2005 ĐƯỜng đẾn hạnh phúC

tải về 3.04 Mb.

trang	5/14
Chuyển đổi dữ liệu	04.01.2018
Kích	3.04 Mb.
	#35400

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 14

(VCD 13)^³⁹

^⁴⁰Ngày hôm qua chúng ta đã nói đến đoạn: “Thân sở háo, lực vi cụ; Thân sở ố, cẩn vi khứ” (Cha mẹ thích, dốc lòng làm; Cha mẹ ghét, cẩn thận bỏ).

Hôm qua cũng đề cập đến vấn đề con người phải tránh rất nhiều những tập tánh xấu đã dưỡng thành.

Hôm qua cũng nhắc đến vấn đề nhưng thói quen xấu như: Nghiện ngập, đánh bạc, vấn đề háo sắc, và trong sách cổ nói bốn tập tánh không thể nuôi dưỡng, đó là “Kiêu, Xa, Dâm, Dật”. Trong chữ “Dật” này quan trọng nhất là từ nhỏ phải làm cho con cái học được thái độ chăm chỉ, thói quen làm việc nhà.

Hôm qua cũng nói đến làm việc nhà có những lợi ích gì?

Thứ nhất: Có lao động cực nhọc, mới biết cảm ơn
Thứ hai: Thân thể khỏe mạnh
Thứ ba: Kinh nghiệm làm việc được tích lũy

Tập thành thái độ chăm chỉ, năng lực làm việc cũng sẽ tích lũy được từng tí từng tí một. Cho nên năng lực làm việc tuyệt đối không phải lớn rồi mới học, từ nhỏ ở nhà đã có thể huấn luyện rồi.

Thứ tư: Sau đó rèn luyện ý chí
Hôm nay chúng ta sẽ nói đến lợi ích thứ năm, cũng là cuối cùng

Mối quan hệ xã hội sẽ rất tốt

Trong quá trình dạy học của tôi, tôi đã từng dạy qua các môn tự nhiên. Mỗi khi giảng bài xong thì có rất nhiều dụng cụ dạy học phải thu xếp lại. Có mấy em học sinh rất tự nhiên, chưa gọi đến các em, các em đã ở lại giúp tôi thu dọn, giúp quét dọn.

Các bạn, quý vị nhìn thấy những học sinh như vậy, trong lòng quý vị sẽ như thế nào? Sanh tâm hoan hỷ. Đối với những học sinh như vậy, chúng ta chắc chắn sẽ quan tâm nhiều hơn nữa. Vì thế trẻ em chăm chỉ dễ dàng được người lớn dẫn dắt, quan tâm và yêu thương. Khi đối đãi với người cùng trang lứa, nếu như họ rất chăm chỉ, thì đối với nhân duyên của họ cũng có những ảnh hưởng trực tiếp.

Ví dụ như họ đến trường đại học học tập, vừa mới tới ở cùng với vài bạn học chung phòng, khi họ vừa đi vào nhìn thấy người khác quét dọn phòng, họ liền bắt tay cùng bạn dọn dẹp. Họ đã để lại cho bạn học ấn tượng gì? Đó là biết giúp đỡ người mọi việc, luôn luôn thông cảm sự vất vả của người khác. Tuy chưa từng tiếp xúc với nhau, nhưng thái độ này, những hành động này đã để lại ấn tượng rất tốt đối với bạn bè, họ dễ dàng hòa nhập vào trong đoàn thể.

Nhưng nếu như họ ở nhà cũng không giúp đỡ ai. Khi họ gia nhập trong đoàn thể, ví dụ như ở trong phòng ngủ, người khác đang quét dọn, họ vẫn cứ mải xem ti vi, thì những bạn học khác có cảm quan với họ như thế nào? Không tốt lắm. Dù sao không phụ giúp vẫn còn được (bởi vì ở nhà không biết phụ giúp thì không biết sự vất vả của người làm việc), nhưng thậm chí có lúc cầm đồ đạc vứt bừa bãi, quên trước quên sau. Rất nhiều đồ dùng chung, đến lúc người ta cần dùng tìm không ra. Lúc này ở trong đoàn thể sự tín nhiệm và ấn tượng càng ngày càng kém. Lời oán trách của người ta dần dần tích lũy, cuối cùng sẽ bộc phát ra thôi.

Cho nên tại Chương 3 - “Cẩn” (Cẩn thận hành vi hàng ngày) có đề cập đến: “Trí quán phục, hữu định vị; Vật loạn đốn, chí ô uế” (Mũ, quần áo, để cố định; Chớ để bừa, tránh dơ bẩn), những thói quen sinh hoạt tốt này đều ảnh hưởng đến sinh hoạt đoàn thể sau này của trẻ em. Nếu không tập những thói quen sinh hoạt tốt như vậy thì trẻ em không những không biết giúp đỡ người khác, mà còn gây thêm phiền toái cho người khác.

Cho nên thói quen cần cù, thói quen lao động có liên quan trực tiếp đến mối quan hệ giao tiếp của họ.

Rất nhiều sinh viên đại học bị nhà trường đuổi học. Nguyên nhân là gì? Chính là năng lực tự lo liệu cho cuộc sống quá kém. Thầy giáo và học sinh đều không muốn ở chung với họ, làm việc với họ.

Tại Thâm Quyến có một sinh viên bị nhà trường cho nghỉ học. Những tờ báo viết về anh ta, vẽ một bức tranh châm biếm, đầu đội một cái mũ cử nhân, rồi mẹ anh ta đút cơm cho anh ta ăn, trong nội dung châm biếm viết “Học sinh giỏi chuyên nghiệp, cuộc sống trẻ thiểu năng”.

Các bạn, không nên cho rằng khuếch đại quá, vì lúc anh ta học đại học, đích thực là mẹ anh ta vẫn bón cơm cho anh ta ăn. Bởi vì anh ta và mẹ luôn đối đầu, nên nếu như mẹ anh ta không bón cơm, anh ta không ăn, lớn như vậy vẫn làm cho cha mẹ lo lắng.

Nhưng chúng ta nói đi thì cũng nói lại: Con cái vì sao có những thái độ như vậy? Làm cha mẹ nếu biết có ngày hôm nay, thì chắc chắn ngay từ buổi đầu đã không làm như vậy. “Buổi đầu” này có thể là lúc trẻ hai ba tuổi, bón cơm một lần thì phải bón đến bao lâu? Cả nhà phải chạy khắp nơi, bón cơm một lần mất một hai tiếng đồng hồ. Bón xong cơm thì lưng cũng muốn gãy rồi. Cho nên “Không có quy củ thì không thành vuông tròn”^⁴¹ được.

4. Nuôi dưỡng những thói quen tốt từ nhỏ

Giáo dục con cái nhất định phải nuôi dưỡng thành những thói quen sinh hoạt tốt. Tuyệt đối không thể buông lỏng con cái đến nỗi để nó tập thành thói quen xấu thì khi chúng lớn lên rồi muốn uốn nắn cũng không uốn nắn được nữa.

Có nhiều đứa trẻ ở nơi trường học, ví dụ như đi tìm thầy giáo, đến nhà thầy giáo cũng không biết chọn thời gian, có lúc buổi trưa thầy giáo đang ngủ trưa cũng đến bấm chuông nhà thầy giáo. Sau khi đi vào muốn mượn máy tính của thầy giáo, ăn uống thì vứt đầy nhà, cũng không dọn dẹp, cho nên thầy giáo rất sợ họ, bạn học cũng rất sợ họ.

Nếu chúng ta muốn hy vọng con cái sau này cuộc đời của nó sẽ thuận lợi, thì cần phải tập cho nó những thói quen tốt mới được, nếu không những thói quen xấu này vô hình trung sẽ là những trở ngại rất lớn cho cuộc đời của nó.

Chúng ta biết được những điều gì là tốt thì phải ra sức nuôi dưỡng nó; Những gì là không tốt thì ra sức sửa đổi. Đương nhiên phải bắt đầu từ chúng ta trước, sau đó làm gương cho con cái noi theo.

^⁴²5-3. “Thân hữu thương, di thân ưu” (Thân bị thương, cha mẹ lo)

Thân thể không được tốt, thân thể bị thương rồi, sẽ làm cho cha mẹ rất lo lắng.

1. Ăn uống phải cẩn thận, lành mạnh

Hôm qua chúng ta cũng nhắc đến “Bệnh từ miệng mà vào”, cho nên đối với việc ăn uống của chúng ta phải rất cẩn thận, phải ăn uống cho lành mạnh, để cha mẹ không phải lo lắng.

2. Mặc quần áo thời thời phải chú ý sự ấm lạnh

Ngoài việc ăn ra, còn những chi tiết khác trong cuộc sống, cũng phải quan tâm nhiều hơn đến thân thể. Ví dụ giữa mùa xuân và mùa thu khi nhiệt độ không khí thay đổi rất lớn, phải nhớ nên mặc thêm áo quần. Lúc tôi đang dạy học, rất nhiều học sinh trời đã lạnh nên cần phải mặc thêm áo rồi, vậy mà họ còn mặc áo quần như thế nào? Mặc một chiếc áo ngắn tay, cậu ta đúng là không sợ lạnh. Lúc đó tôi thường nói với cậu ta:

- Mặc thêm áo quần vào.

Tiếp đó tôi lại nói:

- Nếu như em bị cảm lạnh rồi, ai chăm sóc cho em?

Cậu ta suy nghĩ rồi nói:

- Ba mẹ chăm sóc.

Tôi nói:

- Đúng rồi! Nếu như em mắc bệnh rồi, mà bản thân tự chăm sóc cho mình, thầy sẽ không nói làm gì. Nhưng đằng này em vừa ngã bệnh đã làm người nhà vất vả, cho nên em phải có trách nhiệm làm cho bản thân không sanh bệnh. Em xem, em vừa bị bệnh thì mẹ em phải xin nghỉ làm, còn phải chạy xe máy chở em đi khám bác sĩ, rồi lại đưa em về lại nhà. Hơn nữa không chỉ bận rộn như vậy, mẹ đi làm ở công ty, tâm có yên hay không? Không an tâm được. Cho nên thời thời phải chú ý sự ấm lạnh. Đừng để thân thể bị cảm lạnh. Ví dụ như chúng ta đang vận động, đang leo núi, sẽ ra rất nhiều mồ hôi, cho nên lúc đang vận động cũng nên nhớ cầm theo khăn lông, cầm theo áo quần khô. Lúc chúng ta quan tâm những chi tiết nhỏ này cũng có thể chăm sóc bản thân, vậy là cha mẹ quý vị sẽ ngày càng yên tâm hơn về quý vị.

Rất nhiều người trẻ tuổi, thanh thiếu niên, họ nói:

- Cha mẹ tôi làm sao mà quản tôi nhiều đến thế.

Tôi liền hỏi ngược lại họ:

- Vì sao cha mẹ phải quản quý vị nhiều như vậy? Đương nhiên là vì quý vị có nhiều hành vi không thể làm cha mẹ yên tâm được. Nếu như quý vị đều có thể thực sự chăm sóc bản thân cho tốt, cha mẹ sẽ yên tâm về Quý vị. Vậy là quý vị có thể đạt được tự do thật sự. Còn nếu như quý vị rất nhiều việc đều không biết tự chăm sóc cho bản thân, cha mẹ lại không nhắc nhở quý vị, vậy không phải là cha mẹ chưa làm tròn trách nhiệm của mình sao? Cho nên quý vị phải hiểu cho tấm lòng của ba mẹ, từ đó mà làm cho bản thân mình hiểu chuyện hơn chút nữa, như vậy quý vị mới có thể thực sự tự do, lại làm cho cha mẹ yên tâm.

3. Cuộc sống phải có quy củ, giờ giấc

Vậy nên cuộc sống của chúng ta cũng cần có quy luật. Không nên thường thường thức đêm, thức đêm một đêm phải mất mấy ngày mới bù lại được? Có thể đến vài ngày mới bù lại được.

Chúng ta luôn luôn quan tâm đến việc ăn uống, quan tâm đến cuộc sống có quy củ, làm cho thân thể mình có thể có sự điều dưỡng tốt nhất.

Một đứa trẻ bị cảm lạnh, trong nhật ký nó viết một dòng, nó nói: “Tôi cảm lạnh rồi, tôi rất buồn. Không phải vì tôi cảm cúm khó chịu, mà vì cảm cúm là bất hiếu”. Quý vị xem, trẻ em chúng tiếp thu sự giáo dục của “Đệ Tử Quy”, chúng đối diện với rất nhiều sự việc, năng lực quán chiếu, năng lực tự phản tỉnh của chúng thì sẽ khác với những đứa trẻ thông thường khác.

Trong Hiếu Kinh mục “Khai Tông Minh Nghĩa Chương”, cũng cho chúng ta một lời dạy quan trọng rằng “Thân thể tóc da nhận từ cha mẹ, không dám hủy thương, hiếu bắt đầu từ đó”^⁴³. Sự hiếu đạo của một người nhất định phải từ sự yêu thương thân thể mình, bắt đầu thực tế từ đó. Chúng ta đọc tiếp câu sau:

5-4. “Đức hữu thương, di thân tu” (Đức hạnh kém, cha mẹ tủi)

1. Giữ gìn đạo đức để cha mẹ được an vui

Lúc đạo đức chúng ta có tổn thương, sẽ khiến cha mẹ bị nhục nhã, sẽ làm cho người nhà xấu hổ, thậm chí làm cho dân tộc, nước nhà bị sỉ nhục.

Cuối đời nhà Hán, có một học giả tên là Đổng Trác^⁴⁴. Đổng Trác sau khi có quyền thế rồi, liền dùng quyền lực để làm loạn. Sau đó rất nhiều người nổi lên công phạt lại ông ta. Cuối đời Đổng Trác rất tệ, gia tộc ông ta đều bị xử tử, mẹ của ông đã hơn 90 tuổi rồi còn đến pháp trường chịu xử tử.

Chúng ta làm con cái, nếu như hành vi chúng ta còn tạo thành nỗi thống khổ lớn như vậy cho cha mẹ, đó thật là phận làm con cái chưa làm được. Hiện nay tuy không còn hình phạt kiểu“Chu di cửu tộc”^⁴⁵ nữa, nhưng trong sự nghiệp của chúng ta nếu như để xảy ra những sai trái, ví dụ như công ty bị phá sản, thì cũng có khả năng liên lụy đến cha mẹ. Cha mẹ đã cực khổ hơn nửa cuộc đời, đến lúc đó ngay cả lương hưu của họ cũng không bảo đảm được, thậm chí còn có khả năng đến lúc tuổi già còn phải đến tòa án, lúc đó sẽ thê lương lắm.

Cho nên chúng ta làm con cái, cuộc đời phải có thành tín, phải làm đâu chắc đấy, không thể viển vông không thực tế để tạo thành bản thân phạm phải những sai lầm, lại cũng làm liên lụy đến cha mẹ mình, vì thế “Đức hạnh kém, cha mẹ chịu tủi nhục”.

2. “Lập thân hành đạo” để cha mẹ vẻ vang

Giả sử đạo đức chúng ta có thể không ngừng nâng cao, dùng đức hạnh chúng ta để tạo phúc cho xã hội, tạo phúc cho nước nhà, thì có thể làm được như Hiếu Kinh nói “Lập thân hành đạo, rạng danh ở đời sau, làm vẻ vang cha mẹ” (Lập thân hành đạo, dương danh ư hậu thế, dĩ hiển phụ mẫu), đó chính là “Cái đích của đạo Hiếu” (Hiếu chi chung dã).

“Làm vẻ vang cha mẹ” (Dĩ hiển phụ mẫu) là phải chăng muốn sau khi cha mẹ qua đời rồi mới hiển thị? Không phải vậy! Trong hiện tại quý vị còn rất trẻ mà đã có thể phụng hiến tốt cho xã hội thì cha mẹ quý vị sẽ nhờ đó mà hãnh diện, vậy thì nửa đời sau của họ, trong lòng sẽ rất được an ủi.

Mạnh Tử có một đoạn nhắc nhở rất quan trọng:

“Thờ ai là chuyện lớn? Thờ cha mẹ là chuyện lớn” (Sự thục vi đại? Sự thân vi đại). Thờ phụng cha mẹ là đại sự số một của đời người.

“Giữ gì là chuyện lớn? Giữ cái thân là chuyện lớn” (Thủ thục vi đại?Thủ thân vi đại). Tự lo liệu cho bản thân, “Thủ thân vi đại” tức là giữ gìn thân thể, danh tiết của bản thân, tuyệt đối không thể làm những sự việc trái với đạo đức, trái với pháp luật làm cho cha mẹ không chịu nổi.

Cho nên lúc hành vi chúng ta không phù hợp với đạo đức thì cha mẹ nhục nhã, người nhà cũng nhục nhã, thậm chí ngay cả thế hệ sau cũng có khả năng bị sỉ nhục.

Ví dụ nói: Hiện nay mạng internet quá phát triển, sự giao lưu giữa con người với con người rất thường xuyên. Nếu như không có năng lực phán đoán, lại không có lý trí, rất có khả năng sẽ phạm phải những việc làm cho mình nuối tiếc suốt đời. Cho nên giữ thân rất quan trọng.

3. Cha mẹ giữ gìn thanh danh, để không tổn hại con

Hiện nay trong thành thị nói rất nhiều về “tình một đêm”, điều này không chỉ làm cho mình nhục nhã, mà khả năng còn làm cho con cái không ngẩng đầu lên được. Cho nên bản thân chúng ta phải cẩn thận hành động lời nói, không thể tự chuốc nhục vào thân.

Kỳ thật vì sao người ta lại phạm phải sai lầm như vậy? Trong nam giới, có lẽ do quá buông thả dục vọng, đó là do từ nhỏ đã không có chí hướng, cho nên cuộc đời chỉ biết hưởng lạc làm hư hỏng bản thân. Vì thế phải làm sao cho con trẻ có chí hướng thì nó sẽ không bị xã hội làm ô nhiễm, làm ảnh hưởng.

Nhưng người nữ sao cũng lại phạm phải sai lầm như vậy? Rất nhiều người là vì “Ái mộ hư vinh” (thích vẻ vang trống rỗng, không có thực). Ái mộ hư vinh thì rất thích nghe lời nói ngọt, cho nên rất nhiều đàn ông tâm địa bất lương, họ dùng những lời ngon tiếng ngọt, có khả năng làm cho những người phụ nữ này bước vào con đường sai trái.

Cho nên bản thân chúng ta phải phản tỉnh, không thể phạm phải những sai lầm như vậy. Tiếp theo phải làm cho trẻ con từ nhỏ đã không ái mộ hư vinh, làm cho trẻ con từ nhỏ phải có chí hướng cho cuộc đời, cuộc đời phong phú, đạo đức nhân sinh được nâng cao, sẽ không phạm những sai lầm kiểu “Lỡ sa chân ngàn đời ôm hận”. Đó là “Đức hữu thương, di thân tu” (Đức hạnh kém, cha mẹ tủi).

5-5&6. “Thân ái ngã, hiếu hà nan; Thân tăng ngã, hiếu phương hiền” (Cha mẹ thương, dễ hiếu thuận; Cha mẹ ghét, vẫn hiếu kính)

Thường thì cha mẹ đối xử với chúng ta rất tốt, chúng ta cũng hết lòng phụng dưỡng cha mẹ.

Đương nhiên cha mẹ cũng có lúc tính khí không tốt lắm, lúc này chúng ta cũng phải bao dung, phải khoan thứ, bởi vì mỗi người tâm trạng đều sẽ có lúc này lúc khác.

Đối xử giữa người với người, chúng ta phải nhớ kỹ một nguyên tắc:

1. Dù cha mẹ sai, vẫn có thái độ đúng với cha mẹ

Giả dụ hôm nay cha mẹ đối xử với chúng ta trong tâm trạng không tốt lắm, chúng ta cũng dùng tâm trạng không tốt để đối đãi với cha mẹ. Vậy thì cha mẹ đã sai và chúng ta cũng sai.

Khi chúng ta đã sai, vậy còn có tư cách đi phê bình người khác sai không? Không có nữa.

Cho nên bất luận là cha mẹ, hoặc là những thân hữu xung quanh chúng ta cũng vậy, cho dù họ dùng thái độ không tốt đối với chúng ta, chúng ta vẫn phải dùng thái độ đúng để đối diện với họ. Nếu không chúng ta cũng kém cỏi hời nhợt như họ, căn bản không có đủ tư cách để nói người khác sai. Đó là một thái độ lý trí “Bất luận người khác đúng hay sai, bản thân tôi trước hết nhất định phải làm đúng”.

2. Chân thành có thể chuyển hóa điều xấu

Bởi vì có thái độ nhân sinh như vậy, cho nên chúng ta thấy có rất nhiều thánh triết, họ đều có thể ở nơi tình trạng “Cha mẹ ghét”, nhưng họ vẫn giữ được tâm chí thành chí hiếu của họ. Cũng nhờ tâm hiếu chí thành này có thể biến chuyển không khí gia đình, nhờ đó mà gia đình hòa thuận an vui.

Một là: Chuyện Mẫn Tử Khiên hiếu kính với mẹ kế

Vào cuối đời nhà Chu, có một người con hiếu gọi là Mẫn Tử Khiên. Mẫu thân của ông mất sớm, phụ thân lấy thêm mẹ kế, mẹ kế đối xử với ông không tốt lắm.

Mùa đông đến may áo quần, vì mẹ kế có sinh thêm hai đứa em trai, dùng bông gòn may áo bông cho hai đứa em trai, nhưng lại dùng bông lau may áo quần cho ông. May xong cho ông rồi, áo quần đích thực rất lớn, phồng lên, nhưng bông lau không giữ ấm.

Đúng lúc đó, phụ thân kêu ông đánh xe cho phụ thân. Vì gió lạnh thổi rít qua, nên Mẫn Tử Khiên vừa đánh xe, vừa run lẩy bẩy. Phụ thân ông nhìn thấy ông mặc áo quần mặc dày (vì áo phồng lên) như vậy rồi mà sao còn run rẩy. Hành vi này của con trai ông rất có thể sẽ làm cho danh tiết của mẹ kế bị tổn hại, người ta nhìn vào cho rằng mẹ kế đang ngược đãi con trẻ.

Cho nên phụ thân ông rất giận, liền cầm roi quất Mẫn Tử Khiên. Kết quả cây roi vừa quất vào, áo quần đã bị rách, bông lau bay ra lả tả. Phụ thân của ông nhìn thấy vậy rất tức giận, “Mẹ kế làm sao có thể ngược đãi con trai ta như vậy?” Ông giận đùng đùng, vừa về đến nhà, liền đòi bỏ bà mẹ kế. Trong tình hình nguy cấp đó, Mẫn Tử Khiên liền quỳ xuống, cầu xin với phụ thân, ông nói:

- Cha à, không nên đuổi mẹ kế đi, bởi vì: “Mẹ còn thì chỉ một người lạnh, mẹ đi ba người con đơn côi”. Lúc mẫu thân còn chỉ có một mình con lạnh lẽo, nếu như mẫu thân đi rồi con và hai em trai đều phải chịu đói, chịu lạnh.

Mẫn Tử Khiên nói ra những lời như vậy, phụ thân của ông nghe xong rất cảm động, cũng đã bớt giận lại. Mẹ kế của ông càng cảm thấy rất xấu hổ, một đứa bé nhỏ như vậy, đã có thể luôn luôn vì con cái của bà, vì bà mà lo nghĩ. Ngược lại bà người lớn như vậy rồi lại đi so đo tính toán với một đứa trẻ. Cho nên tấm lòng này của Mẫn Tử Khiên, đức hạnh này đã cảm hóa được mẹ kế của ông. Từ đó gia đình sống với nhau rất yên vui.

Các bạn, nếu như Mẫn Tử Khiên không dùng cách này khoan thứ, bao dung, không dùng tâm hiếu chí thành để đối xử với mẹ kế của ông thì gia đình này sau đó sẽ như thế nào? Sẽ làm cho tan nhà nát cửa.

Cho nên con người đối diện với sự việc tuyệt đối không thể làm theo tính khí của mình. Nếu như đều lấy oán báo oán, kết quả tuyệt đối không viên mãn. Tôi tin rằng “Chân thành đến cực điểm, vàng đá cũng phải tan” (Tinh thành sở chí, kim thạch vi khai). Dùng tâm chân thành, dùng tấm lòng hiếu thảo, mới có thể diễn được từng màn kịch hay của cuộc đời.

Hai là: Chuyện Vương Tường hiếu kính với mẹ kế

Ngoài ra cũng có một người con hiếu tên là Vương Tường. Trong lịch sử ông có một câu chuyện rất nổi tiếng, gọi là “Vương Tường phẫu băng”.

Giữa mùa đông rất lạnh giá, mẹ kế của ông bảo ông đi bắt cá cho bà ăn. Trong lúc trời đất đầy băng tuyết có cá để mà bắt không? Có hay không? Không có. Nhưng nếu như Vương Tường không bắt cá có thể sẽ bị đánh, thậm chí mẹ kế không cho ông vào nhà.

Đối diện với sự đối đãi của mẹ kế như vậy, ông vẫn không có lời gì oán hận, Vương Tường vẫn đến nơi băng tuyết phủ đầy này, bèn cởi trần nằm trên băng tuyết để chờ bắt cá. Do tấm lòng thành này, cảm động đến trời đất, tảng băng liền nứt ra, nhảy ra hai con cá, ông cầm hai con cá về nhà phụng dưỡng mẹ kế.

Đương nhiên những yêu cầu vô lý như vậy, chắc chắn không phải chỉ có một việc này, rất nhiều việc khác vẫn cố ý gây khó dễ, nhưng Vương Tường hoàn toàn không vì thế mà chùn chân. Có một lần ngoài trời sắp có mưa, mẹ kế nói với ông:

- Bây giờ bên ngoài đang mưa đang gió, nếu như trái trên cây rơi xuống, ta sẽ xử phạt ngươi.

Vương Tường liền chạy ra ngoài, ôm những cây ăn trái kia mà khóc, khẩn cầu chúng nó đừng có rơi xuống. Tấm lòng chân thành này cũng đã cảm động đến cây. Chúng ta nói thực vật, khoáng vật đều sẽ vì lòng người mà có cảm ứng, đích thực trái cây cũng chỉ rơi có vài trái.

Cho nên rất nhiều tình trạng, đều do tấm lòng hiếu của Vương Tường mới có thể biến nguy thành an^{^iv}.

Các bạn, muốn cảm động một người, cảm hóa một người, có dễ dàng không? Không dễ dàng! Phải có tâm rất kiên trì mới được.

Vương Tường cảm động mẹ kế của ông không phải chỉ khi ông còn nhỏ, mà cả đến khi ông lớn rồi, cũng đã lấy vợ rồi. Mẹ kế của ông không chỉ ngược đãi ông, ngay cả vợ ông cũng cùng bị ngược đãi. Nhưng đức hạnh này của ông đã cảm động được em trai của mình là Vương Lãm. Vương Lãm là em trai con mẹ kế của ông. Vì đức hạnh của ông, cho nên em trai đối với ông rất tôn kính. Mỗi lần mẹ kế ngược đãi Vương Tường, và vợ của Vương Tường, Vương Lãm đều dẫn vợ mình đến cùng giúp anh trai Vương Tường. Sau này đức hạnh của Vương Tường càng ngày càng tốt, danh tiếng cũng vang xa, mẹ kế tâm sanh tật đố, rất không vui, lại đem thức uống độc, rượu độc, đem cho Vương Tường uống. Kết quả vì em trai ông đã biết trước sự việc nên lúc tình thế nguy cấp đó, em trai ông giật lấy ly rượu, ngay lúc này định giúp anh trai uống hết.

Các bạn, em trai ông đã dùng cái gì để khuyên mẹ mình? Dùng cái chết để khuyên can mẹ. Cho nên lúc đó, mẹ kế của ông liền hất tay làm đổ ly rượu đó, bản thân bà cũng cảm thấy rất xấu hổ. Con trai bà ta lại có thể dùng cái chết để bảo vệ anh trai mình, bà ta làm sao lại có thể làm người không có bổn phận như vậy? Hành động này cũng thức tỉnh lương tri của mẹ kế ông ta. Cho nên lòng chí thành của hai anh em cũng làm cho gia đình chuyển hóa trở lại.

Trong triều đúng lúc đó có một vị đại thần tên là Lã Kiền, trên tay Lã Kiền có một thanh bảo kiếm, ông liền tặng cho Vương Tường, ông nói:

- Người có thanh bảo kiếm này có thể che chở cho con cháu đời sau đều sẽ rất thành tựu.

Vương Tường được thanh bảo kiếm này, suy nghĩ đầu tiên là gì? Không phải dành lấy cho mình, lập tức tặng cho em trai của mình, cũng chúc phúc cho em trai mình sau này con cháu có thể hưng thạnh.

Đích thực có được anh em như vậy, đức hạnh tốt như vậy, thế hệ sau của họ nhất định sẽ có được sự giáo hóa rất tốt. Bởi vì Kinh Dịch nói rồi “Nhà biết tích thiện, con cháu được ân đức”^⁴⁶, cho nên thế hệ sau của Vương Tường, Vương Lãm kéo dài đến chín đời đều là công khanh, đều làm đại quan trong triều, phục vụ quốc gia xã hội.

Vậy nên chúng ta đích xác phải dùng tâm chân thành để chuyển hóa những điều không viên mãn trong gia đình. Đó gọi là “Thân tăng ngã, hiếu phương hiền” (Cha mẹ ghét, vẫn hiếu kính). Chúng ta xem tiếp đoạn văn dưới đây. Chúng ta cùng nhau đọc qua một lần:

CHÁNH VĂN 6:

Thân hữu quá, gián sử canh;

Di ngô sắc, nhu ngô thanh.

Gián bất nhập, duyệt phục gián;

Hiệu khấp tùy, thát vô oán.

DỊCH NGHĨA:

	Cha mẹ lỗi, khuyên thay đổi;
Mặt vui tươi, lời hiền hòa.
Khuyên không nghe, vui khuyên tiếp;
Dùng khóc khuyên, đánh không giận.

Ở đây nhắc đến vấn đề cha mẹ có lỗi, nhưng chữ “thân” này chúng ta cũng có thể đem ý nghĩa nó diễn ra là tất cả người thân, bạn bè chúng ta có lỗi lầm, chúng ta đều có trách nhiệm khuyên nhủ họ, đều gọi là:

“Thân hữu quá, gián sử canh; Di ngô sắc, nhu ngô thanh; Gián bất nhập, duyệt phục gián; Hiệu khấp tùy thát vô oán.” (Cha mẹ lỗi, khuyên thay đổi; Mặt ta vui, lời hiền hòa; Khuyên không nghe, vui khuyên tiếp; Dùng khóc khuyên, đánh không giận)

Kỳ thật câu kinh văn này vô cùng sâu sắc, nó không chỉ nói với chúng ta rằng khuyên can người thân là bổn phận của chúng ta, mà trong câu kinh văn này ngay cả phương pháp, thái độ thậm chí thời cơ để khuyên răn đều chỉ ra cho ta, giúp chúng ta trong câu kinh văn này. Chúng ta hãy xem:

Thứ nhất: Trước tiên trước khi khuyên người khác phải quán chiếu ý định của bản thân mình là gì?
Thứ hai: Phải chú ý thời cơ
Thứ ba: Phải chú ý thái độ
Thứ tư: Phải có phương pháp khuyên
Thứ năm: Phải có tính nhẫn nại

Ngoài ra khuyên một người cũng không dễ dàng gì

Thứ sáu: Bản thân người khuyên phải có tu dưỡng
Thứ bảy: Muốn khuyên người khác cần có điều kiện tiên quyết là phải được họ tin tưởng

Chúng ta hãy xem câu thứ nhất:

6-1. “Thân hữu quá, gián sử canh” (Cha mẹ lỗi, khuyên thay đổi)

1. Phải quán chiếu ý định của mình

Cho nên bước đầu chúng ta muốn khuyên nhủ thân hữu, trước tiên phải quán chiếu đến ý định của bản thân, đó là nhất định phải có một tấm lòng luôn muốn tốt cho đối phương, chứ không phải là một kiểu khống chế như:

- Anh phải nghe lời tôi, không nghe tôi là không được.

Ví dụ chúng ta dùng thái độ khống chế này, thái độ cưỡng ép này có thể sẽ xuất hiện hiệu quả ngược. Chúng ta đã có một số kinh nghiệm như: Khuyên người khác đến mức cãi cọ nhau đều có, thậm chí làm cho đối phương thẹn quá hóa giận. Như vậy là chúng ta mất đi mục đích thực sự ban đầu là chân thành khuyên họ.

Cho nên chúng ta phải luôn luôn nhớ ý định của mình, tức là hy vọng họ tốt hơn. Ngay lúc tấm lòng này kiên định, thì quý vị sẽ tự nhiên sửa đổi được phương pháp, thái độ của chính mình.

Giống như chúng tôi lúc đang dạy học, rất nhiều trẻ con rất thích đến để mách chuyện của các bạn khác. Khi các em đến mách chuyện, chúng ta sẽ hỏi:

- Lúc này em đang nói bạn học này có điều gì không tốt, vậy em dùng tâm như thế nào để thưa với thầy giáo? Là vui trên nỗi đau của người khác? Hay là thực sự muốn bạn kia sửa sai?

Như vậy cũng khiến cho trẻ em nhìn lại ý định của mình. Sau đó chúng ta tiếp tục nói với các em:

- Nếu như em thực sự hy vọng bạn này sửa sai, vậy thì em đích thân đến nói với bạn ấy, không cần thầy giáo đến nói.

Đương nhiên dưới tiền đề đó, quý vị trong lớp cần kiến lập một số bạn làm người tốt, thái độ làm việc tốt. Ví dụ như cả lớp đã học qua “Đệ Tử Quy”, trong “Đệ Tử Quy” có câu nói: “Văn dự khủng, văn quá hân, trực lương sĩ, tiệm tương cận” (Nghe khen sợ, nghe lỗi vui. Người hiền lương, dần gần gũi). Vậy thì một người đối diện với lời khen của người khác, sẽ cảm thấy vô cùng lo sợ; Còn đối diện với sự khuyên răn của người khác sẽ cảm thấy “Cảm ơn bạn đã chỉ ra khuyết điểm cho tôi”.

Lúc cả lớp đều có thái độ như vậy thì khi bạn học này khuyên can một bạn khác, họ sẽ có thể thành tựu cho nhau, cảm ơn nhau. Tức là khi nhìn thấy một bạn khác ngày trước đã khuyên can mình, lập tức sẽ cúi đầu chào họ:

- Cảm ơn bạn đã chỉ ra khuyết điểm cho tôi.

Lúc trẻ họ biết cách đi khuyên can người khác, lúc trẻ họ cũng biết chấp nhận lời khuyên can của người khác. Thái độ như vậy sẽ làm cho cuộc đời của họ có những trợ lực rất lớn.

Cho nên muốn khuyên người khác, điều đầu tiên phải chú ý là vấn đề ý định của chính mình.

2. Phải hợp thời cơ

Thời cơ cần như thế nào thì khuyên răn người khác tốt hơn? Tục ngữ nói: “Dương thiện ư công đường, quy quá tư thất” (Khi họ làm việc thiện, muốn biểu dương họ thì tốt nhất là tiến hành việc biểu dương ở những nơi công cộng; Khi người ta có lỗi lầm thì tốt nhất là gọi họ đến một mình để phê bình trong mật thất riêng tư).

Thứ nhất: Hành xử với người

Một là: Khen ở nơi công cộng đông người

Tức là nói xưng tán ưu điểm của người khác, xưng tán người khác làm việc tốt, quý vị có thể nói ở trong đám đông. Bởi vì như vậy có thể làm cho những người khác “Gặp người thiện, tức nghĩ đến mình” (“Kiến nhân thiện, tức tư tề”–Thấy người thiện, ta học theo). Ngoài ra là quý vị đã dành cho họ sự khẳng định, họ sẽ càng tích cực nỗ lực.

Hai là: Nói lỗi ở nơi phòng riêng không có ai

Nhưng nói lỗi người khác, khuyên răn sai trái của người khác nên nói ở nơi chỗ riêng, lúc không có những người khác xung quanh. Vì sao phải không có những người khác? Bởi vì chúng ta là người lớn nên quan trọng nhất là điều gì? Là thể diện. Thể diện rất quý có đúng không? Thể diện “Một cân” bao nhiêu tiền?

Thứ hai: Hành xử với mình

Muốn đạo đức, học vấn thành tựu phải bỏ sĩ diện

Đầu tiên phải bán đi một thứ, đó là phải “bán” thể diện đi. Đợi tí nữa nếu có ai muốn bán, tôi sẽ mua. Tuy nhiên, với người thì phải có thể thông cảm được, phải nghĩ đến thể diện của người khác.

Cho nên phải “Nói lỗi nơi phòng riêng”. Lúc quý vị làm được những động tác như vậy, đối phương sẽ cảm thấy quý vị đang nghĩ thay cho họ. Còn nếu như quý vị nói ra nơi công chúng nói lỗi họ thì có thể nảy sinh xung đột, biện luận. Nói lỗi phải nói nơi phòng riêng. Đây là nắm bắt đúng thời cơ. Trong “Luận Ngữ” cũng có một câu nhắc đến vấn đề này:

“Khả dữ ngôn, nhi bất dữ chi ngôn, thất nhân” (Có thể nói với họ mà không nói thì mất người). Thời cơ đã đến rồi, quý vị có thể khuyên răn họ, nhưng quý vị lại không khuyên răn họ, như vậy là “thất nhân” (mất người). “Có thể nói với họ nhưng không nói, đó là mất người”, chúng ta đã không làm tròn bổn phận rồi, đã làm mất đi bổn phận làm con cái, hoặc đã làm mất đi bổn phận với bạn bè.

“Bất khả dữ ngôn, nhi dữ chi ngôn, thất ngôn” (Không thể nói với họ mà nói là mất lời). Thời cơ chưa đến, quý vị vội vàng quá, liền nói với họ rồi, như vậy là “thất ngôn” (mất lời)^⁴⁷. Quý vị có lẽ đã nói sai lời rồi, lòng tốt của quý vị có thể dẫn đến làm việc ác, tức là lỡ lời.

Cho nên khuyên nhủ trong toàn thể mối quan hệ của Ngũ luân, đều có những bổn phận như vậy.

Cha con cần khuyên can lẫn nhau;
Quân thần cũng cần khuyên can lẫn nhau.

Bởi vì quý vị tiếp nhận phần trách nhiệm với công ty, thì nên có trách nhiệm giúp đỡ công ty cho tốt. Đương nhiên cũng nên giúp đỡ người lãnh đạo cho tốt. Cho nên quan hệ quân thần cũng cần khuyên can lẫn nhau.

Sau đó đến vợ chồng, đương nhiên cũng cần có, phải giúp chồng dạy con, cần khuyên can lẫn nhau.
Thứ đến anh em cũng cần khuyên can lẫn nhau.
Và còn bạn bè nữa cũng cần khuyên can lẫn nhau.

Những điều này đều là bổn phận làm người của chúng ta. Cho nên phải nâng cao bản thân về trí huệ khuyên can người khác thì mới có thể thông qua lời lẽ của chúng ta, có tác dụng giúp đỡ cuộc đời những thân hữu của chúng ta.

3. Phải chú ý tới thái độ khuyên

6-2. “Di ngô sắc, nhu ngô thanh” (Mặt vui tươi, lời hiền hòa)

Đây chính là nói thái độ khuyên. Chúng ta phải tâm khí bình tĩnh, bởi vì quý vị nổi nóng, sẽ làm cho cha mẹ cũng nổi nóng. Quý vị không nổi nóng, họ cũng không dễ dàng nổi nóng. Cho nên chúng ta phải “Sắc mặt vui, lời nhỏ nhẹ”. “Đệ Tử Quy” câu này cũng có nhắc đến:

4. Phải có tính nhẫn nại

6-3. “Gián bất nhập, duyệt phục gián” (Khuyên không nghe, vui khuyên tiếp)

^⁴⁸Lúc quý vị có ý định khuyên thân hữu, có khuyên ngay lúc họ mắc lỗi đó hay không? Rồi từ đó về sau họ sẽ sửa đổi và không mắc phải lần nào nữa? Có vị nào làm được như vậy không? Nếu như có, quý vị nhất định phải giới thiệu họ cho tôi làm quen với, bởi vì có khả năng họ là Nhan Uyên^⁴⁹ chuyển thế. Vì sao thế? Bởi vì chỉ có Nhan Uyên làm được “Sai bất quá nhị”^⁵⁰. Cho nên nếu hiện nay còn có người như vậy xuất hiện thì nhất định phải gọi họ để hoằng dương văn hóa xưa. Thông thường con người có rất nhiều hành vi không phải một ngày hai ngày hình thành được, mà đây là cả một quá trình kết tập lâu dài. Cho nên tục ngữ nói rằng “Băng đông ba thước, không phải do lạnh một ngày”^⁵¹. Đã “đóng băng” lâu như vậy, thì ngọn lửa kia phải từ từ cháy, mới có thể làm tan chảy được nó.

Chữ “Duyệt” này rất có học vấn. Tức là lúc khuyên cha mẹ lần thứ nhất không chấp nhận, phải đến lúc nào mới khuyên lại? Lúc cha mẹ vui vẻ. Cho nên lúc này phải tùy mặt gửi lời “Vui mới nói”, sau đó lại phải nắm đúng thời cơ để khuyên ngăn, rồi “Duyệt phục gián” (Vui khuyên tiếp).

Chữ “Phục” này nghĩa là gì? Là một lần, hai lần, ba lần. “Phục” chính là cần phải có tính kiên nhẫn mới được.

Tính kiên nhẫn với cha mẹ từ hiếu tâm mà có

Tính kiên nhẫn này từ đâu mà có? Từ hiếu tâm, từ tâm hữu ái, từ tâm tận trung bổn phận. Nhất định sẽ duy trì cho đến khi làm được.

5. Bản thân người khuyên phải có tu dưỡng

Chúng ta nếu như hôm nay khuyên người khác không có kết quả thì chúng ta phải hiểu được vấn đề không phải ở đối phương mà là nơi bản thân chúng ta.

Khuyên một người cũng không dễ dàng gì, bản thân người khuyên phải có tu dưỡng. Lúc chúng ta kỹ càng phản tỉnh chính mình, thì trí tuệ khuyên ngăn người khác của chúng ta càng ngày càng cao, tự nhiên người khác sẽ cảm nhận được chân tâm thành ý của chúng ta, nhất định sẽ chuyển hóa được họ.

Chúng ta phải giữ được thái độ, nếu như người khác không nghe lời khuyên của chúng ta, là do chúng ta “Đức chưa tu”, cho nên “Cảm chưa đến”, cảm ứng chưa đến được.

Ngoài ra khuyên người khác còn có một chuẩn bị cho sự mở đầu, chúng ta cũng phải suy nghĩ đến đó là muốn khuyên người khác thì phải được họ tín nhiệm.

6. Khuyên người phải được họ tín nhiệm

Trong Luận Ngữ Khổng Tử có nhắc đến: “Quân tử tín nhi hậu gián” (Người quân tử phải được lòng tin của người khác rồi sau mới khuyên can).

Người quân tử khuyên người khác có một tiền đề, nhất định phải làm cho đối phương rất tin tưởng họ, rồi họ mới khuyên răn sau. Nếu như đối phương chưa tin tưởng họ lắm “Vị tín tắc dĩ vi báng kỷ dã” (Chưa tạo được niềm tin mà can ngăn, thì sẽ bị coi là chê bai họ)^⁵².

Giả dụ như đối phương còn chưa tín nhiệm chúng ta, chúng ta đã khuyên can họ, vậy thì vừa không có tác dụng mà họ còn cho rằng phải chăng chúng ta cố ý làm tổn thương họ. Cho nên chúng ta muốn khuyên can người khác, đầu tiên chúng ta phải được đối phương tín nhiệm sâu sắc. Khi phụ thân, người lãnh đạo, hay là bạn đời của quý vị, bạn bè quý vị, anh em quý vị, nếu như họ có tín nhiệm đối với quý vị, thì quý vị khuyên can mới có hiệu quả.

Thứ nhất: Làm gì để được sự tín nhiệm của người khác?

Chúng ta đều mong muốn được người thân, bạn bè rất tin tưởng đối với chúng ta. Vậy cầu mong tín nhiệm đến thì nó đến chăng? Tín nhiệm tuyệt đối không phải cầu mà được.

Chúng ta nhiều lúc rất hâm mộ người khác:

- Nhân duyên của quý vị sao tốt như vậy? Mọi người vì sao đều tín nhiệm quý vị như vậy?

Như vậy là chúng ta chỉ chú ý đến kết quả, mà không suy nghĩ đến nguyên nhân của nó.

Tiết sau chúng ta tìm hiểu tiếp, vì sao một người có thể được người khác tín nhiệm. Cảm ơn Quý vị!

***

Каталог: files
files -> Sạt-đe rằng: Nầy là lời phán của Đấng có bảy vì thần Đức Chúa Trời và bảy ngôi sao
files -> HƯỚng dẫn càI ĐẶt và SỬ DỤng phần mềm tạo bài giảng e-learning
files -> VIỆn chăn nuôi trịnh hồng sơn khả NĂng sản xuất và giá trị giống của dòng lợN ĐỰc vcn03 luậN Án tiến sĩ NÔng nghiệp hà NỘI 2014
files -> ĐẠi học quốc gia hà NỘi trưỜng đẠi học khoa học tự nhiên nguyễn Thị Hương XÂy dựng quy trình quản lý CÁc công trìNH
files -> PHỤ LỤC 2 TỔng hợp danh mục tài liệu tham khảO
files -> BÁo cáo quy hoạch vùng sản xuất vải an toàn tỉnh bắc giang đẾn năM 2020 (Thuộc dự án nâng cao chất lượng, an toàn sản phẩm nông nghiệp và phát triển chương trình khí sinh học ) Cơ quan chủ trì
files -> BỘ TÀi nguyên và MÔi trưỜng
files -> 1. Mục tiêu đào tạo: Mục tiêu chung