ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT UNG THƯ VÚ TẠI KHOA UNG BƯỚU BỆNH VIỆN ĐA KHOA BẮC GIANG GIAI ĐOẠN 2008-2013

ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT UNG THƯ VÚ TẠI KHOA UNG BƯỚU BỆNH VIỆN ĐA KHOA BẮC GIANG GIAI ĐOẠN 2008-2013

Nguyễn Sĩ An^*, Lô Quang Nhật^**

Ung thư vú là bệnh phổ biến trong các ung thư ở nữ giới. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc ung thư vú là 19,6/100.000 dân ở phía Bắc và 13,6 /100.000 dân ở phía nam[2],[3].

Phẫu thuật đóng vai trò quan trọng trong điều trị hệ thống ung thư vú. Cắt bỏ toàn bộ tuyến vú, vét hạch nách cùng bên vẫn là sự lựa chọn tối ưu trong điều trị phẫu thuật ung thư vú tại những tỉnh miền núi còn hạn chế về cơ sở trang thiết bị (chưa có trung tâm xạ trị)[1],[4],[5],[6]. Khoa Ung bướu Bệnh viện Đa khoa Bắc Giang mỗi năm tiếp nhận nhiều trường mắc ung thư vú mới. Chúng tôi thực hiện đề tài nhằm mục tiêu: Đánh giá một số đặc điểm lâm sàng, giải phẫu bệnh và kết quả điều trị phẫu thuật bệnh ung thư vú tại Khoa Ung bướu Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Giang.

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Đối tượng nghiên cứu

Tất cả các bệnh nhân ung thư vú nữ được điều trị bằng phẫu thuật tại Khoa Ung bướu Bệnh viện Đa khoa Bắc Giang từ tháng 10-2008 đến tháng 10-2013, có chẩn đoán giải phẫu bệnh là ung thư vú.

Tiêu chuẩn loại trừ: ung thư vú tái phát sau điều trị, mắc ung thư khác.

Phương pháp nghiên cứu:

Nghiên cứu mô tả, các số liệu dựa theo hồ sơ bệnh án lưu trữ.

Phẫu thuật Patey: cắt toàn bộ tuyến vú, lấy hết mạc của cơ ngực lớn; nạo vét hạch nách cùng bên.

Phẫu thuật sạch sẽ (áp dụng cho những bệnh nhân đến muộn): phẫu thuật cắt bỏ làm giảm thiểu sự lan tràn của khối u, dọn sạch tạm thời các tổn thương tại chỗ.

Xử lý bằng phần mềm SPSS 16.0


KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Bảng 1 Phân bố theo tuổi

Nhóm tuổi BN	Số BN	Tỷ lệ %
Dưới hoặc bằng 30	5	2,7%
Từ 30 đến 40	26	14%
Từ 41 đến 50	61	32,8%
Từ 51 đến 60	54	29,0%
Từ 61 đến 70	19	10,2%
Trên 70	21	11,3%
Cộng	186	100%

Nhận xét: Bệnh nhân mắc ung thư vú gặp nhiều ở độ tuổi 40-60

Bảng 2. Đặc điểm Giải phẫu bệnh về khối u

Khối u	Số BN	Tỷ lệ %
Mức độ T1	19	19,2%
Mức độ T2	95	51,1%
Mức độ T3	51	27,4%
Mức độ T4	21	11,3%
Cộng	186	100%

Nhận xét:

. Bệnh nhân mắc ung thư vú có kích thước khối u dưới 2cm chiếm 19,2%,

. Trong khi khối u kích thước trên 5cm chiếm đến 38,7% (T3,T4).

Bảng 3. Đặc điểm vi thể

Đặc điểm vi thể	Số BN	Tỷ lệ %
UTBM thể ống xâm lấn	127	68,3%
UTBM tiểu thùy xâm lấn	32	17,2%
UTBM thể nhày	16	8,6%
UTBM thể ống nhỏ	8	4,3%
Các loại khác	3	1,6%
Cộng	186	100%

Nhận xét:

Ung thư biểu mô thể ống xâm lấn chiếm tỷ lệ cao (68,3%), tiếp theo là thể tiểu thùy xâm lấn17,2%, còn lại là các thể khác.

Chủ yếu là phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến vú + vét hạch nách 90,8%.

Thời gian phẫu thuật trung bình là 65 phút

Thời gian hậu phẫu trung bình là 9 ngày

Hạch nách trung bình vét được sau phẫu thuật là 8 hạch.

Bệnh nhân sống sau năm năm không triệu chứng (có phối hợp hóa chất bổ trợ và xạ trị) là 89,2%

Tái phát tại chỗ sau điều trị là 4,8%

Tử vong là 2,2%.

Tỷ lệ mắc bệnh gặp nhiều ở độ tuổi 40-60, không có sự khác biệt so với các nghiên cứu khác. Theo Bùi Diệu, Nguyễn Thị Hoài Nga, Nguyễn Bá Đức, Trần Văn Thuấn thì tỷ lệ độ tuổi mắc cao nhất cũng là 40-60.

Khối u có kích thước dưới 2cm chiếm 19,2%, trong khi khối u kích thước trên 5cm chiếm đến 38,7%(T3,T4). Theo Nguyễn Văn Định, Lê Hồng Quang thì khối u có kích thước nhỏ chiếm 22,92%, trong khi khối u kích thước trên 5cm là 28,3% Điều này cho thấy việc phát hiện ung thư vú ở giai đoạn sớm vẫn còn chưa nhiều.

Số lượng hạch nách nạo vét được sau phẫu thuật trung bình là 8 hạch; với Nguyễn Đại Bình, Nguyễn Văn Định, Lê Hồng Quang số lượng hạch nách vét được sau mổ là 10 hạch. Như vậy hạch vét là khá triệt để đủ tiêu chuẩn chẩn đoán chính xác tình trạng di căn hạch nách để có kế hoạch điều trị bổ trợ cho bệnh nhân sau này.

Về mô bệnh học, ung thư biểu mô thể ống xâm lấn chiếm tỷ lệ cao (68,3%), tiếp theo là thể tiểu thùy xâm lấn. Theo Nguyễn Đại Bình (2002) thì tỷ lệ này là 68,6%. Không có sự khác biệt so với các thống kê khác.

Trong số 186 bệnh nhân được phẫu thuật, chủ yếu là phẫu thuật Patey (90,8%), Số còn lại phải áp dụng hóa chất tân bổ trợ sau đó mới phẫu thuật Patey hoặc phẫu thuật sạch sẽ (9,2%). Theo Nguyễn Đại Bình, Nguyễn Văn Định, Lê Hồng Quang thì phẫu thuật Patey chỉ có 78,2%; phẫu thuật bảo tồn là 16,3%. Như vậy cần phải có xạ trị thì mới điều trị đồng thời, hệ thống bệnh ung thư vú.

Thời gian phẫu thuật trung bình là 65 phút, thời gian hậu phẫu trung bình là 9 ngày. Với Nguyễn Văn Định, Lê Hồng Quang. thì thời gian phẫu thuật và thời gian hậu phẫu cũng tương tự (trừ những trường hợp có phẫu thuật bảo tồn).

Biến chứng sau mổ là 9%, tỷ lệ này cũng gần tương tự như Nguyễn Văn Định, Lê Hồng Quang (8,8%) - đây chỉ là biến chứng tại chỗ, không ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh.

Kết quả xa cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân sống sau năm năm không triệu trứng là 89,2%, tái phát tại chỗ và di căn xa là 8,6%; có 4 bệnh nhân (2,2%) tử vong. Theo Nguyễn Đại Bình, Nguyễn Văn Định, Lê Hồng Quang, Ismail Jatoiu, Manfred Kaufman thì tỷ lệ sống sau năm năm không triệu trứng là 91,2%, có 2,6% tử vong; Không có sự khác biệt lớn.

KẾT LUẬN

186 bệnh nhân ung thư vú được điều trị phẫu thuật từ 2008-2013, phẫu thuật áp dụng chủ yếu là Patey - đạt kết quả cao. Bên cạnh đó có một số trường hợp phải điều trị hóa chất tân bổ trợ để giảm giai đoạn bệnh sau đó phẫu thuật.

1. Nguyễn Đại Bình & CS (2002): Nghiên cứu di căn hạch nách ung thư biểu mô vú nữ tại khoa ngoại Tam hiệp Bệnh viện K. Tạp chí Y học thực hành, số 431, 220-223.

2. Bùi Diệu, Nguyễn Thị Hoài Nga, Nguyễn Bá Đức, Trần Văn Thuấn & CS (2011): Tình hình mắc ung thư ở phụ nữ 2005-2008. Tạp chí ung thư học Việt Nam, Hội thảo PCUT TP. HCM lần XIV, 39-46.

3. Nguyễn Bá Đức. Bệnh ung thư vú, BXB Y học 2003.

4. Nguyễn Văn Định, Lê Hồng Quang: Điều trị ngoại khoa bệnh ung thư vú. Nhà xuất bản y học 2010, 317-345.

5. American Cancer Society: CA-A Cancer Journal for Clinicians: Vol. 52, No.5, October 2002.