Số 49 năm 2013 66 MỘt số ĐIỂm tưƠng đỒng về nghệ thuật trong truyện cổ TÍch hàn quốc nhật bảN
Yếu tố thần kì và kết thúc truyện
tải về 400.09 Kb. Chế độ xem pdf
|
- Điều hướng trang này:
- Lưu Thị Hồng Việt
| 3.
Yếu tố thần kì và kết thúc truyện Yếu tố thần kì góp phần tạo nên sự sinh động, sức sống mãnh liệt của cổ tích trong lòng người nghe, người đọc. Yếu tố thần kì đóng vai trò quan trọng trong truyện cổ tích, nó vừa là thủ pháp nghệ thuật để xây dựng câu chuyện, vừa là niềm tin của nhân dân. Nhân vật thần kì cũng có sự đối lập, có nhân vật tiên, phật, thần (phúc thần) và các nhân vật ma quái, quỷ sứ (ác thần) và “yếu tố thần kì phát huy sức mạnh, hỗ trợ hay làm hại nhân vật chính diện, tuỳ theo nó đứng về phe THIỆN hay phe ÁC” [10, tr.31]. Trí tưởng tượng của dân gian pha trộn với mê tín, hoang tưởng đã gắn cho nhiều hiện tượng thiên nhiên những quy mô kì vĩ, những hình trạng quái lạ… tạo nên một thế giới khác biệt, xa lạ với thế giới con người đang sống. Trong truyện cổ tích hai nước, có những yếu tố thần kì đóng vai trò quan trọng góp phần tạo nên giá trị của truyện, tạo cho truyện một vẻ đẹp lung linh, huyền ảo, vừa hư vừa thực. Mỗi khi nhân vật chính lâm vào hoàn cảnh hiểm nguy, khốn khó thì yếu tố thần kì xuất hiện để giúp đỡ họ vượt qua tất cả, cuối cùng họ được hưởng một cuộc sống hạnh phúc, no ấm. Người Hàn có truyện Chàng đốn củi và nàng tiên, kể về tình yêu đẹp của chàng trai làm nghề đốn củi với tiên nữ. Xuất phát từ tấm lòng lương thiện, anh đã cứu sống một con hươu bị người thợ săn đuổi bắt. Con T ạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Lưu Thị Hồng Việt _____________________________________________________________________________________________________________ 73 hươu trả ơn anh bằng cách giúp cho anh có được một người vợ để cùng anh sống hạnh phúc. Con hươu nói tiếng người chính là vật thần, là yếu tố thần kì đầu tiên giúp đỡ anh thực hiện ước nguyện của mình. Tiếp theo đó là nàng tiên - nhân vật thần kì đem đến cho chàng cuộc sống gia đình đầm ấm. Hạnh phúc đến với chàng trai nhưng sau đó lại rời xa chàng, để cho chàng sống với nỗi nhớ vợ con khôn nguôi. Như vậy, truyện có yếu tố thần kì nhưng vẫn kết thúc bi kịch, đây là điểm khác biệt giữa truyện Chàng đốn củi và nàng tiên với các truyện khác của người Hàn. Truyện Nàng tiên ốc của người Hàn mang đậm yếu tố thần kì: Một cô gái bước ra khỏi vỏ ốc trở thành một cô gái xinh đẹp, dịu hiền dọn dẹp nhà cửa và nấu những món ăn ngon cho chàng trai. Nhờ có yếu tố thần kì mà cuộc sống của nhân vật được biến đổi theo chiều hướng tích cực, chàng trai không còn phải sống trong cảnh cô đơn mà đã được hưởng một cuộc sống hạnh phúc bên người vợ xinh đẹp. Bên cạnh sự ủng hộ, giúp đỡ của nhân vật thần kì, chàng trai còn nhận được sự hỗ trợ của vật thần kì để chiến thắng mọi âm mưu đen tối, độc ác của nhà vua: đó là một trái bầu thần, một chiếc thuyền thần và một con ngựa thần. Dù ở bất kì không gian nào, ở cõi tiên, phật, cõi trần, thủy phủ hay địa ngục, các không gian thần kì này cũng được miêu tả mang nét giống như trần thế, ở đâu cũng có người tốt, kẻ xấu, cái ác, cái thiện… Sự liên hệ giữa các không gian này không mấy khó khăn, không mấy phức tạp, mà ngược lại, các nhân vật có thể từ cõi trần lên cõi tiên, từ cõi tiên xuống hạ giới một cách dễ dàng như một sự đi lại bình thường. Đặc điểm vừa nêu cũng xuất hiện trong truyện cổ tích Nhật Bản. Truyện Công chúa Kaguya với nhiều hình thức của yếu tố thần kì. Trước hết, đó là trong một bụi tre rậm rạp có một vòng hào quang vàng rực phát ra từ thân một cây tre. Hoàn cảnh này khiến ông lão đốn tre hết sức ngạc nhiên và là yếu tố đầu tiên giúp ông lão có được niềm vui, hạnh phúc. Một cô bé tí hon bước ra từ thân cây tre. Từ đó, đôi vợ chồng già có được một người con đúng như lòng họ khát khao, mong ước. Hai vợ chồng được sống trong không khí của một gia đình thực sự. Tuy yếu tố thần kì xuất hiện để làm đổi thay cuộc sống của vợ chồng người đốn tre theo chiều hướng tích cực, nhưng cũng chính yếu tố thần kì lại là nguyên nhân làm cho họ buồn bã, thương nhớ người con đã cùng họ chia sẻ mọi niềm vui, nỗi buồn. Cô bé Kaguya lớn lên thành một thiếu nữ vô cùng xinh đẹp, lúc ấy cũng là thời điểm cô phải trở về với thế giới của chính mình - trở về thiên giới. Ngày chia tay giữa Kaguya và cha mẹ già là một ngày tràn đầy nước mắt. Như vậy, yếu tố thần kì không tạo cho truyện có kết thúc có hậu, nhưng qua đó, tác giả dân gian Nhật muốn khẳng định tình cảm vô bờ bến của cha mẹ dành cho con cái. Đến với các truyện khác của Nhật Bản, chúng ta thấy yếu tố thần kì góp phần tạo nên kết thúc có hậu như: Cái khăn thần kì, Chàng câu cá |