VIỆt nam cộng hòA 10 ngày cuối cùNG

Sau một đêm suy nghĩ, trưa ngày hôm sau, thứ Hai 21 tháng 4, Tổng Thống Thiệu mời Phó Tổng Thống Trần Văn Hương và Đại Tướng Trần Thiện Khiêm, cưu Thủ Tướng, đến Dinh Độc Lập và thông báo với họ rằng ông sẽ từ chức. Tổng Thống Thiệu kể lại cho hai nhân vật nầy cuộc hội kiến với Đại Sứ Pháp và Đại Sứ Hoa Kỳ ngày hôm trước và nhận mạnh rằng cả hai ông Đại Sứ đều không chính thức khuyến cáo ông từ chức, tuy nhiên vì tình hình quân sự đã trở nên vô vọng và ông cảm thấy rằng ông không còn có thể phục vụ đất nước hữu hiệu được nữa cho nên ông phải từ chức. Tổng Thống Thiệu nói với Cụ Trần Văn Hương và Đại Tướng Trần Thiện Khiêm rằng ông muốn bảo tồn tính hợp pháp của chế độ Việt Nam Cộng Hòa và do đó ông yêu cầu Phó Tổng Thống Trần Văn Hương nhận lãnh chức vụ Tổng Thống Việt Nam Cộng Hòa để cứu vãn tình thế.

Tuy nhiên, trong một cuộc tiếp xúc qua điện thoại tại San Jose, cựu Thủ Tướng Nguyễn Bá Cẩn đã cho người viết biết rằng trong phiên họp tại Dinh Độc Lập sáng 21 tháng 4 năm 75, chỉ có ba người đó là Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu, Phó Tổng Thống Trần văn Hương và ông Nguyễn Bá Cẩn, Thủ Tướng Chính Phủ. Ông Thiệu ngồi giữa, Phó Tổng Thống Hương ngồi bên phải và ông Cẩn ngồi bên trái, không hề có cựu Thủ Tướng Trần Thiện Khiêm như trong các tài liệu khác đã nói. Theo ông Cẩn thì trong phiên họp nầy, Tổng Thống Thiệu loan báo cho Cụ Hương và ông biết rằng ông đã quyết định từ chức Tổng Thống Việt Nam Cộng Hòa và yêu cầu Phó Tổng Thống Trần Văn Hương lên thay thế ông theo đúng tinh thần Hiến Pháp 1967. Mạn đàm qua điện thoại với cựu Thủ Tướng Nguyễn Bá Cẩn tại San Jose, California, ngày 6/5/2002.

Trong cuốn Hồi Ký ‘’Đất Nước Tôi’’ mới xuất bản gần đây, cựu Thủ Tướng Nguyễn Bá Cẩn cho biết rõ hơn như sau:

‘’Sáng thứ Hai (21/4/75) tôi gọi điện thoại hỏi Đại Tá Cẩm, Đổng Lý Văn Phòng của Tổng Thống Thiệu để bàn công việc khẩn cấp, toàn là những tin bất lợi mà tôi thu nhận được trong hai ngày cuối tuần vừa qua, từ quân sự cho đến ngoại giao, ngoại viện v.v...Nhưng Đại Tá Cẩm cho tôi biết nhiều lần là Tổng Thống Thiệu đang họp với Phó Tổng Thống Hương. Đại Tá Cẩm cũng cho tôi biết là trong ngày Chủ Nhật hôm qua, Đại Sứ Martin đến thảo luận với Tổng Thống Thiệu về tình hình nguy ngập của Miền Nam và hình như Tổng Thống Thiệu sẽ lấy những quyết định tối ư quan trọng.

Sau cùng vào lúc 11 giờ trưa ngày 21 tháng 4, tôi được mời gặp Tổng Thống Thiệu. Đến nơi, tôi nhận thấy không phải chỉ Tổng Thống Thiệu mà còn có thêm Phó Tổng Thống Hương. Phiên họp vỏn vẹn chỉ có ba người. Tổng Thống Thiệu mở đầu là sau khi thảo luận với Đại Sứ Martin, ông ta quyết định là từ chức và bàn giao trách nhiệm Tổng Thống Việt Nam Cộng Hòa cho Phó Tổng Thống Trần Văn Hương theo đúng Hiến Định. Việc Tổng Thống Thiệu từ chức, ông ta cho biết, là để xem Quốc Hội Hoa Kỳ có thay đổi lập trường của Ủy Ban Quốc Phòng Thượng Viện, tiếp tục quân viện cho Việt Nam để mở đường cho Hoa Kỳ và Đồng Minh thương lượng một một giải pháp chính trị mà phía cộng sản Bắc Việt nhất quyết từ chối mọi cuộc thảo luận nếu Tổng Thống Thiệu còn tại chức. Đúng là cả bạn lẫn thù đang ban cho Miền Nam phát súng ân huệ cuối cùng’’. Nguyễn Bá Cẩn, Sách đã dẫn, trang 421.

Tuy cả hai ông Đại Sứ Pháp Mérillon và Hoa Kỳ Martin đã thuyết phục Tổng Thống Thiệu nên từ chức trong ngày Chủ Nhật nhưng Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu cũng chưa có quyết định dứt khoát vì dường như ông vẫn còn chờ đợi thái độ của các Tướng lãnh, ông vẫn còn chờ đợi xem các Tướng lãnh có còn ủng hộ ông trong việc ngồi lại ghế Tổng Thống hay không.

Trong cuốn Khi Đồng Minh Tháo Chạy, Tiến Sĩ Nguyễn Tiến Hưng cho biết vào năm 1984, cựu Tổng Thống Thiệu đã tiết lộ với ông rằng trước khi quyết định từ chức, ông đã mời các Tướng lãnh đến Dinh Độc Lập để báo cho họ biết về cuộc hội kiến với Đại Sứ Hoa Kỳ ngày hôm trước: ‘’Ông Thiệu kể cho tôi (năm 1984) là  hôm sau ngày gặp ông Martin, ông đã mời các Tướng lãnh đến Dinh Độc Lập. Trong buổi họp ông cho họ biết về những chuyện Đại Sứ Martin đề cập tới.Ông Thiệu nói nếu các Tướng lãnh cho rằng ông là một chướng ngại vật cho hòa bình của đất nước thì ông sẽ từ chức. Không ai phát biểu gì cả. Thế là đã rõ họ không muốn cho ông ngồi ghế Tổng Thống nữa. Giữa lúc đó, ông tuyên bố từ chức và Phó Tổng Thống Trần Văn Hương lên thay’’. Nguyễn Tiến Hưng: Khi Đồng Minh Tháo Chạy, trang 389.

Như vậy có lẽ Tổng Thống Thiệu đã tham khảo các Tướng lãnh một cách bán chính thức trước khi quyết định từ chức và khi không còn được họ ủng hộ nữa, khi ông thấy rằng: ‘’thế là đã rõ họ không muốn ông ngồi lại ghế Tổng Thống nữa’’ thì ông mới loan báo quyết định nầy với Phó Tổng Thống Trần Văn Hương và cựu Thủ Tướng Trần Thiện Khiêm.

Frank Snepp, nhân viên CIA và cũng là tác giả cuốn Decent Interval tiết lộ rằng khi ông Thiệu nói chuyện với Phó Tổng Thống Trần Văn Hương và Đại Tướng Trần Thiện Khiêm (hay Thủ Tướng Nguyễn Bá Cẩn) tại Dinh Độc Lập thì bộ phận nghe lén của CIA ở Tòa Đại Sứ Mỹ nghe hết không sót một lời nào. Trùm CIA tại Sài Gòn là Thomas Polga sau đó đã ra lệnh cho phụ tá của ông là Thiếu Tướng Charles Timmes đến gặp Đại Tướng Dương Văn Minh ngay chiều hôm đó và hỏi thẳng ông Dương Văn Minh rằng nếu người Mỹ có cách loại ông Hương ra khỏi ghế Tổng Thống thì ông Minh có sẵn lòng đảm nhận chức vụ nầy để điều đình với việt cộng hay không ? Đại Tướng Minh gật đầu nhận lời, ông bày tỏ sự tin tưởng rằng ông có thể thuyết phục ‘’phe bên kia’’ và ông nói với Tướng Timmes rằng ông cần gởi ngay một địa diện của ông sang Paris để thương thuyết ngay với phe công sản. Nghe ông Minh nói như vậy, Tướng Timmes liền mở cặp lấy ngay một ngàn đô la tiền mặt trao cho ông Minh để mua vé may bay cho người nầy. Frank Snepp chú thích thêm là ông Minh không hề gởi người nào sang Paris, không dùng đến số tiền nầy và cũng không trả lại cho người Mỹ. Frank Snepp cũng cho biết thêm là Đại Sứ Martin không hề hay biết gì về việc CIA cho người tiếp xúc với Dương Văn Minh trước khi ông Thiệu từ chức. Frank Snepp: Sách đã dẫn, trang 395.

Chiều hôm đó, ông Thiệu triệu tập Hội Đồng An Ninh Quốc Gia gồm có Phó Tổng Thống Trần Văn Hương, Thủ Tướng Nguyễn Bá Cẩn, Đại Tướng Cao Văn Viên, Tổng Tham Mưu Trưởng Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, Thiếu Tướng Nguyễn Khắc Bình, Tư Lịnh Cảnh Sát Quốc Gia, Thiếu Tướng Đăng Văn Quang, Phụ Tá An Ninh, ngoài ra còn có thêm sự hiện diện của Trung Tướng Nguyễn Văn Toàn, Tư Lịnh Quân Đoàn III và Trung Tướng Nguyễn Văn Minh, Tư Lịnh Biệt Khu Thủ Đô dù rằng hai nhân vật nầy không phải là thành viên của Hội Đồng An Ninh Quốc Gia. Trong phiên họp nầy, Tổng Thống Thiệu tuyên bố rằng ông sẽ từ chức và ông sẽ loan báo việc nầy với quốc dân đồng bào vào tối hôm đó.

Theo cựu Trung Tướng Trần Văn Đôn, lúc đó đang giữ chức Tổng Trưởng Quốc Phòng trong chính phủ Nguyễn Bá Cẩn và không được mời dự trong phiên họp nầy, Đại Tướng Cao Văn Viên đã kể lại với ông rằng ông Thiệu nói: ‘’Lý do thứ nhất mà ông từ chức là vì Quân Đội đưa ông lên ghế Tổng Thống năm 1967 thì bây giờ ông phải làm vừa lòng Quân Đội vì Quân Đội định đảo chánh. Lý do thứ hai là ông ta ra đi để Hoa Kỳ viện trợ trở lại cho Việt Nam Cộng Hòa’’. Ông Thiệu không nói rõ tên người nào dự định đảo chánh nhưng theo lời Tướng Trần Văn Đôn thì lúc đó ai cũng nghi là ông ta, tuy nhiên ông minh xác rằng ‘’sự thật không đúng vậy’’. Ông Thiệu cũng cho mọi người biết rằng ông sẽ trao quyền lại cho Phó Tổng Thống Trần Văn Hương như Hiến Pháp đã quy định và Phó Tổng Thống Trần Văn Hương đã nhận lời.

Cựu Đại Tướng Cao Văn Viên cho biết thêm: ‘’Trong buổi họp ở Dinh Độc Lập ngày 21 tháng 4 năm 1975, Tổng Thống Thiệu tuyên bố từ chức. Theo lời giải thích của Tổng Thông Thiệu, Hoa Kỳ muốn ông từ chức và dù ông có muốn hay không thì một số Tướng lãnh trong Quân Đội cũng sẽ ép buộc ông phải ra đi. Ông hy vọng sự từ chức của ông sẽ đem lại hòa bình và Hoa Kỳ sẽ tiếp tục viện trợ giúp cho Quân Đội Việt Nam Cộng Hòa. Theo Hiến Pháp, ông nhường chức lại cho Phó Tổng Thống Trần Văn Hương. Cuối cùng, Tổng Thống Thiệu mong muốn Quân Đội, Cảnh Sát Quốc Gia ủng hộ vị Tân Tổng Thống”. Cao Văn Viên: Sách đã dẫn, trang 219.

Chiều ngày 21 tháng 4 năm 1975, Đài Phát Thanh Sài Gòn liên tục đọc thông cáo khẩn cấp của Phủ Tổng Thống mời tất cả các vị Nghị Sĩ và Dân Biểu, các Thẩm Phán trong Tối Cao Pháp Viện và các vị Giám Sát trong Giám Sát Viện đến Dinh Độc Lập dự phiên họp đặc biệt váo tối hôm đó, tuy nhiên thông báo không nói rõ lý do của phiên họp nầy. Đúng 7 giờ rưởi tối hôm đó, Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đã nói chuyện với đại diện cả ba ngành Lập Pháp, Hành Pháp và Tư Pháp cùng toàn thể quốc dân đồng bào trong gần 2 tiếng đồng hồ và được trực tiếp truyền thanh và truyền hình trên toàn quốc.

Tổng Thống Thiệu trình bày các diễn tiến từ Hiệp Định Paris 1973 đến việc cộng sản leo thang chiến tranh năm 1974, việc cộng sản chiếm Phước Long mà không gặp phản ứng nào từ phía Hoa Kỳ để rồi từ đó tấn chiếm Ba Mê Thuột mở đầu cho sự thất thủ miền Cao Nguyên, miền Trung và Duyên Hải. Ông Thiệu lên án Đồng Minh Hoa Kỳ không giữ lời hứa tiếp tục viện trợ cho Việt Nam Cộng Hòa và ông nói rằng:

‘’Người Mỹ từ chối giúp đỡ cho một nước Đồng Minh, bỏ rơi một nước Đồng Minh như vậy là một điều vô nhân đạo. Các ông để cho chiến sĩ của chúng tôi chết đuối dưới làn mưa đạn của địch. Đó là hành động vô nhân đạo của một Đồng Minh vô nhân đạo’’.

Ông Thiệu nói thêm rằng: ‘’Người Mỹ thường hãnh diện họ là những kẻ vô địch bảo vệ cho chính nghĩa và lý tưởng tự do trên thế giới và sang tới năm (1976) họ sẽ ăn mừng kỷ niệm 200 năm lập quốc, liệu người ta còn có thể tin tưởng vào những lời tuyên bố của người Mỹ hay không ?’’. Quay sang tình hình quốc nội, ông Thiệu nói rằng: ‘’Tại một vài nơi, Quân Đội của chúng ta đã chiến đấu rất dũng cảm nhưng tôi cũng phải nhìn nhận rằng có một vài cấp lãnh đạo Quân Đội, không phải tất cả, đã tỏ ra hèn nhát. Tôi có thể tiếp tục nhiệm vụ Tổng Thống để lãnh đạo cuộc kháng chiến tuy nhiên tôi không còn có thể cung cấp vũ khí đạn dược (vì người Mỹ đã cúp viện trợ) để cho Quân Đội tiếp tục công cuộc chiến đấu. Nhân dân có thể ghét tôi và họ cho rằng tôi sẽ là một chướng ngại vật cho hòa bình và do đó tôi chỉ còn một giải pháp duy nhất, đó là từ chức’’.

Ông Thiệu nói rằng ông từ chức không phải vì áp lực của Đồng Minh, cũng không phải vì những khó khăn về quân sự do cộng sản gây nên. Ông nói rằng ‘’các nhà lãnh đạo một số cường quốc trên thế giới thường tự hào là họ đã vượt qua được sáu, bảy hay mười cơn khủng hoảng và sau nầy đã viết hồi ký tự đề cao mình như những bậc anh hùng, như những chính khách vô cùng lỗi lạc, nhưng trong 10 năm lãnh đạo Miền Nam Việt Nam, từng năm, từng tháng, từ ngày, từng giờ ông Thiệu đã đương đầu với mọi khó khăn như lá số tử vi của ông đã nói rõ’’.

Ông Thiệu kết luận rằng:

‘’Tôi sẵn sàng nhận lãnh sự phán xét và buộc tội của đồng bào nhưng sự sống còn của cả một dân tộc không có thể mang ra mặc cả như con cá ở ngoài chợ. Tôi từ chức nhưng tôi không đào ngũ’’. Sau đó ngừng một giây đồng hồ, ông Thiệu nói tiếp ‘’Theo Hiến Pháp, người thay thế tôi là Phó Tổng Thống Trần Văn Hương’’.

Sau khi dứt lời ông Nguyễn Văn Thiệu bước xuống mời Phó Tổng Thống Trần Văn Hương lên tuyên thệ nhậm chức. Trong bài diễn văn ngắn ngủi, Tân Tổng Thống Trần Văn Hương nhắn nhủ với Quân Đội:

‘’Chừng nào các anh em còn tiếp tục chiến đấu, bao giờ tôi cũng đứng tôi cũng sẽ đứng bên cạnh các anh em. Đất nước chúng ta đang rơi vào cơn thảm họa nhưng ước vọng quý giá nhất của tôi là sẽ được đóng góp xương máu và chia xẻ mọi gian nguy của các anh em ở chiến trường. Đoàn kết là sống, chia rẽ là chết’’.

            Sau đó cựu Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu ngồi vào ghế của Phó Tổng Thống và Tân Tổng Thống ngồi vào ghế của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu trước đó để nghe Đại Tướng Cao Văn Viên đọc nhật lệnh cho Quân Đội tiếp tục nhiệm vụ chiến đấu và Thiếu Tướng Nguyễn Khắc Bình kêu gọi các Lực Lượng Cảnh Sát tiếp tục nhiệm vụ duy trì an ninh trật tự trên toàn quốc.

Trong khi lễ bàn giao đang diễn ra tại Dinh Độc Lập, các đơn vị cuối cùng còn lại của Sư Đoàn 18 bắt đầu di tản ra khỏi Thị Trấn Xuân Lộc sau khi đã chiến đấu vô cùng anh dũng chống lại một lực lượng chính quy Bắc Việt đông gấp năm lần trong hơn hai tuần lễ. Khi Cụ Trần Văn Hương nhậm chức Tổng Thống thì quân cộng sản đã tiến về tới Biên Hòa và bộ máy của cơ quan tình báo Mỹ CIA cùng tình báo của Pháp cũng như Đại Sứ là ông Jean-Marie Mérillon đã bắt đầu hoạt động ráo riết để đưa cựu Đại Tướng Dương Văn Minh lên thay thế ông Trần Văn Hương nhằm thương thuyết với cộng sản.

Trong khi đó thì từ Hà Nội, Ban Bí Thư Đảng đã gửi điện văn số 316-TT/TW ngày 21 tháng 4 năm 1975 cho tất cả các Chi Bộ Đảng chỉ thị về việc chọn lựa cán bộ để tiếp thu Sài Gòn và các Tỉnh Miền Nam. Chỉ thị nầy nói rằng ưu tiên dành cho các cán bộ quê ở Miền Nam, nếu trường hợp thiếu thì mới dùng cán bộ miền Bắc. Ngoài ra chỉ thị nầy cũng ra lệnh phải điều động cán bộ khẩn trương để sớm đi nhận nhiệm vụ. Chỉ thị nầy do Lê văn Lương, Ủy Viên Bộ Chính Trị, Trưởng Ban Tổ Chức Đảng ký tên. Văn Kiện Đảng: Trang 291-293)

Cũng trong ngày 21 tháng 4, Tố Hữu thay mặt cho Ban Bí Thư gởi bức điện văn số 178  gởi cho ‘’Anh Bảy’’ Phạm Hùng, ‘’Anh Sáu Mạnh’’ Lê đức Thọ và Thường Vụ Trung Ương Cục về những chỉ thị của Bộ Chính Trị trong công tác tiếp quản Thành Phố Sài Gòn bao gồm 156 mục tiêu quân sự, 122 mục tiêu chính trị và hành chánh, 103 mục tiêu kinh tế v.v...Chỉ thị nầy dài 7 trang giấy tuy nhiên chỉ là những chi tiết về việc tiếp thu các cơ quan tại Sài Gòn và quan trọng nhất là việc thành lập một Ủy Ban Quân Quản  tại Sài Gòn-Gia Định cũng như là những Ủy Ban Quân Quản của 11 Quận Đô Thành. Chỉ thị cũng chú trọng đến việc tổ chức ngay các đội quân cảnh, các đội cảnh sát, các đội tự vệ nhân dân ở địa phương để giữ gìn an ninh trật tự, quản lý bọn ngụy quân, ngụy quyền, phát hiện bọn phản động lẫn trốn và trấn áp bọn phản cách mạng hiện hành. Bản chỉ thị không hề đả động gì đến chuyện thương thuyết hay hòa hợp hòa giải với thành phần thứ ba thứ tư nào cả. Văn Kiện Đảng: Trang 294-299)

Theo Oliver Todd trong Cruel Avril thì vào ngày 22 tháng 4 năm 1975, tức là sau ngày ông Nguyễn Văn Thiệu từ chức, Lê Duẫn nhân danh Bộ Chính Trị của Đảng Lao Động Bắc Việt đã đánh điện cho Lê đức Thọ và Văn tiến Dũng đang đặt bản doanh tại Lộc Ninh, ra lệnh ‘’Phải gia tăng các cuộc tấn công và đánh mạnh đánh mau trên khắp mọi mặt, mọi hướng. Bức điện văn của Lê Duẫn kết luận rằng ‘’tấn công chậm đi một ngày nào thì sẽ đưa đến những hậu quả vô cùng nghiêm trọng trên cả hai phương diện quân sự cũng như chính trị’’ Oliver todd: Sách đã dẫn, trang 319.

Theo nhận định của Oliver Todd thì dường như Tổng Bí Thư Đảng Lao Động Bắc Việt sợ rằng nếu tình hình chính trị cứ kéo dài thì trong thời gian nầy có thể sẽ có những sự can thiệp của quốc tế như hồi năm 1954 khiến cho Việt Minh đã phải chấp nhận một giải pháp chia cắt ở vĩ tuyến 17 thay vì một chiến thắng toàn diện.

Trong bức điện văn gởi lúc 15 giờ 30 ngày 22 tháng 4 năm 1975 cho ‘’anh Tuấn’’ (Văn tiến Dũng) ‘’anh Sáu’’ (Lê đức Thọ) ‘’anh Bảy’’ (Phạm Hùng) và ‘’anh Tấn’’ (Lê trọng Tấn) Lê Duẫn cho biết rằng sau khi nghe ông Thiêu từ chức, Bộ Chính Trị đã họp và ‘’nhất trí nhận định và đề ra chủ trương như sau:

‘’Nguyễn Văn Thiệu đã phải từ chức. Để làm chậm lại cuộc tấn công của ta vào Sài Gòn, Mỹ Ngụy đã lập chính phủ mới, đưa ra với ta đề nghị ngưng bắn, đi đến một giải pháp chính trị hòng cứu vãn tình thế thất bại hoàn toàn của chúng. Thời cơ để mở cuộc tổng tiến công về quân sự và chính trị vào Sài Gòn đã chín muồi.

Ta cần tranh thủ từng ngày để kịp thời phát động tiến công. Hành động trong lúc nầy là bảo đảm chắc chắn nhất để giành thắng lợi hoàn toàn. Nếu để chậm sẽ không có lợi cả về quân sự và chính trị.

Các anh ra lệnh ngay cho các hướng hành động kịp thời, đồng thời chỉ thị cho khu Ủy Sài Gòn-Gia Định sẵn sàng phát động quần chúng nổi dậy kết hợp với các cuộc tấn công của quân đội.

Nắm vững thời cơ lớn, chúng ta nhất định giành toàn thắng.”. Văn Kiện Đảng, trang 300-301.

Tuân lệnh của Bộ Chính Trị, với tư cách là Tổng Tư Lệnh Chiến Trường Miền Nam, Văn tiến Dũng đã ban lệnh cho tất cả các đơn vị của cộng sản Bắc Việt từ Chiến Khu C, Chiến Khu D, Khu Tam Giác Sắt ở Miền Đông, cũng như các đơn vị Vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long và Vùng Cà Mâu phải khởi sự chuẩn bị tấn công vào Sài Gòn và các Tỉnh.

Sau khi ông Thiệu từ chức và sau khi nhận lệnh của Bộ Chính Trị, Ban Thường Vụ của Trung Ương Cục Miền Nam đã gởi ngay một thông tri số 10/TT ngày 22 tháng 4 năm 1975 cho tất cả mọi cán bộ và cơ sở tại Miền Nam nguyên văn như sau:

1. Do những thắng lợi dồn dập của ta và trước nguy cơ sụp đổ hoàn toàn của ngụy quyền Sài Gòn, đế quốc Mỹ đã ép Thiệu từ chức hòng tìm biện pháp ngăn chận tổng công kích, tổng khởi nghĩa của ta, làm lạc hướng đấu tranh của quần chúng, mong tránh khỏi thất bại hoàn toàn của chúng.

Việc Thiệu từ chức và Hương lên thay trong tình hình hiện nay càng làm cho tinh thần ngụy quân, ngụy quyền sụp nhanh, nội bộ chúng càng mâu thuẫn phân hóa sâu sắc, càng có lợi cho ta tấn công nổi dậy và dành thắnng lợi nhanh chóng ở thành thị và nông thôn.

Vì vậy các cấp đảng bộ và toàn thể quân dân ta cần phải:

- Nắm vững mục tiêu đánh đổ toàn bộ chính quyền địch, dành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân.

- Quyết đẩy mạnh cuộc tổng công kích, tổng khởi nghĩa và quyết dành toàn thắng.

- Đả phá mọi tư tưởng chờ đợi, chập chờn, do dự.

2. Các cấp các ngành đều phải tập trung sức đẩy mạnh tấn công nổi dậy, đồng thời tiếp quản xây dựng tốt vùng giải phóng và phát triển các lực lượng cách mạng. Phải hết sức tranh thủ thời cơ và thời gian thuận lợi hiện nay để dành toàn thắng, không được chút nào do dự, chần chừ, dù là kẻ địch có đưa ra bất cứ đề nghị thương lượng nhân nhượng nào.

- Phải khẩn trương thực hiện các kế hoạch tấn công quân sự thật kiên quyết triệt để, tiêu diệt thật nhiều sinh lực địch và chiếm lĩnh các mục tiêu quy định.

- Thẳng tay phát động nhân dân nổi dậy dành chính quyền, nhanh chóng tháo gỡ hàng loạt đồn bót giải phóng nông thôn, nhanh chóng diệt ác phá kềm, mở rộng quyền làm chủ đưa lên phong trào khởi nghĩa để phối hợp với tấn công quân sự dành giải phóng các thành thị.

- Đặc biệt là cần đẩy mạnh hơn nữa công tác vận động binh lính và nhân viên ngụy quyền, nhân thời cơ nầy làm tan rã lớn ngụy quân, ngụy quyền.

3. Tiếp theo việc Thiệu từ chức, sẽ còn có những thay đổi khác trong bọn cầm đầu ngụy quân, ngụy quyền. Các cấp cần theo dõi sát các diễn biến nầy để liên tục tranh thủ những thời cơ cụ thể mà đẩy mạnh tấn công nổi dậy và kịp thời tấn công binh vận thật sắc bén dành thắng lợi mau lẹ và to lớn hơn nữa.

4. Ở Sài Gòn và các Thành Phố, phải kịp thời ngăn chận và đối phó với mọi âm mưu tuyên truyền lừa mị của Mỹ-Ngụy, đừng để quần chúng lạc hướng đấu tranh trong lúc nầy. Phải nhân cơ hội nầy mà đưa quần chúng nổi dậy dùng bạo lực chính trị và vũ trang kết hợp với binh tề vận mà diệt ác trừ gian dành quyền làm chủ ở cơ sở. Phải dựa vào sức đấu tranh cách mạng của quần chúng cơ bản mà lôi kéo quần chúng tiểu tử sản, trí thức tiến bộ đi theo con đường cách mạng, đừng để cho các lực lượng trung gian lừng chừng gieo rắc ảo tưởng hòa bình thương lượng trong quần chúng, kéo quần chúng đi lạc hướng đấu tranh đấu tranh cách mạng, chệch con đường tấn công nổi dậy dành toàn thắng.

Sau việc Thiệu từ chức, thái độ của quần chúng, của nhân viên chính quyền và binh lính địch, của các phe phái chính trị tiến bộ và phản động thế nào, cần báo ngay về KBN (bí danh của Trung Ương Cục). Văn Kiện Đảng: Trang 302-304.

Như vậy sau khi Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu từ chức, cộng sản Bắc Việt không hề có ý định thương thuyết với bất cứ người nào, bất cứ phe phái nào tại Miền Nam vì mục tiêu tối hậu của Bắc Việt là tiến công chiếm Sài Gòn cà cưỡng chiếm toàn bộ Miền Nam bằng võ lực mà thôi. Trong khi đó thì Tân Tổng Thống Trần Văn Hương lại phải đương đầu với những áp lực chính trị và ngoại giao nhằm thúc đẩy ông trao quyền lại cho Dương Văn Minh vì họ nghĩ rằng Dương Văn Minh có đủ điều kiện để thương thuyết với cộng sản Bắc Việt.

            Theo ông Trần Văn Đôn thì ngày 22 tháng 4 ‘’Theo lời đề nghị của Brocba, Cố Vấn chính trị và tình báo của Tòa Đại Sứ Pháp, ông đến gặp Dương Văn Minh, ông hỏi ông Minh: ‘’Anh có thương thuyết với bên kia được không ?’’ ông Minh Trả lời: ‘’Được. Nhưng phải thật lẹ, nếu không chúng ta không có hy vọng’’.

Ông Minh cho biết Hà Nội chờ ông Minh nắm chính quyền rồi sẽ thương thuyết. Ông Minh chưa tiếp xúc với Tân Tổng Thống Trần Văn Hương vì ông Hương chậm chạp lại không thích ông Minh cho lắm nên kéo dài thời gian. Việc nầy rất là bất lợi, nhất là có tin Xuân Lộc thất thủ, việt cộng đang tiến vào vây Sài Gòn.

Sau đó dù đã quá khuya nhưng ông Đôn vẫn xin đến gặp Đại Sứ Martin tại nhà riêng và yêu cầu ông Martin đề nghị với Cụ Trần Văn Hương giao quyền cho Dương Văn Minh để thương thuyết với Hà Nội. Đại Sứ Martin hứa sẽ thuyết phục Tổng Thống Trần Văn Hương về vấn đề nầy’’. Trần Văn Đôn: Sách đã dẫn, trang 461.

Không hiểu ông Dương Văn Minh dựa vào đâu mà nói với Trần Văn Đôn rằng: ‘’Hà Nội chờ ông Minh nắm chính quyền rồi sẽ thương thuyết’’ khiến sau đó ông Trần Văn Đôn phải chạy đôn chạy đáo hết Tòa Đại Sứ Pháp đến Tòa Đại Sứ Mỹ để vận động Cụ Hương từ chức, ‘’trao quyền’’ lại cho Dương Văn Minh trong khi Hà Nội đã quyết định ‘’phải hết sức tranh thủ thời cơ và thời gian thuận lợi hiện nay để dành toàn thắng, dù là kẻ địch có đưa ra bất cứ đề nghị thương thuyết nhân nhượng nào’’.

Ngoài đại diện của CIA là Tướng hồi hưu Charles Timmers đến gặp Đại Tướng Dương Văn Minh sáng 21.4, tối hôm đó, sau khi Tân Tổng Thống Trần Văn Hương nhận chức, Perre Brocband, Đệ Nhị Cố Vấn và cũng là Trưởng Ngành Tình Báo tại Tòa Đại Sứ Pháp đã có mặt tại tư gia của ông Minh, cũng được báo chí Việt Nam hồi đó đặt tên là ‘’Dinh Hoa Lan’’ ở đường Hồng Thập Tự bên hông Dinh Độc Lập, để hướng dẫn, khuyến khích và nhất là giúp ông Minh chống lại những nỗ lực chống phá ông ta lên nắm chính quyền một khi Cụ Hương bị áp lực phải từ chức. Trong ngày hôm đó, Đại Sứ Pháp Mérillon đã vào Dinh Độc Lập đến hai lần để thuyết phục Tổng Thống Trần Văn Hương nên từ chức.

Đại Sứ Hoa Kỳ Graham Martin phải giữ khuôn mặt hợp hiến, hợp pháp của chính quyền Việt Nam Cộng Hòa và do đó ủng hộ sự duy trì vai trò Tổng Thống của Cụ Trần Văn Hương, ít ra là cũng trong thời gian ngắn. Tối 22 tháng 4, Đại Sứ Graham Martin thảo một bức điện văn dài gởi cho Ngoại Trưởng Henry Kissinger trong đó ông Đại Sứ đã phúc trình những điểm chính sau đây:

Ông Trần Văn Đôn, Tổng Trưởng Quốc Phòng, trước đây đã nói với Đại Sứ Martin rằng sau khi ông Thiệu từ chức thì ông ta sẽ người toàn hảo để đóng vai trò Thủ Tướng. Tuy nhiên trong ngày hôm nay thì ông Đôn lại nói với Đại Sứ Martin rằng người mà Hà Nội mong muốn sẽ đại diện cho Miền Nam để thương thuyết là ông Dương Văn Minh, dĩ nhiên là phải có Trần Văn Đôn trong vai trò Cố Vấn. Theo ông Đồn thì phe Phật Giáo, phe Thiên Chúa Giáo và các Giáo Phái khác đều sẵn sàng ủng hộ giải pháp nầy. Ông Đôn hỏi Đại Sứ Martin nghĩ sao về giải pháp nầy thì Đại Sứ Martin trả lời rằng ông không có một quyền hạn nào để ủng hộ hay phản đối giải pháp nầy vì đây không phải là một vấn đề của người Mỹ mà lại là vấn đề của người Việt Nam. Ông Martin đã đề nghị với ông Tổng Trưởng Quốc Phòng Trần Văn Đôn là ông ta nên gặp và thảo luận với người Pháp.

Đại Sứ Martin cũng phúc trình với Ngoại Trưởng Henry Kissinger rằng ông đã gặp Đại Sứ Pháp Mérillon sau khi ông nầy hội kiến với Tổng Thống Trần Văn Hương. Đại Sứ Mérillon xác nhận rằnng Bộ Ngoại Giao Pháp đang gây áp lực để thúc đẩy cho giải pháp Dương Văn Minh, tuy nhiên Ông Trần Văn Hương phản ứng rất là chậm chạp, có lẽ vì già yếu và bệnh hoạn. Đại Sứ Martin hỏi Đại Sứ Mérillon rằng liệu có dấu hiệu nào cho thấy Hà Nội có thể sẽ chấp nhận nói chuyện với Dương Văn Minh hay không thì ông Mérillon không trả lời thẳng cho câu hỏi nầy. Dại Sứ Martin nói ông nghĩ rằng người Pháp đã đề nghị với Hà Nội về giải pháp Dương Văn Minh nhưng Hà Nội chưa trả lời và người Pháp nghĩ rằng Hà Nội đã mặc thị đồng ý. Người Pháp cũng nghĩ rằng nếu có thể đưa ông Minh lên nắm chính quyền ngay thì sau đó thì đã một sự đã rồi và Hà Nội sẽ khó mà phản đối.

Đại Sứ Martin nói rằng Thủ Tướng Nguyễn Bá Cẩn đã được Tổng Thống Trần Văn Hương yêu cầu ngồi lại xử lý thường vụ, tuy nhiên ông Cẩn thì muốn ra đi. Đại Sứ Martin cho biết ông đã nói thẳng với những người muốn ra đi rằng Tòa Đại Sứ Mỹ không có sẵn phi cơ, phải đến cuối tuần (26-27 tháng 4) mới có. Ngoài ra, Đại Tướng Dương Văn Minh cũng có cho Tướng Timmes hay rằng một số sĩ quan người Bắc thuộc phe Tướng Kỳ đang chuẩn bị chống lại Ông Minh, ông Đại Sứ đã cử người đến gặp ông Kỳ và nói với ông ta rằng người Mỹ muốn tình hình tại Sài Gòn phải yên tĩnh cho đến cuối tuần tức là ngày Chủ Nhật 26 hay 27 tháng 4 năm 75.

Đại Sứ Martin cũng phúc  trình thêm rằng Đại Sứ Mérillon đã vào Dinh Độc Lập hai lần trong ngày để gặp Tổng Thống Trần Văn Hương vào lúc 4 giờ chiều nhưng không đạt được kết quả nào. Ông Mérillon đã yêu cầu ông Đại Sứ Mỹ nên thúc đẩy để Tổng Thống Hương từ chức. Sau đó, Tổng Thống Hương đã mời Đại Sứ Martin vào gặp ông vào lúc 5 giờ chiều và đã nói chuyện với ông Martin với tư cách như là bạn bè. Tổng Thống Hương hỏi ý kiến ông Martin về Dương Văn Minh nhưng ông Đại Sứ Mỹ nói rằng chưa hề có dịp gặp ông Dương Văn Minh chỉ nghe nói nhiều về những tham vọng của ông nầy mà thôi. Đại Sứ Martin nói với Tổng Thống Trần Văn Hương rằng nhóm ‘’lực lương thứ ba’’ cũng như là một vài Tướng lãnh có thể ủng hộ ông Minh và ông Hương có vẻ đồng ý với ông Đại Sứ. Vấn đề quan trọng là liệu cộng sản có chấp nhận nói chuyện với ông Minh hay không và Tổng Thống Trần Văn Hương đề nghị Đại Sứ Martin nên thăm dò với ông Đại Sứ Ba Lan trong Ủy Ban Quốc Tế Kiểm Soát Đình Chiến về vấn đề nầy.

Đại Sứ Martin cho biết là trong cuộc hội kiến nầy, Tổng Thống Hương cho thấy ông ta rất bình tĩnh, có lúc ông ta quay sang nói chuyện thi ca với ông Brunson McKinley, thông dịch viên tiếng Pháp của Đại Sứ Martin. Tổng Thống Trần Văn Hương cũng có tâm sự với ông Martin rằng: ‘’Nếu tôi phải làm Pétain của Việt Nam thì ít ra tôi cũng sẽ phải đóng vai trò đó trong danh dự và đúng với phẩm giá’’. (si je dois être le Pétain du Vietnam, je serai au moins dans l’honner et la dignité) Oliver Todd: Sách đã dẫn, trang 324

Đại Sứ Martin phúc trình với Ngoại Trưởng Kissinger rằng sau khi từ giã Tổng Thống Hương, ông đã mời Đại Sứ Ba Lan đến nói chuyện vào lúc 8 giờ tối ngày 22 tháng 4.75. Ông Martin nhận xét rằng ông Đại Sứ Ba Lan là một đảng viên cộng sản cứng rắn nhưng đồng thời cũng là  một nhà ngoại giao chuyên nghiệp. Đại Sứ Martin nói với ông Đại Sứ Ba lan về mối ưu tư của Tổng Thống Trần Văn Hương và nhờ ông ta thăm dò với Hà Nội thử xem họ có chấp nhận vai trò của Dương Văn minh hay không. Đại Sứ Ba Lan là người thận trọng và ông ta trả lời rằng ông ta sẽ xin phép chính phủ Ba Lan để xúc tiến việc nầy. Đại Sứ Martin nói rằng ông không tin ông Đại Sứ Ba Lan sẽ trả lời cho ông ngay trong ngày hôm sau.