Ch­¬ng 1 V¨n häc Mü thêi kú chuÈn bÞ cho ph¸t triÓn

Lêi nãi ®Çu

Tõ l©u ®· xuÊt hiÖn nhiÒu kh¸i niÖm vµ thuËt ng÷ trong ngµnh phª b×nh v¨n häc nh­ thi ph¸p, nghÖ thuËt viÕt v¨n, bót ph¸p, phong c¸ch, kü thuËt, kü x¶o v.v... Néi dung cña nh÷ng kh¸i niÖm nµy ®Òu liªn quan víi nhau, thËm chÝ lµ nh÷ng tõ ®ång nghÜa. Nh­ng bao qu¸t tÊt c¶ nh÷ng kh¸i niÖm nµy lµ thuËt ng÷ thi ph¸p vµ nghÖ thuËt viÕt v¨n. Khi ph©n tÝch t¸c phÈm cña c¸c t¸c gi¶ v¨n häc Mü, ®©y ®ã chuyªn luËn nµy ®· sö dông tÊt c¶ c¸c thuËt ng÷ nãi trªn. Theo t«i, thi ph¸p vµ nghÖ thuËt viÕt v¨n lµ thuËt ng÷ ®ång nghÜa vµ cã thÓ bao qu¸t tÊt c¶ c¸c thuËt ng÷ ®Ò cËp trªn ®©y. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã nh÷ng ng­êi trong giíi nghiªn cøu ®· gi¶i thÝch vÒ thi ph¸p víi néi dung rÊt phong phó nh­ng còng kh¸ phøc t¹p. Thùc ra ng­êi ®Çu tiªn ®­a ra kh¸i niÖm thi ph¸p vµ nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy lµ Aristotle, nhµ triÕt häc thêi Hy L¹p cæ ®¹i. B¶n th¶o c«ng tr×nh nµy cña «ng mang nhan ®Ò Thi ph¸p häc vµ ®­îc ph¸t hiÖn ë Hy L¹p vµo kho¶ng sau n¨m 700 tr­íc c«ng nguyªn. T¸c phÈm nµy lµ mét c«ng tr×nh vÒ lý luËn v¨n häc (bi kÞch, hµi kÞch, kÞch trµo phóng, th¬ vµ sö thi). Ch¼ng h¹n trong lÜnh vùc kÞch, t¸c gi¶ t×m hiÓu c¸c yÕu tè: cèt truyÖn, tÝnh c¸ch, hµnh ®éng, ng«n tõ, nhÞp ®iÖu, kü x¶o, thÓ lo¹i, c¶m xóc, mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè nghÖ thuËt nµy vµ c¶ quan hÖ gi÷a t¸c gi¶, diÔn viªn vµ kh¸n gi¶. Tãm l¹i ®ã lµ sù thÓ hiÖn cuéc sèng b»ng c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt mµ Aritostle cho r»ng ®ã lµ m« pháng tù nhiªn. Trong khi ph©n tÝch c¸c t¸c phÈm, t«i võa tham chiÕu Aristotle mét c¸ch cã chän läc, võa dùa vµo c¸c lý thuyÕt hiÖn ®¹i vÒ thi ph¸p.

ë n­íc ta, tõ tr­íc ®Õn nay, so víi c¸c bé m«n v¨n häc Ph¸p, v¨n häc Nga, v¨n häc Trung Quèc, th× trong bé m«n v¨n häc Anh vµ nhÊt lµ v¨n häc Mü, cã rÊt Ýt gi¸o tr×nh vµ tµi liÖu nghiªn cøu. Trªn T¹p chÝ V¨n häc ®· tõng ®¨ng vµi chôc bµi b¸o vÒ mét sè vÊn ®Ò vµ mét sè t¸c gi¶ trong v¨n häc Mü. Néi dung cña tÊt c¶ nh÷ng bµi b¸o nµy chØ ®em l¹i cho ng­êi ®äc nh÷ng hiÓu biÕt rÊt h¹n chÕ vµ kh«ng hÖ thèng.

Chuyên luận này xuất phát từ mục đích chủ yếu là cung cấp cho sinh viên Cử Nhân và đặc biệt là học viên Thạc Sĩ và NCS ngành văn học một công trình nghiên cứu vừa giới thiệu một cách tổng quát tiến trình văn học Mỹ qua các thời kỳ lịch sử (trong đó đề cập tới một số vấn đề lý luận và thực tiễn của mấy xu hướng nghệ thuật chủ yếu của nền văn học này), vừa tìm hiểu sâu về nghệ thuật viết văn của bảy tác giả quan trọng và tiêu biểu của văn học Mỹ. Từ lâu đã xuất hiện nhiều khái niệm và thuật ngữ trong nghành phê bình văn học như thi pháp, nghệ thuật viêt văn, bút pháp, phong cách, kỹ thuật, kỹ xảo..v.v.. Nội dung của những khái niệm này đều liên quan với nhau, thậm chí là những từ đồng nghĩa. Nhưng bao quát tất cả những khái niệm này là thuật ngữ thi pháp và nghệ thuật viết văn. Khi phân tích tác phẩm của các tác giả văn học Mỹ, đây đó chuyên luận này đã sử dụng tất cả các thuật ngữ nói trên, nhưng trên tầm vĩ mô thì ta có thể hiểu là thuật ngữ thi pháp và nghệ thuật viết văn là khái niệm có thể bao quát tất cả các thuật ngữ đề cập trên đây.