TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 25/2018
61
nhân văn mang màu thép (Ký sự, Đinh Ngọc Lâm, số 167); Giữ gìn lòng tin (Ghi chép, Vũ
Thành, số 167)… Thậm chí, chúng ta có thể lựa chọn những văn bản do chính các thầy cô
và các em học sinh sáng tác: Cúc Phương - mùa bướm gọi (truyện ngắn, Thúy Hoàng, giáo
viên THPT Nho Quan C, số 170); Đom đóm tình bạn (Truyện ngắn, Vũ Đức Văn, học sinh
THPT Yên Mô A, số 167)… Những sáng tác này có tính liên hệ thực tiễn cao, cập nhật
những vấn đề đang nhận được sự quan tâm của cộng đồng. Gắn với tính liên hệ thực tiễn,
các tác phẩm VHĐP đã góp phần cung cấp những thông tin hữu ích, thiết thực đáp ứng nhu
cầu tìm hiểu của người đọc.
2.2. Dạy học VHĐP theo chủ đề
Dạy học theo chủ đề được hiểu là quá trình tìm tòi những khái niệm, tư tưởng, chủ
đề… dựa trên sự giao thoa, tương đồng của các đơn vị kiến thức (lí luận và thực tiễn) của
các môn học hoặc các phần của môn học để xây dựng nội dung bài học có nội dung phong
phú hơn, thực tế hơn. Trên cơ sở đảm bảo nội dung, chương trình dạy học, giáo viên có thể
chọn những bài học có sự liên quan về kiến thức, định hình chủ đề, sau đó, thiết kế hoạt
động dạy học theo chủ đề mà không nhất thiết phải theo trình tự bài/ tiết trong sách giáo
khoa, qua đó, tính tích cực, chủ động của cả giáo viên và học sinh đều được phát huy.
Trên cơ sở hệ thống chủ đề VHĐP ở trên, khi tiến hành bài học VHĐP, người giáo
viên có thể lựa các tác phẩm để xây dựng chủ đề dạy học. Các chủ đề dạy học VHĐP sẽ
không nhất thiết phải tuân theo trình tự các bài học theo qui định mà linh hoạt tùy theo nội
chung chủ đề người giáo viên lựa chọn. Thiết kế bài giảng VHĐP theo chủ đề sẽ giúp học
sinh phát triển năng lực thẩm mĩ (giúp học sinh bồi đắp tình yêu, tự hào về quê hương bản
quán; cảm thụ cái hay, cái đẹp của tác phẩm VHĐP); năng lực giải quyết vấn đề và sáng
tạo (học sinh có cái nhìn bao quát về chủ đề, có sự huy động, liên hệ kiến thức, phát triển
tư duy liền mạch, logic, kết nối các sáng tác thuộc về các giai đoạn khác nhau để làm sáng
tỏ chủ đề dạy học); năng lực tự chủ và tự học (trên cơ sở cùng chủ đề, học sinh tự mở rộng
so sánh với một số sáng tác VHĐP khác, vừa làm phong phú kiến thức, vừa nâng cao kĩ
năng vận dụng tri thức linh hoạt, sáng tạo của học sinh)… Trong quá trình dạy học, tùy vào
tình hình thực tế, người giáo viên có thể lựa chọn chủ đề, các tác phẩm, cách thức tiến
hành chủ để dạy học VHĐP giúp học sinh nâng cao hiệu quả tiếp nhận.
Dưới đây, chúng tôi xin đưa ra một ví dụ về dạy học chủ đề VHĐP dựa trên hệ thống
các sáng tác VHĐP có sự tương đồng về nội dung, đề tài, chủ đề trong chương trình VHĐP
của tỉnh Thanh Hóa. Khi triển khai chủ đề dạy học “Những nhân vật lịch sử, văn hóa ở địa
phương” (lớp 6 - 7), giáo viên có thể lựa chọn, triển khai chủ đề trên hệ thống các sáng tác
sau: Ba truyền thuyết về Lê Lợi, Truyền thuyết Bà Triệu, Truyện Trạng Quỳnh (Văn học
dân gian); Đề kiếm (Văn học trung đại) [6].
62
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |