Chuyện Phiếm Đạo Đời II

Thành thử, nếu đã nhất quyết nguyện cầu, thì nói gì, làm gì cũng đều là chuyện tốt. Miễn là, biết đặt mình trong hiệp thông với Tình yêu Thiên Chúa. Đó mới là chuyện chính. Viết đến đây, tôi tự bảo: các bạn hẳn cũng ưu tư nhiều với vấn đề cốt thiết này. Hẳn cũng đã kinh nghiệm nhiều về vấn đề nêu ở trên.

Trần Ngọc Mười Hai

“Hạnh phúc tôi, từ ngày con nước về”

Hạnh phúc, có là tên gọi của ai đâu, mà sao nghệ sĩ họ Từ mải réo gọi. Gọi mãi, mà không thấy có trả lời. Có lẽ, nghệ sĩ nhà mình những tưởng hạnh phúc đời thường vẫn là bông hoa biết nói. Là, người con gái đẹp, rất như tranh. Là, bức hoạ trinh trong của cuộc đời, đó chăng ?
Hạnh phúc, có đích thật là như thế, không ?
Câu trả lời, hẳn là không. Không là bởi vì, với mọi người, hạnh phúc là cái gì khác hẳn. Người, cho đó một hành trình. Kẻ lại bảo, đấy là một gặp gỡ. Nói chung, mọi người đều hiểu: Hạnh Phúc là những gì ta có. Những gì ta thưởng ngoạn, rất mê say.
Nhưng kỳ thực, hạnh phúc là những gì ? Để trả lời, tưởng cũng nên đi một vòng kiểm chứng. Kiểm và chứng bằng câu truyện. Những truyện kể về một kinh nghiệm, về định nghĩa. Kinh nghiệm và định nghĩa đơn giản như câu chuyện sau đây:
“Cụ già tên Hứa nay cũng đã tròm trèm 90. Dáng người mảnh dẻ. Thân hình tương đối cao. Cụ ăn mặc rất gọn gàng. Mặt tươi sáng, luôn vui vẻ. Ở tuổi cửu tuần với ngày tháng cuối cuộc đời, mà sắc mặt cụ vẫn săn sái, hóm hỉnh. Mới đây, người vợ ít tuổi hơn cụ đến 20 năm, đã lặng lẽ đi trước. Từ khi bà ra đi, cụ được yêu cầu dời vào chỗ người già. Vì không ai chăm sóc cho cụ nữa. Thế mà cụ chẳng lấy đó làm buồn lòng

Vào nơi mới, cụ theo nhân viên gia cư đến ngồi ở phòng đợi chờ làm thủ tục, rất lâu. Khá mệt. Nhưng, vẫn thấy nơi cụ phảng phất một nụ cười nhẹ, tuy không còn tươi như trước nhưng vẫn sắc nét. Khi được nhân viên dẫn đến phòng, cụ nhìn quanh quất, thấy không được khang trang cho lắm, nhưng vẫn vui vẻ chỉ vào tấm trải dùng làm màn gió che cửa, rồi nói: tôi thích cái kiểu chế biến màn che đầy sáng tạo như thế này.

Người dẫn cụ thấy vậy bèn nói: “Cụ chưa biết phòng mình tốt xấu thế nào, mà sao cụ vẫn nói mình thích nó?” Và cụ già trả lời:

“Chuyện tốt xấu nơi ở của mình đâu có thành vấn đề. Này cậu, sở dĩ tôi nói mình thích nó, là bởi vì với tôi, Hạnh Phúc là thứ gì mình đã chọn trước khi có nó, ở trong tay. Lão tôi có thích cái phòng nhỏ này hay không đâu có tuỳ thuộc vào tấm màn che cửa xấu tốt. Mọi chuyện thích hay không, đều do mình chọn lựa cả thôi, cậu ạ. Nói thật với cậu chứ: ngay trước khi bước vào đây để ở, lão tôi nhất định đã nói trong đầu là mình sẽ thích cái đó. Và, nếu mình quyết định là thích, thì tất nhiên nó sẽ tốt và sẽ thích. Đây cũng là thói quen cố hữu của lão vào mỗi sáng. Cứ sáng sáng là lão tôi đều làm thế, ngay khi thức dậy.

Để lão tôi kể cậu nghe cho vui. Mỗi sáng, lão tôi có thể quyết định cứ nằm nướng như thế trên giường lo lắng đủ mọi thứ khó khăn xảy đến trong ngày, từ chuyện đau mình đau mẩy cho chí mấy chuyện ăn uống sao cho đầy bụng, vv. Hoặc, quyết định vụt dậy, đạp tung chăn gối vội ngồi dậy và nguyện thầm những lời cảm tạ trời đất đã cho mình còn đủ sức để sắp xếp mọi chuyện cho có lớp lang, đàng hoàng. Thế là tốt rồi.

Nói để cậu nghe đừng cười lão nhé ! Lão đây, ngày nào cũng tâm niệm là mỗi ngày 24 tiếng trời cho, đó là món quà quý mình đừng nên phung phí. Thay vì ngồi đó nhăn nhó, rên la thì lão đây chọn: hãy cứ bằng lòng với hiện tại mình đang có ! Rồi sau đó, tập trung xem mình sẽ làm gì cho đỡ buồn chán, vào những ngày còn lại. Thế là bao nhiêu kỷ niệm đẹp của những ngày vui sống với vợ con, cứ thế từ từ trở về trong ký ức, là thấy vui.

Nói của đáng tội, tuổi già nó giống như cái tài khoản trong ngân hàng, vậy. Ta có thể rút từ từ mỗi ngày một chút, xài lai rai trong suốt những tháng ngày còn lại mà mình vẫn chắt chiu và vẫn tiếp tục bỏ vào.

Bởi thế cho nên, bữa nay lão tôi đề nghị cậu hãy bắt chước lão mà rút ra từ từ mọi thứ mà cậu nghĩ đó là hạnh phúc. Rồi sau đó, hãy bỏ nó vào cái tài khoản đầy ắp những kỷ niệm. Và, cậu lôi nó ra mà nhớ mà hưởng lai rai ba sợi, như thế là hạnh phúc, chứ còn gì nữa, phải không ? Để lão nói thêm, hãy bắt chước lão mỗi ngày ráng làm sao đừng để cho những chuyện bất ưng hoặc khó chịu nó xâm nhập, nằm mãi trong bụng của mình. Cứ sống đơn giản, như lão đây từng sống. Cứ xài tiền nhà nước cấp, rồi đem cho bọn nít những gì chúng ưa. Và, đừng trông mong sẽ có người đem đến cho mình quà cáp này nọ. Được như thế, tự khắc thấy mình hạnh phúc nhất trên đời, cho mà xem.

Thế đó, là định nghĩa và quan niệm của cụ già 90, về hạnh phúc. Thế còn, nhà Đạo mình thì sao ? Tản bộ vào vườn hoa Kinh thánh, ta bắt gặp những quan niệm, như:
Ở Cựu ước, ta thấy:
“Hạnh phúc thay, kẻ được Ngài giáo huấn”

(Thánh vịnh 94 )

“Người đặt niềm tin vào Đức Chúa, hạnh phúc dường bao!” ( Châm ngôn chương 16 )

“Còn người gian ác, hạnh phúc làm sao được...”

“Hãy tôn kính cha mẹ, để người được hạnh phúc trên mặt đất này” ( Ep 6, 2)

“Thiên thần bảo tôi: Hãy viết: Hạnh phúc thay kẻ được mời đến dự tiệc cưới Con Chiên.” (Kh 19, 9)

"Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó,

vì Nước Trời là của họ.

Phúc thay ai hiền lành,

Nhưng cố giáo sư Kinh Thánh chú giải còn đi xa hơn, qua nhận định:

“Chúa Yêsu muốn sự cao trọng của người ta chứ không muốn lấy bất cứ thứ hạnh phúc nào để làm chiêu bài cho Tin Mừng Ngài đem đến.

Vậy, sự cao trọng mà Ngài muốn ban, lớn lao đến đỗi trí lòai người không thể nghĩ ra được; và ý chí của người ta cũng vô phương đạt thấu. Vì ở đây, chúng ta thấy (cái) hạnh phúc ấy cuối cùng là (cái) hạnh phúc như chính mình Ngài sống trong ý định của Cha Ngài là một người “anaw”, nghèo khó thật trước mặt Thiên Chúa. (Lm. Yuse Nguyễn Thế Thuấn, sđd, tr. 49)

Xem như thế, quan niệm về hạnh phúc giữa người đời và nhà Đạo, thật rõ khác. Người đời có thể là nghệ sĩ lẫn thi nhân. Nhà Đạo, có thể là thánh sử, người công chính hoặc chính Đức Ki-tô-đã-có-kinh-nghiệm-làm-người, tức những những vị có kinh nghiệm về cuộc sống.
Trong cuộc sống, còn có rất nhiều nhận định khác nhau về niềm an vui hạnh phúc mà mọi người kinh qua. Và, hầu hết những ai đã kinh qua cuộc sống có hay không có hạnh phúc, chắc hẳn cũng đồng ý với những nhận xét rất ư là chí lý về kinh nghiệm hạnh phúc, như bên dưới:
“Không có con đường nào dẫn đến hạnh phúc hết.
Hạnh phúc chính LÀ con đường chúng ta đang đi.
Vì thế, bạn hãy trân quý và vui hưởng mọi phút giây cuộc đời mình.
Không nên chờ đợi gì nữa. Bởi, hạnh phúc là một hành trình chứ không phải là điểm đến.
Không giờ phút nào đáng quý trọng bằng chính hiện tại mình đang sống.
Vậy, xin đề nghị với bạn: hãy sống và tận hưởng mọi giây phút hiện tại.
Đừng chờ đợi nó đến vào ngay mai.” (Vô danh)
Để minh họa và cũng là phụ họa cho nhận định ở bên trên, xin ghi lại truyện cổ dân gian thần thoại về cái-gọi-là-hạnh-phúc, như sau:
“Vào buổi đầu của thế giới, Đức Chúa dựng nên loài chó. Và Ngài nói với chó: “Ngươi hãy ngồi trước nhà mình và cứ sủa liên hồi mỗi khi có người qua lại hay vào nhà. Để làm việc này cho tốt lành hạnh phúc, ta cho ngươi cuộc sống kéo dài đến 20 năm.”

Chó ta nghe xong bèn thưa cùng Chúa: “Sao con lại phải sống và sủa mãi những 20 năm, lâu quá. Hay, con dám xin Ngài chỉ muốn sống có phân nửa, phần còn lại xin trả Ngài để cho ai khác”. Đức Chúa nghe thấy có lý, bèn chịu ngay.

Ngày thứ hai, Đức Chúa lại dựng nên lòai khỉ và bảo: “Ngươi hãy giúp vui cho mọi người. Hãy làm “trò khỉ” để thiên hạ cười. Được như thế, Ta cho ngươi sống 20 năm”.

Cũng thế, loài khỉ thấy kinh hãi, bèn xin: “Làm trò khỉ những 20 năm ? Thôi, xin Ngài chỉ cho con sống giống loài chó, phân nửa thôi”. Và, Đức Chúa cũng lại đồng ý.

Ngày thứ ba, Thiên Chúa dựng nên loài bò và nói: “Ngươi ra đồng mà làm lụng suốt ngày quần quật với nhà nông, có ánh nắng mặt trời soi rọi. Hãy sinh sản cho đông, tạo nguồn sữa ấm cho gia đình nông dân nuôi ngươi làm lụng. Để làm việc này, Ta cho ngươi tuổi thọ, sống 60 năm”.

Loài bò nghe kịp, vội vàng thưa: “Ôi chao, 60 năm cuộc đời dài vất vả lao động, con chẳng muốn. Dám xin Ngài, chỉ 20 thôi còn lại 40 năm xin dành để loài nào khác”. Thiên Chúa nghe được, lại cũng đồng ý.

Đến ngày thứ tư, Thiên Chúa bèn dựng nên loài người và phán: “Hãy ăn uống, ngủ nghỉ, rong chơi, lấy vợ gả chồng cho thoả thích, hạnh phúc. Được như thế, Ta thuận cho con sống đủ 20 năm ròng, sung sướng”.

Nghe thấy thế, loài người lại năn nỉ: “Con dám hỏi Chúa, sao lại ngắn thế ? Có thể nào, dám xin Ngài cho 20 năm phần riêng của con. Cộng 40 năm loài bò trả lại. Thêm vào đó 10 năm của loài khỉ buông xuôi và cộng nốt phần 10 năm của loài chó bỏ xó. Tổng cộng là 80 niên, Ngài đồng ý chứ, con dám xin ?”

Thiên Chúa nghe xong, thấy được và phán: “Đó chính là điều con mong muốn, chứ không phải do Ta”.

Cứ theo quan niệm tưởng-chừng-như-hạnh-phúc mình mong muốn, loài người có 20 năm đầu toàn những ăn uống ngủ nghỉ và rong chơi, vui hưởng hạnh phúc của cuộc đời. 40 năm tiếp, làm thân nô lệ lao lực dưới ánh nắng chang của mặt trời để nuôi dưỡng gia đình. 10 năm kế tiếp chỉ chuyên làm trò khỉ giúp mọi người vui hưởng cuộc chơi. Và, 10 năm còn lại ngồi đó, trước cổng nhà và sủa mãi với bà con.

Trần Ngọc Mười Hai,

Cho Không – Không Cho

Ở Việt nam, từ thập niên năm mươi, sáu mươi trở về trước, giới trẻ yêu nhạc thường nghe Elvis Phương suốt ngày hát lanh lảnh, những câu:

Xét về lời ca được phỏng dịch từ bài “L’amour, c’est pour rien” do Enrico Macias ca sĩ người Pháp hát, thì cụm từ “tình cho không” chuẩn hơn là “pour rien” của Enrico. Tuy nhiên, trên căn bản Việt ngữ thì: cụm từ “cho” không nghe còn được, chứ động từ biếu đương nhiên phải là biếu không rồi, làm sao có thể “biếu có” hoặc biếu xong rồi lại muốn “có” trở lại, được! Và, cứ như thế, hưng phấn theo giòng nhạc trẻ, Elvis Phương kết thúc bài hát với lời dặn dò: “Chớ nên mua bán tình yêu”.

“Tiền cho không, biếu không

Hát thử câu này, hẳn nhiều vị sẽ thấy rằng: đổi như thế xem ra không ổn. Ấy là xét về nhiều mặt, cả về luận lý học lẫn thực tế của cuộc đời. Nhưng, xét theo quan điểm nào đó, cụm từ trên tuy hơi chói tai, nghịch nhĩ một chút, nhưng không thể bảo là không “chuẩn” được. Bởi vì, ngược giòng thời gian để trở về với thuở ban sơ khi con người vừa xuất hiện trên trái đất, đã thấy có những từ, những ngữ mang ý nghĩa “cho” và “biếu” rồi. Bằng chứng? Trong sách Khởi Nguyên chẳng hạn, ai cũng đọc thấy động từ ’cho” bàng bạc trong các Mạc khải của Yavê Thiên Chúa như sau:

“Và Thiên Chúa chúc lành cho chúng”
(Kn 1:28)

“Này ta ban cho các ngươi mọi thứ cỏ lả sinh hạt giống...

“Và đến bữa chính, Người cho chúng ăn”

Cụm từ cho & biếu , như thế đã có từ lâu rồi, đồng ý ! Thế còn hành động cho và biếu thì sao?

“Melkisêđê, vua Salem đem bánh rượu đến ...

Và, đến sách Dân số:

“Yavê nói với Aharôn: ..cho con cái Lêvi,
này Ta ban làm cơ nghiệp thật về mọi sự trong Israel, đền thay dịch vụ chúng thi hành.”
(DS 18:20).

Và rồi, rải rác trong sách Cựu ước, cụm từ “thập phân” thường theo sau động từ “cho”. Như thế, có nghĩa: ngay từ thưở ban đầu, bàn dân thiên hạ người Do Thái đã có thói quen “cho” và cho đến thập phân, tức phần mười trăm (10%), cơ nghiệp, của cải, lợi tức ... của họ rồi. Và, khi cho như thế, họ chẳng cần kèm thêm chữ “không” hay chữ “có” làm gì cho bận tâm, bức xúc. Bởi, đã từ lâu,“cho” đương nhiên là cho nhưng không. Và “cho” ở đây còn mang ý nghĩa “không lấy lại” như kiểu “cho” của thổ dân người da đỏ (Indian giver)hồi nào, mà là kiểu “cho” của dân Anamite nhà ta: “cho tho lo mất đòi”.

Xem như thế, “cho không” là chuyện đương nhiên và phải lẽ; nhưng chưa hẳn là chuyện thường tình. Vì, thường thì bàn dân thiên hạ hay có thói quen “không cho” chứ chưa nói là “cho có điều kiện”, hoặc “cho” xong rồi đòi lại. Như lời của bài hát trên cho thấy: “tình cho không biếu không” , chứ ai hát là “tiền cho không biếu không”!

Cũng chẳng nên lấy làm lạ, vì mấy ai nhớ ra như thế. Và, “cho” là một trong những đòi hỏi rất tối hậu của Đấng đã “cho” quá nhiều. “Cho” cả tình lẫn tiền và gì gì nữa, Ngài cũng cho, cho tất cả. Có thể nói, Ngài chính là Đấng “Cho Không” mọi sự. Ngài “cho”cả bản chất rất “người” của Ngài nữa.

Tuy nhiên, vấn đề gợi ra hôm nay, là: khi “cho” mọi sự và trọn vẹn như thế, Đức Kitô –Đấng cho ban sự sống- đã làm gương và khuyến khích tòan thể nhân lọai hãy cứ “cho” đi. Cho thêm. Cho nhiều hơn nữa. Cho, chứ đừng nhận. Bạn không tin phải không? Xin mở Tân Ước ra, sẽ thấy dẫy đầy những cụm từ như thế. Chẳng hạn:
*thư thánh Phaolô:
”Kẻ phân phát, hãy cho nhưng không”
(Rm 12:8),

“Anh em ở dưới luật,

“Mỗi người hãy cho tùy ý định của lòng mình,

*Tin Mừng thánh Mat-thêu:

“Các ngươi đã không công mà được,
thì cũng hãy cho không”
(Mt 10:8),

“Ai xin ngươi hãy cho”

*Tin Mừng thánh Luca:

Và, thánh Phaolô bao giờ cũng bắt đầu thư chung của mình bằng những câu như:

“Ân sủng và bình an cho anh em do tự Thiên Chúa,

Nói khác đi, “cho”: không những là đòi hỏi và ước vọng của “Đấng Cho Không”, đối với các kẻ bỏ mọi sự để theo Ngài, mà còn là: Lẽ Sống của mỗi tín đồ Kitô Giáo, không phân biệt Tin Lành, Chính Thống , Công giáo hay Menonite. Mà, đã là lẽ sống thì tốt nhất nên thực hiện theo mức độ của mỗi người.

Nhớ lại quan niệm của ai đó, khi dịch chữ tắt XHCN cho người ngoại quốc học tiếng Việt là: “Xếp Hàng Cả Ngày”, bần đệ không thể không liên tưởng đến cái cảnh xếp hàng cả ngày vào những năm sau 1975. Xếp hàng rồi vẫn tự nhủ lòng mình: nếu người mình thay vì xếp hàng cả ngày để “nhận” (tiền, quà, thực phẩm…), thử đổi lại thành: “Xếp Hàng Cả Ngày” để “cho” thì chắc sẽ khá hơn trước, từ lâu. Có thể là, khi xếp hàng để … mua hoặc nhận như thế, bà con quên mất lời mời gọi được trích dẫn ở trên.
Nhân dịp mừng “Tình Cha”, Đấng đã cho Người Con độc nhất của Ngài cho nhân lọai, nhắc lại cũng chỉ để gợi ý mà thôi. Thành ra, lời cuối của bần đệ, là: Có nên “cho” hay không?

Trần Ngọc Mười Hai

“Đau thương xé môi gầy, mà long vẫn mơ say…”

Trong sống thực cuộc đời đi Đạo, người người thường có cảm nhận về những thứ mà nhà nghệ sĩ khi xưa đã diễn tả bằng các cụm từ rất thân thương: “Đau thương xé môi gầy, mà lòng vẫn mơ say”…

“Tôi có vài thắc mắc, xin Linh Mục vui lòng giải thích cho biết: hiện có chăng cái-gọi-là khuynh hướng tả phái – hữu khuynh, nơi nhà Đạo như ở chính trường ? Nói khác đi, có chăng nơi nhà Đạo, phe cấp tiến hoặc bảo thủ, như ngoài đời ? Và nếu có, ta giải quyết làm sao ? ( Người hỏi tên ký tắt là: K.G.)

Lần này, người trả lời lại là đấng bậc đã một thời vị vọng nổi tiếng trên truyền thông báo chí rất “Đạo”: đó là, Lm. Brian Lucas thuộc tuần báo Công Giáo ở Sydney, như sau:
“Khi gọi đích danh người nào thuộc phái “hữu khuynh”, bình thường ta vẫn hay lẫn lộn chuyện Đạo và đời, để rồi chụp mũ cho nhiều đấng bậc vị vọng có uy tín trong Giáo Hội, cũng như họ đã từng làm đối với chính trị gia.

Cụm từ “Hữu khuynh” hay “Tả Phái”, có nguồn gốc từ lĩnh vực chính trị. Nhất là, khi các người anh em làm phận sự phân tích chính kiến/lập trường của mỗi vị tại hiện trường nơi ấy. Mũ chụp, ô dù mang danh “tả”, “hữu”, chỉ có nghĩa mỗi khi ta viết tốc ký mà thôi. Viết tốc ký để thẩm định một cá nhân nào hầu liệt kê họ vào hàng những người chọn chính sách xã hội, khá phức tạp.

Ở môi trường chính trị, việc sử dụng tên lóng – mà thời nay người ta hay gọi là ô dù, mũ chụp – cũng phù hợp với sinh hoạt làm luật để định danh tánh một chính trị gia nào đó có quan điểm, lập trường phù hợp với điều mà nhiều người lâu nay có qui ước gán ghép cho nhân vật mình đề cập. Trong đảng Lao động ở Úc chẳng hạn, lâu nay hễ ai có chân trong phe hay phái đã rạn nứt của đảng này, đều biết chắc mình thuộc cánh nào, phe nào, trong cùng đảng. Và, những ai được xác định danh tánh và phe phái, đều mãn nguyện tự hào với bất cứ ô dù/mũ chụp nào gán cho mình.
Ở môi trường nhà Đạo đất Úc, cũng như trên toàn thế giới, nhất là vào thời hậu Công Đồng Vatican II, các mũ chụp,ô dù nói ở trên, lâu nay lại gán cho các vị có quan điểm/lập trường về thần học, tín lý và lòng Đạo. Họ còn gán cả vào lề lối quản trị cũng như kế hoạch mục vụ, vẫn có trong Giáo Hội.

Đó cũng là loại mũ chụp, ô dù mà nhiều vị sử dụng để gán cho các bài tham luận tu đức nổi tiếng ngõ hầu nhận dạng các nhóm hoặc phong trào nào đó. Lấy ví dụ cụ thể, ta thử rút từ sách tu đức của Linh Mục Paul Collins, MSC mang tựa đề “Chúc lành trộn xà bần” chẳng hạn, mới đọc đã thấy có 15 mục nhập khác nhau có mang mũ chụp “Công Giáo hữu khuynh”, rồi.

Xem như thế, mũ chụp này là có ý gì? Lm Paul Collins cũng như các nhà phê bình cứ cố ý như để chứng minh cụm từ “hữu khuynh” là có ý gì ? Điều này cho thấy, chiếc mũ “hữu khuynh” được nhiều người sử dụng là để ám chỉ toàn bộ tổ chức này nọ, có mặt trong Hội Thánh. Vì thế, khi đọc sách của Linh Mục Paul Collins, ta thấy tác giả có nói đến tên của nhóm Opus Dei, với nhận xét, như:

“Không còn ngờ vực gì nữa, phong trào này là tổ chức hữu khuynh, thấy rõ” (tr 103)

Cùng một lập trường tương tự, tác giả còn cho rằng: đa số người viết cho truyền thông báo giới Công Giáo đều là những người thuộc phe “hữu khuynh” tr. 181). Đổi lại, tôi vẫn nghĩ: những người lâu nay bị cho là có chiều hướng “hữu khuynh” chắc chắn sẽ coi Lm Paul Collins, thuộc “tả phái”.

Cho đến nay, ta có nhiều tài liệu, sách vở nổi tiếng; nhưng ít có học giả kinh điển nào, lại dám chụp mũ cho ý kiến/hành động; hoặc người nào, tổ chức nào đó là người hoặc nhóm “hữu khuynh”, hay “tả phái”, hết.

Trên căn bản, “hữu khuynh” là hình dung từ chỉ mang tính tương đối. Tức là, chỉ có ý nghĩa đối với những người tự cho mình thuộc “tả phái” hoặc “trung lập”, mà thôi. Nếu có ai coi như mình thuộc cánh “cực hữu”, thì mọi người khác, cả những người “hữu khuynh” cũng sẽ trở thành “tả phái”, đối với người cực hữu này. Tựu trung thì, tất cả còn tuỳ vị thế của người phê bình theo lập trường nào để phân loại người khác, nhóm khác. Tức là, bạn có tả phái mới phê bình người khác “hữu” khuynh, thôi.

Không như các chính trị gia, vẫn thường vui lòng để người khác bảo mình thuộc “tả phái”, “trung-tả” hoặc “hữu khuynh”, các nhà thần học lại vẫn tự coi mình thuộc phe “chính thống” hoặc chính đáng dù cho rằng người khác nghĩ mình như thế là sai.

Đánh giá lập trường của bất cứ một ai trong giới Công Giáo là hữu hay tả, cấp tiến hay bảo thủ, chỉ dẫn đến tranh chấp và nứt rạn, mà thôi. Bởi, làm như thế, tình bác ái sẽ bị sứt mẻ. Và, thiện chí của mọi người sẽ giảm sút. Như trong trận túc cầu chẳng hạn, tham gia thi đấu không phải là để đá vào chân hay vào người của đối phương, mà là đụng vào quả da, cho nó tới điểm đích mình muốn nó đến.