Tên học phần: DI TRUYỀN HỌC
Số tín chỉ: 2 (25 tiết lý thuyết, 5 tiết thảo luận)
Bộ môn/Khoa phụ trách: Bộ môn Sinh học thực nghiệm và PPGD, Khoa Sinh – Môi trường
Mã số học phần: 3151432
Dạy cho các ngành: Cử nhân Công nghệ Sinh học
1. Mô tả học phần: Các kiến thức thuộc lĩnh vực Di truyền học có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sinh viên ngành Công nghệ Sinh học, là nền tảng để sinh viên tiếp cận kiến thức Sinh học phân tử và Công nghệ sinh học, đặc biệt là công nghệ gen, tế bào. Môn Di truyền học giúp Sinh viên trang bị các kiến thức cơ bản, hiện đại về cơ sở vật chất di truyền và cơ chế di truyền; Các quy luật di truyền cơ bản; Qua đó, sinh viên hiểu được việc ứng dụng kiến thức vào thực tiễn để có thể chủ động điều khiển sự di truyền của vật nuôi cây trồng theo hướng có lợi cho con người; Phân loại các dạng biến dị, đột biến, nguyên nhân và cơ chế phát sinh biến dị, các phương pháp sữa chữa lỗi sai trên ADN, các biện pháp khắc phục cũng như ứng dụng vào các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống; Các đặc điểm, phương pháp nghiên cứu di truyền học người, các bệnh di truyền ở người, các biện pháp xử lí, khắc phục nhằm hạn chế sự xuất hiện và di truyền bệnh ở người; Những kiến thức cơ bản về công nghệ ADN tái tổ hợp.
2. Điều kiện tiên quyết:
- Các học phần sinh viên phải học trước học phần này:
+ Tế bào học
+ Thực vật học
+ Động vật học
+ Hóa sinh học.
- Các học phần tiên quyết sinh viên phải tích lũy trước khi học học phần này và đạt từ D trở lên: Tế bào học, hoá sinh học.
3. Mục tiêu của học phần:
3.1. Kiến thức
Qua học phần này, Sinh viên:
- Hiểu được những kiến thức cơ bản, hiện đại và hệ thống di truyền học lí thuyết và thực nghiệm, qua đó giải thích được cơ sở khoa học của các quá trình sống, phát triển và tiến hóa của giới sinh vật, hình thành thế giới quan duy vật biện chứng.
- Hiểu được bản chất di truyền của sự sinh sản, sự tiến hóa của động, thực vật và vi sinh vật. Biết được những kết quả trong nghiên cứu DTH người, các thành tựu trong công tác giống vật nuôi cây trồng... gắn liền với các thành tựu của DTH.
3.2. Kĩ năng
- Rèn luyện cho sinh viên kỹ năng làm việc nhóm, so sánh, tổng hợp kiến thức.
- Rèn luyện các kỹ năng liên quan đến thuyết trình trong quá trình học tập
- Rèn luyện khả năng quan sát, phân tích phương tiện trực quan, mẫu vật thật…tạo nền tảng cho việc thực hành thí nghiệm.
- Rèn luyện kỹ năng vận dung lý thuyết trong việc giải các bài tập liên quan.
3.3. Thái độ
- Hình thành thế giới quan khoa học.
- Có thái độ yêu thích môn học.
- Có ý thức bảo vệ sự đa dạng di truyền, vận dụng kiến thức di truyền trong việc thực hiện đúng qui tắc chọn tạo giống, tư vấn di truyền y học, di truyền người, pháp luật nhà nước…
4. Nội dung chi tiết học phần và hình thức dạy học:
4.1. Nội dung cụ thể:
Mở đầu: Di truyền học – Trung tâm của Sinh học
I. Di truyền học là gì?
II. Lược sử phát triển của di truyền học
III. Ba nhánh nghiên cứu chính của di truyền học
IV. Các phương pháp nghiên cứu di truyền học
V. Các nguyên tắc nghiên cứu di truyền học
Chương 1: Vật chất di truyền
I. Các tiêu chuẩn của vật liệu di truyền
II. Axit nucleic
III. Nhiễm sắc thể và sự phân bào
Chương 2: Gen và quá trình sinh tổng hợp protein
Sự phát triển của khái niệm gen
Cấu trúc và chức năng của protein
III. Mã di truyền
IV. Quá trình phiên mã - tổng hợp ARN (Transcription)
V. Quá trình dịch mã – Sinh tổng hợp protein (translation)
Chương 3: Điều hoà biểu hiện của gen
I. Điều hoà sự biểu hiện gen ở Prokaryote
II. Điều hoà biểu hiện gen ở Eukaryote
Chương 4: Khái niệm và phân loại biến dị, đột biến
I. Khái niệm và phân loại biến dị
II. Khái niệm và phân loại đột biến
III. Tác nhân gây đột biến
IV. Đột biến gen
V. Đột biến Nhiễm sắc thể
VI. Thường biến
Chương 5: Cơ sở của di truyền học Mendel
Tiểu sử của Mendel
Đối tượng và phương pháp thí nghiệm của Mendel
Lai một tính và quy luật phân ly
Lai hai tính và quy luật phân ly độc lập
Sự di truyền Mendel ở người
Mở rộng di truyền học Mendel
Chương 6: Di truyền Nhiễm sắc thể
Tiểu sử T.H.Morgan, đối tượng nghiên cứu và thuyết di truyền nhiễm sắc thể
Sự xác định giới tính
Sự di truyền liên kết với giới tính
Liên kết và tái tổ hợp các gen trên một nhiễm sắc thể
Trao đổi chéo và lập bản đồ di truyền
Chương 7: Di truyền ngoài nhân
Sự di truyền các gen lạp thể và ty thể
Lập bản đồ gen ở ty thể và lạp thể
Sơ lược về di truyền học phân tử các bào quan
Chương 8: Di truyền học chọn giống
I. Khái niệm
II. Biến dị là nguyên liệu để chọn lọc
III. Các phương pháp lai
IV. Các phương pháp chọn lọc
V. Thành tựu chọn giống ở Việt Nam và trên thế giới
Chương 9: Công nghệ ADN tái tổ hợp
Enzyme cắt giới hạn và vector
Tạo dòng ADN tái tổ hợp
Ứng dụng của công nghệ ADN tái tổ hợp
Chương 10 : Di truyền học quần thể
I. Các khái niệm cơ bản trong di truyền học quần thể
II. Định luật Hardy-Weinberg và trạng thái cân bằng quần thể
III. Nội phối
IV. Các nhân tố tác động lên thành phần di truyền của quần thể
Chương 11: Di truyền học người
I. Các phương pháp nghiên cứu di truyền học Người.
II. Bệnh di truyền (Bệnh do đột biến gen và đột biến nhiễm sắc thể)
III. Di truyền học ung thư
IV. Di truyền học HIV
V. Di truyền học chỉ số thông minh
VI. Di truyền học nếp vân tay
Ôn tập
4.2. Hình thức tổ chức dạy học:
Tên chương
|
Số tiết
lý thuyết
|
Số tiết thực hành
|
Số tiết thảo luận
|
Số tiết bài
tập
|
Tài liệu học tập, tham khảo
cần thiết
|
(1)
|
(2)
|
(3)
|
(4)
|
(5)
|
(6)
|
Mở đầu: Di truyền học – Trung tâm của Sinh học
|
2
|
0
|
|
0
|
1, 2, 3
|
Chương 1: Vật chất di truyền
|
4
|
0
|
1
|
0
|
1, 2, 3, 4
|
Chương 2: Gen và quá trình sinh tổng hợp protein
|
3
|
0
|
1
|
0
|
1, 2, 3, 5
|
Chương 3: Điều hoà biểu hiện của gen
|
2
|
0
|
0
|
0
|
1, 2, 3
|
Chương 4: Khái niệm và phân loại biến dị, đột biến
|
3
|
0
|
0
|
0
|
1, 2, 3
|
Chương 5: Cơ sở của di truyền học Mendel
|
3
|
0
|
1
|
0
|
1, 2, 3,
|
Chương 6: Di truyền Nhiễm sắc thể
|
3
|
0
|
0
|
0
|
1, 2, 3, 5
|
Chương 7: Di truyền ngoài nhân
|
2
|
0
|
0
|
0
|
1, 2, 3
|
Chương 8: Di truyền học chọn giống
|
2
|
0
|
1
|
0
|
1, 2, 3, 7
|
Chương 9: Công nghệ ADN tái tổ hợp
|
2
|
0
|
1
|
0
|
1, 2, 3, 5
|
Chương 10 : Di truyền học quần thể
|
2
|
0
|
0
|
0
|
1, 2, 3
|
Chương 11: Di truyền học người
|
2
|
0
|
0
|
0
|
1, 2, 3, 9, 10
|
5. Tài liệu tham khảo:
- Sách, giáo trình chính:
1. Hoàng Trọng Phán, 2005, Di truyền học, NXB Đà Nẵng.
2. Phan Cự Nhân, Nguyễn Minh Công, Đặng Hữu Lanh,1999, Di truyền học tập 1+2, NXB Giáo dục.
3. Bài giảng do giáo viên biên soạn.
- Sách tham khảo:
* Tiếng Việt:
4. Nguyễn Minh Công, Vũ Đức Lưu, Lê Đình Trung, 1997, Bài tập di truyền, NXB GD, Hà Nội.
5. Hồ Huỳnh Thùy Dương, 2002, Sinh học phân tử, NXB GD, Hà Nội.
6. Phạm Thành Hổ, 2001, Di truyền học, NXB Giáo dục.
7. Lê Đình Lương, 2001, Nguyên lý và kỹ Thuật Di truyền, NXB KH&KT.
8. Lê Đình Lương, Phan Cự Nhân, 1997, Cơ sở di truyền học, NXB GD, Hà Nội.
9. Chu Văn Mẫn, Nguyễn Trần Chiến, Trịnh Đình Đạt, 1999, Di truyền học Người. NXB KH&KT, Hà Nội.
10. Phan Cự Nhân, Trần Đình Miên, 1999, Giáo trình Di truyền học Người, NXB KH&KT, Hà Nội.
11. Lê Đình Trung, 1996. 100 câu hỏi chọn lọc và trả lời về biến dị - di truyền. NXB GD.
* Tài liệu tiếng Anh:
12. Jan Lindsten, Ulf Pettersson, 1991; Etiology of Human Disease at the DNA level, Nobel symposium 80, Raven press, New York.
13.William R.Wellnitz, Genetics-Problem solving guide, Wm.C.Brown Publishers, Dubuque, lowa-Melbourne, Australia-Oxford, England
6. Phương pháp đánh giá học phần:
- Bài tập bộ môn, thảo luận: 0,1
- Kiểm tra giữa học kì: 0,3
- Thi học phần: 0.6
- Tổng cộng: 1,0
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |