(Theo taøi lieäu cuûa UB Giaùo lyù – Ñöùc tin HÑGM VN)

Baøi I. THUÏ TINH NHAÂN TAÏO

Baøi naøy goàm 2 phaàn:

I. Trình baøy sô löôïc caùc caùch thuï tinh nhaân taïo.

II. Höôùng daãn luaân lyù theo Huaán thò Donum Vitae cuûa Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin (22/02/1987)

1. 
   THUÏ TINH NHAÂN TAÏO
   

• 
  Bôm (tinh) nhaân taïo (artificial insemination)
  
• 
  Thuï tinh trong oáng nghieäm (in vitro fertilization)
  

1. 
   Bôm tinh nhaân taïo
   

1. 
   Bôm tinh nhaân taïo ñoàng hôïp (homologous) (AIH: artificial insemination by husband) laø laáy tinh dòch cuûa ngöôøi choàng bôm vaøo cô theå ngöôøi vôï. Tinh dòch ñöôïc laáy ra baèng thuû daâm, baèng giao hôïp coù mang bao cao su, hoaëc neáu oáng daãn tinh bò ngheït, ngöôøi ta seõ laáy tröïc tieáp töø “kho chöùa”.
   

Vôùi kyõ thuaät löu tröõ tinh truøng ñoâng laïnh, AIH cuõng coù theå giuùp ngöôøi vôï goùa thuï thai vaø sinh con, vôùi tinh truøng ñaõ ñeå daønh saün töø tröôùc cuûa ngöôøi choàng, sau khi oâng choàng ñaõ cheát.

2. 
   Bôm tinh nhaân taïo (heterologous) (AID: artificial insemination by a donor) laø bôm vaøo cô theå ngöôøi vôï tinh dòch cuûa moät ñeä tam nhaân khoâng phaûi laø ngöôøi choàng.
   

2. 
   Thuï tinh trong oáng nghieäm roài ñaët vaøo phoâi baøo vaøo töû cung.
   

Ngöôøi ta laáy tinh truøng vaø tröùng ñaët vaøo oáng nghieäm, roài kích hoaït caùch naøo ñoù cho tröùng thuï tinh. Khoaûng 2 ngaøy sau khi thuï tinh ngöôøi ta caáy phoâi (töùc laø “tröùng thuï tinh”, luùc ñoù ñang phaùt trieån ôû giai ñoaïn töø 4 ñeán 8 teá baøo) vaøo töû cung ngöôøi phuï nöõ, vaø neáu vieäc “gôûi gaém” ñoù thaønh coâng, phoâi seõ tieáp tuïc phaùt trieån trong töû cung moät caùch bình thöôøng cho ñeán luùc em beù chaøo ñôøi.

Vieäc thuï tinh trong oáng nghieäm roài ñaët phoâi vaøo töû cung (IVR-ET: in vitro fertilization and embryo transfer) cuõng coù theå laø ñoàng hôïp hoaëc dò hôïp.

Luùc ñaàu, IVR-ET ñoàng hôïp ñöôïc söû duïng cho nhöõng ñoâi vôï choàng muoán coù con nhöng coù nhöõng truïc traëc (choàng ít tinh, voøi tröùng cuûa vôï bò hö v.v...) Ñeán sau, ngöôøi ta “raéc roái” theâm moät böôùc: xaùc ñònh roài ñeå rieâng tinh truøng loaïi X hay loaïi Y, ñeå cho thuï tinh ra con trai hay con gaùi theo “ñôn ñaët haøng”. Trong töông lai, ngöôøi ta coøn muoán nghieân cöùu gien cuûa tinh vaø tröùng, ñeå chæ söû duïng vaøo IVR-ET nhöõng tinh vaø tröùng naøo khoâng mang gien gaây beänh.

IVR-ET dò hôïp ñöôïc söû duïng khi ngöôøi choàng hoaøn toaøn voâ sinh hoaëc buoàng tröùng cuûa ngöôøi vôï “coù vaán ñeà”. Ngöôøi ta duøng tinh “taëng” hay tröùng “taëng” cuûa moät ñeä tam nhaân (trong thöïc teá laø coù nhöõng ngaân haøng mua tinh vaø tröùng roài laøm ñoâng laïnh, ñeå daønh saün, nhaèm baùn cho nhöõng ai caàn).

IVR-ET caû ñoàng hôïp laãn dò hôïp, coù khi ñem phoâi gôûi vaøo trong töû cung cuûa moät phuï nöõ “laï hoaéc”, goïi laø “mang baàu möôùn” (a “surrogat” mother)

Moät soá phöông phaùp khaùc coù nhöõng khaùc bieät veà chi tieát, vôùi nhöõng teân goïi phöùc taïp nhö ZIFT, SIFT, GIFT, LTOT, TOT v.v... nhöng moät caùch toång quaùt cuõng thuoäc veà moät trong hai phöông phaùp noùi treân.

3. 
   Sinh saûn voâ tính
   

2. 
   HÖÔÙNG DAÃN LUAÂN LYÙ CUÛA QUYEÀN GIAÙO HUAÁN
   

Ñaùp: Neáu phöông tieän kyõ thuaät laøm cho vieäc giao hôïp ñöôïc deã daøng hoaëc giuùp cho vieäc giao hôïp ñaët ñöôïc nhöõng ñoái töôïng cuûa noù, thì coù theå chaáp nhaän veà maët ñaïo ñöùc. Ngöôïc laïi, neáu laø ñeå thay theá vieäc giao hôïp, thì noù laø baát hôïp phaùp (illicit) veà maët ñaïo ñöùc. Caám bôm tinh nhaân taïo ñeå thay theá vieäc giao hôïp, vì coù söï coá tình taùch bieät hai yù nghóa cuûa vieäc vôï choàng. Vieäc thuû daâm, thöôøng ñöôïc laøm ñeå coù tinh dòch, laø moät daáu chæ khaùc cuûa söï taùch bieät noùi treân: ngay caû khi ñöôïc laøm vì muïc ñích sinh saûn, thì vieäc thuû daâm vaãn maát ñi caùi yù nghóa keát hôïp cuûa noù... Donum Vitae II, B, 6).

Ñaùp: Vieäc thuï tinh trong oáng nghieäm ñoàng hôïp ñöôïc thöïc hieän beân ngoaøi cô theå cuûa ñoâi vôï choàng, nhôø haønh ñoäng cuûa nhöõng ñeä tam nhaân (baùc só, nhaø sinh hoïc) vaø tieán trình coù thaønh coâng hay khoâng laø nhôø khaû naêng vaø kyõ thuaät cuûa hoï. Vieäc thuï tinh ñoù giao phoù maïng soáng vaø caên tính cuûa phoâi nhi cho quyeàn löïc cuûa caùc baùc só vaø nhaø sinh hoïc, vaø taïo neân söï thoáng trò cuûa kyõ thuaät treân nguoàn goác vaø soá phaän cuûa höõu theå nhaân linh. Moät thoáng trò nhö theá töï noù laø ñoái nghòch vôùi phaåm giaù vaø söï bình ñaúng laø nhöõng giaù trò chung cho cha meï vaø con caùi... Dó nhieân, IVR-ET ñoàng hôïp khoâng bò phuû nhaän y nhö vieäc sinh saûn ngoaøi hoân nhaân... Tuy nhieân, phuø hôïp vôùi giaùo thuyeát truyeàn thoáng veà thieän ích cuûa hoân nhaân vaø phaåm giaù cuûa con ngöôøi, Giaùo Hoäi, veà quan ñieåm luaân lyù, vaãn choáng laïi vieäc thuï tinh ñoàng hôïp trong oáng nghieäm. Söï thuï tinh nhö theá töï noù laø baát hôïp phaùp vaø ñoái nghòch vôùi phaåm giaù cuûa vieäc sinh saûn vaø cuûa vieäc keát hôïp vôï choàng... Maëc daàu vaäy, moïi em beù chaøo ñôøi daàu sao cuõng phaûi ñöôïc ñoùn nhaän nhö moät quaø taëng soáng ñoäng cuûa loøng nhaân haäu Chuùa, vaø phaûi ñöôïc nuoâi naáng daïy doã moät caùch yeâu thöông. (Donum Vitae II, B, 5)

Neáu thuï tinh nhaân taïo ñoàng hôïp (tinh vaø tröùng cuûa caëp vôï choàng) maø Huaán quyeàn coøn khoâng chaáp nhaän, thì thuï tinh nhaân taïo dò hôïp caøng khoâng theå chaáp nhaän. Nguyeân taéc Huaán Quyeàn ñöa ra nhö sau:

Moïi höõu theå nhaân linh luoân ñöôïc ñoùn nhaän nhö moät quaø taëng vaø chuùc laønh cuûa Thieân Chuùa. Tuy nhieân, theo quan ñieåm luaân lyù, vieäc sinh saûn coù traùch nhieäm thöïc söï phaûi laø keát quaû cuûa hoân nhaân.

(...) Vieäc sinh saûn moät con ngöôøi môùi, qua ñoù ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ ñöôïc coäng taùc vôùi quyeàn naêng cuûa Ñaáng Taïo Hoùa, phaûi laø keát quaû vaø laø daáu chæ cuûa söï vôï choàng töï hieán cho nhau, cuûa tình yeâu vaø loøng chung thuûy hoï daønh cho nhau. Loøng chung thuûy cuûa ñoâi vôï choàng bao haøm söï toân troïng hoã töông quyeàn lôïi cuûa nhau, laø ñöôïc laøm cha meï, maø chæ nhôø nhau hoï môùi coù. Coøn em beù thì coù quyeàn ñöôïc thuï thai, ñöôïc cöu mang trong daï meï, ñöôïc chaøo ñôøi vaø ñöôïc nuoâi daïy trong hoân nhaân... (Donum Vitae II, A, 1)

Ñaùp: Vieäc thuï tinh nhaân taïo dò hôïp ñoái nghòch vôùi söï duy nhaát cuûa hoân nhaân, vôùi phaåm giaù cuûa ñoâi vôï choàng, vôùi ôn goïi daønh rieâng cho cha meï vaø vôùi quyeàn lôïi ñöùa con laø ñöôïc thuï thai vaø ñöôïc chaøo ñôøi trong hoân nhaân vaø do hoân nhaân... Söû duïng tinh hoaëc tröùng cuûa moät ñeä tam nhaân, laø moät xuùc phaïm ñeán giao öôùc hoã töông cuûa ñoâi vôï choàng, laø moät thieáu soùt traàm troïng ñoái vôùi ñaëc tính caên baûn cuûa hoân nhaân laø söï duy nhaát (moät vôï moät choàng)... Do ñoù, vieäc thuï tinh cuûa ngöôøi vôï vôùi tinh truøng khoâng phaûi cuûa ngöôøi choàng, vaø vieäc thuï tinh cuûa ngöôøi choàng vôùi tröùng khoâng phaûi cuûa ngöôøi vôï ñeàu laø baát hôïp phaùp veà luaân lyù. Hôn nöõa, vieäc moät phuï nöõ khoâng choàng hoaëc goùa buïa thuï tinh nhaân taïo vôùi tinh truøng cuûa baát cöù ai, ñeàu khoâng theå ñöôïc bieän minh veà maët luaân lyù (Donum Vitae II, A, 2)

Ñaùp: Caâu traû lôøi laø khoâng, vì nhöõng lyù do gioáng nhö vieäc thuï tinh nhaân taïo dò hôïp.

Vieäc mang baàu möôùn ñoái nghòch vôùi söï duy nhaát cuûa hoân nhaân vaø vôùi phaåm giaù cuûa vieäc sinh saûn con ngöôøi. Noù coøn laø moät thieáu soùt khaùch quan ñoái vôùi caùc boån phaän cuûa tình maãu töû, cuûa loøng chung thuûy vôï choàng vaø cuûa traùch nhieäm laøm meï. Vieäc ñoù cuõng xuùc phaïm tôùi phaåm giaù vaø quyeàn lôïi cuûa em beù laø ñöôïc thuï thai, ñöôïc cöu mang trong daï meï, ñöôïc chaøo ñôøi vaø nuoâi daïy bôûi chính cha meï cuûa em. Vieäc mang baàu möôùn coøn gaây thieät haïi cho caùc gia ñình vì noù taïo neân söï taùch bieät giöõa caùc yeáu toá theå lyù, taâm lyù vaø ñaïo ñöùc voán laø nhöõng yeáu toá caáu thaønh caùc gia ñình ñoù.

Taøi lieäu tham khaûo cho phaàn I:

WLLLLAM E MAY,

Baøi II. SINH SAÛN VOÂ TÍNH

1. 
   SINH SAÛN VOÂ TÍNH LAØ GÌ?
   

1. 
   Ñònh nghóa
   

Ñeán caùc ñoäng vaät ñôn giaûn, coù theå chæ goàm moät teá baøo nhö con thao mao truøng Paramecium, ñaõ xuaát hieän sinh saûn höõu tính, nhöng noù vaãn coøn giöõ khaû naêng sinh saûn voâ tính y nhö vi khuaån.

2. 
   Tröôøng hôïp khæ song sinh cuûa phoøng thí nghieäm Oregon.