Post-synodal apostolic exhortation amoris lætitia

Một lòng yêu thương tự biểu lộ và gia tăng

134. All this occurs through a process of constant growth. The very special form of love that is marriage is called to embody what Saint Thomas Aquinas said about charity in general. “Charity”, he says, “by its very nature, has no limit to its increase, for it is a participation in that infinite charity which is the Holy Spirit... Nor on the part of the subject can its limit be fixed, because as charity grows, so too does its capacity for an even greater increase”.²⁶⁹ Saint Paul also prays: “May the Lord make you increase and abound in love to one another” (1 Th 3:12), and again, “concerning fraternal love... we urge you, beloved, to do so more and more” (1 Th 4:9-10). More and more! Marital love is not defended primarily by presenting indissolubility as a duty, or by repeating doctrine, but by helping it to grow ever stronger under the impulse of grace. A love that fails to grow is at risk. Growth can only occur if we respond to God’s grace through constant acts of love, acts of kindness that become ever more frequent, intense, generous, tender and cheerful. Husbands and wives “become conscious of their unity and experience it more deeply from day to day”.²⁷⁰ The gift of God’s love poured out upon the spouses is also a summons to constant growth in grace.

134. Tất cả các điều trên diễn ra trong một diễn trình tăng trưởng không ngừng. Chính hình thức yêu thương đặc biệt là hôn nhân được mời gọi hiện thân cho điều Thánh Tôma Aquinô nói về đức ái cách chung. Ngài viết: “từ chính bản chất của nó, đức ái không bị giới hạn trong việc tăng trưởng của nó, ví nó tham dự vào đức ái vô biên là Chúa Thánh Thần... Về phía chủ thể, cũng không thể ấn định giới hạn cho nó, vì khi đức ái tăng trưởng, khả năng gia tăng lớn hơn của nó cũng tăng trưởng”²⁷¹. Thánh Phaolô cũng đã cầu nguyện rằng “Xin Chúa làm cho anh em tăng trưởng và dồi dào trong đức ái đối với nhau” (1Tx 3:12), và câu này nữa, “liên quan tới lòng yêu thương huynh đệ... chúng tôi thúc giục anh em, thưa anh em qúy yêu, anh em hãy làm thế mỗi ngày mỗi hơn” (1Tx 4:9-10). Mỗi ngày mỗi hơn! Lòng yêu thương vợ chồng không được bảo vệ chủ yếu nhờ việc trình bầy tính bất khả tiêu như một bổn phận, hay nhờ việc lặp lại tín lý, nhưng nhờ việc giúp nó mỗi ngày mỗi mạnh mẽ hơn dưới sự thúc đẩy của ơn thánh. Lòng yêu thương nào không chịu tăng trưởng sẽ gặp nguy hiểm. Tăng trưởng chỉ diễn ra nếu chúng ta biết đáp trả ơn thánh của Thiên Chúa qua các hành vi yêu thương không ngừng, những hành vi nhân hậu mỗi ngày mỗi trở nên thường xuyên hơn, thâm hậu hơn, quảng đại hơn, dịu dàng hơn và vui tươi hơn. Các người chồng người vợ “trở nên ý thức được sự hợp nhất của họ và cảm nghiệm nó sâu sắc hơn hết ngày này tới ngày nọ”²⁷². Ơn phúc của tình yêu Thiên Chúa được tràn đổ xuống đôi vợ chồng cũng là lời mời gọi họ tăng trưởng không ngừng trong ơn thánh.

135. It is not helpful to dream of an idyllic and perfect love needing no stimulus to grow. A celestial notion of earthly love forgets that the best is yet to come, that fine wine matures with age. As the Bishops of Chile have pointed out, “the perfect families proposed by deceptive consumerist propaganda do not exist. In those families, no one grows old, there is no sickness, sorrow or death... Consumerist propaganda presents a fantasy that has nothing to do with the reality which must daily be faced by the heads of families”.²⁷³ It is much healthier to be realistic about our limits, defects and imperfections, and to respond to the call to grow together, to bring love to maturity and to strengthen the union, come what may.

135. Mơ tưởng một lòng yêu thương có tính điền viên và hoàn hảo không cần bất cứ kích thích nào để tăng trưởng là điều vô ích. Ý niệm thiên giới về một lòng yêu thương trần thế quên khuấy điều này: Điều tốt nhất sẽ còn phải đến, rượu nho càng có tuổi càng ngon. Như các giám mục Chile từng chỉ ra, “Các gia đình hoàn hảo do tuyên truyền lừa bịp duy tiêu thụ đề xuất không hề hiện hữu. Trong các gia đình này, không có người già, không có bệnh tật, buồn sầu hay chết chóc... tuyên truyền duy tiêu thụ trình bầy một hình ảnh tưởng tượng không liên quan gì tới thực tại mà các trưởng gia đình phải hàng ngày đương đầu”²⁷⁴. Sẽ lành mạnh hơn nhiều nếu ta thực tiễn đối với các hạn chế, thiếu sót và bất toàn của ta, và đáp lại lời mời gọi cùng nhau tăng trưởng, cùng nhau đem lòng yêu thương tới chỗ chín mùi và cùng nhau củng cố cuộc kết hợp, bất chấp mọi điều có thể xẩy ra.

Dialogue

Đối thoại

137. Take time, quality time. This means being ready to listen patiently and attentively to everything the other person wants to say. It requires the self-discipline of not speaking until the time is right. Instead of offering an opinion or advice, we need to be sure that we have heard everything the other person has to say. This means cultivating an interior silence that makes it possible to listen to the other person without mental or emotional distractions. Do not be rushed, put aside all of your own needs and worries, and make space. Often the other spouse does not need a solution to his or her problems, but simply to be heard, to feel that someone has acknowledge their pain, their disappointment, their fear, their anger, their hopes and their dreams. How often we hear complaints like: “He does not listen to me.” “Even when you seem to, you are really doing something else.” “I talk to her and I feel like she can’t wait for me to finish.” “When I speak to her, she tries to change the subject, or she gives me curt responses to end the conversation”.

137. Hãy dành thì giờ, thì giờ có giá trị. Nghĩa là sẵn sàng để lắng nghe một cách kiên nhẫn mọi điều người khác muốn nói. Việc này đòi phải tự ra kỷ luật cho mình để đừng nói cho tới lúc thuận tiện. Thay vì đề xuất ý kiến hay lời khuyên, ta cần phải chắc chắn là ta đã nghe hết mọi điều người khác muốn nói. Nghĩa là vun sới sự thầm lặng nội tâm giúp ta có khả năng lắng nghe người khác mà không xao lãng về phương diện tâm trí và xúc cảm. Đừng nên vội vã, hãy để qua một bên mọi nhu cầu và lắng lo của anh chị em, và chừa đủ không gian (cho việc lắng nghe). Người phối ngẫu kia thường không cần một giải đáp cho các vấn đề của họ, cho bằng đơn giản được lắng nghe, cảm thấy có ai đó đang thừa nhận các nỗi đau, các nỗi chán chường, lo sợ, giận hờn, hy vọng và giấc mơ của họ. Biết bao lần chúng ta đã nghe những ta thán như: “anh ấy không lắng nghe tôi”. “Ngay cả khi anh có vẻ (lắng nghe), thực ra anh vẫn đang làm một điều gì khác”. “Tôi nói với cô ấy nhưng tôi cảm thấy như cô ấy không thể chờ cho tôi nói hết”. “Khi tôi nói với cô ấy, cô ấy đều ráng đổi đề tài, hoặc trả lời tôi những câu trả cụt lủn để kết thúc câu chuyện”.

138. Develop the habit of giving real importance to the other person. This means appreciating them and recognizing their right to exist, to think as they do and to be happy. Never downplay what they say or think, even if you need to express your own point of view. Everyone has something to contribute, because they have their life experiences, they look at things from a different standpoint and they have their own concerns, abilities and insights. We ought to be able to acknowledge the other person’s truth, the value of his or her deepest concerns, and what it is that they are trying to communicate, however aggressively. We have to put ourselves in their shoes and try to peer into their hearts, to perceive their deepest concerns and to take them as a point of departure for further dialogue.

138. Hãy khai triển thói quen dành tầm quan trọng thực sự cho người khác. Nghĩa là đánh giá cao họ và nhìn nhận quyền họ được hiện hữu, được suy nghĩ như họ đang suy nghĩ và quyền được hạnh phúc. Đừng bao giờ coi thường điều họ nói hay suy nghĩ, ngay cả khi anh chị em cần phát biểu quan điểm riêng của mình. Mọi người đều có điều gì đó để đóng góp, vì họ có các kinh nghiệm riêng ở đời, họ nhìn sự vật từ một thế nhìn khác và họ có những quan tâm, các khả năng và những cái nhìn thấu suốt riêng. Ta nên có khả năng biết thừa nhận sự thật của người khác, giá trị trong các quan tâm sâu xa nhất của họ, và đâu là điều họ đang cố gắng thông đạt, bất kể hung hãn ra sao. Ta phải đặt ta vào đôi giầy của họ và ráng nhìn sâu vào trái tim họ, nhận rõ các quan tâm sâu xa nhất của họ và lấy đó làm khởi điểm để đối thoại thêm.

139. Keep an open mind. Don’t get bogged down in your own limited ideas and opinions, but be prepared to change or expand them. The combination of two different ways of thinking can lead to a synthesis that enriches both. The unity that we seek is not uniformity, but a “unity in diversity”, or “reconciled diversity”. Fraternal communion is enriched by respect and appreciation for differences within an overall perspective that advances the common good. We need to free ourselves from feeling that we all have to be alike. A certain astuteness is also needed to prevent the appearance of “static” that can interfere with the process of dialogue. For example, if hard feelings start to emerge, they should be dealt with sensitively, lest they interrupt the dynamic of dialogue. The ability to say what one is thinking without offending the other person is important. Words should be carefully chosen so as not to offend, especially when discussing difficult issues. Making a point should never involve venting anger and inflicting hurt. A patronizing tone only serves to hurt, ridicule, accuse and offend others. Many disagreements between couples are not about important things. Mostly they are about trivial matters. What alters the mood, however, is the way things are said or the attitude with which they are said.

139. Hãy có một tâm trí rộng mở. Đừng bị sa lầy vào chính các ý nghĩ và ý kiến của mình, nhưng hãy sẵn sàng thay đổi và mở rộng chúng. Phối hợp hai lối suy nghĩ khác nhau có thể dẫn tới một tổng hợp làm phong phú cả hai. Sự hợp nhất mà ta muốn có không phải là sự độc dạng, mà là “sự hợp nhất trong đa dạng” hay “sự đa dạng hòa giải” (reconciled diversity). Sự hiệp thông huynh đệ được phong phú hóa nhờ lòng kính trọng và biết đánh giá các dị biệt trong một viễn ảnh toàn diện nhằm thăng tiến ích chung. Ta cần giải thoát ta khỏi tâm tư cho rằng tất cả chúng ta phải như nhau. Một sự sắc sảo nào đó cũng cần phải có để ngăn ngừa cái dáng “tĩnh tại” có thể nhiễu loạn diễn trình đối thoại. Thí dụ, nếu những tâm tư khó chịu bắt đầu ló dạng, chúng phải được xử lý một cách mẫn cảm, kẻo chúng làm ngưng đọng tính năng động của cuộc đối thoại. Khả năng nói điều mình nghĩ mà không xúc phạm tới người khác là một điều quan trọng. Phải cẩn thận lựa lời mà nói để đừng xúc phạm tới người khác, nhất là khi thảo luận các vấn đề khó khăn. Nhấn mạnh một điểm không bao giờ được bao gồm việc nói cho hả giận và gây mếch lòng. Giọng kẻ cả chỉ tổ gây mếch lòng, chế diễu, tố cáo và xúc phạm người khác. Nhiều bất đồng giữa các cặp vợ chồng không hẳn là về những việc quan trọng. Phần lớn là về những chuyện vụn vặt. Tuy nhiên, điều làm thay đổi bầu khí là cách sự việc được nói tới hay thái độ khi nói chúng ra.

140. Show affection and concern for the other person. Love surmounts even the worst barriers. When we love someone, or when we feel loved by them, we can better understand what they are trying to communicate. Fearing the other person as a kind of “rival” is a sign of weakness and needs to be overcome. It is very important to base one’s position on solid choices, beliefs or values, and not on the need to win an argument or to be proved right.

140. Hãy tỏ tình âu yếm và quan tâm với người kia. Lòng yêu thương vượt thắng cả những rào cản mạnh nhất. Khi yêu thương ai, hay khi cảm thấy được ai yêu thương, ta có thể hiểu rõ hơn điều họ muốn thông đạt. Sợ người khác như một thứ “đối thủ” là dấu hiệu của yếu đuối, cần được vượt qua. Điều quan trọng là đặt căn bản cho lập trường của mình trên các chọn lựa, niềm tin hay giá trị vững chắc, chứ đừng trên nhu cầu phải thắng một luận điểm hay chứng tỏ mình đúng.

141. Finally, let us acknowledge that for a worthwhile dialogue we have to have something to say. This can only be the fruit of an interior richness nourished by reading, personal reflection, prayer and openness to the world around us. Otherwise, conversations become boring and trivial. When neither of the spouses works at this, and has little real contact with other people, family life becomes stifling and dialogue impoverished.