Macedonianism Xem dưới: Chủ nghĩa theo phái Macedonian. Macedonians

M

Xem dưới: Chủ nghĩa theo phái Macedonian.

Phái Macedonius [phái căn cứ vào thư Hy Bá Lai (Do Thái) tuyên xưng Thánh thần cũng là một thụ tạo; song thuộc giới thiêng liêng giống như Thiên Sứ. Sự ngộ truyền này do Macedonius (?-362?) thế kỷ thứ 4 khởi xương].

Tế sát thần bí [thuyết cho rằng, trong Bí Tích Thánh Thể, lúc vị chủ tế lập lại lời truyền phép của Ðức Kitô thì như một lưỡi dao phân cắt cách thần bí không đổ máu để Mình Máu Ngài để nên chiên hiến tế của Thiên Chúa].

Thánh Mẫu, tượng Thánh Mẫu, Tượng Ðức Mẹ

1. Ảo thuật, ma thuật, vu thuật 2. Lực không thể giải thích được, cái đẹp thần bí 3. Thuộc ma thuật, không thể hiểu thấu, có ma lực kỳ dị.

Cố vần thần học của Giáo Triều.

Quyền giáo huấn của Giáo Hội, giáo quyền, chức giáo đạo, quyền Giáo Hội hành sử việc giảng dạy.

Khoan nhân, đại lượng, rộng lượng, khoan đại, đại độ, hào sảng, khảng khái, tâm hùng chí đại, cao thượng.

Sự uy nghiêm, tôn nghiêm, trang nghiêm, quyền uy, uy phong, chủ quyền.

Tranh luận của G. Major [ở thế kỷ 16, do G. Major đồ đệ P. Melanchthon (1497-1560) cho rằng làm lành cũng là điều kiện tất yếu để được cứu rỗi, vì thế sinh ra tranh luận].

Kitô hữu Malabar, Kitô hữu thuộc Thánh Thomas, Giáo Hội Thánh Thomas [chỉ các Ktiô hữu ở bờ biển Tây Nam Ấn Ðộ. Truyền thuyết cho rằng một trong mười hai Tông Ðồ Ðức Kitô là Thánh Thomas đã đi đến đây truyền đạo].

Bất nghĩa, ác ý, ác niệm, ác cảm ác độc, ác tính.

Ác tính của tội, ác tội

Con người, nhân loại.

1. Thiên mệnh, mệnh lệnh, huấn lệnh, thánh chức ban lệnh 2. Ủy nhiệm, ủy thác.

Phái Manda D'hayye, Manda Giáo [phát xuất từ Babylon, giáo phái này cho rằng con đường cứu rỗi ở nơi Ðấng biết sự sống tức Thần Manda D'hayye, theo đó linh hồn con người sẽ được đưa về trong ánh quang của thần Manda. Phái này dùng từ ngữ và tượng trưng về tôn giáo giống như phái Kitô Giáo ngộ đạo thuyết (Christian Gnosticism)].

Tín đồ phái Manda [Xem trên]

Nhân-Thần [vừa là Thiên Chúa vừa là người].

1. Nhân tính, nhân cách 2. Thành nhân, thành niên 3. Cương nghị, anh dũng.

Phái Manikêu [do Manes 215-276 người Ba Tư sáng lập, là một hỗn hợp giữa Kitô Giáo và thuyết ngộ đạo (Gnosticism) mà thành; ông chủ trương vũ trụ bắt đầu với Thiện và Ác đi song đôi, ngoài ra nhân tính Ðức Kitô chỉ là huyễn tượng (xem Docetism)].

Xem trên.

Biểu hiện của Giáo Hội, sự trình bày của Hội Thánh

Bày tỏ lương tâm, thố lộ lương tâm, giãi bày lương tâm.

1. Thao tác, thao túng 2. Xử lý khéo léo, lấy tâm trí xử lý, thấu triệt toàn diện.

Nhân loại, con người. (A.) Chủ, Chúa [lối tôn xưng người Do Thái hay dùng và được Giáo Hội sơ khai dùng lại chỉ Ðức Giêsu Kitô; nói lên sự thừa nhận quyền uy Thiên Chúa của Ngài, cũng như tin Ngài là Ðấng thẩm phán trong ngày tận thế].

Xem Malabar Chritians [Giáo Hội Thánh Thoma].

Xem mar

Chúa chúng ta.

