Lưu Thị
Hồng Việt
_____________________________________________________________________________________________________________
71
tr.94] thì người nghe cũng hiểu được mục
đích đề cao trí tuệ con người của tác giả
dân gian Nhật.
2.2. Đặc điểm cốt truyện
Cốt truyện thường có ba nhiệm vụ
chủ yếu: phải là một phương tiện để bộc
lộ tính cách của các nhân vật, phải phản
ánh được những mâu thuẫn và xung đột,
cuối cùng cốt truyện phải giúp cho tư
tưởng chủ đề và nội dung nghệ thuật có
điều kiện bộc lộ ra một cách đầy đủ nhất
trong mỗi truyện, mỗi tác phẩm.
Do đặc tính ước lệ và tượng trưng,
cốt truyện của truyện cổ tích hai nước
còn khá đơn giản, trong đó nhân vật xuất
hiện mang tính phiếm chỉ, vì cốt truyện
của truyện cổ tích hai nước Hàn - Nhật
mang tính đơn tuyến, theo một đường
thẳng nên các nhân vật không có sự phát
triển về tính cách. Tính cách chỉ được
bộc lộ qua lời kể một cách ngắn gọn ngay
từ đầu truyện.
Thông thường, nhân vật được xây
dựng quanh hai motif: ở hiền gặp lành, ác
giả ác báo. Cái thiện thường chiến thắng
cái ác và cái thiện mang tính lí tưởng, nó
chứng minh cho bản chất nhân đạo và
hướng thiện của con người. Truyện cổ
của hai quốc gia thường theo một trục
thời gian và không gian, trình tự đầu
cuối, trước sau, việc gì xảy ra trước kể
trước, việc xảy ra sau kể sau, không gian
và thời gian quá khứ không xác định. Vì
thế, người nghe và người đọc truyện cổ
tích cũng có thể thấy hình bóng thôn
xóm, quê hương mình trong đó. Thời
gian diễn ra theo sự việc và hành động
của nhân vật một cách trật tự, một chiều,
không có thời gian tâm tưởng, hồi ức.
Cũng giống như thời gian, không gian
trong cổ tích thường phiếm định, ước lệ
và mang tính chất khái quát, cổ xưa,
không có không gian tâm lí. Nhân vật
buồn hay vui như thế nào cũng không
được miêu tả nhiều mà chỉ được bộc lộ
qua cử chỉ, hành động đơn giản: khóc,
không nói, không cười… Truyện kể lại
những biến cố và hành động chủ yếu nhất
của nhân vật, động cơ, lí do nội tâm hết
sức ít ỏi. Sườn truyện và cốt truyện gần
như đồng nhất với nhau và chỉ nhằm
thông báo một loạt sự kiện liên tiếp, một
loạt hành động liên tiếp, chưa có điều
kiện đi sâu vào tâm lí. Đây là cốt truyện
tiêu biểu của văn học truyền miệng. Cốt
truyện của các truyện cổ tích người Hàn
và người Nhật thường sử dụng những
motif quen thuộc được lặp đi lặp lại như
motif ngày xửa ngày xưa, kể từ đó, một
hôm sau, ở một làng nọ hay như motif
gặp chim thần, trả ơn, trừng phạt…
Cốt truyện cơ bản đều có đầy đủ
các thành phần: trình bày, khai đoan (thắt
nút), phát triển, đỉnh điểm (cao trào) và
kết thúc (mở nút). Mở đầu truyện, dân
gian dành những lời ngắn gọn để giới
thiệu về nhân vật chính, về thân thế, gia
cảnh, tính nết sau đó là một chuỗi những
hành động của nhân vật được diễn ra liên
tục: Cô gái chậu hoa, Bức hình của
người đẹp, Cái khăn thần kì; Isum Boshi,
anh chàng Samurai tí hon, Sự đền ơn của
con hạc, Tình nghĩa chị em (Nhật Bản)
và những truyện của người Hàn như:
Shim Ch’ong người con gái hiếu thảo,
Tình yêu của nàng công chúa, Choon
T
ạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |