VIỆn kiểm sát nhân dân tối cao bộ CÔng an tòA Án nhân dân tối cao

KÕt luËn ch­¬ng 2

Khoa häc nghiªn cøu vÒ téi ph¹m ®· kh¼ng ®Þnh r»ng, téi ph¹m lµ mét hiÖn t­îng x· héi ph¸p lý cã tÝnh chÊt lÞch sö. Téi ph¹m lµ hiÖn t­îng tiªu cùc cña x· héi, bao gåm t×nh tr¹ng ph¹m téi víi nhiÒu lo¹i téi ph¹m cô thÓ nh­: ChÕ ®é chÝnh trÞ, sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, v¨n hãa x· héi… Sù ph¸t triÓn cña x· héi sÏ lµ nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn t×nh tr¹ng ph¹m téi, nh÷ng yÕu tè nµy t¸c ®éng lµm cho t×nh h×nh téi ph¹m t¨ng hay gi¶m, n¶y sinh hay bÞ triÖt tiªu. V× vËy, viÖc dù b¸o t×nh h×nh téi ph¹m ®ãng vai trß hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt cho c«ng t¸c ®Êu tranh chèng téi ph¹m. Nh­ng viÖc dù b¸o ph¶i cã c¬ së xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ x· héi, tõ viÖc dù b¸o diÔn biÕn t×nh h×nh téi ph¹m còng nh­ c¸c ph­¬ng thøc, thñ ®o¹n ho¹t ®éng cña chóng, sÏ gióp cho c«ng t¸c ®Êu tranh chèng c¸c lo¹i téi ph¹m giµnh ®­îc thÕ chñ ®éng.

ViÖc dù b¸o t×nh h×nh téi ph¹m ph¶i g¾n víi sù biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ dù ®o¸n ®­îc sù ph¸t triÓn cña nh÷ng yÕu tè nµy trong t­¬ng lai, tõ ®ã thÊy ®­îc sù t¸c ®éng cña nh÷ng yÕu tè nµy ®èi víi t×nh h×nh téi ph¹m vµ nh÷ng diÔn biÕn cña nã. §ång thêi, chØ ra nguyªn nh©n vµ ®iÒu kiÖn chi phèi xu h­íng ph¸t triÓn cña t×nh h×nh téi ph¹m. Trªn c¬ së ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ vµ dÇn lµm thñ tiªu nh÷ng nguyªn nh©n vµ ®iÒu kiÖn ®ã, x©y dùng kÕ ho¹ch chiÕn l­îc ®Êu tranh chèng téi ph¹m. Dù b¸o t×nh h×nh téi ph¹m lµ dù b¸o tiÕp theo cña c¸c dù b¸o kh¸c vÒ x· héi v× “nh÷ng diÔn biÕn cña t×nh h×nh téi ph¹m kh«ng tù nã sinh ra mµ chóng lµ hÖ qu¶ cña mèi quan hÖ tiªu cùc, lµ hÖ qu¶ kh«ng mong muèn cña ®êi sèng x· héi. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ c¸c lo¹i dù b¸o nµy ph¶i ®i sau c¸c dù b¸o kh¸c vµ ®­¬ng nhiªn, nã ®­îc dïng c¸c kÕt qu¶ cña c¸c dù b¸o tr­íc vÒ c¸c qu¸ tr×nh x· héi”. ViÖc dù b¸o t×nh h×nh téi ph¹m ph¶i ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së thu thËp, nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ ph©n tÝch diÔn biÕn t×nh h×nh téi ph¹m ë qu¸ khø, hiÖn t¹i vµ nh÷ng yÕu tè tiªu cùc cã liªn quan ®Õn t×nh h×nh téi ph¹m trong t­¬ng lai. ViÖc dù b¸o t×nh h×nh téi ph¹m bu«n b¸n, vËn chuyÓn tr¸i phÐp ®éng vËt hoang d· quý hiÕm ph¶i ®­îc g¾n víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi trong n­íc, trong giai ®o¹n hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai.

Qu¸ tr×nh më réng hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, héi nhËp nhanh víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, xu thÕ ®« thÞ hãa ngµy cµng cao… th× bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi, sÏ cã nhiÒu vÊn ®Ò, nhiÒu nh©n tè míi sÏ n¶y sinh, t×nh h×nh téi ph¹m m«i tr­êng cã chiÒu h­íng gia t¨ng c¶ vÒ sè l­îng, quy m« vµ tÝnh chÊt. Trong ®ã, c¬ cÊu, thµnh phÇn téi ph¹m còng cã nh÷ng biÕn ®éng. Ho¹t ®éng ph¹m téi cã tæ chøc, b¨ng nhãm æ, téi ph¹m míi mang tÝnh chÊt quèc tÕ, téi ph¹m xuyªn quèc gia…sÏ cã chiÒu h­íng gia t¨ng vµ x©m nhËp vµo n­íc ta, nh­ téi ph¹m c«ng nghÖ cao, téi ph¹m vÒ m«i tr­êng sÏ ngµy cµng diÔn ra phæ biÕn vµ phøc t¹p h¬n.

Víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i, con ng­êi ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu trong viÖc chinh phôc thiªn nhiªn, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi phôc vô lîi Ých cña chÝnh m×nh. Song khai th¸c tµi nguyªn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng cã kÕ ho¹ch, kh«ng ®i ®«i víi b¶o vÖ m«i tr­êng, ®· g©y ra n¹n « nhiÔm m«i tr­êng nghiªm träng, lµm thñng tÇng «z«n, t¨ng hiÖu øng nhµ kÝnh… dÉn ®Õn lµm mÊt æn ®Þnh vÒ khÝ hËu trªn tr¸i ®Êt, lµm gia t¨ng c¸c tai häa thiªn nhiªn. Kh«ng nh÷ng thÕ, trong chóng ta rÊt nhiÒu ng­êi cßn ra søc, thËm chÝ sö dông c¶ nh÷ng biÖn ph¸p cã tÝnh hñy diÖt ®Ó khai th¸c, s¨n b¾t lµm c¹n kiÖt nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, chÆt ph¸ c©y, ph¸ rõng mét c¸ch bõa b·i, b¸n ra n­íc ngoµi kh«ng chØ c¸c loµi ®éng vËt nu«i mµ c¶ nh÷ng lßai ®éng vËt hoang d· qóy hiÕm ®ang ®­îc Nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ b¶o vÖ, lµm ¶nh h­ëng ®Õn c©n b»ng sinh th¸i, tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña tù nhiªn… ®e däa ®Õn an toµn cña cuéc sèng con ng­êi. VÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng lµ mét nhiÖm vô mang tÝnh toµn cÇu, ch­¬ng “C¸c téi ph¹m vÒ m«i tr­êng” cña Bé luËt h×nh sù n¨m 1999 ®· kh¼ng ®Þnh sù quyÕt t©m cña Nhµ n­íc ta trong viÖc ®Êu tranh phßng, chèng nh÷ng lo¹i téi ph¹m nµy. C¸c téi ph¹m vÒ m«i tr­êng lµ nhãm téi ph¹m míi, viÖc nghiªn cøu vµ dù b¸o t×nh h×nh lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch.

Trong xu thÕ ViÖt Nam cïng héi nhËp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi: nh­ xu h­íng t¨ng c­êng hîp t¸c giao l­u; gióp ®ì nhau cung tiÕn bé th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh ®a ph­¬ng vµ song ph­¬ng; c¬ chÕ më cöa, c¬ chÕ cung cÇu cña mét sè thÞ tr­êng, LuËt H¶i quan… sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hµng hãa c¸c n­íc trµn vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam vµ ng­îc l¹i. Trong ®iÒu kiÖn ®ã ho¹t ®éng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i, trong ®ã cã c¸c lo¹i téi ph¹m míi nÕu kh«ng ®­îc qu¶n lý, kiÓm so¸t chÆt chÏ vµ ph¸t triÓn m¹nh vµ g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ khã l­êng cho an ninh chÝnh trÞ vµ trËt tù an toµn cña ®Êt n­íc.

Theo thèng kª cña Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, nguån tµi nguyªn rõng nãi chung vµ nguån ®éng vËt hoang d· ë ViÖt Nam hiÖn nay ®ang n»m trong t×nh tr¹ng ngµy cµng c¹n kiÖt, nhiÒu loµi ®ang cã nguy c¬ tuyÖt chñng. ViÖc söa ®æi, bæ sung danh môc qu¶n lý ®éng vËt hoang d· quý hiÕm t¹i NghÞ ®Þnh 32/2006/N§/CP-TTg, ngµy 30/3/2006 ®· thÓ hiÖn râ vÊn ®Ò ®ã: Sè c¸c lo¹i §VHD trong diÖn qu¶n lý, cÊm khai th¸c vµ h¹n chÕ sö dông ®· t¨ng tõ 107 loµi lªn tíi 151 loµi (Xem phô lôc vÒ danh môc c¸c lo¹i thùc vËt, ®éng vËt hoang d· quý hiÕm, ban hµnh theo NghÞ ®Þnh 48/2002/N§/CP-TTg), ®· ®­îc c¸c cÊp, c¸c ngµnh quan t©m, ®Çu t­, nghiªn cøu t×m c¸ch ng¨n chÆn t×nh tr¹ng vËn chuyÓn, bu«n b¸n tr¸i phÐp vµ b¶o vÖ c¸c lo¹i ®éng vËt hoang d·, nhãm c¸c thó lín nh­ hæ, gÊu, tª gi¸c… ®· dÇn c¹n kiÖt, nhãm c¸c lo¹i thó nhá vµ c¸c lo¹i bß s¸t còng rÊt h¹n chÕ vÒ sè l­îng vµ chñng lo¹i.

HiÖn nay, trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¬ chÕ më cöa, c¸c dÞch vô du lÞch, hÖ thèng c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n ë c¸c trung t©m kinh tÕ sÏ rÊt ph¸t triÓn, vµ nh÷ng n¬i ®ã còng lµ nh÷ng ®Þa bµn tiªu thô l­îng lín §VHD phôc vô cho nhu cÇu vÒ c¸c mãn ¨n ®Æc s¶n rõng, biÓn; mét bé phËn kh«ng nhá ng­êi d©n cho r»ng ®éng vËt hoang d· quý hiÕm hoÆc chÕ phÈm cña chóng (sõng tª gi¸c, cao hæ, mËt gÊu…) lµ “thÇn d­îc” nªn ®· t×m mäi c¸ch ®Ó cã ®­îc nh÷ng “thÇn d­îc” nµy lµm cho n¹n bu«n b¸n, vËn chuyÓn §VHD qóy hiÕm cµng ph¸t triÓn. Trong t×nh h×nh ®ã, nÕu c«ng t¸c phßng ngõa kh«ng lµm tèt, hoÆc tiÕn hµnh kh«ng ®ång bé, th­êng xuyªn, sÏ kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng t¸c ®Êu tranh chèng téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ ®éng vËt hoang d· quý hiÕm trong t×nh h×nh míi.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do ®êi sèng cña nh©n d©n ngµy cµng t¨ng cao, vÊn ®Ò bu«n b¸n §VHD quý hiÕm trªn thÕ giíi còng nh­ ë c¸c n­íc trong khu vùc diÔn ra hÕt søc s«i ®éng. ë n­íc ta, nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®Æc biÖt lµ c¸c loµi §VHD ngµy cµng trë lªn khan hiÕm, cã nhiÒu loµi ®· c¹n kiÖt vµ tuyÖt chñng. Sù ra ®êi cña NghÞ ®Þnh 32/2006/N§/CP-TTg, còng lµ håi chu«ng c¶nh b¸o vÒ dÊu hiÖu c¹n kiÖt vÒ tµi nguyªn rõng, ®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i §VHDQH. Trong khi ®ã, nhu cÇu tiªu dïng c¸c lo¹i §VHDQH phôc vô cho ¨n uèng, lµm thuèc, dïng lµm sinh c¶nh cña ng­êi d©n trong n­íc, trong khu vùc, vµ cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng cao. Theo ­íc tÝnh cña ch­¬ng tr×nh kinh tÕ trong dù ¸n vÒ kiÓm so¸t bu«n b¸n §VHDQH, cho thÊy theo ®µ t¨ng tr­ëng kinh tÕ hiÖn nay, nhµ hµng kh¸ch s¹n sÏ ph¸t triÓn m¹nh dù kiÕn vÒ tæng nhu cÇu vÒ §VHDQH trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam sÏ tiªu thô kho¶ng trªn 3000 tÊn thÞt §VHD/ n¨m. Trong khi c¸c lo¹i §VHD trong n­íc ®· khan hiÕm vµ dÇn c¹n kiÖt. Bªn c¹nh ®ã, l­îng §VHDQH ë mét sè n­íc trong khu vùc rÊt phong phó, nhu cÇu cña thÞ tr­êng l¹i rÊt cao, do vËy víi c¬ chÕ cung- cÇu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ViÖt Nam trë thµnh ®Þa bµn trung chuyÓn c¸c lo¹i §VHDQH tõ c¸c n­íc trong khu vùc sang c¸c n­íc kh¸c. Téi ph¹m sÏ sö dông mäi ph­¬ng thøc, thñ ®o¹n nh»m vËn chuyÓn c¸c lo¹i §VHDQH tíi c¸c thÞ tr­êng ®Ó trôc lîi. C¸c t­ th­¬ng trong n­íc, d­íi danh nghÜa c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n trong n­íc lîi dông c¸c khe hë cña ph¸p luËt mãc nèi, hîp ®ång víi c¸c doanh nghiÖp ë n­íc ngoµi thµnh mét ®­êng d©y khÐp kÝn, khã ph¸t hiÖn ®Ó tháa thuËn bu«n lËu c¸c lo¹i §VHD trªn c¸c tuyÕn ®­êng hµng kh«ng, ®­êng bé, ®­êng thñy… ®­a tíi biªn giíi phÝa B¾c ë c¸c ®Þa bµn L¹ng S¬n vµ Qu¶ng Ninh sang Trung Quèc ®Ó tiªu thô (C¸c lo¹i ®éng vËt hoang d·: tª tª, kú ®µ, r¾n c¸c lo¹i, rïa…) víi nhiÒu ph­¬ng thøc, thñ ®o¹n kh¸c nhau nh­:

- Sö dông bé hå s¬ ®­îc quay vßng nhiÒu lÇn.

- GiÊy tê cÊp cña c¸c c¬ quan kh«ng ®óng thÈm quyÒn.

- Thñ ®o¹n sö dông vÒ thêi gian, vÒ c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn…

Nh­ vËy, ®øng tr­íc nguy nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p cña t×nh h×nh téi ph¹m nãi chung vµ téi ph¹m bu«n b¸n §VHDQH nãi riªng, c¸c lùc l­îng thùc thi ph¸p luËt nãi chung vµ lùc l­îng CSMT nãi riªng cÇn cã nh÷ng ®èi s¸ch hîp lý ®Ó ®Êu tranh chèng téi ph¹m ®¹t hiÖu qu¶ cao.

3.2. Mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng trong phßng ngõa vµ ®Êu tranh víi téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ ®éng vËt hoang d· quý hiÕm.

Téi ph¹m vÒ m«i tr­êng, ®Æc biÖt lµ Téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH lµ mét trong nh÷ng téi danh míi ®­îc quy ®Þnh trong Bé luËt h×nh sù ban hµnh n¨m 1999. Trong nh÷ng n¨m qua, c¸c lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng ®· phèi hîp víi mét sè lùc l­îng kh¸c nh­: KiÓm l©m, Qu¶n lý thÞ tr­êng… tiÕn hµnh ®Êu tranh, ng¨n chÆn ®èi víi c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ §VHDQH nh­ng hiÖu qu¶ ch­a cao, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña cuéc ®Êu tranh phßng chèng téi ph¹m. Trong ho¹t ®éng phßng ngõa, c«ng t¸c trinh s¸t, tæ chøc ph¸t hiÖn vµ tiÕn hµnh ®iÒu tra ban ®Çu… vÉn cßn béc lé nhiÒu h¹n chÕ, v­íng m¾c nhÊt ®Þnh vÒ lùc l­îng, phèi kÕt hîp trong phßng ngõa chung, phßng ngõa nghiÖp vô ch­a ®­îc quan t©m chó ý, c«ng t¸c phßng ngõa, ®iÒu tra c¬ b¶n, m¹ng l­íi ®Æc t×nh, céng t¸c viªn danh dù ch­a ®­îc chó träng quan t©m hîp lý, vÒ quan hÖ phèi hîp, vÒ trang thiÕt bÞ…

§Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng cña lùc l­îng C¶nh s¸t M«i tr­êng trong phßng ngõa vµ ®Êu tranh víi téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH, t«i xin ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p sau:

3.2.1. Hoµn thiÖn mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt, t¹o c¬ së ph¸p lý ®Çy ®ñ cho ho¹t ®éng phßng ngõa vµ ®iÒu tra téi ph¹m vµ vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ ®éng vËt hoang d· qóy hiÕm

Kh«ng cã hµnh lang ph¸p lý th× kh«ng thÓ tæ chøc phßng ngõa vµ ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ víi c¸c lo¹i téi ph¹m, ®Æc biÖt víi c¸c lo¹i téi ph¹m m«i tr­êng; trong ®ã cã téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH. HÖ thèng ph¸p luËt cÇn ph¶i ®­îc x©y dùng vµ hoµn thiÖn trªn c¬ së ph¸p luËt quèc tÕ vµ ph¸p luËt trong n­íc, ViÖt Nam cÇn tham gia c¸c c«ng ­íc quèc tÕ, ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh ®a ph­¬ng vµ song ph­¬ng ®Ó ®Êu tranh chèng c¸c lo¹i téi ph¹m trong ®ã cã téi ph¹m vÒ m«i tr­êng, lµm c¬ së ph¸p lý cho c¸c lùc l­îng nghiÖp vô trao ®æi th«ng tin vÒ téi ph¹m, phèi hîp ®iÒu tra, xö lý téi ph¹m víi c¶nh s¸t c¸c n­íc trªn thÕ giíi. HiÖn nay, ë n­íc ta hÖ thèng ph¸p luËt lµ chç dùa c¬ b¶n cho cuéc ®Êu tranh chèng téi ph¹m m«i tr­êng nãi chung vµ téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH nãi riªng.

Thùc tiÔn ®Êu tranh chèng téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH trong nhiÒu tr­êng hîp lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng rÊt khã xö lý. VÝ dô: T¹i th«ng t­ liªn tÞch sè 19/2007/TTLT/BNN&PTNT-BTP-BCA-VKSTC-TATC, ngµy 8/3/2007 cña liªn Bé trong ®ã h­íng dÉn ¸p dông §iÒu 190-BLHS nh­ng míi chØ h­íng dÉn c¸c hµnh vi vËn chuyÓn, s¨n b¾t, giÕt, mua b¸n tr¸i phÐp §VHDQH thuéc nhãm IB, mµ kh«ng h­íng dÉn xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m ®èi víi §VHDQH thuéc nhãm IIB. Do ®ã khi ph¸t hiÖn hµnh vi vËn chuyÓn, s¨n b¾t, giÕt, mua b¸n tr¸i phÐp §VHDQH thuéc nhãm IIB lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng rÊt khã xö lý, th­êng ph¶i thèng nhÊt ®­êng lèi xö lý víi 3 ngµnh néi chÝnh (CA-VKS-TA) c¸c cÊp. MÆt kh¸c trong nhiÒu vô ph¸t hiÖn vµ thu gi÷ mét sè lo¹i §VHDQH thuéc nhãm IB hoÆc s¶n phÈm cña c¸c loµi ®éng vËt nµy nh­ng rÊt khã xö lý vÒ h×nh sù v× theo h­íng dÉn t¹i th«ng t­ nµy ph¶i tÝnh b»ng con hoÆc quy ra tiÒn. Quy b»ng con th× kh«ng ®­îc v× chóng chØ lµ mét bé phËn hoÆc s¶n phÈm (ch©n tay gÊu, mËt gÊu, cao hæ), quy ra tiÒn còng khã v× ®©y lµ nh÷ng “hµng hãa” nghiªm cÊm sö dông v× môc ®Ých th­¬ng m¹i nªn kh«ng ®Þnh gi¸ ®­îc.