Tín điều Marburg [tín điều ở thế kỷ thứ 16, do phái Luther và phái Zwinglians vì muốn lập liên minh tự vệ của những người cải cách, nên đã nhóm họp tại Marburg-on-the-Lahn (Ðức) và đạt được thỏa thuận về giáo lý mà viết thành tín điều này].

Chủ nghĩa Marcion, phái Marcion [ở thế kỷ thứ 2 Marcion (?-160) đề xướng nhị nguyên luận: Thiên Chúa ở Cựu Ước là Ác, Thiên Chúa ở Tân Ước là Thiện]

Phái Marcionism [Xem trên]

Chúa của tôi, Chúa tôi.

Biệt tôn Thánh Mẫu, Thánh Mẫu biệt tôn, sự sùng bái Ðức Mẹ cách qúa lố.

Thánh Mẫu luận, Thánh Mẫu học.

Thuộc hôn nhân, thuộc chuyện vợ chồng.

Phái Maro [vào thế kỷ thứ 8, 9 ở Syria (nay là Lybanon) chỉ một đoàn thể Kitô hữu tự cho là thừa kế của giáo đoàn do Thánh Maro (?423?) sáng lập vào thế kỷ thứ 5].

Hôn nhân, kết hôn, hôn lễ, đời sống hôn nhân, kết hợp.

Thánh tử đạo, người tuẫn đạo, kẻ lấy máu minh chứng, liệt sĩ.

Sự hiến mạng, tuẫn giáo, tuẫn nạn, tuẫn tiết, tuẫn mệnh, khổ nạn, thống khổ.

Sùng bái các Thánh Tử Ðạo, các vị tuẫn đạo, các vị liệt sĩ.

Người học về lịch sử tuẫn giáo, tác gỉa hạnh các Thánh Tử Ðạo.

Tử đạo học, tuẫn giáo sữ, truyện các Thánh Tử Ðạo, tên danh sách cách thánh.

Chủ nghĩa Mác Xít [Học thuyết lấý tư tưởng triết học, kinh tế, chính trị, xã hội của K. Marx (1818-1883) làm căn cứ]

[tên đặt cho người con gái lấy từ chữ gốc Do Thái là Miriam. Tên thân mẫu của Ðức Giêsu].

1. Misa, tiệc thánh, thánh lễ, lễ tế cảm tạ, hy lễ 2. (mass) Quần chúng, đại chúng.

Tội ác của quần chúng, tội ác của đám đông, tội tập thể

Quần chúng bị án phạt đời đời, chủng loại diệt vong.

Mẹ các tín hữu [chỉ Giáo Hội].

Xem material, matter.

1. Thuộc vật chất, thuộc tài liệu, thuộc chất liệu, thuộc hữu hình 2. Tài liệu, nguyện liệu.

Duy vật luận, chủ nghĩa duy vật, chủ nghĩa vật chất [cho rằng toàn thể thế giới thực tại, ngoài những gì được cảm quan và khoa học chứng minh ra, không còn gì khác tồn tại nữa, hơn nữa tất cả thực hữu đều tuân theo các lực điều kiện vật chất].

Xem matrimony, marriage.

1. Hôn nhân, hôn phối, kết hôn, sinh sống hôn nhân, quan hệ hôn nhân 2. Bí Tích hôn nhân, hôn lễ.

1. Khuôn, khuân mẫu, mẫu thức 2. Vật mẫu, nguyên thủy

Vật chất, chất liệu, tài liệu, chất thể ,nội dung, thành phần

Trưởng thành, thành thục, hoàn thành, viên thục, hoàn bị

Chuẩn tắc, chuẩn cách, nguyên lý, chủ nghĩa, châm ngôn, cách ngôn, huấn ngôn xử thế.

Cơ giới luận [học thuyết chỉ dùng vận động trong không gian để cắt nghĩa toàn bộ hay từng phần về những vật tự nhiên và những sự kiện phát sinh].

Môi giới , trung gian, hòa giải, điều đình, điều giải, trọng tài, dàn xếp

1. Người trung gian, môi giới, trung nhân, người điều đình, người dàn xếp, vị trọng tài 2. (the Mediator) Ðấng trung gian [chỉ Ðức Kitô].

Nữ trung gian [tước hiệu mà Giáo Hội dành cho Ðức Mẹ Maria].

Sự suy niệm, suy ngẫm, nguyện ngắm

1. Môi giới, môi thể, môi chất, vật trung gian 2. Thuộc trung gian, thuộc trung đẳng, trung dung, trung độ 3. Thông linh gia, người đồng cốt, người lên đồng

Ôn thuận, ôn hòa, nhu mì, ôn nhu, nhu hòa, ngoan ngoãn

Phái Melanchthon [một giáo phái theo Luther (Lutherans) vào thế kỷ 16 tuân phục giáo lý của Philip Melanchthon (1497-1560)]. Xem Philippists

Phái Bảo Hoàng, phái Melchites [(a) Thời Giáo Hội sơ khai dùng danh hiệu này gọi những tín đồ Syria và Ai Cập đã từ bỏ lạc thuyết Ðức Kitô nhất tính luận (Monophysitism) mà theo tín lý Công Ðồng Chalcedol đã ấn định và được Hoàng Ðế ủng hộ (b) Tín hữu Syria và Ai Cập công nhận quyền uy tối cao của Giáo Hoàng, nhưng vẫn giữ nghi thức tôn giáo gốc của Giáo Hội Hy Lạp Ðông Phương].

Thuyết cải thiện, thế giới cải thiện luận, chủ thuyết cải lương xã hội, chủ nghĩa kinh bang tế thế [(a) Thuyết tin rằng thế giới tự nó hướng thiện, còn nỗ lực của con người là nhằm trợ giúp việc cải thiện này (b) Thái độ dùng cách thế cụ thể, để cải tiến xã hội].

Phái Melitio [danh xưng lấy tên Giám Mục thành Ario là Melitius (? - 381) (a) Học phái khoảng năm 325 theo giáo chủ Ai Cập Melitius, nghiêm trách những kẻ bội giáo (b) Phái vào thế kỷ thứ 4 phản đối người theo chủ thuyết Ario (Arianism)].

Phần tử Giáo Hội, thành viên Giáo Hội [giáo hữu đã lãnh phép rửa tội hữu hiệu và trên luật pháp không ly khai đoàn thể Giáo Hội].

1. Lời nguyện cho người chết 2. Vật kỷ niệm, di vật

Lễ truy điệu

Ký ức, kỷ niệm, hoài niệm, truy niệm, trí nhớ

Lời Chúa, [biệt danh mà người Do Thái gọi Yahweh].

Giáo phái Menno [giáo phái được hình thành vào thế kỷ 16 do Menno Simons 1492-1559 lãnh đạo, chịu ảnh hưởng từ phong trào lãnh phép rữa hai lần (Anabaptists)].

Thuộc về tâm, tinh thần, tâm lý, tâm thần.

Giữ kín tâm tình, giữ trong lòng, ẩn ngôn.

Xem retribution.

Lòng nhân từ, từ bi, từ thiện, lòng thương người, lòng khoan dung.

1. Công trạng, công nghiệp, công lao, công đức [vì người khác mà hoàn thành một công việc] 2. Lập công lao 3. Ðáng được

Có công lao, có công trạng, đáng được thưởng, có công đức, đáng khen, có gía trị

Chủ nghĩa Messalian [bè phái dị đoan vào khoảng năm 350, chủ trương loại bỏ việc lành và Bí Tích, chỉ cần kiên tâm cầu nguyện là có thể vượt được những ràng buộc; nhờ khổ tu là có thể đạt tới vinh phúc trực quan].

Xem trên.

Ðấng Thiên Sai, Ðấng được xức dầu [Ðấng cứu thế mà Do Thái Giáo vẫn đang chờ đợi].

Vị Vua Thiên Sai, thân phận Ðấng Thiên Sai

Bí mật của Ðấng Thiên Sai [là chủ đề của thần học Phúc Âm theo Thánh Marcô: Ðức Giêsu một đàng tự mạc khải mình cho loài người, một đàng lại cấm ma quỉ xưng hô Ngài và cấm môn đệ tiết lộ Ngài là ai].

Chủ nghĩa Messiah [Sự trông đợi,tư tưởng, niềm tin, vào Ðấng Thiên Sai sẽ tới để tiêu diệt tội ác, tai họa và mang tới hạnh phúc, chính nghĩa và hòa bình].

Xem Messiah

Học thuyết vượt qua phê phán, hậu phê bình [thuyết phê bình, hoặc phản tỉnh về những luận thuyết phê bình].

Chiều kích siêu lịch sử, chiều kích hậu lịch sử

Biến hình, biến chất, biến thái, biến dạng, biến tính, biến thân

Hối cải, trở lại, , cải thiện, cải tà qui chính

1. Thuộc siêu hình, hình nhi thượng, siêu hình học, trừu tượng 2. Siêu hình gỉa [căn nguyên đầu tiên không thể kinh nghiệm được, vì siêu việt mọi vật có thể nghiệm được].

Siêu hình học, hình nhi thượng học [môn học thảo luận về bản chất , cứu cánh của tồn hữu].

1. Luân hồi, tái sinh 2. Thuyết luân hồi, thuyết hóa kiếp đầu thai [học thuyết cho rằng linh hồøn khi ly khai một thân xác này thì sẽ tiến nhập vào một nhục thể khác, cho tới khi hoàn toàn thanh tịnh hóa, cuối cùng mới thoát kiếp luân hồi vào vĩnh phúc; niết bàn].

Giáo phái Methodist [vào thế kỷ 18 John Wesley 1703- 1791 thuộc Anh Giáo vì muốn khuyến khích tín đồ sống một cuộc sống lý tưởng cao thượng nên đã lập một phái sống nghiêm nghặt với những giáo lý và nghi thức sùng bái nghiêm khắc].

1. Giáo Phái Methodist, Giáo Phái Tuần Lý [danh xưng của Anh Quốc] 2. Giáo Phái Vệ Lý, Công Hội Vệ Lý 3. Giáo phái Giám Lý [Vệ Lý Công Hội ở Mỹ Quốc hồi thế kỷ 15 phân thành hai phái].

Phương pháp, cách thức, đường lối

Phương pháp luận, phương pháp học, nghiên cứu pháp [chỉ việc truy tầm tri thức theo phương pháp khoa học].

1. Tổng Giám Mục Giáo Ðô, Tổng Giám Mục [Giám mục những đô thị quan trọng thời Giáo Hội sơ khởi có quyền hạn cố định quản lý những Giám Mục khác thuộc lãnh địa mình. Thời nay mặc dù Giáo Hội Ðông Phương, Thiên Chúa Giáo, Thánh Công Hội Anh Giáo còn giữ phẩm trật này, nhưng chỉ có tước vị hơn là quyền quản trị]. 2. Chức Tổng Giám Mục.

Thế giới vi mô, tiểu vũ trụ.

Trung điểm thời gian [chỉ thời kỳ Ðức Giêsu tại thế. Theo lối phân thời gian của Phúc Âm theo Thánh Luca, cao điểm này nằm giữa thời chuẩn bị của Cựu Ước và thời Giáo Hội Tân Ước là trung tâm của lịch sử cứu độ].

Diễn thuật kiểu midras [(a) Ý nguyên văn là "nghiên cứu" hoặc "giải thích". Sau diễn biến thành "giải thích Thánh Kinh". (b) Trước công nguyên các Luật Sĩ (Kinh Sư) Do Thái bắt đầu làm việc chú giải này là chọn lựa trong Thánh Kinh sự, vật, người hay pháp luật, lễ nghi v.v..làm đề tài rồi dẫn dụ, giải thích, miêu thuật để độc gỉa thấu hiểu ý của trước tác].

Số nhiều của midrash. Xem trên

Xem metempsychosis.

Xem chiliasm

Thiên niên, một ngàn năm, thiên phúc niên, hoàng kim thời đại [sách Khải Huyền 20, 1-7 nói tới niên hạn này tượng trưng cho thời đại lâu dài. Thời đại lâu dài này hoặc chỉ từ Chúa Giêsu Phục Sinh cho tới thời Ngài tái lâm, hoặc chỉ từ Chúa Thăng Thiên cho tới ngày tận thế].

Xem millenarianism

Tâm linh, tâm trí, tâm tư, tâm lực, trí lực, tri tính, ngộ tính, lý trí, ý chí, tư duy, tinh thần, ký ức

1. Nhân viên Thánh Chức, Mục Sư, thừa tác viên, sứ vụ viên [nhân viên chính thức được phép lãnh đạo Kitô hữu trong việc sùng bái, tuyên giảng Phúc Âm, cử hành các phép Bí Tích] 2. Phụ giúp, giúp đỡ, phục vụ

1. Thánh Chức, chức Mục Sư, thừa tác vụ, quản lý Giáo Hội, việc tông đồ 2. Mục Sư đoàn, giới Thánh Chức.

Thần học đại chúng [thần học Kitô Giáo ở Ðại Hàn lấy nhãn quan đại chúng để phân tích và giải thích đời sống đức tin].

Sự Ác ít hơn.

Phép lạ, Kỳ tích, thần tích, kỳ sự, kỳ năng, thần diệu

Thuộc thần diệu, kỳ diệu, phi thường, kỳ lạ, siêu nhiên

Sự thống khổ, điều khổ nạn, bi thảm, điều bất hạnh, túng quẫn, thảm trạng, cảnh khốn.

Sách mishna [sách chép đạo lý do các luật sĩ kinh sư Do Thái khẩu truyền, nhất là giải thích pháp luật tôn giáo].

Tờ bài sai, sự ủy nhiệm [canonical mission)

Kế hoạch và hành động cứu độ của Thiên Chúa.

Sứ mệnh của Ngôi lời

Truyền giáo học, khoa truyền giáo [môn học dạy để rao giảng Phúc Âm cho dân ngoại hay cho lạc giáo qui hồi].

1. Sai phái, thừa phái 2. Sứ mạng, thiên chức, nhiệm vụ 3. Truyền giáo, truyền đạo 4. Khu truyền giáo, nghề nghiệp truyền giáo, đoàn thể truyền giáo

1. Ðược sai phái 2. Ðược ủy thác sứ mệnh 3. Thuộc truyền giáo 4. Nhà truyền giáo

Xem missionary

Người theo đạo Mithras [Mithrus được coi là thần của Ba Tư. Thần này bảo vệ chân lý lấy nguồn của ánh sáng và thiện chiến đấu với lực lượng tối tăm].

Phái hình thức, hình thái luận, thuyết mô thức, chủ nghĩa hình tượng [họ cho rằng Thiên Chúa có ba ngôi, chỉ vì dùng ba hình thức khác nhau để mạc khải chính mình, nên chỉ là một Thiên Chúa biến hình thái mà thôi].

Hình thức, hình thái, phương thức, dạng thức

Hình thức, phương thức, dạng thức, cách thể, cách thức.

Mẫu, kiểu, mô hình

Ðiều độ, tiết chế, ôn hợp, trung dung, ổn định, ổn định

Chủ nghĩa hiện đại, chủ nghĩa tân thời [(a) Một phong trào trong Giáo Hội Công Giáo từ thể kỷ 19 tới thế kỷ 20. Họ tiếp nhận việc phê phán Thánh Kinh, phê bình cả Ðức Kitô; họ coi giáo lý, nghi lễ có tích cách tượng trưng chân lý, lấy đạo đức cao thượng dẫn đưa con người tiếp xúc với thực thể siêu nhiên. (b) Phái duy tân Thánh Kinh; một thần học chủ trương lấy phương pháp phê bình lịch sử làm nền tảng để nghiên cứu tất cả Thánh Kinh].

Chủ nghĩa Molina [Do Luis De Molina (1535-1600) khởi xướng trong cuộc tranh luận liên quan tới ân sủng Thiên Chúa và ý chí tự do của con người, phái này nhấn mạnh tới khía cạnh tự do ý chí của con người].

Lạc thuyết thần độc nhất ngôi vị, nhất ngôi nhất thể luận [thế kỷ thứ 2, thứ 3 vì muốn bảo vệ nhất thần luận (monotheism) của Thiên Chúa, họ không giải thích hợp lý được sự độc lập ngôi vị của Thánh Tử, nên trở thành lạc thuyết].

Người theo thuyết monarchianism [Xem trên].

Giám Mục chuyên chế.

Thuộc về đời sống ẩn tu, thuộc về tu viện, thuộc vê tăng viện.

1. Ẩn tu viện, tu viện.

Thuộc về đời sống ẩn tu, thuộc về tu viện, thuộc về tu sĩ, thuộc về ẩn cư, xuất gia, tăng lữ.

Ðời sống ẩn tu, chế độ ẩn tu, xuất gia

Thuyết độc lực, thuyết thần ân độc tác [(a) Chủ trương tái sinh là công việc chuyên biệt của Chúa Thánh Thần. (b) Cho rằng Chúa Kitô có hai bản tính nhưng chỉ có một thứ hành động].

Nhất nguyên luận, đơn nhất luận, nhất thể luận [(a) Chủ trương chỉ có một thực thể căn bản như tâm hoặc là vật, mọi điều khác chỉ là phụ thuộc. (b) Học thuyết cho rằng bộ phận nào đó trong thực tế không phân ra thành độc lập, mặc dù là một cơ hữu toàn thể].

Tài liệu khuyến đạo

Tu sĩ ẩn tu, hòa thượng, tăng lữ.

Thuộc về duy Kitô [chỉ bàn về Chúa Kitô, tuyệt đối ít nhắc đến Chúa Cha và Thánh Thần].

Ðơn lực luận [cho rằng nơi Chúa Kitô chỉ có một hình thức hoạt động, đó là Thần tính. Thần tính chi phối, nhân tính thụ động; bởi đó hoạt động không nhờ ý chí mà hoàn thành].

Người chủ trương luận thuyết nhất phu nhất phụ, người chấp nhận chế độ một vợ một chồng.

Nhất phu nhất phụ, chế độ một vợ một chồng.

Ðơn ngẫu luận, đơn nguyên luận, thuyết nhất nguyên phát sinh [thuyết chủ trương con người chỉ do một đôi vợ chồng đầu tiên dần dần phát triển].

Người sùng bái.... [Xem chữ dưới]

Sùng bái một thần, sùng bái đơn thần [sùng một vị thần trong đa thần].

Thuộc đơn chi luận, nhất tộc luận, nhất hệ luận [do cùng một loại mà dần tiến hoá].

Ðơn chi luận, nhất tộc luận, nhất hệ luận [cho rằng loài người khời nguyên chỉ là một hệ tộc, gồm hơn một cặp phối ngẫu].

Nhất tính luận, Kitô nhất tính luận [vào thế kỷ thứ 5, 6 xuất hiện dị thuyết cho rằng Chúa Kitô thực sự có hai bản tính, tuy nhiên nhân tính đã biến thành thiên tính, hoặc là nhân tính đã bị thiên tính chi phối, hoặc là hai bản tính đã hòa hợp làm một thành một thứ bản tính mới].

Xem trên

Thuyết đơn linh [thuyết này do một người Á Rập là Averroes (1126-1198) chủ trương rằng toàn thể nhân loại chỉ có một lý tính linh hồn ,và linh hồn phổ quát đó mới bất diệt trường tồn].

Nhất thần luận, duy nhất thần luận, nhất chân thần [tin tưởng có một vị thần có vị cách và trỗi vượt vũ trụ].

Xem dưới.

Ðơn ý luận, Kitô nhất chí luận [thế kỷ thứ 7 Giáo chủ (Constantinople) là Sergius (?-638) chủ trương Triết Trung Nhất Tính Luận: trong Ðức Kitô thực sự có hai tính, nhưng chỉ Thần tính quyết định phương thức hoạt động, còn nhân tính là công cụ mà thôi].

Phái Montanus, chủ nghĩa Montanus [vào thế kỷ thứ 2, Montanus đề xướng một dị thuyết: Chúa sắp đến rồi (tận thế sắp đến), chờ đón đặc ân Thánh Thần, phản đối việc trần thế, một trong những phái nghiêm khắc].

1. Thuộc về đạo đức, đạo nghĩa, luân lý, thuộc về lương tâm, phẩm hạnh đoan chính, có thể biết đúng và sai 2. (pl) Phẩm hạnh, phong hóa, luật đạo đức, luân lý học.

Tinh thần, phong khí, phong kỷ, sĩ khí, nhân tâm.

Ðạo đức, đạo nghĩa, luân lý, đức hạnh, đức tính, mỹ đức, đạo đức học, luân lý học, luật đạo đức.

Giáo phái Mormon [thế kỷ 19 ở Mỹ Joseph Smith (1805-1844) căn cứ trên những Kinh của Mormon viết trên 100 tấm kim loại mà lập thành một giáo phái chú trọng đến đặc tính của ngày thế mạt].

Sự chết của linh hồn

Thuộc: 1. Không khỏi một lần chết, chết, khó thoát chết, không thể khỏi chết 2. Chí mạng, cửa tử, lâm chung 3. Làm cho linh hồn chết, phải sa hỏa ngục, không thể tha thứ 4. Vật phải chết, con người.

1. Không khỏi một lần chết, số phận phải chết 2. Luật chết, nhân tính 3. Con người, nhân tính.

Khắc khổ, khổ tu, cấm dục, tiết dục, chế dục, nghiêm khắc với chính mình, chết cho tội.

Mẹ Thiên Chúa [chỉ Ðức Mẹ Maria].

Mẹ của ân sủng, Mẹ đầy ân sủng.

Mẫu tính, mẫu quyền, địa vị của người mẹ, nghĩa vụ của người mẹ, tình yêu của người mẹ.

1. Vận động, hoạt động, hành động, động tác 2. Hướng động, xu hướng, khuynh hướng.

Người làm, người hành động, người phát động, nguyên động lực.

Nơi nào cũng có, hiện diện mọi nơi.

Ða dạng tính, đa dạng, nhiều.

Hiện diện mọi nơi theo ý muốn, sự hiện diện tùy ý muốn [thế kỷ thứ 16 (P. Melanchthon 1497-1560) chủ trương: trong tiệc thánh (Bí Tích Thánh Thể) thân xác của Chúa Kitô Phục Sinh tùy ý có thể ở bất cứ nơi nào].

Ðoạn bản, phiến bản của Muratorian [gọi thế là do L. A. Muratori (1672-1750) một sử học người Ý tìm ra những mảnh di liệu khoảng năm 200 sau Công Nguyên. Ðó cũng là một tài liệu lịch sử rất quan trọng cho thấy rõ việc Giáo Hội biên soạn Cương Mục Thánh Kinh].

Biến hóa, chuyển biến, biến đổi, biến hình, biến chất, đột biến.

1. Chủ nghĩa hỗ tương [tư tưởng Trung Quốc coi vạn sự, vạn vật tuần hoàn hỗ tương]. 2. Thuyết hỗ trợ.

Liên quan hỗ tương, tương quan, hỗ giao, hỗ giao tương tế, nhất thể lưỡng thái.

Thuộc thuyết minh huyền bí, thuộc giải thích thần bí, thuộc tôn giáo khải chiến huyền nhiệm, thuộc truyền thụ bí phép.

Người thuyết minh huyền bí, người giải thích thần bí, giải sự thần bí học, người theo huyền nhiệm tôn giáo khải chiến, bí pháp gia.

Việc, sự... Xem trên.

Mầu nhiệm theo nghĩa hẹp.

Huyền nhiệm vừa làm run sợ vừa có hấp lực.

1. Bí mật, bí nhiệm, nhiệm tích, mầu nhiệm, thần bí, huyền diệu, kỳ diệu, lạ lùng, huyền bí [Con người chỉ có thể lấy tín hiệu qua mạc khải siêu nhiêu mà đáp nhận mọi chân lý tôn giáo trong khả năng hiểu biết giới hạn]. 2. Nghi thức tôn giáo thần bí, nghi thức thần bí, nghi thức lễ tiệc thánh.

1. Thuộc về thần bí, mật khí, bí ẩn, lạ lùng 2. Thần bí gia, nhà chủ nghĩa thần bí, người sống thần bí.

Thuộc về thần bí, lạ lùng, mầu nhiệm.

1. Thần bí luận, chủ nghĩa thần bí, chủ nghĩa huyền bí, huyền bí học, tôn giáo thần bí 2. Huyền bí, thần huyền [nghĩa rộng chỉ mọi hình thức nội tâm kết hợp với thần. Nghĩa hẹp chỉ những sự việc kết hợp siêu bình thường với thần] 3. Thần bí

Thần thoại, tư tưởng thần bí, chuyện thần tiên, chuyện hoang đường.

Thuộc về thần thoại, thuộc về thời đại thần thoại.

Chủ nghĩa thần thoại, giải thích thần thoại.

Học gỉa thần thoại, người giải thích huyền thoại.

Thần thoại tạo dựng vũ trụ [một thuyết giải thích việc tạo dựng vũ trụ 6 ngày, cho rằng Sáng Thế Ký chương 1 ghi lại không có tính cách lịch sử, nhưng chỉ thuần túy thần thoại].

Thần thoại học gỉa, thần thoại tác giả.

1. Môn học về thần thoại [học vấn nghiên cứu nội dung, khởi nguyên, cách thức ảnh hưởng...của thần thoại]. 2. Thần thoại 3. Thần thoại tập, thần thoại chí