II. B¶n chÊt vµ c¸c h×nh thøc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

1.Kh¸i niÖm

Tr­íc kia, kh¸i niÖm héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ chØ ®­îc hiÓu ®¬n thuÇn lµ nh÷ng ho¹t ®éng gi¶m thuÕ, më réng thÞ tr­êng. Ch¼ng h¹n, HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i (GATT) suèt 38 n¨m rßng, qua 7 vßng ®µm ph¸n còng chØ tËp trung vµo viÖc gi¶m thuÕ. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ngµy nay ®­îc hiÓu lµ viÖc mét quèc gia thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ më, tham gia c¸c ®Þnh chÕ kinh tÕ-tµi chÝnh quèc tÕ, thùc hiÖn tù do ho¸ vµ thuËn lîi ho¸ th­¬ng m¹i, ®Çu t­ bao gåm c¸c lÜnh vùc:

-§µm ph¸n c¾t gi¶m thuÕ quan, tiÕn tíi thùc hiÖn thuÕ suÊt b»ng 0 ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ;

-Gi¶m thiÓu, tiÕn tíi lo¹i bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan g©y c¶n trë ®èi víi ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Nh÷ng biÖn ph¸p phi thuÕ phæ th«ng (nh­ giÊy phÐp, tiªu chuÈn chÊt l­îng, vÖ sinh kiÓm dÞch...) cÇn ®­îc chuÈn mùc ho¸ theo c¸c quy ®Þnh chung cña WTO hoÆc¸c c¸c th«ng lÖ quèc tÕ vµ khu vùc kh¸c;

-Gi¶m thiÓu c¸c h¹n chÕ ®èi víi th­¬ng m¹i, dÞch vô, tøc lµ tù do ho¸ hiÖn nay cã kho¶ng 12 nhãm dÞch vô ®­îc ®­a vµo ®µm ph¸n, tõ dÞch vô t­ vÊn gi¸o dôc, tin häc ®Õn c¸c dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng, viÔn th«ng, giao th«ng vËn t¶i...;

-Gi¶m thiÓu c¸c h¹n chÕ ®èi víi ®Çu t­ ®Ó më ®­êng h¬n n÷a cho tù do ho¸ th­¬ng m¹i ;

-§iÒu chØnh chÝnh s¸ch qu¶n lý th­¬ng m¹i theo nh÷ng quy t¾c vµ luËt ch¬i chung quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn giao dÞch th­¬ng m¹i , nh­ thñ tôc h¶i quan, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, chÝnh s¸ch c¹nh tranh ...T¹i c¸c diÔn ®µn quèc tÕ vµ khu vùc hiÖn nay, viÖc ®iÒu chØnh vµ hµi hoµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh liªn quan ®Õn giao dÞch th­¬ng m¹i ®­îc gäi lµ ho¹t ®éng thuËn lîi ho¸ th­¬ng m¹i;

-TriÓn khai c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi nh»m n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c n­íc trong qu¸ tr×nh héi nhËp.

Nh­ vËy, cã thÓ thÊy vÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong bèi c¶nh hiÖn nay kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ giíi h¹n trong ph¹m vi c¾t gi¶m thuÕ quan mµ ®· ®­îc më réng cho tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch kinh tÕ-th­¬ng m¹i, nh»m môc tiªu më réng thÞ tr­êng cho hµng ho¸ vµ dÞch vô, lo¹i bá c¸c rµo c¶n h÷u h×nh vµ v« h×nh ®èi víi trao ®æi th­¬ng m¹i quèc tÕ.

2.TÝnh tÊt yÕu

(2).Mét nÒn c«ng nghÖ toµn cÇu ®ang xuÊt hiÖn: NÒn c«ng nghÖ c¬ khÝ vÒ c¬ b¶n vÉn lµ mét nÒn c«ng nghÖ cã tÝnh quèc gia, v× nã lu«n ph¶i lÊy thÞ tr­êng trong lµm chÝnh, mét khi chi phÝ vËn chuyÓn, liªn l¹c cßn qu¸ ®¾t ®á th× viÖc s¶n xuÊt, vËn chuyÓn, tiªu thô c¸c lo¹i hµng ho¸ ë thÞ tr­êng bªn ngoµi lu«n cã nhiÒu rñi ro bÊt tr¾c vµ cã lîi thÕ so s¸nh h¹n chÕ.

Nh­ng trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y c«ng nghÖ th«ng tin vµ vËn t¶i ®· cã nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc, ®· lµm gi¶m chi phÝ vËn t¶i quèc tÕ xuèng c¶ chôc lÇn vµ gi¶m chi phÝ liªn l¹c viÔn th«ng xuèng tíi vµi tr¨m lÇn. TiÕn bé c«ng nghÖ nµy ®· cã t¸c ®éng cùc kú quan träng ®Õn toµn bé c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, nã ®· biÕn c¸c c«ng nghÖ cã tÝnh quèc gia thµnh c«ng nghÖ toµn cÇu. Ta cã thÓ nªu ra mét vÝ dô vÒ c«ng nghÖ may mÆc. Mét c¸i m¸y may dï cã hiÖn ®¹i còng chØ cã thÓ lµm ra quÇn ¸o b¸n trong mét ®Þa ph­¬ng hay mét quèc gia, vµ cã thÓ v­¬n tíi mét vµi n­íc gÇn gòi, chóng kh«ng thÓ ®­îc b¸n ë c¸c thÞ tr­êng xa x«i v× chi phÝ vËn t¶i vµ liªn l¹c cao lµm mÊt hÕt lîi thÕ so s¸nh. Nh­ng nhê cã tiÕn bé trong c«ng nghÖ liªn l¹c vµ vËn t¶i nªn c«ng ty NIKE chØ n¾m hai kh©u: s¸ng t¹o, thiÕt kÕ mÉu m· vµ ph©n phèi toµn cÇu (cßn s¶n xuÊt do c¸c c«ng ty ë nhiÒu n­íc lµm), nh­ng ®· lµm chho c«ng nghÖ may mÆc cã tÝnh toµn cÇu. C¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt xe m¸y, m¸y tÝnh, « t«, m¸y bay...®· ngµy cµng cã tÝnh toµn cÇu s©u réng. TÝnh toµn cÇu nµy ®· thÓ hiÖn ngay tõ kh©u s¶n xuÊt ( ®­îc ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ ë nhiÒu n­íc) ®Õn kh©u ph©n phèi ( tiªu thô trªn toµn cÇu). Nh÷ng c«ng nghÖ ngay tõ khi ra ®êi ®· cã tÝnh toµn cÇu nh­ c«ng nghÖ vÖ tinh viÔn th«ng...®ang b¾t ®Çu xuÊt hiÖn.

ChÝnh c«ng nghÖ toµn cÇu nµy lµ c¬ së quan träng ®Æt nÒn mãng cho sù ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Nhê cã c«ng nghÖ toµn cÇu ho¸ ph¸t triÓn, sù hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia, c¸c tËp ®oµn kinh doanh cã thÓ më réng tõ s¶n xuÊt ®Õn ph©n phèi trªn ph¹m vi toµn cÇu, nh÷ng quan hÖ nµy tuú thuéc lÉn nhau cïng cã lîi ph¸t triÓn. .

(3). C¸c quan hÖ kinh tÕ toµn cÇu ngµy cµng ph¸t triÓn: Mét nÒn c«ng nghÖ toµn cÇu xuÊt hiÖn ®· lµ c¬ së cho c¸c quan hÖ kinh tÕ toµn cÇu ph¸t triÓn. §Çu tiªn lµ c¸c quan hÖ th­¬ng m¹i. Chi phÝ vËn t¶i liªn l¹c cµng gi¶m ®i, th× kh¶ n¨ng b¸n hµng ®i c¸c thÞ tr­êng xa cµng t¨ng lªn, th­¬ng m¹i toµn cÇu cµng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn. §ång thêi víi qu¸ tr×nh ph©n c«ng, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt cµng cã thÓ diÔn ra g÷a c¸c quèc gia vµ ch©u lôc. C¸c linh kiÖn cña m¸y bay Boing, cña « t«, cña m¸y tÝnh...®· cã thÓ ®­îc s¶n xuÊt ë hµng chôc n­íc kh¸c nhau. C¸c quan hÖ s¶n xuÊt, th­¬ng m¹i cã tÝnh toµn cÇu, ®· kÐo theo c¸c dßng tiÒn tÖ, vèn, dÞch vô...vËn ®éng trªn ph¹m vi toµn cÇu. C«ng nghÖ th«ng tin ®· lµm cho c¸c dßng vËn ®éng nµy thªm ch«i chÈy. Ngµy nay l­îng bu«n b¸n tiÒn tÖ toµn cÇu mét ngµy ®· v­ît qu¸ 1500 tû USD. Th­ng m¹i ®iÖn tö xuÊt hiÖn v¬i kim ng¹ch ngµy cµng t¨ng vµ ®ang trë thµnh mét lo¹i h×nh bu«n b¸n toµn cÇu ®Çy triÓn väng.

Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ toµn cÇu vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ toµn cÇu ®ang ngµy cµng xung ®ét víi c¸c thÓ chÕ quèc gia, víi c¸c rµo c¶n quèc gia. Sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ toµn cÇu ®ang x©m nhËp qua biªn giíi c¸c quèc gia. B­íc vµo thËp kû 90 c¸c rµo c¶n nµy ®· bÞ ph¸ vì ë c¸c quèc gia trong Liªn Minh Ch©u ¢u, vµ ë B¾c Mü víi møc ®é thÊp h¬n. c¸c quèc gia ASEAN ®· cam kÕt gi¶m bít rµo c¶n quèc gia. C¸c n­íc thµnh viªn cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi còng ®· cam kÕt mét lé tr×nh gi¶m bá hµng rµo nµy...Nh­ng ph¶i thõa nhËn c¸c rµo c¶n nµy vÉn cßn rÊt m¹nh ë nhiÒu n­íc vµ ngay c¶ ë Liªn Minh Ch©u ¢u v¬Ý nh÷ng h×nh thøc biÕn t­íng ®a d¹ng. ChÝnh chóng ®ang c¶n trë qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸.

(4). Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ toµn cÇu ngµy cµng xuÊt hiÖn nhiÒu, trë nªn bøc xóc vµ cµng ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp toµn cÇu cña c¸c quèc gia: Ng­êi ta cã thÓ kÓ ra ngµy cµng nhiÒu c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ toµn cÇu nh­: th­¬ng m¹i, ®Çu t­, tiÒn tÖ, d©n sè, l­¬ng thùc, n¨ng l­îng, m«i tr­êng...M«i tr­êng toµn cÇu ngµy cµng bÞ ph¸ ho¹i; c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ngµy cµng bÞ c¹n kiÖt; d©n sè thÕ giíi ®ang gia t¨ng nhanh chãng trë thµnh mét th¸ch thøc toµn cÇu; c¸c dßng vèn toµn cÇu vËn ®éng tù do kh«ng cã sù phèi hîp ®iÒu tiÕt ®· lµm n¶y sinh c¸c cuéc khñng ho¶ng liªn tiÕp ë Ch©u ¢u, Ch©u Mü, vµ Ch©u ¸ trong thËp kû 90...CÇn cã sù phèi hîp toµn cÇu ®Ó ®èi phã víi nh÷ng th¸ch thøc ®ã. "Bµn tay h÷u h×nh" cña c¸c chÝnh phñ chØ h÷u hiÖu ë c¸c quèc gia, cßn trªn ph¹m vi toµn cÇu chóng nhiÒu khi l¹i m©u thuÉn ®èi lËp nhau, chø ch­a cã mét "bµn tay h÷u h×nh" chung lµm chøc n¨ng ®iÒu tiÕt toµn cÇu.

Ngoµi c¸c c¨n cø trªn ®©y thóc ®Èy qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ph¸t triÓn cßn cã thÓ cã nh÷ng c¨n cø kh¸c nh­: chiÕn tranh l¹nh chÊm døt vµo ®Çu thËp kû 90 ®· kÕt thóc sù ®èi ®Çu gi÷a c¸c siªu c­êng, t¹o ra mét thêi kú hoµ b×nh, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn míi...

Víi nh÷ng c¨n cø trªn ®©y, toµn cÇu ho¸ ®ang ph¸t triÓn nh­ lµ mét xu h­íng cã tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan víi nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu lµ:

- C¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ®ang gi¶m dÇn vµ sÏ bÞ xo¸ bá trong mét t­¬ng lai kh«ng xa theo c¸c cam kÕt quèc tÕ ®a ph­¬ng vµ toµn cÇu, nghÜa lµ c¸c biªn giíi quèc gia vÒ th­¬ng m¹i, ®Çu t­ ®ang bÞ dÇn biÕn mÊt-®Êy lµ mét tiÒn ®Ò quan träng tr­íc hÕt cho sù h×nh thµnh mét nÒn kinh tÕ thÕ giíi kh«ng cßn biªn giíi quèc gia.

- C¸c c«ng ty cña c¸c quèc gia ngµy cµng cã quyÒn kinh doanh tù do ë mäi quèc gia, trªn c¸c lÜnh vùc ®­îc cam kÕt, kh«ng cã ph©n biÖt ®èi xö. §Æc tr­ng nµy rÊt quan träng, v× dï nh­ kh«ng cã c¸c biªn giíi quèc gia vÒ thuÕ quan, nh­ng c¸c c«ng ty kh«ng ®­îc quyÒn kinh doanh tù do trªn ph¹m vi toµn cÇu, th× nÒn kinh tÕ thÕ giíi khã cã thÓ h×nh thµnh ®­îc. §Æc tr­ng nµy thùc chÊt lµ sù xo¸ bá c¸c biªn giíi vÒ ®Çu t­, dÞch vô vµ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c.

ChÝnh tõ nh÷ng c¨n cø c¬ së nh­ vËy mµ ngµy nay hÇu hÕt c¸c n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch héi nhËp. Ngay c¶ nh­ Trung Quèc-mét thÞ tr­êng víi 1,2 tû d©n, lín h¬n bÊt cø mét khu vùc mËu dÞch tù do nµo, l¹i cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®­îc hÇu hÕt mäi thø, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p nh­ng vÉn kiªn tr× chñ tr­¬ng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi , ®iÒu ®ã thÓ hiÖn th«ng qua viÖc Trung Quèc kiªn tr× ®µm ph¸n gia nhËp WTO trong suèt 14 n¨m.

§­¬ng nhiªn ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, kinh tÕ cßn yÕu kÐm, tr×nh ®é s¶n xuÊt thÊp, doanh nghiÖp cßn bÐ nhá, søc c¹nh tranh thÊp, tr×nh ®é qu¶n lý cßn h¹n chÕ th× héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc kh«ng chØ cã nh÷ng c¬ héi mµ bªn c¹nh ®ã cßn cã nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc lín, nh­ng nÕu cø ®øng ngoµi cuéc th× khã kh¨n, th¸ch thøc cã thÓ sÏ dÇn t¨ng vµ lín h¬n nhiÒu. QuyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ®ã lµ chñ ®éng héi nhËp g¾n víi chñ ®éng ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, c¬ chÕ qu¶n lý, c¶i c¸ch hµnh chÝnh...trªn c¬ së ®ã mµ ph¸t huy néi lùc, v­ît qua khã kh¨n th¸ch thøc, khai th¸c triÖt ®Ó c¸c c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc.

3. C¸c h×nh thøc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

3.1. Khu vùc mËu dÞch tù do (FTA-Free Trade Area): §Æc tr­ng c¬ b¶n ®ã lµ nh÷ng thµnh viªn tham gia khu vùc mËu dÞch tù do thùc hiÖn gi¶m thiÓu thuÕ quan cho nhau. ViÖc thµnh lËp khu vùc mËu dÞc tù do nh»m thóc ®Èy th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn. Nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan còng ®­îc gi¶m bít hoÆc lo¹i bá hoµn toµn. Hµng ho¸ vµ dÞch vô ®­îc di chuyÓn tù do gi÷a c¸c n­íc. Tuy nhiªn khu vùc mËu dÞch tù do kh«ng quy ®Þnh møc thuÕ quan chung ¸p dông cho nh÷ng n­íc ngoµi khèi , thay vµo ®ã tõng n­íc thµnh viªn vÉn cã thÓ duy tr× chÝnh s¸ch thuÕ quan kh¸c nhau ®èi víi nh÷ng n­íc kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn. Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã rÊt nhiÒu khu vùc mËu dÞch tù do, ®ã lµ khu vùc mËu dÞch tù do §«ng Nam ¸ (AFTA), khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü (NAFTA), khu vùc mËu dÞch tù do Trung Mü, HiÖp héi th­¬ng m¹i tù do Mü La tinh (LAFTA)...lµ nh÷ng h×nh thøc cô thÓ cña khu vùc mËu dÞch tù do.

3.2.Liªn minh thuÕ quan: Liªn minh thuÕ quan gièng víi khu vùc mËu dÞch tù do vÒ nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n. C¸c n­íc trong liªn minh x©y dùng chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i chung, nh­ng nã cã ®Æc ®iÓm riªng còng nhøc thuÕ quan chung víi c¸c n­íc kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn. HiÖp ®Þnh chung vÒ th­¬ng m¹i vµ thuÕ quan (GATT) vµ b©y giê lµ Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) lµ h×nh thøc cô thÓ cña lo¹i h×nh liªn kÕt nµy.

3.3. ThÞ tr­êng chung: thÞ tr­êng chung cã nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña Liªn minh thuÕ quan , thÞ tr­êng chung kh«ng cã nh÷ng c¶n trë vÒ th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc trong céng ®ång, c¸c n­íc tho¶ thuËn x©y dùng chÝnh s¸ch bu«n b¸nchung víi c¸c n­íc noµi céng ®ång. C¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh­ lao ®éng, t­ b¶n vµ c«ng nghÖ ®­îc di chuyÓn tù do gi÷a c¸c n­íc. C¸c h¹n chÕ vÒ nhËp c­, xuÊt c­ vµ ®Çu t­ gi÷a c¸c n­íc bÞ lo¹i bá. C¸c n­íc chuÈn bÞ cho ho¹t ®éng phèi hîp c¸c chÝnh s¸ch vÒ tiÒn tÖ, tµi kho¸ vµ viÖc lµm.

3.4. §ång minh tiÒn tÖ: H×nh thøc liªn kÕt nµy trªn c¬ së c¸c n­íc phèi hîp c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ víi nhau, tho¶ thuËn vÒ dù tr÷ tiÒn tÖ còng nh­ ph¸t hµnh ®ång tiÒn tËp thÓ. Trong ®ång minh tiÒn tÖ, c¸c n­íc thèng nhÊt ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng Trung ­¬ng, ®ång thêi thèng nhÊt ho¹t ®éng cña c¸c giao dÞch víi c¸c tæ chøc tiÒn tÖ vµ tµi chÝnh quèc tÕ nh­ Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF), Ng©n hµng thÕ giíi (WB).

3.5 Liªn minh kinh tÕ: Cho ®Õn nay Liªn minh kinh tÕ ®­îc coi lµ h×nh thøc cao nhÊt cña héi nhËp kinh tÕ. Liªn minh kinh tÕ ®­îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c n­íc thµnh viªn thèng nhÊt thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i, tiÒn tÖ, tµi chÝnh vµ mét sè chÝnh s¸ch kinh tÕ-x· héi chung gi÷a c¸c thµnh viªn víi nhau vµ víi c¸c n­íc ngoµi khèi. Nh­ vËy, ë Liªn minh kinh tÕ, ngoµi viÖc c¸c luång vèn, hµng ho¸, lao ®éng vµ dÞch vô ®­îc tù do l­u th«ng ë thÞ tr­êng chung, c¸c n­íc cßn tiÕn tíi thèng nhÊt c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ-x· héi, sö dông chung mét ®ång tiÒn. Ngµy nay Liªn Minh Ch©u ¢u ®ang ho¹t ®éng theo h­íng nµy.

3.6.DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ: §©y lµ h×nh thøc míi cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ra ®êi vµo nh÷ng n¨m 1980 trong bèi c¶nh chñ nghÜa khu vùc cã xu h­íng co côm. Tiªu biÓu cho h×nh thøc nµy lµ DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng –APEC (ra ®êi 1989) vµ diÔn ®µn hîp t¸c ¸- ¢u –ASEM (ra ®êi 1996). §Æc tr­ng cña c¸c diÔn ®µn nµy lµ tiÕn tr×nh ®èi tho¹i víi nh÷ng nguyªn t¾c linh ho¹t vµ tù nguyÖn ®Ó thùc hiÖn tù do ho¸ vµ thuËn lîi ho¸ th­¬ng m¹i, ®Çu t­, gãp phÇn thóc ®Èy nhanh h¬n tiÕn tr×nh tù do ho¸ trªn b×nh diÖn toµn cÇu.

4.§iÒu kiÖn ra ®êi cu¶ mét tæ chøc kinh tÕ khu vùc

Quy ®Þnh sù ra ®êi cña mét tæ chøc kinh tÕ khu vùc,cã thÓ bao gåm mét sã c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y:

-Thø nhÊt,viÖc ¸p dông c¬ chÕ thÞ tr­êng ®· ph¸t triÓn vµ trë thµnh phæ biÕn ë c¸c quèc gia trong khu vùc.

-Thø hai,cã mét søc Ðp bªn ngoµi khu vùc ®ßi hái c¸c quèc gia trong khu vùc ph¶i cã sù phèi hîp vµ thèng nhÊt hµnh ®éng ®Ó ®èi phã víi c¸c thÕ lùc bªn ngoµi.

-Thø ba, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia, ®Æc biÖt lµ møc ®é ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia trong khu vùc ®· ®¹t tíi møc ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp chÝnh s¸ch, ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ kinh tÕ ®ã.

-Thø t­, ph¶i cã mét sè n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao, cã tiÒm lùc kinh tÕ, thÞ tr­êng lín...ë trong hoÆc ngoµi khu vùc lµm chç dùa.

C¸c khèi kinh tÕ nh­ Liªn minh Ch©u ¢u, B¾c Mü ®· ra ®êi víi sù ph¸t triÓn ®Çy ®ñ bèn ®iÒu kiÖn trªn ®©y. C¸c khèi kinh tÕ cña c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn th­êng ®· ra ®êi víi sù kh«ng ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn trªn: c¬ chÕ thÞ tr­êng kÐm ph¸t triÓn, møc ®é quan hÖ kinh tÕ trong khu vùc yÕu kÐm, trong khu vùc ch­a cã quèc gia cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao,tiÒm lùc lín lµm chç dùa, do c¸c khèi nµy th­êng ph¶i dùa vµo c¸c c­êng quèc bªn ngoµi...ChÝnh sù ch­a chÝn muåi cña c¸c ®iÒu kiÖn trªn ®©y ®· quy ®Þnh tr×nh ®é hîp t¸c kinh tÕ thÊp kÐm cña c¸c khèi kinh tÕ cña c¸c quèc gia kÐm ph¸t triÓn nãi chung.

Nh­ vËy tr×nh ®é hîp t¸c kinh tÕ cña c¸c khèi kinh tÕ khu vùc kh«ng ph¶i do c¸c quèc gia thµnh viªn muèn mµ ®­îc. Tr×nh ®é ®ã do chÝnh ®iÒu kiÖn cô thrÓ cña quèc gia ®ã quy ®Þnh.

5. §iÒu kiÖn mét quèc gia muèn tham gia cã hiÖu qu¶ vµo c¸c khèi kinh tÕ khu vùc

VÊn ®Ò ®Æt ra lµ mét quèc gia ph¸t triÓn ®Õn møc nµo th× nªn vµ ph¶i tham gia vµo c¸c khèi kinh tÕ khu vùc hiÖn ph¶i theo hai h­íng chñ yÕ sau: xuÊt khÈu hµng ho¸, vèn, dÞch vô... ra ngoµi n­íc vµ nhËp khÈu hµng ho¸, kü thuËt, vèn, dÞch vô vµ c¸c lo¹i vµo n­íc m×nh. Mét quèc gia cµng cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu lín, ®Çu t­ ra bªn ngoµi lín...,cµng cã kh¶ n¨ng nhËp khÈu lín vµ kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi vµo lín. Do vËy yªu cÇu vµ kh¶ n¨ng tham gia vµo hîp t¸c khu vùc còng lín. HiÖn nay mét quèc gia muèn tham gia cã hiÖu qu¶ vµo c¸c khèi kinh tÕ khu vùc cÇn ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn sau:

- Thø nhÊt, c¬ chÕ thÞ tr­êng ph¶i ®­îc x¸c lËp vµ t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ víi nguyªn t¾c chñ yÕu lµ: gi¸ c¶, l·i suÊt, tû gi¸ do thÞ tr­êng quy ®Þnh; Nhµ n­íc kiÓm so¸t ®­îc l¹m ph¸t vµ duy tr× ®­îc ë møc thÊp h¬n møc ®é t¨ng tr­ëng; huy ®éng vµ ph©n bæ ®­îc c¸c nguån vèn vµo c¸c lÜnh vùc kinh doanh cã hiÖu qu¶ th«ng qua thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ vèn; x¸c lËp ®­îc ph¸p luËt cÇn thiÕt, thÝch hîp vµ th«ng tho¸ng hç trî cho viÖc më cöa...NÕu c¬ chÕ thÞ tr­êng ch­a ®¹t tíi møc ®é trªn, th× ý muèn më cöa ®Êt n­íc héi nhËp vµo c¸c khèi kinh tÕ khu vùc vÉn cßn bÞ h¹n chÕ. H­íng më cöa chñ yÕu cña c¸c quèc gia kÐm ph¸t triÓn ph¶i lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn, do vËy c¬ chÕ thÞ tr­êng ë c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn ®­îc x¸c lËp ®ñ møc thÝch øng víi c¸c thÞ tr­êng ph¸t triÓn, ®ñ møc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ vµ kinh doanh cña c¸c nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn.

-Thø hai , ph¶i cã c¸c quan hÖ kinh tÕ bÒn v÷ng víi c¸c trung t©m kinh tÕ chñ yÕu cña thÕ giíi nh­ Mü, NhËt B¶n vµ Ch©u ¢u. Nh÷ng quan hÖ kinh tÕ bÒn v÷ng nµy sÏ gióp cho mét quèc gia cã thÓ gia nhËp c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ nh­ Ng©n hµng thÕ giíi (WB), Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF), WTO... ChÝnh c¸c mèi quan hÖ nµy lµ gi¸ ®ì cho mét quèc gia muèn tham gia cã hiÖu qu¶ vµo c¸c khèi kinh tÕ khu vùc. NÕu mét quèc gia ch­a cã ®­îc nh÷ng mèi quan hÖ cã tÝnh chÊt tiÒn ®Ò trªn ®©y th× khã cã thÓ tham gia vµo c¸c khèi kinh tÕ cã hiÖu qu¶ ®­îc, v× sÏ bÞ lÐp vÕ tr­íc c¸c thµnh viªn kh¸c trong khèi.

-Thø ba, quan hÖ gi÷a n­íc ®ã víi c¸c quèc gia trong khu vùc ph¸t triÓn tíi mét møc ®é ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng quan hÖ nhiÒu bªn hç trî vµ trë thµnh c¬ së cña sù hîp t¸c vµ trªn c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n ph¶i cã sù trïng hîp vÒ lîi Ých, kÓ c¶ c¸c lîi Ých vÒ chÝnh trÞ. NÕu nh­ tr­íc ®ã chØ cã c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ h¹n hÑp víi c¸c quèc gia trong khu vùc, ®ång thêi l¹i cã nh÷ng kh¸c biÖt vµ bÊt ®ång lín vÒ lîi Ých th× sÏ kh«ng tham gia vµo khèi kinh tÕ khu vùc ®­îc.

-Thø t­, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i ®¹t tíi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh. ®Æc biÖt c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i ®­îc chuyÓn dÞch h­íng ngo¹i. NÕu mét n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ qu¸ thÊp, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi thÊp, b×nh qu©n kim ng¹ch xuÊt khÈu theo ®Çu ng­êi thÊp...th× kh¶ n¨ng tham gia vµo hîp t¸c khu vùc sÏ rÊt h¹n chÕ. §Æc biÖt c¬ cÊu kinh tÕ l¹i chØ h­íng néi th× kh«ng thÓ héi nhËp vµo c¸c khèi kinh tÕ khu vùc ®­îc.

§­¬ng nhiªn cã thÓ cã c¸c quèc gia kh«ng thÓ héi ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn trªn ®©y, nh­ng vÉn tham gia vµo c¸c khèi kinh tÕ khu vùc v× hä ®· nh»m vµo c¸c môc tiªu kh¸c nh­ an ninh ch¼ng h¹n.

6. T¸c ®éng cña c¸c khèi kinh tÕ khu vùc trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi

Nãi chung, sù h×nh thµnh c¸c khèi kinh tÕ khu vùc ®· cã t¸c ®éng to lín ®èi víi ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi. Nh÷ng t¸c ®éng chñ yÕu cã thÓ kÓ tíi lµ:

- Thø nhÊt, thóc ®Èy tù do ho¸ th­¬ng m¹i, ®Çu t­ vµ dÞch vô...trong ph¹m vi khu vùc còng nh­ lµ gi÷a c¸c khu vùc víi nhau. Møc ®é tù do ho¸ lµ kh¸c nhau nh­ng kh«ng mét khèi kinh tÕ nµo l¹i kh«ng ®Ò cËp chñ tr­¬ng tù do ho¸ nµy.

-Thø hai, thóc ®Èy qu¸ tr×nh më cöa thÞ tr­êng c¸c quèc gia, t¹o lËp nh÷ng thÞ tr­êng khu vùc réng lín.

-Thø ba, thóc ®Èy qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi. Liªn minh Ch©u ¢u ra ®êi víi chiÕn l­îc kinh tÕ, an ninh chung ®· lµm söng sèt c¸c c­êng quèc nh­ Mü, NhËt b¶n; hä lo ng¹i Liªn minh Ch©u ¢u ra ®êi sÏ lÊn ¸t vai trß l·nh ®¹o cña Mü, g¹t NhËt B¶n ra khái thÞ tr­êng Ch©u ¢u...Do vËy Mü ®· véi lËp ra khèi kinh tÕ B¾c Mü; NhËt B¶n ®· hèi thóc DiÔn ®µn kinh tÕ Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng ho¹t ®éng. Nh÷ng diÔn biÕn trªn ®©y ®· t¹o ra mét t×nh h×nh míi lµ: c¸c quèc gia héi nhËp quèc tÕ kh«ng chØ b»ng søc m¹nh cña m×nh mµ b»ng c¶ søc m¹nh cña c¶ mét khèi kinh tÕ . C¸c khèi kinh tÕ cã thÓ ®Þnh ra nh÷ng nguyªn t¾c, chÝnh s¸ch, luËt lÖ... ®Ó xö lý c¸c bÊt ®ång gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn mét c¸ch tèt h¬n tr­íc. Mét thÞ tr­êng réng lín, mét chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng...thèng nhÊt sÏ gióp cho c¸c quèc gia thµnh viªn tiÕt kiÖm ®­îc mét kho¶n chi phÝ, t¹o ra mét m«i tr­êng kinh doanh hiÖu qu¶ h¬n cho c¸c c«ng ty; c¸c khèi kinh tÕ sÏ trë thµnh nh÷ng ®èi t¸c kinh tÕ hïng m¹nh cã søc c¹nh tranh lín trªn thÞ tr­êng quèc tÕ; ®ång thêi nh÷ng vÊn ®Ò toµn cÇu kh«ng chØ do hµng chôc quèc gia gi¶i quyÕt mét c¸ch khã kh¨n mµ chñ yÕu sÏ ®­îc c¸c khèi kinh tÕ trªn thu xÕp, hîp t¸c gi¶i quyÕt mét c¸ch thuËn lîi h¬n.

- Thø t­, sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c khèi kinh tÕ khu vùc còng g©y ra mét sè vÊn ®Ò: kh¶ n¨ng b¶o hé mËu dÞch cña c¸c khèi kinh tÕ khu vùc sÏ lín vµ m¹nh h¬n; søc m¹nh c¹nh tranh cña nã còng lín h¬n, ®e do¹ c¸c quèc gia yÕu kÐm kh¸c ®ång thêi t¹o ra mét t×nh thÕ míi ®ã lµ c¸c khèi kinh tÕ cã thÓ sÏ chi phèi thÕ giíi chø kh«ng ph¶i chØ lµ mét hay vµi quèc gia.

Nh÷ng t¸c ®éng trªn ®©y cho ta thÊy sù xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn cña c¸c khèi kinh tÕ khu vùc lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ cã t¸c ®éng tÝch cùc, lµ mét nÊc thang míi cña qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸. Tuy nhhiªn, xu h­íng khu vùc ho¸ còng ®Æt ra kh«ng Ýt v¸n ®Ò mµ c¸c quèc gia cÇn ph¶i c©n nh¾c gi¶i quyÕt, nh­ c¸c vÊn ®Ò vÒ ®éc lËp tù chñ,an ninh chÝnh trÞ, v¨n ho¸, quyÒn lùc cña c¸c quèc gia thµnh viªn cã phô thuéc vµo søc m¹nh kinh tÕ, quy m« cña quèc gia kh«ng, c¸c n­íc nhá vµ l¹c hËu h¬n cã bÞ chÌn Ðp vµ bãc lét kh«ng, hä ®­îc lîi g× vµ ph¶i tr¶ gi¸ c¸i g×...Nh÷ng vÊn ®Ò nµy lu«n ®­îc ®Æt ra, ®­îc c©n nh¾c ®èi víi mçi quèc gia khi quyÕt ®Þnh tham gia vµo mét khèi kinh tÕ khu vùc.

Каталог: UserFile -> Document
UserFile -> 29 Thủ tục công nhận tuyến du lịch cộng đồng
UserFile -> BÀi phát biểu củA ĐẠi diện sinh viên nhà trưỜng sv nguyễn Thị Trang Lớp K56ktb
UserFile -> BỘ XÂy dựNG
UserFile -> CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam độc lập – Tự do – Hạnh phúc
UserFile -> BỘ XÂy dựng số: 10/2013/tt-bxd cộng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam
UserFile -> BỘ CÔng thưƠng cộng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam
UserFile -> CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam kho bạc nhà NƯỚC Độc lập Tự do Hạnh phúc
UserFile -> MÔn toán bài 1: Tính a) (28,7 + 34,5) X 2,4 b) 28,7 + 34,5 X 2,4 Bài 2: Bài toán
Document -> Lêi nãi ®Çu TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Document -> 40 Gương Thành Công Tác giả: Dale Carnegie

tải về 1.24 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: