Nguyễn Phong Nam - Giáo trình Văn học Việt Nam giai đọan nửa cuối thế kỷ XIX
45
Lời của bậc vương giả so sánh văn chương Đồ Chiểu với những Tả
Khâu, Khuất Nguyên - hai nhân vật lừng danh trong lịch sử văn hóa Trung
Hoa cổ không phải là ngoa ngôn. Văn tài cũng như "thốn tâm đan" (tấc lòng
son) mà Nguyễn Đình Chiểu đã thể hiện trong các bài văn tế xứng đáng
được đề cao như vậy.
2.2. Truyện thơ nôm
Di
sản truyện thơ của Nguyễn Đình Chiểu gồm 3 tác phẩm: Ngư Tiều
y thuật vấn đáp; Dương Từ Hà Mậu và Lục Vân Tiên. Đây là một con số rất
ấn tượng bởi trong giới văn nhân nước ta thời trước, chỉ có hai người đạt đến
con số này(1). Các truyện thơ của ông đều ở trong tình trạng không có di cảo
và cũng không thể xác định được thời điểm sáng tác cụ thể vào lúc nào.
Truyện Ngư Tiều y thuật vấn đáp (tên đầy đủ là Ngư Tiều vấn đáp nho
y diễn ca) dài tới 3642 câu lục bát, ngoài ra còn kèm thêm 21 bài thơ Đường
luật, rất nhiều phụ chú, trích dẫn từ các sách thuốc cũ của Trung Quốc. Đây
là tác phẩm về nghề thuốc, được diễn đạt dưới dạng vấn đáp cho sinh động,
diễn ca cho dễ nhớ, dễ phổ biến. Toàn bộ những kiến thức y học, đạo lý
nghề y được trình bày một cách khúc chiết, rành rẽ trên nền một tác phẩm
văn học: câu chuyện hai người tầm sư học đạo nhằm mục đích cứu đời, cứu
người. Bởi thế, có thể xem Ngư Tiều y thuật vấn đáp là một cuốn sách y -
văn học. Cốt truyện tác phẩm này đặc biệt ở chỗ những yếu tố chuyên môn
(y học) được lồng ghép hết sức khéo léo vào trong các sự kiện mang tính
lịch sử, thế sự một cách tự nhiên, nhuần nhuyễn. Điều lý thú nữa là mặc dù
mang đầy đủ tính chất một giáo trình y học, thế nhưng dư âm của thực tại
(hoàn cảnh lịch sử dân tộc những năm năm mươi, sáu mươi thế kỷ XIX) lại
in dấu ấn rất rõ trên từng trang, từng dòng của tác phẩm.
Nhân
vật chính trong tác phẩm là Mộng Thê Triền và Bào Tử Phược
(những tên gọi có nhiều ẩn ý). Cuộc đời của họ thực sự là những ẩn dụ về
nỗi khổ "vợ bìu con ríu". Mộng Thê Triền làm tiều phu núi Bạch Vân, mới
40 tuổi mà lấy vợ những 5 lần. Bốn đời vợ trước chết yểu, người thứ năm
cũng đang lâm cảnh ốm đau bệnh tật đến cùng bần khốn khổ. Bào Tử Phược
làm ngư ông ở Đông Xuyên, 30 tuổi, có 10 đứa con thì hữu sinh vô dưỡng
đến 8 đứa. Hai kẻ bất hạnh về đường thê tử này gặp nhau, cảm thông cảnh
ngộ của nhau và cùng phát nguyện đi tìm danh y học thuốc nhằm cứu mình
và giúp đời. Qua môi giới của một người có tên Đạo Dẫn, họ gặp Kì Nhân
Sư, một bậc thánh trong nghề thuốc. Ông thầy tài giỏi này có một lai lịch
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
