B¶ng D.2. Sè lîng mÉu cÇn lÊy vµ gi¸ trÞ H cho phÐp tèi ®a
Sè lîng mÉu cÇn lÊy phô thuéc vµo sè lîng bao chøa cña l« h¹t gièng vµ gi¸ trÞ H cho phÐp tèi ®a vÒ tÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng ë møc ý nghÜa x¸c suÊt 1%.
Sè lîng bao chøa cña l« h¹t gièng (No)
|
Sè lîng bao cÇn lÊy mÉu (N)
|
Gi¸ trÞ H cho phÐp tèi ®a ®èi víi chØ tiªu ®é s¹ch vµ nÈy mÇm
|
Gi¸ trÞ H cho phÐp tèi ®a ®èi víi chØ tiªu h¹t kh¸c loµi vµ h¹t kh¸c gièng
|
H¹t kh«ng cã vá r¸p
|
H¹t cã vá r¸p
|
H¹t kh«ng cã vá r¸p
|
H¹t cã vá r¸p
|
5
|
5
|
2.55
|
2.78
|
3.25
|
5.10
|
6
|
6
|
2.22
|
2.42
|
2.83
|
4.44
|
7
|
7
|
1.98
|
2.17
|
2.52
|
3.98
|
8
|
8
|
1.80
|
1.97
|
2.30
|
3.61
|
9
|
9
|
1.66
|
1.81
|
2.11
|
3.32
|
10
|
10
|
1.55
|
1.69
|
1.97
|
3.10
|
11-15
|
11
|
1.45
|
1.58
|
1.85
|
2.90
|
16-25
|
15
|
1.19
|
1.31
|
1.51
|
2.40
|
26-35
|
17
|
1.10
|
1.20
|
1.40
|
2.20
|
36-49
|
18
|
1.07
|
1.16
|
1.36
|
2.13
|
50 hoÆc h¬n
|
20
|
0.99
|
1.09
|
1.26
|
2.00
|
C¸c bao chøa dïng ®Ó lÊy mÉu ®îc chän mét c¸ch hoµn toµn ngÉu nhiªn. MÉu ®îc lÊy ra tõ mét bao ph¶i ®uîc lÊy ë ®Ønh, ë gi÷a vµ ë ®¸y bao. Khèi lîng mÉu kh«ng ®îc Ýt h¬n mét nöa khèi lîng ®îc nªu ë B¶ng 1.A, cét 3.
3.3. C¸ch tiÕn hµnh thö nghiÖm
ChØ tiªu ®îc chän ®Ó kiÓm tra tÝnh kh«ng ®ång nhÊt cã thÓ lµ:
Tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng cña mét thµnh phÇn bÊt kú cña phÐp thö ®é s¹ch
Tû lÖ phÇn tr¨m cña mét thµnh phÇn bÊt kú cña phÐp thö nÈy mÇm
Tæng sè c¸c h¹t hoÆc sè h¹t cña mét loµi hoÆc gièng trong phÐp thö h¹t kh¸c loµi hoÆc h¹t kh¸c gièng.
Trong phßng thÝ nghiÖm, c¸c mÉu ph©n tÝch sÏ ®îc lÊy ra ë tõng mÉu vµ ®îc thö nghiÖm mét c¸ch ®éc lËp vÒ chØ tiªu ®îc chän ®Ó kiÓm tra.
Cã thÓ sö dông tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng cña bÊt kú thµnh phÇn nµo trong phÐp thö ®é s¹ch-ch¼ng h¹n h¹t s¹ch, h¹t kh¸c loµi hoÆc t¹p chÊt. MÉu ph©n tÝch cã khèi lîng ®îc tÝnh to¸n ®ñ 1.000 h¹t tõ mçi mÉu. Mçi mÉu ph©n tÝch sÏ ®îc t¸ch thµnh hai phÇn: mét phÇn ®îc chän vµ mét phÇn cßn l¹i.
Cã thÓ sö dông bÊt kú d¹ng h¹t hoÆc c©y mÇm cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc trong phÐp thö nÈy mÇm-ch¼ng h¹n c¸c c©y mÇm b×nh thêng, c©y mÇm kh«ng b×nh thêng hoÆc c¸c h¹t cøng, h¹t sèng, h¹t chÕt. Tõ mçi mÉu, phÐp thö nÈy mÇm cña 100 h¹t ®îc tiÕn hµnh cïng lóc vµ thùc hiÖn theo ®óng c¸c ®iÒu kiÖn nªu ë B¶ng 5A.
Cã thÓ ®Õm c¸c h¹t kh¸c loµi hoÆc h¹t kh¸c gièng cña bÊt kú thµnh phÇn nµo cã thÓ ®Õm ®îc-ch¼ng h¹n h¹t cña mét loµi ®îc chØ ®Þnh, hoÆc tÊt c¶ c¸c h¹t kh¸c loµi, h¹t kh¸c gièng. Mçi mÉu ph©n tÝch ph¶i cã khèi lîng tÝnh to¸n ®Ó chøa kho¶ng 10 000 h¹t vµ ®Õm sè lîng h¹t cña mét loµi ®îc chän hoÆc toµn bé h¹t kh¸c loµi, h¹t kh¸c gièng.
3.4. Sö dông B¶ng D.2 vµ b¸o c¸o kÕt qu¶
B¶ng D.2 chØ ra gi¸ trÞ H víi x¸c suÊt vît qu¸ giíi h¹n cho phÐp 1% ë c¸c mÉu chän tõ l« h¹t gièng víi sù ph©n bè chÊp nhËn ®îc ®èi víi chØ tiªu kiÓm tra. NÕu gi¸ trÞ H tÝnh to¸n vît qu¸ giíi h¹n cho phÐp, nghÜa lµ gi¸ trÞ cho phÐp tèi ®a cña N mÉu ë B¶ng D.2, th× l« h¹t gièng coi lµ kh«ng ®ång nhÊt ë møc cã ý nghÜa vµ thuéc lo¹i kh«ng ®ång nhÊt n»m trong giíi h¹n cho phÐp, hoÆc còng cã thÓ n»m ngoµi giíi h¹n cho phÐp. Tuy nhiªn, nÕu gi¸ trÞ H tÝnh to¸n nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ trÞ cho phÐp tèi ®a ë trong B¶ng D.2. th× l« h¹t gièng ®îc coi lµ kh«ng cã tÝnh kh«ng ®ång nhÊt trong giíi h¹n cho phÐp hoÆc còng cã thÓ lµ ngoµi giíi h¹n cho phÐp ®èi víi chØ tiªu ®îc kiÓm tra.
C¸c kÕt qu¶ cña phÐp thö tÝnh kh«ng ®ång nhÊt dùa trªn gi¸ trÞ H nh sau:
“, N, No, gi¸ trÞ H tÝnh to¸n vµ c«ng bè “Gi¸ trÞ H nµy chøng tá/kh«ng chøng tá tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ë møc cã ý nghÜa”.
NÕu n»m ngoµi c¸c giíi h¹n sau ®©y th× gi¸ trÞ H sÏ kh«ng cÇn ph¶i tÝnh to¸n hoÆc kh«ng cÇn b¸o c¸o:
C¸c thµnh phÇn cña ®é s¹ch Trªn 99.8% hoÆc díi 0.2%
Tû lÖ nÈy mÇm Trªn 99.0% hoÆc díi 1.0%
Sè lîng h¹t kh¸c loµi hoÆc h¹t kh¸c gièng Díi 2/mÉu
4. PhÐp thö gi¸ trÞ R
Môc ®Ých cña phÐp thö lµ ph¸t hiÖn tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ngoµi giíi h¹n cho phÐp cña l« h¹t gièng b»ng c¸ch dïng mét chØ tiªu ®Ó kiÓm tra. PhÐp thö tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ngoµi giíi h¹n cho phÐp cã liªn quan ®Õn viÖc so s¸nh sù sai kh¸c tèi ®a n»m trong kho¶ng sai sè cho phÐp ë c¸c mÉu cã khèi lîng t¬ng tù ®îc lÊy tõ mét l« h¹t gièng. Kho¶ng sai sè cho phÐp nµy dùa vµo ®é lÖch chuÈn ®îc chÊp nhËn trong s¶n xuÊt.
Mçi mÉu lÊy tõ mét bao chøa kh¸c nhau, sao cho tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ë c¸c bao kh«ng liªn quan trùc tiÕp víi nhau. Tuy nhiªn, th«ng tin vÒ tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ë c¸c bao ®îc thÓ hiÖn ë b¶ng sai sè cho phÐp. §é lÖch chuÈn chÊp nhËn ®îc tÝnh to¸n tõ ®é lÖch chuÈn dùa trªn sù biÕn thiªn ngÉu nhiªn theo ph©n bè nhÞ thøc trong trêng hîp cña ®é s¹ch vµ nÈy mÇm vµ ph©n bè Poison trong trêng hîp cña h¹t kh¸c loµi vµ h¹t kh¸c gièng, nh©n víi c¨n bËc hai cña hÖ sè f, B¶ng B.1. Sù chªnh lÖch gi÷a c¸c bao biÓu thÞ b»ng kho¶ng giíi h¹n ®îc tÝnh to¸n ®Ó so s¸nh víi kho¶ng sai sè cho phÐp t¬ng øng.
4.1. Gi¶i thÝch c¸c thuËt ng÷ vµ ký hiÖu
No sè lîng bao chøa cña l« h¹t gièng
N sè lîng mÉu lÊy tõ c¸c bao chøa chän ngÉu nhiªn
n sè lîng h¹t gièng íc lîng ë tõng mÉu (1000 ®èi víi ®é s¹ch, 100 ®èi víi nÈy mÇm vµ 10.000 h¹t ®èi víi h¹t kh¸c loµi hoÆc h¹t kh¸c gièng, xem 3.3.).
X kÕt qu¶ thö nghiÖm ë c¸c mÉu
-
|
Gi¸ trÞ trung b×nh cña X
|
R = Xmax - Xmin
|
Kho¶ng chªnh lÖch tèi ®a gi÷a c¸c mÉu ®îc thö nghiÖm.
|
Ghi chó: §é chÝnh x¸c cña X ®èi víi phÐp thö gi¸ trÞ R (xem 3.1-Ghi chó phÐp thö gi¸ trÞ H).
4.2. LÊy mÉu l« h¹t gièng
ViÖc lÊy mÉu ®èi víi phÐp thö gi¸ trÞ R còng gièng nh ®èi víi phÐp thö gi¸ trÞ H (xem 3.2.), c¸c mÉu ph¶i cã khèi lîng nh nhau.
4.3. C¸ch tiÕn hµnh thö nghiÖm
C¸c c¸ch tiÕn hµnh thö nghiÖm ®é s¹ch, nÈy mÇm vµ h¹t kh¸c loµi hoÆc h¹t kh¸c gièng ®èi víi phÐp thö gi¸ trÞ R còng nh ®èi víi phÐp thö gi¸ trÞ H (xem 3.3.). §èi víi viÖc tÝnh to¸n, ph¶i sö dông cïng mét lo¹i sè liÖu.
4.4. Sö dông c¸c b¶ng vµ b¸o c¸o kÕt qu¶
TÝnh kh«ng ®ång nhÊt ngoµi giíi h¹n cho phÐp ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch dïng b¶ng sai sè cho phÐp thÝch hîp, nghÜa lµ kho¶ng giíi h¹n cho phÐp tèi ®a.
B¶ng D.3 dµnh cho c¸c thµnh phÇn cña phÐp thö ®é s¹ch
B¶ng D.4 dµnh cho c¸c thµnh phÇn cña phÐp thö nÈy mÇm
B¶ng D.5 dµnh cho c¸c thµnh phÇn cña phÐp thö h¹t kh¸c loµi hoÆc h¹t kh¸c gièng.
T×m gi¸ trÞ X ë cét “Trung b×nh” cña b¶ng thÝch hîp. Khi tra b¶ng, ph¶i lµm trßn c¸c sè liÖu trung b×nh theo c¸ch th«ng thêng; ®äc kho¶ng giíi h¹n cho phÐp víi x¸c suÊt vît qu¸ giíi h¹n lµ 1% ë c¸c mÉu ®îc chän tõ l« h¹t gièng víi sù ph©n bè ®îc chÊp nhËn ®èi víi chØ tiªu kiÓm tra.
- ë cét 5-9 dµnh cho c¸c trêng hîp khi N = 5-9
- ë cét 10-19 dµnh cho c¸c trêng hîp khi N = 10-19, hoÆc
- ë cét 20 lµ khi N = 20
NÕu gi¸ trÞ R tÝnh to¸n vît qu¸ kho¶ng giíi h¹n cho phÐp, th× l« h¹t gièng lµ kh«ng ®ång nhÊt cã ý nghÜa thuéc ngoµi giíi h¹n cho phÐp. NÕu gi¸ trÞ R tÝnh to¸n b»ng hoÆc thÊp h¬n gi¸ trÞ cho phÐp tèi ®a trong b¶ng th× l« h¹t gièng kh«ng cã tÝnh kh«ng ®ång nhÊt thuéc lo¹i ngoµi giíi h¹n cho phÐp ®èi víi chØ tiªu ®· ®îc kiÓm tra.
C¸c kÕt qu¶ cña phÐp thö gi¸ trÞ R ®îc b¸o c¸o nh sau:
“X, N, No, gi¸ trÞ R ®· ®îc tÝnh to¸n vµ c«ng bè “Gi¸ trÞ R nµy chøng tá/kh«ng chøng tá tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ë møc cã ý nghÜa”.
Khi sö dông b¶ng, lµm trßn c¸c sè liÖu trung b×nh ®Õn gi¸ trÞ tiÕp theo ë trong b¶ng (nÕu ë gi÷a th× tra gi¸ trÞ ë díi).
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |