Tên bài : NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU, NGÔI SAO SÁNG TRONG VĂN NGHỆ CỦA DÂN TỘC PHẠM VĂN ĐỒNG. A/ MỤC TIÊU

GVgọi HS đọc Tiểu dẫn trang 47 .

1/ Vài nét chính về cuộc đời của nhà CM Phạm Văn Đồng .

2/ Cuộc đời ông có những điểm nào nổi bật ?

3/ Ông từng giữ chức vụ gì trong bộ máy của Đảng ?

4/ PVĐ từng tham dự hội nghị gì có tính chất LS?

6 / Tác phẩm tiêu biểu của PVĐ.

7/ tóm lại những nét chính về tác giả PVĐ

8/ Nêu hoàn cảnh và mục đích sáng tác của tác phẩm " NĐC là ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc ”

10/ Gọi HS đọc văn bản và nêu bố cục .: văn bản này có thể chia mấy phần ?

Nội dung từng phần .

11/ Có phải Phạm Văn Đồng viết tác phẩm mục đích là bàn về thơ văn của NĐC không hay còn mục đích nào khác ?

HĐ 2 : ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN

1/ Nêu cái nhìn mới mẻ của tác giả về thi sĩ mù NĐC ?

2/ Thông qua tác phẩm PVĐ muốn gởi gắm tới độc giả đìêu gì?

3/ Gọi HS nhắc lại những nét chính về cuộc đời của NĐC .

4/ Theo em đặc điểm nào ở NĐC khiến ta trân trọng nhà thơ hơn ?

5/ Tóm lại những nét chính về tác gia NĐC

- Phaïm Vaên Ñoàng (1906 – 2000)

- Laø nhaø CM lôùn cuûa nöôùc ta theá kæ XX

- Queâ quaùn : Tænh Quaûng Ngaõi

- Tham gia caùc hoaït ñoäng CM khi chöa ñaày 20 tuoåi, töøng bò Phaùp baét vaø keát aùn tuø , ñaøy ra Coân Ñaûo .

- Ñöôïc baàu vaøo Uûy ban Daân toäc giaûi phoùng .

- Sau 1945 , coù nhieàu coáng hieán to lôùn trong vieäc xaây döïng vaø quaûn lí nhaø nöôùc VN .

- Laø tröôûng phaùi ñoaøn Chính Phuû VN döï caùc hoäi nghò coù yù nghóa LS : Phoâng –te-nô-bloâ(1946) , Giô ne vô veà Ñoâng Döông(1954) ...

- Töøng ñaûm nhieäm caùc chöùc vuï : Boä tröôûng boä taøi chính , Boä tröôûng boä ngoaïi giao, Phoù thuû töôùng ...

- OÂâng coøn nhaø nhaø giaùo coù taâm huyeát vaø nhaø lí luận vaên hoùa vaên ngheä lôùn .

→ Luoân daønh moái quan taâm ñaëc bieät ñeán maët traän VH vaên ngheä ... coù yù kieán chæ ñaïo vaø nhöõng baøi vieát saâu saéc môùi meû , ñaày haøo höùng veà TV vaø caùc danh haân vaên hoùa VN : Nguyeãn Traõi , HCM , Nguyeãn Ñình Chieåu...

Táaùc phẩm tiêu biểu : “ Tổ quốc ta, nhân dân ta và người nghệ sĩ ; Hiểu biết ; khám phá và sáng tạo để phục vụ tổ quốc và chủ nghĩa xã hội(1968) ; Tiếng Việt một công cụ cực kì lợi hại trong công cuộc cách mạng tư tưởng, văn hóa( 1979)…

→ PVÑ laø nhaø hoaït ñoäng CM xuaát saéc ,nhaø vaên hoùa lôùn, ngöôøi hoïc troø , ngöôøi baïn , ñoàng chí thaân thieát cuûa HCM ,

• 
  Ñöôïc vieát nhaân dòp ngaøy maát cuûa Nguyeãn Ñình Chieåu ( 3/7) , ñöôïc in treân taïp chí vaên hoïc soá 7/ 1963
  

• 
  Kæ nieäm ngaøy maát cuûa NÑC , nhaø vaên tieâu bieåu , ngöôøi chieán só yeâu nöôùc treân maët traän VH vaø tö töôûng .
  
• 
  Ñònh höôùng vaø ñìeâu chænh caùch nhìn vaø chieám lónh taùc gia NÑC .
  
• 
  Theå hieän moái quan heä giöõa VH vaø ñôøi soáng.
  
• 
  Khôi daäy tinh thaàn yeâu nöôùc thöông noøi cuûa daân toäc.
  

+ Ñoaïn 1 : töø ñaàu ñeán " Moät traêm naêm ” : caùch neâu vaán ñeà

+ Ñoaïn 2:" ...Luïc Vaân Tieân ” :Thô vaên NÑC laø thô vaên yeâu nöôùc , LVT laø tp baát huû cuûa NÑC .

+ Ñoaïn 3 : phaàn coøn laïi: neâu cao söù maïng cuûa LS cuûa ngöôøi chieán só yeâu nöôùc NÑC treân maët traän vaên hoùa NT .

• 
  Nhaán maïnh ñeán khí tieát cuûa " ngöôøi chieán só yeâu nöôùc , troïn ñôøi phaán ñaáu hi sinh vì nghóa lôùn .
  
• 
  Vaên chöông NÑC laø thöù vaên chöông ñích thöïc , khoâng trau chuoát, hoa mó .
  
• 
  Duøng vaên chöông ñeå laøm vuõ khí choáng giaëc , ñeå " taûi ñaïo ", thơ văn yêu nước của NĐC khúc ca bi hùng tráng của phong trào yêu nước chống bọn xâm lược Pháp .
  

- Sinh ra trên đất Đồng Nai hào phóng.

- Triều đình nhà Nguyễn cam tâm bán nước, khắp nơi nổi dậy hưởng ứng chiếu Cần Vương.

- Bị mù cả hai mắt, NĐC viết thơ văn phục vụ cuộc chiến đấu của đồng bào Nam bộ ngay từ những ngày đầu.

- Thơ văn còn ghi lại tâm hồn trong sáng và cao quí của NĐC & thời kì lịch sử khổ nhục nhưng vĩ đại của dân tộc .

- Cuộc đời và hoạt động của NĐC là một tấm gương anh dũng.

- Đất nước và cảnh ngộ riêng càng long đong thì khí tiết càng cao.

- Cuộc đời NĐC là của một chiến sĩ luôn hi sinh, phấn đấu vì nghĩa lớn. Thơ văn NĐC là thơ văn chiến đấu, đánh vào giặc xâm lược và tôi tớ của chúng.

 Nguyễn Đình Chiểu là một chí sĩ yêu nước ,, một nhà thơ lớn , đời sống và sự nghiệp của NĐC là tấm gương sáng , nêu cao địa vị và tác dụng của văn học , sứ mạng của người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa ,tư tưởng .

• 
  Ñoïc tieåu daãn?
  

• 
  GV noùi theâm veà :vấn đề quan điểm của văn nghệ sĩ thời kháng chiến( Đôi mắt, Nhận đường, Đề cương văn hóa)
  

- 3 HS traû lôøi caâu 1 sgk?

-GV:höôùng daãn!(bài thơ Đất nước)

- 3 HS traû lôøi caâu 2 sgk?

-GV: höôùng daãn!

- 3 HS traû lôøi caâu 3 sgk?

- 3 HS traû lôøi caâu 5sgk?

• 
  Ñoïc tieåu daãn?
  

- GV: Chân dung văn học,truyện danh nhân

-HS ñoïc ( HS ñoïc )!

- 3 -HS traû lôøi caâu 1 sgk?

-GV:höôùng daãn!

- HS: Tìm hiểu và đọc các luận cứ!!

- 3 HS traû lôøi caâu 2 sgk?

-GV: höôùng daãn!

- 3 HS traû lôøi caâu 3 sgk?

-GV: höôùng daãn!
- 3 HS traû lôøi caâu 4sgk?
-GV: höôùng daãn!(liên hệ lập luận trong bài văn học sinh)

-SGK

-Luận đề:đặc trưng cơ bản nhất của thơ là biểu hiện tâm hồn con người

giới thiệu luận đề bằng thao tác lập luận vấn đáp(nêu câu hỏi):Đầu mối của thơ có lẽ ta đi tìm bên trong tâm hồn con người chăng?Rung động thơ…mọi sợi dây của tâm hồn rung lên..

Caâu 2

-Luận điểm:những yếu tố đặc trưng của thơ:hình ảnh,tư tưởng,cảm xúc,cái thực

+thơ muốn lay động những chiều sâu tâm hồn,đem cảm xúc mà đi thẳng vào sự suy nghĩ(…)cảm xúc là phần thịt xương hơn cả của đời sống tâm hồn(…)Hình ảnh thực nảy lên trong tâm hồn khi ta sống trong một cảnh huống hoặc trạng thái nào đó

Caâu 3

Luận điểm:ngôn ngữ thơ

-So sánh với ngôn ngữ truyện,kí,kịch:cái kì diệu của tiếng nói trong thơ, có lẽ chăng ta tìm nó trong nhịp điệu…một thứ nhịp điệu bên trong,một thứ nhịp điệu của hình ảnh,tình ý nói chung là của tâm hồn(…)Không có vấn đề thơ tự do,thơ có vần và thơ không có vần(…)thơ thực và thơ giả,thơ hay và thơ không hay,thơ và không thơ(…)dùng bất cứ hình thức nào,miễn là thơ diễn tả được đúng tâm hồn con người

Câu 4.

Nét tài hoa của NĐT trong nghệ thuật lập luận

-phần mở đầu: nêu phản đề(những ý kiến trái ngược)

-lí lẽ: hình ảnh-dẫn chứng cụ thể: thơ là tiếng nói đầu tiên, tiếng nói thứ nhất của tâm hồn khi đụng chạm với cuộc sống. Toé lên những nơi giao nhau với ngoại vật, trước hết là những cảm xúc(..)mỗi chữ như một ngọn nến đang cháy, những ngọn nến ấy xếp bên nhau thành một vùng sáng chung

-Ý nghĩa ngày nay:thời sự,khoa họcvề vấn đề thi ca, sáng tạo thơ ca

-SGK

a.Hai thời điểm đối lập trong cuộc sống của Đô-xtôi-ép-xki

+Thời điểm thứ nhất: Kiếp sống của một kẻ lưu vong với những chi tiết sống đông về cảnh ngộ bần cùng (tờ séc cuối cùng, hiệu cầm đồ, phòng làm việc, cơn động kinh, tiền nợ)

 Thời điểm của sự tuyệt vọng lớn nhất.

+ Thời điểm thứ hai: trở về Tổ quốc “một giây hạnh phúc tuyệt đỉnh” những giờ phút “xuất thần”, niềm hứng khởi trước đám đông cuồng nhiệt. Sau đó là cái chết khi “sứ mệnh đã hoàn thành”, trong “tình cảm anh em của tất cả các giai cấp và tất cả các đẳng cấp của nước Nga”.

b.Những nét mâu thuẫn trong thiên tài Đô-xtôi-ép-xki

+Những tình cảm mãnh liệt trong cơ thể yếu đuối của con bệnh thần kinh, con người mang trái tim vĩ đại “chỉ đập vì nước Nga” phải tìm đến những cơ hội “thấp hèn”, bị giày vò vì hoàn cảnh “chịu đựng hang thế kỉ dằn vặt”.

+Số phận vùi dập thiên tài nhưng thiên tài tự cứu vãn bằng lao động và cũng tự đốt cháy trong lao động-đó chính là sức hấp dẫn ở tính cách và số phận đầy ngang trái của cũa Đô-xtôi-ép-xki.

=> Vinh quang tột đỉnh cũa Đô-xtôi-ép-xki cũng vẫn gắn với đau khổ.

+Người bị lưu đày biệt xứ-“đau khổ một mình” trở thành “sứ giả của xứ sở mình”, con người đầy mâu thuẫn và cô đơn mang lại cho đất nước “một sự hoà giải”

-Cấu trúc tương phản:

+ Trong câu :nước Nga tiếng gọi vĩnh cửu của niềm tuyệt vọng...lao động là sự giải thoát và là nỗi thống khổ của ông

+ Trong từng đoạn : sự dằn vặt của cuộc sống hàng ngày với những tác phẩm đồ sộ..

Những chi tiết hèn mọn đời thường-những hình ảnh cao cả khác thường của khát khao sáng tạo của thiên tài.

Caâu 3

Biện pháp so sánh ẩn dụ

+ “Tác phẩm…là rượu ngọt”, “đếm các ngày như trước đây đếm cái cọc của trại giam”, “trở về như một kẻ hành khất”, “lời như sấm sét”

-ẩn dụ: “quả đã được cứu thoát, vỏ khô rụng xuống”, “thành phố ngàn tháp chuông”.

=> Hình ảnh ẩn dụ, so sánh thuộc lĩnh vực tôn giáo. Mục đích muốn nâng lên thành hình ảnh vị thánh, môt5 con người siêu phàm.

Câu 4

Biện pháp tô đậm chân dung văn học:gắn hình tượng con người trên khung cảnh rộng lớn:

=> Thiên tài bị đè nén bởi số phận, nhưng cũng có thể tác động trở lại xã hội.

TT1/ Theá naøo laø moät hieän töôïng ñôøi soáng?

TT3 :HS xem vd cụ thể trang 66 SGK

Cho HS thảo luận lập dàn ý ...

TT 4: Rút ra bài học cho bản thân

Tác giả đã dùng những thao tác gì ?

Hoạt động 2 : Luyện tập

Laø hieän töôïng xaûy ra trong ñôøi soáng , xung quanh chuùng ta haèng ngaøy .

Söû duïng toång hôp caùc thao taùc laäp luaän laøm cho ngöôøi ñoïc hieåu roõ , hieåu ñuùng , hieåu saâu , ñoàng tình tröôùc hieän töông coù yù nghóa XH .

Haõy baøy toû yù kieán cuûa mình veà hieän töông neâu trong baøi vieát sau : CHIA CHIEÁC BAÙNH CUÛA MÌNH CHO AI ?

" Neáu thôøi gian ...moät caâu chuyeän laï luøng..."

Gôïi yù thaûo luaän :

• 
  Ñeà baøi yeâu caàu baøn veà vieäc laøm cuûa Nguyeãn Höõu AÂn , anh ñaõ daønh heát chieác baùnh TG cuûa mình chaêm soùc cho 2 ngöôøi meï bò ung thö
  

+ Theá heä treû ngaøy nay caàn coù nhieàu taám göông nhö Nguyeãn Höõu AÂn

+ Beân caïnh ñoù pheâ phaùn nhöõng ngöôøi coù loái soáng ích kæ , voâ taâm ...

+ Tuoåi treû caàn daønh thôøi gian tu döôõng , laäp nghieäp , soáng vò tha ñeå coù cuoäc ñôøi ngaøy moät ñeïp hôn .

• 
  Phaân tích , CM , baùc boû , bình luaän ...
  
• 
  Tham khaûo theâm baøi vieát " truyeän coå tích mang teân Nguyeãn Höõu AÂn ”
  
• 
  Daãn chöùng theâm moät soá taám göông khaùc ngoaøi cuoäc soáng .
  

Giôùi thieäu hieän töôïng Nguyeãn Höõu AÂn sau ñoù daãn ñeà vaên " chia chieác baùnh cuûa mình cho ai :”

Laàn löôït trieån khai 4 yù neâu treân

Ñaùnh giaù chung vaø neâu caûm nghó rieâng cuûa ngöôøi vieát

Nhaân " muøa Vu Lan baùo hieáu chuùng ta neân laøm gì ñeå baùo hieáu cho cha meï” ...

Hoïc taäp ñöôïc gì ôû taám göông hieáu thaûo Nguyeãn Höõu AÂn ?

• 
  Nghò luaän veà moät hòeân töôïng ñôøi soáng khoâng chæ coù yù nghóa XH maø coøn coù yù nghóa giaùo duïc tö töôûng , ñaïo lí , caùch soáng ñuùng ñaén , tích cöïc ñoái vôùi TN , HS ...
  
• 
  Caùch laøm baøi nghò luaän veà hieän töôïng ñôøi soáng
  

+ Neâu vaø pheâ phaùn hieän töôïng : Thanh nieân , sinh vieân VN du hoïc laõng phí vaøo nhöõng chuyeän voâ boå

+ Chæ ra nguyeân nhaân : Hoï chöa xaùc ñònh lí töôûng soáng ñuùng ñaén , ngaïi khoù , nhaïi khoå , luôøi bieáng hoaëc chæ soáng vì tieàn , vì lôïi ích nhoû heïp , do moät phaàn ôû caùch giaùo duïc cuûa gia ñình ...

b/ Taùc giaû ñaõ duøng thao taùc laäp luaän:

• 
  Phaân tích ( thanh nieân du hoïc maûi chôi bôøi , thanh nieân trong nöôùc khoâng laøm gì caû , hoï soáng giaø coãi , thieáu toå chöùc , raát nguy haïi cho töông ai ñaát nöôùc )
  
• 
  So saùnh ( neâu hieän töông du hoïc sinh Trung Hoa chaêm chæ ,caàn cuø )
  
• 
  Baùc boû (theá thì thanh nieân cuûa ta ñang laøm gì ? noùi ra thì buoàn , buoàn laém : Hoï khoâng laøm gì caû
  

• 
  duøng töø , neâu daãn chöùng xaùc ñaùng , cuï theå , keát hôïp nhuaàn nhuyeãn caùc kieåu caâu traàn thuaät , caâu hoûi , caûm thaùn ...
  

Xaùc ñònh roõ lí töôûng , caùch soáng , muïc ñích , thaùi ñoä hoïc taäp ñuùng ñaén ...

Anh chò suy nghó gì veà hieän töôïng nghieän Karaoke vaø Internet trong nhieàu theá heä treû ngaøy nay?

GV höôùng daãn HS laäp daøn baøi töông töï nhö baøi taäp1

Yeâu caàu HS ñoïc laïi caùc vaên baûn SGK