Sù ph¸t triÓn cña c©y mÇm trong thêi gian thö nghiÖm
Ph«i cña h¹t chÝn ë c¸c chi cña nhãm nµy cã hai l¸ mÇm lín, mËp, chøa nguån thøc ¨n dù tr÷.
Khi b¾t ®Çu nÈy mÇm, rÔ s¬ cÊp mäc ra qua vá h¹t, kÐo dµi ra nhanh chãng vµ sau ®ã lµ c¸c rÔ thø cÊp. Trô díi l¸ mÇm rÊt khã nhËn thÊy, nhng trô trªn l¸ mÇm t¬ng ®èi dµi. ë nhiÒu chi cña nhãm nµy (®Ëu r¨ng ngùa), trô trªn l¸ mÇm cã 1-3 l¸ vÈy ë díi c¸c l¸ s¬ cÊp vµ chåi ®Ønh. Chåi ë n¸ch cña mçi l¸ mÇm thêng ngñ nghØ, trõ khi chåi ®Ønh bÞ tæn th¬ng nghiªm träng.
§¸nh gi¸ c¸c c©y mÇm b×nh thêng vµ kh«ng b×nh thêng
a) C¸c c©y mÇm b×nh thêng:
- HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp nguyªn vÑn hoÆc chØ cã c¸c khuyÕt tËt nhÑ nh c¸c vÕt biÕn mµu hoÆc thèi; c¸c vÕt nøt hoÆc t¸ch ®· liÒn l¹i; c¸c vÕt nøt hoÆc t¸ch cã ®é s©u h¹n chÕ;
Lu ý: C¸c c©y mÇm còng ®îc coi lµ b×nh thêng trong trêng hîp rÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt, nhng ®· ph¸t triÓn ®ñ mét sè lîng rÔ thø cÊp b×nh thêng.
- HÖ chåi: C¸c l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã c¸c khuyÕt tËt nhÑ nh díi 50% m« bÞ háng; cã 3 l¸ mÇm. Trô trªn l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã c¸c khuyÕt tËt nhÑ nh c¸c vÕt biÕn mµu hoÆc thèi; c¸c vÕt nøt hoÆc t¸ch ®· liÒn l¹i; c¸c vÕt nøt hoÆc t¸ch cã ®é s©u h¹n chÕ; vÆn xo¾n nhÑ. C¸c l¸ s¬ cÊp nguyªn vÑn hoÆc chØ cã c¸c khuyÕt tËt nhÑ nh díi 50% diÖn tÝch l¸ bÞ háng. Chåi ®Ønh nguyªn vÑn
- Toµn bé c©y mÇm: TÊt c¶ c¸c cÊu tróc c¬ b¶n b×nh thêng nh ®îc liÖt kª ë trªn
b) C¸c c©y mÇm kh«ng b×nh thêng:
- HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt vµ kh«ng ®ñ hoÆc c¸c rÔ thø cÊp bÞ khuyÕt tËt nh bÞ cßi cäc hoÆc chïn ng¾n; ph¸t triÓn chËm; bÞ mÊt; bÞ gÉy; bÞ xÎ tõ ®Ønh; c»n cçi; kh¼ng khiu; bÞ m¾c kÑt ë trong vá h¹t; cã tÝnh híng ®Êt ngîc; trong suèt; bÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
- HÖ chåi: C¸c l¸ mÇm bÞ khuyÕt tËt ®Õn møc h¬n 50% m« ban ®Çu cña l¸ mÇm (hoÆc tæng sè m«) kh«ng thùc hiÖn chøc n¨ng mét c¸ch b×nh thêng nh bÞ biÕn d¹ng; bÞ tæn th¬ng (ch¼ng h¹n, do c«n trïng); bÞ t¸ch rêi ra hoÆc bÞ mÊt; bÞ biÕn mµu hoÆc bÞ thèi; bÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
Lu ý: CÇn chó ý ®Õn ®iÓm sinh trëng cña c¸c l¸ mÇm vÒ c¸c dÊu hiÖu thèi hoÆc bÞ bÖnh. Trô trªn l¸ mÇm bÞ khuyÕt tËt nh ng¾n vµ dÇy hoÆc bÞ mÊt; bÞ nøt s©u hoÆc bÞ gÉy; bÞ xÎ thñng; c»n cçi; uèn cong nhiÒu hoÆc uèn thµnh vßng trßn; vÆn xo¾n chÆt hoÆc t¹o thµnh vßng xo¾n; kh¼ng khiu; trong suèt; bÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp. C¸c l¸ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt ®Õn møc h¬n 50% diÖn tÝch l¸ (hoÆc tæng diÖn tÝch) kh«ng thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng mét c¸ch b×nh thêng nh bÞ uèn cong hoÆc bÞ biÕn d¹ng; bÞ tæn th¬ng; bÞ t¸ch rêi ra hoÆc bÞ mÊt; bÞ biÕn mµu hoÆc bÞ thèi; bÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp. Chåi ®Ønh bÞ khuyÕt tËt hoÆc bÞ mÊt
Lu ý: Khi mÇm chÝnh kh«ng ph¸t triÓn mét c¸ch tháa ®¸ng th× c©y mÇm sÏ ®îc coi lµ kh«ng b×nh thêng, ngay c¶ nÕu c¸c mÇm n¸ch ®· ph¸t triÓn.
- Toµn bé c©y mÇm: Mét hoÆc nhiÒu cÊu tróc c¬ b¶n kh«ng b×nh thêng nh ®îc liÖt kª ë trªn, hoÆc sù ph¸t triÓn b×nh thêng bÞ ng¨n c¶n do toµn bé c©y mÇm bÞ khuyÕt tËt nh bÞ biÕn d¹ng; bÞ ®øt gÉy; c¸c l¸ mÇm mäc ra tríc khi ph¸t triÓn rÔ; hai c©y dÝnh nhau; cã mµu vµng hoÆc mµu tr¾ng; kh¼ng khiu; trong suèt; bÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
5.6.6.A. Thö nghiÖm l¹i
Trong c¸c trêng hîp sau ®©y, phÐp thö nÈy mÇm sÏ ph¶i thùc hiÖn l¹i:
1. Khi nghi ngê h¹t ®ang ë tr¹ng th¸i ngñ nghØ th× ph¶i tiÕn hµnh biÖn ph¸p th× ph¶i tiÕn hµnh biÖn ph¸p xö lý ph¸ ngñ nh qui ®Þnh ë B¶ng 5.A. Sau khi thö nghiÖm l¹i kÕt qu¶ nµo tèt nhÊt sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
2. Khi c¸c kÕt qu¶ cña phÐp thö kh«ng ®¸ng tin cËy do bÞ nhiÔm ®éc hoÆc do nÊm vµ vi khuÈn tÊn c«ng th× ph¶i lµm l¹i thö nghiÖm b»ng c¸ch dïng c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c ®îc qui ®Þnh ë b¶ng 5A hoÆc cã thÓ ®Æt trong c¸t, trong ®Êt. KÕt qu¶ nµo tèt nhÊt sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
3. Khi thÊy cã mét sè c©y mÇm khã ®¸nh gi¸ th× cã thÓ lµm l¹i b»ng c¸ch dïng ph¬ng ph¸p kh¸c ®îc qui ®Þnh ë B¶ng 5.A, hoÆc ®Æt l¹i trong c¸t, trong ®Êt. KÕt qu¶ nµo tèt nhÊt sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
4. Khi cã sai sãt trong c¸c ®iÒu kiÖn ®Æt nÈy mÇm, trong khi gi¸m ®Þnh hoÆc ®Õm c©y mÇm th× tiÕn hµnh l¹i phÐp thö nh lÇn tríc vµ kÕt qu¶ cña lÇn thö nghiÖm sau sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
5. Khi c¸c kÕt qu¶ cña 4 lÇn nh¾c (mçi lÇn 100 h¹t) vît qu¸ sai sè cho phÐp ë B¶ng 5.A.1. th× ph¶i lµm l¹i thö nghiÖm kh¸c. NÕu kÕt qu¶ cña lÇn thö nghiÖm l¹i vµ lÇn thö nghiÖm tríc kh«ng vît qu¸ sai sè cho phÐp ë B¶ng 5.A.2. th× sè liÖu trung b×nh cña c¶ 2 lÇn thö nghiÖm sÏ dîc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
NÕu kÕt qu¶ cña lÇn thö nghiÖm sau vµ lÇn thö nghiÖm tríc vît qu¸ sai sè cho phÐp ë B¶ng 5.A.2. th× ph¶i lµm thªm 1 lÇn thö nghiÖm n÷a b»ng c¸ch lÆp l¹i nh c¸c lÇn thö nghiÖm tríc. Chän nh÷ng lÇn thö nghiÖm cã c¸c kÕt qu¶ phï hîp víi sai sè cho phÐp ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
5.7.A. TÝnh to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶
KÕt qu¶ phÐp thö nÈy mÇm ®îc tÝnh to¸n lµ tû lÖ phÇn tr¨m trung b×nh c¸c c©y mÇm b×nh thêng cña 4 lÇn nh¾c 100 h¹t (c¸c lÇn nh¾c 50 hoÆc 25 h¹t sÏ ®îc gép l¹i thµnh c¸c lÇn nh¾c 100 h¹t). Tû lÖ nµy ®îc tÝnh to¸n ®Õn sè nguyªn gÇn nhÊt (tõ 0.5 trë lªn sÏ ®îc lµm trßn thµnh 1 ®¬n vÞ). Tû lÖ phÇn tr¨m cña c¸c c©y mÇm kh«ng b×nh thêng, h¹t cøng, h¹t ngñ nghØ vµ h¹t chÕt còng ®îc lµm trßn sè. Tæng cña c¸c tû lÖ c©y mÇm b×nh thêng, c©y mÇm kh«ng b×nh thêng vµ c¸c h¹t kh«ng nÈy mÇm l à 100.
Trong trêng hîp tæng c¸c tû lÖ nµy kh«ng b»ng 100 th× ®iÒu chØnh ë phÇn kÕt qu¶ cña c©y mÇm kh«ng b×nh thêng, h¹t cøng, h¹t ngñ nghØ vµ h¹t chÕt nh sau:
1. Chän gi¸ trÞ nµo cã sè lÎ cao nhÊt ë trong c¸c kÕt qu¶ cña c©y mÇm kh«ng b×nh thêng, h¹t cøng, h¹t ngñ nghØ vµ h¹t chÕt vµ lµm trßn thµnh 1 d¬n vÞ. Gi÷ nguyªn gi¸ trÞ ®· ®îc lµm trßn ®ã cho ®Õn khi kÕt thóc tÝnh to¸n. TiÕp tôc lµm trßn c¸c kÕt qu¶ cßn l¹i.
2. Céng tÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ ®· lµm trßn.
3. NÕu tæng b»ng 100 th× kÕt thóc, nÕu kh«ng th× l¹i tiÕp tôc c¸ch lµm nh trªn (bíc 1-3).
Trong trêng hîp c¸c sè lÎ cña c©y mÇm kh«ng b×nh thêng, h¹t cøng, h¹t ngñ nghØ vµ h¹t chÕt ®Òu b»ng nhau th× thø tù u tiªn sÏ nh sau: C©y mÇm kh«ng b×nh thêng, h¹t cøng, h¹t ngñ nghØ, h¹t chÕt.
B¶ng 5.A. C¸c ph¬ng ph¸p vµ ®iÒu kiÖn n¶y mÇm qui ®Þnh ®èi víi mét sè loµi c©y trång
TT
|
Tªn c©y trång
|
C¸c ®iÒu kiÖn nÈy mÇm
|
Thêi gian thö nghiÖm (ngµy)
|
Xö lý
|
Ph¬ng ph¸p
|
NhiÖt ®é
|
LÇn ®Õm ®Çu
|
LÇn ®Õm cuèi
|
(1)
|
(2)
|
(3)
|
(4)
|
(5)
|
(6)
|
(7)
|
5.A.1. Nh÷ng loµi cã tiªu chuÈn h¹t gièng (TCVN hoÆc 10 TCN):
|
1
|
L¹c
|
BP ; S
|
20 -30 ; 25
|
5
|
10
|
Bãc vá, sÊy 400C
|
2
|
C¶i b¾p
|
TP
|
20 - 30 ; 20
|
5
|
7
|
Lµm l¹nh
|
3
|
Su hµo
|
TP
|
20- 30 ; 20
|
5
|
7
|
Lµm l¹nh
|
4
|
Da hÊu
|
BP ; S
|
20- 30 ; 25
|
5
|
14
|
Dïng giÊy gÊp
|
5
|
Da chuét
|
TP ; BP ; S
|
20 - 30 ; 25
|
4
|
8
|
|
6
|
§Ëu t¬ng
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 25
|
5
|
8
|
|
7
|
Rau muèng
|
BP ; S
|
30
|
4
|
10
|
|
8
|
Cµ chua
|
TP ; BP ; S
|
20 - 30
|
5
|
14
|
KNO3
|
9
|
Lóa
|
TP ; BP ; S
|
20 - 30; 25
|
5
|
14
|
SÊy (50oC); ng©m H20, HN03 ( 24 giê)
|
10
|
C¶i cñ
|
TP ; BP ; S
|
20 - 30 ; 20
|
4
|
10
|
Lµm l¹nh
|
11
|
Khoai t©y
|
TP
|
20-30
|
3
|
14
|
GA3 (1500ppm/24 giê)
|
12
|
§Ëu xanh
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 25
|
5
|
8
|
|
13
|
Ng«
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 25 ; 20
|
4
|
7
|
|
5.A.2. Nh÷ng loµi cha cã tiªu chuÈn h¹t gièng:
|
1
|
BÇu
|
BP ; S
|
20 - 30
|
4
|
14
|
|
2
|
BÝ ®ao
|
TP ; BP ; S
|
20 - 30 ; 30
|
7
|
14
|
|
3
|
BÝ rî
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 25
|
4
|
8
|
|
4
|
BÝ ng«
|
BP ; S
|
20 - 30; 25
|
4
|
8
|
|
5
|
B«ng
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 25
|
4
|
12
|
|
6
|
Cµ
|
TP ; BP ; S
|
20- 30
|
7
|
14
|
|
7
|
Cµ rèt
|
TP ; BP
|
20 - 30 ; 20
|
7
|
14
|
|
8
|
C¶i bÑ
|
TP
|
20- 30 ; 20
|
5
|
7
|
Lµm l¹nh
|
9
|
C¶i th×a
|
TP
|
20 - 30 ; 20
|
5
|
7
|
Lµm l¹nh
|
10
|
C¶i xanh
|
TP
|
20 - 30 ; 20
|
5
|
7
|
Lµm l¹nh
|
11
|
C¶i dÇu
|
TP
|
20- 30 ; 20
|
5
|
7
|
Lµm l¹nh
|
12
|
Su l¬
|
TP
|
20-30 ; 20
|
5
|
7
|
Lµm l¹nh
|
13
|
C¶i cóc
|
TP ; BP
|
20 - 30- ; 15
|
4- 7
|
21
|
SÊy 400C
|
14
|
C¶i xoong
|
TP ; BP
|
20 - 30
|
4
|
14
|
|
15
|
Cao l¬ng
|
TP ; BP
|
20 - 30
|
4
|
14
|
Lµm l¹nh
|
16
|
Cñ c¶i ®êng
|
TP; BP; PP; S
|
20-30;15-25; 20
|
4
|
14
|
Röa s¹ch, sÊy 250C
|
17
|
Da bë
|
TP ; BP; S
|
20 - 30 ; 25
|
4
|
8
|
|
18
|
Da gang
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 20
|
4
|
8
|
|
19
|
§¹i m¹ch
|
BP; S
|
20
|
4
|
7
|
SÊy (30 - 350C); lµm l¹nh ; GA3
|
20
|
§ay
|
TP ; BP
|
30
|
3
|
5
|
|
21
|
§Ëu chiÒu
|
BP ; S
|
20 - 30-; 25
|
4
|
10
|
|
22
|
§Ëu kiÕm
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 25
|
4
|
10
|
|
23
|
§Ëu ngù
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 25
|
5
|
9
|
|
24
|
§Ëu t©y
|
BP ; S
|
20-30; 25; 20
|
5
|
9
|
|
25
|
§Ëu Hµ Lan
|
BP ; S
|
20
|
5
|
8
|
|
26
|
§Ëu rång
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 30
|
4
|
14
|
|
27
|
§Ëu r¨ng ngùa
|
BP ; S
|
20
|
4
|
14
|
Lµm l¹nh
|
28
|
§Ëu ®á
|
BP ; S
|
20
|
4
|
14
|
Lµm l¹nh
|
29
|
§Ëu ®en
|
BP ; S
|
20 -30 ; 25
|
5
|
8
|
|
30
|
§Ëu ®òa
|
BP ; S
|
20 - 30; 25
|
5
|
8
|
|
31
|
§Ëu nho nhe
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 25
|
5
|
8
|
|
32
|
§Ëu v¸n
|
BP; S
|
20 - 30 ; 25
|
4
|
14
|
|
33
|
§iÒn thanh
|
TP ; BP
|
20 - 30 ; 25
|
5
|
7
|
|
34
|
Hµnh t©y
|
TB ; BP ; S
|
20 ; 15
|
6
|
12
|
Lµm l¹nh
|
35
|
Hµnh ta
|
TB ; BP ; S
|
20; 15
|
6
|
12
|
Lµm l¹nh
|
36
|
Hµnh t¨m
|
TB ; BP ; S
|
20 ; 15
|
6
|
14
|
Lµm l¹nh
|
37
|
Hµnh th¬m
|
TB ; BP; S
|
20 ; 15
|
6
|
14
|
Lµm l¹nh
|
38
|
HÑ
|
TP
|
20-30 ; 20
|
6
|
14
|
Lµm l¹nh
|
39
|
Híng d¬ng
|
BP ; S
|
20-30; 25; 20
|
4
|
10
|
SÊy ; lµm l¹nh
|
40
|
Kª
|
TP
|
20-30
|
4
|
8
|
KNO3
|
41
|
Lóa m×
|
TP ; BP ; S
|
20
|
4
|
8
|
|
42
|
Lóa m× ®en
|
TP ; BP ; S
|
20
|
4
|
7
|
Lµm l¹nh; GA3
|
43
|
Míp t©y
|
TP ; BP ; S
|
20- 30
|
4
|
21
|
|
44
|
Míp h¬ng
|
BP ; S
|
30
|
4
|
14
|
|
45
|
Míp ta
|
BP ; S
|
30
|
4
|
14
|
|
46
|
Míp ®¾ng
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 30
|
4
|
14
|
|
47
|
ít
|
TP ; BP ; S
|
20- 30
|
7
|
14
|
KNO3
|
48
|
Rau dÒn
|
TP
|
20 - 30; 20
|
4 - 5
|
14
|
Lµm l¹nh ; KNO3
|
49
|
Rau cÇn
|
TP
|
20 - 30
|
10
|
21
|
Lµm l¹nh ; KNO3
|
50
|
Rau mïi
|
TP ; BP
|
20 - 30 ; 20
|
7
|
21
|
|
51
|
Su su
|
BP ; S
|
20 - 30 ; 20
|
5
|
10
|
|
52
|
ThÇu dÇu
|
BP ; S
|
20 - 30
|
7
|
14
|
|
53
|
Thuèc l¸
|
TP
|
20 - 30
|
7
|
16
|
KNO3
|
54
|
Võng
|
TP
|
20 - 30
|
3
|
6
|
|
55
|
Xµ l¸ch
|
TP ; BP
|
20
|
4
|
7
|
Lµm l¹nh
|
56
|
YÕn m¹ch
|
BP ; S
|
20
|
5
|
10
|
SÊy (30 - 350C)
|
* Ghi chó :
- TP (top of paper): §Æt trªn bÒ mÆt giÊy
- BP (between paper): §Æt gi÷a giÊy
- S (sand): §Æt trong c¸t
- PP (pleated paper): §Æt trong giÊy gÊp
B¶ng 5.A.1. Sai sè cho phÐp tèi ®a gi÷a 4 lÇn nh¾c 100 h¹t ë trong mét phÐp thö nÈy mÇm (phÐp thö hai chiÒu ë møc ý nghÜa 2,5%)
Tû lÖ nÈy mÇm trung b×nh (%)
|
Sai sè cho phÐp tèi ®a
|
Tû lÖ nÈy mÇm trung b×nh (%)
|
Sai sè cho phÐp tèi ®a
|
(1)
|
(2)
|
(3)
|
(1)
|
(2)
|
(3)
|
99
98
97
96
95
93 - 94
91 - 92
89 - 90
|
2
3
4
5
6
7 - 8
9 - 10
11 - 12
|
5
6
7
8
9
10
11
12
|
87 - 88
84 - 86
81 - 83
78 - 80
73 - 77
67 - 72
56 - 66
51 - 55
|
13 - 14
15 - 17
18 - 20
21 - 23
24 - 28
29 - 34
35 - 45
46 - 50
|
13
14
15
16
17
18
19
20
|
B¶ng 5.A.2. Sai sè cho phÐp gi÷a c¸c kÕt qu¶ thö nghiÖm nÈy mÇm 400 h¹t ë cïng hoÆc kh¸c mÉu göi khi c¸c phÐp thö ®îc tiÕn hµnh ë cïng hoÆc kh¸c phßng kiÓm nghiÖm (phÐp thö hai chiÒu ë møc ý nghÜa 2.5%)
Tû lÖ nÈy mÇm trung b×nh (%)
|
Sai sè cho phÐp tèi ®a
|
Tû lÖ nÈy mÇm trung b×nh (%)
|
Sai sè cho phÐp tèi ®a
|
(1)
|
(2)
|
(3)
|
(1)
|
(2)
|
(3)
|
98 ®Õn 99
95 - 97
91 - 94
85 - 90
|
2 - 3
4 - 6
7 - 10
11 - 16
|
2
3
4
5
|
77 - 84
60 - 76
51 - 59
|
17 - 24
25 - 41
42 - 50
|
6
7
8
|
B¶ng 5.A.3. Sai sè cho phÐp gi÷a c¸c kÕt qu¶ thö nghiÖm nÈy mÇm 400 h¹t ë hai mÉu göi kh¸c nhau ®îc tiÕn hµnh ë cïng hoÆc kh¸c phßng kiÓm nghiÖm (phÐp thö mét chiÒu ë møc ý nghÜa 5%)
Tû lÖ nÈy mÇm trung b×nh (%)
|
Sai sè cho phÐp tèi ®a
|
Tû lÖ nÈy mÇm trung b×nh (%)
|
Sai sè cho phÐp tèi ®a
|
(1)
|
(2)
|
(3)
|
(1)
|
(2)
|
(3)
|
99
97-98
94-96
91-93
87-90
|
2
3-4
5-7
8-10
11-14
|
2
3
4
5
6
|
82-86
76-81
70-75
60-69
51-59
|
15 - 19
20 - 25
26 - 31
32 - 41
42 - 50
|
7
8
9
10
11
|
Phô lôc Ch¬ng 7
X¸c ®Þnh ®é Èm
7.1.A. X¸c ®Þnh ®é Èm b»ng ph¬ng ph¸p sÊy
7.1.4.A. ThiÕt bÞ
7.1.4.A.1. M¸y xay mÉu
M¸y xay ®îc dïng ®Ó nghiÒn mÉu ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cµu sau ®©y:
§îc chÕ t¹o b»ng lo¹i vËt liÖu kh«ng hót Èm.
§îc chÕ t¹o sao cho h¹t gièng vµ nguyªn liÖu xay tr¸nh tiÕp xóc víi kh«ng khÝ xung quanh trong qu¸ tr×nh xay.
Xay ®Òu ë mét tèc ®é vµ kh«ng lµm nãng nguyªn liÖu ®îc xay vµ gi¶m tèi ®a luång kh«ng khÝ cã thÓ g©y ¶nh hëng tíi ®é Èm cña mÉu xay.
Cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc ®Ó nguyªn liÖu xay cã ®é nhá nh qui ®Þnh ë 7.1.5.4.A.
7.1.4.A.2. Tñ sÊy nhiÖt ®é æn ®Þnh vµ c¸c phô kiÖn
Tñ sÊy ph¶i ®îc ®èt nãng b»ng ®iÖn, cã bé kiÓm so¸t nhiÖt, ®îc c¸ch nhiÖt tèt vµ cã kh¶ n¨ng duy tr× nhiÖt ®é t¬ng ®èi ®ång ®Òu trong buång sÊy vµ ë ng¨n ®Æt mÉu. NhiÖt ®é qui ®Þnh ë ng¨n ®Æt mÉu ph¶i ®¹t ®é chÝnh x¸c 0.50C. Khi ®èt nãng ®Õn nhiÖt ®é yªu cÇu, nÕu më ra vµ cho mÉu vµo th× tñ ph¶i ®¹t tíi nhiÖt ®é yªu cÇu trong vßng 15 phót.
C¸c hép sÊy ph¶i ®îc lµm b»ng kim lo¹i kh«ng bÞ gØ hoÆc thñy tinh cã ®é dÇy kho¶ng 0.5 mm vµ cã n¾p ®Ëy kÝn ®Ó gi¶m sù t¨ng lªn hay mÊt ®i cña ®é Èm vµ ph¶i cã c¹nh trßn, ®¸y ph¼ng vµ c¸c mÐp nh½n. Hép sÊy vµ n¾p ®Ëy ph¶i ®îc ®¸nh dÊu cïng mét m· sè. Tríc khi dïng, sÊy kh« hép trong 1 giê ë 130oC hoÆc lµm kh« b»ng c¸ch t¬ng tù vµ ®Ó nguéi trong b×nh hót Èm.
BÒ mÆt tiÕp xóc cña mÉu ®¶m b¶o mÉu ph©n tÝch ®îc ph©n bè kh«ng qu¸ 0.3 g/cm2.
B×nh hót Èm ph¶i cã kh¶ n¨ng lµm nguéi mÉu nhanh vµ cã chÊt hót Èm phï hîp, ch¼ng h¹n nh phosphorus pentoxide, nh«m ho¹t tÝnh hoÆc c¸c viªn nhá 1,5mm.
7.1.4.A.3. C©n ph©n tÝch
C©n ph©n tÝch ph¶i c©n ®îc nhanh vµ cã ®é chÝnh x¸c tíi 0,001g.
7.1.4.A.4. Sµng
C¸c lo¹i sµng ®îc yªu cÇu cã lç 0,50mm, 1,00mm vµ 4,00mm.
7.1.4.A.5. Dông cô c¾t mÉu
§Ó c¾t nh÷ng h¹t lín vµ h¹t cøng, ph¶i dïng lo¹i dao mæ hoÆc kÐo c¾t b»ng tay cã lìi dµi Ýt nhÊt 4,0cm.
7.1.5.4.A. Xay mÉu
-ViÖc xay mÉu sÏ ®îc tiÕn hµnh víi mét lîng mÉu nhá ®îc lÊy ra tõ mÉu göi tríc khi lËp mÉu ph©n tÝch.
- Møc xay nhá ®îc quy ®Þnh nh sau:
§èi víi c¸c loµi ngò cèc nh lóa, m×, m¹ch, cao l¬ng; ng« vµ b«ng th× ph¶i xay nhá, Ýt nhÊt ph¶i cã 50% nguyªn liÖu ®· xay lät qua r©y cã lç 0,5mm vµ díi 10% cßn l¹i ë r©y cã lç 1,0mm.
§èi víi c¸c loµi ®Ëu ®ç nh ®Ëu t¬ng, ®Ëu ngù, ®Ëu Hµ-lan, ®Ëu r¨ng ngùa... th× ph¶i xay th«, Ýt nhÊt ph¶i cã 50% nguyªn liÖu ®· xay lät qua r©y cã lç 4,0mm.
§èi víi c¸c lo¹i h¹t cã dÇu, khã xay th× cã thÓ nghiÒn hoÆc th¸i nhá nhng kh«ng ®îc ®Ó hë mÉu ra ngoµi kh«ng khÝ qu¸ 2 phót.
7.1.5.4.A.1. C¸c loµi b¾t buéc ph¶i xay mÉu
C¸c loµi yÕn m¹ch (Avena spp.), l¹c (Arachis hypogaea), kª (Eleusine coracana), ®Ëu t¬ng (Glycine max), b«ng (Gossypium spp.), lóa (Oryza sativa), c¸c loµi ®Ëu ngù (Phaseolus spp.), ®Ëu Hµ-lan (Pisum sativum), thÇu dÇu (Ricinus communis), lóa m× ®en (Secale cereale), c¸c loµi cao l¬ng (Sorghum spp.), lóa m× (Triticum aestivum), ng« (Zea mays)...
7.1.5.5.A. C¾t mÉu
LÊy mét mÉu gi¶m vµ c¾t nhanh c¸c h¹t thµnh c¸c mÈu nhá vµ ®a vµo hép chøa, trén b»ng th×a vµ lÊy ra 2 mÉu ph©n tÝch cã khèi lîng gÇn b»ng khèi lîng cña 5 h¹t nguyªn. §Æt c¸c mÉu vµo trong hép c©n. Nh÷ng h¹t cã ®êng kÝnh 15 mm hoÆc lín h¬n th× ph¶i c¾t Ýt nhÊt thµnh 4 hoÆc 5 mÈu. Kh«ng nªn ®Ó hë ra ngoµi kh«ng khÝ qu¸ 60 gi©y.
7.1.5.6.1.A. SÊy s¬ bé
- §èi víi ng« cã ®é Èm ban ®Çu cao h¬n 25% th× ph¶i r¶i h¹t thµnh 1 líp kh«ng dµy qu¸ 20mm vµ s©y ë t=70oC trong 2-5 giê tïy theo ®é Èm ban ®Çu cña mÉu.
- §èi víi c¸c trêng hîp kh¸c cã ®é Èm ban ®Çu cao h¬n 30% th× ph¶i ®Æt c¸c mÉu qua 1 ®ªm ë chç Êm (ch¼ng h¹n trªn ®Ønh tñ sÊy…)
- §èi víi c¸c trêng hîp kh¸c th× mÉu ®îc sÊy s¬ bé trong tñ sÊy ë nhiÖt ®é 130oC trong 5-10 phót, sau ®ã ®Ó nguéi trong 2 giê.
7.1.5.7.A. C¸c loµi ®îc dïng ph¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é thÊp æn ®Þnh.
C¸c loµi hµnh tái (Allium spp.), l¹c (Arachis hypogaea), c¶i b¾p, c¶i bÑ, c¶i th×a, c¶i canh, su hµo, su-l¬ (Brassica spp.), ít (Capsicum spp.), ®Ëu t¬ng (Glycine max), b«ng (Gossypium spp.), híng d¬ng (Helianthus annuus) c¶i cñ (Raphanus sativus), thÇu dÇu (Ricinus communis), võng (Sesamum indicum), cµ (Solanum melongena)...
7.1.5.8.A. C¸c loµi ®îc dïng ph¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é cao æn ®Þnh
YÕn m¹ch (Avena spp.), cñ c¶i ®êng (Beta vulgaris), da hÊu (Citrulus lanatus), da chuét, da gang, da bë (Cucumis spp.), bÇu bÝ (Cucurbita spp.), cµ-rèt (Daucus carota), kª (Eleusine coracana), ®¹i m¹ch (Hordeum vulgaris), xµ-l¸ch (Lactuca sativa), cµ chua (Lycopersicon esculentum), thuèc l¸ (Nicotiana tabacum), lóa (Oryza sativa), ®Ëu ngù (Phaseolus spp.), ®Ëu Hµ-lan (Pisum sativum), lóa m× ®en (Secale cereale), cao l¬ng (Sorghum spp.), lóa m× (Triticum spp.), ®Ëu r¨ng ngùa (Vicia spp.), ng« (Zea mays)...
7.2.A. X¸c ®Þnh ®é Èm b»ng m¸y ®o ®é Èm
7.2.1.A. HiÖu chuÈn m¸y ®o ®é Èm:
7.2.1.4.A. ThiÕt bÞ
(1) NÕu m¸y ®o ®é Èm hiÓn thÞ trùc tiÕp ®é Èm, th× tªn cña loµi c©y trång còng ph¶i ®îc hiÓn thÞ mét c¸ch râ rµng.
(2) NÕu m¸y ®o ®é Èm kh«ng hiÓn thÞ trùc tiÕp ®é Èm, th× ph¶i cã b¶ng chuyÓn ®æi ®èi víi tõng loµi c©y trång.
C¸c yªu cÇu liªn quan ®Õn kho¶ng chia (xem ë môc (3) vµ sai sè cho phÐp tèi ®a (xem 7.2.1.6.3.) ®îc ¸p dông ®Ó ®äc c¸c kÕt qu¶ ®é Èm ë b¶ng chuyÓn ®æi vµ ®îc thÓ hiÖn lµ tû lÖ phÇn tr¨m chø kh«ng ph¶i lµ sè ®o ®äc ®îc ë trªn m¸y ®o ®é Èm.
(3) Kho¶ng chia ph¶i ®¸p øng sao cho ®é Èm cã thÓ ®äc ®îc Ýt nhÊt tíi mét sè lÎ.
(4) PhÇn th©n cña m¸y ph¶i ®ñ ch¾c vµ ®îc cÊu t¹o sao cho cã thÓ b¶o vÖ ®îc bé phËn chÝnh cña m¸y, tr¸nh bôi vµ tr¸nh Èm.
7.2.1.5.A. C¸ch tiÕn hµnh
7.2.1.5.2.A. MÉu ph©n tÝch
Hép ®ùng mÉu ph©n tÝch ®îc ®æ ®Çy ®Õn kho¶ng 2/3 dung tÝch cña nã. NÕu hép chøa ®Çy qu¸ th× kh«ng thÓ trén ®Òu mÉu ®îc. NÕu hép chøa kh«ng ®æ ®ñ mÉu th× cã thÓ x¶y ra sù trao ®æi Èm gi÷a h¹t gièng vµ kh«ng khÝ cã ë trong hép chøa, vµ ®iÒu nµy cã thÓ g©y ra sù thay ®æi hµm lîng Èm cña mÉu vµo thêi gian tríc khi thö nghiÖm.
7.2.2.A. X¸c ®Þnh ®é Èm b»ng m¸y ®o ®é Èm
7.2.2.5.A. C¸ch tiÕn hµnh
Lµm c©n b»ng nhiÖt ®é cña mÉu
Khi nhiÖt ®é cña mÉu rÊt sai kh¸c so víi nhiÖt ®é ë n¬i ®Æt m¸y ®o ®é Èm, th× sÏ dÔ dÉn ®Õn sù ngng tô níc. Do ®ã, tríc khi ®o ®é Èm, mÉu ph¶i ®Ó cho ®Õn khi c©n b»ng víi nhiÖt ®é cña phßng.
M«i trêng tiÕn hµnh thö nghiÖm
M«i trêng thÝch hîp ®èi víi c¸c m¸y ®o ®é Èm lµ nhiÖt ®é tõ 15 ®Õn 250 C vµ ®é Èm kh«ng khÝ tõ 45 ®Õn 75%.
Phô lôc D
(Theo §iÒu lÖ ISTA 2003)
thö nghiÖm tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ë c¸c l« h¹t gièng chøa trong nhiÒu lo¹i bao chøa
1. Môc ®Ých
C¸c chØ tiªu chÊt lîng cña l« h¹t gièng sÏ ®îc kiÓm tra vµ c«ng bè dùa theo c¸ch lÊy mÉu ®îc tiÕn hµnh theo c¸c ph¬ng ph¸p qui ®Þnh ë trong tiªu chuÈn nµy. Sè lîng h¹t gièng cña mÉu kiÓm tra rÊt nhá so víi khèi lîng cña l« h¹t gièng. Khi mét chØ tiªu chÊt lîng ®îc b¸o c¸o sÏ ®¹i diÖn cho toµn bé l« h¹t gièng, nghÜa lµ kh«ng cã sù chªnh lÖch nµo vît qu¸ sai sè cho phÐp ë c¸c phÇn kh¸c nhau cña l« h¹t gièng. Trong thùc tÕ, tiªu chuÈn qui ®Þnh viÖc lÊy mÉu ph¶i bÞ tõ chèi nÕu ngêi lÊy mÉu nhËn thÊy cã sù kh¸c nhau râ rÖt gi÷a c¸c bao chøa hoÆc gi÷a c¸c mÉu ®iÓm. Trong nh÷ng trêng hîp nghi ngê, cã thÓ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p ®îc m« t¶ ë trong Phô lôc nµy.
Môc ®Ých cña viÖc thö nghiÖm tÝnh kh«ng ®ång nhÊt lµ ®Ó kh¼ng ®Þnh l« h¹t gièng kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc vÒ mÆt kü thuËt.
2. TÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng
Ngay c¶ khi l« h¹t gièng ®îc chÕ biÕn cÈn thËn th× còng kh«ng thÓ cã mét l« hoµn toµn ®ång nhÊt, vµ trong mäi trêng hîp vÉn cã thÓ cã sù kh¸c nhau ë tõng bao chøa trong qu¸ tr×nh ®ãng bao vµ vËn chuyÓn. NÕu l« h¹t gièng kh«ng ®ång nhÊt, th× mÉu göi dï ®îc lÊy theo ®óng qui ®Þnh còng kh«ng thÓ ®¹i diÖn cho l« h¹t gièng, bëi vËy, viÖc lÊy mÉu cña l« gièng ®ã ph¶i bÞ tõ chèi.
2.1. TÝnh kh«ng ®ång nhÊt trong giíi h¹n cho phÐp
TÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng cã thÓ do sù ph©n bè kh«ng ®Òu, mÆc dï n»m trong giíi h¹n cho phÐp vÒ ®é s¹ch, h¹t kh¸c loµi, h¹t kh¸c gièng hoÆc nÈy mÇm, th«ng qua c¸c bao chøa ®îc lÊy mÉu ë l« h¹t gièng. Nh÷ng trêng hîp nh thÕ gäi lµ tÝnh kh«ng ®ång nhÊt trong giíi h¹n cho phÐp.
2.2. TÝnh kh«ng ®ång nhÊt ngoµi giíi h¹n cho phÐp
TÝnh kh«ng ®ång nhÊt còng cã thÓ do sù ph©n bè kh«ng ®Òu cña mét chØ tiªu ®îc yªu cÇu thö nghiÖm vît qu¸ giíi h¹n cho phÐp, ch¼ng h¹n trong trêng hîp c¸c phÇn n»m ë phÝa ngoµi cña l« h¹t gièng (c¸c bao cã chÊt lîng hoµn toµn kh¸c h¼n) hoÆc khi trén hai hoÆc nhiÒu l« cã chÊt lîng hoµn toµn kh¸c nhau ®Ó t¹o thµnh mét l«, nhng kh«ng ®îc trén mét c¸ch hiÖu qu¶. Nh÷ng trêng hîp nh thÕ gäi lµ tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ngoµi giíi h¹n cho phÐp.
2.3. C¸ch ¸p dông
§Ó ph¸t hiÖn tÝnh kh«ng ®ång nhÊt trong giíi h¹n cho phÐp vµ ngoµi giíi h¹n cho phÐp, cÇn ¸p dông hai ph¬ng ph¸p thèng kª x¸c suÊt.
PhÐp thö gi¸ trÞ H dïng ®Ó ph¸t hiÖn tÝnh kh«ng ®ång nhÊt trong giíi h¹n cho phÐp.
PhÐp thö gi¸ trÞ R dïng ®Ó kiÓm tra tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ngoµi giíi h¹n cho phÐp.
3. PhÐp thö gi¸ trÞ-H
3.1. Gi¶i thÝch c¸c thuËt ng÷ vµ ký hiÖu
ViÖc thö nghiÖm tÝnh kh«ng ®ång nhÊt trong giíi h¹n cho phÐp cña mét chØ tiªu ®îc chän lµ ®Ó so s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a ph¬ng sai thùc tÕ vµ ph¬ng sai lý thuyÕt vÒ chØ tiªu ®ã. C¸c mÉu ®îc lÊy tõ l« h¹t gièng lµ nh÷ng mÉu lÊy ®éc lËp tõ c¸c bao chøa kh¸c nhau. ViÖc kiÓm tra c¸c chØ tiªu cña mÉu còng ph¶i ®éc lËp víi nhau. NÕu chØ cã mét nguån th«ng tin ®èi víi tõng bao chøa th× còng cha thÓ nãi lªn tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ë bªn trong c¸c bao chøa. Ph¶i dùa vµo mét nguån th«ng tin n÷a, ®ã lµ ph¬ng sai lý thuyÕt ®îc tÝnh to¸n tõ ph©n bè x¸c suÊt t¬ng øng (ph©n bè nhÞ thøc ®èi víi ®é s¹ch vµ nÈy mÇm, vµ ph©n bè Poison ®èi víi h¹t kh¸c loµi vµ h¹t kh¸c gièng).
No. sè lîng bao chøa cña l« gièng
N. sè lîng c¸c mÉu ®îc lÊy tõ c¸c bao chøa ®îc chän ngÉu nhiªn
n. sè lîng h¹t gièng íc lîng ë tõng mÉu (ch¼ng h¹n 1000 ®èi víi ®é s¹ch, 100 ®èi víi nÈy mÇm).
X. kÕt qu¶ thö nghiÖm ë c¸c mÉu
f hÖ sè nh©n víi ph¬ng sai lý thuyÕt ®Ó cã ph¬ng sai ®îc chÊp nhËn (B¶ng B.1.)
-
|
Gi¸ trÞ trung b×nh cña X
|
|
Ph¬ng sai cã thÓ chÊp nhËn ®îc vÒ ®é s¹ch hoÆc nÈy mÇm cña c¸c mÉu ®îc thö nghiÖm.
|
|
Ph¬ng sai cã thÓ chÊp nhËn ®îc vÒ h¹t kh¸c loµi hoÆc h¹t kh¸c gièng cña c¸c mÉu ®îc thö nghiÖm.
|
|
Ph¬ng sai thùc tÕ cña c¸c mÉu dùa trªn c¸c gi¸ trÞ cña X liªn quan tíi chØ tiªu thö nghiÖm
|
Gi¸ trÞ H:
C¸c gi¸ trÞ H lµ sè ©m sÏ ®îc b¸o c¸o lµ 0.
B¶ng D.1. C¸c hÖ sè ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n W vµ gi¸ trÞ H cho c¸c l« h¹t gièng
C¸c chØ tiªu kiÓm tra
|
H¹t kh«ng cã vá r¸p
|
H¹t cã vá r¸p
|
§é s¹ch
|
1.1
|
1.2
|
H¹t kh¸c loµi, h¹t kh¸c gièng
|
1.4
|
2.2
|
NÈy mÇm
|
1.1
|
1.2
|
Ghi chó:
§èi víi ®é s¹ch vµ nÈy mÇm, tÝnh ®Õn hai sè lÎ nÕu N nhá h¬n 10 vµ ®Õn ba sè lÓ nÕu N b»ng hoÆc lín h¬n 10.
§èi víi sè lîng h¹t kh¸c loµi vµ h¹t kh¸c gièng, tÝnh ®Õn mét sè lÎ nÕu N nhá h¬n 10 vµ ®Õn hai sè lÓ nÕu N b»ng hoÆc lín h¬n 10.
§Ó x¸c ®Þnh lµ h¹t kh«ng cã vá r¸p hay h¹t cã vá r¸p, xem danh môc c¸c loµi ®îc nªu ë B¶ng 2.1.A, Phô lôc Ch¬ng 2.
3.2. LÊy mÉu l« h¹t gièng
Sè lîng mÉu cÇn lÊy kh«ng ®îc Ýt h¬n qui ®Þnh ë B¶ng D.2.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |