Nguyễn Phong Nam - Giáo trình Văn học Việt Nam giai đọan nửa cuối thế kỷ XIX
41
cho Pháp thì ông cùng gia đình lại chuyển đến Ba Tri (nay thuộc tỉnh Bến
Tre).
Nguyễn Đình Chiểu là bậc trí thức có uy tín, có ảnh hưởng sâu sắc
đến đời sống cộng đồng. Ông được coi là một trong những người chủ xướng
phong trào yêu nước chống Pháp vùng Nam bộ (làm mưu sĩ cho các thủ lĩnh
kháng chiến, phát động những cuộc di tản, "tị địa" để tẩy chay kẻ thù xâm
lược..), mở trường dạy học, làm thuốc trị bệnh cứu người, sáng tác văn
chương truyền bá đạo lý... Mặc dù bị mù lòa bệnh tật, song con người đó đã
không cam chịu, không chấp nhận số phận mà tìm cách vượt lên, làm những
việc hữu ích cho xã hội. Ông trở thành kẻ hướng đạo và chạy chữa cho mọi
người với một niềm tin tưởng sắt đá vào sự chiến thắng của chính nghĩa, của
cái thiện. Nguyễn Đình Chiểu là danh nhân văn hóa của dân tộc. Ông đã đạt
được thành quả lao động xuất sắc trên nhiều lĩnh vực khác nhau: giáo dục, y
học và văn học.
Trên
cương vị người thầy, Nguyễn Đình Chiểu đã đào luyện được
nhiều thế hệ học trò có phẩm chất tốt. Đạo đức, uy vọng của ông đã thấm
sâu vào các môn sinh, góp phần hun đúc "nguyên khí" cho vùng đất mới
phương Nam. Với tư cách nhà văn, ông đã có những đóng góp quan trọng
cho văn học dân tộc bằng sự nghiệp trứ tác của mình. Ngay cả trong lĩnh vực
y học, ông cũng đạt được nhiều thành tựu xuất sắc. Tác phẩm Ngư Tiều y
thuật vấn đáp là một hiện tượng lạ trong kho tàng y văn truyền thống của
dân tộc. Cuốn sách này chứa đựng nhiều điều khiến ta phải ngạc nhiên, thán
phục về tầm quảng bác, sự uyên thâm của tác giả. Đây rõ là một tác phẩm
văn học nhưng lại cũng là một cuốn sách thuốc rất độc đáo. Nó không chỉ
chứa đựng một quan niệm tiến bộ về đạo đức, lương tâm nghề nghiệp, mà
còn tỏ rõ sự thông hiểu, am tường rất mực của ông trong nghề thuốc. Không
hiểu ông đã kịp tích lũy được một khối lượng tri thức y học hết sức phong
phú như vậy (gồm cả kinh nghiệm chữa bệnh dân gian, y văn Việt Nam và
Trung Quốc) vào lúc nào để có thể tập hợp, trình bày cặn kẽ trong cuốn sách
đồ sộ đến thế. Bởi từ năm 27 tuổi ông đã bị mù, đến 38 tuổi thì bị cuốn vào
cảnh tao loạn, điều kiện để tiếp xúc với sách vở, tài liệu rõ ràng là rất hạn
chế. Chỉ riêng điều đó cũng có thể thấy cái quyết tâm, nghị lực phi thường
của ông trong cuộc sống. Cái mục đích học tập, tu luyện của Nguyễn Đình
Chiểu thật đáng trân trọng. Bài học đầu tiên về Nguyễn Đình Chiểu chính là
bài học về cách sống. Sự sống là điều quý giá nhất, dù trong hoàn cảnh nào
cũng phải biết quý trọng và gìn giữ nó; phải biết vượt qua mọi bế tắc tuyệt
vọng để giành lấy một cuộc sống đẹp, có ích.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
