Vai trò của động lực và thái độ của người học trong học ngoại ngữ

2.4. Vai trò của động lực và thái độ của người học trong học ngoại ngữ

Động lực của người học (learner motivation) là một trong những yếu tố quyết định đến sự thành bại trong học tập của người học (Hidi & Harackiewicz, 2000; Ryan & Connell, 1989; SterNam Việterg & Wagner, 1994) vì động lực sẽ gieo vào người học hạt giống của sự tự tin. Theo quan niệm truyền thống động lực học ngôn ngữ thứ hai hay ngoại ngữ được chia thành hai loại: động lực hội nhập (integrative) và động lực phương tiện (instrumental) (Gardner & Lambert, 1972), hay động lực nội sinh (insstrinsic) và động lực ngoại sinh (extrinsic) (Deci, 1975). Tuy nhiên trong thập niên đầu tiên của thế kỷ XXI, các nhà nghiên cứu về động lực học ngoại ngữ đi theo một hướng nghiên cứu mới nhờ có những tiến bộ mới trong tâm lý giáo dục (Dorney & Skehan, 2003). Ví dụ, một số nhà nghiên cứu tin rằng quá trình học ngoại ngữ đều có tác động của các yếu tố điều phối thuộc về người học và những yếu tố thuộc về ngoại cảnh (Noels, 2001; Noels, Pelletier, Clement, & Vallerand, 2000; Chen, Warden, & Chang, 2005). Các nhà nghiên cứu này tập trung nghiên cứu mô hình động lực của người học trong môi trường văn hóa-xã hội và giáo dục nhất đinh. Họ nhấn mạnh rằng động lực chịu ảnh hưởng nhiều của các yếu tố ngoại cảnh (Dorney, 1998; Ehrman, 1996; Noels, 2001). Động lực của người học chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như môi trường học tập trong trường và trong lớp học, giáo viên và chất lượng giảng dạy của giáo viên cũng như kết quả học tập của người học (Guay, Vallerand, & Blanchard, 2000; Hardre, 2003; Deci & Ryan, 1985, 2002; Pintrich & Schunk, 1996; Reeve, 1996; Reeve et al., 2004; Ames, 1992; Ames & Archer, 1988).

Ellis (1996) cho rằng động lực học tập tiếng Anh của học sinh Việt Nam được hình thành chủ yếu do phương pháp giảng dạy của giáo viên và do kết quả thi tốt. Tương tự như vậy, Trần Thị Lý thấy rằng động lực học viết tiếng Anh của sinh viên đại học ở Việt Nam chịu ảnh hưởng của các yếu tố ngoại cảnh và do nhu cầu ngôn ngữ của họ cũng như của phương pháp giảng dạy và tổ chức lớp học và nhiệt huyết giảng dạy của giáo viên. Kết quả nghiên cứu của Trần Thị Thu Trang và Baldauf Jr (2007) trên 100 sinh viên năm thứ hai tại một trường đại học kinh tế ở miền Trung Việt Nam cho thấy sinh viên đại học Việt Nam mất động lực học tiếng Anh do nhiều nguyên nhân. Những nguyên nhân đó được xếp thành hai nhóm: nhóm nguyên nhân liên quan đến bản thân người học và nhóm nguyên nhân liên quan đến các yếu tố ngoại cảnh. Nhóm một gồm các nguyên nhân như thái độ của sinh viên đối với tiếng Anh, thất bại của họ trong việc học tiếng Anh và lòng tự trọng của sinh viên. Nhóm hai gồm các nguyên nhân liên quan đến chất lượng, tinh thần trách nhiệm, thái độ và phương pháp giảng dạy của giáo viên, môi trường học và các nguyên nhân ngoại cảnh khác như sinh viên phải học nhiều môn khác không có thì giờ học tiếng Anh, sự can thiệp, ép buộc của bố mẹ, bắt buộc phải học tiếng Anh. Theo ý kiến của Hussin, Maarof và D’s Cruz (2001) thì tự tin, thành công và sự hài lòng và quan hệ thầy-trò và quan hệ bạn bè tốt đẹp là ba yếu tố cụ thể giúp người học tăng thêm động lực học tập.

Theo lý thuyết hoạt động (Leontiev, 1978 trích trong Lantolf, 2000) thì động cơ của con người trước hết xuất phát từ nhu cầu nhưng nhu cầu chỉ có thể trở thành động cơ một khi nhu cầu hướng vào một đối tượng cụ thể. Ví dụ, đói không thể trở thành động cơ cho đến khi con người quyết định di tìm thức ăn. Tương tự như vậy ta có thể nói nhu cầu học tiếng Anh của học sinh không thể chuyển thành động lực hay động cơ học tập nếu người học không chịu học. Động cơ theo Leontiev chỉ được thực hiện trong các hành động cụ thể nhằm đạt được mục đích nhất định và thực hiện các hành động đó trong những điều kiện về thời gian và không gian nhất định hay Leotiev gọi là các thao tác bằng những công cụ hay phương tiện thích hợp. Như vậy một hoạt động bao gồm ba cấp độ: cấp độ động lực, cấp độ hành động và cấp độ điều kiện. Tuy nhiên Leontiev cũng lưu ý rằng không thể xác định được động cơ và mục đích của những hoạt động cụ thể thuần túy thông qua những việc làm cụ thể vì cùng một hoạt động quan sát được có thể liên quan đến những động cơ và mục đich khác nhau. Tương tự như vậy những hoạt động cụ thể có thể có quan hế tới những động cơ và mục đích giống nhau. Chúng tôi cho rằng lý thuyết về động cơ của Lenotive là rất hữu ích để lý giải tại sao có người thấy việc học tiếng Anh là cần thiết những lại không cố gắng để đạt kết quả học tập tốt.