh t¹i California vµ c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn bang ph¶i thùc hiÖn khai b¸o nh÷ng ng­êi mµ th«ng tin c¸ nh©n cña hä bÞ tæn th­¬ng. Sù tæn th­¬ng d÷ liÖu x¶y ra tr­íc kia, t­¬ng tù nh­ c¸c vô hiÖn nay, ®· kh«ng ®­îc c«ng bè mét c¸ch c«ng khai tr­íc khi luËt nµy cña California cã hiÖu lùc. Sau ®ã nhiÒu bang kh¸c cña Hoa kú còng ban hµnh hoÆc c«ng nhËn c¸c luËt t­¬ng tù. Cho ®Õn nay cã Ýt nhÊt ba m­¬i t­ ( 34 ) bang ë Mü ®· ban bè luËt vÒ khai b¸o c¸c vi ph¹m d÷ liÖu. Cã hai m­¬i t­ ( 24 ) bang ®· th«ng qua c¸c luËt ®ãng b¨ng tµi chÝnh ( Credit freeze Laws ) cho phÐp c¸c kh¸ch hµnh ®ãng b¨ng ( gi÷ kÝn ) c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña m×nh ®èi víi tiÕp cËn yªu cÇu ®Çu t­ míi hoÆc mäi tiÕp cËn.

 LuËt vÒ b¶o vÖ l­u tr÷.

( Secure Disposal Law )

Cal.Civ.Code § 1798.1.

California còng yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c b­íc hîp lý ®Ó huû c¸c b¶n ghi ( giÊy vµ ®iÖn tö ) ®ang chøa c¸c lo¹i x¸c ®Þnh cña th«ng tin c¸ nh©n mµ kh«ng yªu cÇu ®Õn n÷a. C¸c b¶n ghi nµy ph¶i ®­îc huû vôn, tÈy xo¸ hoÆc lµm biÕn ®æi ®Ó lµm cho sau ®ã kh«ng cã kh¶ n¨ng gi¶i m· b»ng bÊt kú ph­¬ng tiÖn nµo.

C¸c bang Arkanas, Kentucky, Hawaii, New Jersey, North Carolina, Texas vµ Utal ban hµnh c¸c ph¸p luËt t­¬ng tù.

3.2. LuËt ph¸p ATTT t¹i c¸c n­íc kh¸c.

NhiÒu n­íc kh¸c nh­ Anh quèc, Australia, Canada, Brazil, NhËt B¶n, Céng Hoµ SÐc, Hµn Quèc vµ Ên ®é còng ®· ban hµnh nhiÒu ®¹o luËt vÒ an toµn m¸y tÝnh. C¸c luËt nµy quy ®Þnh vÒ c¸c vi ph¹m nh­ gian lËn, truy nhËp m¸y tÝnh tr¸i phÐp bÝ mËt d÷ liÖu, l¹m dông m¸y tÝnh.

Ngµy nay Internet ®· trë thµnh thùc thÓ quèc tÕ toµn cÇu. C¸c c«ng d©n ë mét n­íc chÞu ¶nh h­ëng t¸c ®éng bëi kh¸ch hµng ë c¸c n­íc kh¸c, vµ c¸c khµnh hµng ë mét n­íc cã thÓ lµ chñ thÓ luËt ph¸p ë c¸c n­íc kh¸c. B¶n chÊt toµn cÇu cña téi ph¹m m¸y tÝnh lµm cho cuéc sèng phøc t¹p lªn nhiÒu. VÝ dô, mét c«ng d©n cña n­íc A cã thÓ ngåi t¹i n­íc B, lµm viÖc tíi mét ISP ë n­íc C, sö dông mét m¸y chñ bÞ tæn th­¬ng ë n­íc D, vµ tÊn c«ng vµo lo¹t m¸y tÝnh ë n­íc E (ë ®©y kh«ng muèn nãi sù d¹o ch¬i trªn m¹ng ®i qua hµng t¸ c¸c n­íc). §Ó trõng trÞ téi ph¹m nµy cã thÓ ®ßi hái sù hîp t¸c cña tÊt c¶ 5 n­íc. Tªn téi ph¹m nµy cã thÓ cÇn ®­îc dÉn ®é tõ B vÒ E ®Ó xÐt xö ë ®ã, tuy nhiªn cã thÓ ch­a cã hiÖp ®Þnh dÉn ®é ®èi víi téi ph¹m m¸y tÝnh gi÷a B vµ E. Vµ b»ng chøng thu ®­îc ë D cã thÓ kh«ng ®­îc c«ng nhËn ë E v× do lÊy mÉu vµ l­u gi÷ mÉu b»ng chøng ®ã. Vµ téi ph¹m nµy ë E cã thÓ l¹i kh«ng lµ téi ph¹m ë B, v× thÕ c¸c c¬ quan thùc thi ph¸p luËt mÆc dï t­¬ng tù nhau, cã thÓ kh«ng hµnh ®éng ®­îc. MÆc dï téi ph¹m m¸y tÝnh lµ hiÖn t­îng thùc sù toµn cÇu c¸c thÓ chÕ ph¸p luËt kh¸c nhau ë c¸c n­íc kh¸c nhau l¹i kh¸c nhau. Sù kh¸c nhau trong hµnh ph¸p nµy l¹i c¶n trë ®èi víi viÖc ph¸n xö téi ph¹m m¸y tÝnh quèc tÕ.

Trong phÇn cßn l¹i cña ch­¬ng nµy, chóng ta sÏ ®iÓm qua mét c¸ch v¾n t¾t c¸c luËt cña mét sè n­íc kh¸c ngoµi Mü.

3.2.1. Tho¶ thuËn cña Uû ban Ch©u ¢u vÒ téi ph¹m ®iÒu khiÓn. ( Council of Europe Agreement on Cybercrime – ECAC).

Th¸ng 11 n¨m 2001, Mü, Canada, NhËt b¶n vµ 22 n­íc Ch©u ¢u ®· ký Tho¶ thuËn cña EC vÒ téi ph¹m ®iÒu khiÓn (ECAC) ®Ó thèng nhÊt x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng téi ph¹m trong kh«ng gian ®iÒu khiÓn (cyberspace) vµ hç trî viÖc truy n· vµ xÐt xö chóng v­ît qua biªn giíi quèc gia. ý nghÜa cña tho¶ thuËn nµy kh«ng chØ quan träng ë chç coi c¸c ho¹t ®éng téi ph¹m nµy lµ phi ph¸p, mµ cßn ë chç viÖc c¶ 25 n­íc nµy ®Òu c«ng nhËn chóng lµ c¸c téi ¸c xuyªn quèc gia m×nh sÏ gióp cho c¸c c¬ quan thùc thi ph¸p luËt dÔ dµng h¬n trong viÖc hîp t¸c víi nhau, trong viÖc dÉn ®é c¸c téi ph¹m ®· thùc hiÖn téi ¸c chèng mét n­íc nµy tõ l·nh thæ mét n­íc kh¸c. Tuy nhiªn ®Ó thùc tÕ hç trî ®­îc cho sù truy n·, xÐt xö vµ trõng ph¹t c¸c téi ph¹m m¸y tÝnh, cÇn ph¶i vµo cuéc kh«ng chØ 25 n­íc nµy mµ nhiÒu h¬n nhiÒu v× nh­ ta ®· nãi vÒ b¶n chÊt toµn cÇu cña c¸c téi ph¹m m¸y tÝnh. Cho nªn tho¶ thuËn EC còng kªu gäi c¸c n­íc kh¸c ( ngoµi 25 n­íc ®· ký ) tham gia vµo. B¶n tho¶ thuËn còng yªu cÇu c¸c n­íc th«ng qua nã, tiÕn hµnh ban bè c¸c ®¹o luËt h×nh sù gièng nhau vÒ tin tÆc ( hacking ), vÒ gian lËn vµ lµm gi¶ trong lÜnh vùc ®iÖn to¸n, truy nhËp bÊt hîp ph¸p, c¸c vi ph¹m b¶n quyÒn, quÊy rèi trªn m¹ng vµ khiªu d©m trÎ em. B¶n Tho¶ thuËn nµy còng bao gåm c¸c ®iÒu kho¶n vÒ c¸c hiÖu lùc truy n· vµ c¸c thñ tôc cÇn thiÕt nh­ lµ s¨n lïng trªn c¸c m¹ng vµ chÆn b¾t c¸c liªn l¹c vµ c¸c yªu cÇu vÒ hîp t¸c thùc thi luËt qua biªn giíi trong truy lïng, b¾t gi÷ vµ dÉn ®é. V¨n b¶n gèc cña Tho¶ thuËn ®· ®­îc bæ sung b»ng mét phô lôc coi lµ mét téi h×nh sù bÊt kú h×nh thøc tuyªn truyÒn nµo th«ng qua c¸c m¹ng m¸y tÝnh vÒ ph©n biÖt chñng téc vµ bµi ngo¹i.

3.2.2. LuËt vÒ b¶o vÖ d÷ liÖu cña Céng ®ång ch©u ¢u ( EU ). ( Europe Union Data Protection Act ).

LuËt vÒ b¶o vÖ d÷ liÖu EU, dùa trªn B¶n chØ dÉn vÒ an ninh ch©u ¢u, lµ m« h×nh ph¸p lý cho tÊt c¶ c¸c n­íc trong EU. Nã x¸c lËp c¸c quyÒn riªng t­ vµ tr¸ch nhiÖm b¶o hé ®èi víi mäi c«ng d©n cña c¸c n­íc thµnh viªn. LuËt nµy quy ®Þnh vÒ sù thu thËp vµ l­u tr÷ c¸c d÷ liÖu riªng vÒ c¸c c¸ nh©n, nh­ hä tªn, ®Þa chØ vµ c¸c sè ®Æc chØ ( nhËn d¹ng, th«ng hµnh ...). LuËt ®ßi hái môc ®Ých kinh doanh cña viÖc thu thËp d÷ liÖu vµ gi¸m s¸t chèng tiÕt lé. Th«ng qua vµo n¨m 1994, ®©y lµ mét trong sè c¸c luËt sím nhÊt x¸c lËp c¸c yªu cÇu b¶o hé ®èi víi viÖc an toµn c¸c d÷ liÖu c¸ nh©n. §iÒu quan träng h¬n c¶ ë ®©y lµ: LuËt yªu cÇu sù b¶o hé t­¬ng tù ë c¶ bªn ngoµi c¸c n­íc EU trong tr­êng hîp c¸c tæ chøc trong EU ®­a c¸c d÷ liÖu ®­îc b¶o hé ra khái l·nh thæ EU.

3.2.3. Sù kiÓm so¸t néi dung.

HiÖn nay nhiÒu n­íc ®· ®­a ra c¸c luËt kiÓm so¸t néi dung luång Internet cho phÐp t¹i c¸c n­íc m×nh.

• 
  Singapor yªu cÇu c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô Internet (ISP) ph¶i tiÕn hµnh läc lùa (Filter) c¸c néi dung cho phÐp truyÒn vµo néi ®Þa c¸c n­íc.
  
• 
  Trung Quèc nghiªm cÊm c¸c tµi liÖu kÝch ®éng sù rèi lo¹n trËt tù x· héi hoÆc g©y mÊt æn ®Þnh chÝnh trÞ cña ®Êt n­íc, hay ¶nh h­ëng ®Õn b¶n s¾c v¨n ho¸ Trung Hoa.
  
• 
  Tuynidia ban bè luËt ¸p dông c¸c h×nh thøc gi¸m s¸t t­¬ng tù (cÊm) ®èi víi c¸c bµi viÕt, bµi nãi cã tÝnh chÊt phª ph¸n ( kÓ c¶ ë c¸c d¹ng m«i tr­êng kh¸c Internet ).
  
• 
  Cã nhiÒu luËt ®­a ra quy ®Þnh coi lµ bÊt hîp ph¸p viÖc truyÒn c¸c néi dung kh«ng cho phÐp, qua mét n­íc kh«ng phô thuéc vµo nguån hoÆc ®Ých cña néi dung ®ã cã mÆt t¹i n­íc ®ã kh«ng. Chóng ta ®· biÕt vÒ cÊu tróc ®­êng dÉn ( Routing ) hiÖn nay cña Internet lµ rÊt phøc t¹p vµ kh«ng thÓ ®Þnh tr­íc, nªn viÖc tu©n thñ c¸c luËt nãi trªn, mµ trong bèi c¶nh thùc thi luËt mét c¸ch riªng rÏ, lµ khã cã hiÖu lùc
  

LuËt ph¸p th­êng ®­îc dïng ®Ó ®iÒu chØnh mäi ng­êi v× lîi Ých riªng cña hä vµ v× c¸c lîi Ých to lín h¬n cña céng ®ång. GiÕt ng­êi, trém c¾p, say r­îu vµ nghiÖn hót bÞ h¹n chÕ nhê ph¸p luËt. Nh×n chung, sù c«ng b»ng gi÷a tù do c¸ nh©n vµ lîi Ých x· héi céng ®ång lµ t­¬ng ®èi dÔ dµng ph©n xö. VÝ dô, quyÒn næ sóng cña mét ai ®ã sÏ kÕt thóc khi mµ viªn ®¹n ®· tróng ®Ých.

MËt m· còng lµ mét c«ng cô ho¹t ®éng ®iÒu chØnh, tuy nhiªn c¸c vÊn ®Ò ë ®©y tá ra Ýt râ rµng h¬n. Mét phÇn còng v× lý do cã rÊt Ýt c¸c tho¶ thuËn c«ng khai vÒ chñ ®Ò nµy. QuyÒn vµ nghÜa vô trong sö dông mËt m· nh­ thÕ nµo; viÖc ®iÒu chØnh c¸c lîi Ých trong ¸p dông mËt m· ra sao... §ã lµ c¸c vÊn ®Ò Ýt ®­îc bµn th¶o vµ c«ng bè.

Con ng­êi lu«n mong muèn b¶o vÖ sù riªng t­ ( bÝ mËt riªng ) cña m×nh, bao gåm c¶ bÝ mËt cña c¸c liªn l¹c víi ng­êi kh¸c. C¸c doanh nh©n muèn sù bÝ mËt t­¬ng tù. Bän téi ph¹m mong muèn cã sù bÝ mËt sao cho chóng cã thÓ th«ng tin cho nhau c¸c kÕ ho¹ch téi ¸c theo c¸ch riªng. C¸c nhµ chøc tr¸ch muèn ghi dÊu vÕt c¸c ho¹t ®éng bÊt hîp ph¸p, võa ®Ó ng¨n chÆn téi ph¹m, võa ®Ó truy b¾t vµ trõng ph¹t bän téi ph¹m sau khi nã ®· ®­îc thùc hiÖn. Cuèi cïng, c¸c quèc gia rÊt muèn n¾m ®­îc c¸c kÕ ho¹ch qu©n sù vµ ngo¹i giao cña c¸c ®èi t¸c kh¸c. Chóng ta ®Òu biÕt, mËt m· lµ c«ng cô c¬ mËt vµ träng yÕu ®Ó b¶o vÖ c¸c bÝ mËt tÇm cì quèc gia, tuy nhiªn kh¶ n¨ng ph¸ ®­îc mËt m· còng lµ c«ng cô m¹nh mÏ ®èi víi nhµ n­íc, sÏ lµ cµng tèt nÕu ng­êi d©n ®­îc sö dông mËt m· cµng Ýt ( nhÊt lµ thø mËt m· mµ nhµ n­íc kh«ng thÓ ph¸ ®­îc ).

3.3.1. KiÓm so¸t viÖc sö dông mËt m·.

HiÖn nay ë nhiÒu n­íc, cïng víi chÝnh s¸ch vÒ h¹n chÕ néi dung c¸c luång Internet, còng ®­a ra c¸c h¹n chÕ rÊt chÆt vÒ viÖc sö dông mËt m· ®èi víi c¸c kh¸ch hµng. VÝ dô, ë Trung Quèc LÖnh sè 273 cña Uû ban nhµ n­íc yªu cÇu c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi ph¶i cã ®¬n xin phÐp sö dông mËt m· t¹i Trung Quèc. ë Pakistan, ng­êi ta yªu cÇu tÊt c¶ c¸c phÇn cøng vµ phÇn mÒm m· ho¸ ®Òu ph¶i ®­îc kiÓm tra vµ phª chuÈn cña Bé liªn l¹c viÔn th«ng Pakistan. Cßn ë Ir¾c, sö dông ngay c¶ Internet còng bÞ h¹n chÕ chÆt chÏ, vµ viÖc sö dông tr¸i phÐp mËt m· ph¶i chÞu l·nh ph¹t rÊt nÆng.

Cã lÏ chØ cã chÝnh s¸ch mËt m· cña n­íc Ph¸p lµ ®­îc bµn tíi c«ng khai nhÊt. NhËp khÈu c¸c s¶n phÈm mËt m· lµ ph¶i ®¨ng ký: ChØ cÇn ng­êi b¸n ®¨ng ký mét s¶n phÈm th­¬ng m¹i réng r·i th× tÊt c¶ c¸c nhËp khÈu s¶n phÈm ®ã coi nh­ ®­îc chÊp nhËn. Sö dông m· ho¸ cho x¸c thùc kh«ng bÞ h¹n chÕ g×. Sö dông m· ho¸ víi kho¸ dµi ®Õn 128 bit cho tÝnh bÝ mËt chØ ®ái hái ®¨ng ký cña ng­êi b¸n. ViÖc dïng c¸c s¶n phÈm víi ®é dµi kho¸ lín h¬n 128 bit ®ßi hái kho¸ ®ã ph¶i ®­îc uû nhiÖm bëi phÝa thø ba tin cËy.

Nh÷ng luËt nh­ vËy rÊt khã cã hiÖu lùc thùc thi mét c¸ch riªng lÎ. MËt m· häc, Èn m· häc, vµ c¸ch viÕt mËt m· ®­îc dïng hµng thÕ kû nay. C¸c nhµ chøc tr¸ch ®Òu biÕt r»ng, hä kh«ng thÓ ng¨n c¶n hai ng­êi hîp t¸c víi nhau ®Ó che dÊu sù liªn l¹c cña hä. Tuy nhiªn, nhµ n­íc cã thÓ giíi h¹n viÖc dïng mËt m· dùa trªn trao ®æi b»ng m¸y tÝnh b»ng c¸ch giíi h¹n chÝnh mËt m· trong c¸c s¶n phÈm th­¬ng m¹i réng r·i. MÆc dï gi¸m s¸t 50 triÖu ng­êi dïng m¸y tÝnh lµ kh«ng thÓ ®­îc, viÖc kiÓm so¸t mét nhãm c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt m¸y tÝnh lín l¹i lµ hiÖn thùc, ®Æc biÖt ®ã l¹i lµ c¸c doanh nghiÖp mµ lîi nhuËn cña nã chÞu ¶nh h­ëng kh«ng ph¶i bëi kh¶ n¨ng b¸n c¸c s¶n phÈm bÊt kú trong mét n­íc cô thÓ. V× vËy, nhµ n­íc khi ®ã sÏ chØ ®Þnh viÖc dïng mËt m· t¹i nguån: lµ nhµ s¶n xuÊt vµ ng­êi b¸n.

3.3.2. C¸c kiÓm so¸t ®èi víi viÖc xuÊt khÈu mËt m·.

Cho ®Õn tËn 1998, Mü vÉn dÉn ®Çu c¸c n­íc c«ng nghiÖp trong viÖc kiÓm so¸t mËt m·. Nã ®­îc thùc hiÖn b»ng viÖc kiÓm so¸t sù xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm mËt m· bëi c¸c kiÓm duyÖt gièng nh­ ®èi víi vò khÝ h¹t nh©n: bom vµ ®Çu ®¹n nguyªn tö.

MÆc dï, luËt ph¸p ¸p dông víi tÊt c¶ mäi ng­êi, trªn thùc tÕ, nã l¹i chØ cã hiÖu lùc thùc thi ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt phÇn mÒm dïng réng r·i (mass – market). C¸c nhµ s¶n xuÊt phÇn mÒm cã thÓ xuÊt khÈu mét c¸ch tù do (nghÜa lµ xuÊt cho tÊt c¶ lo¹i trõ mét nhãm c¸c n­íc mµ ®èi víi hä cã sù gi¸m nghiªm ngÆt vÒ vò khÝ) c¸c s¶n phÈm bÊt kú nµo dïng m· ho¸ ®èi xøng víi ®é dµi kho¸ 40 bit hoÆc nhá h¬n. Ngo¹i trõ cho phÐp m· ho¸ m¹nh h¬n ®èi víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh vµ ®èi víi c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia dïng mËt m· cho liªn l¹c néi bé tËp ®oµn. MËt m· häc chØ duy nhÊt x¸c thùc (vÝ dô, ch÷ ký sè) còng ®­îc cho phÐp. MÆc dï luËt nµy kh«ng kiÓm so¸t viÖc dïng mËt m· nh­ng giíi h¹n xuÊt khÈu h¹n chÕ rÊt hiÖu qu¶ sù sö dông mËt m·, v× r»ng c¸c nhµ cung cÊp lín kh«ng thÓ b¸n c¸c s¶n phÈm ra thÕ giíi víi mËt m· m¹nh ®­îc.

ChÝnh s¸ch cña Mü ®Æc biÖt quan träng v× hÇu hÕt c¸c nhµ cung cÊp c¸c phÇn mÒm th«ng dông ®Òu sinh ra t¹i Mü, vµ Mü còng lµ n¬i cã nhiÒu kh¸ch hµng nhÊt. Mü còng cã thÓ buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt phÇn mÒm kh«ng ®­îc viÕt c¸c ch­¬ng tr×nh theo c¸ch mµ sau nµy ai ®ã bªn kia ®¹i d­¬ng cã thÓ chÌn mËt m· vµo.

MÆc dï nhµ cung cÊp phÇn mÒm cã thÓ chuyÓn cho hoÆc më mét ®¹i lý (chi nh¸nh) ë mét n­íc kh«ng kiÓm so¸t ®­îc (vÒ mËt m·), th× nhµ cung cÊp míi nµy còng rÊt khã cã thÓ thu ®­îc mét thÞ phÇn cã ý nghÜa ®èi l¹i c¸c ®èi t¸c c¹nh tranh to lín vµ hïng hËu ®· ®­îc x¸c lËp tõ l©u råi. NÕu nh­ mét nhµ cung cÊp nh­ vËy mµ cã kh¶ n¨ng giµnh ®­îc mét l­îng ®¸ng kÓ c¸c th­¬ng vô bªn ngoµi c¸c c«ng ty Mü th× sÏ cã c¸c ph¶n ®èi kÞch liÖt vµ søc Ðp chÝnh trÞ tõ phÝa chÝnh phñ Mü. V× thÕ, chÝnh s¸ch cña Mü vÒ vÊn ®Ò nµy ®·, ®ang vµ sÏ thèng trÞ thÞ tr­êng thÕ giíi.

MËt m· bao gåm kh«ng chØ lµ c¸c s¶n phÈm, nã chøa ®ùng c¶ c¸c ý t­ëng s©u xa n÷a. Dï cho nhµ n­íc gi¸m s¸t mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ chÆt chÏ c¸c luång s¶n phÈm qua biªn giíi, viÖc kiÓm so¸t c¸c luång t­ t­ëng c¶ ë trong ®µu ãc con ng­êi, c¶ ë trªn Internet lµ kh«ng thÓ ®­îc. Tr­êng hîp m· nguån PGP cña Phil Zimmerman – ng­êi s¸ng chÕ ra Th­ ®iÖn tö m· hãa PGP lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh.

