SẮc tu bách trưỢng thanh quy ht. Phước Sơn và Lý Việt Dũng Việt Dịch

chúng hòa nam thăng tòa cử dương tất hạ tòa. Tiên

từ trụ trì xúc lễ tam bái. Thứ hướng pháp tòa lập từ

chúng phổ đồng xúc lễ tam bái. Môn thủ hướng lý

trung thiết đặc vị giảng trà thang, lưỡng tự, cần cựu

quang bạn. Thượng thủ tri sự hành lễ, dữ đương đại

đồng. Minh đại chung tống. Dĩ thứ Tây đường đầu

thủ, tắc vô từ chúng thượng đường. Lâm hành tiên

đồng chuyên sứ thượng phương trượng, tháp hướng xúc lễ tam bái bẩm từ. Thứ tuần liêu từ biệt. Sơn

môn thủ trà thang lễ đồng tiền.

NGƯỜI ĐƯỢC MỜI THỈNH THỌ MẠNG TÂN TRỤ TRÌ TỪ

BIỆT CHÚNG LÊN TÒA DỰ TRÀ THANG

[1125b02] Người được mời thỉnh thọ mạng tân trụ trì

bảo thị giả và chuyên sứ đến thất phương trượng bẩm

báo, mượn pháp tòa để cử hành nghi thức thượng

đường từ biệt đại chúng. Pháp tòa không trang trí gì

thêm, mé bên trái thiết trí vị trí trụ trì. Trong lúc

triển khai nghi lễ gióng trống tập hợp đại chúng, trụ

trì ra pháp đường tới ngay vị trí của mình ngồi.

Người được mời thỉnh thọ mạng tân trụ trì đến trước

trụ trì vái chào vấn an, kế chắp hai bàn tay hướng về

đại chúng vái chào biểu thị trí ý, sau đó mới lên pháp

tòa cử dương ngắn gọn Phật pháp xong, liền xuống

tòa. Trước hết từ biệt trụ trì, giập tọa cụ xuống đất

lạy ba lạy trí kính. Kế đó đứng, mặt hướng về pháp

tòa cùng đại chúng cáo biệt. Đại chúng cùng giập

tọa cụ xuống nền ba lần biểu thị trí ý. Tại cửa cổng

của sơn môn hướng về bên trong sắp bày tòa vị tiến

hành lễ đãi trà thang, có chấp sự tăng hai tự và cần

cựu quang lâm bầu bạn do tri sự tăng có địa vị cao

hành lễ, nghi thức giống như lúc mời thỉnh đương

nhiệm trụ trì. Sau đó gióng đại hồng chung đưa đi.

Nếu như người được mời thỉnh thọ mạng tân trụ trì là

các bậc thấp hơn Tây đường hay đầu thủ, thì không cử hành nghi thức thượng đường cáo biệt đại chúng.

Lúc ra đi trước hết cùng với chuyên sứ đến thất của

phương trượng, thắp hương giập tọa cụ xuống nền lạy

ba lạy bẩm bạch cáo từ, kế đi khắp các liêu từ biệt

đại chúng. Lễ đãi trà thang tại cổng sơn môn giống

như vừa tường thuật ở trên.

*

* *

Tiết này xiển thuật rành rõ đầy đủ lễ tiết và nghi

thức việc mời nhận nhiệm vụ tân trụ trì. Phía đi mời

nhận chủ yếu được mô tả là chọn lựa chuyên sứ thế

nào và một số việc làm cùng lễ tiết phải tuân thủ

của chuyên sứ khi đến chùa của người được thỉnh

mời thọ mạng tân trụ trì.

Phía được mời có các tình huống sau đây: hoặc là

đương nhiệm trụ trì của một chùa nào đó được mời

đến làm trụ trì một chùa khác, hoặc là một vị trưởng

lão đã thoái hưu hoặc đang ký ngụ ở một ngôi chùa

nào đó được mời đến làm trụ trì ở một chùa khác và

trong trường hợp này thì vị ấy lại phải một lần nữa

rời núi tức là chùa để vì tương lai Phật môn mà phục

vụ, hoặc là một chấp sự tăng cao cấp của một ngôi

chùa nào đó được thỉnh mời làm trụ trì ở một chùa

khác, trong trường hợp này thì được coi như là vinh thăng chức vụ đặc biệt, còn mối quan hệ đối với trụ

trì chùa cũ thì có hai tình huống sau đây:

a- Một là vị ấy cũng là đệ tử truyền pháp của trụ trì.

b- Hai là vị ấy chẳng có quan hệ pháp thống với trụ trì.

Trong tất cả các tình huống nêu trên thì mỗi tình

huống đều có lễ nghi riêng do nhân thân của các

đương sự đó đều có chia ra nhiều cương vị sang hèn,

cao thấp khác nhau đưa đến các lễ nghi cũng có tính

cách phồn giản, khinh trọng khác nhau, nhưng nói

chung thì tất cả mọi tình huống đó đều cần giảng cứu

một cách trân trọng. Các tình huống này thứ nhất

biểu thị sự tôn trọng chức vụ trụ trì, thứ hai biểu

minh sinh hoạt Thiền lâm phát triển đạt đến giai

đoạn mới như hiện nay là thời kỳ chú trọng tu chứng

của nội tâm chứ không quá coi trọng hình thức bên

ngoài, từ đó đưa đến việc 10 phần chú trọng đến chế

độ của tùng lâm, cũng là thời kỳ chú trọng đến quan

hệ tôn ti trong nội bộ tùng lâm cùng với sự quan hệ

thân thiết giữa các chùa. Theo lời truyền rất sớm ở

đời Tống thì sự thịnh hành lễ nhạc chốn tùng lâm đã

vượt trội rất xa lễ nhạc của nhà Nho. Có một hôm,

Đại sư Lý học của Nho giáo là Trình Hạo đi qua

chùa Định Lâm ghé tham quan qui tắc trai đường của

chùa này, đã cảm động tán thán: “Ba đời lễ nhạc của

Nho gia ta là ở nơi này đây!”. Điều này thuyết minh phong thái coi trọng lễ nhạc, coi trọng hình thức của

Thiền lâm ở đời Tống đã thịnh hành. Đời Nguyên chỉ

là căn cứ trên cơ sở của đời Tống để phát triển một

bước hoàn thiện mà thôi.

Việc Thiền lâm coi trọng nghi qui có mặt hợp lý là

có thể ước thúc cử chỉ của tăng đồ, điều hòa hoạt

động của nhà chùa, nâng cao hiệu suất làm việc,

đồng thời trong xã hội dấy lên bao hình tượng tốt đẹp,

nhân đó đề cao uy tín của Phật giáo. Tuy nhiên, nếu

như lại qui định quá tủn mủn qui chế phép tắc thì lại

diễn biến thành tiết mục văn chương rườm rà gây ra

lắm tác dụng tiêu cực, thứ nhất là giảm thiểu thời

gian của các buổi tọa thiền, đọc kinh của tăng lữ,

không có lợi cho tăng nhân trong việc đề cao sự tu

dưỡng của tôn giáo, thứ hai tăng phần phụ trách của

trụ trì, khiến trụ trì tối ngày phải bù đầu lo liệu các

lễ tiết tủn mủn, không còn thời gian rảnh rỗi để dùi

mài nghiên cứu Phật lý, ảnh hưởng đến sự nghiệp tối

cao tối trọng của người lãnh đạo tự viện là duy trì

giáo lý mà cũng ảnh hưởng đến năng lực thích ứng

với sinh hoạt xã hội.

Các cương vị này khiến cho rất nhiều cao tăng

không chịu dấn thân đảm nhận chức vụ trụ trì. Mục

“Tây đường đầu thủ thọ thỉnh” trong tiết này có nói

đến chi tiết “Có người không chịu nhận ngay mà

cần phải được mọi người khuyên mời”, là phản ánh chân thực của trạng huống nhiều cao tăng không

chịu ra làm trụ trì vừa nêu trên. Hiện tượng từ chối

này đến nay vẫn còn, thậm chí rất nghiêm trọng.

Theo báo cáo của một điều tra nêu ra thì hiện nay

trong giới Phật học Hoa-Việt muốn đào tạo ra một

vị trụ trì thích hợp mọi điều kiện tốt là chuyện

không dễ dàng chút nào. Sự thực là thái độ của đại

đa số người được phỏng vấn đều cho chức vụ trụ trì

và chức vụ chủ nhiệm khoa của giáo sư đại học coi

như giống nhau. Như trụ trì chùa Thiên Ninh đã nói:

“Người cao thượng không thèm nhận chức vụ trụ trì

mà chỉ cam phận tu hành thôi”. Chỉ câu nói này thôi

đủ để chúng ta thấy rằng văn bản rườm rà, lễ tiết

tủn mủn của chốn tùng lâm cần phải sớm được sửa

đổi tận cội rễ vậy!

Mặt khác là quyền vị sùng cao của trụ trì, nếu đứng

về mặt mua danh đoạt lợi mà nói thì cũng khiến cho

người ta phải nhổ nước bọt. Việc lập bè kết đảng để

mưu đoạt cho được chức vụ trụ trì hầu trục lợi là

chuyện có thật. Người ta đã đem chùa chiền trong

mười phương biến dần dần thành miếu thờ của con

cháu, mà cũng có cả việc xem chức vụ trụ trì của

môn phái làm món truyền thọ riêng tư cho nhau,

hoặc xem chức vụ trụ trì như một món hàng đầu cơ

tích trữ để trục lợi của thương trường! Nhìn từ giác độ này thì phạm vi xiển thuật của tiết

này không riêng tại chùa nhà, hoặc bổn phái tuyển

chọn kế vị trụ trì mà là theo pháp tắc tuyển chọn

rộng rãi của Thiền lâm từ trước, nên có ý nghĩa tiến

bộ rất to lớn, cho nên cần phải cố sức nhân rộng và

giữ gìn mãi mãi.

*

* *

[1125b13] 古人腰包頂笠到山門首下笠。入門炷

香。有法語。就僧堂前解包。屏處濯足取衣披

搭。入堂炷香。聖僧前大展三拜。參隨人同拜。

掛搭已到佛殿。拈香有法語。大展三拜。次土地

堂祖堂炷香各有法語。入方丈據室有法語。次第

開堂祝。

[1125b19] 聖今時新命到來。當看安下處近遠。近

計稟住持。必先發批免眾遠迎。若安下處近當辦

湯果。兩序勤舊光伴擇日入院。庫司一一排辦。

隔宿掛接住持牌報眾。至時鳴大鍾諸法器。大眾

門迎由遠至近。兩行排立。行僕立大眾外。新命

到門炷香舉法語。至佛殿炷香舉法語。大展三拜

鳴僧堂鍾。大眾先歸鉢位立定。新命入堂炷香。

參隨人同展三拜。維那當面問訊引。巡堂一匝。

參隨人先出。兩序送新命歸鉢位。觸禮三拜。次
至土地堂祖堂炷香。各有法語。入方丈據室。侍

者進前炷香問訊側立候舉法語畢。行者進卓筆硯

知事具狀(式見後)備柈袱捧呈寺印。新命看封付

知事開封。新命視篆。訖就狀上先僉押。次題日

子。使印於上。知事收狀。衣鉢侍者收印退卓。

住持起身。知事全班進列上首插香兩展三禮。初

展詞云(慈蒙和尚光據法筵。下情不勝喜躍之至)

再展詞云(即日時令謹時共惟。新命堂頭大和尚尊

候起居多福)觸禮三拜。諸山及頭首勤舊進前插香

(香不受)草賀畢。客頭行者喝云(請諸山兩班勤

舊。就座獻湯)湯罷。請官客諸山點心。若前代住

持別遷未赴。或退居東堂。未據室前講交代禮。

新命受草賀了。鳴僧堂鐘領眾。躬送前代。歸寮

對觸禮一拜。次首座大眾作賀。行僕皆當參拜。

呈寺印狀

[1125c14] 當寺庫司比丘某甲寺印一顆

日具位狀。

[1125b13] Cổ nhân yên bao, đỉnh lạp. Đáo sơn môn

thủ hạ hạp. Nhập môn chú hương, hữu pháp ngữ.

Tựu tăng đường tiền giải bao. Bình xứ trạc túc, thủ

y, phi đáp. Nhập đường chú hương, Thánh tăng tiền

đại triển tam bái tham tuỳ nhận đồng bái. Quải đáp

dĩ, đáo Phật điện niêm hương, hữu pháp ngữ. Đại

triển tam bái. Thứ Thổ địa đường, Tổ đường chú

hương, các hữu pháp ngữ. Nhập phương trượng cứ

thất, hữu pháp ngữ. Thứ đệ khai đường chúc.

[1125b19] Thánh kim thời tân mệnh đáo lai, đương

khán an hạ xứ cận viễn. Cận tắc thủ tọa lãnh chúng

vãng nghinh. Viễn tắc lưỡng tự, cần cựu nhi dĩ.

Chuyên sứ dự đương kế bẩm trụ trì, tất tiên phát

phê mien chúng viễn nghinh. Nhược an hạ xứ cận,

đương biện thang quả. Lưỡng tự, cần cựu quang bạn,

trạch nhật nhập viện. Khố ty nhất nhất bài biện.

Cách túc quải Tiếp trụ trì bài báo chúng. Chí thời

minh đại chung, chư pháp khí. Đại chúng môn

nghinh do viễn chí cận. Lưỡng hành bài lập. Hành

bộc lập đại chúng ngoại. Tân mệnh đáo môn chú

hương, cứ pháp ngữ. Chí Phật điện chú hương, cử

pháp ngữ. Đại triển tam bái, minh tăng đường chung.

Đại chúng tiên qui bát vị lập định. Tân mệnh nhập

đường chú hương. Tham tùng nhân đồng triển tam bái. Duy-na đương diện vấn tấn, dẫn tuần đường

nhất táp. Tham tùng nhân tiên xuất. Lưỡng tự tống

tân mệnh qui bát vị, xúc lễ tam bái. Thứ chí Thổ địa

đường, Tổ đường chú hương, các hữu pháp ngữ.

Nhập phương trượng cứ thất. Thị giả tấn tiền chú

hương vấn tấn trắc lập hậu cử pháp ngữ. Tất, hành

giả tấn trác bút nghiễn, tri sự cụ trạng (thức kiến

hậu), bị bàn phục phủng trình tự ấn. Tân mệnh khán

phong phó tri sự khai phong. Tân mệnh thị triện cật,

tựu trạng thượng tiên kiểm áp. Thứ đề nhật tử, sử

ấn ư thượng. Tri sự thu trạng, y bát thị giả thu ấn,

thoái trác. Trụ trì khởi thân. Tri sự toàn ban tấn liệt.

Thượng thủ tháp hương, lưỡng triển tam lễ. Sơ triển

từ vân: “Từ mông Hòa thượng quang cứ pháp diên

hạ tình bất thắng hỉ dược chi chí”. Tái triển từ vân:

“Tức nhật thời lệnh cẩn thời, cung duy tân mệnh

đường đầu đại Hòa thượng tôn hậu khởi cư đa

phước”. Xúc lễ tam bái. Chư sơn cập đầu thủ, cần

cựu tấn tiền tháp hương (hương bất thụ) thảo hạ tất.

Khách đầu hành giả hát vân: “Thỉnh chư sơn lưỡng

ban, cần cựu tựu tòa hiến thang”. Thang bãi, thỉnh

quan khách chư sơn điểm tâm. Nhược tiền đại trụ trì

biệt thiên vị phó, hoặc thoái cư Đông đường, vị cứ

thất tiền, giảng giao đại lễ. Tân mệnh thu thảo hạ

liễu, minh tăng đường chung lãnh chúng cung tống tiền đáo qui liêu đối xúc lễ nhất bái. Thứ thủ tọa

đại chúng tác hạ. Hành bộc giai đương tham bái.

Trình tự ấn trạng:

[1125c14] Đương tự khố ty tỷ-kheo

Mỗ giáp tự ấn nhất lõa

Hữu cẩn thân nạp tân mệnh đường đầu đại Hòa

thượng phục hậu từ chỉ

Niên … nguyệt … nhật cụ vị trạng

TÂN THỌ MẠNG TRỤ TRÌ VÀO THIỀN VIỆN MỚI

[1125b13] Người xưa (chất phác) cho nên tân thọ

mạng trụ trì vào Thiền viện thật giản đơn, bất quá

lưng đeo bao tải, đầu đội nón mê, vào đến cổng

chánh của chùa, giở nón xuống vào cổng đốt hương,

thuyết một đoạn pháp ngữ ngắn, kế đến trước tăng

đường cởi bao tải, ngồi yên lặng một hồi lâu tại chỗ.

Sau đó rửa chân, lấy pháp y đắp lên người, vào tăng

đường đốt hương, rồi đến trước tượng Thánh tăng

trải tọa cụ quì lạy giập đầu ba lần đại lễ. Những

người tùy tùng cùng với tân trụ trì đồng tham bái

tượng Thánh tăng. Sau khi tiến hành xong thủ tục

ghi tên (quải đáp: ghi tên vào chùa), tân trụ trì đến

điện Phật thắp hương và tuyên vài câu pháp ngữ

ngắn gọn, sau đó trải tọa cụ giập đầu lạy ba lần,

sau đó lần lượt đến Thổ địa đường và Tổ đường

dâng hương, tại mỗi nơi đều có tuyên pháp ngữ, rồi mới vào thất phương trượng mà ở, cũng phải có

tuyên pháp ngữ. Sau đó mới cử hành lễ khai đường,

chúc thọ Thánh Hoàng.

Ngày nay thì không phải vậy, vì khi biết tân thọ mạng

trụ trì về đến gần sắp vào tự viện thì phải căn cứ chỗ

ngài tạm dừng an nghỉ xa hay gần chùa mình. Nếu

gần thì thủ tọa lãnh đạo đại chúng đến nghinh tiếp từ

xa, còn nếu ở xa thì chỉ chấp sự tăng hai tự và cần

cựu đại diện chùa đến nghinh tiếp mà thôi. Chuyên

sứ phải đoán định tính toán tình thế ra sao mà bẩm

báo với tân thọ mạng trụ trì để phát thư báo miễn đại

chúng phải đón rước từ xa. Nếu chỗ tạm dừng nghỉ

gần chùa thì nhà chùa phải lo biện thang thủy, bánh

trái đến khoản đãi tân nhiệm trụ trì. Hai tự và cần

cựu quang lâm bầu bạn, chọn ngày rước tân nhiệm

trụ trì vào tự viện. Các công việc liên quan đến sự

kiện này đều do Khố ty lo liệu, đêm trước hôm đó

treo bảng hiệu đón rước tân trụ trì báo khắp đại

chúng biết tin. Đến ngày gióng đại hồng chung và

trỗi tất cả các loại pháp khí rồi thì đại chúng ra

ngoài cổng chùa sắp thành hai hàng từ xa đến gần.

Hành giả và bộc tùng đứng sắp thành hàng ngoài đại

chúng. Tân trụ trì đến cổng chùa đốt hương (nhang)

và ban pháp ngữ ngắn gọn. Khi vào đến điện Phật,

lại dâng hương và cũng ban một đoạn pháp ngữ,

đoạn trải tọa cụ tiến hành giập đầu lạy ba lạy. Tiếp đó gióng chuông tại tăng đường, đại chúng ai nấy

đều đến đứng yên ở vị trí mà mình thọ trai hằng ngày.

Tân trụ trì vào tăng đường thắp hương, các người tùy

tùng cùng nhau trải tọa cụ giập đầu lạy ba lạy. Duy-

na đến trước tân trụ trì vái chào vấn an rồi hướng

dẫn tân trụ trì tuần đường một vòng. Nhân viên tùy

tùng trước hết rời khỏi tăng đường, chấp sự tăng hai

tự đưa tân trụ trì đến vị trí ngài độ trai, dùng tọa cụ

giập xuống đất biểu thị lạy ba lạy. Kế đó, tân trụ trì

theo thứ tự đến Thổ địa đường và Tổ đường đốt

hương, tại mỗi nơi đều có ban pháp ngữ. Sau cùng

mới vào thất phương trượng, ngồi ở vị trí trụ trì. Thị

giả tiến đến trước, đốt hương vái chào vấn an rồi

đứng sang một bên đợi tân trụ trì tuyên xong một

đoạn pháp ngữ là hành giả dâng trình bút và nghiên.

Tri sự tăng dâng văn trạng và bưng mâm có phủ vải

đặt quả ấn của chùa trình lên tân trụ trì (hình thức

xem phía dưới). Tân trụ trì tiếp nhận hộp ấn, xem xét

dấu niêm phong xong giao cho tri sự tăng mở dấu

niêm phong. Tân trụ trì xem ấn triện của chùa xong

bèn ký tên vào văn trạng, tiếp đó đề rõ ngày tháng

rồi đóng con dấu của chùa vào đấy. Tri sự thu giữ

văn trạng, còn thị giả phụ tá trụ trì chưởng quản tiền

bạc, vật dụng (y bát thị giả) thu giữ con dấu của chùa,

đoạn vịn đỡ trụ trì đứng dậy. Lúc bấy giờ, toàn ban

tri sự tiến tới trước sắp thành một hàng, vị thượng thủ

trong ban thắp hương, tiến hành trải tọa cụ lạy giập đầu hai lần: lần thứ nhất sau khi trải tọa cụ bẩm

bạch: “Từ mong được Hòa thượng đến trụ trì pháp

tịch, bổn tự tăng rạng rỡ không ít, bọn con vô cùng

mừng vui khấp khởi trong lòng”. Lần thứ hai sau khi

trải tọa cụ bẩm bạch: “Khí trời hôm nay hợp thời

lịnh, bọn con đồng chúc nguyện tân thọ mạng đại

Hòa thượng đường đầu sinh hoạt như ý, mạnh khỏe

lắm phước thọ”. Sau đó giập tọa cụ xuống nền thị ý

lạy ba lạy. Tiếp theo đó là Trưởng lão các chùa bạn

chung quanh và đầu thủ của Tây tự cùng cần cựu tiến

đến trước thắp hương biểu thị chúc mừng đại khái

xong, hành giả của khách đầu nói to: “Xin thỉnh mời

Trưởng lão các chùa bạn chung quanh, chấp sự tăng

hai tự và cần cựu tựu tòa để bổn tự hiến dâng thang

thủy”. Dùng xong thang thủy, thỉnh mời các quan

khách và trưởng lão các chùa bạn điểm tâm.

Nếu như nguyên nhiệm trụ trì của bổn tự lúc đó còn

chưa rời chùa đến chùa khác nhận nhiệm vụ mới,

hoặc giả từ nhiệm thoái cư Đông đường của chùa

nhà, thì tân nhiệm trụ trì trước khi đến nhận thất

phương trượng phải tiến hành nghi thức bàn giao.

Tân trụ trì thọ nhận xong lễ chúc mừng giản đơn

của tiền nhiệm trụ trì thì gióng chuông tăng đường,

đích thân lãnh đạo đại chúng đưa tiễn tiền nhiệm

trụ trì về liêu xá của ngài. Cả hai vị tân và cựu trụ

trì cùng giập tọa cụ xuống nền biểu thị lễ bái trí ý lẫn nhau một lạy. Kế đó, thủ tọa và đại chúng tiến

tới trước chúc mừng tân trụ trì. Các bộc tùng cũng

nên bước tới tham bái.

Mẫu văn trạng trình ấn triện của chùa:

[1125c14] Tỉ-kheo coi khố ty của bổn tự là mỗ giáp

kính cẩn trình nạp một con dấu của chùa. Cúi mong

chờ từ chỉ của tân thọ mạng đại đường đầu Hòa thượng!

Ngày … tháng … năm …

Kẻ dâng trạng.

*

* *

[1125c16] 上首知事候據室後人事稍畢備柈袱爐燭

具狀(式見後)懷香詣方丈請齋兩。展三禮。初展

云(午刻就雲堂備蔬飯祇迎。伏望尊慈特垂降重。

下情不勝戰汗之至)再展敘寒溫。觸禮三拜。住持

答一拜。知事呈狀。方丈客頭收。庫司客頭鋪設

僧堂內住持位。行禮與特為管待同。

齋狀

備蔬飯祇迎伏望尊慈特垂降重

[1125c24] 年月日具位某甲狀

[1125c25] 可漏子狀請新命云云尊座前具位謹封

SƠN MÔN THỈNH TÂN MỆNH TRAI

[1125c16] Thượng thủ tri sự hậu cứ thất hậu, nhân sự

sảo tất, bị bàn phục, lô chúc, cụ trạng (thức kiến hậu)

hoài hương nghệ phương trượng thỉnh trai. Lưỡng

triển tam lễ. Sơ triển vân: “Ngọ khắc tựu vân đường

bị sơ phạn kỳ nghinh. Phục vọng tôn từ đặc thùy

giáng trọng. Hạ tình bất thắng chiến hãn chi chí”. Tái

triển tự hàn ôn, xúc lễ tam bái. Trụ trì đáp nhất bái.

Tri sự trình trạng, phương trượng khách đầu thu. Khố

ty khách đầu phô thiết tăng đường nội trụ trì vị. Hành

lễ dữ đặc vi quản đãi đồng.

Trai trạng:

[1125c22] Đương tự khố ty tỉ-kheo mỗ giáp. Hữu

mỗ giáp thủ ngọ khắc tựu trai vân đường bị sơ phạn

kỳ nghinh. Phục vọng tôn từ đặc thùy giáng trọng

Niên … nguyệt … nhật cụ vị mỗ giáp trạng

Khả lậu tử trạng thỉnh tân mệnh vân … vân. Tôn

tòa tiền cụ vị. Cẩn phong

NHÀ CHÙA THỈNH MỜI TÂN THỌ MẠNG TRỤ TRÌ ĐỘ TRAI

[1125c16] Tri sự tăng cấp cao chờ cho tân trụ trì đã

vào ở tại thất phương trượng, chính thức tựu nhiệm,

và chuyện sắp xếp nhân sự phần nào đã xong, bèn

dùng mâm cây có trải nắp phủ đặt lư hương và đèn

cầy cùng thiếp mời độ trai lên đó, đoạn mang hương đến thất phương trượng thỉnh trụ trì phó trai, trải

tọa cụ giập đầu lạy ba lạy hai lần. Lần trải tọa cụ

đầu bẩm bạch: “Đúng ngọ trưa nay tại vân (tăng)

đường chuẩn bị một bữa cơm rau chay đơn giản để

vui mừng đón nhận tân trụ trì tựu nhiệm, khẩn thiết

kính mong Hòa thượng hạ mình quang lâm, trong

lòng thật không khỏi hết sức run sợ vã mồ hôi”.

Trong lần trải tọa cụ thứ hai, ngỏ lời thăm hỏi nóng

lạnh, giập tọa cụ xuống nền ba lần biểu thị lễ bái.

Trụ trì lấy tọa cụ giập xuống nền một lần biểu thị

đáp lễ. Tri sự trình văn trạng mời tân trụ trì phó

trai. Hành giả khách đầu của phương trượng thu lấy

văn trạng, hành giả khách đầu của khố ty sắp bày

tòa vị của trụ trì tại tăng đường, nghi thức và lễ tiết

(hành lễ) cụ thể giống như tình huống khoản đãi.

Mẫu văn trạng mời phó trai:

[1125c22] Tỷ-kheo khố ty của đương tự là mỗ giáp.

Có các mỗ giáp đúng ngọ tựu tại vân đường (tăng

đường) chuẩn bị cơm rau sơ sài. Thỉnh mời. Cúi

mong được tôn từ đặc biệt xót thương long trọng hạ

mình đến dự.

Ngày … tháng … năm … cụ vị

Mỗ giáp … trình văn trạng

Bì thư đựng văn trạng kính mời

Tân mệnh trụ trì … vân … vân

Trước tôn tòa cụ vị,

Kính cẩn dán kỹ.

開堂祝壽

[1125c27] 古之開堂朝命下。或差官敦請。或部使

齋開堂。各官自有請疏及茶湯等榜。見諸名公文

集。近來開堂多是各寺自備。至時入院侍者分付

行者。鋪設法座。報眾掛上堂牌。具寫官員諸山

名目。預呈住持於座左設位。鋪卓袱爐燭。排列

疏帖。預先和會維那宣公文。首座宣山門疏。以

次頭首。或諸山江湖名勝宣其餘疏。及預請諸山

一人白椎。座前對面排官員位。侍者覆方丈鳴鼓

眾集。侍者同專使。入請住持。出鐃鈸幡花挑燈

迎引。至法堂位前立。如受請時未拈衣。當舉法

語。披衣畢。專使進前插香行禮。初展云(即日伏

蒙和尚先據法筵。下情不勝感激之至)再展敘寒溫

畢。觸禮三拜。住持答一拜。先呈公文舉法語

畢。接付維那宣白。次山門諸山江湖疏。一一遞

上有法語分送宣讀。若見任官請開堂有疏。親自

捧遞有法語宣畢。指法座有法語。登座拈香祝

聖。次拈帝師省院臺憲郡縣文武官僚香。侍者逐

一度香。惟法嗣香住持懷中拈出。自插爐中。斂

衣趺坐。侍者燒香下座問訊。兩序出班問訊畢。

侍者再登座燒香問訊。禮與旦望上堂同。諸山住

持送入院者亦出問訊。住持當令侍者請官員坐。

諸山上首出白椎鳴。椎一下云(法筵龍象眾。當觀

第一義)住持垂語問答提綱。敘謝官員諸山云(此

日開堂。端為祝聖。不敢多詞敘陳)專使兩序勤舊

略提過。詳在小參時敘陳。結座白椎人復鳴椎一

下白云(諦觀法王法。法王法如是)下座先受官員

作賀畢。知事接送客位。客頭行者即進爐燭。一

字排列座前。專使插香兩展三禮畢。堂司行者喝

云(諸山人事)次喝云(西堂人事)展禮喝云(知事人

事)兩展三禮。又喝云(首座大眾人事)勤舊蒙堂前

資諸寮齊插香。同大眾兩展三禮畢。莊庫菴塔法

眷鄉人。暫到展賀畢據座。侍者小師插香大展三

拜。次執局行者插香禮拜。次參頭領眾行者。插

香禮拜。次直廳轎番莊甲作頭老郎人僕參拜畢。

住持即往客位。致謝官員諸山。次第巡寮。諸寮

當陳香几爐燭坐位。各具威儀。於寮外伺住持

至。寮主先於門前下首立。迎入請趺坐插香。住

持答香。略敘寒溫致謝送出。蒙堂前資眾寮皆列

門外下首。同迎同送。

KHAI ĐƯỜNG CHÚC THỌ

[1125c27] Cổ chi khai đường triều mệnh hạ. Hoặc

sai quan đôn thỉnh, hoặc bộ sứ giả, hoặc quận

huyện khiển tự lễ thỉnh tựu mỗ tự, hoặc bổn tự quan

cáp tiền liệu thiết trai. Khai đường. Các quan tự hữu

thỉnh sớ cập trà thang đẳng bảng, kiến chư danh

công văn tập. Cận lai khai đường đa thị các tự tựu bị.

Chí thời nhập viện, thị giả phân phó hành giả, phô

thiết pháp tòa, báo chúng quải Thượng đường bài,

cụ tả quan viên, chư sơn danh mục, dự trình trụ trì.

Ư tòa tả thiết vị, phô trác phục, lô chúc, bài liệt sớ

thiếp. Dự tiên hòa hội duy-na tuyên công văn. Thủ

tọa tuyên sơn môn sớ, dĩ thứ đầu thủ. Hoặc chi sơn

giang hồ, danh thắng, tuyên kỳ dư sớ. Cập dự thỉnh

chư sơn nhất nhân bạch trùy. Tòa tiền đối diện bài

quan viên vị. Thị giả phúc phương trượng minh cổ

chúng tập. Thị giả đồng chuyên sứ nhập thỉnh trụ trì

xuất. Não bạt, phiên hoa, thiêu đăng nghinh dẫn,

chí pháp đường vị tiền lập. Như thụ thỉnh thời vị

niêm y, đương cử pháp ngữ. Phi y tất, chuyên sứ tấn

tiền tháp hương hành lễ. Sơ triển vân: “Tức nhật

phục mông Hòa thượng quang cứ pháp diên. Hạ tình

bất thắng cảm kích chi chí”. Tái triển tự hàn ôn tất,

xúc lễ tam bái. Trụ trì đáp nhất bái. Tiên trình công

văn cử pháp ngữ tất. Tiếp phó duy-na tuyên bạch.

Thứ sơn môn, chư sơn, giang hồ sớ, nhất nhất đệ

thượng hữu pháp ngữ phân tống tuyên độc. Nhược

kiến nhiệm quan thỉnh khai đường hữu sớ, thân tự

phủng đệ, hữu pháp ngữ. Tuyên tất chỉ pháp tòa,

hữu pháp ngữ. Đăng tòa niêm hương chúc Thánh.

Thứ niêm đế sư, tỉnh, viện đài, hiến, quận huyện

văn vũ quan liêu hương. Thị giả trục nhất độ hương.

Duy pháp tự hương, trụ trì hoài trung niêm xuất, tự