Phụ lục 2: Xác định mức chi khả thi của hộ gia đình cho giáo dục phổ thông ở Việt Nam

Từ phụ lục 1 chúng ta thấy, người dân chi cho giáo dục phổ thông ở các nước chiếm từ 9,3% (Đức) đến 41,2% (Philippin) tổng chi cho giáo dục phổ thông ở các trường. Đối với Việt Nam, tỷ lệ tổng thu học phí trên tổng chi cho giáo dục ở các trường phổ thông là khoảng 2,7% (936 tỷ đồng học phí năm 2006 so với 35.537 tỷ đồng, Biểu 35).

Nếu kể cả chi phí học tập khác mà người dân phải chi thì tỉ lệ chi của người dân cho giáo dục phổ thông so với tổng chi xã hội cho giáo dục phổ thông là 3,7% năm 2006 (1.329 tỷ đồng so với 35.930 tỷ đồng, Biểu 35).

Để xác định mức học phí và chi cho giáo dục khả thi của các hộ dân, thì cần xác định tỷ lệ phần trăm (%) thu nhập của hộ gia đình dành cho giáo dục phổ thông, hay rộng hơn là kể cả với giáo dục mầm non, nên là bao nhiêu thì người dân sẵn sàng chi, mà không kêu là chi phí học tập quá cao. Phần còn thiếu so với chi phí để học ở bậc mầm non và phổ thông là do nhà nước chi.

Để có thể xác định tỷ lệ chi khả thi, tức là được các hộ dân chấp nhận được ở Việt Nam, chúng ta có 2 nguồn tham khảo: tỷ lệ chi của hộ dân ở các nước khác và ở Việt Nam năm 1998 (khi bắt đầu hệ thống học phí mới).

Từ phụ lục 1 ta thấy, chi cho học tập phổ thông (gồm chi ở nhà trường và chi ngoài nhà trường của gia đình) thực tế ở các nước là từ 2,6% (Indonesia, Mêhicô), đến 4% (Nhật), hơn 6% (Đức, Úc, Philippin, Ấn Độ), và tương đối cao gần 8% (Chi Lê), và cao nhất là Hàn Quốc (10%), bình quân là 5,74% tức gần 6%. Ở Việt Nam, năm 1998, tỷ lệ học phí so với thu nhập hộ dân (2 con đi học, hộ 4 người) từ 1,9% (trung học cơ sở, thành thị) đến 7,8 % (mầm non, thành thị), Biểu 31. Nếu tính cả các khoản chi khác cho học hành của con thì năm 2006, mức chi cho học tập của hộ dân chiếm từ 2% đến 8,5% (Biểu 32), trong đó, đa số trường hợp là 5% đến 6%, bình quân là 5,4%.