§øng tr­íc thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò trªn, c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cÇn thÊy râ vÊn ®Ò, x¸c ®Þnh râ t×nh h×nh vµ nhiÖm vô trong ®Êu tranh chèng mét sè läai téi ph¹m trong giai ®o¹n hiÖn nay. Tr­íc m¾t cÇn cã h­íng dÉn cô thÓ vÒ c¸c ch­¬ng, c¸c ®iÒu luËt trong Ch­¬ng c¸c téi ph¹m vÒ m«i tr­êng cña Bé luËt h×nh sù 1999 ®Ó c¸c lùc l­îng chøc n¨ng trong ®ã cã lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng thuËn lîi trong qu¸ tr×nh thùc thi ph¸p luËt, hoµn thµnh nhiÖm vô ®­îc giao… CÇn cã nh÷ng v¨n b¶n ph¸p quy ®èi víi c¸c Bé, Ngµnh liªn quan trong ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ kiÓm so¸t nh÷ng vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ §VHDQH nãi chung vµ kiÓm so¸t bu«n b¸n, vËn chuyÓn §VHDQH nãi riªng:

Theo quy ®Þnh hiÖn nay, c¸c hµnh vi s¨n b¾t, bu«n b¸n, vËn chuyÓn §VHDQH trong danh môc §TVHDQH ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 32/2006/N§-CP, ngµy 30/3/2006 cña ChÝnh phñ sÏ bÞ xö lý h×nh sù, nh­ng trong thùc tiÔn hiÖn nay, nhiÒu vô bu«n b¸n, vËn chuyÓn tr¸i phÐp §VHDQH chØ xö lý hµnh chÝnh, kh«ng xö lý h×nh sù. MÆt kh¸c cã nhiÒu hµnh vi vi ph¹m nghiªm träng c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ ®éng vËt hoang d· qóy hiÕm nh­ (hµnh vi nu«i, nhèt, tµng tr÷ tr¸i phÐp §VHDQH) nh­ng l¹i kh«ng ®­îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 190-BLHS n¨m 1999 nªn còng kh«ng xö lý h×nh sù ®­îc. Nh­ vËy, trong quy ®Þnh cÇn cã nh÷ng chÕ tµi xö ph¹t chÆt chÏ h¬n vµ bæ sung vµo ®iÒu 190 c¸c hµnh vi nu«i, nhèt tr¸i phÐp §VHDQH, tµng tr÷ tr¸i phÐp bé phËn c¬ thÓ hoÆc s¶n phÈm §VHDQH.

Ngµy 19/6/2009, Quèc héi kho¸ XII, kú häp thø 5, ®· th«ng qua LuËt söa ®æi vµ bæ sung Bé luËt h×nh sù cã hiÖu lùc tõ ngµy 01/01/2010. Trong ®ã ®· söa ®æi §iÒu 190- Téi vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ ®éng vËt hoang d· quý hiÕm thµnh téi vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ ®éng vËt thuéc danh môc loµi nguy cÊp, quý, hiÕm ®­îc ­u tiªn b¶o vÖ. VÒ c¬ b¶n ®iÒu 190 (söa ®æi) vÉn dùa trªn c¬ së §iÒu 190 (BLHS n¨m 1999) nh­ng bæ sung thªm hµnh vi nu«i, nhèt; ®èi t­îng b¶o vÖ kh«ng ph¶i lµ §VHDQH mµ lµ ®éng vËt thuéc danh môc loµi nguy cÊp, quý, hiÕm ®­îc ­u tiªn b¶o vÖ vµ bæ sung thªm bé phËn c¬ thÓ cña loµi ®éng vËt ®ã. Tuy vËy cÇn thiÕt ph¶i bæ sung vµo ®iÒu luËt c¶ hµnh vi tµng tr÷ tr¸i phÐp bé phËn c¬ thÓ hoÆc s¶n phÈm §VHDQH. V× thùc tÕ hiÖn nay nhiÒu vô lùc l­îng CSMT ph¸t hiÖn ®­îc bé phËn c¬ thÓ hoÆc s¶n phÈm §VHDQH bÞ ®èi t­îng cÊt giÊu, tµng tr÷ nh»m môc ®Ých bu«n b¸n, vËn chuyÓn. Nh­ng ®Ó xö lý h×nh sù th× cÇn ph¶i chøng minh ®­îc hµnh vi cÊt giÊu, tµng tr÷ nh»m môc ®Ých bu«n b¸n, vËn chuyÓn. ViÖc nµy lµ rÊt khã v× ®èi t­îng th­êng khai b¸o lµ cña ng­êi kh«ng quen biÕt mang ®Õn göi nhê cÊt gi÷ hé. MÆt kh¸c ®Ó thùc thi LuËt söa ®æi vµ bæ sung Bé luËt h×nh sù nªu trªn mét mÆt cÇn cã ngay h­íng dÉn cô thÓ vÒ ®iÒu luËt; mÆt kh¸c cÇn söa ®æi c¸c v¨n b¶n d­íi luËt cho phï hîp nh­ : NghÞ ®Þnh sè 32/2006/N§-CP, ngµy 30/3/2006 cña ChÝnh phñ, NghÞ ®Þnh sè 159/2007/N§-CP, ngµy 30/10/2007 cña ChÝnh phñ…

Bé luËt h×nh sù n¨m 1999, bæ sung thªm Ch­¬ng “C¸c téi ph¹m vÒ m«i tr­êng”. §©y lµ mét vÊn ®Ò míi, hiÖn nay trong hÖ thèng lý luËn nghiÖp vô C¶nh s¸t m«i tr­êng vÒ phßng ngõa vµ ®Êu tranh chèng lo¹i téi ph¹m nµy ®ang tõng b­íc ®­îc x©y dùng vµ hoµn chØnh. Trong thêi gian qua, trong thùc tiÔn ®Ó ®¸p øng víi yªu cÇu ®Êu tranh phßng chèng téi ph¹m, c¸c lùc l­îng chøc n¨ng ®· tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh, nh­ng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, nhiÒu téi danh míi chØ ®­îc tiÕp cËn ë gãc ®é “kh¸i niÖm”, thËm chÝ trong nhËn thøc cña mét sè ng­êi cßn thÓ hiÖn sù phiÕn diÖn, lÖch l¹c, thÓ hiÖn mét sè h¹n chÕ thiÕu sãt nhÊt ®Þnh do kinh nghiÖm ch­a nhiÒu, cßn ch¾p v¸, nhiÒu vÊn ®Ò ch­a ®­îc lµm râ trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vµ ch­a ®­îc tæng kÕt rót kinh nghiÖm kÞp thêi.

§Ó ®Êu tranh víi c¸c téi ph¹m vÒ m«i tr­êng còng nh­ víi téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH cã hiÖu qu¶, vÊn ®Ò x©y dùng hÖ thèng lý luËn nghiÖp vô ®Êu tranh víi ®èi t­îng míi nµy lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®­îc ®Æt ra ®èi víi c¸c tr­êng CAND. Cho ®Õn hiÖn nay, c«ng t¸c ®Êu tranh ®èi víi téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH cßn cã nhiÒu vÊn ®Ò rÊt nh¹y c¶m trong xö lý, trong quan hÖ phèi hîp, thiÕu chuyªn gia thÈm ®Þnh, phßng gi¸m ®Þnh ®éng vËt hoang d·. ë nhiÒu ®Þa ph­¬ng kh«ng cã trung t©m cøu hé, vÊn ®Ò kinh phÝ ®Çu t­ cho cøu hé c¸c lo¹i §VHD khi b¾t, gi÷ vµ th¶ c¸c lo¹i §VHDQH vÒ m«i tr­êng tù nhiªn ®Ó ®¶m b¶o tån t¹i… Trªn c¬ së thùc tr¹ng vÒ lý luËn nghiÖp vô ®Êu tranh chèng c¸c lo¹i téi ph¹m míi, ®Æc biÖt téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ §VHDQH, viÖc bæ sung, hoµn chØnh hÖ thèng lý luËn nghiÖp vô vÒ ®Êu tranh phßng chèng c¸c lo¹i téi ph¹m míi (Ch­¬ng C¸c téi ph¹m vÒ m«i tr­êng), ®Æc biÖt phßng ngõa vµ ®Êu tranh chèng Téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt. T¹i Häc viÖn CSND cÇn thµnh lËp Khoa C¶nh s¸t M«i tr­êng.

Ngoµi ra, ë c¸c cÊp Côc, tØnh, thµnh phè vµ c¸c ®Þa ph­¬ng nªn cã nh÷ng chuyªn ®Ò, ®Ò tµi NCKH vÒ c«ng t¸c kiÓm so¸t ®Êu tranh chèng Téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH… T¨ng c­êng phèi hîp víi c¸c bé, ngµnh liªn quan (Bé NN&PTNN, Côc qu¶n lý thÞ tr­êng…) tham gia c¸c héi th¶o, c¸c dù ¸n vÒ b¶o vÖ, kiÓm so¸t vËn chuyÓn, bu«n b¸n c¸c lo¹i §VHDQH, nghiªn cøu trao ®æi kinh nghiÖm vµ tiÕp cËn nhanh chãng nh÷ng v¨n b¶n qu¶n lý theo ngµnh däc nh»m gióp lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng c¸c ®Þa ph­¬ng ®­îc t¨ng c­êng kiÕn thøc, vËn dông tèt trong thùc tiÔn ®Êu tranh chèng téi ph¹m nãi chung vµ Téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH nãi riªng.

HiÖn nay, trong quÇn chóng nh©n d©n nhËn thøc vÒ b¶o vÖ §VHDQH vµ nh÷ng nhËn biÕt cña céng ®ång vÒ §VHDQH lµ rÊt h¹n chÕ, nhiÒu ng­êi chØ cã thÓ nhËn thøc vÒ c¸c lo¹i §VHDQH lµ nh÷ng lo¹i ®éng vËt rõng, lµ nh÷ng lo¹i ®Æc s¶n quý, cã gi¸ trÞ lµm thuèc, lµm sinh c¶nh vµ c¸c mãn ¨n ®Æc s¶n gi¶i quyÕt vÊn ®Ò “kho¸i khÈu” cña nh÷ng ng­êi “sµnh ®iÖu” vµ nh÷ng ng­êi cã thu nhËp cao. Trong kiÕn thøc phæ th«ng cña ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y ë phæ th«ng còng ch­a quan t©m phæ biÕn ®Õn cho c¸c em häc sinh nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c¸c lo¹i ®éng vËt hoang d· trong tù nhiªn, hiÓu vÒ c¸c lo¹i §VHDQH cÇn ®­îc b¶o vÖ, tÇm quan träng cña chóng ®èi víi tù nhiªn, ®èi víi m«i tr­êng sèng…

T¹i c¸c ®Þa bµn thµnh phè nh­ Hµ Néi, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng… lµ nh÷ng trung t©m ph¸t triÓn kinh tÕ, ®Çu mèi c¸c tuyÕn giao th«ng, rÊt nhiÒu kh¸ch s¹n nhµ hµng, ®êi sèng kinh tÕ cña nh©n d©n ph¸t triÓn rÊt cao… §©y lµ nh÷ng ®Þa bµn tiªu thô l­îng lín §VHDQH cho c¸c môc ®Ých sö dông lµm c¸c mãn ¨n ®Æc s¶n, lµm thuèc d©n téc, lµm sinh c¶nh…

§Ó n©ng cao nhËn thøc cña ng­êi d©n vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng, b¶o vÖ c¸c lo¹i §VHDQH, h¹n chÕ viÖc tiªu thô c¸c lo¹i ®Æc s¶n trong ¨n nhËu, trong ch÷a bÖnh… Th«ng qua c¸c tê r¬i, th«ng c¸o, pan« ¸p phÝch, tranh ¶nh… CÇn ®Èy m¹nh tuyªn truyÒn nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ qu¶n lý vµ b¶o vÖ tµi nguyªn rõng, b¶o vÖ §VHDQH trong NghÞ ®Þnh sè 32/2006/N§-CP, ngµy 30/3/2006 cña ChÝnh phñ ®Ó quÇn chóng nh©n d©n n©ng cao nhËn thøc vµ nhËn biÕt vÒ c¸c lo¹i §VHD trong diÖn qu¶n lý. Tæ chøc phæ biÕn tíi c¸c c¬ së kinh doanh nhµ hµng, kh¸ch s¹n, lµ nh÷ng ®Þa bµn tiªu thô c¸c lo¹i §VHD nh÷ng quy ®Þnh cña ChÝnh phñ ®èi víi nh÷ng ng­êi nu«i nhèt, bµy b¸n c¸c lo¹i §VHDQH, vËn ®éng nh÷ng ®èi t­îng nµy kh«ng bµy b¸n c¸c mãn ¨n lµ s¶n phÈm tõ §VHDQH, chuyÓn sang kinh doanh c¸c lo¹i mÆt hµng kh¸c. T¨ng c­êng quan hÖ phèi hîp víi H¶i quan vÒ qu¶n lý b¶o vÖ, xuÊt nhËp khÈu ®éng vËt rõng qua c¸c cöa khÈu. §Ó lµm tèt c«ng t¸c phßng ngõa téi ph¹m cÇn t¨ng c­êng cho nh©n d©n mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña ng­êi d©n trong nhiÖm vô b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn, b¶o vÖ c¸c lo¹i §VHDQH. CÇn cã c¸c biÖn ph¸p tuyªn truyÒn réng r·i trong quÇn chóng nh©n d©n vÒ nh÷ng néi dung, ph­¬ng h­íng vµ nh÷ng chØ ®¹o cña Nhµ n­íc trong viÖc b¶o vÖ tµi nguyªn rõng, b¶o vÖ sù c©n b»ng sinh th¸i, b¶o vÖ m«i tr­êng thiªn nhiªn. Trong ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y ë bËc phæ th«ng, cÇn t¨ng c­êng tuyªn truyÒn vµ bæ sung vµo ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y mét l­îng kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ tÇm quan träng cña c¸c lo¹i §VHDQH, ®Ó häc sinh nhËn thøc vµ nhËn biÕt vÒ c¸c lo¹i §VHDQH, hiÓu biÕt thªm vÒ nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh tr­íc nhiÖm vô b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn nãi chung, b¶o vÖ tµi nguyªn rõng nãi riªng. T¨ng c­êng sinh ho¹t ngo¹i khãa t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh gÇn gòi víi m«i tr­êng thiªn nhiªn, víi c¸c lo¹i §VHDQH, ®Ó häc sinh cã nhËn thøc vÒ tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc b¶o vÖ thiªn nhiªn, b¶o vÖ m«i tr­êng. §Æc biÖt, trong c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n­íc, vÊn ®Ò b¶o vÖ ANCT vµ TTATXH, t¹o ra m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc.

§èi víi téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH, lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng cÇn quan t©m chØ ®¹o, phèi hîp víi c¸c lùc l­îng kh¸c nh­: KiÓm l©m, V¨n phßng CITES, c¸c tæ chøc ®oµn thanh niªn… thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa x· héi: tê r¬i, qu¶ng c¸o, b¸o c¸o chuyªn ®Ò, tæ chøc tuyªn truyÒn ph¸t ®éng trong c¸c nhµ tr­êng vÒ nhiÖm vô, quyÒn lîi cña ng­êi d©n trong b¶o vÖ c¸c lo¹i §VHDQH, b¶o vÖ m«i sinh, khuyÕn c¸o kh¸ch du lÞch vµ nh©n d©n ®Õn Hµ Néi, TP Hå ChÝ Minh vµ c¸c ®Þa ®iÓm du lÞch kh¸c kh«ng sö dông c¸c s¶n phÈm cña §VHD (c¸c lo¹i thó nhåi b«ng, c¸c lo¹i thùc phÈm tõ thÞt §VHD). Kh¸ch du lÞch khi qua c¸c cöa khÈu s©n bay Néi Bµi, T©n S¬n NhÊt, Cöa khÈu CÇu treo, Cöa khÈu Mãng C¸i… nÕu hµng hãa lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm tõ §VHDQH mµ kh«ng cã giÊy tê ®Çy ®ñ, hîp lÖ cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp.

N©ng cao ý thøc c¶nh gi¸c cña ng­êi d©n, khi cã c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt (tµng tr÷, vËn chuyÓn, bu«n b¸n, giÕt mæ c¸c lo¹i §VHDQH), th«ng qua c¸c ®­êng d©y nãng, ®Ó th«ng tin vÒ téi ph¹m truyÒn nhanh nhÊt tíi c¸c lùc l­îng chøc n¨ng, nh»m nhanh chãng b¾t gi÷ téi ph¹m, xö lý ®óng ng­êi ®óng téi.

C«ng t¸c ®iÒu tra c¬ b¶n, ST- XMHN, ®Êu tranh chuyªn ¸n, x©y dùng vµ sö dông MLBM lµ nh÷ng c«ng t¸c c¬ b¶n trong ho¹t ®éng nghiÖp vô cña lùc l­îng C¶nh s¸t nh©n d©n nãi chung vµ lùc l­îng C¶nh s¸t M«i tr­êng nãi riªng, cã vÞ trÝ quan träng trong phßng ngõa, ®Êu tranh chèng téi ph¹m. C¸c cÊp l·nh ®¹o, chØ huy ph¶i thèng nhÊt c¸c quan ®iÓm vµ nhËn thøc ®óng vÒ c«ng t¸c ®iÒu tra c¬ b¶n, ST- XMHN, ®Êu tranh chuyªn ¸n, x©y dùng vµ sö dông MLBM, thùc sù tËp trung chØ ®¹o, th­êng xuyªn kiÓm tra ®«n ®èc, rót kinh nghiÖm, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ c«ng n¨ng.

§Æc ®iÓm tuyÕn, ®Þa bµn cña tõng ®Þa ph­¬ng kh¸c nhau, tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña ®èi t­îng bu«n b¸n §VHD cã nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p møc ®é kh¸c nhau, v× vËy lùc l­îng CSMT cÇn vËn dông s¸ng t¹o c¸c biÖn ph¸p nghiÖp vô trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c ®Þa bµn, tuyÕn träng ®iÓm t¹i ®Þa ph­¬ng m×nh còng nh­ c¸c biÖn ph¸p tiÕn hµnh c¸c ®èi t­îng s­u tra. Tuy nhiªn c«ng t¸c s­u tra ph¶i coi träng sù phèi hîp qu¶n lý ®èi t­îng ë ®Þa bµn gi¸p ranh, ®èi t­îng ho¹t ®éng l­u ®éng.

Trong chØ ®¹o lu«n lu«n cã ý g¾n c«ng t¸c s­u tra, c«ng t¸c ®Êu tranh chuyªn ¸n, c«ng t¸c x©y dùng MLBM víi c¸c biÖn ph¸p nghiÖp vô kh¸c, phôc vô kÞp thêi c¸c ®ît tÊn c«ng trÊn ¸p téi ph¹m, gãp phÇn ®¾c lùc vµo viÖc thùc hiÖn c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n­íc.

Ph¶i quan t©m ®Çu t­ vÒ vËt chÊt vµ ph­¬ng tiÖn cÇn thiÕt phôc vô cho c«ng t¸c ®iÒu tra c¬ b¶n, c«ng t¸c s­u tra, c«ng t¸c ®Êu tranh chèng chuyªn ¸n vµ c«ng t¸c x©y dùng MLBM.

Thùc tiÔn ®Êu tranh phßng chèng téi ph¹m m«i tr­êng ®· chøng minh, viÖc tæ chøc tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p trinh s¸t c¬ b¶n nªu trªn cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®Ó më réng m¹ng l­íi th«ng tin, thu thËp tµi liÖu, ph¸t hiÖn c¸c ®Çu mèi, ®èi t­îng nghi vÊn, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®i s©u n¾m ch¾c ho¹t ®éng ph¹m téi m«i tr­êng theo néi dung, yªu cÇu cña ho¹t ®éng ®iÒu tra. Trªn c¬ së nh÷ng tµi liÖu thu ®­îc cña ho¹t ®éng trinh s¸t, c¬ quan ®iÒu tra võa chñ ®éng thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa, ®Êu tranh ng¨n chÆn b»ng c¸c ho¹t ®éng trinh s¸t, x¸c lËp chuyªn ¸n, võa tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra ban ®Çu t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn “ph¸p lý” vµ “chiÕn thuËt” cÇn thiÕt ®Ó tÝnh to¸n, lùa chän thêi ®iÓm, h×nh thøc tæ chøc “ph¸ ¸n”, còng nh­ c¸c biÖn ph¸p, lùc l­îng vµ c¸c ph­¬ng tiÖn hç trî cho viÖc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra trong nh÷ng t×nh huèng kh¸c nhau.

§Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c néi dung, yªu cÇu trªn, nh»m më réng m¹ng l­íi thu nhËn th«ng tin vÒ téi ph¹m kinh tÕ, lùc l­îng C¶nh s¸t M«i tr­êng cÇn tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c sau :

TËp trung lùc l­îng trinh s¸t theo tuyÕn, ®Þa bµn träng ®iÓm thùc hiÖn tèt c¸c mÆt c«ng t¸c trinh s¸t c¬ b¶n vÒ phßng chèng téi ph¹m m«i tr­êng, ban hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ nghiÖp vô c¬ b¶n cña lùc l­îng C¶nh s¸t nh©n d©n.

Ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c s­u tra x¸c minh hiÒm nghi: C¸c lùc l­îng ®· ®­îc ph©n c«ng qu¶n lý ®Þa bµn ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c ®iÒu tra c¬ b¶n, s­u tra-x¸c minh hiÒm nghi, n¾m t×nh h×nh vÒ ®èi t­îng s­u tra, nh÷ng ho¹t ®éng cã dÊu hiÖu vi ph¹m, tËp trung chó ý nh÷ng ®Þa bµn, tuyÕn träng ®iÓm. Th­êng xuyªn kiÓm tra, bæ sung danh s¸ch s­u tra, ph©n lo¹i ®èi t­îng bu«n b¸n, vËn chuyÓn §VHDQH.

TiÕn hµnh c«ng t¸c s­u tra theo hÖ, lo¹i ®èi t­îng, tuyÕn, lÜnh vùc, ngµnh hµng träng ®iÓm lµ trªn c¬ së s­u tra tõng ®èi t­îng cô thÓ, ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu, hÖ thèng hãa theo tõng hÖ, lo¹i, theo tõng ®Þa bµn, theo tõng tuyÕn, lÜnh vùc, ngµnh hµng… ®Ó t×m ra mèi liªn hÖ, ph­¬ng thøc, thñ ®o¹n, quy luËt ho¹t ®éng cña ®èi t­îng nh»m ph¸t hiÖn c¸c ho¹t ®éng cña bän téi ph¹m cã tæ chøc, ®­êng d©y vËn chuyÓn, bu«n b¸n c¸c lo¹i §VHDQH.

Phèi hîp víi lùc l­îng C¶nh s¸t qu¶n lý hµnh chÝnh ®Ó n¾m ch¾c di biÕn ®éng cña ®èi t­îng, phèi hîp, trao ®æi th«ng tin vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña ®èi t­îng trong lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng ë c¸c ®Þa ph­¬ng nhÊt lµ c¸c ®èi t­îng th­êng xuyªn ho¹t ®éng t¹i c¸c tuyÕn, c¸c vïng gi¸p ranh. Phèi hîp víi c¸c ngµnh chøc n¨ng: H¶i quan, qu¶n lý thÞ tr­êng, thuÕ vô… ®Ó cã tµi liÖu, bæ sung vÒ sù vi ph¹m cña ®èi t­îng mµ c¸c ngµnh chøc n¨ng ®· xö lý.

§Ò xuÊt Nhµ n­íc thùc hiÖn mét c¸ch khoa häc chÕ ®é “mua tin” nh»m gióp lùc l­îng trinh s¸t chñ ®éng thu thËp tµi liÖu phôc vô yªu cÇu phßng ngõa ®Êu tranh chèng téi ph¹m m«i tr­êng. ViÖc thùc hiÖn quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh hiÖn nay (c«ng v¨n sè 57/2 ngµy 12/11/1999 cña Bé tµi chÝnh h­íng dÉn viÖc sö dông kinh phÝ trong häat ®éng ®iÒu tra, quy ®Þnh 200.000® cho mçi lÇn mua tin vµ kh«ng qu¸ 1.000.000® cho mét vô ¸n) lµ kh«ng phï hîp. Víi thùc tiÔn tæ chøc häat ®éng ®iÒu tra c¸c vô ¸n m«i tr­êng g©y nhiÒu khã kh¨n cho viÖc thu thËp tµi liÖu cña lùc l­îng trinh s¸t.

VÒ c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa nghiÖp vô, cÇn t¨ng c­êng rµ so¸t lªn danh s¸ch c¸c ®èi t­îng s­u tra, hiÒm nghi theo quy ®Þnh míi ban hµnh nh»m t¨ng c­êng ho¹t ®éng qu¶n. Nh÷ng ®èi t­îng lµ chñ c¸c nhµ hµng kh¸ch s¹n ë c¸c ®Þa bµn ë Hµ Néi, §µ N½ng, TP Hå ChÝ Minh… ngoµi viÖc cam kÕt kh«ng qu¶ng c¸o, bµy b¸n c¸c mãn ¨n tõ c¸c lo¹i §VHDQH ph¶i chuyÓn sang kinh doanh c¸c lo¹i hµng kh¸c. Nh÷ng ®èi t­îng ®ã cÇn ®­îc ®­a vµo diÖn theo dâi, gi¸m s¸t th­êng xuyªn. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa cÇn t¨ng c­êng h¬n n÷a trong viÖc x©y dùng ®Æc t×nh, c¬ së bÝ mËt t¹i c¸c ®Þa bµn C¶ng hµng kh«ng Néi Bµi, cöa khÈu CÇu Treo, Mãng C¸i, L¹ng S¬n… ®Ó n¾m b¾t t×nh h×nh mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c, qua ®ã c«ng t¸c ®Êu tranh ®¹t hiÖu qu¶ cao.

§Ó x©y dùng ®­îc m¹ng l­íi ®Æc t×nh, céng t¸c viªn danh dù, c¬ së bÝ mËt, cÇn chó ý khai th¸c tÝnh chÊt c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng gi÷a th­¬ng nh©n nµy víi th­¬ng nh©n kh¸c, gi÷a ®­êng d©y bu«n b¸n, vËn chuyÓn nµy víi ®­êng d©y kh¸c, gi÷a chñ nµy víi chñ kh¸c, ®Ó tuyÓn chän ®Æc t×nh, ph¸t hiÖn c¸c vô ¸n bu«n b¸n §VHDQH.

CÇn x©y dùng ®Æc t×nh, c¬ së bÝ mËt, céng t¸c viªn danh dù ë nh÷ng ®Þa bµn träng ®iÓm nh­ t¹i mét sè ®Þa bµn s©n bay, cöa khÈu, khu ga…(x©y dùng ®Æc t×nh, c¬ së bÝ mËt t¹i XÝ nghiÖp dÞch vô vËn t¶i mÆt ®Êt ë C¶ng hµng kh«ng Néi Bµi, T©n S¬n NhÊt; §ån biªn phßng c¸c cöa khÈu CÇu Treo, L¹ng S¬n, Mãng C¸i…), ®Ó th­êng xuyªn n¾m b¾t t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c ®­êng d©y bu«n b¸n, vËn chuyÓn §VHDQH.

§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ tæ chøc ho¹t ®éng trinh s¸t trong ®Êu tranh chèng téi ph¹m m«i tr­êng cÇn ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ tæ chøc vµ tiÕn hµnh chuyªn ¸n.

Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra vô viÖc vi ph¹m m«i tr­êng ph¶i n¾m ch¾c t×nh h×nh, nghiªn c­ó s©u, ®iÒu tra kü, sö dông ®ång bé c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh, trinh s¸t, tè tông, trong ®ã biÖn ph¸p trinh s¸t lµ chÝnh, thu thËp x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nh÷ng chøng cø vÒ hµnh vi ph¹m téi.

Qua ®Êu tranh ¸n vÒ m«i tr­êng nãi chung, ®Êu tranh víi téi ph¹m vËn chuyÓn, bu«n b¸n tr¸i phÐp §VHDQH nãi riªng ph¶i t×m ra ®­îc nguyªn nh©n, ®iÒu kiÖn ph¸t sinh téi ph¹m, nh÷ng s¬ hë thiÕu sãt trong chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña nhµ n­íc mµ téi ph¹m lîi dông ho¹t ®éng ph¹m téi ®Ó ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p lo¹i trõ ®iÒu kiÖn, nguyªn nh©n ®ã ®Ó chñ ®éng phßng ngõa téi ph¹m. MÆt kh¸c, sau mçi chuyªn ¸n, vô ¸n cÇn tiÕn hµnh tæng kÕt rót kinh nghiÖm qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p nghiÖp vô, chØ ®¹o ®Ó n©ng cao nhËn thøc cho c¸n bé chiÕn sÜ.

Lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng ph¶i tæ chøc tèt viÖc qu¸n triÖt, triÓn khai thùc hiÖn nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø X. X©y dùng thÕ trËn phßng chèng téi ph¹m cña lùc l­îng m×nh, n¾m v÷ng ®­êng lèi kinh tÕ, c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ n­íc ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c tham m­u cho l·nh ®¹o Bé, Tæng côc trªn mÆt trËn ®Êu tranh chèng téi ph¹m kinh tÕ, gãp phÇn thùc hiÖn th¾ng lîi nh÷ng môc tiªu, yªu cÇu nghÞ quyÕt X cña §¶ng.

3.2.5. Tæ chøc tèt mèi quan hÖ phèi hîp gi÷a c¸c lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng víi c¸c ngµnh vµ c¸c lùc l­îng chøc n¨ng trong phßng ngõa, ®iÒu tra téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ ®éng vËt hoang d· quý hiÕm.

§Êu tranh phßng chèng téi ph¹m lµ tr¸ch nhiÖm cña toµn d©n, cña tÊt c¶ c¸c cÊp c¸c ngµnh, c¸c ®oµn thÓ, tæ chøc x· héi. Trong x· héi, mçi tæ chøc, mçi c¬ quan Bé, ngµnh ®Òu cã sù ph©n c«ng râ rµng vÒ chøc n¨ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n chuyªn biÖt. MÆc dï t¸ch biÖt nhau vÒ tæ chøc lùc l­îng vµ trong c¸c ho¹t ®éng chuyªn biÖt, song qu¸ tr×nh thùc hiÖn tõng nhiÖm vô cña m×nh, c¸c lùc l­îng cÇn cã mèi quan hÖ phèi hîp lÉn nhau, quan hÖ phèi hîp lµ thÓ hiÖn sù t­¬ng t¸c, chÕ ­íc vµ t¸c ®éng lÉn nhau.

§Ó ®¶m b¶o cho quan hÖ phèi hîp ®¹t hiÖu qu¶ cao, trong nhiÒu tr­êng hîp c¸c lùc l­îng chøc n¨ng cÇn ph¶i thùc hiÖn theo kÕ ho¹ch, d­íi sù chØ ®¹o tËp trung thèng nhÊt. Cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o sù hµi hßa vÒ t©m lý, thèng nhÊt vÒ ý chÝ vµ hµnh ®éng cña c¸c thµnh viªn tham gia phèi hîp, nh»m thùc hiÖn môc ®Ých chung, nh­ VI.Lª Nin ®· viÕt “CÇn ph¶i cã ý chÝ thèng nhÊt, th× tÊt c¶ mäi ng­êi ph¶i nhÊt trÝ hµnh ®éng, mu«n ng­êi nh­ mét trªn mçi vÊn ®Ò thùc tiÔn. ý chÝ thèng nhÊt kh«ng thÓ lµ lêi nãi su«ng, kh«ng thÓ lµ t­îng tr­ng ®­îc, chóng ta ®ßi hái c¸i ®ã ph¶i thÓ hiÖn trªn thùc tÕ”.

Trong nhiÖm vô ®Êu tranh phßng chèng téi ph¹m cña Lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng, qu¸ tr×nh trinh s¸t, kh¸m ph¸, ®iÒu tra vô ¸n lµ qu¸ tr×nh sö dông c¸c biÖn ph¸p, ph­¬ng tiÖn, thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt cho phÐp nh»m chøng minh c¸c néi dung : téi ph¹m cã x¶y ra hay kh«ng, ai lµ ng­êi thùc hiÖn hµnh vi ph¹m téi, tÝnh chÊt møc ®é thiÖt h¹i do téi ph¹m x¶y ra, nguyªn nh©n vµ ®iÒu kiÖn ph¸t sinh téi ph¹m… Trong ®ã, lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng ®­îc phÐp tiÕn hµnh mét sè ho¹t ®éng phßng ngõa, ®iÒu tra téi ph¹m m«i tr­êng nãi chung vµ Téi vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH nãi riªng.

§Ó hoµn thµnh tèt nhiÖm vô, lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng cÇn quan hÖ phèi hîp víi nhiÒu lùc l­îng kh¸c trong ngµnh vµ ngßai ngµnh C«ng an nh­: lùc l­îng C¶nh s¸t giao th«ng, C¶nh s¸t khu vùc, C¶nh s¸t c¬ ®éng…, vµ c¸c lùc l­îng kh¸c nh­ Chi côc KiÓm l©m c¸c ®Þa ph­¬ng, Côc kiÓm l©m, V¨n phßng CITES ®ãng t¹i ViÖt Nam, Tæng côc H¶i quan, Côc qu¶n lý thÞ tr­êng… Song trªn thùc tÕ, mèi quan hÖ phèi hîp víi c¸c lùc l­îng nµy còng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, bÊt cËp cÇn ®­îc th¸o gì, ®iÒu chØnh cho phï hîp. VÒ c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ mèi quan hÖ phèi hîp trong kiÓm so¸t bu«n b¸n, vËn chuyÓn tr¸i phÐp §VHDQH cßn ch­a thÓ hiÖn râ vÒ c¬ chÕ phèi hîp, vÒ chØ ®¹o phèi hîp, chi phÝ trong qu¸ tr×nh phèi hîp b¾t gi÷, nu«i, cøu hé… dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cã nhiÒu tr­êng hîp c¸c lùc l­îng ®ïn ®Èy nhau trong xö lý, trong chi phÝ…

Qua thùc tiÔn cña c«ng t¸c phßng ngõa vµ ®iÒu tra c¸c vô vËn chuyÓn, bu«n b¸n tr¸i phÐp c¸c lo¹i §VHDQH, ®Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô ®Êu tranh phßng chèng téi ph¹m trong t×nh h×nh míi, gi÷a lùc l­îng C¶nh s¸t m«i tr­êng vµ c¸c chi côc KiÓm l©m vµ c¸c lùc l­îng kh¸c cÇn thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh trong c¸c th«ng t­, c¸c quy ®Þnh vÒ quan hÖ phèi hîp cña C«ng an, Bé ®éi biªn phßng, H¶i quan, Qu¶n lý thÞ tr­êng, Chi côc KiÓm l©m. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, vÊn ®Ò v­íng m¾c cÇn ®­îc ®Ò xuÊt th¸o gì kÞp thêi, ®Ó khi cã vô viÖc x¶y ra c¸c lùc l­îng tiÕn hµnh ®ång bé, thèng nhÊt ý chÝ ®Ó ho¹t ®éng phßng ngõa vµ ®iÒu tra xö lý téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH ®¹t hiÖu qu¶ cao:

- Th­êng xuyªn trao ®æi th«ng tin vÒ t×nh h×nh vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ rõng, t×nh h×nh bu«n b¸n, vËn chuyÓn §VHDQH, c¸c ph­¬ng thøc thñ ®o¹n míi cña téi ph¹m, c¸c kÕt qu¶ thanh tra, kiÓm tra xö lý vi ph¹m. Nh÷ng s¬ hë thiÕu sãt trong ban hµnh v¨n b¶n, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt ®Ó téi ph¹m lîi dông ho¹t ®éng.

- Trao ®æi th«ng tin vµ tæ chøc phèi hîp x¸c minh hoÆc thanh, kiÓm tra ®Ó kÕt luËn nh÷ng hµnh vi vi ph¹m. CÇn l­u ý nh÷ng vô bu«n b¸n, vËn chuyÓn xuyªn quèc gia, c¸c thñ ®o¹n míi ®Ó tËp trung phèi hîp kh¸m ph¸ kÞp thêi.

- Lùc l­îng C¶nh s¸t M«i tr­êng cÇn quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c tæ chøc x· héi thùc hiÖn tèt c¸c ho¹t ®éng trong phßng ngõa téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH, th«ng qua ho¹t ®éng cña c¸c lùc l­îng: C¶nh s¸t Qu¶n lý hµnh chÝnh vÒ trËt tù x· héi, C¶nh s¸t TrËt tù nhanh chãng n¾m b¾t tinh h×nh téi ph¹m.

- Thµnh lËp tæ liªn ngµnh gåm lùc l­îng C¶nh s¸t M«i tr­êng, Thanh tra giao th«ng, qu¶n lý thÞ tr­êng … ®Ó th­êng xuyªn kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c tuyÕn, ®Þa bµn träng ®iÓm, kiÓm tra c¸c nhµ hµng kh¸ch s¹n vÒ bu«n b¸n §VHDQH.

Trong t×nh h×nh hiÖn nay, mét sè téi ph¹m vÒ m«i tr­êng ®· v­ît qu¸ ph¹m vi quèc gia, vµ Tæ chøc C¶nh s¸t quèc tÕ (Interpol) ®· ph¶i hµnh ®éng: N¨m 1992 ®· ®Ò xuÊt kÕ ho¹ch trÊn ¸p téi ph¹m m«i tr­êng, n¨m 1993 ®· tæ chøc mét sè tiÓu ban chèng vËn chuyÓn chÊt th¶i, chèng bu«n lËu chÊt phãng x¹ qua biªn giíi, chèng bu«n b¸n, vËn chuyÓn tr¸i phÐp c¸c lo¹i ®éng vËt hoang d· quý hiÕm.

Trªn thÕ giíi bu«n b¸n §VHDQH ®ang lµ mét trong nh÷ng mèi quan t©m cña nhiÒu tæ chøc. HÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu cã nh÷ng quy ®Þnh nghiªm ngÆt vÒ b¶o vÖ §VHD, kiÓm so¸t bu«n b¸n §VHDQH. Trong nh÷ng n¨m qua, viÖc hîp t¸c quèc tÕ ®· cã nh÷ng ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ trong viÖc thóc ®Èy, trî gióp ViÖt Nam t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t bu«n b¸n §VHDQH. Cã thÓ thÊy râ qua viÖc tham gia C«ng ­íc CITES n¨m 1994, NghÞ ®Þnh 18/H§BT, ®­îc cËp nhËt vµ bæ sung b»ng NghÞ ®Þnh 48/2002/N§- CP. NghÞ ®Þnh 11/2002/N§- CP vÒ viÖc kiÓm so¸t ho¹t ®éng qu¸ c¶nh, t¹m nhËp t¸i xuÊt khÈu c¸c loµi §VHD, qua c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c quèc tÕ, c¸c tæ chøc quèc tÕ ®· ®Çu t­ cho ViÖt Nam nh÷ng dù ¸n nghiªn cøu vÒ b¶o tån nguån gen quý hiÕm, Ch­¬ng tr×nh hîp t¸c vÒ kiÓm so¸t bu«n b¸n ®éng, thùc vËt hoang d· vµ kinh phÝ cho viÖc thùc hiÖn b¶o vÖ c¸c lo¹i §VHD nguy cÊp, b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn. Song trªn thùc tÕ, trong qu¸ tr×nh thùc thi C«ng ­íc, ho¹t ®éng hîp t¸c víi c¸c n­íc ë ViÖt Nam vÒ kiÓm so¸t bu«n b¸n §VHDQH cßn rÊt h¹n chÕ. Trong vÊn ®Ò nµy, hîp t¸c quèc tÕ hiÖn nay míi chØ lµ liªn l¹c vµ th«ng b¸o c¸c th«ng tin cña ViÖt Nam víi Ban th­ ký C«ng ­íc CITES. Trªn thùc tÕ, ë mét sè Bé, Ngµnh: Bé NN&PTNN, Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng, mµ ®èi t¸c lµ c¸c tæ chøc TRAFFIC, WWF, Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hîp quèc (UNDP)… Trong khi ®ã, ë c¸c c¬ quan thùc thi ph¸p luËt liªn quan ®Õn c«ng t¸c kiÓm so¸t bu«n b¸n §VHDQH (H¶i quan, C«ng an, Côc qu¶n lý thÞ tr­êng…), th× ho¹t ®éng hîp t¸c quèc tÕ chØ n»m trong giíi h¹n cña c¸c ngµnh, viÖc ®Æt ra c¸c quy ®Þnh vÒ hîp t¸c quèc tÕ trong kiÓm so¸t bu«n b¸n §VHDQH ch­a ®­îc thÓ hiÖn ®Ó thùc hiÖn, nÕu cã th× chØ n»m trong c¸c v¨n b¶n ®Þnh h­íng ë cÊp Trung ¦¬ng (cÊp Bé, cÊp Vô, Côc).

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c n­íc thuéc khu vùc §«ng Nam ¸ ®Òu lµ nguån cung cÊp quan träng cho ho¹t ®éng bu«n b¸n §VHDQH. Do vËy, ho¹t ®éng hîp t¸c gi÷a c¸c n­íc trong khèi ASEAN vÒ b¶o vÖ §VHDQH còng ®ang ®­îc ®Èy m¹nh vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn ë nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau. Trong thêi gian qua ViÖt Nam ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ vÒ b¶o vÖ §VHDQH: ®· cã nh÷ng th«ng b¸o cho c¬ quan thÈm quyÒn qu¶n lý cña Trung Quèc vÒ mét sè vô vi ph¹m vµ yªu cÇu phÝa Trung Quèc b¾t gi÷ khi ®èi t­îng chuyÓn hµng tíi Trung Quèc; Chñ ®éng hîp t¸c song ph­¬ng víi c¸c n­íc thµnh viªn vÒ viÖc ng¨n chÆn c¸c ho¹t ®éng bu«n b¸n §VHDQH qua biªn giíi; ViÖt Nam th­êng xuyªn trao ®æi th«ng tin víi Ban th­ ký CITES vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu §VHD cña m×nh vµ ®­îc th«ng b¸o tíi c¸c n­íc thµnh viªn kh¸c…

Tuy vËy, trong sù t¨ng tr­ëng ®i lªn cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, viÖc ®Èy m¹nh quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ vÒ kiÓm so¸t bu«n b¸n §VHD nguy cÊp cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n: sù quan t©m cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh cßn ch­a ®óng møc, ch­a chñ ®éng hîp t¸c víi nhau ®Ó hîp t¸c quèc tÕ. Trªn c¬ së thùc tr¹ng vµ nh÷ng khã kh¨n, h¹n chÕ trong quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ vÒ kiÓm so¸t bu«n b¸n §VHDQH:

- Nhµ n­íc cÇn ®Èy m¹nh quan hÖ víi c¸c n­íc ASEAN vÒ kiÓm so¸t bu«n b¸n §VHDQH trong khu«n khæ hîp t¸c quèc tÕ vÒ b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc vµ m«i tr­êng.

- T¨ng c­êng hîp t¸c víi Trung Quèc, lµ n­íc nhËp l­îng lín §VHD cña n­íc ta vµ mét sè n­íc trong khu vùc th«ng qua ®­êng vËn chuyÓn qua ViÖt Nam.

- CÇn ban hµnh mét sè v¨n b¶n liªn quan ®Õn chøc n¨ng, nhiÖm vô, thÈm quyÒn cña c¸c lùc l­îng, trong ®ã cã Bé ®éi biªn phßng, an ninh hµng kh«ng trong kiÓm so¸t bu«n b¸n §VHDQH.

- CÇn tuyªn truyÒn, vËn ®éng quÇn chóng nh©n d©n ë c¸c vïng biªn giíi, phèi hîp víi lùc l­îng C«ng an, H¶i quan c¸c n­íc t¹i c¸c cöa khÈu biªn giíi t¨ng thªm nhËn thøc vÒ tr¸ch nhiÖm trong b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn, b¶o vÖ m«i tr­êng…


KÕt luËn
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, t×nh h×nh vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH diÔn biÕn ngµy cµng phøc t¹p, g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i, ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn hÖ sinh th¸i nãi riªng vµ m«i tr­êng nãi chung. Téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH ®­îc quy ®Þnh trong Bé luËt h×nh sù n­íc CHXHCN ViÖt Nam, thuéc trong nhãm téi ph¹m vÒ m«i tr­êng mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®ang rÊt quan t©m. Do ®ã, c«ng t¸c ®Êu tranh chèng c¸c téi ph¹m m«i tr­êng nãi chung vµ téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH nãi riªng ®ang lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô träng t©m cña toµn §¶ng, toµn d©n ta, trong ®ã lùc l­îng CSMT ®ãng vai trß rÊt quan träng. Trªn c¬ së nghiªn cøu ®Ò tµi: “§Æc ®iÓm h×nh sù cña téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH vµ gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ trinh s¸t ph¸t hiÖn cña lùc l­îng C¶nh s¸t M«i tr­êng”, luËn v¨n rót ra c¸c kÕt luËn sau:

1. Lý luËn vÒ ®Æc ®iÓm h×nh sù téi ph¹m cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi c«ng t¸c cña lùc l­îng CAND. Tuy nhiªn, hiÖn nay nhËn thøc vÒ ®Æc ®iÓm h×nh sù téi ph¹m vµ nhÊt lµ ý nghÜa cña nã ®èi víi ho¹t ®éng ph¸t hiÖn, ®iÒu tra kh¸m ph¸ téi ph¹m cßn ch­a thèng nhÊt, cã n¬i, cã lóc cßn ch­a ®Çy ®ñ, ®óng ®¾n. Trªn c¬ së nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn c«ng t¸c ®Êu tranh phßng, chèng téi ph¹m, luËn v¨n ®· luËn gi¶i lµm râ kh¸i niÖm, cÊu tróc, ph©n lo¹i, nguyªn t¾c x©y dùng vµ ®Æc biÖt lµ ý nghÜa cña ®Æc ®iÓm h×nh sù téi ph¹m ®èi víi ho¹t ®éng trinh s¸t, ph¸t hiÖn téi ph¹m.

2. Ph©n tÝch d­íi gãc ®é ph¸p luËt h×nh sù, luËn v¨n lµm râ kh¸i niÖm, c¸c dÊu hiÖu ph¸p lý ®Æc tr­ng cña téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH theo BLHS n¨m 1999; lµm râ ®Æc ®iÓm h×nh sù cña téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH; ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng t×nh h×nh, biÕn ®éng cña téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH; cïng ®ã, ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ c¬ cÊu tæ chøc cña lùc l­îng CSMT; vÒ kÕt qu¶ trinh s¸t, ph¸t hiÖn téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH cña lùc l­îng CSMT; qua ®ã chØ râ nh÷ng ­u ®iÓm, khuyÕt ®iÓm, tån t¹i vµ nguyªn nh©n.

3. Trªn c¬ së tæng hîp kÕt qu¶ nghiªn cøu, dù b¸o t×nh h×nh téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH trong thêi gian tíi, luËn v¨n ®Ò xuÊt ph­¬ng h­íng ®Êu tranh phßng, chèng lo¹i téi ph¹m nµy. Trong ®ã nhÊn m¹nh cÇn t¨ng c­êng h¬n n÷a sù l·nh ®¹o cña §¶ng trong cuéc ®Êu tranh chèng c¸c lo¹i téi ph¹m m«i tr­êng nãi chung vµ téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH nãi riªng.

1. 
   Bé C«ng an, QuyÕt ®Þnh sè 1899/2006/Q§-BCA(X13) ngµy 29/11/2006 vÒ viÖc thµnh lËp vµ quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y cña Côc C¶nh s¸t M«i tr­êng.
   
2. 
   B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c n¨m cña Côc CSMT tõ 2007-2008.
   
3. 
   B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c n¨m cña lùc l­îng CSMT c¸c ®Þa ph­¬ng tõ 2007 - 2008.
   
4. 
   ChÝnh phñ, NghÞ ®Þnh 136/2003/N§-CP ngµy 14/11/2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña Bé C«ng an
   
5. 
   Bé C«ng an, QuyÕt ®Þnh 1438/2004/Q§-BCA(X13) ngµy 14/12/2004 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an quy ®Þnh chøc n¨ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y cña Tæng côc C¶nh s¸t.
   
6. 
   ñy ban Th­êng vô Quèc héi, Ph¸p lÖnh söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh tæ chøc ®iÒu tra h×nh sù sè 09/2009/PL-UBTVQH12, ngµy 27/2/2009 cña ñy ban Th­êng vô Quèc héi
   
7. 
   ñy ban Th­êng vô Quèc héi, Ph¸p lÖnh söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh sè 06/2008/PL-UBTVQH12, ngµy 2/4/2008 cña ñy ban Th­êng vô Quèc héi.
   
8. 
   B×nh luËn khoa häc Bé luËt h×nh sù 1999 - NXB CAND, Hµ Néi 2001.
   
9. 
   B×nh luËn khoa häc Bé luËt tè tông h×nh sù ViÖt Nam - NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 2001.
   
10. 
    Bé luËt h×nh sù n­íc CHXHCN ViÖt Nam 1999 - NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 2000.
    
11. 
    Bé luËt tè tông h×nh sù n­íc CHXHCN ViÖt Nam - NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 2000.
    
12. 
    ChØ thÞ sè 05/1998/CT-BCA(C11) ngµy 06/6/2003 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an vÒ viÖc chÊn chØnh, t¨ng c­êng c«ng t¸c nghiÖp vô c¬ b¶n cña lùc l­îng CSND trong t×nh h×nh míi.
    
13. 
    ChØ thÞ sè 12/1998/CT-BCA(C11) ngµy 18/9/1998 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an vÒ viÖc t¨ng c­êng c«ng t¸c hå s¬, tµng th­, th«ng tin nghiÖp vô CSND trong t×nh h×nh míi.
    
14. 
    ChØ thÞ sè 13/1998/CT-BCA(C11) ngµy 10/10/1998 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an vÒ viÖc t¨ng c­êng c«ng t¸c s­u tra, XMHN vµ x©y dùng MLBM cña lùc l­îng CSND trong t×nh h×nh míi.
    
15. 
    PGS, TS. TrÇn Nam Tr­êng, Häc viÖn CSND, Chñ nhiÖm ®Ò tµi khoa häc cÊp Bé “HiÖu qu¶ ®Êu tranh chèng c¸c lo¹i TPKT vµ ®µo t¹o lý luËn nghiÖp vô CSKT ®¸p øng yªu cÇu cña giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc” - Hµ Néi 2000.
    
16. 
    PGS, TS. NguyÔn V¨n C¶nh, Häc viÖn CSND, Chñ nhiÖm ®Ò tµi khoa häc cÊp Bé “Lý luËn ho¹t ®éng nghiÖp vô trinh s¸t cña lùc l­îng CSND - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p” - Hµ Néi 2001.
    
17. 
    PGS, TS. NguyÔn V¨n C¶nh, Häc viÖn CSND, Gi¸o tr×nh ho¹t ®éng nghiÖp vô trinh s¸t cña lùc l­îng CSND - Hµ Néi 1995.
    
18. 
    PGS, TS. Ph¹m TuÊn B×nh, Häc viÖn CSND, Chuyªn ®Ò gi¶ng Cao häc: §Æc ®iÓm h×nh sù cña téi ph¹m.
    
19. 
    PGS, TS. NguyÔn Huy ThuËt, Häc viÖn CSND, Gi¸o tr×nh lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p luËn cña khoa häc ®iÒu tra h×nh sù, Hµ Néi, 1998.
    
20. 
    §¹i tõ ®iÓn TiÕng ViÖt - NXB V¨n ho¸ th«ng tin, Hµ Néi 1998.
    
21. 
    KÕ ho¹ch sè 1295/KH-C11(C12), ngµy 13/6/2003 cña Tæng côc C¶nh s¸t vÒ h­íng dÉn thùc hiÖn ChØ thÞ sè 05/CT-BCA(C11) ngµy 06/6/2003 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an vÒ viÖc chÊn chØnh, t¨ng c­êng c«ng t¸c nghiÖp vô c¬ b¶n cña lùc l­îng CSND trong t×nh h×nh míi.
    
22. 
    KÕ ho¹ch sè 2108/1998/KH-C11(C12), ngµy 27/11/1998 cña Tæng côc C¶nh s¸t vÒ h­íng dÉn thùc hiÖn ChØ thÞ sè 13/1998/CT-BCA(C11) ngµy 10/10/1998 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an vÒ viÖc t¨ng c­êng c«ng t¸c s­u tra, XMHN vµ x©y dùng MLBM cña lùc l­îng CSND trong t×nh h×nh míi.
    
23. 
    Bé C«ng an, QuyÕt ®Þnh sè 1475/2007/Q§-BCA(C11) ngµy 28/11/2007 vÒ viÖc ban hµnh quy ®Þnh bæ sung nhiÖm vô c«ng t¸c NVCB cña lùc l­îng C¶nh s¸t M«i tr­êng.
    
24. 
    Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh TW §¶ng khãa XI, NghÞ quyÕt sè 41-NQ/T¦, ngµy 15/11/2004 vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng trong thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc.
    
25. 
    Côc C¶nh s¸t M«i tr­êng, Tµi liÖu tËp huÊn c«ng t¸c ®Êu tranh phßng, chèng téi ph¹m vÒ m«i tr­êng 2009.
    
26. 
    Côc KiÓm l©m, B¸o c¸o tæng hîp c¸c n¨m tõ 2004-2008
    
27. 
    HiÕn ph¸p n­íc CHXHCN ViÖt Nam n¨m 1992 - NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 1996.
    
28. 
    Lª ThÞ TuyÕt Mai, ho¹t ®éng cña lùc l­îng C¶nh s¸t Kinh tÕ trong phßng ngõa vµ ®iÒu tra Téi ph¹m vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ §VHDQH, luËn v¨n th¹c sü luËt häc, Häc viÖn C¶nh s¸t nh©n d©n, Hµ Néi - 2003.
    
29. 
    NghÞ quyÕt sè 09/1998/NQ-CP ngµy 31/7/1998 cña ChÝnh phñ vÒ t¨ng c­êng c«ng t¸c phßng, chèng téi ph¹m trong t×nh h×nh míi.
    
30. 
    PGS, TS. Hå Träng Ngò, Lý luËn c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng nghiÖp vô trinh s¸t CSND - NXB CAND, Hµ Néi 1998.
    
31. 
    Ph¸p lÖnh lùc l­îng C¶nh s¸t nh©n d©n - NXB CAND, Hµ Néi 1989.
    
32. 
    Ph¸p lÖnh Tæ chøc ®iÒu tra h×nh sù - NXB CAND, Hµ Néi 1989.
    
33. 
    GS, TS. §ç Ngäc Quang, Gi¸o tr×nh Téi ph¹m häc, Hµ Néi 1995.
    
34. 
    Ph¹m Xu©n Qu¾c, Tæng côc C¶nh s¸t, Chñ nhiÖm ®Ò tµi khoa häc cÊp Bé “Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c s­u tra, XMHN cña lùc l­îng CSND” - Hµ Néi 2002.
    
35. 
    ChÝnh phñ (2002), NghÞ ®Þnh 48/2002/N§-CP, ngµy 22/4/2002 cña ChÝnh phñ söa ®æi, bæ sung Danh môc thùc vËt, ®éng vËt hoang d· quý hiÕm ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 18/H§BT, ngµy 17/1/1992 cña Héi ®ång Bé tr­ëng quy ®Þnh danh môc thùc vËt rõng, ®éng vËt rõng quý hiÕm vµ chÕ ®é qu¶n lý, b¶o vÖ.
    
36. 
    ChÝnh phñ (2003), ChØ thÞ sè 12/2003/CT-TTg, ngµy 16/4/2003 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ viÖc t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p cÊp b¸ch ®Ó b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng.
    
37. 
    QuyÕt ®Þnh sè 138/1998/Q§-TTg ngµy 31/07/1998 cña Thñ t­ëng ChÝnh phñ phª duyÖt ch­¬ng tr×nh quèc gia phßng, chèng téi ph¹m.
    
38. 
    ChÝnh phñ (1992), NghÞ ®Þnh sè 14/CP, ngµy 5/12/1992, ban hµnh Quy ®Þnh vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng.
    
39. 
    ChÝnh phñ (2002), NghÞ ®Þnh sè 11/2002/N§-CP, ngµy 22/1/2002 vÒ viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, nhËp khÈu vµ qu¸ c¶nh c¸c lo¹i ®éng vËt, thùc vËt hoang d·.
    
40. 
    QuyÕt ®Þnh sè 31/Q§-BNV(C11) ngµy 28/02/1995 cña Bé tr­ëng Bé Néi vô (nay lµ Bé C«ng an) ban hµnh Quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c s­u tra, XMHN ®èi t­îng h×nh sù, kinh tÕ cña lùc l­îng CSND.
    
41. 
    QuyÕt ®Þnh sè 360/2003/Q§-BCA(C11) ngµy 06/6/2003 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an ban hµnh Quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c ®iÒu tra c¬ b¶n cña lùc l­îng CSND.
    
42. 
    QuyÕt ®Þnh sè 361/2003/Q§-BCA(C11) ngµy 06/6/2003 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an ban hµnh Quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c s­u tra vµ Quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c XMHN cña lùc l­îng CSND.
    
43. 
    QuyÕt ®Þnh sè 362/2003/Q§-BCA(C11) ngµy 06/6/2003 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an ban hµnh Quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c ®Êu tranh chuyªn ¸n cña lùc l­îng CSND.
    
44. 
    QuyÕt ®Þnh sè 363/2003/Q§-BCA(C11) ngµy 06/6/2003 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an ban hµnh c¸c Quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c x©y dùng, sö dông MLBM cña lùc l­îng CSND.
    
45. 
    Bé C«ng an (2003), H­íng dÉn 2400/HD (C11) H­íng dÉn thùc hiÖn ChØ thÞ sè 05/CT-BCA (C11) vµ c¸c QuyÕt ®Þnh sè 360, 361, 362,363/2003/Q§-BCA (C11) ngµy 6/6/2003 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an vÒ viÖc chÊn chØnh, t¨ng c­êng c«ng t¸c nghiÖp vô c¬ b¶n cña lùc l­îng CSKT.
    
46. 
    QuyÕt ®Þnh sè 225/Q§-BNV(C11) ngµy 17/8/1994 cña Bé tr­ëng Bé Néi vô (nay lµ Bé C«ng an) ban hµnh Quy ®Þnh vÒ chÕ ®é c«ng t¸c ®Æc t×nh, CTVDD, CSBM vµ hép th­ bÝ mËt cña lùc l­îng CSND.
    
47. 
    QuyÕt ®Þnh sè 600/1998/Q§-BCA(C12) ngµy 18/9/1998 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an vÒ chÕ ®é c«ng t¸c hå s¬, tµng th­ th«ng tin nghiÖp vô CSND.
    
48. 
    QuyÕt ®Þnh sè 658/1998/Q§-BCA(C12) ngµy 10/10/1998 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an vÒ ban hµnh Quy ®Þnh söa ®æi bæ sung mét sè quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 31/Q§-BNV(C11) vµ QuyÕt ®Þnh sè 225/Q§-BNV(C11).
    
49. 
    QuyÕt ®Þnh sè 659/1998/Q§-BCA(C12) ngµy 10/10/1998 cña Bé tr­ëng Bé C«ng an vÒ ban hµnh Quy tr×nh c«ng t¸c s­u tra, XMHN ®èi t­îng h×nh sù, kinh tÕ, ma tuý cña lùc l­îng CSND.
    
50. 
    Bé NN&PTNN (2002), QuyÕt ®Þnh sè 14/2002/BNN-KL, ngµy 27/2/2002 cña Bé tr­ëng Bé NN&PTNN vÒ viÖc ban hµnh Danh môc c¸c lo¹i ®éng vËt thùc vËt hoang d· quy ®Þnh trong c¸c phô lôc cña C«ng ­íc CITES.
    
51. 
    ChÝnh phñ (2002), NghÞ ®Þnh sè 17/2002/N§-CP, ngµy 8/2/2002 vÒ viÖc söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 77/CP ngµy 29/11/1996 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý rõng, b¶o vÖ rõng vµ qu¶n lý l©m s¶n.
    
52. 
    ChÝnh phñ, NghÞ ®Þnh sè 32/2006/N§-CP ngµy 30/3/2006 cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý thùc vËt rõng, ®éng vËt rõng nguy cÊp, quý, hiÕm.
    
53. 
    ChÝnh phñ, NghÞ ®Þnh sè 82/2006/N§-CP ngµy 10/8/2007 cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu, t¸i xuÊt khÈu, nhËp néi tõ biÓn, qu¸ c¶nh, nu«i sinh s¶n, nu«i sinh tr­ëng vµ trång cÊy nh©n t¹o c¸c loµi ®éng vËt, thùc vËt hoang d· nguy cÊp, quý, hiÕm
    
54. 
    ChÝnh phñ, NghÞ ®Þnh 48/2002/N§- CP. NghÞ ®Þnh 11/2002/N§- CP cña ChÝnh phñ vÒ viÖc kiÓm so¸t ho¹t ®éng qu¸ c¶nh, t¹m nhËp t¸i xuÊt khÈu c¸c loµi §VHD.
    
55. 
    ChÝnh phñ, NghÞ ®Þnh sè 159/2007/N§-CP ngµy 30/10/2007 cña ChÝnh phñ vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý rõng, b¶o vÖ rõng vµ qu¶n lý l©m s¶n.
    
56. 
    T¹i th«ng t­ liªn tÞch sè 19/2007/TTLT/BNN&PTNT-BTP-BCA-VKSTC-TATC, ngµy 8/3/2007 cña liªn Bé trong h­íng dÉn ¸p dông mét sè ®iÒu BLHS vÒ c¸c téi ph¹m trong lÜnh vùc qu¶n lý rõng, b¶o vÖ rõng vµ qu¶n lý l©m s¶n.
    
57. 
    Tõ ®iÓn B¸ch khoa CAND - NXB CAND, Hµ Néi 2000.
    
58. 
    PGS, TS. NguyÔn Huy ThuËt, Häc viÖn CSND, Gi¸o tr×nh lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p luËn cña khoa häc ®iÒu tra h×nh sù - Hµ Néi 1998.
    
59. 
    V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc cña §¶ng lÇn thø X - NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 2006.
    
60. 
    GS, TS. NguyÔn Xu©n Yªm, Téi ph¹m häc hiÖn ®¹i vµ phßng ngõa téi ph¹m - NXB CAND, Hµ Néi 2001.