Thaàn hoïc luaân lyù caên baûN
Giaùo lyù coâng giaùo vôùi löông taâm
tải về 0.52 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- 2. Söï phaân loaïi löông taâm 2.1. Löông taâm chaéc chaén
- 2.2. Löông taâm sai laàm
- 2.2.1. Löông taâm sai laàm baát khaûthaéng
- 2.2.2. Löông taâm sai laàm khaû thaéng
- 2.3. Löông taâm loûng leûo
- 2.5. Löông taâm boái roái
- 2.6. Löông taâm hoà nghi
- 3. Nhöõng söï giuùp ñôõ cho vieäc hình thaønh moät löông taâm chaéc chaén. 91
- 3.1. Nhöõng ngyeân taéc phaûn chieáu
- 4. Söï töï do vaø boån phaän cuûa löông taâm 4.1. Luaät töï do cuûa löông taâm
- 4.2. Löông taâm vaø luaät daân söï
- 4.3. Boån phaän trau doài vaø giaùo duïc löông taâm.
- Chöông 3 HAØNH ÑOÄNG LUAÂN LYÙ XAÁU: TOÄI LOÃI Daãn nhaäp
- 1. Baûn chaát cuûa toäi loãi 95
- 1.1. Kinh thaùnh dieãn taû veà toäi loãi
- 1.1.3. Taân öôùc Khaùc vôùi Cöïu öôùc, Taân öôùc thích duøng töø hamartia
- 1.2. Chieàu kích nhaân ba cuûa toäi loãi.
- 1.2.1. Chieàu kích caù nhaân cuûa toäi
- 1.2.2. Chieàu kích xaõ hoäi
1.2.5. Giaùo lyù coâng giaùo vôùi löông taâm Tröôùc heát, Giaùo lyù coâng giaùo toång hôïp giöõa löông taâm nhö “coát loõi bí maät vaø thaùnh thieâng nhaàt cuûa con ngöoøi” vaø löông taâm nhö “söï xeùt ñoaùn cuûa lyù trí”.Thaät vaäy, tieáp theo xaùc quyeát cuûa Hieán cheá “Vui möøng vaø Hy voïng” raèng löông taâm laø coát loõi bí maät vaø thaùnh thieâng nhaát cuûa con ngöôøi, nôi maø con ngöôøi chæ ôû trong Thieân Chuùa maø tieáng noùi voïng laïi trong chính thaâm saâu…, Giaùo lyù coâng giaùo theâm: “Löông taâm luaân lyù laø moät söï xeùt ñoaùn cuûa lyù trí maø baûn chaát con ngöôøi nhaän bieát phaåm giaù luaân lyù cuûa moät haønh ñoäng cuï theå.”76 Trong moái quan heä vôùi baûn vaên cuûa Coâng ñoàng, Giaùo lyù coâng giaùo phaàn lôùn nhaán maïnh löông taâm nhö söï xeùt ñoaùn. Luaät vaø boån phaän cuûa con ngöôøi theo chính löông taâm trong taát caû söï choïn löïa ñaõ ñöôïc nhaán maïnh bôûi Giaùo lyù coâng giaùo lieân kieát laïi vôùi soá 3 cuûa Toâng huaán “Dignitatis humanae”: “Con ngöôøi coù luaät cö xöû trong löông taâm vaø töï do, ñeå name giöõ moät caùch caù nhaân nhöõng quyeát ñònh luaân lyù. Con ngöôøi khoâng phaûi bò coat chaët vôùi söï cö xöû choáng laïi löông taâm. Nhöng ngöôøi cuõng phaûi khoâng ngaên caám con ngöôøi thi haønh trong söï phuø hôïp vôùi löông taâm, nhaát laø trong laõnh vöïc toân giaùo”.77 Nhöõng xeùt ñoaùn cuûa löông taâm khoâng theå khoâng sai ñöôïc: “Tröôùc moät söï choïn löïa luaân lyù, löông taâm coù theå cho duø laø moät xeùt ñoaùn thaúng thaén trong söï öng thuaän vôùi lyù trí vaø luaät thieân ñònh, traùi laïi, duø laø moät xeùt ñoaùn sai laàm maø noù xa rôøi vôùi löông taâm”.78 Loãi laàm cuûa löông taâm laø daáu chæ cuûa tính caùch lòch söû vaø tính caùch haïn cheá cuûa con ngöôøi: “Xaûy ra raèng löông taâm luaân lyù ôû trong söï khoâng bieát vaø nhöõng loãi laàm treân nhöõng haønh ñoäng phaûi thöïc hieän hoaëc ñaõ thöïc hieän roài”.79
Söï chaéc chaén ñoøi hoûi ñoái vôùi nhöõng xeùt ñoaùn cuûa löông taâm, theo nghóa roäng, khoâng caàn moät söï chaéc chaén luaân lyù theo nghóa heïp. Söï chaéc chaén luaân lyù theo nghóa heïp khai tröø moïi söï sôï haõi lyù trí cuûa loãi laàm. Söï chaéc chaén luaân lyù theo nghóa roäng laø ñuû ñeå cö xöû moät caùch hôïp luaät trong nhöõng tình huoáng chung cuûa ñôøi soáng. Luoân luoân yeâu caàu moät söï chaéc chaén luaân lyù theo nghóa heïp ñeå coù theå cö xöû phuø hôïp trong ñôøi soáng. 2.2. Löông taâm sai laàm Löông taâm sai laàm, nghóa laø löông taâm ñeà nghò moät ñieàu xaáu. Ngöôøi ta chia löông taâm sai laàm trong hai loaïi: löông taâm sai laàm baát khaû thaéng vaø löông taâm sai laàm khaû thaéng, nghóa laø coù toäi. 2.2.1. Löông taâm sai laàm baát khaûthaéng Löông taâm sai laàm baát khaû thaéng laø khi khoâng caàn khaû naêng suy nghó laïi moät vaøi hoà nghi hoaëc nhôù laïi veà loãi laàm, vaø theo ñieàu naøy chuùng ta bò buoäc phaûi thi haønh, vaø theo tieáng löông taâm chuùng ta phaûi laøm nhöõng haønh ñoäng cuûa chuùng ta.81 Söï xaùc quyeát cuûa Thaùnh Phaoloâ raèng “taát caû nhöõng ñieàu… maø khoâng ñeán töø ñöùc tin, laø toäi” aùm chæ veà moät löông taâm sai laàm. Trong coäng ñoaøn Roma coù vaøi tín höõu tin raèng aên thòt vaø uoáng röôïu ñaõ bò caám.82 Ngöôïc laïi, theo thaùnh Phaoloâ laø ñuùng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi suy nghó raèng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi kitoâ höõu khoâng coù gì laø oâ ueá. Tuy nhieân, ñoái vôùi ngaøi “neáu ai naém giöõ vaøi caùi nhö laø oâ ueá, thì laø oâ ueá” (Rm 14, 14), vaø moät ngöôøi nhö vaäy “maø aên thì bò keát aùn, bôûi vì khoâng cö xöû vì ñöùc tin” (Rm 14, 23). Löông taâm sai laàm baát khaû thaéng phaûi ñöôïc theo vôùi chính kieåu cuûa löông taâm chaéc chaén maø noù laø ñuùng.83 Moät ngöôøi maø suy nghóa giuùp ñôõ moät ngöôøi haøng xoùm thaønh coâng töø söï khoù khaên, ñöôïc ñaùnh giaù raèng laøm ñieàu ñoù laø moät haønh ñoäng baùc aùi, thi haønh moät haønh ñoäng toát cuûa baùc aùi tình anh em; vaø neáu cö xöû traùi ngöôïc vôùi löông taâm sai laàm cuûa noù thi phaïm moät toäi.
Töø moät yù kieán khaùc, löông taâm sai laàm khaû thaéng neáu con ngöôøi hoaøi nghí raèng nieàm xaùc tín cuûa mình khoâng laø toát taát caû hoaëc neáu ngöôøi ta hieåu ñaõ voäi vaøng vaø voâ traùch nhieäm trong hai cuûa hoï quyeát ñònh. Moät ngöôøi vôùi moät löông taâm sai laàm khaû thaéng coù theå cö xöû, phaûi xoùa boû bôûi traïng thaùi hoà nghi cuûa hoï vaø khaùm phaù söï thaät. 2.3. Löông taâm loûng leûo Loaïi löông taâm naøy töông töï nhö löông taâm khaû thaéng, nhöng ngöôøi ta goïi laø löông taâm loûng leûo bôûi vì nhöõng con ngöôøi maéc phaûi chöùng beänh löông taâm naøy muoán cö xöû theo caùch rieâng cuûa mình. Noù xaây döïng neàn taûng treân nhöõng lyù do khoâng ñaày ñuû, vôùi suy nghó ñuùng luaät moät vieäc maø haønh vi laø toäi hoaëc vôùi suy nghó raèng laø toäi nheï vôùi nhöõng ñieàu maø haønh vi thuoäc toäi traàm troïng. Moät thoùi quen, löông taâm loûng leûo laø keát quaû cuûa söï döûng döng trong vieäc phuïc vuï Thieân Chuùa.85 2.4. Löông taâm tyû mæ Löông taâm tyû mæ laø löông taâm “khoâng coù lyù do ñuùng, nhöng lo laéng vaø thöôøng sôï phaïm toäi nôi maø khoâng coù toäi”.86 Loaïi löông taâm naøy laø moät söï thay ñoåi ñaëc bieät cuûa löông taâm sai laàm, nhöng nhaát laø noù thuoäc loaïi löông taâm beänh taät. Con ngöôøi maéc phaûi chöùng löông taâm naøy luoân luoân vaø lieân tuïc sôï phaïm toäi (nhö noùi ôû treân); toäi nheï cho laø toäi naëng vaø ngöôïc laïi. 2.5. Löông taâm boái roái Löông taâm boái roái laø moät kieåu cuûa löông taâm sai laàm. Loaïi löông taâm naøy sôï phaïm toäi baát cöù moät söï choïn löïa roõ raøng naøo. Khi ñöùng tröôùc hai lôøi daïy, hoaëc hai söï vieäc hoaëc hai söï löïa choïn…thì khoâng bieát löïa choïn, quyeát ñònh nhö theá naøo, vì sôï phaïm toäi. Ví duï, nhö ñeå cöùu moät maïng soáng cuûa moät con ngöôøi vaø khoâng theà gian, ngöôøi maéc chöùng beänh löông taâm boái roái khoâng bieát giaûi quyeát caùch naøo, vì ñaèng naøo cuõng toäi.87 2.6. Löông taâm hoà nghi Löông taâm laø hoà nghi neáu ôû trong moät traïng thaùi khoâng chaéc chaén nhìn laïi vôùi tính caùch hôïp phaùp hoaëc boån phaän cuûa moät haønh ñoäng, duø laø löông taâm ngöng söï xeùt ñoaùn cuûa noù, duø laø nhöõng loûng leûo bôûi moät phaàn, nhöng vôùi söï sôï haõi cuõng nhö söï töông phaûi coù theå laø thaät. Söï hoà nghi coù theå nhìn laïi hoaëc söï toàn taïi cuûa moät luaät vaø nguyeân taéc luaân lyù hoaëc söï toàn taïi cuûa moät haønh ñoäng. Caâu hoûi neáu phaù thai chöõa beänh ñaõ hôïp luaät laø moät söï hoà nghi nhìn laïi vôùi nguyeân taéc, trong khi caâu hoûi neáu ñieàu maø lôùn leân trong töû cung cuûa moät ngöôøi phuï nöõ beänh taät laø moät khoái u hoaëc laø moät ñöùa treû laø hoà nghi nhìn laïi söï toàn taïi cuûa moät haønh ñoäng. Moät ñieàu quan troïng ñaëc bieät laø ngöôøi ta phaûi phaân bieät hai loaïi hoà nghi suy ñoaùn vaø hoà nghi thöïc haønh:88 1. Hoà nghi suy ñoaùn laø khi ngöôøi ta hoà nghi veà söï thaät cuûa moät söï vieäc, ví duï: neáu chieán tranh laø ñuùng… 2. Hoà nghi thöï haønh laø khi ngöôøi ta hoà nghi veà tính hôïp luaät cuûa haønh ñoäng, ví duï: laø hôïp luaät trong thöïc haønh vieäc veõ böùc tranh trong ngaøy leã; hoaëc gieát ngöôøi hic et nunc89 laø hôïp luaät… Caàn phaûi luoân luoân phaân bieät “thaät” töø “ñuùng”, bôûi vì hoà nghi suy ñoaùn nhình laïi töø söï thaät, coøn hoà nghi thöïc haønh nhìn laïi töø söï hôïp luaät. Söï hoà nghi thöïc haønh chuùng ta khoâng coù theå thi haønh moät caùch hôïp luaät, bôûi vì trong thöïc haønh chuùng ta phaûi coù söï chaéc chaén veà tính trung thöïc cuûa haønh ñoäng. Nhöng hoà nghi suy ñoaùn chuùng ta coù theå thi haønh.90
Moät caùch chung hôn cuûa nhöõng nguyeân taéc phaûn chieáu laø ñieàu naøy: trong söï hoà nghi chuùng ta phaûi nhìn töø phaàn maø noù ôû trong söï giaû ñònh. Söï giaû ñònh ñöôïc hieåu nhö söï phoûng ñoaùn. Noù chæ daãn nôi maø trong nhöõng tröôøng hôïp hoà nghi ngöôøi ta thöôøng xuyeân ôû trong luaät lôùn hôn vaø ngöôøi ta giaû ñònh söï baát chính nhoû hôn. Nhöõng nguyeân taéc phaûn chieáu khaùc chæ ñònh chi tieát hôn nôi maø ngöôøi ta ôû trong söï giaû ñònh trong tröông hôïp hoà nghi. Laø nhöõng nguyeân taéc sau: 1. Trong söï hoà nghi, söï giaû ñònh laø bôûi beà treân. 2. Trong söï hoà nghi, taêng theâm ñieàu coù lôïi vaø giaûm bôùt ñieàu coù haïi. 3. Trong hoà nghi, chuaån bò giaù trò cho haønh ñoäng, ví duï: Tính giaù trò cuûa daây raøng buoäc hoân nhaân.92 4. Trong hoà nghi, söï giaû ñònh laø coù lôïi cuûa ñieàu maø laø thoùi quen vaø thoâng thöôøng. 5. Trong hoà nghi, laøm lôïi cho chuùng ta ñieàu maø laø truyeàn thoáng vaø ñöôïc öng thuaän cho tôùi baây giôø. 6. Moät luaät hoà nghi thì khoâng baét buoäc.
Leõ dó nhieân raèng söï töï do löông taâm khoâng coù nghóa laø bôûi löông taâm. Con ngöôøi maø khoâng hieåu roõ veà tieáng noùi cuûa löông taâm thì khoâng chæ phaïm toäi, nhöng cuõng coù loãi vôùi coäng ñoaøn. Troïng toäi bao goàm chính xaùc trong kieåu raèng moät ngöôøi khoâng hieåu roõ tieáng noùi cuûa löông taâm mình. 4.2. Löông taâm vaø luaät daân söï Moái quan heä xen vaøo giöõa löông taâm vaø luaät daân söï ñoái vôùi nguyeân taéc laø thuoäc söï lieân ñôùi laãn nhau cuõng nhö neáu tö töôûng phaûi chòu ñöïng vôùi nhöõng söï tranh chaáp coù theå choáng ñoái giöõa chuùng. Treân nguyeân taéc, khoâng coù söï maâu thuaãn naøo giöõa luaät neàn taûng töï do löông taâm vaø boån phaän vaâng phuïc luaät daân söï, nhöng laø chính löông taâm nhaän bieát söï caàn thieát vaø thích ñaùng söï vaâng phuïc naøy. Nhö ñaõ noùi ôû treân raèng luaät töï do löông taâm laø luaät neàn taûng cuûa con ngöôøi, ñöôïc baûo ñaûm bôûi nhöõng quoác gia theo hieán phaùp daân chuû hieän ñaïi. Nhöõng coâng daân khoâng coù theå bò baét buoäc cö xöû choáng laïi löông taâm. Vì theá, meänh leänh chaéc chaén cuûa löông taâm coù phaàn lôùn treân traät töï cuûa luaät. Ngöôøi ta coù theå phaân bieät hai kieåu ñieån hình cuûa söï töø choái moät boån phaän ñoái vôùi söï baét beû löông taâm. (1) Söï baét beû choáng laïi moät boån phaän maø noù choáng laïi löông taâm moät caùch tröïc tieáp, ví duï: boån phaän ngheà nghieäp hôïp taùc vôùi moät söï phaù thai, boån phaän giuùp ñôõ söï theà höùa nhö chöùng nhaân trong toøa aùn. (2) Söï baét beû choáng laïi moät boån phaän traùi ngöôïc moät caùch giaùn tieáp vôùi löông taâm cuûa ngöôøi baét beû, ví duï: söï töø choái moät phaàn hay taát caû cuûa vieäc traû thueá…
Tuy nhieân, neáu ngöôøi ta khoâng trau doài vaø giaùo duïc löông taâm thì deã coù nguy cô daãn ñeán moät söï sai leänh traàm troïng veà löông taâm. Do ñoù, vieäc giaùo duïc vaø trau doài löông taâm laø boån phaän caàn thieát vaø quan troïng ñoái vôùi moãi ngöôøi chuùng ta. Ñaây l2 moät boån phaän neàn taûng: “ Löông taâm phaûi ñöôïc giaùo duïc vaø söï xeùt ñoaùn luaân lyù ñöoïc chieáu soi”. Laø moät boån phaän caù nhaân cuõng nhö cuûa coäng ñoaøn. Moät söï giaùo duïc khoân ngoan daïy veà nhaân ñöùc; baûo veä vaø chuõa laønh töø söï sôï haõi, töø söï ích kyû, töø söï kieâu ngaïo, töø nhöõng tình caûm toäi loãi vaø töø raát nhieàu nhöõng khoaùi laïc, maø chuùng bò che ñaäy bôûi söï yeáu ñuoái vaø sai laàm cuûa con ngöôøi93. Vaø neáu laøm nhö vaäy “baûo ñaûm ñöôïc söï töï do vaø sinh ra söï an bình cuûa con tim”.94 Hôn nöõa, giaùo duïc löông taâm laø moät boån phaän cuûa taát caû ñôøi soáng, chöù khoâng phaûi moät sôùm moät chieàu. Chöông 3 HAØNH ÑOÄNG LUAÂN LYÙ XAÁU: TOÄI LOÃI Daãn nhaäp Con ngöôøi ñaõ ñöôïc taïo döïng bôûi Thieân Chuùa vaø vì theá con ngöôøi laø taïo vaät thieâng thaùnh cuûa Ñaáng Taïo Hoùa. Nhöng sau khi oâng baø nguyeân toå phaïm toäi choáng laïi Thieân Chuùa thì traät töï haøi hoøa töï nhieân bò phaù vôõ. Töø baây giôø, con ngöôøi soáng trong vuõng laày toäi loãi. Tuy nhieân, Thieân Chuùa khoâng muoán nhö vaäy vaø Ngaøi ñaõ ban taëng cho loaøi ngöôøi Ñaáng Cöùu Theá laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, ñeå giaûi thoaùt con ngöôøi khoûi toäi loãi. Nhöng trong cuoäc soáng, con ngöôøi khoâng theå traùnh ñöôïc nhöõng haønh ñoäng xaáu do chính mình gaây ra. Moät haønh ñoäng xaáu nhö vaäy goïi laø toäi. Toäi laø choáng laïi luaät luaân lyù. Hôn nöõa, theo tö töôûng Kinh thaùnh vaø kitoâ giaùo, Thieân Chuùa laø taùc giaû cuûa luaät luaân lyù. Vì theá, toäi laø söï baïo haønh choáng laïi Thieân Chuùa, khing bæ Thieân Chuùa, choáng laïi tha nhaân vaø choáng laïi chính mình. Trong chöông naøy chuùng ta seõ tìm hieåu veà baûn chaát cuûa toäi loãi, söï dieãn taû cuûa Kinh thaùnh veà toäi, söï phaân bieät vaø ñònh nghóa veà toäi cheát, toäi traàm troïng vaø toäi nheï; nhöõng tieâu chuaån ñoái vôùi tính caùch traàm troïng cuûa toäi loãi. Cuoái cuøng, chuùng ta tìm hieåu veà suoái nguoàn cuûa toäi loãi nhö: söï caùm doã, söï duï doã vaø göông xaáu. 1. Baûn chaát cuûa toäi loãi95 Quan nieäm veà toäi laø bò raøng buoäc raát traät heïp vôùi quan nieäm veà loãi. Toäi vaø loãi chuùng aùm chæ chính thöïc taïi, nhöng döôùi hai chieàu kích khaùc nhau. Thaät vaäy, toäi luoân luoân bao haøm loãi luaân lyù vaø ngöôïc laïi, loãi luaân lyù luoân luoân bao haøm toäi. Chuùng luoân luoân toàn taïi cuøng nhau. Toäi bieåu loä söï thaät maø moät haønh ñoäng baát chính laø xaáu moät caùch luaân lyù vaø khinh bæ choáng laïi Thieân Chuùa. Loãi, ngöôïc laïi, nhaán maïnh ñeán yeáu toá maø moät con ngöôøi coù traùch nhieäm ñoái vôùi ñieàu xaáu ñaõ gaây ra. Loãi luaân lyù phaûi ñöôïc phaân bieät töø nhöõng tình caûm cuûa söï sai loãi. Moät caùch ñaëc bieät khoa sinh hoïc ñaõ chuù yù ñeán laõnh vöïc naøy. Thaät vaäy, nhöõng caûm tình cuûa loãi cuõng coù theå laø keát quaû khoâng coù theå kieåm duyeät ñöôïc cuûa lyù trí, ba71t nguoàn töø moät söï giaùo duïc sai laàm, töø nhöõng ñieàu caám kî xaõ hoäi hoaëc nhöõng laõnh vöïc sinh hoïc beänh hoaïn. Vì theá, chuùng khoâng theå laø nhöõng daáu chæ baát thaêng baèng veà nhöõng söï khinh bæ luaân lyù. Hôn nöõa, töø ñaøng khaùc khoâng phaûi moïi caûm tình ñeàu laø sai laàm. Cuoái cuøng, loãi luaân lyù caàn phaûi phaân bieät töø loãi phaùp lyù. Loãi phaùp lyù noù baét nguoàn töø söï vi phaïm yeáu toá cuûa traät töï phaùp lyù coù hieäu löïc. Moät ngöôøi phaïm loãi khi ñaõ vi phaïm luaät bôûi söï queân soùt hoaëc bôûi söï sao laõng vaø khoâng bieát. Ngöôïc laïi, loãi luaân lyù khoâng chæ phuï thuoäc bôûi yeáu toá cuûa söï vi phaïm, nhöng noù bao haøm söï nhaän bieát veà tính caùch toäi cuûa haønh ñoäng vaø söï öng thuaän töï do cuûa loøng muoán. 1.1. Kinh thaùnh dieãn taû veà toäi loãi Loãi vaø toäi naém giöõ moät phaàn yù nghóa trong Kinh thaùnh. Thaät vaäy, Kinh thaùnh luoân luoân hieåu toäi trong böùc tranh maïc khaûi veà con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi Hylaïp, toäi ñaõ toàn taïi trong moät loãi laàm, moät söï chaúng bieát hay moät söï ñieân khuøng vaø xuyeân qua ñoù, con ngöôøi ñaõ laøm ñieàu xaáu ñoái vôùi chính mình. Quan nieäm cuûa hoï thaät khaùc xa vôùi quan nieäm veà toäi loãi trong Kinh thaùnh. Theo Kinh thaùnh, toäi laø moät söï xuùc phaïm choáng laïi Thieân Chuùa vaø laø moät söï baát trung thaønh vôùi Ngaøi. 1.1.2. Cöïu öôùc Cöïu öôùc thöôøng nhìn toäi loãi nhö laø moät söï vi phaïm luaät leä vaø loøng muoán cuûa Thieân Chuùa. Toäi laø boû qua ñi moät nguyeân taéc luaät leä vaø vi phaïm noù. Toäi laø söï baát phuïc tuøng choáng laïi ñieàu raên cuûa Thieân Chuùa.96 Trong chöông thöù ba cuûa saùch Saùng theá, taùc giaû Kinh thaùnh dieãn taû toäi cuûa Añam vaø Evaø trong vöôøn ñòa ñaøng nhö laø moät vi phaïm töï nguyeän meänh leänh cuûa Thieân Chuùa. Nhöõng laàn khaùc, toäi ñöôïc coi nhö laø söï ghen gheùt choáng laïi Thieân Chuùa. Thaät vaäy, ngöôøi toäi loãi laø ngöôøi maø gheùt Thieân Chuùa.97 Hôn nöõa, toäi coøn ñöôïc coi nhö laø söï laõng queân Thieân Chuùa cuûa Giao öôùc, moät söï khoâng saùm hoái trôû veà vôùi Ngaøi vaø laø moät söï voâ ôn.98 Thieân Chuùa luoân ban aân suûng vaø môû roäng voøng tay ñeå noun chôø con ngöôøi saùm hoái trôû veà vôùi Ngaøi. Nhöng con ngöôøi nhieàu khi ñaõ khoâng ñaùp traû laïi loøng mong ñôïi cuûa Thieân Chuùa, soáng trong söï baát vaâng phuïc vôùi ñieàu raên vaø phaù ñoå giao öôùc ñaõ thieát laäp vôùi Ngaøi. Phaïm toäi nhö vaäy laø choáng laïi Giaveâ-Thieân Chuùa vaø dó nhieân con ngöôøi seõ bò tröøng phaït. Tuy nhieân, Thieân Chuùa luoân duøng tình thöông vaø tìm kieám söï hoøa giaûi vôùi con ngöôøi toäi loãi, neáu con ngöôøi saùm hoái boû con ñöôøng toäi loãi ñeå trôû veà vôùi Ngaøi.
Chuùa Gieâsu ñaõ thanh taåy vaø ñaøo saâu quan nieäm veà toäi trong chöøng möïc chæ nhaän bieát nhöõng söï vi phaïm luaân lyù vaø khoâng laø nhöõng söï vi phaïm vaên hoùa. Con tim laø nôi phaùt xuaát ra nhöõng ñieàu xaáu. Chuùa Gieâsu ñaõ khoâng keâu goïi thanh taåy beà ngoaøi nhö nhöõng luaät só vaø nhöõng ngöôøi pharisieâu, nhöng Ngaøi keâu goïi con ngöôøi haõy thanh taåy, ñoåi môùi taâm hoàn, tinh thaàn beân trong.99 Trong duï ngoân ngöôøi con phung phaù, toäi ñöôïc coi nhö laø moät söï ruoàng boû Thieân Chuùa (Lc 15). Con ngöôøi maø töï chia reõ bôûi thaùnh yù cuûa Thieân Chuùa thì bò maát ñi vaø huûy boû yù nghóa thaät söï hieän höõu cuûa mình. Toäi loãi cuõng ñöôïc coi nhö laø choáng laïi baùc aùi, choáng laïi tình yeâu.100 Trong nhöõng baûn vaên cuûa thaùnh Gioan vaø thaùnh Phaoloâ, toäi ñöôïc xem nhö laø söï töø choái aùnh saùng101 vaø söï thaät.102 Do ñoù, toäi nhö laø boùng toái vaø söï doái traù. Noù laø söï vi phaïm luaät103 vaø söï baát vaâng phuïc choáng laïi Thieân Chuùa.104 Ñoái vôùi thaùnh Phaoloâ, con ngöôøi toäi loãi bò khai tröø ra khoûi nöôùc Thieân Chuùa.105 Neáu traïng thaùi cuûa aân suûng ñaõ ñöôïc ñaëc tính hoùa bôûi Chuùa Thaùnh Thaàn, thì traïng thaùi toäi loãi laø ñôøi soáng trong xaùc thòt. Con ñöôøng cuûa xaùc thòt thì daãn ñeán söï cheát, coøn con ñöôøng cuûa Thaàn Khí thì daãn ñeán söï soáng muoân ñôøi vaø bình an ñích thaät.106 Giaùo lyù Kinh thaùnh veà toäi loãi luoân luoân ñöôïc ñoàng haønh bôûi quan nieäm veà söï tha thöù. Chuùa Kitoâ ñaõ ñeán theá gian ñeå cöùu con ngöôøi. Ñôøi soáng vaø söï thöông khoù cuûa CK laø cuoäc vaät loan cuûa ngöôøi “toâi tôù Giaveâ” choáng laïi söùc maïnh cuûa söï doái traù, choáng laïi söùc maïnh cuûa söï döõ. CK maïc khaûi Ngaøi nhö laø Ñaáng Cöùu Theá cuûa nhöõng con ngöôøi toäi loãi107 vaø laø “Con chieân veïn saïch cuûa Thieân Chuùa… vaø laø ngöôøi xoùa boû toäi traàn gian”.108 Cuoäc chieán ñaáu giöõa CK vaø Satan, giöõa aùnh saùng vaø boùng toái, giöõa thieän vaø aùc vaãn dieãn tieán cho tôùi ngaøy taän cuøng cuûa theá giôùi. Nhöng caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa CK ñaõ ñaùnh baïi söùc maïnh cuûa toäi loãi, cuûa thaàn cheát… 1.2. Chieàu kích nhaân ba cuûa toäi loãi. Kinh thaùnh maïc khaûi raèng con ngöôøi coù theå phaïm toäi vaø trôû neân toäi loãi tröôùc maët Thieân Chuùa. Moãi toäi loãi ñeàu bao haøm ba chieàu kích: choáng laïi chính mình, choáng laïi tha nhaân vaø coäng ñoaøn nhaân loaïi, vaø choáng laïi Thieân Chuùa. 1.2.1. Chieàu kích caù nhaân cuûa toäi Khi phaïm toäi, con ngöôøi phaïm sai laàm veà muïc ñích toái haäu cuûa mình. Chính luùc phaïm toäi laø luùc con ngöôøi caùi cheát cho mình. Vaø thaät laø chí lyù khi taùc giaû saùch Chaâm ngoân noùi raèng: “ Ai tìm thaáy ta laø tìm thaáy söï soáng vaø laõnh nhaän aân ñöùc cuûa Giaveâ; nhöõng keû phaïm toäi choáng laïi ta laø töï haïi chính mình; moïi keû gheùt boû ta ñeàu yeâu meán caùi cheát”. 109 1.2.2. Chieàu kích xaõ hoäi YÙ nghóa chieàu kích xaõ hoäi cuûa toäi laø khaù phoå bieán trong thôøi cuûa chuùng ta. Thaùnh Gioan ñaõ vieát: “Neáu moät ngöôøi noùi: “Toâi yeâu meán Thieân Chuùa”, vaø gheùt anh em mình, laø keû noùi doái”. Ai khoâng yeâu meán ngöôøi anh em maø mình nhìn thaáy, thì laøm sao coù theå yeâu meán Thieân Chuùa voâ hình”.110 Vaø “neáu chuùng ta yeâu thöông nhau, thì Thieân Chuùa ôû laïi trong chuùng ta, vaø tình yeâu cuûa ngöôøi nôi chuùng ta môùi neân hoaøn haûo”.111 Nhö vaäy, khi phaïm toäi laø con ngöôøi khoâng chæ xuùc phaïm ñeán chính mình, nhöng coøn xuùc phaïm ñeán chính tha nhaân vaø coäng ñoaøn. Hôn nöõa, thaùnh Phaoloâ ñaõ khaúng ñònh raèng moãi moät ngöôøi laø thaân theå Ñöùc Kitoâ, vaø moãi moät ngöôøi laø moät boä phaän.112 Каталог: wp-content -> uploads -> downloads -> 2011 2011 -> CÔng đỒng vatican II qua bốn thập niêN 2011 -> TÒa giám mục xã ĐOÀi chỉ nam giáo phận vinh lưỢC ĐỒ TỔng quáT 2011 -> 1. phép lạ thánh thể ĐẦu tiên khoảng năm 700 Tại làng Lanciano, nước Ý (italy) 2011 -> Thiên chúa giáo và tam giáO Đường Thi Trương Kỷ 2011 -> Tác giả Võ Long Tê chưƠng I bối cảnh lịch sử 2011 -> LỊch sử truyền giáo tại việt nam quyển II lm. Nguyễn hồng chưƠng I: MỘt cha dòng têN Ở việt nam tới rôMA 2011 -> Các mẫu thức MẠc khải lm. Lê Công Đức 2011 -> Một lời nói đầu không phải là nơi nhiều chỗđể tóm lược lập luận của một cuốn sách cũng như định vị hoặc phát biểu về sựquan trọng của nó. Đây quả thực là một cuốn sách rất quan trọng 2011 -> LỜi giới thiệu suy tư ban đẦu về MẦu nhiệm giêSU tải về 0.52 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|