Nhµ n­íc cã thÓ kiÓm so¸t viÖc dïng mËt m· th«ng qua c¬ chÕ ñy nhiÖm khãa. MÆc dï luËt ph¸p cho phÐp nhµ n­íc ®äc c¸c liªn l¹c ®­îc m· hãa, trªn thùc tÕ nhµ n­íc kh«ng muèn ®äc tÊt c¶ chóng. Nhµ n­íc chØ quan t©m ®Õn nh÷ng g× liªn quan ®Õn an ninh quèc gia lµ chñ yÕu, Trong tr­êng hîp nµy, nhµ n­íc cã thÓ yªu cÇu tßa ¸n cho phÐp t×m kiÕm nhµ, c¬ quan hay c¸c file m¸y tÝnh cña nh÷ng ng­êi liªn quan. Sau ®ã nhµ n­íc sÏ biÖn minh cho lý do chÝnh ®¸ng ®Ó ®äc c¸c d÷ liªu ®· m· hãa liªn quan. §Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy, nhµ n­íc ®­a ra mét s¬ ®å, trong ®ã khãa m· cña b¹n chØ cã hiÖu lùc b»ng sù ñy nhiÖm cña tßa ¸n (phª chuÈn cña tßa ¸n). N¨m 1996, chÝnh phñ Mü chñ tr­¬ng níi láng sù h¹n chÕ xuÊt khÈu ®èi víi c¸i gäi lµ mËt m· ®­îc giao kÌo. Víi mËt m· giao kÌo, nhµ n­íc cã kh¶ n¨ng nhËn ®­îc khãa m· cña bÊt kú liªn l¹c m· hãa nµo. §ã chÝnh lµ sù ñy nhiÖm khãa mËt m·.

3.3.3. ChÝnh s¸ch mËt m· hiÖn thêi cña Mü.

N¨m 1996, Ban nghiªn cøu quèc gia cña Mü – U.S National Research Council (NRC) ®· b¸o c¸o c¸c kÕt qu¶ cña 18 th¸ng nghiªn cøu ®Ó ®­a ra t­ vÊn cho chÝnh s¸ch mËt m· cña chÝnh phñ liªn bang Hoa Kú. B¶n b¸o c¸o ®· c©n nh¾c kü l­ìng tÊt c¶ c¸c yÕu tè chÞu ¶nh h­ëng cña chÝnh s¸ch mËt m·, nh­ lµ viÖc b¶o vÖ c¸c th«ng tin nh¹y c¶m cho c¸c c«ng ty Mü vµ c¸c c¸ nh©n mü còng nh­ cña n­íc ngoµi, cña th­¬ng m¹i quèc tÕ, hiÖu lùc cña ph¸p luËt (ng¨n chÆn, truy n· vµ khëi tè) vµ sù thu thËp t×nh b¸o. B¸o c¸o ®· ®Ò xuÊt c¸c luËn ®iÓm sau ®©y cho chÝnh s¸ch:

 Kh«ng cã luËt nµo ng¨n c¶n viÖc s¶n xuÊt, b¸n hoÆc sö dông bÊt kú d¹ng nµo cña mËt m· trong giíi h¹n l·nh thæ Hoa Kú.

 C¸c gi¶m s¸t xuÊt khÈu mËt m· cÇn ®­îc níi láng nh­ng kh«ng ®­îc lo¹i bá.

 C¸c s¶n phÈm b¶o ®¶m tÝnh bÝ mËt ë møc ®¸p øng hÇu hÕt c¸c yªu cÇu th­¬ng m¹i chung cÇn ®­îc xuÊt khÈu mét c¸ch dÔ dµng. N¨m 1996, møc nµy bao gåm c¸c s¶n phÈm hç trî DES víi khãa 56 bit, vµ do vËy c¸c s¶n phÈm nµy ph¶i ®­îc xuÊt khÈu dÔ dµng.

 MËt m· ñy nhiÖm khãa cÇn ph¶i ®­îc nghiªn cøu tiÕp tôc, vµ, v× vÉn ch­a cã ®­îc c«ng nghÖ hoµn chØnh, viÖc dïng nã nªn rÊt h¹n chÕ (kh«ng coi lµ b¾t buéc).

 Quèc héi cÇn xem xÐt mét c¸ch nghiªm tóc ph¸p luËt kh¶ dÜ ®­a ra ®­îc c¸c h×nh ph¹t ®èi víi viÖc dïng c¸c liªn l¹c m· hãa trong th­¬ng m¹i liªn bang ®Ó thùc hiÖn ý ®å g©y téi ¸c.

 ChÝnh phñ Mü cÇn ph¸t triÓn mét c¬ chÕ ®Ó khuyÕn khÝch sù b¶o vÖ th«ng tin (ATTT) trong khu vùc t­ nh©n.

Vµo th¸ng 9 n¨m 1998, ChÝnh phñ Mü c«ng bè r»ng viÖc xuÊt khÈu mËt m· ®­îc më cöa. XuÊt khÈu khãa ®¬n (56 bit) DES ®­îc cho phÐp tíi tÊt c¶ c¸c n­íc (lo¹i trõ 7 n­íc hç trî cho chñ nghÜa khñng bè). M· khãa kÝch th­íc kh«ng giíi h¹n cã thÓ xuÊt khÈu tíi 45 n­íc c«ng nghiÖp lín ®Ó sö dông cho c¸c c¬ quan tµi chÝnh, c¸c nhµ cung cÊp y khoa, vµ c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i ®iÖn tö. H¬n thÕ n÷a, qu¸ tr×nh xin cÊp phÐp, tõng lµ sù ng¨n c¶n kinh khñng, nay ®­îc ®¬n gi¶n hãa tíi møc ng¾n gän, chØ trong vßng mét tuÇn lÔ lµ hoµn tÊt.

1. 
   B¹n h·y tæng quan vÒ c¸c luËt b¶o vÖ th«ng tin trong lÜnh vùc ng©n hµng, tµi chÝnh cña Mü.
   
2. 
   VÒ vÊn ®Ò riªng t­ c¸ nh©n trong luËt ATTT cña Liªn bang vµ c¸c bang ë Hoa Kú.
   
3. 
   B¹n cã nhËn xÐt g× vÒ hÖ thèng ph¸p luËt vÒ an toµn m¸y tÝnh cña Mü vµ T©y ¢u.
   
4. 
   Vai trß cña chÝnh s¸ch mËt m· trong ph¸p luËt an toµn th«ng tin.
   
5. 
   H·y lÊy mét vÝ dô minh ho¹ cho b¶n chÊt toµn cÇu cña c¸c téi ph¹m m¸y tÝnh vµ minh chøng cho sù cÇn thiÕt cña mét kh«ng gian toµn cÇu vÒ luËt ph¸p ATTT nãi chung vµ luËt ph¸p chèng téi ph¹m m¸y tÝnh vµ chñ nghÜa khñng bè nãi riªng.
   
6. 
   B¹n h·y nãi hiÓu biÕt cña m×nh vÒ chÝnh s¸ch mËt m· hiÖn hµnh cña Hoa Kú.
   

Ch­¬ng IV Ph¸t triÓn luËt ph¸p an toµn th«ng tin t¹i ViÖt Nam

4.1. Thùc tr¹ng vµ th¸ch thøc luËt ph¸p ATTT t¹i ViÖt Nam.

4.1.1. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn CNTT & TT vµ c¸c th¸ch thøc ®Æt ra.

Trong h¬n chôc n¨m qua, ë ViÖt Nam ®· cã mét sù ph¸t triÓn ngo¹n môc vÒ mäi mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi. §ã lµ do nh÷ng ngän giã t­¬i m¸t vµ m¹nh mÏ cña ®æi míi mang l¹i, ®ã lµ do sù më cöa héi nhËp ngµy cµng toµn diÖn vµ s©u s¾c víi thÕ giíi vµ khu vùc. Sù ®æi míi vµ më cöa ®Çu tiªn lµ trong lÜnh vùc ®iÖn tö vµ viÔn th«ng, më cöa vÒ th«ng tin viÔn th«ng. C¸c thµnh tùu ë ®©y Ên t­îng ®Õn møc mµ ng­êi ta ®· nãi vÒ mét cuéc c¸ch m¹ng trong lÜnh vùc tin häc viÔn th«ng ë ViÖt Nam. Tõ chç c¶ n­íc chØ cã mét sè m¸y tÝnh ®iÖn tö cæ ®iÓn nh­ Minsc¬ - 22, Minsc¬ - 32 ë Hµ Néi vµ vµi cç IBM 360/50 ë MiÒn Nam míi gi¶i phãng ®Õn nay m¸y tÝnh ®· trµn ngËp mäi n¬i trong c¸c c«ng së, nhµ tr­êng, trong c¸c gia ®×nh, trong c¸c cöa hµng phè x¸... C¸c m¹ng m¸y tÝnh xuÊt hiÖn vµ ®i vµo ho¹t ®éng. Internet trë thµnh th«ng dông nh­ c¸c trß ch¬i game th­êng nhËt cña mäi ng­êi. M¹ng l­íi ®iÖn tho¹i (cè ®Þnh vµ di ®éng) ®· ®¹t ®­îc mËt ®é ph¸t triÓn trung b×nh trªn thÕ giíi. Cïng víi c¸c thµnh tùu to lín trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ x· héi quan träng kh¸c ViÖt Nam ®ang tù tin ®i tíi nÒn kinh tÕ trÝ thøc cïng toµn thÓ nh©n lo¹i víi nhiÒu thêi c¬ vµ th¸ch thøc. Mét th¸ch thøc to lín khi mét ®Êt n­íc ®i vµo nÒn kinh tÕ tri thøc, vµo x· héi th«ng tin, ®i vµo xa lé th«ng tin gÆp ph¶i - ®ã lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ an toµn th«ng tin mµ chóng ta ®· nãi ngay tõ ®Çu gi¸o tr×nh nµy.

4.1.2. T×nh h×nh téi ph¹m m¸y tÝnh vµ ph¸p luËt.

ë ViÖt Nam xuÊt hiÖn tÊt c¶ c¸c lo¹i téi ph¹m m¸y tÝnh, c¸c lo¹i téi ph¹m vÒ c«ng nghÖ th«ng tin mµ thÕ giíi ®· gÆp ph¶i. C¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ th«ng tin, c¸c s¶n phÈm b¶o vÖ th«ng tin, c¸c c«ng nghÖ ATTT ®iÓn h×nh ®Òu ®­îc nhËp khÈu vµ cã b¸n c¸c cöa hµng, c¸c c«ng ty. §· xuÊt hiÖn c¸c tæ chøc tin tÆc, ®· h×nh thµnh c¸c trung t©m an toµn, an ninh m¹ng, trung t©m c¶nh b¸o vµ ®èi phã víi c¸c ho¹t ®éng ph¸ ho¹i. Mét sè vô ¸n h×nh sù vÒ ¨n c¾p trªn m¹ng vµ ph¸t t¸n c¸c tµi liÖu ph¶n ®éng vµ v¨n ho¸ phÈm ®åi truþ trªn m¹ng ®· ®­îc xÐt xö.

Còng nh­ ë nhiÒu n­íc, bµi to¸n vÒ an toµn th«ng tin ë ViÖt Nam còng ®­îc ®Æt ra ngµy cµng cÊp thiÕt. C¸c th«ng tin an ninh, quèc phßng, c¸c bÝ mËt quèc gia, c¸c th«ng tin nh¹y c¶m trong kinh tÕ, x· héi vµ cña c¸c c¸ nh©n... cÇn ph¶i ®­îc b¶o vÖ. Mét trong c¸c khÝa c¹nh quan träng cña b¶o vÖ th«ng tin nh­ chóng ta ®· biÕt lµ b¶o vÖ ph¸p lý: cÇn ph¶i cã hÖ thèng luËt ph¸p vÒ ATTT. Trong nh÷ng n¨m qua Nhµ n­íc céng hoµ XHCN ViÖt Nam ®· lµm ®­îc nhiÒu viÖc trong lÜnh vùc nµy.

4.2. Mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ATTT ban hµnh t¹i ViÖt Nam.

4.2.1. Ph¸p lÖnh b¶o vÖ bÝ mËt nhµ n­íc (BMNN).

§Ó n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan nhµ n­íc, c¸c tæ chøc x· héi, c¸c c«ng d©n trong nhiÖm vô b¶o vÖ bÝ mËt nhµ n­íc ngµy 11-1-2001 Chñ tÞch n­íc ®· c«ng bè Ph¸p lÖnh b¶o vÖ bÝ mËt nhµ n­íc (do Uû ban th­êng vô quèc héi th«ng qua).

• 
  
  
  
  Каталог: dspace -> bitstream
  bitstream -> XÁC ĐỊnh cơ CẤu cây trồng và thời vụ HỢp lý cho các vùng thưỜng xuyên bị ngập lụt tại huyện cát tiên tỉnh lâM ĐỒNG
  bitstream -> 1. Absolutely. 用于答话）是这样;当然是;正是如此;绝对如此。
  bitstream -> THÔng 3 LÁ LÂM ĐỒNG
  bitstream -> CHƯƠng I: giới thiệu môn học và HẠch toán thu nhập quốc dân kinh tế vĩ mô là gì?
  bitstream -> Bài 1: XÁC ĐỊnh hàm lưỢng oxy hòa tan (DO)
  bitstream -> NHẬp môn những nguyên lý CƠ BẢn của chủ nghĩa mác-lênin I. Khái lưỢc về chủ nghĩa mác-lênin
  bitstream -> Tên đề tài: Xây dựng bộ đề thi trắc nghiệm
  bitstream -> HỌc phầN: VẬt lý ĐẠi cưƠng dành cho sinh viên bậc cao đẲng khối ngành kỹ thuậT
  
  
  
  tải về 0.81 Mb.
  
  Chia sẻ với bạn bè của bạn: