HỘi văn nghệ DÂn gian việt nam nguyễn nghĩa dân văn hóa dân gian về TÌnh yêu lứA ĐÔI trong ca dao ngưỜi việT
Đàn ông đóng khố đuôi lươn, Đàn bà mặc yếm hở lườn mới xinh. 16
tải về 2.81 Mb.
|
15. Đàn ông đóng khố đuôi lươn, Đàn bà mặc yếm hở lườn mới xinh. 16. Đàn ông một trăm lá gan, Lá thì cùng vợ, lá toan cùng người! 17. Đàn ông nằm với đàn ông, Như gốc như gác như chông như chà Đàn ông nằm với đàn bà, Như lụa như lĩnh, như hoa trên cành. 18. Đàn ông rộng miệng thì sang, Đàn bà rộng miệng tan hoang cửa nhà. 19. Đàn ông nông nổi giếng khơi, Đàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu. 20. Đạo cang thường khó lắm bạn ơi, Chẳng dễ như ong bướm đậu rồi lại bay. Đạo cang thường khá dễ đổi thay, Dẫu làm nên võng giá, rủi ăn mày cũng theo nhau. Cang thương: cương thường (tam cương: vua, thầy, cha; ngũ thường: nhân, lễ, nghĩa, trí, tín). 21. Đạo vợ chồng trăm năm ghi tạc, Bởi vì ai én lạc nhạn bay? Lời thề tập kết còn đây, Dù kề gươm vào cổ cũng không đổi thay nghĩa chàng! (Cd 1945-1975) 22. Đang khi chồng giận mình đi, Hết khi nóng giận đến khi vui vầy. Ngãi nhơn như bát nước đầy, Bưng đi mà đổ hốt rày đặng đâu. 23. Đau ba năm không ốm, Đói sáu tháng không mòn, Từ ta thương bạn, da còn bọc xương.
Để ác đen nó đậu đau lòng quế thay, Ước gì con ác nó bay, Phượng hoàng nó đậu quế nay bằng lòng! BK: Bao giờ cho cú nó bay Tiên ngồi gốc quế quế nay bằng lòng! Ác: con quạ. Bl: “Quế” ở đây không chỉ là một hoán dụ, một ẩn dụ mà còn được chuyên nghĩa theo nhân hoá để nói về người con gái đẹp làm cho lời ca dao đạt giá trị nghệ thuật cao. 25. Đất Quảng Nam chưa mưa đã thấm, Rượu hồng đào chưa nhấm đã say. Em thương anh cha mẹ không hay, Như ngọn đèn giữa gió, biết xoay hướng nào? 26. Đất Quảng Nam chưa mưa đã thấm, Rượu hồng đào chưa nhấm đã say. Hai ta ơn trọng nghĩa dày, Nên câu duyên nợ trăm ngày nhớ thương. 27. Đất Quảng Nam chưa mưa đã thấm, Rượu hồng đào chưa nhấm đã say. Lòng ta như chén rượu đầy, Lời thề nhớ chén rượu này bạn ơi! 28. Đất Quảng Nam chưa mưa đã thấm, Rượu hồng đào chưa nhấm đã say. Thương nhau chưa đặng mấy ngày, Đã mang ơn trọng nghĩa dày bạn ơi! 29. Đầu đường có một cây duối, Cuối đường có một cây đa, Cái góc ngã ba có một sợi dây tơ hồng, Con gái chưa chồng như bông hoa lý, Trai chưa vợ như bức vẽ tranh đồ, Ngó lên mây bạc trời hồng, Gẫm tôi với bạn vợ chồng xứng đôi!
Trông xuống dưới ngực như buồng cau non. Cổ tay vừa trắng vừa tròn, Mặt mũi em thế chồng con thế nào? 31. Đầu làng có con chim xanh, Ăn no tắm mát đậu cành dâu da. Đường về bản ấy bao xa, Mượn mình làm mối cho ta một người. Một người mười tám đôi mươi, Một người vừa đẹp vừa tươi như mình. Ai xinh thì mặc ai xinh, Ông Tơ chỉ quyết xe mình với ta. Ông Tơ: X.B84. 32. Đây tay không, đó cũng chân rồi, Lấy nhau ta sẽ lần hồi nuôi nhau! 33. Đẻ đứa con trai, Chẳng biết nó giống ai, Cái mặt thì giống ông cai, Cái đầu ông xã, cái tai ông trùm! BK: Cái mặt nó giống ông cai. 34. Đèn Sài Gòn ngọn xanh, ngọn đỏ, Đèn Mỹ Tho ngọn tỏ, ngọn lu, Anh về hoạ lấy chữ nhu, Chín trăng em đợi mười thu em chờ. 35. Đẹp chi cái áo vải sồng, Đẹp chi con gái lộn chồng mà thương? 36. Đêm dài gà gáy canh ba, Thấy người quân tử lòng đà vấn vương. Lửa tình toan sưởi nhành dương, Thôi đừng đem sắc má hường trêu ngươi. Nhành dương: Phật Quan Âm lấy cành dương nhúng vào nước cam lồ rảy lên chúng sinh để tẩy rửa phiền muộn hoặc dập tắt lửa tình. 37. Đêm hè gió mát trăng thanh, Em ngồi chẻ lạt cho anh chắp thừng, Lạt chẳng mỏng sao thừng được tốt, Duyên đôi ta đã trót cùng nhau. Trăm năm thề những bạc đầu, Chớ tham phú quý, đi cầu trăng hoa! 38. Đêm khuya chẳng ngủ dậy ngồi, Giận người ở bạc như vôi thế này. 39. Đêm khuya đèn tắt nhang tàn, Dế ngâm ri ri dạ càng sầu riêng. Trao lời mà chẳng trao duyên, Giả như trao thảm trao phiền cho nhau! 40. Đêm khuya thấy đĩa dầu tây, Đĩa dầu vơi hết, nước mắt này không vơi! 41. Đêm khuya thiếp mới hỏi chàng, Cau xanh ăn với trầu vàng xứng chăng? - Trầu vàng nhá lẫn cau xanh, Duyên em sánh với tình anh tuyệt vời! 42. Đêm khuya nằm ngủ mơ màng, Chiêm bao ngó thấy bạn vàng đến thăm. 43. Đêm khuya thiếp mới hỏi chàng, Chạc rơm gánh đá vững vàng chi không? - Chạc cày gánh đá đứt đi, Chạc rơm gánh đá có khi vững bền! 44. Đêm khuya thiếp mới hỏi chàng, Cau khô ăn với trầu vàng xứng không ? - Cau xanh nhá với trầu vàng, Duyên em sánh với tình anh tuyệt vời! 45. Đêm khuya thắp đĩa dầu đầy, Dầu đà khô hết, nước mắt này không khô! 46. Đêm khuya thắp ngọn dầu vừng, Biết lấy ai than thở cho lưng đĩa dầu! 47. Đêm khuya nguyệt khuất mái nhà, Nhìn trăng luống những thiết tha lòng này. Nhớ mặt anh tấc dạ chẳng khuây, Đi đâu xa cách bấy chầy bặt tin. Hay là đem dạ phụ tình, Nếu chàng dứt nghĩa thiếp liều mình cho an! 48. Đêm khuya anh nghe con nhạn kêu suông, Anh buồn, anh thương, anh trông, anh giận, Anh vơ vơ vẩn vẩn dưới ngọn đèn tàn, Từ đây tâm dạ hoang mang, Biết cùng ai kết nghĩa đá vàng trăm năm?
Ngày sáu khắc lần đốt ngón tay. Hỡi ai duyên cớ có hay, Duyên trăm năm lại bỏ, nghĩa một ngày lại theo! 50. Đêm nay anh gối tay nàng, Mai ra ngoài biển gối đàng dây neo! 51. Đêm năm canh anh ngủ có ba, Còn hai canh nữa, anh ra trông trời, Trông trời mau rạng đông ra, Để cho bướm chộ mặt hoa bướm chào. Chộ: thấy (tiếng Nghệ Tĩnh) 52. Đêm nằm giấc điệp mơ màng, Giật mình trở dậy tưởng chàng chào đưa. Đầm đìa nước mắt như mưa, Tiếc thay tình cũ nghĩa xưa không còn! 53. Đêm nằm lưng chẳng bén giường, Cũng vì một nỗi người thương trao lời. Trao lời mà chẳng trao duyên, Để thương, để thảm, để phiền cho nhau! 54. Đêm nằm nghĩ lại mà coi, Lấy chồng hay chữ như soi gương vàng! 55. Đêm nằm ôm gối thở than, Gối ơi, gối hỡi phụng loan rã bầy! 56. Đêm nằm tàu chuối có đôi, Hơn trăm chiếu miến lẻ đôi một mình. 57. Đêm nằm nghĩ lại mà coi, Lấy chồng đánh bạc như voi phá nhà. 58. Đêm nằm tưởng cái gối bông, Giật mình gối phải râu chồng nằm bên. Sụt sùi tủi phận hờn duyên, Oán cha trách mẹ tham tiền bán con. 59. Đêm ngắn tình dài, Tương tư bao nhạt, bao phai hỡi tình! Bỗng đâu mắc mối xích thăng, Khăng khăng người buộc, ai giằng cho ra. Lên tận trăng già, Hỏi ông Nguyệt Lão có nhà hay không? Xích thằng; Nguyệt lão X.B.84. 60. Đêm qua chớp bể mưa nguồn, Hỏi người tri kỷ có buồn hay chăng? Cá buồn cá lội tung tăng, Em buồn em biết đãi đằng cùng ai? 61. Đêm qua mới gọi là đêm, Ruột xác như muối, dạ mềm như dưa. 62. Đêm qua đêm lạnh đêm lùng, Đêm đắp áo ngắn đêm chung áo dài. Bây giờ chàng đã nghe ai, Áo ngắn chẳng đắp, áo dài không chung. Bây giờ sự đã nhạt nhùng, Dấm thanh đổ biển mấy thùng cho chua. 62. Đêm qua gió mát trăng thanh, Bỗng đâu thấy khách biên đình sang chơi. Ai về nhắn liễu Chương Đài, Cành xuân đã bẻ cho người chuyên tay. Trót say nhau mặt vỏ mình gầy, Hình dung nhau sắc chẳng tày người ta Nhác trông lên trăng đã xế tà! (Chắc hẳn lời ca dao này được sáng tạo sau Truyện Kiều của Nguyễn Du bởi nhiều lời nói về Từ Hải, về liễu Chương Đài…). 64. Đêm qua nằm ngủ sạp vàng, Trông xuống sạp bạc thấy chàng nằm không. Vội vàng cởi áo đắp chung, Tỉnh ra em vẫn nằm không một mình! 65. Đêm qua nguyệt lạc về tây, Sự tình kẻ ấy người đây còn dài. Trúc với mai, mai về trúc nhớ, Trúc trở về, mai nhớ trúc không? Bây giờ kẻ Bắc người Đông, Kể sao cho hết tấm lòng tương tư? 66. Đêm qua ra đứng bờ ao, Trông cá cá lặn trông sao sao mờ. Buồn trông con nhện giăng tơ, Nhện ơi nhện hỡi nhện chờ mối ai? Buồn trông chênh chếch sao mai, Sao ơi sao hỡi, nhớ ai sao mờ, Đêm đêm tưởng giải Ngân Hà, Chuôi sao Tinh Đẩu đã ba năm tròn. Đá mòn nhưng dạ chẳng mòn, Tào Khê nước chảy hãy còn trơ trơ! BK: Đêm qua ra đứng bờ ao, Trông cá cá lặn trông sao sao mờ. Buồn trông chênh chếch sao Mai Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ Buồn trông con nhện giăng tơ, Nhện ơi, nhện hỡi nhện chờ mối ai? Đêm đêm tưởng giải Ngân Hà, Chuôi sao Tinh Đẩu đã ba năm tròn. Đá mòn nhưng dạ chẳng mòn, Tào Khê nước chảy hãy còn trơ trơ! Ngân Hà: Sông Ngân, từ đó có sự tích Ngưu Lang Chức Nữ - Chức Nữ là tên một ngôi sao ở phía Bắc sông Ngân Hà, đối diện với sao Khiên Ngưu. Theo Kinh Sở tuế thời ký, Chức Nữ (là cháu Trời làm nghề dệt vải rất siêng năng. Trời đem gả cho Khiên Ngưu chăn trâu. Hai vợ chồng quá au yếm không giữ đúng phép Trời. Trời phạt mỗi người ở mỗi bên sông Ngân Hà, mỗi năm chỉ cho gặp nhau một lần vào ngày mồng bảy tháng bảy (ngày thất tịch), được đi qua cầu do chim ô thước (chim quạ và chim khách) bắc để gặp nhau (gọi là Cầu Ô) vợ chồng gặp nhau than khóc nước mắt rơi thành mưa ngâu tháng bảy âm lịch ở trần gian. Tào Khê: Khe Tào, dấu vết còn ở Tiên Sơn, Bắc Ninh. Tinh Đẩu: Sao Bắc Đẩu. 67. Đêm qua nằm ngủ nhà ngoài, Em têm chục mốt chục hai miếng trầu. Chờ chàng chẳng thấy chàng đâu, Để cau long hạt để trầu long vôi. Trầu long vôi, ắt là trầu nhạt, Cau long hạt ắt hẳn cau già, Mình chẳng lấy ta ắt là mình thiệt, Ta chẳng lấy mình, ta biết lấy ai? 68. Đêm qua trăn trở một mình, Nghe hơi sương xuống nhớ tình nhân xưa. Tình nhân xưa bây giờ xa vắng, Nỗi mong chờ cay đắng riêng em. Than ôi! tăm cá bóng chim, Biết đâu đường lối mà tìm hỡi ai! 69. Đêm qua trăng sáng mập mờ, Em đi gánh nước tình cờ gặp em. Vào vườn trẩy quả cau xanh, Bổ ra làm sáu trình anh xơi trầu. Trầu này têm những vôi tàu, Ở giữa đệm quế, hai đầu thơm cay. Mời anh xơi miếng trầu này, Dù mặn dù nhạt dù cay dù nồng, Dù chẳng nên vợ nên chồng, Xơi năm ba miếng kẻo lòng nhớ thương! 70. Đêm qua trời sáng trăng rằm, Anh đi qua cửa em nằm không yên. Mê anh chẳng phải mê tiền, Thấy anh lịch sự có duyên dịu dàng. Thấy anh em những mơ màng, Tưởng rằng đây đấy phượng hoàng kết đôi. Thấy anh chưa kịp ngỏ lời, Ai ngờ anh đã vội dời gót loan. Em nằm mê mẩm canh tàn, Chiêm bao như thấy có nàng ngồi bên. Tỉnh ra lẳng lặng yên nhiên, Tương tư bệnh phát liên miên cả ngày. Nghĩ rằng duyên nợ từ đây, Xin chàng hãy lại chơi đây chút nào. Cho em tỏ thiệt thấp cao, Cho em gần với chút nào chàng ơi(1). BK: (1) Tương tư sầu lắng chút nào chàng ơi! 71. Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng, Tre non đủ lá đan sàng được chăng? - Đan sàng thiếp cũng xin vâng, Tre vừa đủ lá, non chăng hỡi chàng? 72. Đêm trăng thắp ngọn đèn lồng, Mình về có nhớ ta không hỡi mình? Chiếc thuyền nan anh giậm thình thình, Anh thì cầm lái, cô mình phách ba. Có thương anh em bẻ bẻ mái chèo ra, Sợ mẹ bằng biển, sợ cha bằng trời! Bl: Tự do yêu đương là quyền của đôi trai gái, được cha mẹ đồng thuận càng quý, còn cha mẹ ngăn cản đến sợ thì cha mẹ chớ nên can thiệp thô bạo! 73. Đến ta mới biết của ta, Nghìn trăm năm trước biết là của ai? 74. Đi qua nghe tiếng em đàn, Lá vàng xanh lại, sen tàn nở hoa. 75. Đi ngang thấy ngọn đèn chong Thấy em nhỏ nhỏ muốn bồng mà ru! 76. Đi qua nghe tiếng em đàn, Cá dưới khe dừng lại, chim trên ngàn đậu im! 77. Đó chê đây đây càng lịch sự, Đó ăn mâm vàng đây ngự toà sen. 78. Đó nghèo thì đây cũng nghèo, Đôi ta như bọt với bèo dưỡng nhau. 79. Đói lòng ăn trái khổ qua, Nuốt vô thì đắng nhổ ra bạn cười. - Bạn cười thì mặc bạn cười, Tháng năm đi cưới tháng mười có con! 80. Đói lòng ăn nửa trái sim, Uống lưng bát nước đi tìm người thương. Người thương ơi hỡi người thương, Đi đâu mà để buồng hương lạnh lùng? 81. Đố ai biết lúa mấy cây, Biết sông mấy khúc, biết mây mấy từng. Đố ai quét sạch lá rừng, Để ta khuyên gió, gió đừng rung cây. Rung cây rụng cội rung cành, Rung chuyển cho được lòng anh với nàng. 82. Đố ai lên cõi trông trăng, Để tôi mượn gió các đằng đưa duyên. Chúng tôi như chiếc thuyền nan, Chèo ra bãi biển đón khách thiếu niên bồi hồi. Đường lên trần ải xa xôi, Nào người có biết rằng tôi nhớ người! BK: Chúng tôi như chiếc thuyền quyên. Các Đằng hay gác Đằng tức Đằng Vương các (gác Đằng Vân) một công trình kiến trúc nổi tiếng do Đằng Vương con vua Đường cho xây dựng trên cửa sông Chương Giang Tây (Trung Quốc). Theo truyện Vương Bột, thì một năm nhân tết trùng cửu (9 tháng 9 âm lịch), đô đốc Diêm Bá Dữ (có sách chép Dương Bá Phù) thết tiếc ở gác Đằng Vương. Vương Bột lúc này mới 16 tuổi, trên đường đi thăm cha, được tin liền vội vã tìm đến. Đường xa, lẽ ra phải đi mấy ngày nhưng nhờ thuận gió nên chỉ một đêm thuyền của Vương Bột đã đến nơi dự tiếc. Trong bữa tiệc Vương Bột làm bài “Đằng Vương các tự” hay nổi tiếng, trong đó có câu tả cảnh rất đẹp: “Lạc hà dữ cô lộ tề phi/ Thu thuỷ cộng trường thiên nhất sắc” (lạc hà: rán rơi xuống; cô lộ: con cò đơn độc; tề phi: cùng bay). Tô Đông Pha có câu thơ “Thời lai phong tống Đằng Vương các” (gặp thời gió đưa đến giác Đằng Vương ý nói gặp dịp may mắn). Trong văn học cổ điển tích gác Đằng, gió Đằng, Đằng các nói về sự may mắn. 83. Đố ai quét sạch lá rừng, Để anh khuyên gió gió đừng rung cây. Rung cây, rung cội, rung cành, Rung sao cho chuyển lòng anh với nàng! 84. Đôi anh đi đôi bên đường, Thấy em đi giữa hỏi nường đi đâu? Thưa rằng: em đi hái dâu, Hai anh lại giở khăn trầu mời ăn. - Em là con gái thanh tân, Đường này vắng vẻ không ăn trầu người. Hai anh mỉm miệng liền cười, Con nhà có ý nghe lời mẹ cha. Trầu ta lại bỏ túi ta, Không ăn đùm lại kẻo mà héo đi! 85. Đôi ta đã kết lời nguyền, Lên non anh cũng lên dọi, xuống thuyền em cũng xuống theo. Lên non em cũng lên theo, Xuống thuyền em cũng ngồi leo mạn thuyền! 86. Đôi ta bắt gặp nhau đây, Như con bò gầy gặp bãi cỏ hoang. 87. Đôi ta duyên nợ không thành, Cũng do Nguyệt lão chỉ mành xe tơ. Nguyệt lão: X.B84. 88. Đôi ta đã trót lời thề, Ở đây thì nhớ ra về thì thương Ra về lòng những vấn vương, Ái ân ngàn nỗi nẻo đường chia đôi. 89. Đôi ta như rắn liu điu, Nước chảy mặc nước ta dìu lấy nhau! 90. Đôi ta như bộ con bài, Đã bắt thì đánh đừng nài thấp cao. BK: Đôi ta như thể quân bài, Vừa đánh vừa kết chẳng sai quân nào! 91. Đôi ta như bộ con cờ, Trước ơn cha mẹ sau nhờ phận duyên! 92. Đôi ta như chỉ mới xe, Như trăng mới mọc như tre mới trồng. 93. Đôi ta như con một nhà, Như áo một mắc, như hoa một chùm. Đôi ta như nước một chum, Nước cạn mặc nước ta đùm lấy nhau. 94. Đôi ta như chim từ quy, Ngày thì nỏ chộ mặt, đêm đi kêu sầu. Thỉnh thoảng bên nhau mỗi con một núi, Kêu từ chập túi cho tới canh khuya, Sầu này biết để ai chia?
Năng liếc thì sắc năng chào thì quen! 96. Đôi ta như đũa tre non, Khen ai khéo vót như con một nhà. Đôi ta như đũa tre già, Khen ai khéo vót đũa đà nên đôi! 97. Đôi ta như lúa đòng đòng Đẹp duyên nhưng chẳng đẹp lòng mẹ cha, Đôi ta như chỉ xe ba, Thầy mẹ xe ít, đôi ta xe nhiều. Bl: Trai gái yêu nhau được cha mẹ đôi bên đồng tình, đó là hạnh phúc trọn vẹn. Không may cha mẹ đôi bên (hoặc một bên) không đồng tình thì tình yêu vẫn là trên hết (“đôi ta xe nhiều”). 98. Đôi ta như ruộng năm sào, Cách bờ ở giữa làm sao cho liền, Đôi ta như thể đồng tiền, Đồng sấp, đồng ngửa, đồng nghiêng, đồng nằm. Bl: Lời ca dao đưa ra những hiện tượng ngăn cách không thể vượt qua được. Hình tượng đồng tiền (sấp, ngửa, nghiêng, nằm) là một tỷ dụ có thực trong tình yêu! 99. Đôi ta quấn quýt tơ vương, Ai cầm dao cắt đôi đường xa nhau! Đôi ta chung một miếng trầu, Kẻ về người ở dạ sầu tương tư! BK: Anh về để nhớ để sầu cho ai? 100. Đôi ta thương mãi nhớ lâu, Như sông nhớ nước như dâu nhớ tằm. 101. Đôi ta làm bạn thong dong, Như đôi đũa ngọc nằm trong mâm vàng. Bởi chưng thầy mẹ nói ngang, Để cho đũa ngọc mâm vàng cách xa. BK: - Đôi ta là bạn thong dong - Cho nên đũa ngọc mâm vàng xa nhau! 102. Đôi ta cùng bạn chăn trâu, Cùng manh áo vá nhuộm nâu một hàng. Bao giờ cho gạo bén sàng, Cho trăng bén gió, cho nàng bén anh. 103. Đôi ta ăn một quả cau, Giấu thầy giấu mẹ đưa sau bóng đèn, Chưa quen đi lại cho quen, Chưa gần đi lại vài phen cho gần! 104. Đôi ta như chỉ se ba, Cha mẹ xe ít đôi ta xe nhiều. Đôi ta như chỉ xe tư, Xe răng cho được như y lời nguyền. Đôi ta như chỉ xe năm, Thầy mẹ xe ít ta cầm ta xe. Đôi ta như chỉ xe mười Thầy mẹ xe ít mượn người ta xe. 105. Đôi ta như ngãi Phan Trần, Khi xa ngàn dặm khi gần bên đôi. Phan, Trần = Phan Tất Chánh và Trần Kiều Liên trong truyện Phan Trần.
Kẻ ở Nông Cống người về Quảng Xương. Nủi Nưa có lỡ thành đường, Sông Đơ có lấp nên rừng cây xanh. Trời cao có đổ tan tành, Đôi ta vẫn giữ trọn tình đôi ta. Nủi Nưa: Na Sơn ở Nông Cống, Sông Đơ: một đoạn sông Mã chảy qua Quảng Xương (các địa danh thuộc Thanh Hoá). 107. Đôi ta là nợ là tình Là duyên, là kiếp đôi mình kết giao. Em như hoa mận hoa đào, Cái gì là nghĩa tương giao hỡi nàng? 108. Đôi ta như lửa mới nhen, Như trăng mới mọc như đèn mới khêu. Bl: Hình tượng của lời ca dao rất đẹp và chính xác, có thể là tình yêu trai gái mới bắt đầu. Trong dân gian, lời ca dao này đã trở thành một vế của câu đối về tình cảm hai người con trai con gái yêu nhau, không may người con gái mất. Dân gian lại có về đối miêu tả cũng rất đẹp và chính xác đau đớn (về phía người con trai) vì “vị hôn thê” không may qua đời! Câu đối bỏ lửng chữ cuối cùng của hai về đối: “Đôi ta như lửa mới nhen, như trăng mới mọc, như đèn mới…. (khêu). Một mai bỏ chiếu ai nằm, bỏ dâu ai hái bỏ tằm ai… (chăm).
Vợ đây chồng đấy ai nào kém ai! Đôi ta như bông hoa nhài, Vợ đây chồng đấy kém ai trên đời? 110. Đôi ta như thể con tằm, Cùng ăn một lá cùng nằm một nong. 111. Đôi ta phải lòng nhau rồi, Như tằm phải thuốc, như xôi phải vò. Càng ăn càng chẳng thấy no, Càng nắm càng dẻo, càng vo càng tròn. Chồng đẹp, vợ giòn, Cong cũng xinh xinh, Ta phải lòng mình, Mình phải lòng ta. Làm thơ mà tạc cây đa giữa đồng!
Thác thì chịu thác, quên chàng không quên! 113. Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa, Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh Em lên xứ Lạng cùng anh, Tiếc công bác mẹ sinh thành ra em. Tay cầm bầu rượu nắm nem, Mải vui quên hết lời em dặn dò. BK: - Ai lên xứ Lạng cùng anh, - Khi vui quên hết lời em dặn dò. Lời ca dao trên có rất nhiều dị bản, dài ngắn khác nhau, ở đây với chủ đề tình yêu lứa đôi, xin chọn lời trên đây.
Mua rau mới hái, mua người đảm đang. Tiếc thay đồng tiền trinh mua vôi mua vàng, Mua rau muống héo, mua nàng ngẩn ngơ! 115. Đồng tiền Vạn Lịch trích bốn chữ vàng, Anh tiếc công anh gắn bó với nàng đã lâu. Bây giờ cô lấy chồng đâu? Để anh giúp đỡ trăm cau nghìn vàng. Năm trăm anh đốt cho nàng, Còn năm trăm nữa giải oan lời thề. Xưa kia nói nói thề thề, Bây giờ bẻ khoá trao chìa cho ai? Bây giờ nàng đã nghe ai? Gặp anh ghé nón chạm vai chẳng chào! BK: - Anh tiếc công anh gắn bó với cô nàng đã lâu - Bây giờ nàng lấy chồng đâu? - Trăm cau anh để cúng nàng. - Nghìn vàng anh đốt giải oan lời thề! Vạn lịch: niên hiệu Minh Thần Tông (Trung Quốc) qua mấy triều vua từ 1575 đến 1628 (tương đương triều vua Lê Thế Tông đến đời triều vua Lê Thần Tông của Việt Nam). Bl: Lời ca dao trách móc về không giữ lời thề yêu nhau của cô gái ở mức độ cao (mua vàng đót để “giải oan lời thề”) và không rõ nguyên nhân bỏ lời thề đến mức gặp nhau “chẳng chào”. Thật đúng là một kinh nghiệm cho trai gái trong yêu đương. Xoá bỏ lời thề mà không có lý do thật chính đáng là điều thiếu văn hoá. 117. Đổng Kim Lân cưỡi ngựa ô đi trước, Khương Linh Tá cưỡi ngựa bạch theo sau. Anh gặp em đây như kép nọ gặp đào, Giả như Lê Huê gặp giặc Đường trào thưở xưa. (Cd Đồng Tháp)
Khoai lang giâm, ngọn mía cũng giâm. Củi kia chen lộn với trầm Em giờ sao cho khỏi, kẻo lầm bớ em! BK: - Đu đủ tía, dâu dâu cũng tía, - Đu đủ tía bạc hà cũng tía, Ngọn lang giâm, ngọn mía cũng giâm. Thấy em tốt mã anh lầm, Bây giờ biết rõ, vàng cầm cũng buông. tải về 2.81 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|