SẮc tu bách trưỢng thanh quy ht. Phước Sơn và Lý Việt Dũng Việt Dịch

Cẩn trạng

Niên … nguyệt … nhật cụ vị trạng

Khả lậu tử – Trạng thỉnh. Mỗ xứ đường đầu Hòa

thượng Thiền sư cụ vị

Cẩn phong.

TIẾP ĐÓN CHƯ TÔN TÚC

[1122b14] Các bậc tôn túc đến thăm viếng, tất trước

hết phải treo bài hiệu Tiếp tôn túc, gióng chuông

tập họp đại chúng, ra đứng tận cửa cổng mà nghinh

tiếp. Nếu bậc tôn túc nào thích giản dị thì âm thầm vào chùa mà không thông báo trước. Trong trường

hợp này, trụ trì phải bày trí đầy đủ hương và đèn

cầy để đón tiếp, gióng chuông tại tăng đường trí ý

kính trọng. Hành giả khách đầu phải bẩm báo thủ

tọa suất lãnh đại chúng thắp hương vái chào vấn an.

Xong lễ, chúng tăng lui ra, còn chấp sự tăng lưỡng

tự (từ đây xin gọi tắt là lưỡng tự) và chấp sự tăng đã

thoái chức hiện trú ngụ tại chùa (từ đây xin gọi tắt

là cần cựu) thì ngồi lại bầu bạn. Đốt hương uống

trà xong, thị giả mới đến dâng hương lễ bái. Lúc

bấy giờ, thị giả, hành giả, bộc tùng và kiệu phu mà

tôn túc mang theo mới được đưa đến tham bái. Quản

lý nhân sự thất phương trượng và tham đầu suất

lãnh các hành giả và nhân bộc cùng kiệu phu mà

tôn túc mang theo tuần tự tham bái. Thị giả lại đốt

hương dọn thang thủy tiếp đãi. Dùng thang thủy

xong, lưỡng tự và cần cựu cùng đưa tiễn tôn túc về

phòng khách an nghỉ. Khách đầu bảo chuẩn bị kiệu,

trụ trì đích thân hướng dẫn tôn túc tuần rảo các liêu

đáp lễ đại chúng. Thị giả thỉnh khách cụ bị thư

trạng đến phòng khách nơi tôn túc tạm nghỉ đốt

hương thỉnh mời tôn túc dự chiêu đãi thang thủy

buổi chiều, bẩm bạch rằng: “Phương trượng bái

thỉnh Hòa thượng tối nay đến tẩm đường thất

phương trượng dự hiến thang thủy. Cúi mong từ bi

giáng trọng!”. Bẩm bạch xong, trình thư trạng thỉnh

mời (hình thức trình bày phía sau). Trình xong, khách đầu lại bẩm bạch: “Thỉnh mời Hòa thượng

sau khi dùng thang thủy xong đến tòa vị dùng cơm

tối!”. Tẩm đường treo đóng màn trướng, bày trí tấm

bảng đồ đối chiếu vị trí ngồi, cũng đặc biệt thiết trí

vị trí quang lâm bầu bạn. Gióng trống hành lễ, mời

ngồi, mời đốt hương, mời dùng thang thủy xong, kế

mời dùng cơm tối, nghi thức cũng giống như các lễ

thông thường. Khách đầu đến phòng khách của tôn

túc mời thỉnh rằng: “Phương trượng mời thỉnh Hòa

thượng tối nay dùng thang thủy và trái cây”, rồi

cùng thỉnh mời lưỡng tự quang lâm bầu bạn. Dùng

thang quả xong, thị giả bẩm báo cùng tôn túc:

“Sáng mai trụ trì thăng đường trí tạ Hòa thượng đến

thăm”. Qua sáng hôm sau, thỉnh mời dùng thang

thủy. Thị giả đốt hương, hành giả vái chào vấn an.

Bộc tùng luôn tới lui sẵn sàng chờ sai bảo, trụ trì

bầu bạn với tôn túc dùng cháo. Dùng cháo xong,

thỉnh mời dùng trà. Thị giả lại bẩm báo việc thượng

đường, bên mé phải pháp tòa thiết đặt vị trí của tôn

túc, mời điểm tâm giữa buổi cháo sáng và cơm trưa.

Nếu như vị tôn túc đến thăm viếng danh vọng đặc

biệt cao đại thì thủ tọa và chúng đầu thủ bẩm báo

trụ trì, nhờ trụ trì mời thỉnh tôn túc vì chúng thuyết

giảng, khai thị pháp yếu. Trước hết trụ trì đến

phòng khách nơi tôn túc tạm nghỉ, trần thuật nguyện

vọng của tăng chúng. Nếu vị tôn túc đồng ý thì thủ

tọa phải cụ bị thư trạng, còn lưỡng tự và đại chúng đều đến chỗ phòng khách nơi tôn túc tạm nghỉ thắp

hương bái thỉnh, đồng thời thỉnh cầu trụ trì đảm

nhận cương vị dẫn tòa, tức hướng dẫn tôn túc thăng

tòa và giới thiệu với đại chúng, đồng thời thông báo

đại chúng treo bảng cáo thị thuyết pháp, trước pháp

tòa bày trí tòa vị phải trái hai bên. Đến giờ gióng

trống, trụ trì bầu bạn tôn túc xuống pháp tòa, cùng

đứng trước pháp tòa. Trụ trì trước tiên hướng dẫn

tôn túc lên pháp tòa giới thiệu giản lược với đại

chúng, cung cách cũng giống như thượng đường

thuyết pháp thông thường nêu trên. Thuyết giảng

xong xuống tòa, lưỡng tự đến trước bậc tôn túc vái

chào vấn an, tôn túc bước đến trước trụ trì vái chào

vấn an. Kế đứng tại chính giữa pháp tòa vái chào

vấn an tất cả đại chúng rồi bước lên tòa. Thị giả và

lưỡng tự rời hàng vái chào vấn an, trụ trì cũng tiến

tới trước tôn túc vái chào vấn an. Lại khi tôn túc

thuyết pháp xong từ pháp tòa bước xuống, đến trước

trụ trì vái chào vấn an, rồi vái chào vấn an toàn thể

đại chúng. Trụ trì, lưỡng tự và đại chúng cùng đến

phòng khách chỗ tôn túc tạm nghỉ thắp hương bái tạ

ơn thuyết pháp. Thị giả thỉnh khách cụ bị thư trạng,

thỉnh mời đặc biệt dự khoản đãi. Nhà chùa phải

thỉnh mời khoản đãi tiệc và tặng lễ vật. Phương

trượng cũng cụ bị hiến tặng lễ vật cá nhân mình cho

người có công đóng góp. Nghi thức cử hành lễ cũng

giống như lễ đặc biệt chiêu đãi thường khi. Nếu như trụ trì chùa bạn đến thăm viếng mà cương vị tương

đương với trụ trì thì nghi thức cử hành lễ có thể

châm chước tùy nghi vậy. Nếu khách đến thăm viếng

thuộc hàng huynh đệ pháp quyến đồng môn với trụ

trì hoặc giả là bậc trưởng thượng thì trước hết cử

hành lễ ra mắt trụ trì chùa bạn đến viếng thăm, kế

đó đưa đến phòng khách, thỉnh mời khách ngồi nghỉ

trong đó, trụ trì thắp hương lễ bái, rồi lại cử hành lễ

gặp gỡ của đồng môn quyến thuộc, rồi mời đến ngồi

trong thất phương trượng và nên nhường cho khách

ngồi ở vị trí trung tâm, đón tiếp – tiễn đưa như lễ

trước. Trong lúc hiến thang thủy, thì trụ trì phải

đích thân tự hành lễ. Nếu khách cương quyết chối từ

thì mới nhờ thị giả hành lễ thay trụ trì. Nếu đệ tử

nối pháp của trụ trì bổn tự là trụ trì chùa khác đến

chùa có việc hoặc giả cháu pháp (pháp điệt) của trụ

trì đến viếng thăm thì phải đích thân đến thất

phương trượng yết kiến trụ trì, trụ trì liền ra lệnh

đánh chuông tăng đường tập họp chúng, chức sự

thỉnh mời trụ trì cư trung tọa, khách hành lễ đệ tử

hay cháu pháp ra mắt trụ trì rồi tiếp đó mới cử

hành lễ tương kiến theo nghi thức trụ trì chùa bạn

đến viếng thăm. Nghi thức tiếp đón và đưa tiễn cũng

giống như đón đưa tôn túc bình thường, nhưng phần

thết tiệc khoản đãi thang thủy thì không có trình thư

trạng thỉnh mời. Thị giả thỉnh khách đốt hương thỉnh mời miệng. Lại cũng tùy theo tuổi lạp cao thấp của

khách mà lâm thời tùy nghi quyền biến.

(Hình thức thư trạng mời dùng thang thủy, mời

khoản đãi tiệc trà, mời thăng tòa như sau đây)

a- Đương nhiệm trụ trì là tỉ-kheo mỗ kính mời mỗ …

tối nay đến tẩm đường dự tiệc khoản đãi thang thủy.

Cúi mong tôn thể từ bi đoái hoài chấp nhận giáng trọng!

Cẩn thư trạng

Ngày … tháng …

Người cụ trạng là … mỗ

b- Đương nhiệm trụ trì bổn tự là tỉ-kheo mỗ kính mời

mỗ … ngày mai đến tẩm đường dùng thang thủy và cơm.

Cúi mong tôn thể từ bi đoái hoài chấp nhận giáng trọng!

Cẩn thư trạng

Ngày … tháng … người cụ trạng là mỗ

c- Đương nhiệm thủ tọa bổn tự là tỉ-kheo mỗ, kính

mời mỗ … ngày mai thượng đường thuyết pháp cử

dương Tông chỉ, khai thị kẻ học sau.

Cúi mong tôn thể từ bi đoái hoài chấp nhận giáng trọng!

Cẩn trạng

Ngày … tháng … năm, người cụ trạng là … mỗ

Bì thư đựng thư trạng viết :

Thư trạng thỉnh mời

Thiền sư Hòa thượng đường đầu của chùa mỗ ở xứ mỗ

Người cụ thư trạng kính cẩn dán kín

*

* *

[1123a05] 施主到門。知容接見引上方丈。獻茶

湯。送安下處。若官貴大施主。當鳴鐘集眾門

迎。送安下處定。施主却請知事商議。同上方

丈。炷香拜請陞座。至日鋪設法座。座前設施主

位。掛上堂牌。報眾鳴鼓集眾。知客同施主。上

方丈請住持。須備手爐燈幡鐃鈸如儀。迎至座前

登座趺座。施主座前設拜。知客揖引入位聽法(但

受禮坐則慢法也)下座拜謝。若齋僧須與知事議定

齋料用費。維那具僧行數目。嚫資隨數均俵。僧

堂內設施主位。與住持分手齋畢。知事陪施主。

僧堂前少立。待首座領眾出堂致謝。次住持知事

到客位謝。或有寄錢齋僧。住持責付知事。須當

盡數營辦供嚫。慎勿互用。當思因果歷然。

[1123a19] 人天寶鑑云。湖南雲蓋山智禪師夜坐丈

室。忽聞焦灼氣枷鎖聲。即而視之。迺有荷火枷

者。火猶起滅不停。枷尾倚於門閫。智驚問曰。汝

為誰苦至斯極耶。荷枷者對曰。前住當山守顒也。

不合互將檀越供僧物造僧堂。故受此苦。智曰。作

何方便可免。顒曰。望為估直僧堂填設僧供。可免

爾。智以己貲如其言為償之。一夕夢顒謝曰。賴師

力獲免地獄苦。生人天中。三生後復得為僧。今門

閫燒痕猶存。然顒公以供僧物作僧堂。皆僧受用。

尚受互用之報。若此今叢林撥無因果。非唯互用。

甚至竊常住為己有者。宜何如哉。

THÍ CHỦ THỈNH THĂNG TÒA TRAI TĂNG

[1123a05] Thí chủ đáo môn, tri khách tiếp kiến dẫn

thượng phương trượng. Hiến trà thang, tống an hạ xứ.

Nhược quan quí đại thí chủ đương minh chung tập

chúng môn nghinh. Tống an hạ xứ định, thí chủ

khước thỉnh tri sự thương nghị, đồng thượng phương

trượng, chú hương bái thỉnh thăng tòa. Chí nhật phô

thiết pháp tòa. Tòa tiền thiết thí chủ vị, quải Thượng

đường bài báo chúng, minh cổ tập chúng. Tri khách

đồng thí chủ thượng phương trượng thỉnh trụ trì. Tu bị

thủ lô, đăng phan, não bạt như nghi, nghinh chí tòa

tiền đăng tòa phu tọa. Thí chủ tòa tiền thiết bái. Tri

khách ấp dẫn nhập vị thính pháp (đãn thụ lễ tọa tắc

mạn pháp dã). Hạ tòa bái tạ. Nhược trai tăng tu dữ tri

sự nghị định trai liệu dụng phí. Duy-na cụ tăng hàng

số mục. Sấn tư tùy số quân biểu. Tăng đường nội

thiết thí chủ vị dự trụ trì phân thủ. Trai tất, tri sự bồi

thí chủ tăng đường tiền thiểu lập, đãi thủ tọa lãnh

chúng xuất đường trí tạ. Thứ trụ trì, tri sự đáo khách

vị tạ. Hoặc hữu ký tiền trai tăng, trụ trì trách phó tri

sự. Tu đương tận số dinh biện cúng sấn, thận vật hỗ

dụng. Đương tư nhân quả lịch nhiên.

[1123a19] Nhân thiên bảo giám vân: “Hồ Nam Vân

Cái sơn Trí thiền sư dạ tọa trượng thất. Hốt văn tiêu

chước khí, già tỏa thanh, tức như thị chi. Nãi hữu hà

hỏa già giả. Hỏa do khởi diệt bất đình. Già vỹ ỷ ư môn khổn. Trí kinh vấn viết: “Nhữ vi thùy khổ chí

tư cực da?”. Hà già giả đối viết: “Tiền trụ đương

sơn Thủ Ngung dã. Bất hiệp hỗ tương đàn việt cúng

tăng vật tạo tăng đường, cố thụ thử khổ”. Trí viết:

“Tác hà phương tiện khả miễn?”. Ngung viết:

“Vọng vi cổ trị tăng đường, điền thiết tăng cúng khả

miễn nhĩ”. Trí dĩ kỹ phí như kỳ ngôn vi thường chi.

Nhất tịch mộng Ngung tạ viết: “Lại sư lực hoạnh

miễn địa ngục khổ, sanh nhân thiên trung. Tam sanh

hậu phục đắc vi tăng”. Kim môn khổn thiêu ngân

do tồn. Nhiên Ngung công dĩ cúng tăng vật tác tăng

đường, giai tăng thụ dụng, thượng thọ hỗ dụng chi

báo nhược thử. Kim tùng lâm bát vô nhân quả, phi

duy hỗ dụng, thậm chí thiết thường trụ vi kỹ hữu giả,

nghi hà như tai!

THÍ CHỦ MỜI THĂNG TÒA TRAI TĂNG

[1123a05] Thí chủ đến cổng chùa, tri khách tiếp

kiến dẫn lên thất phương trượng đãi trà thang rồi

đưa về phòng khách an nghỉ. Nếu là đường quan đại

thí chủ thì phải gióng chuông tập họp tăng chúng

đón tiếp ngoài cổng chùa, đưa về phòng khách tạm

an nghỉ xong, thí chủ phải mời tri sự tăng bàn bạc

thương lượng rồi cùng lên thất phương trượng, đốt

hương bái thỉnh trụ trì thăng tòa. Đến ngày hành lễ, trang trí bày biện pháp tòa, trước

tòa thiết trí vị trí thí chủ, treo bài hiệu Thượng

đường thông báo cho đại chúng, đánh trống tập họp

đại chúng. Tri khách cùng thí chủ lên thất phương

trượng thỉnh mời trụ trì, phải cụ bị lư hương cầm tay,

đèn, phướn, chập chỏa đúng nghi thức, thỉnh mời trụ

trì đến trước pháp tòa, thăng tòa ngồi xếp bằng. Thí

chủ ở trước pháp tòa lễ bái, tri khách vái chào

hướng dẫn vào vị trí ngồi nghe trụ trì thuyết giảng

Phật pháp. (Tuy nhiên thí chủ dù nhận lời mời thỉnh

ngồi nghe pháp, nhưng chỉ nên đứng nghe trụ trì

thuyết giảng mà thôi, vì nếu ngồi nghe là biểu hiện

mạn pháp không tôn trọng Phật pháp). Trụ trì

thuyết giảng xong xuống tòa, thí chủ phải đến bái tạ

ơn nói pháp.

Nếu có buổi trai tăng thì thí chủ phải cùng tri sự bàn

bạc phí dụng cho bữa trai. Duy-na đưa ra một danh

sách tăng chúng tham dự bữa trai tăng, dự liệu số tài

vật bố thí theo số người tham dự mà phân phát đều

nhau. Trong tăng đường bày trí vị trí thí chủ, thí chủ

cùng trụ trì ngồi đối diện dùng trai xong, tri sự bồi

tiếp (bầu bạn) thí chủ đứng đợi giây lát trước tăng

đường chờ thủ tọa suất lãnh tăng chúng ra trước tăng

đường trí tạ thí chủ. Kế đó, cả trụ trì lẫn tri sự đều

đến phòng khách để trí tạ thí chủ. Mỗi khi có thí chủ đem tiền đến gửi cúng dường trai

tăng, trụ trì tiếp nhận rồi giao cho tri sự. Tri sự

phải đem số tiền này xài hết vào tiệc trai tăng và bố

thí tài vật cho đại chúng, chứ không nên xài lem qua

vụ việc khác vì phải nhớ tội xài lem số tiền đó sẽ

đưa đến hậu quả thảm hại mà thôi.

[1123a19] Sách Nhân thiên bảo giám chép: “Thiền

sư Trí ở núi Vân Cái Hồ Nam, ban đêm tọa Thiền

tại thất phương trượng, bỗng nghe mùi cháy khét và

tiếng khua lẻng xẻng của gông cùm, bèn ngưng

Thiền nhìn thì thấy một người đang mang cái cùm

lửa, lửa liên tục tắt cháy không ngừng, đuôi cùm

kéo lê lên trên cái theo cửa. Thiền sư Trí hoảng

kinh hỏi rằng: ‘Ông là ai mà lại phải mang gông

cùm khổ sở cùng cực như thế?’. Kẻ mang gông đáp

rằng: ‘Kiếp trước con là Thủ Ngung trụ trì chùa này

lỡ đem tiền của thí chủ cúng thí cho chư tăng mà

xây tăng đường, cho nên nay phải chịu nỗi khổ này’.

Thiền sư Trí nói: ‘Vậy giờ phải làm sao để ông được

miễn tội?’, Ngung nói: ‘Cúi xin đem tiền đáng giá

phí tổn xây tăng đường bố thí cho chư tăng thì con

được miễn tội!’. Thiền sư Trí y theo lời, đem tiền

của riêng cá nhân mình tương đương giá xây dựng

tăng đường bồi thường cúng thí cho chư tăng. Một

đêm kia, nằm mộng thấy Ngung về báo rằng: ‘Nhờ

vào sức của sư, nay con đã miễn được cái khổ chốn địa ngục, tái sanh nơi cõi trời người, ba kiếp sau trở

lại được làm tăng’”. Nay dấu lửa đốt lem trên then

cửa hãy còn. Tuy nhiên dù Ngung công có lấy tiền

thí chủ thí cúng cho đại chúng đem xây tăng đường

đi nữa, nghĩ cho cùng cũng là phục vụ cho chư tăng

thụ dụng, vậy mà còn bị quả báo xài lem tiền thí

chủ không đúng đối tượng. Nay người trong chốn

tùng lâm chối bỏ nhân quả, chẳng riêng gì dùng lem

tiền thí chủ bố thí không đúng đối tượng, mà còn

cướp trộm rút rỉa tài vật của thường trụ làm của cải

cá nhân mình thì là thế nào đây!

*

* *

[1123b03] 若法嗣到寺煎點。令帶行知事。到庫司

會計。營辦合用錢物送納。隔宿先到侍司咨稟通

覆。詣方丈插香展拜。免則觸禮請云(來晨就雲堂

聊具菲供。伏望慈悲特垂降重)令客頭請兩序單寮

諸寮。掛煎點牌。至日僧堂住持位嚴設敷陳。及

卓袱襯幣之具。火板鳴。大眾赴堂。煎點人隨住

持入堂揖坐。轉身聖僧前燒香叉手。往住持前問

訊。轉聖僧後出。住持引手揖煎點人坐。位居知

客板頭。行者喝云(請大眾下鉢)行食遍。煎點人

起燒香下嚫問訊住持。及行眾嚫。厨司方鳴齋板

就行飯。飯訖眾收鉢。退住持卓。煎點人燒香往

住持前問訊。從聖僧後出爐前問訊。鳴鐘行茶

遍。往住持前勸茶。復從聖僧後出。進住持前。

展坐具云(此日薄禮屑瀆特辱附重。下情不勝感激

之至)二展寒溫觸禮三拜。送住持出。煎點人復歸

堂燒香上下間問訊。以謝光伴。復中問訊鳴鐘收

盞。次詣方丈謝降重。住持隨到客位致謝。若諸

山煎點候齋辦。請住持同赴堂。揖住持坐。住持

當免行禮。揖煎點人歸位。持行食遍。起燒香往

住持前。問訊下嚫。俵眾人嚫。燒火伴香。歸位

伴食。茶禮講否隨宜斟酌。

THỤ TỰ PHÁP NHÂN TIỄN ĐIỂM

[1123b03] Nhược pháp tự đáo tự tiễn điểm, linh đái

hành tri sự đáo khố ty hội kế dinh biện hiệp dụng

tiền vật tống nạp. Cách túc tiên đáo thị ty tư bẩm

thông phúc, nghệ phương trượng tháp hương triển

bái. Miễn tắc xúc lễ thỉnh vân: “Lai thần tựu vân

đường, liêu cụ phỉ cúng. Phục nguyện từ bi đặc thùy

giáng trọng”. Linh khách đầu thỉnh lưỡng tự, đơn

liêu, chư liêu, quải tiễn điểm bài. Chí nhật, tăng

đường trụ trì vị nghiêm thiết phu trần, cập trác phục

sấn tệ chi cụ. Hỏa bản minh, đại chúng phó đường.

Tiễn điểm nhân tùng trụ trì nhập đường ấp tọa.

Chuyển thân Thánh tăng tiền thiêu hương xoa thủ,

vãng trụ trì tiền vấn tấn, chuyển Thánh tăng hậu

xuất. Trụ trì dẫn thủ ấp tiễn điểm nhân tọa, vị cư tri

khách bản đầu. Hành giả hát vân: “Thỉnh đại chúng hạ bát. Hành thực biến, tiễn điểm nhân khởi thiêu

hương, hạ sấn, vấn tấn trụ trì, cập hành chúng sấn.

Trù ty phương minh trai bản tựu hành phạn. Phạn

cật chúng thâu bát thoái, trụ trì trát tiễn điểm nhân

thiêu hương, vãng trụ trì tiền vấn tấn, tùng Thánh

tăng hậu xuất, lô tiền vấn tấn. Minh chung hành trà

biến vãng trụ trì tiền khuyến trà, phục tùng Thánh

tăng hậu xuất, tấn trụ trì tiền triển tọa cụ vân: “Thử

nhật bạc lễ, tiết độc, đặc nhục giáng trọng. Hạ tình

bất thắng cảm kích chi chí”. Nhị triển han ân, xúc lễ

tam bái, tống trụ trì xuất. Tiễn điểm nhân phục qui

đường thiêu hương, thượng hạ gian vấn tấn dĩ tạ

quang bạn. Phục trung vấn tấn, minh chung thâu

trãn. Thứ nghệ phương trượng tạ giáng trọng. Trụ trì

tùy đáo khách vị trí tạ. Nhược chư sơn tiễn điểm,

hậu trai biện, thỉnh trụ trì đồng phó đường, ấp trụ trì

tọa. Trụ trì đương miễn hành lễ, ấp tiễn điểm nhân

quy vị. Đãi hành thực biến, khởi thiêu hương, vãng

trụ trì tiền vấn tấn hạ sấn, biểu chúng nhân sấn,

thiêu hương bạn hương, qui vị bạn thực. Trà lễ

giảng phủ, tùy nghi châm chước. NHẬN SỰ CÚNG DƯỜNG TRAI PHẠN CỦA NGƯỜI NỐI PHÁP

[1123b03] Nếu kẻ nối pháp của trụ trì (nay là trụ trì

chùa khác) đến chùa cũ xin khoản đãi bữa trai thì

phải lệnh cho tri sự mà mình mang theo đến khố ty

chùa cũ tính toán xem phí dụng tổ chức buổi lễ mời

cơm (độ trai) là bao nhiêu, rồi y theo số ấy mà nạp

tiền vật. Đêm trước ngày lễ phải đến thị ty phiền

bẩm bạch cùng trụ trì rồi đến thất phương trượng

thắp hương trải tọa cụ giập đầu cử hành đại lễ lạy

ba lạy. Nếu trụ trì biểu lộ ý tứ miễn đại lễ thì phải

giập tọa cụ xuống đất trí ý lễ bái rồi bẩm báo:

“Sáng mai tại tăng đường, chúng con có bày biện

một bữa cơm rau giản đơn, cúi mong sư phụ từ bi hạ

mình quang lâm cho bữa cơm thêm phần long

trọng!”. Hành giả khách đầu thỉnh mời lưỡng tự tại

đơn liêu và các liêu toàn chùa treo bảng “Mời dùng

cơm” thông báo cho toàn chúng. Tới ngày lễ, tòa vị

của trụ trì trong tăng đường được bày trí thật tinh

tươm, trên bàn trải nắp vải thật tươm tất, trên đó

đặt dồi dào tài vật bố thí. Bản tại nhà bếp của khố

ty (hỏa bản) được đánh lên, đại chúng tụ tập đến

tăng đường. Người đãi tiệc theo trụ trì vào tăng

đường vái chào mời ngồi, chuyển người đến trước

tượng Thánh tăng thắp hương, lại xoa tay đến trước

trụ trì vái chào vấn an, rồi đi vòng phía sau lưng tượng Thánh tăng mà bước ra. Trụ trì đưa tay mời

người đãi tiệc ngồi, vị trí ngồi của người đãi tiệc tại

bản đầu của tri khách. Hành giả cao giọng nói:

“Thỉnh mời đại chúng lấy bình bát treo trên quải

đáp đơn xuống!”, đợi cho hành giả hành thực đem

cơm và thức ăn đơm khắp cho đại chúng rồi, người

đãi tiệc mới đứng dậy đốt hương đưa trình tài vật bố

thí ra rồi đến trước trụ trì vái chào vấn an xong ban

phát tài vật bố thí cho đại chúng. Bấy giờ, nhà bếp

mới đánh trai bản mời mọi người bắt đầu dùng cơm,

kế đơm cơm thêm vào bát người ăn chưa no. Dùng

cơm xong, đại chúng thâu bát lui ra. Trụ trì hướng

dẫn người đãi tiệc thắp hương. Người đãi tiệc tiến

đến trước trụ trì vái chào vấn an, rồi đi vòng phía

sau tượng Thánh tăng đến trước lư hương vái chào

vấn an các người dọn tiệc. Kế đó, dộng chuông rót

trà khắp đại chúng, tiến đến trước trụ trì mời trà.

Lại từ sau lưng tượng Thánh tăng bước ra đến trước

trụ trì trải tọa cụ xuống đất (giập đầu lễ bái đại lễ

lạy ba lạy) bẩm bạch: “Lễ mọn hôm nay không đủ

trí ý kính trọng, lại nhọc tôn thể quang lâm, trong

lòng thật hết sức cảm kích!”. Lần trải tọa cụ thứ hai

bẩm bạch chuyện ấm lạnh, đoạn giập tọa cụ xuống

nền trí ý lạy ba lạy rồi tiễn đưa trụ trì ra khỏi tăng

đường. Người đãi tiệc lại quay vào trong tăng đường

đốt hương vái chào vấn an cả bên mé phải cũng như

bên mé trái tăng đường để cảm tạ các bậc tiền bối và chấp sự tăng đã quang lâm bầu bạn, đoạn quay

vào đứng ngay chính giữa tăng đường vái chào thăm

hỏi tất cả đại chúng. Đoạn dộng chuông thu dọn

chén đĩa rồi đến thất phương trượng cảm tạ trụ trì

đã hạ mình quang lâm, trụ trì lại đi theo người đãi

tiệc tới phòng khách để cảm tạ ơn thiết đãi tiệc trai.

Nếu như người đãi tiệc là trụ trì các chùa bạn đến

bổn tự đãi tiệc trai thì khi trai phạn đã chuẩn bị

xong, trai chủ (người đãi tiệc) phải đến thất phương

trượng mời trụ trì cùng đến tăng đường, vái chào

mời trụ trì vào trai tòa. Trụ trì nên miễn hành lễ cho

trai chủ, vái chào mời trai chủ quay lại ngồi vào vị

trí của y. Trai chủ chờ cho hành giả phục vụ cơm đã

đơm cơm đều khắp cho đại chúng rồi bèn đứng dậy

thắp hương, đến trước trụ trì vái chào vấn an dâng

tặng tài vật bố thí cho trụ trì rồi đem tài vật bố thí

ban phát cho tất cả đại chúng. Kế đó đến trước các

khách quí quang lâm bầu bạn, đốt hương vái chào

rồi quay về vị trí của mình bầu bạn với mọi người

cùng ăn cơm. Lễ đãi trà rau cơm có tiến hành hay

không là tùy theo tình hình mà châm chước quyết

định không bắt buộc.

*

* *

[1123b24] 專使持書到寺(禮儀詳見下遺書篇)方丈

開書。兩序先慰住持。法堂中間設祭。座前拈香

有法語。舉哀三拜。上湯復三拜。進食下嚫鳴

鼓。講特為禮。三拜上茶鳴鼓三下。退座收坐

具。維那舉楞嚴呪回向(與嗣法師忌同)兩序四寮

江湖鄉人法眷小師辦事。皆有祭。住持居靈几之

左(如有諸山及座下西堂法眷與師為行輩者。上祭

則住持同專使答拜。以下則不答拜)祭畢諷大悲

呪。回向云(上來諷經功德。奉為某寺某號大和尚

增崇品位。十方三世一切佛。云云)首座領眾。慰

住持云(法門不幸。令師和尚遷化。後學失依不勝

悲悼。尚冀堪忍力行此道)。

TỰ PHÁP SƯ CHI THƯ CHÍ

[1123b24] Chuyên sứ trì thư đáo tự (lễ nghi tường

kiến “Hạ di thư” thiên). Phương trượng khai thư.

Lưỡng tự tiên ủy trụ trì, pháp đường trung gian thiết

tế. Tòa tiền niêm hương, hữu pháp ngữ. Cử ai tam

bái. Thượng thang phục tam bái. Tấn thực, hạ sấn,

minh cổ, giảng đặc vi lễ. Tam bái thượng trà, minh

cổ tam hạ. Thoái tòa thu tọa cụ. Duy-na cử Lăng

nghiêm chú hồi hướng (dữ tự pháp sư kỵ đồng).

Lưỡng tự tứ liêu, giang hồ, hương nhân, pháp quyến,

tiểu sư, biện sự giai hữu tế. Trụ trì cử linh kỷ chi tả

(như hữu chư sơn cập tòa hạ Tây đường, pháp quyến dữ sư vi hàng bối giả, thượng tế tắc trụ trì

đồng chuyên sứ đáp bái, dĩ hạ tắc bất đáp bái). Tế

tất phúng Đại bi chú, hồi hướng vân: “Thượng lai

phúng kinh công đức, phụng vi mỗ tự, mỗ hiệu đại

Hòa thượng tăng sùng phẩm vị. Thập phương tam

thế nhất thiết Phật vân vân”. Thủ tọa lãnh chúng ủy

trụ trì vân: “Pháp môn bất hạnh, linh sư Hoà thượng

linh hoá, linh hậu học thất y, bất thắng bi điệu.

Thượng ký kham nhẫn, lực hành thử đạo”.

Sắc tu Bách Trượng thanh qui quyển đệ nhị

ĐƯA DI THƯ CỦA SƯ PHỤ TRUYỀN PHÁP ĐẾN

[1123b24] Chuyên sứ mang thư đến chùa (lễ nghi

xin xem ở thiên Di thư phía sau) trụ trì mở thư ra

xem tại thất phương trượng. Lưỡng tự trước hết chia

buồn cùng trụ trì, ngay chính giữa pháp đường thiết

trí bàn linh tế lễ. Trụ trì đến trước tòa tế lễ dâng

hương, nói một tắc pháp ngữ, đoạn khóc lóc bi ai

lạy ba lạy, dâng cúng thang thủy rồi lại lạy ba lạy

nữa. Dâng cơm cúng và lễ vật bố thí, gióng trống cử