SỔ tay hưỚng dẫn phòng ngừa lây nhiễm VI rút corona gây hội chứng viêM ĐƯỜng hô HẤp vùng trung đÔng (mers-coV)

ĐẠI CƯƠNG VỀ MERS-CoV

Hội chứng viêm đường hô hấp vùng Trung Đông do vi rút Corona (MERS-CoV: Middle East Respiratory Syndrome of Coronavirus) là bệnh truyền nhiễm nhóm A, do một chủng MERS-CoV mới gây ra.

Tính đến ngày 23 tháng 6 năm 2015, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thông báo đã ghi nhận 1.348 trường hợp mắc, 479 trường hợp tử vong, tại 27 quốc gia, trong đó châu Á có: Malaysia, Philippines, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan. Các nước khu vực Trung Đông như Ả Rập Xê Út và Tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất vẫn ghi nhận các trường hợp mắc mới. Tại khu vực Trung đông có 9 nước xảy ra dịch: Ả Rập Xê Út, Tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất (UAE), Qatar, Oman, Jordan, Kuwait, Yemen, Lebanon, Iran. Ca bệnh xâm nhập (27 nước): Anh, Pháp, Tunisia, Italy, Hy Lạp, Tây Ban Nha, Ai Cập, Mỹ, Hà Lan, Algeria, Áo, Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Philippines, Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc...

Bệnh lây truyền từ người sang người chủ yếu trong nhóm người có tiếp xúc gần với người bệnh. Lạc đà có thể là ổ chứa vi rút và có khả năng lây nhiễm sang người. Người mắc bệnh có triệu chứng viêm đường hô hấp cấp tính: sốt, ho, viêm phổi nặng và nhanh chóng dẫn đến suy hô hấp cấp, ngoài ra có thể kèm theo các triệu chứng đường tiêu hóa như tiêu chảy và có thể gây suy tạng đặc biệt là suy thận, nguy cơ tử vong cao. Tỷ lệ tử vong lên tới 30%. Một số người nhiễm MERS-CoV có thể biểu hiện lâm sàng nhẹ không rõ triệu chứng gây khó khăn cho việc phát hiện, phòng ngừa. Đến nay, bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh.

B có vi rút Corona gây hội chứng hô hấp cấp nặng - SARS (Severe acute respiratory syndrome) và dòng C có MERS-CoV gây hội chứng hô hấp Trung Đông.

• 
  Chi Alphacoronavirus: có những chủng NL63, 229E gây bệnh giống như cúm thông thường ở người, ngoài ra còn một số chủng gây bệnh ở dơi, lợn.
  
• 
  Chi Betacoronavirus (Coronavirus chuột): Có những chủng HKU1, OC43 gây viêm đường hô hấp ở người, vi rút SARS gây bệnh ở cầy hương, chuột truyền sang người và MERS-CoV gây bệnh ở dơi, truyền sang lạc đà và người. Ngoài ra còn nhiều chủng gây bệnh ở gặm nhấm và dơi.
  
• 
  Chi Gammacoronavirus (Cororonavirus chim) có một số chủng gây bệnh ở chim, gia cầm, cá voi.
  
• 
  Chi Deltacoronavirus: Gây bệnh ở một số loài chim hoang dã.
  

• 
  Thời gian ủ bệnh: 2-14 ngày.
  
• 
  Triệu chứng khởi phát thường gặp là sốt, ho, ớn lạnh, đau họng, đau cơ-khớp. Sau đó người bệnh xuất hiện khó thở và tiến triển nhanh tới viêm phổi.
  
• 
  Khoảng 1/3 số người bệnh có các triệu chứng tiêu hóa như nôn và tiêu chảy.
  
• 
  Một nửa số người bệnh tiến triển thành viêm phổi và 10% sẽ tiến triển thành hội chứng hô hấp cấp tính (ARDS).
  
• 
  X quang ngực có hình ảnh phù hợp với viêm phổi do virus và ARDS.
  
• 
  Xét nghiệm công thức máu thường thấy giảm bạch cầu, đặc biệt là giảm bạch cầu lympho.
  

• 
  Đến hoặc sống trong vùng dịch tễ hoặc sống trong vùng có dịch trong vòng 2 tuần.
  
• 
  Có tiếp xúc gần với ca bệnh xác định/có thể.
  
• 
  Có biểu hiện nhiễm trùng hô hấp cấp: sốt trên 38 độ C, ho, khó thở, X quang có viêm phổi với mức độ khác nhau.
  
• 
  Không lý giải được các căn nguyên gây viêm phổi khác.
  

• 
  Có tiếp xúc gần với người bệnh (người chăm sóc…).
  
• 
  Có biểu hiện lâm sàng nhưng không lấy được bệnh phẩm xét nghiệm.
  
• 
  Không lý giải được các căn nguyên gây viêm phổi khác.
  

• 
  Có bệnh cảnh lâm sàng và yếu tố dịch tễ.
  
• 
  Real time PCR dương tính với MERS-CoV.
  

• 
  Cúm nặng.
  
• 
  Viêm phổi không điển hình.
  
• 
  Nhiễm trùng huyết gây suy thận và suy hô hấp.
  
• 
  Bệnh tay chân miệng gây suy thận và suy hô hấp.
  

• 
  Lây truyên tiên phát: MERS-COV có thể được truyền từ dơi sang lạc đà, từ đó lây truyền sang người gây bệnh tiên phát.
  

• 
  Lây truyền thứ phát: từ người sang người qua các giọt bắn hoặc qua tiếp xúc trực tiếp.