Ngữ Văn 12 – chương trình chuẩn

*Chỗ dựa cho người sáng tác và thưởng thức bình phẩm thơ.

*Luật thơ là toàn bộ những quy tắc về số câu ,số tiếng,cách hiệp vần, hài thanh,ngắt nhịp…

*Có ba nhóm chính

-Thể thơ truyền thống:lục bát,song thất lục bát,hát nói

- Thể thơ đường luật:ngũ ngôn,thất ngôn(tứ tuyệt, bát cú)cổ phong…

-Thể thơ hiện đại:năm tiếng,bảy tiếng,tám tiếng,hỗn hợp,tự do,văn xuôi…

b.Sự hình thành luật thơ.

*Tiếng là đơn vị cơ bản của luật thơ

-Xét về ngữ âm.mỗi tiếng là một âm tiết.

-Xết về ngữ nghĩa.tiếng là đơn vị nhỏ nhất có nghĩa.

-Xết về ngữ pháp.mỗi tiếng thường là một từ.

*Đặc điểm của tiếng.

- Tiếng có một cấu trúc chặt chẽ và không biến hình trong câu theo quy tắc ngữ pháp

- Tiếng gồm hai phần. phụ âm đầu và phần vần(vần mở,vần đóng)

- Mỗi tiếng đều phải mang một trong sáu thanh.Ngang, huyền(bằng),sắc,nặng,hỏi,ngã(trắc).
*Vai trò của tiếng trong thơ.

-Tiếng là căn cứ để xác lập thể thơ.

-Tiếng là căn cứ để ngắt nhịp thơ.

-Thanh là để xác định luật bằng trắc.

-Vần là để căn cứ để hiệp vần.

II. Một Số Thể Thơ Truyền Thống:

1. Thể lục bát.

-Thể thơ sáu-tám

-Số tiếng. câu lục 6 tiếng,câu bát 8 tiếng.

-Vần.hiệp vần ở tiếng thứ 6 ở hai dòng và tiếng thứ 8 của dòng bát với tiếng thứ 6 của dòng lục.

-Nhịp. nhịp chẵn dựa vào tiếng có thanh không đổi(các tiếng,(2-4-6) 2-2-2.

-Hài thanh.có sự đối xứng luân phiên B-T-B ở các tiếng 2-4-6 trong dòng thơ.

-Hai câu 7 một câu 6-8 liên tiếp nhau.

-Số tiếng. cặp song thất 7 tiếng,cặp lục bát có 6-8 tiếng.

-Vần .cặp song thất có vần trắc ,cặp lục bát có vần bằng,giữa hai cặp có vần liền(cuối câu thất 2 vần với cuối câu bát)

-Nhịp.3/4 ở hai câu thất và 2-2-2 ở cặp lục bát.

- Hài thanh.

*Cặp song thất lấy tiếng thư 3 làm chuẩn,câu thất có thể bằng hoặc trắc,nhưng không bắt buộc.

*Cặp lục bát có sự đối xứng bằng trắc chặt chẽ hơn.

*Gồm hai thể chính.ngũ ngôn tứ tuyệt và ngũ ngôn bát cú.(đề,thực,luận,kết).

-Số tiếng 5,số dòng 8

-Vần. 1 vần(độc vận)

-Hài thanh. Có sự luân phiên B-T hoặc niêm B-B,T-T ở tiếng thứ hai và tiếng thứ tư.

4. Thể thơ thất ngôn đường luật.

a.Thất ngôn tứ tuyệt.

-Số tiếng 7,số dòng 4.

-Vần. vần chân (độc vận)

- Nhịp. 4/3.

- Hài thanh. Câu 1-2 đối nhau.

Câu 3-4 đối nhau.

-Câu 1-4.2-3 niêm(các tiếng bằng trắc).

b.Thất ngôn bát cú.

- Số tiếng 7,số dòng 8.

-Vần .Vần chân(độc vận).

-Nhịp 4/3.

-Hài thanh .

*Câu 1-8 niêm.

*Câu 2-3 niêm.

*Câu 4-5 niêm.

*Câu 6-7 niêm.

*Câu 3-4 đối nhau.

*Câu 5-6 đối nhau.

=>Luật thơ bát cú rất chặt chẽ,các tiêng 2-4-6 có thể trắc hoặc bằng nhưng phải chặt chẽ giữa niêm và đối.

-Phong trào thơ mới 1932-1945.

-Thể thơ 5 tiếng, 7 tiếng ,tự do, văn xuôi…

*Luyện Tập.

*Làm bài theo hướng dẫn trong sgk.

Giáo viên hướng dẫn học sinh :

Kết hợp liên hệ, so sánh và phân tích các đề văn khác .

Hoạt động 2 :

Hoạt động 3 :

/ Ưu điểm :

+ Nhiều bài viết ở đề 2 có cách nêu tình huống và sử lý tình huống tương đối thuyết phục

- Về hình thức :
+ Một số bài viết diễn đạt khá lưu lóat, cách lập luận tương đối chặt chẽ.
+ Chữ viết ở một số bài rõ ràng; trình bày sạch đẹp.ít sai lỗi dùng từ, viết câu và lỗi chính tả.
2/ Khuyết điểm :
- Về nội dung :
+ Còn một vài bài xác định sai yêu cầu của đề ( do không đọc kỹ đề ).
+ Nội dung kể còn dài, các tình tiết tưởng tượng còn khiên cưỡng, cường điệu thiếu tự nhiên, thiếu lôgic.
+ Nhiều bài viết chữ viết đọc không được ( chữ nhỏ, viết cẩu thả ).
+ Sai nhiều lỗi chính tả ( không viết hoa danh từ riêng, thiếu nét, thừa nét, viết tắt tùy tiện
+ Dùng từ thiếu chính xác, không biết dùng từ.
+ Câu không chuẩn : câu dài, không đủ các thành phần câu; chấm câu tùy tiện.
+ Ý lan man, lủng củng, diễn đạt tối nghĩa .

Anh(chị) hãy trình bày quan điểm của mình trước cuộc vận động. ”Nói không với những tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”.

Hoüc sinh nãu hoaìn caính ra âåìi cuía baìi thå ?

-- Viãût Bàõc - càn cæï âëa cuía caïch maûng tæì ngaìy Baïc thaình láûp màût tráûn dán chuí ( 1941)

-- Trêch pháön âáöu taïc pháøm: “Viãût Bàõc” saïng taïc 10/1954, Trung æång Âaíng, Caïn bäü khaïng chiãún vãö xuäi  dëp chia tay.

Theo em vì sao TH lại chọn nhan đề bài thơ là VB ?


Hæåïng dáùn đọc hiểu

-- Baìi thå coï hçnh thæïc nhæ mäüt baìi haït giao duyãn (Âäúi âaïp), gäöm :Låìi ngæåìi âæa tiãùn, låìi ngæåìi ra âi, låìi âäöng voüng.

-- Caïch thãø hiãûn mäúi quan hãû tçnh caím giæîa Viãût Bàõc vaì ngæåìi caïn bäü caïch maûng, duìng caính âäúi âaïp theo läúi thå luûc baït ngoüt ngaìo nhæ ca dao.

-- Duìng âaûi tæì “Ta” - “ Mçnh “ thæåìng tháúy trong ca dao âãø bäüc läü mäúi quan hãû gáön guîi thán máût, gàõn boï thuyí chung.

-- Hai âaûi tæì ta - mçnh âæåüc sæí duûng linh hoaût âäüc âaïo coï khi ta ( Ngäi thæï 1 ) coï khi laì ngäi thæï (2).

Ca dao vãö tçnh yãu:“Mçnh vãö coï nhåï ta chàng.

HS đọc 8 câu đầu SGK

Mở đầu bài thơ là lời ướm hỏi của Việt Bắc đối với người ra đi “ Mình về mình có nhớ ta”.

Tâm trạng của người ra đi (nỗi nhớ da diết của người ra đi)

-- Nhåï vãö Viãût Bàõc våïi mäüt bæïc tranh ráút âeûp

+ Caính váût thiãn nhiãn vaì con ngæåìi nhæ hoaì quyãûn vaìo nhaubæïc tranh âeûp.

Thiãn nhiãn 4 muìa våïi nhiãöu daïng veí, muìa naìo cuîng âeûp, cuîng nãn thå, sinh âäüng daût daìo sæïc säúng. Muìa âäng: Ræìng xanh/ Chuäúi âoí/Con ngæåìi âeûp hçnh aính trong saïng, maìu sàõc haìi hoaì. Muìa xuán: må tràõng thanh khiãút træî tçnh. Con ngæåìi: dëu daìng, cáön máùn. Muìa heì: - Tiãúng ve/ Ræìng phaïch âäø vaìng/ Con ngæåìi: âaïng yãu

Muìa thu: aïnh tràng må maìng ãm aí, thanh bçnh tiãúng haït án tçnh.

Nháûn xeït vãö nghãû thuáût miãu taí ?

 Âoaûn thå giaìu hinh aính, ngän ngæî gåüi taí: bæïc hoaû tuyãût våìi vãö phong caính nãn thå cuía Viãût Bàõc, træî tçnh, giaìu sæïc säúng, hçnh aính con ngæåìi tháût âaïng yãu cáön cuì trong lao âäüng, giaìu tçnh nghéa thuyí chung son sàõt.

- Kẻ ở lên tiếng hỏi người ra đi.

- Cuộc chia tay đầy, quyến luyến, bịn rịn, giữa người ở và người ra đi.

“Mçnh vãö...........nhåï ta

Mäüt låìi æåïm hoíi chán tçnh da diãút, ngæåìi åí laûi hoíi ngæåìi ra âi vãö xuäi coï coìn nhåï mçnh khäng? Coìn nhåï nhæîng tçnh caím thiãút tha màûn näöng maì hai ngæåìi âaî tæìng gàõn boï suäút 15 nàm.

nhæîng cáu hoíi liãn tiãúp thäút ra nhæ nhæîng âåüt soïng tçnh caím cæï dáng traìo trong tám häön Viãût Bàõc.

-- Qua låìi noïi hoíi: bäüc läü sæû quyãún luyãún cuía mçnh, cuía ngæåìi åí laûi:

“ Mçnh vãö ræìng nuïi nhåï ai/ Traïm buìi............giaì”

thãø hiãûn tçnh caím, näùi nhåï da diãút ngáøn ngå: tçnh caím nhåï thæångViãût Bàõc quyãún luyãún, bën rën khi chia tay, væìa bäüc läü yãu thæång væìa khaït khao âæåüc yãu thæång.

- Tiãúng ai tha thiãút bãn cäön caím nháûn

- Báng khuáng trong daû... bæåïc âihiãøu âæåüc.

- Ta våïi mçnh...våïi ta

- Loìng ta sau træåïc......

- Nguäön bao nhiãu...báúy nhiãu.

 Âaío ngæî nháún maûnh sæí duûng tæì, cáúu truïc ca dao, sæû so saïnh cuû thãø khàóng âënh tçnh caím thuyí chung, khäng bao giåì quãn viãût Bàõc.
2. Nỗi nhớ da diết về thiên nhiên và con người Việt Bắc.

+ Nhớ cảnh thiên nhiên của Việt Bắc:

Với bốn mùa đầy màu sắc và tràn đầy sức sống:

Những người lao động : Cần cù chịu khó “ Cô em gái hái măng một mình…….Người đan nón chuốt từng sợi giang”.

* Điệp từ + liệt kê, so sánh cùng với lời thơ tươi vui hào hùng tràn đầy tình cảm sâu nặng của tác giả đối với Việt Bắc.

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung.

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản

Theo dòng hồi tưởng của chủ thể trữ tình, bài thơ dãn dắt người đọc vào khung cảnh VB chiến đấu với không gian núi rừng rộng lớn, một lần nữa em hãy đọc diễn cảm những câu thơ tái hiện công cuộc kháng chiến ?

+ “Nhớ khi giặc đến giặc lùng

... mai lên”

+ “Ai về ai có nhớ không... các khu »

(HS đọc SGK)

Khung cảnh hùng vĩ, những hoạt động tấp nập sôi động của cuộc kháng chiến được tái hiện với bút pháp đậm nét tráng ca điều đó đã được thế hiện như thế nào qua những tiếng thơ, nhịp thơ và giọng thơ ?

So sánh với nhịp thơ và giọng thơ đoạn trước ?

HS phát hiện sự thay đổi nhịp thơ giọng thơ .

+ Phản ánh cuộc kháng chiến thể hiện thế trận của chiến tranh nhân dân. Toàn dân đánh giặc, đánh giặc ngay tại chỗ, đánh giặc bằng tất cả những gì có trong tay. Dựa vào rừng núi để đánh giặc, quân dân đoàn kết.

+ Cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện. Đây là hình ảnh trên đường ra trận :« Những đường Việt Bắc của ta... mai lên » Những hình ảnh so sánh: “Đêm đêm như là đất rung ». Những hình ảnh khẳng định đội ngũ «Quân đi điệp điệp trùng trùng » Những hình ảnh đẹp trong chiến đấu “Ánh sao đầu súng » Những hình ảnh khẳng định sức mạnh : «Bước chân nát đá »Tin vui chiến thắng gắn liền với chiến dịch lớn :Tin vui chiến thắng trăm miền/ Hoà Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về” Nhịp thơ sôi nổi, giọng thơ hào hùng, những hình ảnh gây ấn tượng mạnh mẽ khác hẳn ở đoạn trên êm ả, ngọt ngào.

- Chỉ phác hoạ khung cảnh hùng tráng Việt Bắc, Tố Hữu đã cho ta thấy khí thế vô cùng mạnh mẽ của cả một dân tộc đứng lên chiến đấu vì Tổ quốc độc lập tự do . “ Những đường VB của ta..ngày mai lên”

Nhưng TH không chỉ miêu tả khí thế hào hùng của cuộc kháng chiến mà còn đi sâu lí giải những cội nguồn sức mạnh đã dẫn tới chiến thắng như thế nào ?

- Với những lời thơ trang trọng thiết tha, TH đã nhấn mạnh khẳng định VB là quê hương CM, là căn cứ địa vững chắc “ thủ đô gió ngàn” là nơi quy tụ bao tình cảm bao niềm tin hy vọng của mọi ngưòi VN yêu nứoc, trong những năm tháng đen tối trước CM, VB đã hiện dần từ mờ xa” Mưa nguồn suối lũ..” đến xác định như một chiến khu kiên cường “ Tân Trào, Hồng Thái mái đình cay đa”.

Vậy trong những năm tháng kháng chiến gian lao vai trò của VB được TH khắc hoạ như thế nào?
Ở đâu dù u ám do quân thù tàn phá, giày xéo, đốt phá, chém giết hãy hướng về Việt Bắc. Nơi ấy có Trung ương Đảng và Bác Hồ. Câu thơ đã gieo một niềm tin tưởng. Nhịp thơ, lời thơ đã tạo ra giọng điệu trang trọng, lắng sâu trong niềm tin tưởng vô bờ. Anh cán bộ kháng chiến và đồng bào các dân tộc Việt Bắc và cả chúng ta nữa đều có niềm tin ấy.


( Sử dụng phiếu học tập)

Nhận xét về hình thức nghệ thuật đậm đà tính dân tộc trong đoạn trích ?

- Phát huy thế mạnh của thể lục bát truyền thống

- Cấu tứ ca dao với nhân vật trữ tình “ta, mình” người đi người ở hát đối đáp với nhau. Trong cuộc hát đối đáp chia tay lịch sử này, người ở lại lên tiếng trước, nhớ về một thời xa xưa đấu tranh gian khổ trước CM, sau đó tiếp tục nhớ tới 9 năm k/c.

- Sử dụng kiểu tiểu đối của ca dao nhằm nhấn mạnh ý và tạo nhịp thơ uyển chuyển, cân xứng hài hoà, lời thơ dễ nhớ dẽ thuộc thấm sâu vào tâm tư “mình về...trám bùi để rụng/ măng mai để già...hắt hiu lau sám/đậm đà lòng son...”

- Ngôn ngữ thơ vận dụng lời ăn tiếng nói của nhân dân rất giản dị mộc mạc, sinh động, giàu hình ảnh, nhạc điệu...thăm thẳm sương dày, chày đêm nện cối đều đều, đêm đêm rầm rập”

- Sử dụng nhuần nhuyễn phép trùng điệp của n.ngữ d.gian “ minhg về minhg có nhớ ta, mình về có nhớ chiến khu, ta với mình mình với ta, ta đi ta nhớ những ngày, nhớ sao lớp học i tờ, nhớ sao ngày tháng cơ quan..” -> giọng điệu thiết tha, êm ái, ngọt ngào như âm hưởng lưòi ru, đưa ta vào thế giới của kỉ niệm và tình nghĩa thuỷ chung.

HĐ 3 : tổng kết.

Thành công của TH trong đoạn thơ và toàn bài thơ vè nội dung và nghệ thuật ?

Hoạt động 4 : Luyện tập

1. Nêu rõ nét tài hoa của TH trong việc sử dụng cặp đại từ xưng hô ta-mình trong bài thơ.

* Mình – ta hay được dùng trong ca dao, TH gợi k.khí ca dao làm cho tình cảm người đi ngưòi ở- CB &VB gần gũi thân mật tự nhiên chân tình.

Hia đại từ đựoc sử dụng biến hoá “ mình về mình có nhớ ta” ta về mình có nhớ ta” mình đi mình lại nhớ mình” “ Ta cùng đánh Tây” => sự hoà quỵện gắn bó thắm thiết không thể tách rời, son sắt thuỷ chung...

2. Chọn một trong hai đoạn trích tiêu biểu :

a. Vẻ đẹp của cảnh và người Việt Bắc

b. Khung cảnh hùng tráng của Viêth Bắc trong kháng chiến.

Phân tích một trong hai đoạn đó.

Nhân hoá, thậm xưng -> Thiên nhiên & con người cùng đoàn kết đánh giặc.

Nỗi nhớ lan toả theo niềm vui chiến thắng từ Nam ra Bắc.

- Nhịp thơ thay đổi từ nhịp chậm dài sang nhịp ngắn mạnh mẽ dồn dập.

- Giọng thơ từ trầm lắng chuyển sang giọng sôi nổi, náo nức.

- Đọc những đoạn thơ này ta bắt nhịp được với âm vang, hình ảnh sống động của khúc ca hùng tráng về cuộc kháng chiến toàn dân toàn diện :

Những đường Việt Bắc của ta

- Từ láy, thậm xưng, động từ kết hợp với nhịp gấp gáp sôi nổi khẩn trương, hình ảnh đoàn quân hùng dũng khí thế ngút trời -> hình tượng của sức mạnh CM, DT -> âm hưởng sử thi.

- Giọng điệu hùng ca, say sưa, cảm phục, tự hào.

- Cội nguồn sức mạnh :

+ Sức mạnh của lòng căm thù : Miếng cơm chấm muối mối thù nặng vai

+ Sức mạnh của tình nghĩa thuỷ chung : Mình đây ta đó đắng cay ngọt bùi

=> Tạo thành hình ảnh “đất nước đứng lên”

* Tố Hữu đã kết hợp giọng điệu ngọt ngào của thơ lục bát với âm hưởng anh hùng ca mang dáng vẻ một sử thi hiện đại quyện trong cảm hứng lãng mạng để truyền đến cho người đọc, người nghe khí thế sôi động của chiến tranh toàn dân mà không phải nhà thơ nào cũng có được.
* Việt Bắc niềm tin yêu của cả nước

- Việt Bắc- Thủ đô gió ngàn

- Việt Bắc nơi có Đảng và Bác Hồ :

+ Sử dụng thể thơ lục bát, một hình thức thơ ca dân tộc. Nó phát huy đầy đủ tiếng Việt nhất là ngữ âm, giọng điệu.

+ Thơ diễn tả hình ảnh đậm màu sắc Việt Bắc

+ Thơ diễn tả những suy nghĩ, tư tưởng, tình cảm của người Việt Bắc, của con người Việt Nam. Đó là thuỷ chung tình nghĩa, đạo lý uống nước nhớ nguồn.

- Tính trữ tình – chính trị : Việt Bắc là khúc hát ân tình thuỷ chung của những người cách mạng với lãnh tụ, với Đảng và cuộc kháng chiến.

- Nội dung : Tố Hữu đã thành công khi kết hợp nhuần nhuyễn nội dung chính trị và cảm xúc trữ tình.

- Hình thức nghệ thuật đậm đà tính dân tộc.

IV. Ghi nhớ: SGK

V. Luyện tập

1. Nét tài hoa của Tố Hữu trong việc sử dụng cặp đại từ «mình» và «ta».

Hai đại từ có sự hoán đổi cho nhau, khó tách rời.

2. Chọn hai đoạn thơ tiêu biểu

a. Đoạn nói về vẻ đẹp của cảnh và người Việt Bắc từ câu «Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi » đến câu « Nhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung ».

b. Đoạn nói về cảnh hùng tráng của Việt Bắc trong chiến đấu, từ câu « Những đường Việt Bắc của ta » đến câu « Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng ».

c. Bình giảng một trong hai đoạn thơ trên (HS làm ở nhà)

Giaùo vieân höôùng daãn cho hoïc sinh tìm hieåu baøi

-Thế nào là phát biểu theo chủ đề?

Chän chñ ®Ò chung cña héi th¶o

-Muốn phát biểu theo chủ đề cần cần phải xác định được phát biểu theo chủ đề là gì. Yêu cầu thực hiện các thao tác này như thế nào. Từ đó người học vận dụng vào thực tiễn, nghĩa là phát biểu theo chủ đề cụ thể.

Ví dụ 1: chủ đề “ Thanh niên, HS làm gì để góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông”;

Ví dụ 2: “ Có ý kiến cho rằng vào đại học là cách lập thân duy nhất của thanh niên. Ý kiến của anh,chị thế nào?;

Ví dụ 3: Quan niệm về hạnh phúc của tuổi trẻ trong thời đại ngày nay.

Chän chñ ®Ò chung cña héi th¶o

Để phát biểu tốt, có chất lượng cần chuẩn bị nội dung mình phát biểu. Cho nên cần phải xác định chính xác nội dung mình phát biểu.

- Phát biểu là trình bày bằng miệng, bằng lời không phải bằng con chữ.

- Nếu viết thành bài thì không phải là phát biểu.

c. Khi phát biểu người phát biểu cần phải chú ý đến những yêu cầu có tính chất chung:

+ Phát biểu phải có mục đích rõ ràng, động cơ lành mạnh, trong sáng( không nên dựa vào diễn đàn để thực hiện hành vi mờ ám, gây mất đoàn kết)

+ Chú ý tới đối tượng nghe: lứa tuổi, nghề nghiệp, trình độ.

+ Nội dung phát biểu: đúng trọng tâm, nhiều thông tin, không trùng lặp với người khác.Trường hợp người trước phát biểu ý kiến trùng với ý kiến của mình thì mình thể hiện quan điểm đồng ý hay bác bỏ hoặc bổ sung tùy từng nội dung vấn đề phát biểu.

+ Trong khi phát biểu cần có cử chỉ, giọng nói sao cho phù hợp.

Hoaït ñoäng 2:

H­öíng dÉn häc sinh thùc hiÖn ph¸t biÓu theo chñ ®Ò

-Thực hiện nghi lễ ở đại hội (kính thưa..)

- Tự giới thiệu về mình.

- Nêu rõ lí do, mục đích phát biểu.

- Khái quát nội dung vấn đề phát biểu.

b. Nội dung chính cần phát biểu:

- Vấn đề phát biểu là gì?

- Nội dung chính và trọng tâm của vấn đề là gì?

- Suy nghĩ của bản thân về vấn đề ấy như thế nào?

- Những đề nghị nếu cần?

c. kết thúc:

- Xác định đây chỉ là ý kiến cá nhân hoặc đại diện cho tập thể nếu có gì khiếm khuyết xin được lượng thứ hoặc trực tiếp trao đổi.

- Chúc(cụ thể, chân thành, không khách sáo)

Hoaït ñoäng 3: KÕt luËn

Hoaït ñoäng 4: - Luyện tập,

Ñeà baøi 1: Taïi cuoäc hoäi thaûo vôùi chuû ñeà “Quan nieäm veà haïnh phuùc cuûa tuoåi treû trong thôøi ñaïi ngaøy nay”

- Anh (chÞ) ®ång ý víi ý kiÕn nµo t¹i sao?

Lùa chän ph­ư¬ng ¸n:

+ H¹nh phóc lµ ph¶i biÕt cèng hiÕn vµ

h­öëng thô mét c¸ch hîp lÝ, ph¶i biÕt hi sinh cho lÝ tưëng.

+ Ai biÕt t¹o ra sù hµi hoµ gi÷a h¹nh phóc c¸ nh©n vµ h¹nh phóc cho mäi ng­öêi, ng­öêi ®ã míi cã h¹nh phóc thùc sù.

Coù nhieàu yù kieán cho raèng “Vaøo ñaïi hoïc laø caùch laäp thaân duy nhaát cuûa thanh nieân ngaøy nay”. Yù kieán cuûa em nhö theá nao? Haõy phaùt bieåu quan nieäm cuûa mình.

Lùa chän ph­ư¬ng ¸n: C, D

*§Ò cư­¬ng

- Më ®Çu

KÝnh th­ưa… ®Ó cã một ®Þnh nghÜa hoµn chØnh vÒ h¹nh phóc rÊt khã. T«i xin ®ö­a ra quan ®iÓm cña m×nh vÒ h¹nh phóc…

+ Nhu cÇu cña con

ng­öêi cÇn cã ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn ®Çy ®ñ ®ã lµ h¹nh phóc.

+Như­ng con ng­öêi kh«ng ph¶i chØ biÕt ¨n mÆc, vui ch¬i, hư­ëng thô… Mµ cßn ph¶i cã søc khoÎ lao ®éng ®Ó lµm ra vËt chÊt n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn.

+ Ham muèn th× v« h¹n, chØ mong sao ®¸p øng t­ư¬ng ®èi ®Çy ®ñ lµ ®ö­îc, kh«ng nªn ch¹y theo ham muèn vËt chÊt v× ®ã lµ ham muèn tÇm thö­êng nhÊt.

KÕt thóc

Trªn ®©y lµ mét sè suy nghÜ cña t«i rÊt mong ®ưîc c¸c b¹n bæ sung, gãp ý…

- KÝnh chóc…

Phát biểu theo chủ đề là trình bày bằng miệng có nội dung đã chuẩn bị, được báo trước hướng vào một đề tài (phạm vi) hoặc chủ đề nào đó (nội dung cuộc sống, những vấn đề cuộc sống đặt ra).

1.X¸c ®Þnh néi dung cÇn ph¸t biÓu

VÝ dô:

Chñ ®Ò: Thanh niªn häc sinh lµm g× ®Ó gãp phÇn lµm gi¶m thiÓu tai n¹n giao th«ng.

- Tai n¹n giao th«ng ®· vµ ®ang x¶y ra trÇm träng ë nö­íc ta

- Tai n¹n giao th«ng g©y ra nhiÒu hËu qu¶ tai h¹i

- Nguyªn nh©n cña tai n¹n giao th«ng

- C¸c gi¶i ph¸p gãp phÇn gi¶m thiÓu tai n¹n giao th«ng

+ CÇn x¸c ®Þnh ®óng néi dung v× mét chñ ®Ò cã thÓ cã nhiÒu néi dung.

+ §Ó ph¸t biÓu tèt, cã chÊt l­öîng ph¶i chuÈn bÞ néi dung m×nh ph¸t biÓu.

2. Dù kiÕn ®Ò c­ương ph¸t biÓu

VÝ dô: Chän ®Ò tµi kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®i Èu, nguyªn nh©n chñ yªó cña tai n¹n giao th«ng

*PhÇn më ®Çu

-Tai n¹n giao th«ng ®· vµ ®ang x¶y ra trÇm träng, ®e do¹ ®Õn tÝnh m¹ng, tµi s¶n vµ sù ph¸t triÓn cña ®Êt nö­íc ta.

- §i Èu lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu g©y ra tai n¹n giao th«ng

* Néi dung

- Nh÷ng biÓu hiÖn cña ®i Èu

- Nh÷ng tai n¹n giao th«ng do ®i Èu

- Nh÷ng biÖn ph¸p chèng hµnh vi do ®i Èu ®Ó ®¶m b¶o an toµn giao th«ng

* §Ò cương bµi ph¸t biÓu ®ưîc s¾p xÕp theo 3 phÇn:

+ Më ®Çu

+ Néi dung

+ KÕt luËn

III- Ph¸t biÓu ý kiÕn

Ph¸t biÓu ý kiÕn cÇn qua c¸c bö­íc c¬ b¶n sau:

- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t néi dung sÏ ph¸t biÓu.

- Tr×nh bµy néi dung ®Ò

c­ương theo dù kiÕn.

- Nãi lêi kÕt thóc vµ c¶m ¬n.

- Chó ý ®Õn ®èi t­ương nghe løa tuæi, nghÒ nghiÖp, tr×nh ®é

-Néi dung ph¸t biÓu ®óng träng t©m nhiÒu th«ng tin, kh«ng trïng lÆp víi ng­uêi kh¸c. Tr­öêng hîp ng­ưêi ph¸t biÓu trö­íc trïng víi ý kiÕn cña m×nh th× m×nh thÓ hiÖn quan ®iÓm ®ång ý hay b¸c bá

-Trong khi ph¸t biÓu cÇn cã cö chØ, giäng nãi sao cho phï hîp.

* Ghi nhí: SGK

- Khi ®­ưîc yªu cÇu ph¸t biÓu vÒ chñ ®Ò quan niÖm vÒ h¹nh phóc cña tuæi trÎ trong thêi ®¹i hiÖn nay mét sè b¹n ®· ph¸t biÓu nhö­ sau:

+ Muèn h¹nh phóc th× ph¶i kiÕm ®uîc nhiÒu tiÒn cã tiÒn lµ cã tÊt c¶.

+ H¹nh phóc lµ ®­u­­îc lµm theo ý m×nh lµ ®­öîc tù do tuyÖt ®èi kh«ng phô thuéc vµo ai kh«ng cÇn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm víi ai

+ H¹nh phóc lµ ph¶i biÕt cèng hiÕn vµ hö­ëng thô mét c¸ch hîp lÝ ph¶i biÕt hi sinh cho lÝ t­öëng.

+ Ai biÕt t¹o ra sù hµi hoµ gi÷a h¹nh phóc c¸ nh©n vµ h¹nh phóc cho mäi ngư­êi, ng­ưêi ®ã míi cã h¹nh phóc thùc sù.

- Cïng thêi víi c¸c nhµ th¬: Lª Anh Xu©n, NguyÔn MÜ, B»ng ViÖt, Xu©n Quúnh, L­u Quang Vò, Ph¹m TiÕn DuËt, NguyÔn Duy, Thanh Th¶o, H÷u ThØnh,...

- Th¬ hä næi bËt lµ sù tù ý thøc cña tuæi trÎ vÒ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong cuéc chiÕn ®Êu vµ sù nhËn thøc s©u s¾c vÒ ®Êt n­íc, nh©n d©n qua chÝnh tr¶i nghiÖm cña m×nh.

- Thêi chèng MÜ, chñ ®Ò bao trïm lµ : §Êt n­íc

- Ch­¬ng1: Lêi chµo

- Ch­¬ng2: B¸o ®éng

- Ch­¬ng3: GiÆc MÜ

- Ch­¬ng4: Tuæi trÎ kh«ng yªn

- Ch­¬ng5: §Êt N­íc

- Ch­¬ng6: ¸o tr¾ng vµ mÆt ®­êng

- Ch­¬ng7: Xuèng ®­êng

- Ch­¬ng8: Kho¶ng lín ©m vang

- Ch­¬ng9: B¸o b·o

(GV giíi thiÖu)

Gîi ý: §Êt N­íc cã tõ bao giê?

GV: Kh«ng dõng l¹i ë kh¸t väng tÝnh tuæi cña §N, nhµ th¬ cßn nç lùc h×nh dung vÒ sù khëi ®Çu vµ qu¸ tr×nh tr­ëng thµnh cña §N

( liªn hÖ tõ “Sù tÝch trÇu cau” )

-> §N qua c¶m nhËn cña nhµ th¬ hiÖn lªn gÇn gòi, th©n thiÕt: trong c©u chuyÖn ngµy x­a, miÕng trÇu, bói tãc...g¾n víi phong tôc, tËp qu¸n, nÕp sèng cña mçi ng­êi. §N h×nh thµnh, lín lªn tõ t×nh nghÜa thñy chung (cha mÑ th­¬ng nhau), tõ sù nghiÖp ®Êu tranh, tõ c/s vÊt v¶ cña ng­êi d©n

Gîi ý: - §Æc s¾c, míi mÎ ë chç nµo?

- So s¸nh víi nh÷ng s¸ng t¸c cña nh÷ng nhµ th¬ kh¸c? (kh«ng ph¶i ®Õn NK§ míi nãi vÒ chñ ®Ò §N - nh­ BKS§: t/y §N ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua t/y ®èi víi 1 vïng quª cô thÓ,...)

- quª: Thõa Thiªn - HuÕ

- Lµ 1 trong nh÷ng nhµ th¬ tiªu biÓu cña thÕ hÖ th¬ trÎ nh÷ng n¨m chèng MÜ cøu n­íc.

- Phong c¸ch nghÖ thuËt:

Th¬ «ng giµu chÊt suy t­, chÝnh luËn, xóc c¶m l¾ng ®äng, thÓ hiÖn t©m t­ cña ng­êi tri thøc tham gia tÝch cùc vµo cuéc chiÕn ®Êu cña nh©n d©n.

- TP chÝnh: §Êt ngo¹i « (1972), MÆt ®­êng kh¸t väng (1974)

- s¸ng t¸c 1971, t¹i chiÕn khu TrÞ - Thiªn (nh÷ng n¨m cuèi cña cuéc k/c chèng MÜ cøu n­íc)

- In lÇn ®Çu n¨m 1974

b. KÕt cÊu, bè côc: gåm 9 ch­¬ng

c. thÓ lo¹i : tr­êng ca

Lµ thÓ lo¹i t¸c phÈm VH cã sù kÕt hîp hµi hßa 2 yÕu tè tù sù vµ tr÷ t×nh.

- XuÊt xø: phÇn ®Çu ch­¬ng V cña tr­êng ca.

- Ch­¬ng V cã vÞ trÝ ®Æc biÖt, héi tô chñ ®Ò t­ t­ëng t¸c phÈm: sù thøc tØnh cña thÕ hÖ trÎ c¸c thµnh thÞ miÒn Nam, (réng h¬n: sù tù nhËn thøc cña tuái trÎ VN) vÒ sø mÖnh vµ tr¸ch nhiÖm víi d©n téc.

3. §äc - chó thÝch.

II. §äc - hiÓu v¨n b¶n.

1. Bè côc:

- PhÇn 1 : C¶m nhËn míi mÎ vÒ §Êt N­íc

- PhÇn 2 : T­ t­ëng §Êt N­íc cña nh©n d©n
2. Tìm hiểu.

2.1 C¶m nhËn cña nhµ th¬ vÒ §Êt N­íc.

a. §o¹n 1: LÝ gi¶i céi nguån ®Êt n­íc

- NhËn thøc: Khi ta lín lªn §N ®· cã råi

-> ta cã thÓ lµ chñ thÓ tr÷ t×nh nh­ng còng cã thÓ lµ ng­êi kÓ chuyÖn -> Ta lµ ng­êi ®¹i diÖn nh©n x­ng cho c¶ thÕ hÖ trÎ nãi lªn ý thøc t×m hiÓu céi nguån cña ®Êt n­íc

- LÝ gi¶i:

+ Céi nguån §N: “§N cã trong nh÷ng c¸i ngµy xöa, ngµy x­a...” -> §N cã tõ rÊt l©u, rÊt xa trong lÞch sö.

+ Khëi ®Çu: “§N b¾t ®Çu víi miÕng trÇu b©y giê bµ ¨n” -> nhËn thøc: khëi thñy §N lµ v¨n hãa kÕt tinh tõ t©m hån ViÖt

(Tõ TCT ®Õn ca dao, tôc ng÷, “miÕng trÇu” ®· lµ 1 h×nh t­îng nghÖ thuËt mang tÝnh thÈm mÜ, lµ hiÖn th©n cña t×nh yªu th­¬ng, lßng thñy chung cña t©m hån d©n téc.)

+ Sù tr­ëng thµnh: “§N lín lªn khi d©n m×nh biÕt trång tre mµ ®¸nh giÆc” -> nhËn thøc vÒ tÝnh c¸ch anh hïng

(tõ truyÒn thuyÕt d©n gian ®Õn t¸c phÈm th¬ hiÖn ®¹i, c©y tre trë thµnh biÓu tù¬ng cho søc m¹nh tinh thÇn quËt c­êng ®¸nh giÆc cøu n­íc vµ gi÷ n­íc, biÓu tùîng cho nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña con ng­êi VN)
-> C¶m nhËn, lÝ gi¶i céi nguån §N b»ng nh÷ng h/¶ b×nh dÞ, ®êi th­êng, kh¼ng ®Þnh: §N kh«ng xa x«i, trõu t­îng mµ gÇn gòi, th©n quen ngay trong c/s mçi con ng­êi

- Giäng th¬: th©m trÇm, trang nghiªm lµm cho suy t­ vÒ céi nguån §N giµu chÊt triÕt luËn mµ vÉn thiÕt tha, tr÷ t×nh

- CÊu tróc: §Êt lµ.... §Þnh nghÜa §N b»ng

N­íc lµ... c¸ch t¸ch - ghÐp 2 tõ

§N lµ... §N -> lèi t­ duy “chiÕt tù”, gîi chiÒu s©u suy t­ëng, §Êt N­íc lµ sù hµi hßa gi÷a nhiÒu yÕu tè trong ®ã cã sù thèng nhÊt cña yÕu tè kh«ng gian ®Þa lÝ vµ thêi gian lÞch sö

- Kh«ng gian ®Þa lÝ:

+ lµ n¬i sinh sèng cña mçi con ng­êi (n¬i anh ®Õn tr­êng, n¬i em t¾m,..)

+ lµ n¬i t×nh yªu løa ®«i n¶y në (hß hÑn, n¬i em ®¸nh r¬i chiÕc kh¨n...)

-> kh«ng gian hÑp

+ lµ nói, s«ng, rõng bÓ (hßn nói b¹c, n­íc biÓn kh¬i,...)

+ lµ kh«ng gian sinh tån cña céng ®ång d©n téc qua bao thÕ hÖ (nh÷ng ai ®· khuÊt,..dÆn dß con ch¸u...)

-> kh«ng gian réng lín, mªnh m«ng.

- Thêi gian lÞch sö:

T/g ë ®©y ®­îc ®o b»ng nh÷ng h×nh t­îng huyÒn tho¹i lÊy tõ truyÒn thuyÕt: LLQ, AC, truyÒn thuyÕt Hïng V­¬ng, ngµy giç Tæ...

-> thÊm ®Ém tÝnh nguån céi

-> dông ý: h­íng ng­êi ®äc vÒ víi céi nguån d©n téc, nh¾c nhë c¸c thÕ hÖ nhí vÒ lÞch sö d©n téc.

=> NK§ ®· sö dông s¸ng t¹o c¸c yÕu tè ca dao, truyÒn thuyÕt d©n gian -> t¹o nªn ®­îc nh÷ng h×nh t­îng nghÖ thuËt võa gÇn gòi, võa míi mÎ vÒ §N trªn c¶ bÒ réng vÌ kh«ng gian ®Þa lÝ vµ c¶ chiÒu dµi thêi gian lÞch sö.

- §N kh«ng ph¶i lµ 1k/n trõu t­îng, xa x«i mµ nã hãa th©n, kÕt tinh trong mçi con ng­êi. Bëi lÏ mçi cuéc ®êi ®Òu ®­îc thõa h­ëng 1 phÇn di s¶n vËt chÊt vµ tinh thÇn cña d©n téc.

- M¹ch th¬ dÉn ®Õn suy ngÉm vÒ tr¸ch nhiÖm cña mçi ng­êi ®èi víi §N. (Th«ng ®iÖp cña t¸c gi¶) -> MÆc dï viÕt víi môc ®Ých tuyªn truyÒn, cæ ®éng nh­nglêi th¬ rÊt ®çi tr÷ t×nh, chØ nh­ 1 lêi tù dÆn m×nh ch©n thµnh, tha thiÕt.

- Nhµ th¬ ®· khÐo lÐo t¹o ra n/v tr÷ t×nh “em” lµ ®èi t­îng ®Ó göi th«ng ®iÖp -> h×nh thøc ®èi tho¹i trß chuyÖn, t©m t×nh. Lêi th¬ nh­ lêi t©m t×nh cña ®«i løa yªu nhau nªn ý th¬ dÔ ®i vµo lßng ng­êi vµ cã søc lan truyÒn m¹nh mÏ.

* NÐt ®Æc s¸c, míi mÎ trong c¸ch c¶m nhËn vÒ §N cña NK§: c¶m nhËn §N trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn:

- tõ chiÒu s©u cña ®/s v¨n ho¸, phong tôc, truyÒn thèng

- tõ chiÒu réng cña kh«ng gian ®Þa lÝ

- tõ chiÒu dµi cña thêi gian lÞch sö.

-> §N hiÖn ra võa thiªng liªng, s©u xa, lín lao, võa gÇn gòi, th©n thiÕt víi mäi ng­êi.

=> am hiÓu -> tù hµo -> biÓu hiÖn cña lßng yªu n­íc